kitap 8 (pdf) indir - Bilim ve Sanat Vakfı

TAKDİMDaha önce neşrettiğimiz Fetâvâ-yı Feyziye’nin girişinde Osmanlıdönemi fetva mecmualarının ilmî esaslara uygun olarak neşredilmesininönemine işaret etmiş ve Bilim ve Sanat Vakfı TürkiyeAraştırmaları Merkezi’nin bu mecmuaların neşri çalışmalarınıbaşlattığını ifade etmiştik. Bu çerçevede Yenişehirli AbdullahEfendi’nin Behcetü’l-fetâvâ’sının hazırlanmaya başlandığını,sonrasında Netîcetü’l-fetâvâ ve Câmiu’l-icareteyn isimli mecmualarınneşrinin planlandığını belirtmiştik. Planladığımız tarihtenbiraz gecikmeli de olsa bugün Behcetü’l-fetâvâ’yı araştırmacılarınistifadesine sunmuş bulunuyoruz. Halihazırda Netîcetü’lfetâvâ’nınneşir çalışmaları da devam etmektedir.Fetâvâ-yı Feyziye’nin neşrinde olduğu gibi Behcetü’l-fetâvâ dabölümler halinde Fetva Mecmuaları Neşri Atölyesi’nde görevliarkadaşlara dağıtıldı. Hazırlanan metinler farklı iki arkadaştarafından tashih edildi. Daha sonra bizim de katıldığımız oturumlardatüm metin mukabele edildi. Son olarak metin tarafımızdantekrar okundu. Bu süreçte daha önce oluşturulan imlakılavuzu sürekli güncellendi.Behcetü’l-fetâvâ’nın onlarca yazma nüshasının yanı sıra ilki h.1266, diğeri h. 1289 yılında olmak üzere nükûl eklenerek iki ayrıbaskısı yapılmıştır. 1289 baskısında, 1266 baskısındaki bazıhatalar düzeltilmekle beraber benzer bazı hatalar bulunmaktadır.Her iki baskıda da sayfa numaraları aynı olup toplam 643sayfadır. Ancak 1289 baskısına 643. sayfanın ortasından itibarenAkifzâde Efendi’nin Mecmûa-i Vecîz isimli eserinden rada‘ konusunadair fetvalar “Mesâil-i müteferrika” başlığıyla eklenmiştir.Ayrıca 1289 baskısının hâmişinde muhtelif fetva mecmualarındanfetvalar nakledilmektedir. Yine 1289 baskısında YenişehirliAbdullah Efendi’den sonra bazı tashihler yapılmış, bazı fetvalarıncevapları değiştirilmiştir. Dolayısıyla bu neşirde 1266 baskısıesas alınmış, 1289 baskısı ise mukabele esnasında baştan sonagözden geçirilmiş ve farklılıklara dipnotta işaret edilmiştir.

6Behcetü’l-fetâvâ“Hind-i sağîr” örneğinde olduğu üzere sıfatın müennes gelmesigereken yerde müzekker yazılması gibi bariz hatalar bu neşirdedüzeltilerek yazıldı. Bunların dışında hata olma ihtimalininbulunduğu düşünülen yerler ve iki baskı arasında bariz farkbulunan yerler iki yazma nüshadan kontrol edildi ve düzeltmelerdipnotta gösterildi. Bu nüshaların her ikisi de Abdullah Efendihenüz hayattayken istinsah edilmiş nüshalardır: SüleymaniyeKtp. Yazma Bağışlar 722, yy. yazma, h. 1147; SüleymaniyeKtp. A. Tekelioğlu 377, müs. Ömer b. Mustafa, İstanbul, yazma,h. 1152.Behcetü’l-fetâvâ’da yer alan 3474 fetvanın büyük bir bölümüTürkçe olmakla birlikte 29 tane de Arapça fetva bulunmaktadır.Bu fetvaların tercümelerine metin içinde, asıllarına ise metninsonunda Arap alfabesiyle ve aynı fetva numaralarıyla yer verildi.Abdullah Efendi’nin fetvaları için Aynî tarafından yazılannükûle ise yer verilmedi.Bu eser Bilim ve Sanat Vakfı Türkiye Araştırmaları Merkezibünyesinde kurulan Fetva Mecmuaları Neşri Atölyesi’nin ikinciürünü olup atölye çalışmasına katkısı bulunan diğer grup üyelerinişu şekilde sıralayabiliriz: A. Nagehan Çelikçi, Zehra Mercan,Nilüfer Kaval, Emine Kaval, Esra Yılmaz, Şeyma Turan, ZeynepSaral, Sevgi Güneş, Ayşe Yeman, Fatma Yaşar, Zeynep Kurt.Bu neşir önemli ölçüde onların emeklerinin ürünüdür. Benzeriuzun soluklu bazı grup çalışmalarında olduğu gibi fetva mecmualarıneşri yarım kalmadı, grup üyeleri ısrarla bu çalışmayısürdürdüler. Dolayısıyla kendilerine teşekkürü bir borç bilirim.Yine çalışmanın başından sonuna kadar her türlü desteği verenBilim ve Sanat Vakfı Türkiye Araştırmaları Merkezi’ne ve yardımlarınıesirgemeyen F. Samime İnceoğlu’na da teşekkürlerimisunarım. Ayrıca Behcetü’l-fetâvâ nüshaları hakkında bilgilerinibizimle paylaşan Dr. Emine Arslan’a ve Behcetü’l-fetâvâ’nın1289 baskısını temin eden Yrd. Doç. Dr. Zikri Yavuz ve Yrd. Doç.Dr. Şenol Korkut beyefendilere müteşekkir olduğumu belirtmekisterim. Bu projeyi destekleyip bu çerçevede hazırlanacak mecmualarınneşrini üstlenen Klasik Yayınları yönetici ve editörlerinede şükranlarımı arz ederim.Süleyman Kaya

