PARAFUDR - Solar Bazaar

PARAFUDRwww.legrand.com.tr

PARAFUDR REHBER‹

‹Ç‹NDEK‹LERAtmosfer sebepli yüksek bas›nç ..............................................................................................................1Direkt etkiler ..........................................................................................................................1Dolayl› etkiler..........................................................................................................................1Türkiye’de y›ll›k ortalama y›ld›r›ml› f›rt›nal› günler say›s› ....................................................2Türkiye’de y›ll›k ortalama y›ld›r›ml› f›rt›nal› günler say›s›na göre y›ld›r›m riski ..................2Atmosferik deflarj›n elektrik modeli ....................................................................................3Y›ld›r›ma karfl› koruma ............................................................................................................................4Risklerin ve sonuçlar›n tahmini........................................................................................................4Dolayl› etkilere karfl› koruma ..........................................................................................................6Genel prensipler ....................................................................................................................6Meydana gelen elektromanyetik alan ....................................................................................7Parafudr ile koruma prensipleri ......................................................................................................80.5 m kural› ............................................................................................................................8Parafudr ba¤lant› kablolar›n›n minimum de¤erleri ..............................................................8Korunulan uzunluklar ......................................................................................................................9Parafudrlar›n koordinasyonu ........................................................................................................10Pratik hesap..........................................................................................................................10Parafudrlar›n korunmas› ................................................................................................................11Genel ....................................................................................................................................11K›sa devrelere karfl› korunma ..............................................................................................12Dolayl› konta¤a karfl› korunma ............................................................................................12Diferansiyel devre kesiciler aras› koordinasyon ..................................................................13Aktif koruma ........................................................................................................................14Y›ld›r›m›n toprak alt›ndan tesisata ulaflmas› ......................................................................15Parafudrlar ..............................................................................................................................................16Parafudrlar›n karakteristikleri........................................................................................................16Up kV cinsinden koruma seviyesi ........................................................................................16Imax, maksimum ak›m de¤eri..............................................................................................16In, nominal ak›m de¤eri........................................................................................................16Uc, parafudrun çal›flma gerilimi ..........................................................................................16Ic, normal çal›flma ak›m› ......................................................................................................16Ires, reziduel gerilim ............................................................................................................16Parafudrlar›n seçimi................................................................................................................................17Parafudrlar›n korunmas› ......................................................................................................19Telefon hatlar›n›n korunmas› ..............................................................................................19Parafudr, teknolojik yaklafl›m ................................................................................................................20Parafudrun içindeki Varistor teknolojisi ..............................................................................21Varistorun çal›flma prensibi ................................................................................................21Neden daha fazla parafudr kullanmal› ..........................................................................................22Legrand parafudrlar, devaml›l›ktaki yenilik............................................................................................23Her riske uygun bir parafudr ..........................................................................................................23Tamamlay›c› parafudrlar›n seçim rehberi ..............................................................................................25Baflka parafudr gerekir mi?............................................................................................................25Ana panodaki parafudrun kapasitesi nedir? ..................................................................................25Hangi tamamlay›c› parafudrlar kullan›lmal›? ................................................................................26Hangi referansl› parafudr seçilmeli? .............................................................................................26Parafudr seçme amaçl› örnek ak›fl diyagram› ..............................................................................27Parafudr seçimi için ak›fl diyagram› (TT tek fazl› sistem)..............................................................28Parafudr seçimi için ak›fl diyagram› (TNC-S üç fazl› sistem) ........................................................29Müstakil binalar ......................................................................................................................................30Müstakil binalar flemas› ..........................................................................................................................32Daireler ..............................................................................................................................................34Daireler flemas›........................................................................................................................................36Ofis ortamlar› ..........................................................................................................................................38Ofis ortamlar› flemas› ..............................................................................................................................40Endüstriyel atölyeler ..............................................................................................................................42Endüstriyel atölyeler flemas› ..................................................................................................................44Pano parafudrlar› ....................................................................................................................................46Telefon hatlar› için parafudrlar ..............................................................................................................47Parafudr korumal› prizler ve bürotik bloklar..........................................................................................47Parafudr korumal› bürotik bloklar ..........................................................................................................48Parafudr de¤erlendirmesi ......................................................................................................................49

ATMOSFER SEBEPL‹ YÜKSEK VOLTAJY›ld›r›m›n meydana geliflini mekanik olarak anlatmak çokzordur. Ancak bulutlar aras›nda veya yeryüzü ilebulutlar aras›nda meydana gelen çok güçlü bir elektrikak›m› ile potansiyel dengenin sa¤lanmas› olarakaç›klanabilir. Y›ld›r›m ile meydana gelen elektrik ak›m›birkaç mikrosaniye için 10 ila 100 kA aras›nda olabilir.Y›ld›r›m çok ciddi zararlara sebep olabilir. Her y›l,yüzlerce bina, telefon ve elektrik hatt› y›ld›r›m düflmesinedeniyle kullan›lmaz hale gelir. Onlarca insan vebinlerce hayvan bu nedenle hayat›n› kaybeder.Bir bölgenin y›ld›r›m riski, o bölgenin y›l içinde maruzkald›¤› f›rt›nal› günler ile orant›l› olarak hesaplan›r. Ayr›cabölgelere göre haz›rlanm›fl y›ld›r›m yo¤unluk haritalar›da kullan›labilir. Yaklafl›k on befl y›ll›k incelemelersonucu meydana getirilen bu haritalar y›ll›k km bafl›nameydana gelen y›ld›r›m düflmesini gösterir.Y›ld›r›m›n etkileri direkt ve dolayl› olarak ikiye ayr›l›r :maison foudre-51663n.eps• Direkt etkiler :Y›ld›r›m›n direkt olarak düfltü¤ü yerde meydana getirdi¤i etkilerdir.- Çok yüksek de¤erlere ulaflan elektrik ark› sebebiyle meydana gelenerimeler, yang›nlar...- Y›ld›r›m›n elektrik ak›m›n›n yaratt›¤› elektromanyetik ve termik etki.- Havan›n genleflmesi ve ›s› de¤iflikli¤i sebebiyle meydana gelen bas›nçetkisi...Y›ld›r›m›n direkt etkilerinden korunman›n yolu, paratonerler vas›tas›ylaelektrik ak›m›n› topra¤a iletmektir.maison foudre-51666n.eps• Dolayl› etkiler :maison foudre-51667n.epsmaison foudre-51668n.eps- Topra¤a düflen y›ld›r›m›nelektrik etkisinin toprak hatt›arac›l›¤›yla binan›n elektriksistemine ulaflmas›.- Elektrik tellerine düflen y›ld›r›m›nelektrik ak›m›n› çok yüksekseviyelere ulaflt›rmas›.Y›ld›r›m›n dolayl› yollar ile meydana getirebilece¤i zararlardankorunman›n en iyi yolu parafudr kullan›m›d›r.- Binalar›n yak›nlar›ndaki bir subirikintisine (örn. göl) düfleny›ld›r›m›n yüksek frekansl›elektromanyetik dalgalar meydanagetirerek, elektrik tesisat›n›etkilemesi...1

Türkiye’de y›ll›k ortalama y›ld›r›ml› f›rt›nal› günler say›s› Devlet Meteoroloji ‹flleri Genel Müdürlü¤ü’nün f›rt›nal› günler grafiklerine göre haz›rlanm›flt›r.Türkiye’de y›ll›k ortalama y›ld›r›ml› f›rt›nal› günler say›s›na göre y›ld›r›m riskiK›rklareliEdirne Tekirda¤ÇanakkaleBal›kesirManisa‹zmirAyd›n‹stanbulDüzceAdapazar›BoluYalovaBilecikBursaEskiflehir AnkaraKütahyaAfyonUflakIspartaKonyaDenizliBurdurSinopKastamonuBart›nSamsunArtvinZonguldakArdahanKarabükRizeÇank›r› ÇorumOrduTrabzonKarsAmasyaGiresunGümüflhaneTokatBayburtK›r›kkaleErzurumErzincanA¤r›YozgatSivasK›rflehirTunceliMuflBingölBitlisNevflehirKayseriElaz›¤AksarayMalatyaNi¤deKahramanmaraflDiyarbak›r SiirtBatmanAd›yamanMardinfi›rnakVanI¤d›rHakkariMu¤laAntalyaKaramanMersinAdana OsmaniyeGaziantepfianl›urfaHatayeclair-51690j.epsY›lda 10 günden az f›rt›naY›lda 10-20 gün aras› f›rt›naY›lda 20 günden fazla f›rt›naeclair-51690j.eps eclair-51690j.epseclair-51690j.eps eclair-51690j.eps eclair-51690j.eps2

59137j.epsYükün ak›fl yönü (yukar›ya veya afla¤›ya do¤ru) ve kutup tipine (pozitif veya negatif) göre dört çeflity›ld›r›m tipi32543j.epsbulunur.- -- - -- -- - -+ + ++ ++ + ++ ++ + + + + + + + + +- - - - -- - - - -ak›fl yönüafla¤›ya do¤runegatifak›fl yönüyukar› do¤rupozitifak›fl yönüafla¤›ya do¤rupozitifak›fl yönüyukar› do¤runegatif59137j.eps51669j.epsAtmosferik deflarj›n elektrik modeli+++++------C+ILy›ld›r›mdüflmesiRAfla¤›ya do¤ru negatif yükle meydana gelen bir y›ld›r›m›n tipik grafi¤i:0,5 ila 1 sn. aras›nda meydana gelmeye devam eden elektrik arklar›.3

