20 Soruda Transfer Fiyatlandırması - VergiNET

Vergi
OM=pçêìÇ~=
qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼
qΩêâáóÉ=róÖìä~ã~ë¼
aÉåÉíáãKsÉêÖáKa~å¼şã~åä¼âKhìêìãë~ä=cáå~åëã~åK

£åë∏ò
5520 sayılı Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. Maddesi ile, giderek daha fazla globalleşen ekonomik
yapılanmalar dikkate alındığında, uluslararası vergi uygulamalarının belki de en önemli konusu
sayılabilecek “transfer fiyatlaması” hakkında eski hükümlere nazaran çok daha somut ilke ve kurallar
ortaya konmuştur.
Konuyla ilgili hükümlerin 1 Ocak 2007 itibariyle yürürlüğe girmesi ve uygulamaya yönelik kararname,
yönetmelik ve tebliğlerin çıkarılmasıyla beraber izlenecek yöntemler daha fazla açıklığa kavuşacak,
uluslararası uygulamalarda olduğu gibi Türkiye’deki vergi mükellefleri de bu konuda daha bilinçli
hareket etme imkanı elde edeceklerdir. Yapılan bu düzenlemeler sayesinde; Türkiye ile diğer ülkeler
arasında meydana gelebilecek adil olmayan kar transferlerinin önemli ölçüde önleneceği, vergi
gelirlerine katkıda bulunan tüm yerli / yabancı sermayeli kurumların bundan böyle objektif kriterlere
dayalı olarak değerlendirilerek bu konu ile ilgili muhtemel haksız tarhiyatlara maruz kalma riskinin
önemli ölçüde azalacağı kanaatindeyiz.
Çok geniş kapsamlı ve ayrıntılı bir konuyu esasına ağırlık vererek özetleyen bu çalışmamızın hem konu ile
ilgili yoğun teknik çalışmalar yapmakta olan Türk Vergi daresi yetkililerine hem de Yeni Kurumlar Vergisi
Kanunu’nun 13. Maddesi hükümleri kapsamına giren tüm kurumlara faydalı olacağını düşünüyoruz.
Saygılarımızla,
Güler Hülya Yılmaz
Vergi Hizmetleri
Ortak
1

dáêáş
Transfer fiyatlaması, 5520 sayılı Yeni Kurumlar Vergisi
Kanunu’nda yer alan ve özellikle çok uluslu şirketleri yakından
ilgilendiren en önemli düzenlemelerden bir tanesidir. Daha önce
vergi sistemimizde yer alan “örtülü kazanç dağıtımı”
müessesesine açıklık getiren bu düzenleme, Türkiye’nin üye
olduğu OECD’nin (Organization for Economic Co-operation and
Development) çok uluslu şirketler ve vergi idareleri için 1995
yılında bir rapor çalışması şeklinde yayımlamış olduğu genel
transfer fiyatlandırma prensipleri ile uyum halindedir.
Transfer fiyatlamasına ilişkin yeni düzenlemeler ülkemizde
1 Ocak 2007 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir. Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun 13. Maddesinde yer alan düzenlemeler çok
genel düzenlemeler olup Bakanlar Kurulu tarafından gerek fiyat
tespit ve uygulamalarına dayanak teşkil edecek belgelendirme
düzeni, gerekse transfer fiyatlaması uygulama esasları açısından
detaylı açıklamalar yapılması beklenmektedir. Her ne kadar
yürürlük tarihi 1 Ocak 2007 olsa da kurumların transfer
fiyatlaması uygulamaları açısından şimdiden hazırlıklara
başlamasında büyük yarar vardır.
“20 Soruda Transfer Fiyatlaması” konulu çalışmamızda amacımız,
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. Maddesindeki genel
düzenlemelerden yola çıkarak kurumlara transfer fiyatlaması
konusunda ön bilgi vermek ve OECD rehberinde belirtilen
prensipler doğrultusunda transfer fiyatlaması uygulamalarına
hazırlık çalışmalarına mümkün olan en kısa zamanda
başlayabilmek açısından önerilerde bulunmaktır.
Kapsamlı Transfer Fiyatlaması çalışmaları için, mutlaka konunun
uzmanlarından profesyonel yardım ve danışmanlık alınması
gereklidir. Dünya çapında Transfer Fiyatlaması çalışmalarında
lider olan firmamızın uluslararası alanda tecrübeli kadrosu bu
konularda her zaman yardımcı olmaya hazırdır.