Metnin hazırlanmasında dikkat edilen imla esasları- Mümkün mertebe metne bağlı kalınmakla birlikte bazı kelimelergünümüz Türkçesine uygun yazıldı; mesela koğa yerinekova, yohsa yerine yoksa tercih edildi.- Fiillerin yazımında da metne bağlı kalınmakla birlikte özellikle-ip, -ıp kipinde günümüz Türkçesi esas alındı. Mesela gelüb yerinegelip, edüb yerine edip yazıldı. Ayrıca günümüz Türkçesinde-inceye dek şeklinde kullanılan ifadenin fetvalarda sadece -inceolarak yazıldığı görülür ki bu durumda fetvadan tam tersi biranlam çıkarılabilir. Bu tür durumlarda metne köşeli paranteziçinde -ye dek yazıldı. Mesela; “Hind mülk menzilini ölünce[yedek] kendini beslemek üzere Zeyd’e hibe ve teslim edip …”- Farklı şekillerde yazılan kelimeler için bir şekil esas alındı.Mesela dâyin ve dâin, idüğü ve idiği kelimeleri her yerde dâinve idiği şeklinde yazıldı.- Ayın ve hemzenin okunduğu yerlerde apostrof kullanılmadı.Mesela; amel, murâfaa, emir. Bu harflerin okunmadığı yerlerdeayın için ters, hemze için düz apostrof kullanıldı; ma‘zûl, istima‘,ber’. Harf okunduğu halde heceyi ayırmak gerekli olduğundada apostrof kullanıldı; müsteb‘ad, mel‘ûn. Günümüz Türkçesindeyaygın olarak kullanılan kelimelerde ise apostrof hiçkullanılmadı; muteber, mümin.- Şapka konusunda da günümüz Türkçesinde kullanılıp kullanılmamaesas alındı. Günümüzde yaygın olarak kullanılan kelimelereşapka konulmadı; batıl, fakir. Kullanılmayanlara iseşapka konuldu; sağîr, âbık.- Tamlamalarda son harf kalın ise tire işaretinden sonra ı harfi,ince ise i harfi kullanıldı.- Gerekli görülen yerlere noktalama işareti konuldu. Ayrıca okunuşundatereddüt edilen birkaç kelimeden sonra soru işaretikonuldu.- Mananın anlaşılmasını kolaylaştırmak amacıyla nadir de olsaköşeli parantez içinde metne ilave yapıldı.- Her bir fetva numaralandırıldı.- Metnin aslına ait sayfa numaraları sayfa başlarına yazıldı.

Yenişehirli Abdullah Efendi ve Behcetü’l-FetâvâDoğum tarihi bilinmeyen Yenişehirli Abdullah Efendi ilk tahsiliniYenişehir’de yaptı. Tahsilini İstanbul’da tamamlayıp ruûsimtihanını kazanarak müderris oldu. Fıkıh ilmindeki kudreti veçok zeki oluşu ilmiyede hızla yükselmesini sağladı. SüleymaniyeDaru’l-hadisi müderrisliğine yükseldikten sonra mevleviyet rütbesialdı ve 1117/1706’da Haleb, 1123/1711’de Bursa kadılığınagetirildi. 1124/1712’de fetva emini, 1126/1714’de Mora seferindeordu kadısı oldu. 1128/1716’da Anadolu kazaskerliğine getirilenAbdullah Efendi daha sonra Rumeli kazaskerliği payesini eldeetti. 1130/1718’de Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın teveccühüyleşeyhülislamlığa getirildi.Yaklaşık oniki buçuk yıl gibi uzun bir süre şeyhülislamlık yapanAbdullah Efendi Patrona İsyanı esnasında 1143/1730’da azledilipBozcaada’ya sürgüne gönderildi. 1145/1732’de hacca gitmesineizin verildi. Hac dönüşü bir müddet İstanbul dışındaki çiftliğindeikamet ettikten sonra Kanlıca’daki yalısında ikametinemüsaade edildi. 1156/1743’te vefat eden Abdullah EfendiKanlıca’da İskender Paşa Camii haziresine defnedildi.Abdullah Efendi’nin şeyhülislamlığı esnasında verdiği fetvalarkendisi henüz görevdeyken bir araya getirilmiştir. Kendisinefetva emini olarak hizmet etmiş Mehmed Fıkhî el-Aynî, bu ilkderlemeyi düzensiz bulduğundan Abdullah Efendi hayattaykeneseri yeniden tertip etmiş ve Behcetü’l-fetâvâ ismini vermiştir.Aynî mukaddimede belirttiği üzere; esere uygun bab ve fasılbaşlıkları koymuş, Fuhûl isimli fıkıh kitabının tertibini esasalmış, Abdullah Efendi’nin ilk derlenen mecmuadan sonra verdiğifetvaları eklemiş, hakim ve müftîlerin itimad etmesini sağlamakamacıyla her mesele için muteber fıkıh kitaplarından nakillereklemiştir.* Yenişehirli Abdullah Efendi’nin hayatına dair bilgi şu eserlerden özetlenerekverilmiştir: İlmiye Salnamesi, s. 507-509; Mehmed Süreyya, Sicill-iOsmanî, c. 3, s. 377; Mehmet İpşirli, Abdullah Efendi Yenişehirli, DİA, c.1, s. 100-101.

İÇİN DE Kİ LEREl-Mesâilü’l-Müteallika Bi’l-i‘tikadât 25Kitabu’t-Tahâre 27Babu’l-Vudû’ 27Babu’l-Gusl 28Babu’l-Miyâh 28Babu’t-Teyemmüm 29Babu’l-Mesh ale’l-Huffeyn 29Babun fî A‘yâni’n-Necese ve Ahkâmiha 30Faslun fi’l-İstincâ 32Kitabu’s-Salât 33Babu’l-Ezan 33Babu Şurûti’s-Salât 34Babu Sıfati’s-Salât 34Babu’l-İmâmet 35Babu mâ Yüfsidu’s-Salât ve mâ lâ 36Babu mâ Yükrehu fis’s-Salât ve mâ lâ 37Babu’n-Nevâfil 39Babu Kazâi’l-Fevâit 39Babu Secdeti’s-Sehv 39Babun fî Secdeti’t-Tilâve 40Babun fî Salâti’l-Müsâfir 40Babu’s-Salât fi’s-Sefîne 41Babu Salâti’l-Ahres ve’l-Merîz 41Babun fî Salâti’l-Cuma 42Babun fî Salât-i Îdeyn 43Babun fî Ahkâmi’l-Cenâiz 43Babu’ş-Şehid 45