Y›ld›r›ma karfl› korunmaBeklenmedik bir anda ortaya ç›kan y›ld›r›m›n elektrik tesisatlar›üzerindeki etkileri çok büyüktür. Y›ld›r›ma karfl› gelifltirilenyöntemler tamamen mükemmel olmasa bile risklerin vesonuçlar›n hesaplanmas› kaç›n›lmazd›r.59138j.epsDirekt etkilere karfl› paratonerler ve dolayl›etkilere karfl› parafudrlar e¤er do¤ru bir flekildeseçilmifl ve monte edilmifllerse etkili bir korumasa¤larlar. Bu sebeplerden dolay› flantiyenin enbafl›ndan itibaren bu sistemlerin düflünülmesi ve onagöre elektrik tesisatlar›n›n gerçeklefltirilmesi (nötrrejimleri, kablolar›n uzunluklar›, toprak hatlar›,dengeli da¤›t›m, vs.) en iyi yöntem olacakt›r.1R‹SKLER‹N VE SONUÇLARINTAHM‹N‹Y›ld›r›ma karfl› korunma sistemleriningerçeklefltirilmesinden önce, risklerin tahminedilmesi birçok kritere ba¤l›d›r.- Bölgede y›ld›r›m düflme olas›l›¤›- Bölgenin topografyas›- Y›ld›r›m›n nas›l meydana geldi¤i- Korunmas› gereken aletlerin cinsi vehassasiyet derecesi- Cihazlar bozuldu¤u anda meydana gelecekmaddi kay›pUTE C 15-443 k›lavuzu y›ld›r›m riskkatsay›s›n› (F) hesaplamak için bir formülünuygulamas›n› öngörür:F = Ng(1 + 2LBT + THTA + d)Ng: Y›ld›r›m düflme yo¤unlu¤uLBT: Km. cinsinden havai hatt›n uzunlu¤u.(0,5 km’den fazla ise 0,5 olarak al›nmal›)THTA : Prize kadar gelen elektrik hatlar›n›ntipine göre uygulanan katsay›: aç›kta ise 1,yer alt›ndan ise 0.d: Binan›n ve elektrik tesisat›n›n durumunubildiren katsay›: 0’dan 1’eSonuçlar› hesaplamak içinde ikinci birkatsay› olan G hesaplan›r:G = S + M + IS: Korunacak cihazlar›n hassasiyet katsay›s›:1 ile 3 aras›M: Korunacak cihazlar›n fiyat katsay›s›:1 ile 3 aras›59136j.epsParatoner montaj› y›ld›r›m›n dolayl›etkilerini artt›rabilir. Bu sebepten dolay›paratonerlerle beraber parafudrlar damutlaka monte edilmelidir.I: Cihazlar›n kullan›lamaz olmas›ndan dolay›meydana gelecek maddi zarar:1 ile 3 aras›F ve G de¤erlerine göre bu k›lavuz parafudrkullan›p kullan›lmayaca¤›n› tavsiye eder.Gerekli ise kapasiteleri F katsay›s› taraf›ndanbelirtilir.4

59136j.epsPrensip olarak elektrik tesisat›na parafudr montaj› yap›lmas›gerekiyorsa, telefon hatlar› için de ayn› flekilde parafudr montaj›yap›lmas› gerekir.UTE k›lavuzu ile ayn› kriterleredayanarak Legrand’›n afla¤›dagerçeklefltirdi¤i tablo sizeelektrik tesisat›n›n bafl›nakonulmas› gereken korumay›kolay bir flekilde seçmenizisa¤lar.Bu koruma seviyesi afla¤›dakigibidir.- Standart ( )- Yüksek ( )- Çok yüksek ( )Bu seviyeler afla¤›daki kriterleredayan›larak hesaplan›r:eclair-51690j.eps- Bölgeye y›ld›r›m düflme riski• 1 flok / 2 km 2 eclair-51690j.eps eclair-51690j.eps/ y›l• 2 flok / 2 km 2 eclair-51690j.eps/ y›leclair-51690j.eps eclair-51690j.eps• 4 flok / 2 km 2 / y›l• Tesisat›n durumu• Binan›n konumu• Elektrik tesisat›n›n tipi(Nötr rejimi)• Paratoner varl›¤›Bu metod ile tesisat›n anapanosuna konulacak olan korumay›belirleyebilirsiniz. Tali panolara da,kablolaman›n uzunlu¤u vekorunacak cihazlar›n hassasiyetseviyesine göre art› korumalarkonulabilir. E¤er birçok parafudrmontaj› yap›lacak ise, belirlenmiflkoordinasyon kurallar›na mutlakauyulmal›d›r.Ana panoda koruma seviyeleriTesisat›n DurumuY›ld›r›m Riskieclair-51690j.eps1 flok/2 km 2 /y›leclair-51690j.eps2 flok/2 km 2 /y›leclair-51690j.eps eclair-51690j.eps4 flok/2 km 2 /y›lBinan›n DurumuYo¤un yerleflim alan› içindeYayg›n yerleflim alan› içindeTek bafl›na kalm›flDa¤da bir su birikintisi veyasivri bir tepeye yak›n Elektrik Hatt›HavaiYer alt›ndan Paratoner varl›¤› 59136j.epsParafudr ile koruman›n gereklili¤i aç›k bir flekilde belirtilmemifl olsa bile, y›ld›r›mdüflmesi halinde meydana gelecek olan zararlar, her zaman parafudrun maliyetindençok daha yüksek olacakt›r.5

2DOLAYLI ETK‹LERE KARfiI KORUMA51693n.epsY›ld›r›m›n, binalar›n direkt üzerlerihariç herhangi bir yere düflerek(havai hatlar da dahil) elektriktesisatlar›nda meydana getirdi¤ietkilere dolayl› etki denir.Y›ld›r›mdan dolay› meydana gelenyüksek ak›mlar›n 3 flekilde birbinaya ulaflaca¤› düflünülür :• Binaya giren veya ç›kan bütünenerji hatlar› ile (elektrik, telefon,televizyon...)• Toprak hatt› arac›l›¤›ylayeryüzünden• Bina içindeki tesisatlardan dolay›meydana gelen elektromanyetikalana etki ederek1Genel prensipler:Y›ld›r›m›n dolayl› etkilerinden korunman›n prensibi, meydana gelen zarar verici yüksek enerjinin hatt›nucundaki cihazlara ulaflmas›n› engellemektir. Bunu gerçeklefltirmek için üç flart gerekmektedir:- meydana gelen yüksek gerilimi toprak hatt›na ulaflt›rmak ki bu parafudrlar›n rolüdür,- cihazlar aras›nda ve cihazlar, sigortalar ve binalar›n metal aksamlar› aras›nda yüksek gerilimlerinoluflmas›n› engellemek için eflde¤er topraklama yapmak,- y›ld›r›m düflmesinden dolay› paratoner hatt› boyunca meydana gelebilecek elektromanyetik ak›m›n zarar›n›minimum seviyeye indirmeye çal›flmak ki bu da kablolar›n ve kullan›lan elektrikli cihazlar›nyerlerinin iyi seçilmesi ile mümkündür.Ulafl›m yolu ne olursa olsun, y›ld›r›m enerjisi de¤eri, elektrik tesisat›n›n tipine ve binan›n bulundu¤u yeregöre gerilim ve ak›m cinsinden yüksek de¤erlere ulafl›r. Deneyler için seçilen kriterler bu flartlara görehaz›rlan›r.Özel bir jeneratör sayesinde meydana getirilen y›ld›r›m›n simülasyonu, CEI60060-1 standard›na göre1, 2/50 ms’lik bir gerilim ve 8/20 ms’lik ak›m de¤erlerinden meydana gelmifl kombine veya kompozit birsinyal ile gerçeklefltirilir. ‹lk rakam gerilimin en yüksek de¤ere ulaflma, ikinci rakam ise yar› de¤ere geridüflme zamanlar›n› bildirir. 10/350 ms’lik de¤erde yüksek kapasiteli parafudrlarda kullan›lmaktad›r.6

59137j.epsMeydana gelen elektromanyetik alanDirekt olarak binan›n üzerine düflen veya paratonerin kablolar› boyunca topra¤a do¤ru iletilen çok yüksekde¤erlerdeki y›ld›r›m ak›m›, elektriksel ve manyetik de¤erleri bir çok kV/m ve onlarca microTesla (mT)’yaulaflan elektromanyetik dalgalar meydana getirir. Bu dalgalar bütün iletkenlere ulafl›r ve dolay›s›ylade¤iflik de¤erlerde endüktif ak›mlar meydana gelir. Büyük dairesel ba¤lant›larda bu etkileflim çok dahafazla etkili 51695q.eps olur.daireselba¤lant›i2,5 mU100 m12 m 3 mParatoner boyunca inen “i” ak›m› (bir çok kA) sebebiyle meydana gelen elektromanyetik dalgalarbinadaki kapal› tesisat üzerinde bir kaç kV’a ulaflacak gerilim meydana getirir.Bu olay, y›ld›r›m yüzlerce metre ileriye düflmüfl olsa bile zay›flam›fl olarak etkisini gösterecektir.Örnek olarak, 100 metre ileride meydana gelen 10 kA’lik bir y›ld›r›m ak›m›, 30 m 2 ’lik bir tesisatüzerinde 600 V’luk bir art› gerilim meydana getirecektir. Ayn› ak›m bir paratoner boyunca ilerliyorsa(3m mesafede), 15 kV’tan büyük bir art› gerilim oluflturur.Birinci örnekte, meydana gelen art› gerilimin fazla zarar› olmaz ama ikinci örnekteki gerilim51694s.epstamamen zarar vericidir. Dolay›s›yla paratonerli binalardamutlaka parafudrlar kullan›lmal›d›r.HUL 1L 2iU7

2Parafudr ile koruma prensipleri51696s.epsUimpUpAl›c›Y›ld›r›m sebebiyle meydana gelen darbe gerilimi, Uimp, tesisatta zararverici etkileriyle ilerler. O anda parafudr gerçek bir k›sa devre gibidavranarak enerjinin çok büyük bir k›sm›n› toprak hatt›na iletir.Bu sebepten dolay› parafudrlar mümkün olan en k›sa yoldan toprakhatt›na ba¤lanmal›d›r. Pratikte parafudr ile toprak hatt› aras›ndakiuzunlu¤un 0,5 m’yi geçmemesi tavsiye edilir. Maalesef her zamankolayl›kla gerçeklefltirilemeyecek bir tavsiye ama, parafudrun hemenyak›nlar›ndaki topraklamalar kullan›labilir.59137j.eps0.5 m kural›Teoride, y›ld›r›m sebebiyle meydana gelen ve elektrikli bir cihaza uygulanan Ut gerilimi, parafudrun korumagerilimi olan Up (Imax için) de¤erine eflittir, ama pratikte daha yüksektir. Parafudr ba¤lant›s›n› sa¤layaniletkenlerin iç dirençlerinden dolay› meydana gelen gerilim azalmalar› ve parafudrdan önce yerlefltirilmiflsigortan›n iki ucundaki gerilim toplan›r:Ut = Ul1 + Ud + Ul2 + Up + Ul3Örnek olarak, 10kA’lik bir darbe ak›m›n›n, 10 ms süresince 1 m iletkendemeydana getirece¤i gerilim düflümü 1000 V’tur.∆u = L x didtdi: 10 000 A’lik ak›m›n de¤iflimidt: 10 ms’lik zaman de¤iflimiL: 1 metrelik iletkenin endüktans› = 1 mikrohenry51697s.epsFazLtUI1UdUI2UpUtAl›c›∆u de¤eri Up de¤erine eklenecektir.Dolay›s›yla Lt mesafesi mümkün oldu¤u kadar k›sa tutulmal›d›r.Pratikte bu mesafenin maksimum 0,5 m olmas› en uygunudur.ToprakUI359136j.epsParafudrun ba¤lant› kablolar›n›nminimum de¤erleriParafudrun kapasitesi Kesit (mm 2 )standart : Imax 15 kA 6yüksek : Imax 40 kA 10çok yüksek : Imax 70 kA 16Bilinenin aksine, özellikle ana toprak hatt›n›n uzak oldu¤udurumlarda, parafudru mutlaka ana toprak hatt›na ba¤lamak gereklide¤ildir. Yerel (yerleflik), en yak›n eflde¤er toprak hatt›na 0,5 mkural›na uyarak gerçeklefltirilen ba¤lant›n›n performans› çok daha iyiolacakt›r. Tavsiye edilen minimum kablo kal›nl›klar› deflarj ak›m›n›nmaksimum de¤eri ile ba¤lant›l›d›r, kablolar›n uzunluklar›n› telafietmek amac›yla daha kal›n kablolar›n kullan›lmas› aldat›c› olur.Yüksek frekanslarda, iletkenlerin empedans de¤erleri direkt olarakuzunluklar›na ba¤l›d›r.8

