Dergiyi Bilgisayara İndir

‹STANBUL TAB‹P ODASIfiUBAT - MART 2011 / SAYI: 188DOSYAUZMANLIKE⁄‹T‹M‹

‹Ç‹NDEK‹LER10»Tüm hekimlerin birlik vedayan›flmas› sa¤lanmal›d›r06»T›pfakülteleriveüniversitehastaneleriningelece¤i26»fiiflli Etfal’de Tarihi Buluflma»»»04 Doktor pazar›nda devren sat›l›k kadro!12 Haberler31 Komisyonlar»46 Asistan hekimlerin cezai sorumlulu¤u»»»»58 Öykü60 Foto¤raf63 Kitap: Dereler ve ‹syanlar64 SinemaY›l: 16 - Say›: 188 • fiubat - Mart 2011 • ‹ki ayda bir yay›nlan›r‹stanbul Tabip Odas›’n›n Bilimsel Kültürel, Aktüel Yay›n Organ›d›rSahibi: Prof. Dr. M. Taner GörenSorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü: Dr. Süheyla EkemenEditör: Dr. Süheyla EkemenYay›n Kurulu:Dr. Süheyla A¤koç, Dr. Hüseyin Demirdizen, Dr. Süheyla Ekemen,Dr. Mehmet Uhri, Dr. Veysi Ülgen, Dr. Turabi YerliSayfa Düzeni: Alaattin Timur56»Motosiklet üzerindeGüney AfrikaYolculu¤u...Yaz›flma Adresi: Türkoca¤› Cd. No: 17, 34440 Ca¤alo¤lu / ‹stanbulTel: (212) 514 02 92 Faks: (212) 513 37 36E-posta: hekimforumu@istabip.org.tr web: http://www.istabip.org.trReklam Rezarvasyon ve Sat›fl: Sinaps ‹letiflim (212) 251 91 50E-posta: reklam@hekimforumu.orgBask› ve Cilt: Golden Print (212) 629 00 24* ‹mzal› yaz›lar›n düflünsel sorumlulu¤u yazar›na aittir.* Bu dergideki ilan ve reklamlardaki sözü edilen ürün ve hizmetlerin etkinli¤i veyaniteli¤i ‹stanbul Tabip Odas›’n›n garantisi alt›nda de¤ildir.3fiUBAT - MART 2011

GÜNDEMDr. Güray K›l›çBA⁄IMSIZ HEK‹M KURULUfiLARISA⁄LIK TEKELLER‹NE YEM ED‹L‹YOR!Doktor pazar›ndadevren sat›l›k kadro!Sa¤l›kta Dönüflüm Program›, özel sa¤l›k alan›nda yap›lanson yönetmelik de¤ifliklikleri ile gündemde.Özel Hastaneler ve Ayakta Teflhis ve Tedavi Yap›lanSa¤l›k Kurulufllar› ile ilgili yönetmelikler, ba¤›ms›zhekim kurulufllar›n›n sa¤l›k tekellerine yem edilmesinin önünüaçmaktad›r. Bu düzenlemeler ile ücretler azalt›lmakta, hekimlerinifl güvencesi ve klinik ba¤›ms›zl›¤›na darbe indirilmektedir.6 Ocak 2011’de Ayakta Teflhis ve Tedavi yap›lan Sa¤l›k Kurulufllar›ile ilgili Yönetmelikte (ATTY) ve paralel olarak 15Ocak 2011’de Özel Hastaneler Yönetmeli¤i’nde de¤ifliklikleryap›lm›flt›r. Yönetmelik kapsam›na giren sa¤l›k kurulufllar› yenidentan›mlanm›fl; t›p merkezleri, poliklinikler ve muayenehanelere,laboratuarlar ve müessese tan›m› ile de görüntüleme veradyoterapi merkezleri ile nükleer t›p ve fizik tedavi üniteleride eklenmifltir.Bu de¤ifliklikler esas olarak 3 bafll›kta toplanabilir:1. Planlama: Muayenehaneler d›fl›nda tüm kurulufllar, art›kSa¤l›k Bakanl›¤›’n›n yapaca¤› planlamaya dahil olmaktad›rlar.Halen di¤er alanlarda yap›lan uygulamaya göre her y›l Ekimay›nda ilan edilen yat›r›m listesinde aç›k olan pozisyonlar, kuraile sahiplerini bulmaktad›r. Bunun d›fl›nda art›k her isteyendiledi¤i yere bu kurulufllar› açamayacakt›r.2. T›p merkezleri ve polikliniklerin sahip olduklar› uzmanhekim kadrolar›n› birbirlerine devretmeleri veya birleflmelerimümkün