12Kitabu’z-Zekat 47Babu’l-Masrif 48Babu’l-Öşr 49Babu’l-Harâc 52Babu Sadakati’l-Fıtr 54Kitabu’s-Savm 55Faslun fî mâ Yüfsiduhu 55Faslun fî mâ Yûcibu’l-Kefâre ve mâ lâ 56Faslun fî mâ Yubîhu İftara’s-Savm 57Kitabu’l-İ‘tikâf 59Kitabu’l-Hac 61Faslun fi’l-Cinâyât fi’l-Hac 62Babu’l-Hac ani’l-Gayr 63Kitabu’n-Nikah 69Babu’l-Muharremât 71Nev‘un âhar 72Babu’l-Evliyâ 74Nev‘un âhar 75Babu’l-Ekfâ 76Faslun fî Nikahi’l-Vekil 77Faslun fî Nikahi’l-Fuzûli 78Faslun fî Hıyâri’l-Bulûğ ve’l-Itk 80Faslun fî Nikahi’r-Rakîk 80Faslun fî Nikahi’l-Kafir 81Babu’l-Mehr 83Nev‘un âhar 85Nev‘un fi’l-ihtilaf fi’l-cihâzNev‘un fi’l-ihtilaf fî metâi’l-beyt 87Faslun fî mâ li’z-Zevceti ve mâ lâ 87Fi’l-kısm 89Mesâilü şettâ fi’n-nikah 89Kitabu’r-Radâ‘ 93Nev‘un âhar 94Nev‘un âhar 95Kitabu’t-Talâk 97Babu mâ Yekau bihi ve mâ lâ 97Babu mâ Yekau Bihi’t-Talâk Kinayeten ve mâ lâ 99

13Babu’t-Ta‘lîk 100Nev‘un âhar 105Nev‘un âhar 106Nev‘un âhar 108Babu Talâkı’l-Merîz 110Babu’r-Ric‘at 110Faslun fi’l-Beynûneti’l-Mugallaza ve’t-Tahlîl 111Nev‘un âhar 113Faslun fî Vukûi’l-Firka bi-İrtidâdi Ehadi’z-Zevceyn 114Babu’l-Hul‘ 114Nev‘un fî hul‘ı’l-fuzûlî 116Babu’l-Îlâ 116Babu’z-Zıhâr 117Babu’l-Liân 118Babu’l-İnnîn 118Babu’l-İdde 119Nev‘un âhar 121Babu’l-İhdâd 122Babu Sübûti’n-Neseb 122Nev‘un âhar 124Nev‘un âhar 126Babu’l-Hidâne 126Nev‘un âhar 128Nev‘un fî nakli’l-veled min beled ilâ beled 129Nev‘un âhar 130Babu’n-Nafaka 131Faslun fî Nafakati’z-Zevce 131Nev‘un âhar 133Faslun fî Nafakati’l-Usûl ve’l-Furu‘ ve’l-Ekârib 134Nev‘un fî nafakati’s-sığâr 136Fî nafakati’l-memlûk 138Mesâilü şettâ fi’t-talak 138Kitabu’l-İ‘tâk 141Nev‘un âhar 142Babu’l-Itk alâ Cu‘l 143Babu Itkı’l-Ba‘z 144Faslun fi’l-Itk bi’s-Sa‘y 144Babu’l-İstîlâd 145Babu’t-Tedbîr 147Faslun fi’l-Mükâteb 148Mesâilü şettâ fi’l-ıtâk 149

14Kitabu’l-Velâ 151Faslun fî Akdi’l-Muvâlât 153Kitabu’l-Eymân 155Nev‘un âhar 157Faslun fi’n-Nüzûr 157Kitabu’l-Hudûd 159Babu Haddi’ş-Şürb 160Babu Haddi’l-Kazf 160Babu’t-Ta‘zîr 161Nev‘un âhar 163Nev‘un fi’t-ta‘zîr bi’l-katl 165Kitabu’s-Serika 169Babu Kuttâı’t-Tarîk 170Kitabu’s-Siyer 173Babu İstîlai’l-Küffâr 174Nev‘un âhar 176Babu Ahkâmi’l-Müste’men 178Babun fî Ahkâmi’z-Zimmî 179Faslun fi’l-Cizye 179Nev‘un fi’l-kenîse ve mâ yettasılu biha 180Nev‘un fî sairi ahkâmi’z-zimmî 182Nev‘un fî mâ yekûnu İslamen mine’l-kafir ve mâ lâ 184Babu Ahkâmi’l-Mürteddîn ve’z-Zenâdıka 186Faslun fî Ahkâmi’r-Revâfiz ve Diyarihim 189Nev‘un âhar 192Nev‘un âhar fî ahkâmi’l-kefere bi’l-küfri’l-aslî min diyari revâfizi’l-acem 192Mesâilü’l-müteferrika fî hâze’l-fasl 195Nev‘un fî mâ yekûnu küfren mine’l-müslim 197Nev‘un fî mâ yeteallaku bi sebbi’n-Nebi aleyhi’s-salâtu ve’s-selam 200Nev‘un fî mâ yekûnu küfren mine’l-müslim 200Babun fî Ahkâmi Beyti’l-Mâl 203Nev‘un fi’l-arazi ve meûnetiha 203Nev‘un fî ahkâmi mesârifi beyti’l-mâl 204Nev‘un fî iltizâm-i meûneti’l-arazi 205Nev‘un fî ferâği’t-tımar 206Mesâilü şettâ fi’s-siyer 207Kitabu’l-Buğât 209

