Türkiye Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı

90
Risk Etkenleri
Kalp ve damar hastalıkları için iyi bilinen temel risk etkenleri tütün kullanımı, kan basıncı ve
kolesterol düzeyinin yüksek olması, doğrudan bireyin yaşam tarzı ile bağlantılı etkenler, fiziksel aktivite
düzeyi ve yeme alışkanlıklarıdır. Kalp ve damar hastalıklarıyla ilişkili diğer etkenler aşırı kilolu olmak,
obezite, diabetes mellitus, aşırı alkol tüketimi ve ruhsal gerilimdir.
Maliyetler
Kalp ve damar hastalıklarının AB ekonomisine yılda 169 milyar Avro’luk bir maliyeti olduğu
tahmin edilmektedir. Bu, yıllık toplam maliyetin kişi başına 372 Avro olduğunu göstermektedir. Kişi
başına düşen maliyetler üye ülkeler arasında on katın üzerinde farklılık göstermektedir (Malta’da 50
€’dan az iken Almanya’da ve İngiltere’de 600 €’ nun üzerindedir).
Çok Sektörlü İşbirliği ve Faaliyet
Üst düzey AB yayınları, özellikle kalp ve damar sağlığının iyileştirilmesi konusunda 2004’ten
sonraki Konsey Kararları 4
, yüksek riskli bireyleri belirleyerek hem toplum düzeyinde, hem de bireysel
düzeyde harekete geçmenin önemini vurgulamaktadır.
Avrupa Birliği Konsey Kararları, İrlanda’nın başkanlığı sırasında kabul edilmiş, kalp ve damar
hastalıklarının ele alınması için gereken adımların atılmasını sağlamak üzere Avrupa Komisyonu’nun
yanı sıra Üye Ülkeler’e de çağrıda bulunulmuştur. Lüksemburg Deklarasyonu 5
, Lüksemburg’un
başkanlığında kabul edilmiş, Lüksemburg toplantısında hazır bulunan Ulusal Sağlık Bakanlıklarının
temsilcileri, Ulusal ve Avrupa Kardiyoloji Dernekleri ve Kalp Vakıflarının temsilcileri arasında tüm
Avrupa kentlerinde kapsamlı kalp ve damar hastalık önleme programlarının başlatılmasını ya da
güçlendirilmesini sağlamak ve etkili önlemlerin, politikaların ve girişimlerin uygulamaya konulmasını
güven altına almak için bir sözleşme imzalanmıştır. Kalp ve damar hastalıkları ve diğer bulaşıcı olmayan
önemli hastalıklarla savaşmak amacıyla çeşitli DSÖ kararları ve bildirgeleri 6
kabul edilmiştir.
Ayrıca, Avrupa toplumunda kalp ve damar hastalıklarının etkisini azaltarak sağlığın korunması
ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacı, AB Antlaşması’nda 7
, AB’nin Lizbon Gündemi’nin amaçları
arasında ve 30 Kasım 2006’da Finlandiya başkanlığında toplanan Avrupa Konseyi kararlarındaki 8
sağlığın tüm politikalara dahil edilmesi hedeflerinde tam olarak kayıt altına alınmıştır.
Avrupa Komisyonu’nun desteğiyle, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Avrupa Kalp Ağı (European
Heart Network) ve Avrupa Kardiyoloji Derneği, ilgili Avrupa Örgütlerini ve Uluslararası Örgütleri,
-Avrupa Kalp Sağlığı Sözleşmesini imzalamaya,
-Kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölüm ve rahatsızlıklarla birincil önleme yöntemiyle
savaşmaya
-14 Şubat 2000’de yapılan “Winning Heart” Konferansı’nın Saint Valentine Açıklaması’na göre
hareket etmeye, davet etmektedir.
“Yeni binyılda doğan her çocuğun, önlenebileceği bilinen kalp ve damar hastalıkları
geçirmeden en azından 65 yaşına kadar yaşama hakkı vardır.”