hale gelmifltir. Hastane zincirlerinin de¤iflik illerdekikadrolar› ‘sat›n’ almalar›n›n önü aç›lm›flt›r. Art›k 'kadro borsas›'oluflmufltur.3. Muayenehanelerin aç›lmas›na Bakanl›k, merkezi olarakizin verecektir.4. Özel sa¤l›k alan›nda çal›flma biçimleri yeniden tan›mlanm›flt›r:- Kadrolu- Kadrod›fl› geçici çal›flma5. Müstakil laboratuvarlar ve müesseseler yeniden ruhsatland›r›lmaktad›r.6 Ocak 2011’den itibaren iki ayl›k süre sonundayeniden ruhsat için baflvurmayanlar›n faaliyetinin Valilikçedurdurulaca¤› belirtilmektedir.6. Laboratuvar ve müesseselerde ad›na ruhsat al›nm›fl hekimyada mesul müdürün yan›nda çal›flacak di¤er hekimlereçal›flma belgesi düzenlenmesi söz konusudur.7. Bu kurulufllar çal›flma saatlerini (en az 8 saat olmak üzere)ruhsata yazd›rmak üzere Bakanl›¤a bildirecektir. Çal›flmasüresi içinde laboratuar ve müessesede en az bir uzman hekimbulunmas› zorunlu k›l›nm›flt›r. Bu koflulun özellikle laboratuvarve di¤er kurulufllarda çal›flan ve ayr›ca kamuda görevli olan hekimleritercih yapmaya zorlamak amac›yla konuldu¤u aç›kt›r.PLANLAMAPlanlaman›n, özel sa¤l›k kurulufllar›n›n yurt sath›na da¤›l›-m›n› dengeli hale getirmek ve böylece sa¤l›k hizmetinin verimlive kaliteli sunulmas›n› sa¤lamak, kaynak israf› ve at›l kapasiteyeyol açmamak amac›yla yap›ld›¤› ileri sürülmektedir.Bu düzenlemeleri Planlama ve ‹stihdam Komisyonu yapmaktad›r.Bu komisyon, Tedavi Hizmetleri Gn. Md., Özel hastanelerleilgili Md. Yard›mc›s›, Temel Sa¤l›k HizmetleriGn.Md., Bakanl›k 1. Hukuk Müflaviri, Strateji Gelifltirme Baflkan›,Personel Gn. Md. ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birli¤i(TOBB)’nin sa¤l›k sektörü ile ilgili iki temsilcisinden oluflmaktad›r.Planlamada hangi somut ölçütlerin kullan›ld›¤›, neye göreyeni kurulufl aç›lmas›na izin verildi¤i, kurulufllar›n kadro say›-s›n›n nas›l saptand›¤›, kadrolar›n devredilmeleri ve birleflmelerininneye göre yap›ld›¤› aç›k de¤ildir.Sa¤l›k Bakanl›¤›, kamu ve özel sa¤l›k alan›ndaki kurulufllar›nsay›s›, insan gücü, t›bbi hizmet birimlerinin nitelikleri vet›bbi cihaz da¤›l›m›n› planlamay› hedefledi¤ini bildirmektedir.Planlamada demografik yap› (nüfus, yafl da¤›l›m› vb.) ve epidemiyolojiközelliklerin (hastal›k yükü vb.) göz önüne al›nd›¤›;sa¤l›k kurulufllar›n›n hizmet kapasiteleri, sa¤l›k insan gücü,ça¤dafl bilgi ve teknolojinin ülke düzeyine dengeli da¤›l›m›n›n4HEK‹M FORUMU

GÜNDEMgözetildi¤i iddia edilmektedir. Bu flekilde koruyucu ve acil sa¤l›khizmetlerinin de yeterli olarak gerçeklefltirilece¤i, kaynakisraf› ve at›l kapasitenin önlenece¤i ileri sürülmektedir.Bu amac› gerçeklefltirmek üzere kurulmufl olan ve Sa¤l›kBakanl›¤› bürokratlar› ve TOBB sa¤l›k sektörü temsilcisi ifladamlar›n›noldu¤u bu kurulda, ne ba¤›ms›z hekim örgütünün(Türk Tabipleri Birli¤i) ne de hekim ve uzman hekim yetifltirenT›p Fakülteleri ve E¤itim Araflt›rma Hastanelerinin temsilcilerivard›r. Piyasa kurallar›n›n hakim k›l›nd›¤› bu