15Kitabu’l-Lakît 213Kitabu’l-Lukata 215Kitabu’l-Âbık 217Kitabu’l Mefkûd 219Kitabu’ş-Şerike 221Nev‘un fî mâ yeteallaku bi’r-ribh 222Nev‘un fi’ş-şirketi’l-fâside 223Nev‘un fî damâni ehadi’ş-şerîkeyn 224Nev‘un fî mâ li’ş-şerîk ve mâ lâ 227Nev‘un fi’l-ihtilaf 230Kitabu’l-Vakıf 231Nev‘un fî mâ yesihhu vakfuhu ve mâ lâ 235Faslun fî Vakfi’l-Merîz 236Babun fî mâ Yete‘allaku bi’ş-Şart 237Babu’l-Vakf ale’l-Evlad 242Nev‘un âhar 246Nev‘un fi’l-vakf ale’l-ekârib 250Babu Nasbi’l-Mütevelli ve Azlihi 251Nev‘un fî mâ yeteallaku bi-azli’l-mütevelli 251Nev‘un fî mâ yeteallaku li-muhasebeti’l-mütevelli 252Babun fî Tasarrufâti’l-Mütevelli 253Nev‘un âhar 257Faslun fî İstibdâli’l-Vakf 259Faslun fî Îcâri’l-Vakıf 259Faslun fî Damâni’l-Mütevelli ve Ademihi 261Nev‘un fî mâ yusaddeku bihi’l-mütevelli ve mâ lâ 263Babu’l-Vezâif 264Nev‘un âhar 267Babu Tasarrufâti’l-Hakim fi’l-Evkâf 269Mesâilu şettâ fi’l-vakf 271Babun fi’l-Ahkâmi’l-Cariye fi’l-İcâreti’l-Muaccele ve’l-Müecceleti’l-Müteârafe fi’d-Diyâri’r-Rumiyye 275Nev‘un fi’l-ferâğ bi’l-vefa ve bi’ş-şart 276Faslun fî mâ Yeteallaku bi İstîfâi’l-Bedel 279Faslun fî Tasarrufâti’l-Mütevelli fî hâze’l-Bab 283Nev‘un fî mâ yeteallaku bi-taksîmi’l-akâri’l-mevkûfe beyne’r-raculeyn 289Nev‘un fî ahkâmi îcâri’l-mutasarrıf li’l-akâri’l-mevkûfebi’l-icâreteyn ilâ âhar bi’s-sahîha 290

16Nev‘un fi’l-intikal ile’l-veled 291Fi’l-müteferrikât fî hâze’l-bab 291Kitabu’l-Buyu‘ 295Nev‘un fî mâ yedhulu fi’l-mebi‘ bi dûni zikrihi ve mâ lâ 297Nev‘un fî mâ yetealleku bi’s-semen 297Nev‘un fî tasarrufi ehadi’l-âkıdeyn fi’l-mebi‘ 299Babu Hıyâri’ş-Şart 300Faslun fî Hıyâri’r-Ru’ye 300Babu Hıyâri’l-Ayb 302Nev‘un fî mâ yümne‘u’r-reddu bi’l-ayb 303Faslun fî Hıyâri’l-Gabn mea’t-Tağrîr 306Faslun fî Bey‘i’l-Murâbaha ve’t-Tevliye 307Babu’l-Bey‘i’l-Fâsid 308Faslun fi’ş-Şurûti’l-Müfside 311Faslun fî Ahkâmi’l-Bey‘i’l-Fâsid 313Faslun fi’l-Bey‘ bi’t-Telcie 315Babu’l-Bey‘ bi’l-Vefa 316Babun fi’l-Bey‘i’l-Fuzûli 316Babun fî Bey‘i’l-Eb Mâle Veledihi’s-Sağîr 317Babun fî Bey‘i’l-Vasi ve Şirâihi Li’l-Yetim 317Babu’l-İkâle 318Babu’l-İstihkâk 319Faslun fî Ahkâmi’l-Gurûr 322Babu’s-Selem 324Babu’l-İstisna‘ 324Mesâilü şettâ fi’l-buyu‘ 325Kitabu’s-Sarf 327Kitabu’l-Müdâyenât 329Nev‘un fi’l-kurûz 331Kitabu’l-Kefâle 333Nev‘un fi’l-kefâle muvakkaten ve müeccelen 337Nev‘un fî mâ yesıhhu’l-kefâle ve mâ lâ müncezen ve muallakan 338Nev‘un fi’l-kefâle bi’n-nefs 339Nev‘un fî men yesıhhu’l-kefâle minhu ve men lâ 340Faslun fî mâ Yekau bihi’l-Berâe ve fî mâ lâ 340Faslun fi’r-Rucu‘ ale’l-Mekfûl anh 341Faslun fi’d-Dava fi’l-Kefâle ve mâ Yunâsibuhâ 342Babun fî Ahkâmi’s-Süftece 344Fî mesâili şettâ fi’l-kefâle 345

17Kitabu’l-Havale 347Nev‘un fi’l-havaleti’l-fâside 351Kitabu’l-Vekâle 353Faslun fi’l-Vekil bi’l-Bey‘ 354Faslun fi’l-Vekil bi’ş-Şirâ 355Faslun fi’l-Vekil bi’l-Kabz 356Nev‘un fî kabzı’l-fuzûli 358Faslun fi’l-Me’mûr 358Faslun fî Damâni’l-Vekil ve Ademihi 360Faslun fi’l-İhtilaf Beyne’l-Vekil ve’l-Müvekkil 364Nev‘un fî mâ yeteallaku bi-azli’l-vekîl 367Nev‘un fî tevkîli’l-vekîl 368Kitabu’d-Dava 369Faslun fî men yuşteratu hazratuhu fi’d-dava ve men lâ vemen yekûnu hasmen ve men lâ 370Babun fî mâ Yüsmeu mine’d-Dava ve mâ lâ Yüsmeu 374Nev‘un âhar 377Nev‘un âhar 377Nev‘un âhar 379Nev‘un fî mâ yekûnu tenâkuzan ve mâ lâ 382Faslun fî murûri’z-zaman 386Babu mâ Yekûnu Def‘an li Dava’l-Müddeî ve mâ lâ 388Nev‘un âhar 394Nev‘un âhar 396Faslun fî Dava’n-Neseb 397Faslun fî Dava’l-Velâ 398Babu’t-Tahlîf 399Mesâilü şettâ fi’d-dava 402Kitabu’ş-Şehâdât 405Babun fî Men Yukbelu Şehâdetuhu ve Men lâ 409Nev‘un âhar 415Nev‘un fi’t-ta‘dîl ve’t-tezkiye 416Faslun fi’l-İhtilaf Beyne’ş-Şehâde ve’d-Dava ve Beyne’ş-Şahideyn 416Faslun fi’ş-Şehâde bi’t-Tesâmu‘ 418Faslun fi’ş-Şöhret ve’t-Tevâtür 420Babun fî Şehâdeti’z-Zimmî 422Babu’ş-Şehâde ale’ş-Şehâde 424Babu’r-Rucu‘ ani’ş-Şehâde 425Babu Tercihi Ehadi’l-Beyyineteyni’l-Mütezâddeteyn 427Babu’l-Kavli li-Men 433