59136j.eps51698s.eps51700s.epsBaz› kablolama çeflitleri girifl 57288s.eps51699s.epsve ç›k›fl iletkenleri aras›nda kuplaj meydana getirebilece¤inden dolay› y›ld›r›m ak›m›n›nyay›lmas›na olanak verebilirPhNPhPhNPENPhPEPEPEGirifl ve ç›k›fl iletkenleriortak güzergah ileparafudra ba¤lanm›flAyn› girifle ayr› flekildeba¤lanm›flGirifl iletkenleri toprak ç›k›fliletkenine çok yak›nParafudra geleniletkenler ayr› bir flekildeve en k›sa yolla ba¤lanm›fl3 Korunulan uzunluklarParafudrun çok iyi bir koruma gerçeklefltirmesi için, korumas› alt›ndaki cihazlara olan uzakl›¤› çok önemlidir.d uzunlu¤undan daha uzun ba¤lant›larda, elektrikli cihazlara uygulanan gerilim, rezonans (yank›lafl›m) sebebiyle,normal çal›flma geriliminin çok üstündeki de¤erlere ulaflabilir. Rezonans riski tesisat›n karakteristiklerine(iletkenler, topraklama hatt›) ve gerilimin artmas› flok ak›m›n›n de¤erine do¤rudan ba¤l›d›r.Tavsiye edilen maksimumuzunluklar üç kritere ba¤l›d›r:• Parafudrun pozisyonu• Topraklama hatt›n›n nas›lmeydana getirildi¤i• ‹letkenlerin kal›nl›klar›Parafudrun pozisyonuToprakhatt›n›noluflumuKablo kesitiPE iletkenieflde¤ertopraklamaev (ince kablo)20 m 10 m30 m(1)Kullanma noktas›nda tavsiye edilen korumaTesisat bafl›ndaendüstri(kal›n kablo)20 mTesisat bafl›nda de¤ilev (ince kablo)≈10 m (1)10 mendüstri(kal›n kablo)10 m20 m59137j.epsd’nin belirli bir uzunlu¤undan sonra, parafudr ile korunan tesisat, endüktans ile kapasite eflitlendi¤inde51701s.epsrezonansa girecektir : Lw= - 1CwUimpdLdUdUrmLrmUcICDolay›s›yla tesisat›n empedans›, rezistans›na indirgenmiflolur. Ak›m›n büyük bir k›sm› parafudr taraf›ndan emilmiflolmas›na ra¤men, tesisatta kalan I ak›m› empülsiyoneldir veyüksek de¤erlere ulaflabilecek kapasitededir. Yank›lafl›m sebebiyleyükselmesi Ud, Uc ve Urm gerilimlerini de çokyüksek de¤erlere ulaflt›r›r. Bu flartlarda elektrikli cihazlarauygulanan gerilim iki misli de¤ere ç›kabilir.C : yükü temsil eden kapasiteLd : besleme hatt›n›n endüktans›Lrm : toprak hatt›n›n endüktans›9

4 Parafudrlar›n koordinasyonu59137j.epsParafudrlar ve korunmas›gereken elektrikli ve elektronikcihazlar aras›ndaki mesafelerinçok uzun olmas› durumunda veyaçok hassas cihazlar›n korunmas›gerekti¤inde birden fazlaparafudr kullan›m› kaç›n›lmazhale gelecektir. Bu durumdaparafudrlar aras›nda hepsininoptimal bir flekilde yükpaylaflmalar› amac›yla birkoordinasyon yaratmaky›ld›r›mdan dolay› meydana gelenyüksek ak›m›n tesisattailerlemesini mümkün olan en üstdüzeyde engelleyecektir.Parafudrlar aras›ndakoordinasyon sa¤lamak kar›fl›k vedeneyler gerektiren bir prosestir.Dolay›s›yla parafudrlar aras›ndakiminimum mesafeler üreticilertaraf›ndan belirtilir.59139j.epsLegrand koordinasyonmodülleri *, parafudrlar›nayn› panoda (63 A’e kadar)aralar›ndaki mesafeyebakmadan koordinasyonunusa¤larlar. Korunmas›gereken tesisattaki aktifiletkenlerin her biri içinbir adet kullan›lmas›gerekmektedir.51702s.epskoordinasyonmodulesde coordinationmodülleri59136j.epsParafudrlar›n 51703s.eps koordinasyonuBirinci Parafoudre parafudr primaireE1Up1‹kinci Parafoudre parafudr secondaireBirinci ve ikinci parafudrlar›n, da¤›t›lmas› gereken toplam enerjinin(E1 + E2) kapasiteleri dahilinde paylafl›labilmesi amac›yla,koordinasyonu yap›lmal›d›r.Tavsiye edilen d1 uzakl›¤› iki parafudrun beraber kullan›lmas›na izinverir ve böylelikle enerjinin büyük bir bölümünün ikinci parafudragiderek onun bozulmas›na sebep olmas›n› engeller.Bu durum kullan›lan parafudrlar›n özellikleri ile direkt olarakba¤lant›l›d›r.Ayn› iki parafudr (örnek Up :2 kV ve Imax: 40 kA) d1 mesafesi göz önüneal›nmadan rahatl›kla monte edilebilir. Enerji iki parafudra eflit olarakbölünecektir.Ama iki farkl› parafudr (örnek Up: 2 kV Imax: 40 kA ve Up: 1 kV Imax:15 kA) minimum 10 metre mesafe ile monte edilmelidir kienerjinin büyük bir k›sm› yaln›zca ikinci parafudra gitmesin.Pratik hesapE¤er belirtilmemiflse, d1 mesafesini metre cinsinden Up1 ve Up2de¤erlerinin fark›n›n %10’unu alarak hesaplayabilirsiniz.d1E2Up2Örnek:d < 2 mUp1=1,8 kV ve Up2=1,2 kV => Up1 – Up2=600 V=> d1= 60 m minimumUp1=1,4 kV ve Up2=1,2 kV => Up1 – Up2=200 V=> d1= 20 m minimum* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.10

59136j.epsAmac›na ayk›r› olarak, parafudr kullan›m› servis devaml›l›¤›n› bozmamal›d›r. Dolay›s›yla parafudrlar binatesisatlar›n›n en bafl›nda gecikmeli S tipi kaçak ak›m koruma flalterleri ile uyumlu olarak monte edilmelidir.5 kA’den büyük bir y›ld›r›m flokunun kaçak ak›m koruma flalterini harekete geçirece¤ini de hat›rlatmak isteriz.Parafudrlar termik etkilere ve k›sa devrelere karfl› korunmal›d›r. Her y›ld›r›m düflmesinden sonra parafudrlar birazdaha eskirler ve ›s›n›rlar. ‹fllevlerini yerine getiremeyecek derecede eskidiklerinde içlerindeki bir düzenekparafudru ifllev d›fl› b›rak›r ve modül de¤iflimi için üzerindeki bir gösterge bu durumu bildirir. Imax de¤eri birparafudrun geçirebilece¤i maksimum ak›m de¤erini bildirir. Bu de¤erin üzerine ulafl›ld›¤›nda parafudrdameydana gelecek k›sa devreden dolay› parafudr kullan›lmaz hale gelir. Dolay›s›yla parafudrdan önce uygun birotomatik sigorta kullan›lmal›d›r.5 Parafudrlar›n korunmas›GenelParafudr k›sa devrelere karfl› (aktif k›sa devreninmaksimum ak›m›n› sona erdirememe durumunda)oldu¤u kadar dolayl› kontaklara karfl› dakorunmal›d›r. Parafudr ile otomatik sigorta afla¤›dakiiki biçimde monte edilir.- parafudr ile seri olarak: Bu yolla, koruman›n hasargörmesi halinde beslemenin devam› sa¤lan›r.Koruyucu cihaz harekete geçti¤inde, parafudr servisd›fl› kal›r ve tesisat yüksek gerilime karfl› korunmadaolur. Bu durumda, koruma tek kutuplu cihazlarlagerçekleflirse (manyetotermik devre kesici) sadecetek bir tel korunmas›z kal›r ki, ayn› fazda bir hatt›nçok k›sa sürede iki kere düflmesi ihtimali kabuledilebilir bir durumdur.- Besleme ile seri halinde: Parafudrdan önce gelir,bu flekilde beslemenin devaml›l›¤›n›n bozulmas›nakarfl› koruma seçene¤i sunar; deflarj ünitesi aktif halegetirildi¤inde tüm tesisatta gerilim söz konusuolmayacakt›r.BAABL L N L1 L2 L3 L1 L2 L3 NLexic parafudrlarDX uyumlu manyetotermik devre kesicilerN11

