KOAH Nedir? Hastalık Hakkındaki Soru ve Cevaplar Soru 1: KOAH ...

KOAH Nedir?Hastalık Hakkındaki Soru ve CevaplarSoru 1: KOAH nedir?Cevap: KOAH-Kronik Obstüktif Akciğer Hastalığı- ilerleyici ve tam olarak geridönüşümlü olmayan, buna karşılık önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğerhastalığıdır. KOAH havayollarını daraltır, solunumu güçleştirir. Genellikle kronikbronşit ve amfizem zemininde gelişen KOAH’da hastalar, öksürük ve balgamdankısa mesafeli yürüyüşde bile oluşan nefes darlığına kadar değişik semptomlarasahiptirler.Soru 2: KOAH gelişimine yol açan nedenler nelerdir?Cevap: KOAH için en önemli risk faktörü sigara içimidir. Pipo, puro ve birçokülkede yaygın olan tütün tüketiminin diğer yolları da risk faktörüdür. Sigarayapasif maruziyet de solunumsal semptomlara ve KOAH gelişimine katkıdabulunur. KOAH’nin diğer kanıtlanmış nedenleri; iş yeri ortamındaki tozlar vekimyasal maddeler (buhar, iritan maddeler, dumanlar) ve iyi havalanmayanevlerde yemek pişirme ve ısınma amacıyla kullanılan organik yakıtların (odun,tezek vb) yol açtığı iç ortam hava kirliliğidir. Dünya Sağlık Örgütü "WHO",organik yakıtların dumanlarına maruziyete bağlı olarak oluşan KOAH nedeniyleher yıl 400,000 kişinin öldüğünü tahmin etmektedir. Dış ortam hava kirliliğininKOAH gelişimindeki özgül rolü henüz çok iyi bilinmemekle birlikte, akciğerlereinhale edilen partikül yüküne katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Erkençocukluk döneminde geçirilen solunumsal enfeksiyonlar, akciğerfonksiyonlarında azalma ve erişkin dönemde solunumsal semptomlardaki artmaile ilişkilidir.Soru 3: KOAH tanısı nasıl sağlanır? Cevap: Risk faktörlerine maruziyetöyküsü olan kişilerde ve öksürük, balgam, eforla nefes darlığı olan hastalardaKOAH tanısı düşünülmelidir. Fakat tanı, solunum fonksiyon testleriyledoğrulanmalıdır. Bu testler, sadece tanıda değil, hastalığın şiddetinin belirlenmesive hastalığın seyrinin takibinde de kullanılmaktadır. Solunum fonksiyon testleri,bir sağlık kuruluşunda bulunan ve birinci saniyedeki zorlu ekspiratuvar volüm(FEVı) ve zorlu vital kapasite (FVC)’yi ölçen spirometriyle kolayca yapılır.Tedavi planını hazırlamadan önce, spirometrik anormalliğin boyutları,semptomların şiddeti ve diğer akciğer hastalıklarının (astım, tüberküloz vb)varlığına göre KOAH’nin şiddeti (risk altında, hafif, orta, ağır) belirlenmelidir.Soru 4: KOAH’nin yaygınlığı nedir? Cevap: WHO, tüm dünyada KOAH’ninen önemli dördüncü ölüm nedeni olduğunu tahmin etmektedir (koroner arterhastalığı, serebrovasküler hastalık, akut solunum yolu enfeksiyonundan sonra veHIV/AIDS ile dördüncülüğü paylaşmaktadır). WHO’nun tahminlerine göre 2000yılında KOAH nedeniyle dünyada 2.74 milyon kişi ölmüştür. Türkiye’de ise 5milyon civarında KOAH’lı hasta bulunduğu ve her yıl bu hastalıktan 26 binkişinin öldüğü tahmin edilmektedir. KOAH’ın Türkiye’de İskemik kalp hastalığıve serebrovaskuler hastalıklardan sonra 3. ölüm nedeni olduğu ve kırsal kesimdedaha yaygın olduğu tahmin edilmektedir.