alana, ticaret odas›n›ntemsilcilerinin al›nmas›, niyeti aç›kça ortaya koymaktad›r.Yüksek miktarlarda paran›n dolaflt›¤› bir piyasan›n söz konusuoldu¤u sa¤l›k alan›nda; iflletmeye dönüflen kamuda da,özelde de temel hedef, daha çok ifl ve böylece daha çok kazançt›r.Tüketim nesnesine dönüfltürülen sa¤l›k hizmeti, sunucununda k›flk›rtt›¤› taleple birlikte ciddi bir kazanç kap›s› halinegelmifltir.Sa¤l›k Bakanl›¤›, yasalar ve yönetmeliklerle bu alan› tekellerinç›kar›na göre düzenlemektedir. Ço¤u ba¤›ms›z hekim kurulufllar›olan bu küçük iflletmeler, giderek süreçten olumsuzetkilenmektedir. Bu alan› düzenleyen yönetmeliklerdeki kurallar,muayenehanelerin aç›lmas›n› ve mevcutlar›n sürdürülmesinifiziki koflullar› düzenleyen maddeler yüzünden adeta olanaks›zlaflt›rm›flt›r.3 A¤ustos 2010 Yönetmeli¤i’nde bulunan muayenehanelerinoda say›s› ve metrekaresi, kap› geniflli¤i veasansör zorunlulu¤u gibi uygulanmas› olanaks›z maddelerinyürütmesi Dan›fltay taraf›ndan durdurulmufltur. Muayenehanelerile ilgili standartlar›n ancak Yüksek Sa¤l›k fiuras›, T›ptaUzmanl›k Kurulu ve Türk Tabipleri Birli¤i’nin görüflü al›nd›ktansonra belirlenebilece¤ini belirtmifltir.Bakanl›k, ayr›ca bu kurulufllar› 1219 say›l› yasaya ayk›r› olarakruhsata ba¤lam›flt›r. Laboratuarlar ve müesseselerin deplanlamaya tabii k›l›nmas›, t›p merkezi ve polikliniklerin hekimkadro say›s›na k›s›tlama getirilmesi ve bu kadrolar›n hekiminç›kar›n›n aleyhine olarak kurulufllar›n birbirlerine devredebilmeleriolumsuz di¤er uygulamalard›r.ÇALIfiMA B‹Ç‹MLER‹1. Kadrolu çal›flma: Laboratuar ve müesseselerde mesulmüdür/ ruhsat sahibi hekim d›fl›nda di¤er uzman hekimler çal›flmabelgesi alarak kadrolu/ sözleflmeli olarak çal›flabileceklerdir.Bir yerde kadrolu çal›flanlar ancak en fazla iki özel sa¤l›kkuruluflunda kadro-d›fl› geçici olarak çal›flabilmektedir. Ancakherhangi bir yerde kadrolu olarak çal›flmayanlara bu hak verilmemifltir.2. Kadro-d›fl› geçici çal›flma:- Yan dal uzman› ve iki ayr› uzmanl›¤› olanlar ayn› kuruluflta,- Yafl haddinden emekli olanlar ve- Yurtd›fl›nda mesle¤ini en az 2 y›l olmak üzere icra edentabipler, kadro-d›fl› geçici çal›flabilmektedir.3. Planlamaya dahil olmadan kadro-d›fl› geçici çal›flabilecekler:- Halen muayenehanesi olanlar,- Kadrolu olamad›¤› için belgeleri iptal edilenler,- Halen bir sa¤l›k kuruluflunda k›sm› zamanl› olarak çal›flanlar,28.2.2011'e kadar baflvurmalar› halinde kadro-d›fl› geçiciçal›flma izni alabileceklerdir.Müstakil olarak halen çal›flmakta olan laboratuarlar ve di¤ermüesseselerde 6.01.2011 tarihinden itibaren iki ay içinde kuruluflruhsat› ve di¤er çal›flan uzmanlar›n çal›flma belgesi içinbaflvurmak zorundad›rlar. Aksi halde faaliyetleri durdurulacakt›r.Yeniden ruhsat için baflvuruda aynen ilk kuruluflta istenentüm belgelerin yeniden istenip istenmeyece¤i, ruhsat harc›al›n›p al›nmayaca¤› halen belirsizdir.6.01.2011 tarihinden sonra aç›lacak kurulufllar