2

NF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼=kÉÇáê\
Transfer fiyatlaması, ilişkili kişiler arasındaki mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde söz konusu mal ve
hizmetlere uygulanan bedel veya fiyatlamayı ifade eder.
OF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼=háãäÉêá=äÖáäÉåÇáêáê\
Transfer fiyatlaması ile ilgili Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nda “lişkili Kişi” tanımı yapılmıştır. lişkili kişiler
aşağıdaki gibidir :
- Kurumların kendi ortakları
- Kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi ve kurumlar
- Kurumların veya ortaklarının, idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak
bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumlar
- Kurum ortaklarının eşleri
- Kurum ortaklarının veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy ve kayın hısımları
Özet bir deyişle, transfer fiyatlaması tüm grup şirketlerini, çok uluslu şirketleri, şubesi bulunan kurumları,
kurum iştiraklerini, kurum ortaklarını, kurum ortaklarının eşlerini, alt ve üst soylarını, kan ve sıhri akrabalarını
ilgilendirmektedir.
PF=äáşâáäá=háşáäÉê=^ê~ë¼åÇ~=v~é¼ä~å=e~åÖá=şäÉãäÉê=j~ä=îÉó~=eáòãÉí=
^ä¼ã=ó~=Ç~=p~í¼ã¼=h~éë~ã¼åÇ~=aÉğÉêäÉåÇáêáäáê\
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nda ilişkili kuruluşlar arasında yapılan mal veya hizmet alım ya da satımı geniş
bir kapsamda değerlendirilmiştir. Aşağıdaki işlemler mal veya hizmet alım ya da satımı olarak sayılmıştır:
- Alım, satım işlemleri
- malat işlemleri
- nşaat işlemleri
- Kiralama ve kiraya verme işlemleri
- Ödünç para alınması ve verilmesi
- kramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler
QF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~åǼêã~ë¼=vçäìóä~=h~ò~å´=Eapple£êíΩäΩ=h~ò~å´ÒF=a~ğ¼í¼ã¼=
kÉÇáê\
Yeni Kurumlar Vergisi Kanununa göre; kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak
tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunurlarsa, kazanç
tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla “örtülü” olarak dağıtılmış sayılmaktadır.
Örtülü olarak dağıtılan kazanç, dağıtımın gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla “dağıtılmış kar
payı” veya dar mükellefler için “ana merkeze aktarılan tutar” olarak değerlendirilecek ve hem kurumlar
vergisine (%20) hem de stopaja (%15) tabi olacaktır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan
ilişkili kuruluşlar nezdinde düzeltmeye tabi tutulabilecektir. Düzeltme yapılabilmesi için örtülü kazanç
dağıtan ilişkili kuruluşun vergilerinin kesinleşmiş ve ödenmiş olması gerekmektedir.
RF=bãë~ääÉêÉ=róÖìåäìâ=äâÉëá=kÉÇáê\
Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal teslimleri ve hizmet ifalarında uygulanan fiyatlar veya
bedellerin, arada böyle bir ilişkinin bulunmaması halinde oluşacak fiyat veya bedellere uygun olması
prensibini ifade eder.
3

SF=bãë~ääÉêÉ=róÖìåäìâ=äâÉëáåáå=róÖìä~åã~ë¼=e~åÖá=bë~ëä~ê~=a~ó~å¼ê\
Emsallere uygunluk ilkesinin uygulanması, ilişkili kuruluşlar arasındaki şartlarla birbirinden bağımsız
kuruluşlar arasındaki şartların karşılaştırılması esasına dayanır. Söz konusu şartlarda faklılıklar varsa,
farklılıkların incelenen şartları etkileyecek nitelikte olmaması veya yapılan uygun düzeltmelerle farklılıkların
giderilmesi gereklidir.
TF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼åÇ~=h~êş¼ä~şí¼êã~ó¼=bíâáäÉóÉå=c~âí∏êäÉê=kÉäÉêÇáê\=
lişkili kuruluşlar arası yapılan mal ve hizmet transferi işlemlerinde uygulanan fiyatların, emsal üçüncü şahıs
işlemlerinde uygulanan fiyatlarla karşılaştırılması çok kolay değildir. Bu nedenle grup içi işlemlerle, bağımsız
işlemler karşılaştırılırken, aşağıdaki faktörlerin analiz edilmesi gereklidir:
- Mal ve hizmetlerin özellikleri
- Fonksiyonel analiz
- Taraflar arası sözleşmeye ilişkin şartlar
- Ekonomik özellikler
- şletme stratejileri
Bilgilerin toplanması ve analizi sırasında, ticari, bilimsel sırlar ve diğer gizli bilgi ve belgeler varsa, bunların
korunması için gerekli tedbirlerin alınmasına ve yargısal bir durum olmadığı sürece bu bilgilerin gizliliğinin
korunmasına özen gösterilmelidir.