18Kitabu’l-Kadâ 435Nev‘un âhar 438Nev‘un âhar 441Faslun fi’l-Habs 441Mesâilü şettâ 442Kitabu’l-İkrar 447Faslun fî İkrari’l-Merîz 448Babu’l-İkrar bi’n-Neseb 450Kitabu’s-Sulh ve’l-İbra 453Faslun fi’s-Sulhi’l-Fâsid 455Faslun fî Sulhi’l-Ebi ve’l-Vasi 460Faslun fi’t-Tehâruc 460Babu’l-İbra ve mâ Yesıhhu minhu ve mâ lâ 461Kitabu’l-Hibe 467Babu mâ Yesıhhu mine’l-Hibe ve mâ lâ 467Faslun fî Hibeti’l-Merîz 470Babu’r-Rucu‘ ani’l-Hibe 471Kitabu’l-İcârât 473Mâ yesıhhu bihi’l-icâretü ve mâ lâ ve mâ li’l-âciri ve’l-müste’ciri ve mâ lâ 473Babu mâ Yecibu ale’l-Müste’cir mine’l-Ecr ve mâ lâ 475Faslun fî Feshi’l-İcâre 478Faslun fî İcâreti’l-Vakf 481Babu’l-İcâreti’l-Fâside 482Babun fî Damâni’l-Menfaat ve Ademihi 484Nev‘un fi-damâni’l-menfaat fi’l-vakf 485Fî damâni’l-menfaat li’s-sağîr 486Babun fî Damâni’l-Ecîr ve’l-Müste’cir ve Adem-i Damânihi vefî Damâni’l-Ecîri’l-Müşterek ve Ademihi 487Faslun fî Damâni’l-Ecîri’l-Hâs ve Ademihi 489Faslun fî Damâni’l-Müste’cir ve Ademihi 490Mesâilü şettâ fi’l-icâre 491Kitabu’l-Mudârebe 493Babu’l-Mudârebeti’l-Fâside 494Faslun fî mâ Yeteallaku bi’r-Ribh 495Faslun fî mâ Yadmenü bihi’l-Mudârib ve mâ lâ 496Faslun fi’l-İhtilaf 498Babu’l-Bidâa 500

19Kitabu’l-Müzâraa 501Kitabu’l-Müsâkât 505Kitabu’l-Âriye 507Kitabu’l-Vedîa 509Babu mâ Yadmenü bihi’l-Mûda‘ ve mâ lâ 509Faslun fi’l-İhtilaf 513Mesâilü şettâ 514Kitabu’r-Rehin 515Faslun fî Tasarrufâti’l-Hakim fi’r-Rehin 518Faslun fi’r-Rehni’l-Müsteâr 518Faslun fî Helâki’r-Rehin ve mâ Yeskutu bihi’d-Deyn ve mâ lâ 519Faslun fi’l-İhtilaf Beyne’r-Râhin ve’l-Mürtehin 521Babun fî Ahkâmi’l-İstiğlâl 522Nev‘un fî istiğlâli’l-mütevelli male’l-vakf 524Kitabu’l-Gasb 525Nev‘un âhar 528Nev‘un âhar 529Faslun fî Damâni Gâsıbi’l-Gâsıb ve Ademihi 531Nev‘un âhar 534Babun fi’t-Tesbîb 534Mesâilü şettâ 540Kitabu’l-İkrâh 543Kitabu’ş-Şuf‘a 547Nev‘un âhar 551Kitabu’l-Kısme 553Nev‘un âhar 556Nev‘un âhar 556Babu’l-Muhâyât 558Kitabu’l-Hacr 561Kitabu’l-Me’zûn 563Kitabu’l-Kerahiyye ve’l-İstihsân 565Faslun fî mâ Yeteallaku bi’l-Lübs ve’l-İsti‘mâl vemâ fî Fi‘lihi Hatarun ve mâ lâ 566

20Nev‘un fî mâ yekûnu hazran mine’l-kavl ve mâ lâ 571Faslun fî mâ Yeteallaku bi’l-Emr bi’l-Ma‘rûf ve’n-Nehy ani’l-Münker 572Faslun fi’l-İstibrâ 573Kitabu’s-Sayd 575Kitabu’z-Zebâih 577Kitabu’l-Udhiye 579Kitabu’l-Eşribe 581Kitabu’ş-Şirb 583Faslun fî mâ Yeteallaku bi Harîmi’n-Nehr ve’l-Ayn 585Kitabu İhyai’l-Mevât 589Kitabu’l-HÎtân 591Nev‘un âhar 593Nev‘un âhar 594Babun fî mâ Yümneu anhü’l-İnsan ve mâ lâ vemâ Yücberu aleyhi ve mâ lâ 596Kitabu’l-Cinayât 599Nev‘un âhar 601Kitabu’d-Diyât 603Babu mâ Yûcibu’d-Diyete ve mâ lâ 603Nev‘un âhar 606Nev‘un âhar 606Faslun fi’l-Cenin 607Babu’l-Cinayet fî mâ Dûne’n-Nefs 609Faslun fî mâ Yecibu fîhi Hükûmetü Adlin 612Nev‘un âhar 613Babu’l-Cinayeti fi’t-Tarîk ve Cinayeti’l-Haiti’l-Mâil 614Faslun fî Cinayeti’r-Rakîk ve’l-Cinayeti aleyh 615Faslun fî Cinayeti’d-Devâb ve’l-Cinayeti aleyha 616Babu’l-Kasâme 618Nev‘un âhar 621Nev‘un âhar 622Babu mâ Yeteallaku bi Dava’l-Cerh ve’l-Kasâme 623Mesâilü şettâ 625Kitabu’l-Vesâya 629Faslun fî İctimâi’l-Vesâya 633Faslun fi’r-Rucu‘ ani’l-Vasiyet 636

21Babun fî Nasbi’l-Vasi ve Azlihi 637Faslun fî Tasarrufâti’l-Eb ve’l-Vasi 639Faslun fî Tenfîzi’l-Vasiyet 641Faslun fî Vasiyyeti’l-Müslim li’z-Zimmî ve’z-Zimmî li’l-Müslim ve Emsalihi 644Nev‘un fî mâ yusaddaku bihi’l-vasi ve mâ lâ 644Faslun fî Damâni’l-Eb ve’l-Vasi ve Ademihi 645Babu İstihlâsi’t-Tereke 647Mesâilü şettâ 648Kitabu’l-Ferâiz 651Faslun fî mâ Yemneu’l-İrs ve mâ lâ 651Babu Mirasi Eshâbi’l-Ferâiz ve’l-Asabât 652Faslun fi’l-Haml 653Nev‘un âhar 654Babu Mirasi Zevi’l-Erhâm 655Fi’l-Arazi 659ARAPÇA FETVALAR 665DİZİN 671