Soru 5: KOAH hem erkeklerde hem de kadınlarda görülür mü?Cevap: Evet, KOAH hem erkeklerde hem de kadınlarda gelişebilmektedir. 2000yılında A.B.D.’de KOAH’dan ölen kadınların sayısı, ilk kez erkekleri geçmiş vebu da kadınlar arasında 1940’dan beri sigara kullananların artmasınabağlanmıştır.Çin’de kronik solunum yolu hastalıkları kentsel kesimde en önemlidördüncü, kırsal kesimde ise ilk sıradaki ölüm nedenidir. Çinli erkeklerin %50’den fazlası sigara içmekteyken Çinli kadınlarda bu oran %6’larda kalmaktadır.Çin’de erkek ve kadınlardaki KOAH prevelansı benzer düzeylerde olup, budurum Çinli kadınlarda sigara kullanımından farklı risk faktörlerinin KOAHgelişiminde rol oynadığını düşündürmektedir.Soru 6: Neden KOAH pek çok ülkede artış göstermektedir?Cevap: 1990’da tüm dünyada değişik hastalıkların oluşturduğu yükü saptamakamacıyla yapılan bir Dünya Bankası/WHO çalışmasında, KOAH’nin 12. sıradaolduğu görülmüştür. Hastalık yükü sıralamasında KOAH’ın 2020 yılında 5. sırayayükseleceği tahmin edilmektedir.KOAH’a ikincil küresel yükdeki artış, hemgelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde sigara içiminin artşına ve gelişmekteolan ülkelerde yaşlı nüfusun artmasına bağlanmaktadır.Soru 7: KOAH’lı hastaların çoğu neden bilinmemektedir?Cevap: KOAH semptomlarına sahip hastaların büyük çoğunluğu, hastalıkilerleyip solunumsal sakatlık yapıncaya kadar bir doktora başvurmamakta veKOAH tanısı almamaktadırlar. A.B.D.’de 2000 yılında yapılan bir çalışma,spirometrik verilere göre 24 milyon yetişkinin KOAH ile uyumlu solunumfonksiyon değişikliklerine sahip olduğunu, fakat sadece 10 milyon yetişkine birhekim tarafından KOAH tanısı konulduğunu göstermektedir. KOAH’nin yetersiztanısıyla ilgili benzer veriler Japonya’daki bir çalışmada da gösterilmiştir. Sonolarak Adana’da yapılan KOAH çalışmasında KOAH’lı hastaların sadece %10’unun bir doktor tarafından teşhis edildiği, geri kalanların kendilerinde buhastalığın bulunduğunu bilmedikleri görülmüştür. Hastaların ve doktorlarınKOAH’ın belirtileri konusunda eğitimi ve bu hastalığın erken döneminde tedaviyebaşlanması, halk sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.Soru 8: KOAH astımdan nasıl ayrılır?Cevap: KOAH ve astım, her ikisi de aynı kişide var olabilen, benzer semptomlarasahip kronik obstrüktif havayolu hastalıklarıdır. Her ikisinde de akciğerlerdeinflamasyon vardır, ancak altta yatan inflamasyonun özellikleri her iki hastalıktaoldukça farklıdır ve sonuçta tedaviye yanıtları da çok farklıdır. Astımdaki havaakımı obstrüksiyonu kendiliğinden veya tedavi ile genellikle tam olarakdüzelebilirken, KOAH’da hava akımı obstrüksiyonu tam olarak geri dönüşümlüdeğildir ve zararlı ajanlara maruziyet devam ettiği takdirde genellikle ilerleyicidir.Soru 9: Astım KOAH’a dönüşür mü? Astım ve KOAH arasında bir bağlantıvar mıdır?Cevap: Kuşkusuz ki astım ve KOAH arasında bir örtüşme vardır. Uzun süreliastımın havayollarında yapısal değişikliklere neden olarak geri dönüşümsüzhavayolu obstrüksiyonuna yol açtığına dair kanıtlar vardır. KOAH’a yol açanzararlı ajanlara maruz kalan astımlılarda astım benzeri ve KOAH benzeriinflamasyonların birleşimi bulunmaktadır.

Soru 10: KOAH nasıl tedavi edilir?Cevap: Etkili bir tedavi programında dört basamak vardır: (1) hastalığındeğerlendirilmesi ve izlenmesi, (2) risk faktörlerinin azaltılması, (3) farmakolojikve farmakolojik olmayan yaklaşımlarla stabil KOAH’nin tedavisi, (4) KOAHsemptomlarında kısa süreli kötüleşme ile karekterize akut alevlenmelerin tedavisi.Sigara içiminin bırakılması, KOAH gelişme riskini azaltan ve hastalığınilerlemesini durduran tek ve en etkili girişimdir. Stabil KOAH tedavisi,semptomlar için bronkodilatörlerin kullanımını ve yılda bir (ya da iki) kez gripaşısı yapılmasını içerir. Farmakolojik olmayan tedavi yaklaşımları ise, solunumsalrehabilitasyon programları, oksijen tedavisi ve sınırlı sayıdaki vakada uygulanancerrahi girişimleri içermektedir. KOAH, sıklıkla evde ya da hastanede bakımgerektiren alevlenmelerle seyreder.KOAH TANISINDA SPİROMETRİKan basıncı ölçümü hipertansiyon tanısında ne kadar önemliyse, spirometri deKOAH tanısında ayni düzeyde önemlidir. O nedenle, tüm sağlık çalışanları içinspirometri kolayca ulaşılabilir ve kullanılabilir olmalıdır.Spirometri nedir?Spirometri, bir insanın solukla çıkarabildiği hava miktarını ve bunun içinharcanan zamanı ölçen basit bir testtir.Spirometre, akciğerlerin ne kadar etkin ve ne kadar hızlı boşaldığını ölçen bircihazdır.Spirogram, zaman-volüm eğrisidir.