K›sa devrelere karfl› korumaBir parafudr harekete geçti¤inde k›sa devreye yol açar.Parafudr ak›m›n önüne geçecek ve belirli bir k›sa devre ak›mde¤erine kadar kendi kendini dolduracak kapasiteye sahiptir.Sözü geçen de¤erin üzerinde, ak›m›n önünegeçecek bir cihaza ihtiyaç duyar.Legrand parafudrlar› C e¤risinde bir modüler devre kesici iletürüne göre farkl›l›k gösteren 20A ile 40A aras› bir ak›m›kapsayacak otomatik sigorta ile korunmal›d›r.Bununla birlikte, parafudrlarla koordine edilmifl sigortalaren az 15 kA (40A için) ve 10 kA (20A için) k›sa devrekapasitesine sahip olmal›d›r.Parafudrun korunmas› ona ba¤l› manyetotermik enerjininde¤erine ba¤l›d›r;Bu da afla¤›daki flekilde kan›tlanabilir:Parafudr tipi03940 03935 0392003941 03936 0392103943 03938 039220392315 40 705 15 201,2 1,4 2,506377 06377 0666406469 06469 0692406564 06564 0644407004In (A) C20 C20 C40Icn (kA) 10 10 15- C e¤iminde bir manyetotermik modül l2t-10 ln (nominal yo¤unluk) civar›ndad›r; 10ln’de daha seyrek yo¤unluktal2t belirgin bir skala ile yükselme gösterir ziramanyetotermik hareket termik röleyi doldurur. 10ln’de daha yüksek ak›mlarda l2t devaml› yükselir ve daha azbelirgindir; bu durumda manyetotermik hareket daima manyetik röleyi s›n›rlar.- Yap›s› itibar›yla bir elektrik sigortas› devaml› alçalan bir yo¤unlukla l2t oluflturur ve yükselen ak›mlarla birlikteyo¤unlu¤un ilerlemesi sabitlenir; bir parafudrun hareketi bofl bir k›sa devre ile karfl›laflt›r›labilir ve oluflturulank›sa devrenin ulaflabilece¤i en yüksek yo¤unluk meydana gelir.Dolayl› konta¤a karfl› korumaKullan›lan parafudrlar›n görmesi, örne¤in art arda bir seri müdahale olmas› durumu, toprak hatt›ndan devaml›ak›m gelmesine neden olabilir ki, bu da toprak potansiyelini dolayl› konta¤›n beraberinde getirece¤i bir seri riskintehlikesine sokabilir. Bu nedenle parafudrdan önce araya bu tip ak›mlar› bozacak ve topraklama ile uyumluçal›flacak bir cihaz yerlefltirilmelidir.Bu cihaz flöyle olmal›d›r:- Manyetotermik devre kesici: Bu çözüm çok ekonomiktir ancak uygulamas› zordur; olaylar›n ço¤unda TN-C tipisistemlerde sadece bir tek uygulama mümkündür. Bu çözüm beslemenin devaml›l›¤›n› tehlikeye sokmaz ancakkoruma devre d›fl› kal›r.- Gerekli kapasiteye sahip, genel tipte bir diferansiyel devre kesici (AC ). Bu çözümde, yüksek gerilim oluflurkenizolasyon azald›¤›nda diferansiyel devre kesici devreye girer. Bu, gerçekte genel tipte bir diferansiyel devrekesicinin deflarj ünitesinden önce ba¤lanmas›n›n uygun olmad›¤›n› göstermektedir.Legrand HPI tipi diferansiyel modüllü manyetotermik otomatik sigortalar› sunarak (yüksek ba¤›fl›kl›k gücü),bu sorunu kökten çözer.Sözü geçen diferansiyel, basitçe koordinasyonun gereksinimlerini yerine getirir, çünkü teknik ve ekonomiközellikler aras›nda ideal bir uyum meydana getirir. Bir baflka olas› çözüm ise hatt›n girifline baflka kollar›ndiferansiyel devre kesicilerini de öngörerek parafudru da koruyan (S) ayr› bir devre kesici kurmakt›r.Bu flekilde parafudr çal›fl›yor olsa bile beslemenin devaml›l›¤› sa¤lan›r, kurulum toprakdan gelen ak›mlarnedeniyle tamamen gerilimsiz kalsa bile servisin devaml›l›¤› sa¤lan›r.12

LNL1 L2 L3NSSDiferansiyel devre kesiciler aras› koordinasyonDiferansiyel devre kesiciler istenmeyen bir deflarj› tetikleyebilecek yüksek gerilimlerden etkilenebilir. Dolayl› etki,diferansiyel devre kesicinin etraf›n› büyük hasara ve zarara yol açabilecek de¤erde bir ak›mla çevreleyebilir.Bu nedenle diferansiyel seçimi ve yüksek gerilim parafudrlar› ile koordinasyonu büyük önem tafl›r. Dolayl›etkilere karfl› koruma amac›yla do¤ru düzenlemeleri yapmak da önemlidir. TT sistemlerde, dolayl› etkidenkorunmak için, parafudrlar›n diferansiyel devre kesiciler ile koordinasyonunu gerekti¤i yerlerde devre kesicileriparafudrlardan önce veya sonra takarak gerçeklefltirilebilir.Diferansiyel devre kesici parafudrdan önce monte edilirse, cihaz çal›flmaya bafllad›¤›nda hizmet devaml›l›¤›sa¤lanamayabilir. Bu nedenle afla¤›daki faktörler göz önünde bulundurulmal›d›r:- Koordine edilecek parafudr 2. s›n›ftan olmal›d›r. 1.s›n›f bir parafudrun önüne diferansiyel devre kesici ba¤lamakmümkün de¤ildir. Aksi takdirde dolayl› yoldan yüksek gerilim durumunda diferansiyel devre kesici bozulur.- Idn ad› verilen diferansiyel ak›m de¤eri seri halinde ba¤lant›s› yap›lm›fl parafudrlara ait Ic ak›mlar›n›n toplam›n›nen az 3 kat› olmal›d›r.- Monoblok kaçak ak›m koruma, S (selektif) tipi (veya kontrollü) olmal›d›r. Standart tipte bir kaçak ak›m korumaanahtar›, yüksek gerilimin karfl›l›kl› ak›ma direnç gösterdi¤i s›rada (hat›rlatma: parafudrun amac› itici ak›m›topra¤a deflarj etmektir) izolasyonda ar›zaya neden olabilece¤inden, parafudrun önüne ba¤lamak için uygunde¤ildir. Aksine monoblok kaçak ak›m koruma flalteri topra¤a nazaran izolasyon ar›zas›yla ilgisi yoktur, parafudrak›m› rahatl›kla al›p topra¤a deflarj edebilir.Legrand çözüm olarak kaçak ak›m koruma anahtar› veya monoblok kaçak ak›m koruma flalteri aras›nda seçimyaparken, az maaliyetle uygun koordinasyon ve koruyucu servisleri sunan HPI* tipi kaçak ak›m koruma flalterleriveya kaçak ak›m koruma anahtarlar› önerir. Diferansiyel devre kesici, parafudru takiben monte edilecek olursa, birsigortaya ihtiyaç duyulmaz, çünkü herhangi bir deflarj ak›m›n›n tehdidi söz konusu de¤ildir. Bu durumdaservisin devaml›l›¤›n› gerektiren s›ras›z cihazlara da gerek yoktur.Bununla beraber, e¤er parafudr çal›flmaya bafllad›¤›nda toprak izolasyonunu yenilemezse, dolayl› kontaklara karfl›koruma ifllemi de tamamlanamayacakt›r. Bu sorun TN veya IT tipi tesisatlarda oluflmaz.* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.13

Parafudrun önündedevre kesici diferansiyelL1 L2 L3Parafudrun ard›ndadevre kesici diferansiyelL1 L2 L3NDolayl› etkilerekarfl› garantili korumaNDolayl› etkilerekarfl› garantisiz korumaSMonoblokdiferansiyeldevre kesiciGenel tiptediferansiyelflalterParafudrParafudr59136j.epsParafudrlar›n nötr rejimlerine göre uyumlulu¤unun mutlakakontrol edilmesi gerekir. Legrand parafudrlar›n hangi nötrrejiminde çal›flt›klar› belirtilmifltir.59136j.epsAktif korumaSeçim mant›¤›: parafudrlar›n yerlefltirilmesiParafudr her zaman korunacak olan cihazlara en yak›n flekilde monte edilmelidir, fakat yak›n koruma sa¤layan ¬tipindeki parafudrlar tek bafllar›na yeteri kadar enerjiyi yok edemezler. ¿ tipindeki tesisat›n en bafl›nda ana panoüzerine yerlefltirilen parafudrlar enerjinin çok büyük bir k›sm›n› topra¤a iletse de bütün tesisat› ve tesisattabulunan hassas cihazlar› koruyamayabilir. Ana panoya ek olarak, tali panolarda kullan›lacak olan ¡tipindekiparafudrlar ile, tesisat›n büyüklü¤üne ve riskin çeflidine göre seçim yap›larak, iyi bir koruma sa¤lanabilir.(Y›ld›r›m yo¤unlu¤u/cihazlar›n hassasiyeti)Y›ld›r›ma karfl› etkili bir koruma genelde birkaç tip parafudrun kullan›m› ile gerçeklefltirilebilir.Koruma seviyesiCihaz hassasiyeti Standart Yüksek Çok yüksek Çok hassas¡ ¬+ + + +¡¬¿¡¬Hassas¡¿¡+ + +¡¿¬Az hassas +¿¡ ¿ ¡14

59137j.epsY›ld›r›m›n toprak hatt›ndan tesisata ulaflmas›Bir paratonere veya direkt olarak yeryüzüne düflen y›ld›r›m, lokal olarak toprakta gerilimin artmas›na sebep olur.Bu gerilim toprak hatt› ve toprakl› prizler arac›l›¤› ile tesisata ulafl›r. Buradan da elektrik hatlar›n› kullanarak dahauzaktaki noktalara do¤ru yay›l›r.51707q.epsUTesisatTopraktanç›k›flTEDAfiTesisatTekrar topra¤aulafl›mTesisatLokal olarak toprakta gerilimin artmas›Y›ld›r›m›n düfltü¤ü yerlere yak›n bölgelerde toprak hatt›ndan geri dönüfl ile tesisata ulaflan y›ld›r›m enerjisinin,parafudrlar›n devreye girmesiyle, elektrikli aletlere zarar vermesi engellenmifl olunur. Bu durumdaparafudrlu hatlar korunmufl olur ama ayn› hat üzerindeki di¤er tesisatlar koruma alt›nda olmayabilir.Toprak hatt›n›n baflka bir gerilime referansland›r›lm›fl olabilece¤i daha uzak tesisatlarda çok yüksek seviyelereulaflan U de¤eri aktif iletkenler ile toprak hatt› aras›nda zararlar meydana getirebilir.Tahmin edilmesi oldukça zor olan bu tip olaylar›n sonuçlar›n›n minimum zararlar ile atlat›lmas› için:- ayn› alçak gerilim hatt› ile beslenen tesisatlar›n her biri için parafudrlar›n kullan›lmas›,- bütün toprakl› prizlerin toprak hatlar›n› birbirlerine ba¤layarak eflde¤er bir toprak hatt› oluflturulmas›(ki bu fabrika ortam›nda mümkün olsa da, maalesef ev tipi binalarda gerçeklefltirilmesi çok zor bir olayd›r)gerekmektedir.Nötr hatt›n›n toprak hatt›na ba¤lanmas›n›n da tesisatta belli bir eflde¤er toprak hatt› meydana getirdi¤ini not etmekgerekir, fakat bu TT nötr rejimindeki tesisatlar için geçerli olmamaktad›r. Dolay›s›yla TN nötr rejimi bu aç›dan dahaavantajl› olacakt›r.Yeralt›ndan giden elektrik hatlar› y›ld›r›m›n direk etkilerine karfl› korunmufl olsa da, bu hatlar›n da toprak hatt›sebebiyle bir geri dönüfl meydana getirebilece¤ini eklemek isteriz.59137j.eps51708n.epsElektrik tesisatlar› toprak hatt›na ba¤lanm›flolsa bile, telefon tesisat› toprak hatlar›genelde çok uzak noktalarda bulunur vegerilimi elektrik tesisat›n›nkindenetkilenmez.Y›ld›r›m düfltü¤ü anda tesisat›n toprak hatt›ile telefon hatt› aras›nda meydana gelecekolan yüksek gerilim o anda telefonukullananlar için tehlike yarat›r. Bu risk,y›ld›r›m›n yaln›zca telefon hatt›na de¤ilelektrik hatt›na düfltü¤ü anda da ortayaç›kmaktad›r.Riski ortadan kald›rmak için, genel toprakhatt›na ba¤lant›s› sa¤lanm›fl olan telefonparafudrlar› kullanmak gerekmektedir.Toprak hatt›uzakta15