170Behcetü’l-fetâvâBabu Kuttâı’t-Tarîk909. Eşkiyadan birkaç kimesneler gece ile Zeyd’in menzilini basıp malınınehb u gâret edip lakin katl-i nüfûs etmeseler her birinin aldığınisâb serikaya bâliğ olunca mezbûrlara ne lazım olur?el-Cevab: Aldıkları mevcud ise istirdâd olunup yed-i yümnâları rusğundanricl-i yüsrâları ka‘binden kat‘ olunur.910. Eşkiyadan birkaç kimesneler gece ile alet-i harb ile Zeyd’in menzilinibasıp Zeyd’i katl ve malını nehb u gâret eyleseler ol kimesnelerene lazım olur?el-Cevab: Aldıkları mevcud ise istirdâd olunup katlolunurlar.[155]911. Bu surette vech-i muharrer üzere Zeyd’i katlde ol kimesnelere Hindmüşâreket etmiş olsa mücerred Hind’in müşâreketiyle ol kimesnelerdenhadden katl sâkıt olur mu?el-Cevab: Olmaz.912. Gence cânibinde bir mahalde mütemekkin bir taife tecemmü‘ ve fitneve fesada mübâşeret etmeleriyle kendi hallerinde olup fesaddanberî olmaları için men lehü’l-emr tarafından tenbih olundukda mütenebbiholmayıp nice kurâları basıp hayvanlarını ve sair emvâllerininehb u gâret ve kat‘-ı tarîk ve envâ-i zulme mübâşeret etmeleriyletaraf-i sultandan taife-i mezbûre ahz ve şerlerini def‘a me’mur olanZeyd-i vali taife-i mezbûreyi ahz murad ettikde mezbûrlar şer‘-işerîfe ve evâmir-i sultâniyye itaat etmeyip muharebe sadedinde olsalaremr-i veliyyü’l-emr ile taife-i mezbûre ile mukâtele edip şerlerinidef‘ için katletmek caiz olur mu?el-Cevab: Vacibdir.913. Ey şerr-i fenceş-i mesned-i iftâ Kâid-i rekb-i cümle-i fudalâİlm u fazl içre Bahr-i râiksin Gülşen-i fıkha Nehr-i fâiksinBir sualim var ey kerîmü’ş-şân N’ola etsen cevab ile ihsanZeyd bir karyeye varıp tegallüben Basa ol karye evlerin amdenKatledip bî-günah bir insanı Dahi gasbetse nice hayvanıİki hâmil hirâs u havfından Etse ilkâ o demde cevfindenHalkı beyyin iki cenin-i zeker Biri hay biri meyyit-i bî-ferLîk Zeyd olmasa tek ve tenha Olsa yanında bir nice süfehâEtseler bu şehâdeti tahmîl Mal-i ashâbı hem veli-yi katîl

Kitabu’s-Serika171İki kimseye karyeden farzanTutulur mu şehâdeti şer‘anNicedir bunda hükm-i şer‘-i kavîm Ey cemîlü’ş-şiyem hidiv-i kerîmel-Cevab: Allahu teâla a‘lemu bi’s-savab,Eyle ey sâil-i zeki-yi nebîh Gûş-i ısğâyı kavlime tevcîhZeyd ve tâbi‘leri olan süfehâ Merhametsiz düşmanân-i ehl-i şakâSahib-i imtina kahr u şekvâ İse beyne’l-enâm eğer o gürûhAldılarsa basıp mücâhereten Halkın emvâlini mükâberetenBab-i Kuttâ‘da Kitab-i Menh Bu suale yazar cevab-i esahHükm-i kuttâ-ı tarîk-ı bî-pervâ Haklarında kudât eder icraMalını sahibi bulursa eğer Aynını yedlerinden ahzeylerTâlif ve mütlife damân olmaz Bunlara afv ile emân olmazVacibü’l-katldir bular hadden Afv olunmaz anın için ciddenŞahid olmaz ahali-i karyeHusemâdır bular bilâ-miryeBu dürer-i muktezâ-yı şer‘-i hatîr Nüsha-i hâtırında kable tahrîr[156]

300Behcetü’l-fetâvâBabu Hıyâri’ş-Şart1544. Zeyd cariyesi Hind’i Amr’a bey‘ eder oldukda Zeyd üç güne dekmuhayyer olmak üzere Hind’i semen-i maluma Amr’a bey‘ ve teslimettikden sonra üç gün murûr etmeden Hind Amr’ın yedindefevt olsa Zeyd Amr’dan Hind’in kıymetini mi alır yoksa semen-imezbûru mu alır?el-Cevab: Kıymetini alır.[280]1545. Zeyd Amr’ın bargîrini Amr’dan semen-i maluma iştirâ eder oldukda“Üç güne dek beğenmezsem beynimizde bey‘ yokdur” deyip muhayyerenbu vechile iştirâ ve kabzettikden sonra üç gün murûr etmedenbargîr Zeyd’in yedinde hatfe enfihi helak olsa Amr semen-imezbûru Zeyd’den almağa kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.Faslun fî Hıyâri’r-Ru’ye1546. Zeyd Amr’ın âhar diyarda olan mülk bağçesini Amr zimmetindeolan şu kadar akçe mukabelesinde Amr’dan iştirâ edip lakin Zeydbağçeyi görmeden nâdim olmakla bey‘i fesh edip meblağ-i mezbûruAmr’dan almağa kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.1547. Zeyd Amr’ın mülk çiftliğini ve içinde mevcud olan mevâşî ve kul vecariye ve çift alâtı ile semen-i maluma görmeden iştirâ ve kabzettikdensonra bir seneden ziyade çiftlik Zeyd’in zabtında olup içindeolan müzârileri arazisini zer‘ edip şu kadar mahsul ve eşcârındameyve hasıl olsa Zeyd’in hıyâr-i ru’yeti sâkıt olur mu?el-Cevab: Olur.1548. Bu surette Zeyd hıyâr-i ru’yet ile ol çiftliği Amr’a redde kâdir olurmu?el-Cevab: Olmaz.1549. Zeyd Amr’ın menzilini görüp ba‘dehu altı ay murûrunda Zeydmenzil-i mezbûru Amr’dan iştirâ edip tekrar gördükde menzil mütegayyirolmuş değil iken Zeyd hıyâr-i ru’yet ile bey‘i feshe kâdirolur mu?el-Cevab: Olmaz.

