Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu

Föy 2
Föy 2
I. KONTROL ED‹LEN YABANCI KURUM
KAZANÇLARI
I.1 Konu ile ‹lgili
Düzenlemeler
“Kontrol edilen yabanc› kurum
kazanc›” kavram›, ilk kez, 5520
Say›l› yeni Kurumlar Vergisi
Kanununun 7 inci maddesi ile vergi
sistemimize girmifltir.
Düzenlemenin amac›, baz› ülkelerin
di¤er ülkeler aleyhine fon ve
yat›r›mlar› kendi ülkelerine çekmek
için vergi erteleme olana¤› getiren
ve zararl› vergi rekabetine yol açan
uygulamalar›ndan korunmakt›r.
Bu düzenleme ile yat›r›mlar›n› yurt
d›fl›nda düflük vergi oranl› ülkelere
ifltirakler vas›tas›yla yönlendiren
mükelleflerin belli flartlar dâhilinde
buradan elde ettikleri gelirlerinin
Türkiye’ye aktar›lmas› beklenilmeksizin
vergilendirilmesi amaçlanmaktad›r.
I.2 Konu ile ‹lgili Olarak
S›kça Sorulan Sorular
1- Bu Uygulama Kimleri
‹lgilendiriyor?
Bu uygulama; “vergi cenneti” denilen
vergiden tamamen ya da büyük ölçüde
ar›nd›r›lm›fl ülkeler ile düflük vergi
oranl› ülkelerde kanun maddesinde
belirtilen belli flartlar› tafl›yan ifltirakleri
olan tam mükellef kurumlar›
ilgilendiriyor.
2- Türkiye’de Vergileme Ne fiekilde
Gerçeklefliyor?
Belli flartlar›n gerçekleflmesi durumunda
yurt d›fl› ifltiraklerin karlar›
Türkiye’deki flirkete aktar›lmasa bile
Türkiye’deki flirketin vergi matrah›na
eklenmek suretiyle Türkiye’de vergileniyor.
3- Yurt D›fl› ‹fltiraklerden Sa¤lanan
Kazançlar›n Da¤›t›lmasa Bile,
Türkiye’de Vergilendirilmesinin
fiartlar› Nelerdir?
Vergileme için afla¤›daki flartlar›n
hepsinin bir arada gerçekleflmesi
gerekiyor.
• Do¤rudan veya dolayl› olarak, ayr›
ayr› ya da birlikte yurt d›fl›nda kurulmufl
olan ifltiraklerin sermayesine, kar
pay› veya oy kullanma hakk›na en az
%50 oran›nda sahip olmak,
• ‹fltirakin toplam gayrisafi has›lat›n›n
%25 veya fazlas›n›n faaliyet ile orant›l›
sermaye organizasyon ve eleman
istihdam› suretiyle yürütülen ticari,
zirai veya serbest meslek faaliyeti
d›fl›ndaki faiz, kar pay›, kira, lisans
ücreti menkul k›ymet sat›fl geliri gibi
pasif nitelikli gelirlerden oluflmas›,
• Yurt d›fl›ndaki ifltirakin bilanço kar›
üzerinden %10’dan az oranda gelir ve
kurumlar vergisi benzeri toplam vergi
yükü tafl›mas›,
• Yurt d›fl›nda bulunan ifltirakin y›ll›k
gayrisafi has›lat›n›n 100.000 YTL
karfl›l›¤› yabanc› paray› geçmesi,
4- Söz Konusu Kazanc›n Hangi
Dönemde Tam Mükellef Kurumlar›n
Vergi Matrah›na Dahil Edilmesi
Gerekiyor?
