Dünya da ve Türkiye'de Kırsal Kalkınma - Uludağ Üniversitesi

Uludağ Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı: 4 Kış Dönemi Aralık 2001
önem kazanmaktadır. İnsan sermayesinin veriminin arttırılması,
onların sosyal ve ekonomik refah düzeylerini arttırmakla mümkün
olacaktır. Bu durum insanoğlunu, kır-kent arasındaki ince çizgiyi daha
iyi anlaması zorunluluğunu doğurmuştur. Kır ve kent arasındaki ilişki
insanlığı kalkınma sorunuyla yüzyüze bırakmıştır. Bu noktada “genel
kalkınma” yanında bir de “köy kalkınması” daha genel bir ifade ile de
“kırsal kalkınma” sorununu gündeme getirmiştir. Bu gelişme
karşısında dünyada ve Türkiye’de köyün ve kırsal sayılan diğer
ortamların kalkındırılmasına yönelik çeşitli yaklaşımlar geliştirilmiş
ve uygulanmıştır. Kırsal alana ilişkin koşulların doğru analiz edildiği,
çözümlendiği ve buna bağlı olarak gerçekçi ve sistematik modellerin
geliştirildiği, kalkınma yaklaşımının toplumsal siyasal, sektörel ve
kültürel gerçeklerin de dikkate alındığı yaklaşımlar daha başarılı
olabilmiştir.
2. KIRSAL KALKINMANIN ÖNEMİ
Ülkeler, gerek bulundukları jeopolitik konumları itibariyle gerekse
doğal kaynaklara yakınlık ve uzaklıkları nedeniyle gelişmelerinde
farklılık gösterir. Ülkeler arasında bu gelişmişlik farklarının
doğmasına neden olan bu genel etkenler dışında başka etkenler de
vardır. Bu farklılıkların doğmasında asıl neden aslında iktisat tarihini
de ikiye ayıran “sanayi devrimi” dir. Sanayi devrimi öncesinde bazı
devletlerin daha zengin olması, ya da başka devletleri egemenlikleri
altına almaları bu devletlerin sahip oldukları üretim teknolojisinin
üstünlüğünden değil verimli topraklara ya da daha iyi bir idari
örgütlenmeye, güçlü ve yetenekli devlet adamlarına ve liderlere sahip
olmalarıyla açıklanabilir. Sanayi devrimi ile birlikte, devrimi
gerçekleştiren ülkeler kısa dönemde büyük gelişmeler kaydettiler.
1750’ lerden itibaren devrimin ortaya çıktığı Batı Avrupa ülkelerinin
milli gelirleri önemli ölçüde arttı. Devrimin başlangıcından itibaren
geçen yaklaşık 250 yıl sonunda, sanayi devrimini yaşayan ülkelerin
kaydettikleri gelişme karşısında devrimi gerçekleştiremeyen ülkelerin
bu ülkelerle yaptıkları ticaret sonucunda sömürülmekten
kurtulamamaları, ülkeler arasındaki gelişmişlik farklarının daha da
artmasına neden oldu (Dinler 1996). İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra
ise dünya ülkelerini gelişmiş ülkeler ve az gelişmiş ülkeler şeklinde
ikiye ayırmak mümkün hale geldi. Daha sonra Dünya Bankası bu
ülkeleri diğer ülkeler karşısında daha az gurur kırıcı bir sınıflandırma
olması için “Gelişmekte Olan Ülkeler” olarak değiştirdi. Gelişmekte
olan ülkeleri (G.O.Ü.), Gelişmiş Ülkelerden (G.Ü.) ayıran özellikleri
üç grup altında toplayabiliriz. Bunlar ekonomik, demografik ve sosyokültürel
özelliklerdir. G.O.Ü.’ nün ekonomileri tarıma dayalıdır.
Nüfusun büyük bir bölümü tarımla uğraşırken, Milli Gelir içerisinde
de en yüksek payı tarım sektörü almaktadır.
Dünya Bankası’nın 2000-2001 raporuna göre 1995 yılında kentte
yaşayanların oranı %45, kırda yaşayanların oranı %55 iken, bu
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com