PARAFUDRLAR1PARAFUDRLARIN KARAKTER‹ST‹KLER‹• Up kV cinsinden koruma seviyesiBu de¤er y›ld›r›mdan meydana gelenyüksek gerilimin parafudr taraf›ndanhangi de¤ere indirgendi¤ini belirtir,örne¤in: 1 – 1,2 – 1,5 – 1,8 – 2 – 2,5 kV.• Imax, maksimum ak›m de¤eriEn az bir defa olmak üzere, 8/20 ms dalgagrafi¤ine göre, bir parafudrungeçirebilece¤i maksimum ak›mde¤erini kA cinsinden belirtir.• In, nominal ak›m de¤eriTestlerde kullan›lan ve bir parafudrun20 defa geçirebilece¤i ak›m de¤erinikA cinsinden belirtir.• Uc, parafudrun çal›flma gerilimiBir parafudrun maksimum kabuledebilece¤i çal›flma gerilimini V cinsindenbelirtir. En az tesisat›n gerilim de¤erineeflit olmal›d›r.• Ic, normal çal›flma ak›m›Bir hata olmad›¤› zaman Uc gerilimialt›nda parafudr üzerinden geçen ak›m›mA cinsinden belirtir.• Ires, reziduel gerilimIn nominal ak›ma maruz kalan birparafudrun uçlar› aras›nda ölçülen57294q.epsgerilimin de¤eri. Bu de¤er Up de¤erinigeçmemelidir.59136j.eps59136j.epsParafudrun dayanabilece¤i y›ld›r›m floku say›s› (20 floktan1 floka kadar), y›ld›r›mdan dolay› meydana gelen ak›m›nde¤erine göre azal›r. Bu sebepten dolay›, parafudr seçimiyap›l›rken mutlaka, bir bölgede y›ld›r›mdan dolay› meydanagelebilecek yüksek ak›m›n de¤eri ve y›ld›r›m düflme s›kl›¤› gözönünde bulundurulmal›d›r.Dikkat: Tesisat bafl›nda ana panoya yerlefltirilen birparafudr, y›ld›r›m enerjisinin büyük bir k›sm›n› topra¤ailetecektir ama tek bafl›na bütün tesisat› ve özellikle debilgisayar gibi hassas cihazlar› korumak için yeterliolmayabilir. Dolay›s›yla tali panolarda ve hatta hassascihazlar için prizlerin üzerlerinde de parafudr kullan›lmas›tavsiye edilir.UpUresUcIcInImaxTesisatta bulunan her cihaz gibi parafudrlar daelektrik floklar›na (direkt veya dolayl› kontaklar) vek›sa devrelere karfl› korunmal›d›r. Panolarda kullan›lanparafudrlar için (ana pano veya tali panolar) bir otomat ilekoruma gerçeklefltirilmesi tavsiye edilir.Bu koruma parafudrun kutup say›s›na göre 20 A de¤ere sahip birDX otomatik sigorta taraf›ndan gerçeklefltirilebilir.16

2PARAFUDRLARIN SEÇ‹M‹59139j.epsLegrand parafudrlar› kapasitelerine göre üç de¤ifliktiptedir. Çok yüksek kapasiteli 70 kA*, yüksekkapasiteli 40kA ve standart kapasiteli 15 kA ana veya talipanolar üzerinde kullan›labilirler. Yak›n koruma sa¤layanpriz parafudrlar› anahtar/priz veya bürotik blok serileriiçerisinde yer almaktad›r.039 56 / 57 /58 referansl› sinyalizasyon yard›mc›lar›çok basit olarak parafudrlara tak›l›r ve enversör birkontak sayesinde parafudrun durumunu bildirirler.Birkaç seçim kriteri :- televizyon, bilgisayar, müzik seti gibi elektronik, çokhassas cihazlar için yak›n koruma her zaman tavsiyeedilir,- beyaz eflyalar için genelde standart koruma yeterliolur,- çok yüksek kapasiteli veya yüksek kapasiteliparafudrlar çok yo¤un veya yo¤un flekilde y›ld›r›mamaruz kalan yerlerde ve mutlaka standart kapasiteliparafudrlar ile beraber ve uyumlu kullan›lmal›d›r.* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.Legrand parafudrlar›n karakteristiklerimaksimum nominal korumaParafudr tipi ak›m de¤eri ak›m de¤eri seviyesi(I max) (In) (Up)Pano içi Lexicparafudrlar Çok yüksek kapasite H70 kA 20 kA 1.8 kVEYüksek kapasite 40 kA 15 kA 1,4 kVSStandart kapasite 15 kA 5 kA 1,2 kVYak›n korumaparafudrlarPArmada prizparafudr3 kA 1,5 kA 1 kV(1)Parafudrlu bürotik blok1’ den 8 kA’e 1,54’ den 2,5 kA’e 1,2 kVLexic telefon hatlar›için parafudrlar10 kA 5 kA 100 veya 300 V(1) modele göre17

Koruma derecelerine, cihazlar›n hassasiyetlerine ve tesisat›n getirdi¤i pasif korumaya göreparafudr tipleri, miktarlar› ve pozisyonlar›57296l.epsTesisat›nbafl taraf›Da¤›t›mseviyesiN L3 L2 L1Tesisat›nbafl›korumas›Hatt›nkorunmas›ÇokyüksekkapasiteliYüksekkapasiteliStandartkapasiteliYüksekkapasiteliStandartkapasiteliHESESParafudrlar aras›ndakiminimum mesafeler2 m0 m0 m2 m*4 m6 m*8 m*10 m57295l.epsKullan›mseviyesiYak›nkorumaYak›nkorumaP* IT ve TNC nötr rejimlerinde 6mparafudr referanslar› : 039 30/31/32/33Tesisat›n pasifkorunmas›‹yiOrtaKötüMKoruma seviyesiMMS S S S SS S SSSMMME E EP P PE E E EE E ES S S SP P P P PH H H HS S S S S SP P P P P PSESHEAna panoTali panoYak›n korumaAna panoTali panoYak›n korumaAna panoTali panoYak›n korumaParafudrun yeriAzhassasHassasÇokhassasAzhassasHassasÇokhassasAzhassasHassasÇokhassasCihazlar›n hassasiyetiBu tablo bir yol gösterici olarak görülebilir fakat referans olarak kabul edilmemelidir. Ürünler sizlere tavsiyeamac›yla y›ld›r›m›n meydana getirebilece¤i zarara göre belirlenmifltir, fakat y›ld›r›m gücünün ve verece¤i zararlar›nher zaman tahmin edildi¤i gibi olmayaca¤›n› göz önünde bulundurmak gerekir.• Koruma seviyesi: 1 ila 3 y›ld›z ile bir tesisat›n bafl›nda meydana gelebilecek art› gerilim miktar›n›n riskini belirtir.Bu seviye, o bölgede ki ortalama y›ll›k km 2 ’ye düflen y›ld›r›m miktar›, binan›n konumu, tesisat›n konumu ve paratonervarl›¤›na göre belirlenir.• Tesisat›n pasif korunmas›: tesisat›n durumu ve yap›s›n› belirtir : büyüklü¤ü, eflde¤erli¤i, hatlar›n ayr›lm›fl olupolmamas›... K›rm›z›dan yeflile do¤ru geçen renk kodlar›yla kötü, orta ve iyi olarak belirtilir.• Cihazlar›n hassasiyeti: Cihazlar üç kategoride s›n›fland›r›lm›flt›r:- Az hassas olanlar (motorlar, ›s›t›c›lar...)- Hassas olanlar (beyaz eflyalar, ayd›nlatma, ...)- Çok hassas olanlar (bilgisayarlar, elektronik kontrol cihazlar›, modemler, faks cihazlar›, iletiflim cihazlar›...)18

Legrand59139j.epsÖrnek: koruma seviyesi gerektirenbir bölgede, tesisat›n pasif korumas›n›nkötü oldu¤u (büyük bir tesisat, kötüeflde¤erlik...), hassas cihazlar›nbulundu¤u bir binada tesisat›nana panosuna yüksek kapasiteli birparafudr, tali panolara standartkapasiteli ve hassas cihazlar›nprizlerine de yak›n koruma amaçl› prizparafudrlar› kullan›lmas› tavsiye edilir.Parafudrlar›n koordinasyonuParafudrlar›n koordinasyonu için aralar›nda b›rak›lmas›gereken minimum mesafeler vard›r. Yak›n korumaparafudrlar› genelde ana parafudrdan yeteri kadar uzaktabulunur fakat ana parafudr ile tali panolarda ki parafudrlararas›nda bu minimum mesafeleri korumak bazen zor olabilir.Bu gibi durumlarda koordinasyon modülleri kullan›lmal›d›r.59136j.epsH + H veya E + E gibi ayn›tipte ve de¤erlerde ikiparafudrun yan yana monteedilmesi (aralar›ndaki mesafe0 metre) parafudrlar›n ak›flkapasitesini yükseltir.039 62 * ve 039 63* referansl› koordinasyon modülleriparafudrlar aras›nda ki bu minimum mesafezorunluluklar›n› ortadan kald›r›r.59136j.eps003828-20555q.epsEntrée de lignetéléphoniqueTelefon hatlar›n›n korunmas›Do¤al olarak, telefon hatlar› da y›ld›r›menerjisinin tafl›nmas›na sebep olur.Genelde çok uzak bir noktada bulanantoprak hatt›na ba¤l›d›rlar.Korunma seviyesi ve y›ld›r›m riskine olursa olsun telefon hatlar› için özeltasarlanm›fl parafudrlar kullan›lmas›gerekmektedir.Ref: 039 28 analog telefon hatlar› içinRef: 039 29 dijital telefon hatlar› için* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.19

