Modül 21 - International Accounting Standards Board

Modül 21 – Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve
Koşullu Varlıklar
Örnekler – ilk ölçüm
Ör 13 Bir işletmenin üretim süreci, işletmenin tesislerinin üzerine inşa edildiği toprakları
kirletmektedir. Kanun gereği işletmenin, tesisin faydalı ömrünün sonunda çevreyi eski
haline getirmesi gerekmektedir. İşletme 200,000 PB ile 275,000 PB arasında bir maliyet
öngörmektedir.
Çeşitli temizleme maliyeti senaryoları, olasılıklarına göre ağırlıklandırıldıktan sonra
beklenen nakit çıkışları 231,250 PB olarak tahmin edilmiştir. İşletme, bunları, nakit akışı
tahminlerindeki belirsizlikleri yansıtması beklenen düzeltme oranı olan % 5 kadar artırmıştır.
Paranın zaman değerini yansıtmak için risk düzeltmesi yapılmış nakit akışlarını, uygun bir
risksiz faiz oranı ile; örneğin yıllık % 6 üzerinden iskonto etmektedir. Sonuç, karşılığın
135,586 PB olarak ölçülmesi yönünde çıkmıştır.
Ör 14 Bir işletme, satış tarihinden itibaren altı ay içerisinde ortaya çıkan üretim hatalarını
tamir edeceği garantisi ile bir üründen 1,000 birim satmıştır. Eğer üründeki hata ufak
ise tahmini tamir maliyeti 100 PB olmaktadır. Eğer üründeki hata büyük bir hata ise
tahmini tamir maliyeti 400 PB olmaktadır. İşletmenin deneyimleri ile geleceğe ilişkin
beklentileri, satılan malların % 75’inde hata olmayacağı, % 20’sinde ufak hataların
olacağı ve % 5’inde büyük hataların olacağı yönündedir.
Bu örneğin amacı gereği, borca özgü riskler ve paranın zaman değeri göz ardı edilmiştir.
Paragraf 21.7(a) uyarınca karşılık, geniş bir kalemler topluluğuna ilişkin olduğunda, tutarın en
gerçekçi tahmini, olası tüm sonuçların ilişkili bulundukları olasılıklar ile ağırlıklandırılmasını
yansıtmalıdır.
Tamirlerin maliyetinin tahmini değeri:
(%75 x satılan 1,000 birim x sıfır) + (%20 x 1,000 birim x 100 PB) + (%5 x 1,000 birim x 400
PB) = 40,000 PB.
Bu durumda 40,000 PB karşılık uygun olacaktır (iskonto etkisi göz ardı edilmiştir).
Ör 15 Bir müşteri, bir işletmenin ürünlerinden birini kullanırken gerçekleşen kişisel bir
yaralanma ile ilişkili olarak söz konusu işletmeye dava açmıştır. İşletmenin avukatları,
deneyimlerine dayanarak raporlama tarihinde (31 Aralık 20X1), işletmenin müşteriye %
30 ihtimalle 2 milyon PB, % 70 ihtimalle 300,000 PB tazminat ödemesinin gerekeceğini
tahmin etmektedirler.
Mahkeme kararının iki yıllık bir süre içerisinde verileceği beklenmektedir. İki yıllık
devlet tahvillerine dayalı risksiz faiz oranı % 5’tir. İşletme, borca ilişkin riskleri
ayarlamak için % 4 iskonto oranının uygun olduğunu belirlemiştir.
Sonucun, iki yıllık bir süre içerisinde ya 2 milyon PB ya da 300,000 PB tutarında nakit çıkışı
şeklinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Tek başına en olası sonuç, yükümlülüğü yerine
getirmek için 300,000 PB tutarında tazminatın ödenmesidir. Ancak, diğer olası sonuç, en olası
IASC Foundation: Training Material for the IFRS ® for SMEs (version 2010-2)
16