Yurt d›fl›ndaki ifltirakin elde etmifl
oldu¤u kazanç, yurt d›fl› ifltirakin hesap
döneminin kapand›¤› ay› içeren hesap
dönemi itibariyle tam mükellef
kurumlar›n vergi matrah›na dahil
edilecek. Örne¤in, Türkiye’de kurulu
A flirketi 1.7.2006 - 30.6.2007 özel
hesap dönemine sahip iken, kontrolü
alt›ndaki yurt d›fl› B ifltiraki ise
1.1.2006 - 31.12.2006 normal hesap
dönemine sahip olsun. Bu durumda,
yurt d›fl› B ifltirakinin 2006 y›l› hesap
dönemine iliflkin kazanc›, Türkiye’deki
A flirketi aç›s›ndan 1.7.2006 -
30.6.2007 döneminin kazanc› say›larak
vergilendirilecek. Dolay›s›yla Türkiye’deki
flirketin bu hesap dönemi için
2007 y›l›n›n 10 uncu ay›nda verece¤i
y›ll›k Kurumlar Vergisi beyannamesine,
söz konusu B ifltirakinin
kazanc› da dahil edilecek.
5- Kontrol Edilen ‹fltirakin Kazanc›
Türkiye’deki Kurumun Geçici Vergi
Dönemlerinde de Beyan Edilecek mi?
Yurt d›fl›ndaki ifltirakin elde etmifl
oldu¤u kazanç ifltirakin hesap
döneminin kapand›¤› ay›n son günü
itibariyle Türkiye’deki flirketin
(kurumun) kazanc› say›lacak ve bu
tarih itibariyle Türkiye’deki flirketin
içinde bulundu¤u geçici vergi döneminin
matrah›na dâhil edilecek. Bir
önceki örnekte yurt d›fl› B ifltirakinin
hesap döneminin son ay› Aral›k 2006
idi. Aral›k 2006 ay› örnekteki tam
mükellef A flirketinin 1.10.2006 -
31.12.2006 ikinci geçici vergi dönemi
içinde yer almaktad›r. Dolay›s›yla, söz
konusu ifltirakin kazanc›, tam mükellef
A flirketinin ikinci geçici vergi
matrah›na dahil edilmesi gerekmektedir.
6- Yurt D›fl›ndaki ‹fltirakin Y›ll›k
Asgari Gayrisafi Kazanc›n›n YTL
Karfl›l›¤› Nas›l Tespit Edilecek?
Yurt d›fl› ifltirakin kazanc›n›n,
Türkiye’deki flirketin hesaplar›na dahil
edilmesi s›ras›nda, ifltirakin hesap
döneminin son gününde geçerli olan
T.C. Merkez Bankas› Döviz Al›fl Kuru
dikkate al›narak YTL’ye çevrilmesi
gerekiyor.
7- Dolayl› ‹fltirak Neyi ‹fade Ediyor?
Örne¤in, Türkiye’de kurulmufl olan
A fiirketi, yurt d›fl›nda kurulu B flirketine
%70; B flirketi ise yine Türkiye
d›fl›nda kurulu C flirketine %80 ifltirak
etmifl olsun. Bu durumda, Türkiye’-
deki A fiirketi, yurt d›fl›nda kurulu C
flirketine do¤rudan ifltirak etmifl olmasa
da %56 oran›nda (%70 x %80) dolayl›
olarak ifltirak ediyor demek.
Bu durumda, A fiirketi, dolayl› olarak
%56 oran›nda ifltirak etmifl oldu¤u C
flirketinin kazanc›n› hesap dönemi
sonunda ve dolayl› ifltirak oran›nda
kendi kazanc›na ilave etmelidir.
Ancak, dolayl› ifltirak tespitinin söz
konusu ifltirak üzerinde tam mükellef
kurumun kontrolü olup olmamas›
aç›s›ndan yap›lmas› gerekti¤ini ve bu
nedenle tam mükellef kurumun yurt
d›fl›ndaki firmaya ayn› zamanda
do¤rudan ifltiraki olmamas› durumunda
madde hükmünün uygulanmamas›
gerekti¤ini savunan görüfller
de mevcuttur. Yukar›daki örnek tekrar
incelenecek olursa dolayl› ifltirak oran›
%56 olmakla birlikte, A fiirketinin C
fiirketine do¤rudan ifltiraki olmamas›
nedeniyle söz konusu görüfle göre
madde hükmünün uygulanmamas›
gerekmektedir. Ayn› örnekte A
fiirketinin C fiirketine ayn› zamanda
%1 oran›nda ifltiraki olmufl olsa idi,
bu durumda söz konusu görüfle göre
do¤rudan ve dolayl› ifltirak toplam›
%57 olaca¤›ndan, madde hükmünün
uygulanmas› gerekmekte ve dolayl›
ifltirakin kar›n›n do¤rudan ifltirak oran›
olan %1’inin Türkiye’deki tam
mükellef A fiirketinin kazanc›na ilave
edilmesi gerekecekti.