planlamayatabii olup, ancak ihtiyaç belirtilen aç›k yerlere baflvurulabilecektir.Sonuç olarak; merkezi sa¤l›k otoritesi olarak halk›n sa¤l›¤›-n› korumakla ve gelifltirmekle yükümlü Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n kamudaoldu¤u gibi, özel sa¤l›k alan›nda da düzenleme yapmas›hem do¤al hakk› hem de görevidir. Ancak sekiz y›ld›r yürütülenSa¤l›kta Dönüflüm Program› göz önüne al›nd›¤›nda, Hükümetve Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n temel amac›n›n halk›n sa¤l›k hakk›n›gözetmek olmad›¤› ortadad›r. Kulland›¤› yöntem olan piyasalaflt›rma,beraberinde hem eflitsizlikleri getirmekte hemde sa¤l›k çal›flanlar›n›n haklar›nda ciddi k›s›tlamalara yol açmaktad›r.Piyasalaflt›rma yöntemi ile hem kamuda hem de özelde sa¤l›ktüketimi artm›flt›r. ‹lk bak›flta y›llard›r k›s›tl› olan sa¤l›khizmetine kolay eriflimin bir rahatl›k sa¤lad›¤› görülmektedir.Ancak art›k daha aç›k olarak ortaya ç›km›flt›r ki; bu yöntemledaha çok hastal›k/ hasta üretmek gerekmektedir. Talebin artt›r›lmas›ancak ça¤dafl sa¤l›k hizmeti sunumunun temel ilkesiolan koruyucu sa¤l›k hizmetlerinin aksat›lmas› ile mümkünolabilecektir.Bu flekilde piyasa yönelimi, sa¤l›kta tekelleflmenin önünü açmaktad›r.Ç›kart›lan yasalar ve yönetmelikler bu gidifle hizmetetmektedir. Gerek Tam Gün Yasas›, gerekse performans veözel sa¤l›k alan›nda bir y›l içinde alt› kez yap›lan yönetmelikde¤ifliklikleri ile, hekimlerin özlük-ekonomik haklar› yok edilmekte,hekim ba¤›ms›zl›¤›na darbe indirilmekte, sa¤l›kta istihdambiçimleri de¤iflmektedir.Türk Tabipleri Birli¤i, bu program›n getirdiklerini ve neleremal olaca¤›n› hem kamuoyu ile hem de hekimlerle paylaflmaktave program› engellemek için çeflitli güçleri harekete geçirmeyeçal›flmaktad›r. Bir yandan hekimlik mesle¤inin icras› içingerekli etik kurallar› saptayan ve hayata geçiren TTB; bu kurallar›nyaflam bulaca¤› sa¤l›k sistemini de tan›mlamak durumundad›r.Bu görev, yasas›ndan gelmekte ve varl›k nedeninioluflturmaktad›r. TTB bu amaçla mücadelesini sürdürmektedir.5fiUBAT - MART 2011

GÜNDEMDe¤iflen akademik ortam›n, t›p fakültelerindenmezun olan hekimlerinmesleki yeterlilikleri üzerineolumsuz bir etki oluflturmamas›düflünülemez. Bu sistemde hastalar›nnitelikli sa¤l›k hizmetine eriflmelerizorlaflacakt›r. Tedavisi güç,zaman ayr›lmas› gereken bir hastal›¤›oldu¤unda, hastalar›m›z›ntedavilerini üstlenecek hekim bulmalar›kolay olmayacakt›r. Dahaçok hasta bakarak daha çok kazanmasöz konusu oldu¤unda, önemliolan hastan›n size ne kadar parakazand›rd›¤› olacak, akademik vebilimsel ilgi, mesleki uygulaman›nniteli¤i geri planda kalacakt›rT›p Fakülteleri ile ilgili geliflmelere e¤itim alanlar aç›s›ndanbakt›¤›m›zda, önümüzdeki süreçte t›p ö¤rencilerinin aktif kat›l›mc›larolmak yerine, pasif gözlemciler olacaklar›n› öngörebiliriz.Yaflanan geliflmeler, t›p e¤itimcilerinin, yaparak ö¤renmeyöntemlerinden, dersler ve ders kitaplar› yoluyla didaktikö¤retme yöntemlerine geçmelerine neden olacak; bunun sonucundada bilgiye nas›l ulaflaca¤›n› ve onu nas›l de¤erlendirece-¤ini bilen problem çözücü ve elefltirel yaklaflan hekimlerin yetifltirilemedi¤inigörece¤iz.