UF=j~ä=îÉ=eáòãÉíäÉêáå=£òÉääáâäÉêá=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼å¼=k~ë¼ä=bíâáäÉê\
Mal ve hizmetlerin özelliklerindeki farklılıklar, normal piyasa şartlarında mal ve hizmet fiyatlarına yansır. Bu
nedenle ilişkili şirketlerle bağımsız şirketler arasında karşılaştırma yapılırken, transfere konu olan mal ve
hizmetlerin karakteristik özelliklerinin incelenmesi tavsiye edilir. Örneğin, güçlü ve bilinen bir marka ile
üretim yapan bir ilişkili kuruluş transfer fiyatlaması ile aynı sektörde benzer özelliklere sahip ürünü satan
bağımsız bir kuruluşun fiyatlama stratejisini, marka özelliğini dikkate alarak karşılaştırmak gerekir.
Kurumların transfer fiyatlaması açısından karşılaştırılabilmeleri için mal veya hizmetlerin karakteristik
özelliklerinin iyice tanımlanması gereklidir.
VF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼=róÖìä~ã~ä~ê¼å~=e~ò¼êä¼â=^´¼ë¼åÇ~å=cçåâëáóçåÉä=
^å~äáòáå=£åÉãá=kÉÇáê\=
OECD rehberinde belirtildiği üzere, hangi fiyatlandırma metodu kullanılırsa kullanılsın ilişkili kuruluş ve
bağımsız kuruluşların gerçekleştirdikleri fonksiyonlar, üstlenilen riskler ve işletmelerin sahip oldukları
varlıkların değerinin ve riskle bağlantılı sözleşme hükümlerinin de karşılaştırma analizlerinde dikkate
alınması gerekmektedir.
Karşılaştırma analizlerinde, kurumların fonksiyonlarındaki benzerlikler, üstlendikleri riskler bazı durumlarda
mal veya hizmetin benzerliklerinden önemli olabilir. Grup organizasyonunun ve yapısının da dikkatle
incelenmesi gereklidir.
4

OECD rehberinde, kurumlar ve vergi idareleri için karşılaştırmada kullanılabilecek fonksiyonlar aşağıdaki
şekilde tavsiye edilmiştir :
- tasarım
- üretim
- montaj
- araştırma ve geliştirme
- hizmet
- satın alma
- dağıtım
- pazarlama
- reklam
- nakliye
- yönetim
Aynı şekilde karşılaştırma analizinde incelenmesi tavsiye edilen riskler şöyledir :
- Girdi maliyetleri ve ürün fiyatlarındaki dalgalanmalar gibi piyasa riskleri
- Yatırımlardan, tesis ve makinelerin kullanımından doğan riskler ve kayıplar
- Ar-Ge niteliğindeki yatırımlardan kaynaklanan başarı ya da başarısızlık riski
- Döviz kuru ya da faizlerdeki değişiklikten kaynaklanan finansal riskler
- Kredi riskleri
NMF=h~êş¼ä~şí¼êã~=v~é~êâÉå=v~ê~êä~å¼ä~ÄáäÉÅÉâ=h~óå~âä~ê=kÉäÉêÇáê\
Transfer fiyatlaması uygulamasını benimsemiş olan ülkeler, karşılaştırma yapılabilecek bağımsız kuruluşları
tespit etmek için çeşitli veri tabanlarından yararlanmaktadırlar. Söz konusu veri tabanları karşılaştırma
yapılabilecek binlerce firmanın faaliyet alanlarını ve finansal bilgilerini içermektedir. Hatta veri tabanları
transfer fiyatlamasına özel programlar aracılığıyla kolaylıkla analiz edilebilmektedir.