Kitabu’l-Buyu‘ 3011550. Bu surette Zeyd ve Amr ihtilaf edip Zeyd “Menzil-i mezbûr mukaddemâgördüğüm gibi değildir mütegayyir olmuşdur” deyip Amrdahi “Keyfiyet-i ûlâsından mütegayyir olmamıştır” dese kavil hangisinindir?el-Cevab: Amr’ındır.1551. Zeyd Amr’ın âhar diyarda olan bir kul ile bir cariyesini semen-imaluma iştirâ ve def‘-i semen ettikden sonra Zeyd Bekir’i ru’yetetevkîl edip Bekir gördükde razı olup Zeyd gördükde beğenmeyincehıyâr-i ru’yet ile bey‘i feshe kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.[281]1552. Zeyd Amr’ın mülk bağçesini görüp ba‘dehu bağçenin yüz zira‘ mikdarıduvarı münhedim olmakla mütegayyir oldukdan sonra Zeyd olbağçeyi tekrar görmeden Amr’dan iştirâ ve def‘-i semen eylese hâlenZeyd bağçeyi gördükde beğenmeyince hıyâr-i ru’yet ile bey‘i feshedip bağçeyi Amr’a redde ve verdiği semeni istirdâda kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.1553. Zeyd Amr’ın menziline varıp içerisini ve dışarısını bütün görüpba‘dehu bir seneden sonra iştirâ edip kabz için menzile vardıkdamukaddemâ gördüğü gibi bulup asla mütegayyir olmuş değil ikenhıyâr-i ru’yet ile bey‘i feshe kâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.1554. Zeyd Amr’ın menzilini iştirâ ettikde menzilin bazı mevâzıını görüplakin cemî-i buyûtunu görmese Zeyd cemî-i buyûtunu gördükdebeğenmeyince hıyâr-i ru’yet ile bey‘i feshe kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.1555. Zeyd Amr’ın menzilini görmeden Amr’dan iştirâ ettikden sonraZeyd Amr’ın âmme-i deâvîden zimmetini ibra eylese hâlen Zeydmenzili gördükde beğenmeyince hıyâr-i ru’yet ile bey‘i fesh muradettikde Amr ibra-i mezbûra binaen “Hıyâr-i ru’yet sâkıt olup feshcaiz olmaz” deyu semeni Zeyd’den almağa kâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.1556. Zeyd Amr’ın mülk çiftliğini görmeden Amr’dan semen-i malumaiştirâ ettikden sonra bir sene murûr edip Zeyd çiftliği görmesehâlen Zeyd çiftliği gördükde beğenmeyince hıyâr-i ru’yet ile bey‘ifeshe kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.

528Behcetü’l-fetâvâNev‘un âhar2734. Zeyd şu kadar palamudu, Amr’ın olduğunu bilirken tegallüben ahzeyleseZeyd âsim olur mu?el-Cevab: Olur.2735. Bu surette Zeyd’e ol palamudun aynları kâime ise aynlarını red,müstehleke ise damân lazım olur mu?el-Cevab: Olur.2736. Zeyd Amr’ın bir mikdar buğdayını ahz ve tarlasına zer‘ ettikdensonra Zeyd ol buğdayın mislini Amr’a verip damâna razı iken Amrkanaat etmeyip “Hasıl olan buğdaydan dahi hisse alırım” demeğekâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.2737. Zeyd Amr’ın şu kadar kantar üzümünü gasben ahz ve istihlâkettikden sonra üzüm eydi-i nâsdan munkatı‘ olup asla bulunmaziken Amr ol üzümü Zeyd’den dava eylese Zeyd’e ol üzümün yevm-ihusumette olan kıymetini damân lazım olur mu?el-Cevab: Olur.[517]2738. Zeyd Amr’ın şu kadar keyl arpasını Mihaliç’de gasben ahz veistihlâk ettikden sonra Amr Zeyd’e İstanbul’da mülâkî olup ol arpayıZeyd’den dava eylese arpanın Mihaliç’de olan kıymeti beherkeyli onikişer paraya olup İstanbul’da olan kıymeti onar parayaolunca Amr ol arpanın Mihaliç’de olan kıymetini Zeyd’den almağakâdir olur mu?el-Cevab: Olur.2739. Zeyd Amr’ın şu kadar keyl buğdayını Tekfurdağı’nda bi-gayr-i hakahz ve istihlâk ettikden sonra Amr Zeyd’e İstanbul’da mülâkî olupol buğdayı Zeyd’den dava ettikde buğdayın yevm-i husumette olankıymeti Tekfurdağı’nda yevm-i gasbda olan kıymetine müsâvi olmaklaZeyd buğdayın mislini Amr’a verirken Amr almayıp “Kıymetiniver” demeğe kâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.2740. Zeyd Amr’ın kulu Bekir’i gasben ahzettikden sonra Bekir Zeyd’inyedinde kendi nefsini katleylese Amr Bekir’i Zeyd’e tazmine kâdirolur mu?el-Cevab: Olur.