Ülkemizde sa¤l›k hizmeti t›p fakültelerinden yetiflen hekimlerleverilece¤ine göre, bu geliflmelerden en fazla etkileneninhastalar›m›z olaca¤›n› söyleyebiliriz. De¤iflen akademik ortam›n,t›p fakültelerinden mezun olan hekimlerin mesleki yeterlilikleriüzerine olumsuz bir etki oluflturmamas› düflünülemez.Bu sistemde hastalar›n nitelikli sa¤l›k hizmetine eriflmeleri zorlaflacakt›r.Tedavisi güç, zaman ayr›lmas› gereken bir hastal›¤›oldu¤unda, hastalar›m›z›n tedavilerini üstlenecek hekim bulmalar›kolay olmayacakt›r. Daha çok hasta bakarak daha çokkazanma söz konusu oldu¤unda, önemli olan hastan›n size nekadar para kazand›rd›¤› olacak, akademik ve bilimsel ilgi, meslekiuygulaman›n niteli¤i geri planda kalacakt›r. Ayr›ca, hastalaraayr›lan zamanda azalma, gerekli olmayan ifllem say›s›ndaart›fllar görülebilecektir.Uygulanmakta olan sa¤l›k politikalar›n›n etkileri ö¤retimüyeleri ve araflt›rma görevlileriyle s›n›rl› de¤ildir, elbet. Ülkemizdebir yandan e¤itim alt yap›s› aç›s›ndan ihtiyaçlar belirlenmedençok say›da t›p fakültesi aç›l›rken, di¤er yandan t›p fakültesiö¤renci kontenjanlar› e¤itim altyap›s›n› zorlayacak flekildeart›r›lmaktad›r. Bu iki geliflmeyle hedeflenen, hekim say›-s›n›n art›r›lmas›d›r. Bu süreçte hekimleri, hekim eme¤inin sa¤l›ksektöründe ucuz ifl gücüne dönüfltü¤ü, iflsiz kalma tehditialt›nda, daha fazla çal›fl›l›p daha az kazan›lan bir çal›flma düzeni,özlük haklar›n›n›n elinden al›nmas› gibi geliflmeler beklemektedir.Üniversite Hastanelerinde Finansal KrizÜniversite hastaneleri finansal bir kriz içindedir. Bu krizinüniversite hastanelerinin iyi yönetilmemesinden kaynakland›¤›-n› söylemek mümkün de¤ildir. Üniversite hastanelerinin krizenas›l sürüklendi¤ini birkaç maddede aç›klamaya çal›fl›rsak, flunlar›belirtebiliriz:SGK’n›n tedavi harcamalar›n›n hastane türlerine göre da¤›-l›m›na bak›ld›¤›nda, 2002 y›l›nda üniversite hastaneleri için%21.9 olan oran, 2009 y›l›nda %18.7’ye gerilemifltir. T›p fakültelerininsay›s› ise, 2002’de 50 iken 2009 y›l›nda 70’e yaklaflm›flt›r.fiu anda ise, 74 t›p fakültesi bulunmaktad›r. Ülkemizdet›p fakültelerinin say›s› h›zla artarken, üniversite hastanelerininsa¤l›k harcamalar›ndan ald›klar› pay›n giderek azald›-¤›n› görüyoruzÜniversite hastanelerinin toplam sa¤l›k harcamalar›n›n%85’i döner sermaye kaynaklar›ndan gerçekleflmektedir. Genelbütçeden al›nan pay›n önümüzdeki dönemde daha da azalmas›beklenmektedir. Di¤er bir ifadeyle, üniversite hastaneleridöner sermaye gelirlerine mahkum edilmifllerdir. Oysa ki,e¤itim ve araflt›rmaya öncelik veren üniversite hastaneleriningenel bütçeden desteklenmesi gerekmektedir.En zor olgulara, en pahal› tedavi hizmetini sunan üniversite7fiUBAT - MART 2011