Transfer fiyatlaması uygulaması Türkiye için henüz yeni bir konu olduğundan, karşılaştırma açısından
yararlanılabilecek veri tabanları henüz belirlenmemiştir. Ülke içi veri tabanlarının yetersiz olması durumunda
Türkiye dışındaki kaynaklardan yararlanılması ve karşılaştırma analizinin kaç yıllık bir dönemi kapsayacağı
konularında belirsizlikler söz konusudur.
NNF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼åÇ~=bãë~ääÉêÉ=róÖìå=cáó~í=k~ë¼ä=_ÉäáêäÉåáê\
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nda, emsallere uygun fiyata ulaşmak için üç yöntem belirlenmiştir. “Geleneksel
şlem Yöntemleri” olarak da tanımlanan bu yöntemler aşağıda belirtilmiştir :
-Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi (“Comparable Uncontrolled Price CUP – Method”)
-Maliyet Artı Yöntemi (“Cost-Plus Method – CPM”)
-Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi (“Resale Price Method – RPM”)
NOF=qê~åëÑÉê=cáó~í¼=_ÉäáêäÉãÉëáåÇÉ=_~şâ~=v∏åíÉãäÉê=róÖìä~å~Äáäáê=ãá\
Emsaline uygun fiyatın belirlenmesi için kullanılması önerilen geleneksel yöntemlerin uygulanamaması
halinde, OECD’nin Transfer Fiyatlaması ile ilgili düzenlemelerinde yer alan “şleme Dayalı Kar Yöntemleri”
denilen diğer yöntemler (kar bölüşüm yöntemi, işleme dayalı net kar marjı yöntemi) de kullanılabilecektir.
Eğer hem geleneksel hem de işleme dayalı kar yöntemlerinin kullanılması mümkün değilse, kurumlar kendi
belirleyecekleri yöntemi de uygulayabileceklerdir. Yalnız bu durumda, kurumlar diğer yöntemlerin
uygulanmasının mümkün olmadığını ispatlamak durumundadırlar.
5

NPF=v∏åíÉã=_ÉäáêäÉãÉ=hçåìëìåÇ~=j~äáóÉ=_~â~åä¼ğ¼=áäÉ=^åä~şã~=
v~é¼ä~Äáäáê=já\
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. Maddesi hükümlerine göre kurumlar, transfer fiyatlaması
uygulamasında yöntem belirleme konusunda tereddüde düştüklerinde Maliye Bakanlığı ile tek taraflı bir
anlaşma yapma yolunu tercih edebilirler. Anlaşma yoluyla belirlenen yöntem, üç yılı aşmamak kaydıyla
anlaşmada tespit edilecek süre ve şartlar dahilinde geçerliliğini koruyacaktır. Şartların değişmesi halinde
uygulanacak yönteme ilişkin yeni bir anlaşma yapılabilir.
OECD rehberinde önerilen ve birçok ülkenin vergi sisteminde yer alan bu uygulama “Ön Fiyatlandırma
Anlaşmaları” (“Advance Pricing Arrangements” ya da “Advance Pricing Agreements” - APA) olarak
adlandırılmaktadır.
NQF=apple£å=cáó~íä~åǼêã~=^åä~şã~ë¼Ò=v~é¼ä~ê~â=v∏åíÉã=_ÉäáêäÉãÉåáå=
^î~åí~àä~ê¼=kÉäÉêÇáê\
Maliye Bakanlığı ile ön fiyatlandırma anlaşması yapılması zorunlu olmamakla beraber, anlaşmanın yapılması
hem kurumlara hem de mali idareye çeşitli avantajlar sağlayacaktır. Kurumlar için en büyük avantaj, belli bir
süre (üç yıl) için uygulanacak yöntemin kesinlik taşıması ve herhangi bir eleştiri, ceza riski olmadan plan
yapabilme, ileriyi görebilme imkanını sunmasıdır. Mali idare açısından avantaj ise, konunun başlangıçta belli
bir anlaşma ile belirlenmesi ve eleştiri sürecinden başlayarak yargı sürecine kadar taşınabilecek bir işlemin
getirdiği zaman ve iş yükünden tasarruf sağlanmasıdır.
NRF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼åÇ~=_ÉäÖÉäÉãÉ=wçêìåäìäìğì=s~ê=j¼Ç¼ê\
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımını düzenleyen 13.
Maddesine göre, emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat ve bedellere ilişkin
hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kağıtlar olarak saklanması zorunludur.