Parafudr,teknolojik yaklafl›mParafudrun elektrik tesisatlar›nda çok önemli bir rolü vard›r:Y›ld›r›m sebebiyle meydana gelen afl›r› gerilime karfl› korumasa¤lar. Bu cihaz› do¤ru seçebilmek için onu iyi tan›mak,mesle¤inizin gereklerinden bir tanesidir.34724q.epsLNGerilim normal oldu¤u zamanlar, yani toprak ile girifl gerilimiaras›ndaki potansiyel fark› nominal gerilime yak›n ise parafudrhiçbir ak›m de¤erini geçirmez.34725q.epsLNY›ld›r›m›n düflmesi, genelde elektrik hatt› ile toprak aras›nda bir afl›r›gerilim meydana getirir. Bu flartlarda parafudr iletken hale geçer vebu afl›r› gerilimin büyük bir k›sm›n› topra¤a iletir.34726q.epsLNFakat her zaman bir tane parafudr afl›r› gerilimin tamam›n› topra¤ailetemeyebilir. Korunmak istenen cihaza afl›r› gerilimin kalan k›sm›n›nulaflmas› istenmedi¤i için ek olarak bir veya iki adet daha parafudrkullan›lmas› gerekebilir.20

59136j.eps34729u.epsParafudrun içindeVaristor teknolojisiBir parafudrun içinde binlerceküçük çinko oksit parçalar› vard›r.Afl›r› gerilim olmad›¤› takdirde 34727q.eps buparçalar tam bir rezistansVaristorun çal›flmaprensibiParafudrlu bir tesisattavaristor afl›r› gerilimi Upde¤erinde limite eder.150 kVParafudrsuzParafudrun UP de¤eriParafudrlusa¤larlar (y›ld›r›m›n düflmesiharicinde ak›m geçirmez).Afl›r› bir gerilim meydana geldi¤iLanda bu parçalar birleflerek birçok ba¤lant› meydana getirirler veNböylece ak›ma yol olufltururlar.Afl›r› 34728q.epsgerilim ne kadar güçlü olursaparçac›klar›n rezistanslar› o kadardüflük olur .Varistor ismi buradan gelmektedir.132Parafudrun u¤rad›¤› flok miktar›artt›kça varistor yafllan›r.Parafudrun önüne tak›lacak olan birotomatik sigorta bak›mifllemlerinin güvenli bir flekildeyap›lmas›n› sa¤layacakt›r.123‹zole gövdeKontak sa¤layan metal katmanÇinko oksit parçalar›21

NEDEN B‹RDEN FAZLA PARAFUDR KULLANILMALI ?Tesisat›n tamam›n› korumak için tek bir parafudr yetersiz kalabilir : gelen afl›r› ak›m›n bir bölümü tesisatta devamedebilir ve korunmak istenen cihazlara zarar verebilir. Dolay›s›yla “kesin sonuç verecek” bir veya iki adet dahaparafudr kullanmak gerekebilir. Buradaki amaç :34731q.eps• ‹lk parafudrdan sonra tesisatta kalan afl›r› gerilim de¤erini, maksimum olarak, son parafudrun Up de¤erindenküçük veya eflit de¤ere indirmek, (korunacak cihaz›n kabul edebilece¤i de¤er)• Meydana gelen afl›r› gerilimin kalan k›sm›n› da topra¤a iletmektir.123Birinci parafudr (ana pano)‹kinci parafudr (kat veya ara pano)Yak›n koruma parafudru (priz yan›nda)LYüksek ak›m›n%100’üNYüksek ak›m›n%20‘siYüksek ak›m›n%4’ü80%Yüksekak›m›n%16’s›3Parafudrtaraf›ndantopra¤ailetilenak›m12Kalan %0ila %1’likbölüm34732u.epsYukar›daki afl›r› ak›ma göre afl›r› gerilimin düflüfl grafi¤iBafllang›çafl›r› gerilimKalan gerilimKorumas›z cihaztaraf›ndankabul edilebilirgerilim de¤eri1 2 322

Legrand Parafudrlar,devaml›l›ktaki yenilikLexic ürün gam›n›n kalitesini takdir edeceksiniz:modüler ürünler, kolay montaj, güvenilirlik...Lexic gam›nda üretilen Legrand parafudrlar, bütün risklere cevap vermek içinde¤iflik koruma dereceleriyle pazara sunulur.HER R‹SKE UYGUNB‹R PARAFUDRMaksimumak›m de¤eri(I max)Nominalak›m de¤eri(In)Korumaseviyesi(Up)Çok yüksek kapasite, yüksekkapasite, standart kapasite...Korumas› istenen cihazlar›nhassasiyeti sebebiyle y›ld›r›m›nÇok yüksekkapasite70 kA20 kA1.8 kVetkileri ve riskleri her tesisattafarkl› olaca¤›ndan dolay› Legrand’›npano parafudrlar›nda 3 de¤iflikYüksekkapasite40 kA15 kA1,4 kVkoruma kapasitesi mevcuttur, buparafudrlara “Armada” veyaparafudrlu “Bürotik bloklar›” daStandartkapasite15 kA5 kA1,2 kVekledi¤inizde yak›n ve çok etkili birkoruma sa¤lam›fl olursunuz.Armada,modülerparafudr3 kA1,5 kA1 kV*Parafudrlubürotik blok1’den 8 kA’e*1,5’den 2,5 kA’e*1,2 kV*modellere göre de¤iflirTelefonhatlar› içinparafudr10 kA5 kA100 veya 300 V* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.23

Ray üstüne kolay ve sa¤lam montajT›rnaklar arac›l›¤›yla montaj (2 ve 4 modüller için 2 t›rnak)Ba¤lant› kapasitesi 25mm 2Ba¤lanabilir kablo kal›nl›¤›:25 mm 2 tekli kablo16 mm 2 çoklu kabloOptimum sinyalizasyonParafudrun durumunu eniyi flekilde gösteren geniflpencereDEFECTParafudrdüzgünçal›fl›yorModülünde¤ifltirilmesigerekir36149j.epsPanolar›n üzerine ›fl›kl›veya sesli uyar› sistemikurmak için parafudrunyan›na yard›mc› kontakba¤lama imkan›Bak›m kolayl›¤›Yüksek kapasiteli birparafudrun üzerinestandart kapasiteli birmodül tak›lmas›n›engelleyen kilit sistemiBa¤lant› kapasitesiAlt k›s›mda 25 mm 2 liktoprak hatt› ba¤lant›s›24

Tamamlay›c› parafudrlar›nseçim rehberiBAfiKA PARAFUDRGEREK‹R M‹?Tamamlay›c› parafudrlar›nkullan›m›, korunmas› istenencihaza ve ana panodakullan›lan parafudrunkapasitesine ba¤l›d›r.• Ana panodaki parafudrunkapasitesini kontrol edin (çokyüksek, yüksek, standart).• Bu parafudrun oldu¤utabloya bak›n, sizekorunmas› istenen cihazagöre kullan›lmas› gerekentamamlay›c› parafudrlar›gösterir.• Parafudrlar›nreferanslar›n› not edin:Tamamlay›c› olarak ek biradet pano tipi parafudr, veflartlara göre her hassascihaz için ek bir adet yak›nkoruma parafudru seçin.• E¤er ana panodakiparafudr ile korunmakistenen cihazlara olanmesafe 30 metrenin üzerindeise, mutlaka ek birtamamlay›c› parafudrkullan›lmal›d›r.59136j.epsEn önemli enerji yükünü karfl›layacak ana panoparafudrunu seçtiniz. Fakat bu enerjiyi tesisattaraf›ndan kabul edilebilecek seviyeye indirmekiçin yeterli olmayabilir.Dolay›s›yla y›ld›r›m sebebiyle meydanagelebilecek bu afl›r› gerilime karfl› korumay›optimum hale getirmek için tamamlay›c›parafudrlar kullan›lmas› gerekebilir.ÖRNEK• Ana pano parafudru: Çok yüksekkapasiteli• Korunmak istenen cihazlar:Makineler ve bilgisayarlar• Tesisat: Trifaze• Nötr rejimi: TTBütün cihazlar› korumak için pano tipi039 43 referansl› bir tamamlay›c›parafudr ve her bilgisayar için bir yak›nkoruma parafudru (744 66referansl› Armada veya 533 32*referansl› parafudrlu bürotik blok)seçmeniz gerekir.ANA PANODAK‹ PARAFUDRUN KAPAS‹TES‹ NED‹R?Çok yüksekkapasiteYüksekkapasiteStandartkapasite* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.25

HANG‹ TAMAMLAYICI PARAFUDRLAR KULLANILMALI?59136j.epsKorunacak cihazlarKorunacak cihazlar› 3 anagruba ay›rabiliriz:• Motorlar: makineler,asansör, jeneratör...• Beyaz eflyalar : derindondurucular, buzdolab›,çamafl›r makinesi, bulafl›kmakinesi, elektrikli f›r›n...• Elektronik cihazlar :Bilgisayarlar, TV, müziksetleri, fotokopi makineleri,yazar kasalar, faks cihazlar›,yaz›c›lar, alarmlar...Ana panodaki parafudr: çok yüksek kapasitePano tipiparafudrYak›n korumaparafudruMotorxBeyaz eflya x xBilgisayar veelektronik cihaz x xAna panodaki parafudr: yüksek kapasitePano tipiparafudrYak›n korumaparafudruMotorBeyaz eflyaxBilgisayar veelektronik cihaz x xAna panodaki parafudr: standart kapasiteMotorBeyaz eflyaBilgisayar veelektronik cihazxYak›n koruma parafudruxTELEFON HATLARINIUNUTMAYIN!Telefonlar, faks cihazlar›,modemler... telefon hatlar›naba¤l› çal›flan cihazlar day›ld›r›mdan dolay› meydanagelen afl›r› gerilime karfl›hassast›rlar.Korunmalar›n› sa¤lamak içintelefon da¤›t›m panosunamonte edilecek telefon hatlar›için üretilmifl özel parafudrkullanmak gerekir.Do¤ru parafudru seçmek içinhangi tip bir telefon hatt›oldu¤unu bilmeniz gerekir.Telefon hatt› içinparafudr seçimiHANG‹ REFERANSLI PARAFUDR SEÇ‹LMEL‹ ?Analog hat:038 28 referansl› parafudrTamamlay›c› pano tipiparafudrlarKorunacak cihazlar›n tamam›için bir tane seçin.TTITTNCTNS1P, 1P+N 3P, 3P+N039 41 039 43039 31 039 32 - 039 33039 41 039 43039 41 039 43Dijital hat:038 29 referansl› parafudrYak›n kullan›m parafudruKorunacak her hassas cihaziçin bir tane seçin.Ç›kart›labilir modülAntiparazit filtreli (1)Antiparazit filtresizArmada* Bürotikblok744 66 533 32741 30 533 30908 90(1) Motorlara yak›n bilgisayarlar›n prizleri için.26* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z