Yukar›da belirtilen söz konusu görüfl
kanun hükmünün uygulama kapsam›n›
ciddi flekilde etkileyecektir. Bu
nedenle, Maliye Bakanl›¤›’n›n kontrol
edilen yabanc› kurum hükümlerinin
uygulama kapsam› ile ilgili bir aç›klama
yapmas› uygun olacakt›r.
8- Ayr› Ayr› ‹fltirak Neyi ‹fade
Ediyor?
Örne¤in, Türkiye’de kurulmufl olan
A fiirketi yurt d›fl›nda kurulu B
flirketine %25 ve yine Türkiye’de
kurulmufl olan D flirketi yurt d›fl›nda
kurulu B flirketine %30 oran›nda ifltirak
etmifl olsun. Bu durumda, A ve D
flirketleri B flirketine ayr› ayr› %50’nin
alt›nda bir oranda ifltirak etmifl olsalar
bile toplamda %55 bir ifltirak oran›
meydana geldi¤i için asgari %50
kontrol flart› gerçekleflmifl oluyor.
9- %10’luk Azami Vergi Yükü Nas›l
Tespit Edilecek?
Esas itibariyle vergi yükü flu flekilde
hesaplanmal›.
TVY = Toplam Vergi Yükü,
TV = Gelir Üzerinden Tahakkuk
Eden Vergiler,
DKK = Da¤›t›labilir Kurum
Kazanc›, ise bu durumda;
TV
TVY = ---------------
DKK + TV
Da¤›t›labilir kazanç ifadesi yurt d›fl›
ifltirakin ticari bilanço kar›ndan,
tahakkuk eden vergilerin düflülmesi
suretiyle bulunacak. ‹fltirak eden
firman›n ay›rm›fl oldu¤u yasal yedekler
var ise bu yedekler de da¤›t›labilir
kazanç olarak dikkate al›nmal›
10- ‹fltirak Oran› Y›l içerisinde
De¤ifliklik Gösterirse, Kazanc›n
Tespitinde Hangi Oran Dikkate
Al›nacak?
Kanunda, kontrol oran›n›n tespitinde,
ilgili hesap dönemi içinde herhangi
bir tarihte sahip olunan en yüksek
oran›n dikkate al›naca¤› belirtilmifl.
Bununla beraber, yurt d›fl›nda kurulmufl
olan ifltirakin elde etti¤i kar›n,
yurt d›fl› ifltirakin hesap döneminin
kapand›¤› ay› içeren hesap dönemi
itibariyle tam mükellef kurumlar›n,
kurumlar vergisi matrah›na hisseleri
oran›nda dahil edilece¤i hükme
ba¤lanm›fl. Bu hükümlere göre bizim
görüflümüz, yabanc› ifltirake hesap
döneminin sonunda hangi oranda
ifltirak edilmifl ise, kazanc›n o oranda
tam mükellef kurumun matrah›na dahil
edilece¤i fleklinde. Sene içerisindeki
en yüksek ifltirak oran› ise kontrol
unsuru olup olmad›¤›n›n tespitinde
dikkate al›nmal›.
Ancak kanun gerekçesinde, “….Türkiye’de
vergiye tabi tutulacak
kazanç, hesap döneminin son günü
itibariyle hesaplanan kontrol oran›
de¤il, ilgili hesap dönemi içinde
sahip olunan en yüksek kontrol
oran› esas al›narak hesaplanacakt›r….”
ifadesi ile kazanç tespitinin
y›l içerisinde tespit olunan en yüksek
hisse oran›na göre tespit edilece¤i
belirtilmifl. Bu konunun aç›kl›¤a
kavuflturulmas› gerek.
2 3