NSF=_ÉäÖÉäÉãÉ=kÉäÉêá=h~éë~ã~ä¼Ç¼ê\=
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun transfer fiyatlandırmasını düzenleyen hükümlerinde belgeleme için hangi
bilgi ve belgelerin aranacağına dair herhangi bir detay verilmemiştir. Ancak kurumların hazırlıklı olması
açısından OECD rehberindeki açıklamalar doğrultusunda, aşağıdaki bilgi ve belgelerin hazırlanıp
saklanmasında fayda vardır :
- Faaliyetin tanımı,
- Şirketin yapısı,
- Uluslararası şirket varsa bu şirketin sahiplik yapısı,
- Satışların miktarı ve son birkaç yıldaki işlem sonuçları,
- Kurumların ana ve yavru şirketlerle işlem miktarları; örneğin yapılan hizmetler, ödenen kiralar, gayri
maddi hakların kullanımı ve transferi, kredilere ödenen faizler vb.,
- Fiyatlandırma konusundaki bilgiler ve stratejiler,
- Özel durumların belirtilmesi.
NTF=_ÉäÖÉäÉãÉ=hçåìëìåÇ~=v~éí¼ê¼ãä~ê=s~ê=j¼Ç¼ê\
Vergi Usul Kanunu’nda (V.U.K.) transfer fiyatlaması uygulamalarının belgelenmesi ve ibrazına ilişkin özel bir
düzenleme henüz bulunmamaktadır. V.U.K.’daki genel hükümlere göre, kurumların
“Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı” kapsamında vergi incelemesine alınması halinde,
diğer konulardaki incelemelerde olduğu gibi inceleme elemanı tarafından VUK’nun 148., 149. ve 151.
maddeleri gereğince bilgi ve belge istenebilir. stenen bu bilgilerin kurumlarca sağlanması zorunludur.
nceleme elemanı tarafından istenen bilgilerin verilmemesi, V.U.K.’nun Mükerrer 355. Maddesi hükmü
uyarınca özel usulsüzlük cezasını gerektirir.
6

NUF=j~ëê~Ñ=L=j~äáóÉí=m~óä~ş¼ã¼=róÖìä~ã~ä~ê¼åÇ~=Eapple`çëí=`çåíêáÄìíáçå=
^êê~åÖÉãÉåíëÒF=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼å¼å=£åÉãá=kÉÇáê\
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 22. Maddesi hükümleri çerçevesinde, masraf paylaşımı uygulamasında,
dar mükellef kurumlar için Türkiye dışındaki ilişkili kuruluşlarca (Türkiye dışındaki ana merkez veya Türkiye
dışındaki şubelerce) emsallere uygunluk ilkesi uyarınca belirlenecek dağıtım anahtarlarına göre ayrılan paylar
kurumlar vergisi matrah tayininde indirim olarak dikkate alınabilecektir. Masraf paylaşımı, Türkiye’deki
kurumun kazancının elde edilmesi ve idamesi ile ilgili olmalıdır. Masraf paylaşımının emsallere uygunluk
ilkesi uyarınca belirlenen dağıtım anahtarlarına göre yapıldığını gösteren hesaplamaların, masraf paylaşımı
ile ilgili fatura vb. tüm belgelerin saklanması faydalı olacaktır.
NVF=applew~ê~êä¼=Ee~âë¼òF=sÉêÖá=oÉâ~ÄÉíáÒåÉ=vçä=^´í¼ğ¼=h~Äìä=bÇáäÉå=
§äâÉäÉêÇÉ=îÉó~=_∏äÖÉäÉêÇÉ=_ìäìå~å=háşáäÉêäÉ=v~é¼ä~å=şäÉãäÉê=
qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼=^´¼ë¼åÇ~å=k~ë¼ä=aÉğÉêäÉåÇáêáäãÉâíÉÇáê\
Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun, 30. Maddesinin 7. fıkrası hükmü uyarınca “Zararlı (Haksız) Vergi
Rekabeti”ne yol açtığı kabul edilen ülkelerde veya bölgelerde (genelde “vergi cennetleri” olarak bilinen ülke
ve bölgeler) bulunan kurumlarla yapılan işlemler de “ilişkili kişilerle yapılan işlemler” olarak
değerlendirilecektir ve transfer fiyatlaması uygulamalarına tabi olacaktır. Ülkeler arası bilgi değişimi de göz
önünde bulundurularak, bu ülkeler ve bölgeler Bakanlar Kurulu’nca ilan edilecektir. 16 Ekim 2006 tarihi
itibariyle Bakanlar Kurulunca bu belirleme henüz yapılmamıştır.