59136j.epsDevam eden sayfalarda bulunan ak›fldiyagramlar› istenilen koruma düzeyineen uygun Legrand ürünlerini içerdi¤iriskler ve koruma al›c›lar› aç›s›ndantan›mlamaktad›r. Ayn› zamanda bu durumdagöstergeler sadece k›lavuz amaçl›d›r;risklerin de¤eri ve kurulum özellikleriproje uygulay›c›s›na göre de¤iflir.Parafudr seçme amaçl› örnek ak›fl diyagram›- dolayl› y›ld›r›m etkisi- üç fazl› birincil koruma- tek fazl› ikincil ve son korumaTT ve TN-S Üç fazl› sistem (230/400 V a.c.)Risk de¤eri zararlar vemaaliyet insanlar içintehlikesiBirincil korumaistiyorsaYüksek seviyedekoruyucuÖrn: Legrandref.: 039 23Imax: 70kAUp: 1,8 kVEvetYüksekriskvezararlarHay›rBirincil korumaistiyorsaOrta derecedekoruyucuEvetOrtaderece riskve zararHay›rEvetDüflük riskve zararHay›rEvetDüflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 40Imax: 15kAUp: 1,2 kVEvetOrta derecedekoruyucuÖrn: Legrandref.: 039 30Imax: 40kAUp: 1,4 kVSonkorumaHay›r‹kincilderecekorumaBirincil ve ikincilkoruma yeterliHay›rBirincil korumayeterliEvetDüflük seviyedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 40Imax: 15kAUp: 1,2 kVÖrn: Legrandref.: 039 30Imax: 40kAUp: 1,4 kVDüflük riskve zararHay›rBirincil korumayeterliBirincil korumaistiyorsaDüflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 40x3Imax: 15kAUp: 1,4 kVKorumaya gerekyok27

Parafudr seçimi için ak›fl diyagram›TT Tek fazl› sistem (230/400 V a.c.)Parafudr seçme amaçl› örnek ak›fl diyagram›- dolayl› y›ld›r›m etkisiRisk de¤eri zararlar vemaliyet insanlar içintehlikesiDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 41Imax: 15kA Up: 1,2 kVEvetOrta derecedekoruyucuÖrn: Legrandref.: 039 30Imax: 40kA Up: 1,4 kVEvetDüflük derecedekoruyucuSonkorumaDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 744 65Imax: 2kA Up: 1 kVBirincil korumaistiyorsaYüksek seviyedekoruyucuÖrn: Legrandref.: 039 21Imax: 70kA Up: 1,8 kVHay›r‹kincilderecekorumaBirincil ve ikincilkoruma yeterliHay›rEvetBirincil korumayeterliYüksekriskvezararlarDüflük seviyedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 41Imax: 15kA Up: 1,2 kVEvetÇok düflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 744 65Imax: 2kA Up: 1 kVSonkorumaHay›rBirincil korumaistiyorsaOrta derecedekoruyucuÖrn: Legrandref.: 039 31Imax: 40kA Up: 1,4 kVEvetDüflük riskve zararHay›rBirincil ve ikincilkoruma yeterliEvetHay›rOrtaderece riskve zararBirincil korumayeterliHay›rEvetDüflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 40x3Imax: 15kA Up: 1,4 kVEvetÇok düflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 744 65Imax: 2kA Up: 1 kVBirincil korumaistiyorsaSonkorumaDüflük riskve zararHay›rBirincil korumayeterliHay›rKorumaya gerekyok28

Parafudr seçimi için ak›fl diyagram›TNC-S Üç fazl› sistem (230/400 V a.c.)Parafudr seçme amaçl› örnek ak›fl diyagram›- dolayl› y›ld›r›m etkisi- üç fazl› birincil koruma- tek fazl› ikincil ve son korumaRisk de¤eri zararlar vemaliyet insanlariçin tehlikesiTN-C Sistemindebirincil korumaistiyorsaYüksek seviyedekoruyucuÖrn: Legrand ref.: 039 22Imax: 70kA Up: 1,8 kVEvetYüksekriskvezararlarHay›rBirincil korumaistiyorsaOrta derecedekoruyucuEvetOrtaderece riskve zararHay›rEvetDüflük riskve zararHay›rDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 41Imax: 15kA Up: 1,2 kVEvetOrta derecedekoruyucuÖrn: Legrand ref.: 039 31Imax: 40kA Up: 1,4 kVEvetDüflük derecedekoruyucuTN-Csistemindeson korumaDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 744 65Imax: 2kA Up: 1 kVTN-Csistemindeikinci derecekorumaHay›rBirincil ve ikincilkoruma yeterliHay›rBirincil korumayeterliÇok düflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 744 65Imax: 2kA Up: 1 kVDüflük seviyedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 41Imax: 15kA Up: 1,2 kVEvetSonkorumaÖrn: Legrand ref.: 039 31Imax: 40kA Up: 1,4 kVEvetDüflük riskve zararHay›rBirincil ve ikincilkoruma yeterliHay›rBirincil korumayeterliTN-C Sistemindebirincil korumaistiyorsaDüflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 039 40x3Imax: 15kA Up: 1,4 kVEvetÇok düflük derecedekoruyucuDiferansiyel moddaba¤lant›Örn: Legrandref.: 744 65Imax: 2kA Up: 1 kVTN-CSisteminde sonkorumaHay›rBirincil korumayeterliKorumaya gerekyok29

Müstakil binalarAna pano için hangi parafudr seçilmeli?2 km 2 ye y›lda 1 kez y›ld›r›m düflme riski olan bir yer.Tek bafl›na bir villa, havai hat, TT nötr rejimi *Ana pano için seçilen parafudr: standart kapasiteTamamlay›c› parafudr gerekir mi?Korunmas› gereken cihazlar›n hassasiyetine göre (bilgisayar, elektronik cihazlar vebeyaz eflyalar) yak›n koruma parafudrlar› kullan›labilir.‹Elektrik panosuElektrik hatt›Telefon hatt›Standart kapasiteli064 69 referansl›otomatiksigorta ilekorunan iki kutuplu039 41 referansl› parafudr.‹Telefon hatt› girifli038 28 referansl›analojik hatlar içinparafudr.* Örnek olarak verilmifl seçim kriterleri** Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.30

‹TV, müzik seti,bilgisayar, telefoncihazlar›533 30** referansl› parafudrlubürotik blok744 65 referansl›armada modüler parafudr‹Beyaz eflyalar744 65 referansl›priz parafudru31

Müstakil Binalarflemas›34751q.epsElektrik panosuSelektiftipteki kaçakak›mkorumal› anasigorta!X + Y + Z≤ 50cmX******Parafudrunkorunmas›:20 A’lik064 69referansl›otomatiksigortaYStandartkapasiteli039 41referansl›parafudrZDi¤erkullan›mlariçin30 mAkaçakak›mkoruma744 65 referansl›Armada modüler parafudr533 30 **referansl›parafudrlu bürotikblok** Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.*** Nötr kesmeli sigortalar iste¤e ba¤l›32

Telefon da¤›t›m panosuTelefon hatt› gelifli038 28referansl›analoghatlar içinparafudr33

Daireler...Ana pano için hangi parafudr seçilmeli?2 km 2 ye y›lda 4 kez y›ld›r›m düflme riski olan bir yer.fiehir ortam›, yeralt› elektrik hatt›, TT nötr rejimi *Her daire ve ortak kullan›m alanlar› için ana panoya seçilen parafudrlar,standart kapasiteTamamlay›c› parafudrlar gerekir mi?Her dairede korunmas› gereken cihazlar›nhassasiyetine göre (bilgisayar, elektronik cihazlar,beyaz eflyalar...) yak›n koruma parafudrlar›kullan›labilir.Ortak kullan›m alanlar›ndaana panodaki parafudr yeterlidir.‹Telefon hatt› girifli‹Her daire içinelektrik panosu‹Ortak kullan›malanlar›n›nelektrik panosu038 28 referansl› analojiktelefon hatlar› içinparafudrlar* Örnek olarak verilmifl seçim kriterleri** Sat›fl ofisleremize dan›fl›n›z.34Standart kapasiteli 064 69referansl› otomatik sigortaile korunan iki kutuplu039 41 referansl›parafudrStandart kapasiteli 065 64referansl› otomatik sigortaile korunan dört kutuplu039 43 referansl›parafudr

‹Beyaz eflyalar744 65 referansl›priz parafudru‹TV, müzik seti,bilgisayar, telefoncihazlar›533 30** referansl› parafudrlubürotik blok744 65 referansl› armadamodüler parafudr35

Dairelerflemas› 34753q.epsDaire elektrik panosuSelektif tiptekaçak ak›mkorumal› anasigorta!X + Y + Z≤ 50cmX******Parafudrunkorunmas›:20 A lik 064 69referansl›otomatiksigortaYStandartkapasiteli039 41referansl›parafudrZDi¤erkullan›mlariçin30 MAKaçakak›mkoruma533 30** referansl›parafudrlu bürotik blok744 65 referansl›Armada modüler parafudr** Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.*** Nötr kesmeli sigortalar iste¤e ba¤l›36

Telefon da¤›t›m panosuOrtak kullan›m alanlar›n›n elektrik panosuTelefon hatt› girifliSelektif tiptekaçak ak›mkorumal› anasigorta!X ≤ 25cmX + Y + Z ≤ 50cm038 28referansl›analojikhatlar içinparafudrX***YZKaçakak›mkorumal›otomatiksigortaParafudrunkorunmas›:20 A lik 064 64referansl› otomatiksigortaStandartkapasiteli039 43referansl›parafudrAsansörDi¤er kullan›mlar:otomatik kap› kumandas›,d›fl ayd›nlatma,otopark bariyeri...37

Ofis ortamlar›Ana pano için hangi parafudr seçilmeli?2 km 2 ye y›lda 4 kez y›ld›r›m düflme riski olan bir yer.Etraf›nda bir kaç bina, yer alt› elektrik hatt›, TT nötr rejimi *Bütün bina için ana pano parafudru yüksek kapasiteli.Tamamlay›c› parafudrlar gerekir mi?Böyle bir ofis ortam›nda kullan›lacak cihazlar›n hassasiyetisebebiyle hem tali panolarda, hem de yak›n koruma içinparafudr kullan›lmas› gerekir.‹Bilgisayar ve telefoncihazlar›34755q.eps744 66 referansl› antiparazitfiltreli armada modülerparafudr‹Binan›n anada¤›t›m panosu‹Telefon hatt› girifliYüksek kapasiteli 4 kutuplu039 58 referansl› yard›mc›kontak ile kullan›labilen039 38 referansl› parafudr038 29 referansl› numeriktelefon hatlar› için parafudr* Örnek olarak verilmifl seçim kriterleridir.** Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.38