Kitabu’l-Gasb5292741. Zeyd Amr’ın şu kadar keyl mercimeğini Silistre’de bi-gayr-i hakahz ve istihlâk ettikden sonra Amr Zeyd’e İstanbul’da mülâkî olupol mercimeği dava eylese mercimeğin İstanbul’da olan kıymetiSilistre’de olan kıymetinden ekser olmakla Zeyd Amr’a “Ol mercimeğinmislini Silistre’de sana vereyim yahud ol mercimeğin Silistre’deolan kıymetini bunda vereyim” derken Amr razı olmayıp “Mercimeğinmislini bunda bana ver” deyu Zeyd’e cebre kâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.2742. Zeyd Amr’ın Harşova’da şu kadar keyl arpasını gasben ahz veistihlâk ettikden sonra dâmin olmadan Zeyd fevt olup ba‘dehu AmrZeyd’in veresesine belde-i uhrâda mülâkî olsa arpanın Harşova’dayevm-i gasbda olan kıymeti mekan-i husumette olan semenindenekser olmakla Amr arpanın Harşova’da yevm-i gasbda olan kıymetiniZeyd’in terekesinden almağa kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.2743. Zeyd Amr’ın bir tüfenkini Niş’de bi-gayr-i hak ahz ve anda bırakıpİstanbul’a geldikde Amr tüfenkini Zeyd’den İstanbul’da dava ediptüfenkin Niş’de olan kıymeti İstanbul’da olan kıymetinden ekserolmakla Amr tüfenki Niş’de ahza tevakkuf etmeyip Niş’de olankıymetini İstanbul’da Zeyd’den almağa kâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.[518]Nev‘un âhar2744. Zeyd Hind’in mülk arsasında Hind’in izninsiz mülk eşcârını garseyleseZeyd eşcârın kal‘ı arsaya muzır olmamakla kal‘ edip almakistedikde Hind “Eşcâr yere tabidir” deyu Zeyd’i men‘a kâdire olurmu?el-Cevab: Olmaz.2745. Zeyd Amr’ın mülk arsasında ta nihayetinde nefsi için bina ihdâseylese Amr kal‘ı arsaya muzır olmakla Zeyd’e binasının maklûankıymetini verip binayı zabta kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.2746. Zeyd bir karye içinde kimesnenin mülkü olmayıp ahalisi kadîmdenarabalarını çekegeldikleri hâlî arsa üzerine bina ihdâs eylese ahaliZeyd’in binasını hakime kal‘ ettirmeğe kâdir olurlar mı?el-Cevab: Olurlar.

636Behcetü’l-fetâvâ[617]3308. Zeyd maraz-ı mevtinde “Ecânibden Amr ve Bekir ve Beşir ve Halidve Zeyneb ve Hatice’den her birine malımdan şu kadar akçe verileve bina eylediğim mescid-i şerîfin mesâlihi için dahi şu kadar akçeverile” deyu vasiyet edip musırran fevt oldukdan sonra sülüs malıancak zikrolunan kimesnelere tayin ettiği mikdara vefa edip veresesülüsden ziyadede vasiyeti mücîz olmasalar mescid-i mezbûrmütevellisi vasiyet-i merkûmeye binaen terekeden nesne almağakâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.Faslun fi’r-Rucu‘ ani’l-Vasiyet3309. Hind mülk menzilini bir camide müezzin olan Amr’a vasiyet ettikdensonra Hind menzil-i mezbûru Bekir’e semen-i maluma bey‘ve teslim edip ba‘dehu fevt olsa Amr vasiyet-i merkûmeye binaenmenzil-i mezbûra müdahaleye kâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.3310. Hind hasta oldukda “Sülüs malımdan Amr ve Bekir ve Beşirve Halid ve Velid ve Nezir ve Said’den her birine şu kadar akçeverile” deyu vasiyet ettikden sonra Hind sıhhat bulup birkaçsene murûrundan sonra tekrar hasta oldukda “Amr ve Bekir veBeşir’den her birine sülüs malımdan şu kadar akçe verile” deyuvasiyet ettikden sonra bazı kimesneler Hind’e “Gayrı vasiyetinvar mıdır?” dediklerinde “Amr ve Bekir ve Beşir’den gayra vasiyetimyokdur” deyip ba‘dehu musırran fevt olsa Hind mücerred“Amr ve Bekir ve Beşir’den gayra vasiyetim yokdur” demekle Halidve Velid ve Nezir ve Said’e mukaddemâ ettiği vasiyetten rucu‘etmiş olur mu?el-Cevab: Olmaz.3311. Bu surette Amr ve Bekir ve Beşir ve Halid ve Velid ve Nezir veSaid’den her biri vasiyet-i merkûmeye binaen Hind’in sülüs malındantayin ettiği mikdarı almağa kâdir olurlar mı?el-Cevab: Olurlar.3312. Zeyd malından bir mikdarını vasiyet eder oldukda “Mâ evsaytuhâze’l-mikdar li Amr ve lakin evsaytuhu li Bekr” deyip ba‘dehumusırran fevt olup sülüs müsait olsa Zeyd’in sülüs malından olmikdarı Amr ve Bekir’den hangisi alır?el-Cevab: Bekir alır.

Kitabu’l-Vesâya637[618]3313. Bu surette Amr vech-i muharrer üzere vasiyette mezkûr olmaklamûsa-bih olan maldan nesne almağa kâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.Babun fî Nasbi’l-Vasi ve Azlihi3314. Hind oğlu Zeyd-i sağîre Amr’ı vasi nasbedip Zeyd’in babası Bekirdahi Beşir’i vasi nasbedip Hind ba‘dehu Bekir fevt oldukdan sonraBeşir tereke-i Hind ve Bekir’i sağîr için hıfz murad ettikde Amrmücerred “Hind’in vasisi olmakla Hind’den sağîre mevrûs olan terekeyiben hıfzederim” deyip Beşir’i tereke-i Hind’i hıfzdan men‘akâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.3315. Zeyd sağîr oğlu Amr’a Bekir’i, Bekir’den sonra Beşir’i ale’t-teâkubvasi nasb ve mezbûrlar vesâyeti kabul ve Zeyd musırran fevt olsahâlen Beşir re’y-i hakimle müstakillen sağîrin malını kabz veumûrunu görmeğe kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.3316. Zeyd-i müteveffanın vasi-yi muhtârı Amr Bekir’i vasi nasbedipmusırran fevt olsa Bekir, Zeyd ve Amr’ın zimem-i nâsda olandüyûnlarını ve sair terekelerini kabza ve vesâyete müteallikaumûrlarını görmeğe kâdir olur mu?el-Cevab: Olur.3317. Zeyd-i zimmî Amr-i müste’meni terekesine vasi nasbeylese sahiholur mu?el-Cevab: Olmaz.[619]3318. Zeyd-i müteveffanın evlad-i sığârının vasi-yi muhtârları Amr mevcudiken kadı sığâra Bekir’i vasi nasbeylese caiz olur mu?el-Cevab: Olmaz.3319. Zeyd sülüs malını vücûh-i birre vasiyet ve tenfîzine Amr’ı vasi nasbettikdeAmr vesâyeti kabul etmeyip reddettikden sonra Amr’ınvech-i muharrer üzere reddi Zeyd’in malumu olup ba‘dehu Zeydfevt olsa hâlen Amr “Vesayeti ederim” deyip sülüs mala müdahaleyekâdir olur mu?el-Cevab: Olmaz.