Bakanlar Kurulu’nca ilan edilecek ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (Türkiye’deki
tam mükellef kurumların bu ülkelerde bulunan işyerleri de dahil olmak üzere) nakden veya hesaben yapılan
veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler, bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine veya ödeme
yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın % 30 oranında vergi kesintisine tabi tutulacaktır.
Ancak, emsallere uygun olarak yapılan bazı ödemeler için Bakanlar Kurulu’nun vergi kesinti oranlarını her bir
ödeme türü, faaliyet konusu ya da sektör itibariyle ayrı ayrı belirlemeye, sıfıra kadar indirmeye veya kanuni
seviyesine kadar getirmeye yetkisi bulunmaktadır.
Zararlı (Haksız) Vergi Rekabeti: Bir ülkenin, vergi mükelleflerini tabi tuttuğu vergi yüklerini diğer
ülkelerde uygulanan oranlara göre azaltıp düşük tutmak suretiyle kendi rekabet gücünü arttırıp yabancı
yatırımları kendisine çekmesi ve böylece başka ülkelerin vergi matrahlarının kendisine doğru kaymasına yol
açmasıdır. Bu tip uygulamalar başka ülkelerdeki vergi matrahlarının aşınmasına ve kaybına yol açarak ilgili
ülkelerin ekonomilerini olumsuz etkilemektedir.
OMF=j~äá=Ç~êÉ=áäÉ=dΩãêΩâ=Ç~êÉëáåáå=qê~åëÑÉê=cáó~íä~ã~ë¼å~=_~â¼ş=
^´¼ä~ê¼=c~êâä¼=j¼Ç¼ê\
Gümrük idaresi ile Mali dare, emsalleri uygunluk ilkesi açısından benzer amaçlarla inceleme yapabilirler.
Ancak kurumlar, gümrük ya da Mali dareler için farklı stratejiler uygulayabilirler. Örneğin, kurumlar gümrük
vergisini az ödemek için, malın maliyetinin düşük faturalanmasını sağlayabilir, kurumlar vergisini az ödemek
için de malın maliyetini yükseltebilirler. Gerek gümrük gerekse kurumlar vergisi matrahında aşınmayı
önlemek amacıyla Gümrük daresi ile Mali darenin transfer fiyatlamasına dair iletişim ve işbirliği halinde
bulunması gereklidir.
Kurumların da transfer fiyatlamasını, gerek gümrük idaresi gerekse mali idare açısından emsallere uygunluk
ilkesi çerçevesinde belirlemeleri ve fiyatlama sistemine dayanak teşkil eden her türlü dokümantasyonu
hazırlamaya başlamaları ve muhafaza etmeleri gereklidir.
7

q~îëáóÉ=bÇáäÉå=_áäÖá=h~óå~âä~ê¼
1) 5520 sayılı Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu – RG No. 26205 / RG Tarihi: 21.06.2006, Madde 13, 22, 30.
2) Çok Uluslu Şirketler ve Vergi dareleri için Transfer Fiyatlandırması Rehberi - OECD.
(Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administration)
3) OECD Model Vergi Anlaşmaları – Madde 9 (Emsal Bedel lkesi).
4) Chris Adams ve Richard Coombes, “Global Transfer Pricing: Principles and Practice”, LexisNexis 2003.
5) Dr. Mehmet Aktaş, “Uluslararası Transfer Fiyatlandırması ve Türk Vergi Mevzuatında
Uygulanma Olanakları”, Yaklaşım Yayıncılık, Şubat 2004.
6) Namık Kemal Uyanık, “Transfer Fiyatlandırma”, TÜRMOB Yayınları – 278, Ocak 2006.
7) “Yeni Kurumlar Vergisi Taslağında Uluslararası Transfer Fiyatlamasına lişkin Düzenlemeler”,
stanbul YMM Odası Mali Platform, 15 Mayıs 2006.
8

Söz konusu materyaller ile içeriğindeki bilgiler, Deloitte Türkiye tarafından sağlanmaktadır ve belirli bir
konunun veya konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi vermek
amacını taşımaktadır.
Buna uygun şekilde, bu materyallerdeki bilgilerin amacı, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında
veya diğer türlü profesyonel bağlamda tavsiye veya hizmet sunmak değildir. Bilgileri kişisel finansal veya
ticari kararlarınızda yegane temel olarak kullanmaktan ziyade, konusuna hakim profesyonel bir danışmana
başvurmanız tavsiye edilir.