‹Otomatik kahvemakinesi,fotokopi makinesi...744 65 referansl› armadamodüler parafudr.‹Barkovizyon,tafl›nabilir bilgisayar533 30** referansl› parafudrlubürotik blok744 65 referansl›armada modüler parafudr‹Binan›n elektrikda¤›t›m panosuStandart kapasitede ikikutuplu 039 41 referansl›parafudr39

Ofis Ortam›fiemas›34757q.epsTelefon girifl panosuBürolar›n elektrik da¤›t›m panosuDijital telefon hatt› gelifliSelektif tiptekaçak ak›mkorumal›ana sigorta!X + Y +Z≤ 50cmXBüropanolar›nado¤ru**038 29referansl›dijital hatlariçinparafudrYZParafudrunkorumas›:20A’lik 065 64referansl›sigorta039 58referansl›yard›mc›kontakYüksekkapasiteli039 38referansl›parafudrLCS * (yap›sal kablolamasistemleri) da¤›t›m* LCS: Legrand Cabling System-Legrand Yap›sal Kablolama Sistemleri k›lavuzu için sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.** Nötr kesmeli sigortalar iste¤e ba¤l›40

Bürolar›n elektrik da¤›t›m panosu** **30 mAKaçakak›mkorumaParafudrunkorumas›:20A’lik 064 69referansl› anasigortaStandartkapasiteli039 41referansl›parafudrDi¤erkullan›mlariçinLCS * (yap›sal kablolamasistemleri) da¤›t›m744 66referansl›antiparazitArmadamodülerparafudr744 65referansl›Armadamodülerparafudr533 30referansl›parafudrlubürotik blok41

Endüstriyel AtölyelerAna pano için hangi parafudr seçilmeli?2 km 2 ye y›lda 2 kez y›ld›r›m düflme riski olan bir yer.Paratonerli bina, etraf›nda birkaç bina, yer alt› elektrik tesisat›,TT nötr rejimi *Ana pano parafudru çok yüksek kapasiteliTamamlay›c› parafudrlar gerekir mi?Korunacak cihazlar›n hassasiyeti ne olursa olsun ana panodaçok yüksek kapasiteli bir parafudr kulan›lm›flsatamamlay›c› parafudrlar›n kullan›lmas› gerekir.Bir tamamlay›c› parafudr makinelerinelektrik motorlar›n› korumaya yeterli olacakt›r.Buralardaki elektronik cihazlar› vebilgisayarlar› korumak için yak›n korumaparafudrlar›n› kullan›n›z.‹Telefon hatt›girifli‹Bilgisayar ve telefoncihazlar›038 29 referansl› dijitaltelefon hatlar› içinparafudr744 66 referansl› antiparazitfiltreli armada modülerparafudr* Örnek olarak verilmifl seçim kriterleridir.42

‹Elektrik motoru‹Binan›n anaelektrikda¤›t›m panosu070 04 referansl› 40A’likotomatik sigorta ilekorunan çok yüksekkapasiteli 4 kutuplu 039 23referansl› ana panoparafudru065 64 referansl› 20A’likotomatik sigorta ilekorunan standartkapasiteli 4 kutuplu 039 43referansl› parafudr43

Endüstriyel Atölyefiemas›34759q.epsTelefon girifl panosuBinan›n elektrik da¤›t›m panosuAtölyedeDijital telefon hatt› gelifliKacak ak›mkorumabloklu DPXkompakflalter!X ≤ 25cmX + Y + Z ≤ 50cm038 29referansl›dijital telefonhatlar› içinparafudrXTali panolarado¤ru*** ***YZParafudrkorumas›:070 04 * referansl›40A’lik otomatiksigortaÇok yüksekkapasiteli039 23referansl›parafudrParafudr korumas›:065 64 * referansl›20A’lik otomatik sigortaLCS ** (yap›sal kablolamasistemleri) da¤›t›m›** LCS: Legrand Cabling System-Legrand Yap›sal Kablolama Sistemleri k›lavuzu için sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.* Sat›fl ofislerimize dan›fl›n›z.*** Nötr kesmeli sigortalar iste¤e ba¤l›44

ulunan elektrik da¤›t›m panosuBüro bölümündeki elektrik da¤›t›m panosuKaçak ak›mkorumal›otomatiksigortalarKaçak ak›mkorumal› otomatiksigortaKaçak ak›mkorumaanahtar›Standartkapasite039 43 referansl›parafudrMakineler744 66referansl›antiparazitfiltreli Armadamodülerparafudr45

Parafudrlar 230-400 V039 31 039 33 039 34 039 62Pano parafudrlar›NF C 61-740,NF EN 61643-11 standartlar›na uygundurUTE C 15-443 rehberine cevap verebilmektedir‹çinde termik koruma ihtiva ederBir kaide ve de¤ifltirilebilen iflaret lambal› birmodülden meydana gelir• Yeflil iflaret lambas›: ürün çal›fl›r konumda• Turuncu iflaret lambas›: modül de¤ifltirilmeliParafudrun konumunu göstermesi içiniflaretleme yard›mc›lar› tak›labilirBesleme: 230/400 V~Frekans: 50/60 HzAmb. Ref. Çok yüksek kapasiteli -HNötr rejimi: TT, TN, ITI max: 70 kA (ak›fl kapasitesi)Up: 1,8 kV (koruma seviyesi)Modül say›s›1 039 20 Bir kutuplu 11 039 21 ‹ki kutuplu 21 039 22 Üç kutuplu 31 039 23 Dört kutuplu 4Yüksek kapasiteli -ENötr rejimi: TT, TN, ITI max: 40 kA (ak›fl kapasitesi)Up: 1,4 kV (koruma seviyesi)Modül say›s›1 039 30 Bir kutuplu 11 039 31 ‹ki kutuplu 21 039 32 Üç kutuplu 31 039 33 Dört kutuplu 4Amb. Ref. Yedek modül‹flaret lambal› de¤ifltirilebilen modülYeflil iflaret lambas›: ürün çal›fl›r durumdaTuruncu iflaret lambas›: modül de¤ifltirilmeliI max (kA) Up (kV) Parafudr için5 039 28 70 1,8 039 20/21/22/235 039 34 40 1,4 039 30/31/32/335 039 39 40 1,4 039 35/36/385 039 44 15 1,2 039 40/41/431 039 55 Tek kutuplu1 039 56 ‹ki kutuplu1 039 57 Üç kutuplu1 039 58 Dört kutupluSinyalizasyon yard›mc›lar›Enversör kontakl› microswitch 2A-250Vparafudra klipslenirStandart kapasiteli -SNötr rejimi: TT, TN, ITI max: 15 kA (ak›fl kapasitesi)Up: 1,2 kV (koruma seviyesi)Modül say›s›1 039 40 Bir kutuplu 11 039 41 ‹ki kutuplu 21 039 43 Dört kutuplu 4Koordinasyon modülleriAyn› panoda bulunan 1 ve 2 tipindeki parafudrlar›naralar›ndaki minimum montaj mesafesininsa¤lanamad›¤› durumlarda kullan›lmas› gerekir.Çok kutuplu modellerde her kutup için 1 adetkullan›lmal›d›rModül say›s›1 039 62 35 A-500 V~1 tesisat için modül 21 039 63 63 A-500 V~1 tesisat için modül 446

Telefon hatlar› için parafudrlarBina içinde bulunan telefon hatt›na ba¤l›telefon ve modem, faks vb.cihazlar›natmosfer kaynakl› yüksek gerilime karfl›korunmas›n› sa¤lar.Zay›f ak›m panolar›na monte edilmektedirTelefon hatlar›na seri ba¤lan›r• Yeflil iflaret lambas›: ürün çal›fl›r konumda• Turuncu iflaret lambas›: modül de¤ifltirilmeliTeknik özellikleri:Maksimum deflarj ak›m› (I max) 10kANominal deflarj ak›m› (In, dalga 8/20ms) 5kA744 66 741 30 + 744 66 + 750 10Parafudr korumal› prizler ve bürotik bloklarFaz ile nötr aras›nda koruma yaparBu parafudrlar mevcut panolar›nda parafudr ilezaten korunan tesisatlarda bilgisayar ve elektronikcihazlar›n beslemesini bölgesel korurPrizin yan›na monte edilir.Amb. Ref. Koruma seviyesi (Up):300V ref.03938100V ref.03939Ba¤lant› uçlar›n›n kapasitesi: 0,5-2,5 mm 2IP20 modüler panoya montajSaklama s›cakl›¤›: -20∞C ila + 70∞CKullan›m s›cakl›¤›: -10∞C ila + 40∞C1 038 28 Analog telefon hatlar› için (ADSL dahil)1 038 29 Dijital (Nümerik) telefon hatlar› içinArmadaAmb. Ref. Parafudr1 744 65 16A-250V~-50/60HzIfl›kl› gösterge ile çal›flmas› gözlenirAk›fl kapasitesi:Nominal deflarj ak›m› (In ): 1,5kA’lik20 flok (dalga 8/20ms)Maksimum deflarj ak›m› (Imax):3kA’lik bir flokKoruma seviyesi (Up): 1,2 kVKaçak ak›m

Parafudr korumal› bürotik bloklar533 30533 32533 33Parafudr korumal› bürotik bloklarAliminyum gövdeli blok1,5 m kordon ve s›vaalt› montaj kasas› ile birlikte sat›l›r,H›zl› bir bak›m için de¤ifltirilebilen modüler parafudr ile donat›lm›flt›rNF C 61-740 standard›na uygundur(TT-TN-IT)Ak›fl kapasitesi:Nominal deflarj ak›m› (In ): 1,5kA’lik 20 flok (dalga 8/20ms)Maksimum deflarj ak›m› (Imax): 3kA’lik bir flokKoruma seviyesi (Up):-Faz ile nötr aras›nda1kV-Faz, nötr ve toprak aras›nda 1,2kVUc alt›nda kaçak ak›m:

Parafudr de¤erlendirmesiParafudrlar,sahip olduklar›n›z› korur.Evinizde ve iflyerinizde bulunan elektrikli cihazlar›n mali de¤erleriniafla¤›daki tabloya yaz›n. Parafudr için harcayaca¤›n›z tutar ile karfl›laflt›r›n.Parafudrlar›n çok daha küçük bir maliyetle, sizi ne büyük zararlardankorudu¤unu göreceksiniz.CihazTVVCD/DVD playerUydu al›c›s›Oyun konsoluMüzik setiBilgisayarBuzdolab›Çamafl›r makinesiBulafl›k makinesiMikrodalga f›r›nDerin dondurucuTelsiz telefonEv sinema sistemiKlimaToplamMali De¤eriY›ld›r›m nedeni ile oluflan zararlarBilgisayardaki verilerinkaybolmas›‹fl gücü kayb›ToplamKullan›lan ParafudrYüksek kapasiteStandart kapasiteYak›n korumaToplamMali De¤eri49

Notlar