Schneider Electric'den Pozitif Elektrik - Mayıs - Haziran 2007

GEZ‹
44
(Amid) Valisi B›y›kl› Mehmet Pafla
ve Bilgin ‹dris-i Bitlisi, Yavuz Sultan
Selim’in emriyle 1516’da Mardin
ve kalesini dokuz aydan fazla
kuflatm›fl, çeflitli illerden gönderilen
Osmanl› takviye kuvvetleri,
Do¤u Anadolu’dan gelen Kürt
Beylerinin kuvvetleriyle birleflerek
kaleye defalarca sald›r›lar düzenlenmifltir.
Ancak halk›n kahramanca
karfl› koymas› iki taraf›n
da zor günler geçirmesine neden
olmufl.
1517 y›l›nda Mardin ve yöresi
Osmanl› topraklar›na kat›lm›fl, bir
sancak durumunda Diyarbak›r
Beylerbeyli¤i’ne ba¤lanm›flt›r.
Mardin Sanca¤› 1518’de Merkez
kazas› ile Savur ve Nusaybin nahiyelerinden
olufluyordu. Kent, uzun
süre Diyarbak›r-Ba¤dat ve Musul’un
Sanca¤› durumunda kalm›flt›r.
Buradaki halk göçebe ve
yerleflik olarak iki bölüme ayr›lmaktayd›.
Yerleflik halk inançlar›
aç›s›ndan ise Yahudiler, H›ristiyanlar
(Ermeniler, Süryaniler ve
Keldaniler), Müslümanlar ve bir
k›s›m fiemsilerden (Günefle tapanlar)
olufluyordu. Mimari, etnografik,
arkeolojik, tarihi ve görsel de-
¤erleri ile zaman›n durdu¤u izlenimini
veren Güneydo¤u’nun bu fliirsel
kenti farkl› dini inan›fllar paralelinde,
sanatsal aç›dan da tarihi
de¤eri olan camiler, türbeler, kiliseler,
manast›r ve benzeri dini
eserler bar›nd›r›yor s›n›rlar› içinde.
Ayn› zamanda ‹pek Yolu güzergah›nda
oldu¤undan, ilde befl han ve
bir de kervansaray mevcut.
Mardin’de zaman durur!
Özellikle akflam güneflinde ›fl›¤›
arkan›za al›p da, eski Mardin kentinin
karfl›s›na geçti¤iniz zaman
daha iyi anlars›n›z Mardin’i. Cephesi
size dönük tamam›n› bir defada
görebildi¤iniz ender yerleflimlerden
biri olan kent, uçsuz bucaks›z
uzanan Mezopotamya'yla yüz
yüze duruyor. Günün de¤iflik zamanlar›nda,
mevsimsel ›fl›k efektlerinin
sihri ile her saat baflka görünen
Mardin’de akflam güneflinin
k›zartt›¤› gökyüzü ve evlere yans›-
yan ›fl›k içinde ilk dikkati çeken görüntü,
görkemli kale ete¤inde
omuz omuza vermifl motiflerle süslü
kesme tafl evlerin dayan›flmas›
aras›nda sivrilen minareler, kiliseler,
farkl› mimari yap› tarzlar›…
Apartman dokusu hakimiyetindeki
illerden gelenler için bu görüntü
ilk kez görenlerde de¤iflik
duygular yarat›yor. Araç giremeyen,
çöp toplama dahil tafl›mac›l›-
¤›n at, eflek, kat›rlar ile yap›ld›¤›
basamakl› sokaklarda yürürken,
kemerler alt›ndan geçilen dehlizler,
ilk kez gelen ziyaretçileri hayretler
içinde b›rak›yor adeta. Kap› üstü
süsleri, kap› tokmaklar›, pencereler
gibi detaylara dalarsan›z kent gezisi
içinden kolay kolay ç›kabilmeniz
hiç mümkün olmuyor! Yine de
Mardin'e gitmeden önce bu ili tan›-
tan kitaplar okumal›, aç›kças› tarihini,
co¤rafyas›n›, kültürünü çal›-
fl›p gitme ihtiyac› duyuluyor.
Mardin do¤al konumu bak›-
m›ndan oldu¤u kadar ticari ve kültürel
iliflkilerin kavflak noktas›nda
bulunmas› nedeniyle Karadeniz'den
Kafkasya'ya, Basra Körfezinden
Do¤u Akdeniz'e uzanan
yollar›n ba¤lant› noktas› olmufl
.Güneyde alabildi¤ince uzanan