Bu materyaller ile içeriğindeki bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır ve Deloitte Türkiye, bunlarla ilgili
sarih veya zımni bir beyan ve garantide bulunmamaktadır. Yukarıdakileri sınırlamaksızın, Deloitte Türkiye,
söz konusu materyal ve içeriğindeki bilgilerin hata içermediğine veya belirli performans ve kalite kriterlerini
karşıladığına dair bir güvence vermemektedir.
Deloitte Türkiye, satılabilirlik, mülkiyet, belirli bir amaca uygunluk, ihlale sebebiyet vermeme, uyumluluk,
güvenlik ve doğruluk konularındaki garantiler de dahil olmak üzere her türlü zımni garantiden burada
feragat etmektedir.
Materyalleri ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir
ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluğu tamamen tarafınızca
üstlenilmektedir. Deloitte Türkiye, söz konusu kullanımdan dolayı, (ihmalkarlık kaynaklı olanlar da dahil
olmak üzere) sözleşmeyle ilgili bir dava, kanunlar veya haksız fiilden doğan her türlü özel, dolaylı veya arızi
zararlardan ve cezai tazminattan dolayı sorumlu tutulamaz.

Türkiye
Zeki Kurtçu
Sorumlu Ortak
zkurtcu@deloitte.com
G. Hülya Yılmaz
Ortak
hyilmaz@deloitte.com
Almanya
Abdülkerim Keser
Kıdemli Müdür
akeser@deloitte.de
Deloitte & Touche GmbH
Rosenheimer Platz 4
81669 Münich, Germany
Gressi Demarküz
Kıdemli Müdür
gdemarkuz@deloitte.com
DRT Yeminli Mali Müşavirlik
ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Sun Plaza
Dereboyu Sok. No:24 Kat:23
34398 Maslak, stanbul
Tel : 90 (212) 366 62 00
Fax : 90 (212) 366 60 15
Armada ş Merkezi
A Blok, Kat:7 No:8
06510 Söğütözü, Ankara
Tel: +90 (312) 295 47 00
Fax: +90 (312) 295 47 47
Amerika Birleşik Devletleri
Aydın Hayri
Ortak
ahayri@deloitte.com
Deloitte Tax LLP
555 12th Street, N.W.
Washington D.C. 20004-1207
U.S.A.
www.deloitte.com.tr
www.verginet.net
Deloitte, sviçre mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu, üye firmaları ve bunların
bağlı ortaklık ve iştiraklerini tek tek veya topluca tanımlar. Deloitte Touche Tohmatsu mükemmelliğe
adanmış profesyonel hizmetler sunmayı hedefleyen üye firmalardan oluşan bir organizasyondur.
Müşteri memnuniyetine odaklı profesyonel hizmetler yaklaşık 150 ülkede global bir strateji ile yerel
olarak sunulmaktadır. Üye firmalarımız ve iştirakleri, denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal
finansman alanlarında, 135,000 çalışanın oluşturduğu büyük bilgi birikimi ve tecrübeye sürekli erişim
olanağı içerisinde, ilgili profesyonel hizmetleri sunmaktadırlar. Müşterilerimiz arasında dünyanın en
büyük şirketlerinin yarısından fazlası, bir çok büyük ulusal kuruluş, devlet kuruluşları, yerel şirketler ve
hızlı büyüyen global firmalar yer almaktadır. Sunduğumuz hizmetler, sviçre'de kurulu Deloitte Touche
Tohmatsu tarafından değil, üye firmalar, bağlı ortaklıklar ve iştirakleri tarafından sunulmaktadır. Yasal
veya diğer nedenlerle, bazı üye firmalar, söz konusu profesyonel hizmetlerin tamamını aynı anda
sunamayabilirler.
Deloitte Touche Tohmatsu, sviçre mevzuatına göre kurulmuş bir firma olup, Deloitte Touche Tohmatsu
ya da üye firmalar diğer üye firmaların eylem ve yükümlülüklerinden sorumlu tutulamaz. Her bir üye
firma, “Deloitte”, "Deloitte & Touche", "Deloitte Touche Tohmatsu" ve benzeri isimler altında faaliyet
gösteren ayrı ve bağımsız birer tüzel kişiliktir.
©2006 Deloitte Touche Tohmatsu. Her hakkı saklıdır.