Kıbrıs'ta yerinden olmak - PRIO

20 Hayat Hikâyeleri: Kıbrıs Türk ToplumuDahası, kadınların kayıpları ve bunların tazmini, erkeklerinkinden daha farklı bir biçimdekurumsallaştırılmıştır. Örneğin 1964’ten sonraki ilk yıllarda ‘şehit eşleri’, her ne kadar bu kuraldaha sonra değişmiş olsa da, yeniden evlenmemek şartıyla maaş alabilmekteydiler.Yerlerinden edilmiş kadınlara ise konut, ailelerini tek başlarına temsil eden biri olmaktan çok,başkalarına bağımlı aile bireyleri oldukları gerekçesiyle verilmektedir.5. Siyasi eğilim ve sivil topluma katılım1950’lerde şiddetle bastırılmasından ardından, Kıbrıs Türk toplumu içinde 1960’ların sonuitibarıyla yeniden bir sol hareket ortaya çıkmaya başlamıştır. 27 Türkiye’deki üniversitelerdeöğrenim gören Kıbrıslı Türk gençler yaşadıkları ülkede yükselen sol hareketlere katılmışlar vebu benimsedikleri fikirleri Kıbrıs’a da aktarmışlardır. Ne var ki sol alternatif, toplum içinde anadamarı oluşturan milliyetçi politikalara karşı kayda değer bir muhalefetin oluşmasıyla, ancak1970’lerin sonlarında etkili olmaya başlamıştır. Sonuç olarak, solun çatışmalarla ilgilideneyimleri diğer siyasi gelenekten gelen kişilerden farklılık göstermese de, bu kesimlerinolayların geçmişine yönelik anlatımlarında ve yorumlarında farklılık gösterme eğilimitaşımaktadır. Sol görüşe mensup kişilerin anlatımları, geçmişle ilgili olarak her iki toplumunacılarını anlamaya çalışmak ve her iki taraftaki fanatik unsurların varlığına vurgu yapmakbiçiminde açığa çıkmaktadır. Bu nedenle bir yandan geçmişten hatırladıkları işbirliği ile ilgiliunsurların altı çizilirken, anlatımlarında ‘Kıbrıslı Rumlara’ yönelik şiddetle ilgili genellemeyapmak yerine bunu ‘aşırı uçlardakilere’ atfetme eğilimi daha belirgindir.Resim 8: 2004 yılında, Annan Planı lehinde yapılan birçok Kıbrıs Türk mitinginden biri.27 Yönelim olarak hem EOKA hem de TMT komünizm karşıtı idiler. TMT, 1958’in Mayıs ayında Kıbrıslı Rumlarla birlikteortak siyasi etkinliklerde bulunan Kıbrıslı Türklerin cezalandırılacaklarını duyurmuştu. Bundan çok kısa bir süre sonrabirtakım cinayetler ya da cinayet teşebbüsleri solcuları terörize ederken Kıbrıs Türk sol hareketini de berhava etti (AhmetAn, Kıbrıs Nereye Gidiyor? [İstanbul: Everest Yayınları, 2002], 131-135; ayrıca Niyazi Kızılyürek, Doğmamış bir DevletinTarihi: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti [İstanbul: İletişim Yayınları, 2005], 37).