GÜNDEMhastanelerine, SGK’dan, sa¤l›k hizmeti üretme maliyetlerininçok alt›ndaki de¤erlerde geri ödeme yap›lmas›, üniversite hastanelerininfaturalar›na s›k olarak kesinti uygulanmas› sonucuoluflan döner sermayelerdeki finansal kriz, üniversite hastaneleriningelece¤ini tehdit etmektedir.Üniversite hastanelerinin kamu alacaklar› yasal düzenlemelerleödenmeyebilmektedir. 2007 y›l›nda ç›kart›lan 5588 say›-l› Yasa ve 5502 say›l› Yasan›n geçici 3. maddesine dayan›larak,SGK’n›n devlet hastanelerine ve üniversite hastanelerine 2006y›l›na kadar olan borçlar›n›n mahsuplaflma, alacaktan vazgeçmeve terkin yoluyla silinmesi yoluna gidilmifltir. 2008 y›l›ndaBakanlar Kurulu karar› çerçevesinde yap›lan düzenlemeyle,31.10.2007 tarihine kadar bedeli ödenmemifl faturalar›n bedelsizkamu hizmeti tan›m›na sokularak silinmesi sa¤lanm›flt›r.Üniversite Hastanelerine Mali Yard›m01.08.2010 tarihinde ç›kart›lan bir yasan›n geçici maddesi,Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan, üniversite rektörlü¤ünün talebiüzerine, oluflturulacak kurulca belirlenmifl ölçütler çerçevesinde,“mali durumunun zay›f oldu¤u kararlaflt›r›lanlara, belirlenecektedbirleri uygulamay› kabul etmeleri ve fiilen uygulamalar›flart›yla”, üniversite hastanelerinin döner sermayelerineyard›m yap›labilece¤i hükmünü içermektedir. Ard›ndan da,Bakanlar Kurulu, 2010 y›l› Kas›m ay›nda, söz konusu yasa gere¤ince,22 üniversite hastanesinin döner sermaye bütçelerineyard›m yap›lmas› karar› alm›flt›r. Yard›m ölçütü ise, borç/geliroran›n›n %20’nin üzerinde olmas› olarak belirlenmifltir. Bu,ülkemizdeki üniversite hastanelerinin yaklafl›k üçte birinin ciddibir yard›m ihtiyac› içinde oldu¤u anlam›na gelmektedir. Sözkonusu yard›mlar, Maliye Bakanl›¤› ile üniversiteler aras›ndayap›lan protokollerle, Maliye Bakanl›¤›’n›n yedek ödene¤indenüniversite bütçelerine yap›lm›flt›r.Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi’ninSa¤l›k Bakanl›¤›’na Ba¤lanmas›Bütün dikkatler yukar›da sözü edilen yasa üzerinden üniversitehastanelerinin maliyesinin ‘üniversite d›fl›ndan’ yönetilmesiuygulamalar›na çevrilmiflken, yeni ve önemli bir geliflmeyedaha tan›k olduk. Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi,Marmara Üniversitesi ile Sa¤l›k Bakanl›¤› aras›nda yap›lanbir protokolle, Pendik’te bulunan 450 yatakl› E¤itim veAraflt›rma Hastanesine tafl›nd›. Hastanenin ismi oldukca çarp›-c› ve süreci, fazla söze gerek b›rakmadan aç›klar nitelikte:Sa¤l›k Bakanl›¤› Marmara Üniversitesi Pendik E¤itim ve Araflt›rmaHastanesi.Sa¤l›k Bakanl›¤› ile Marmara Üniversitesi aras›nda yap›lan28 A¤ustos 2010 tarihli protokolün, 3359 say›l› Sa¤l›k HizmetleriTemel Kanunu’nun Ek 9. maddesine dayand›r›ld›¤›görülüyor. Yasaya eklenme tarihi 21 Ocak 2010 olan bu madde,Tam Gün Yasas›’n›n 11. Maddesi, ayn› zamanda da. Bumadde, Sa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤l› sa¤l›k kurum ve kurulufllar›ile üniversitelerin ilgili birimlerinin Bakanl›k ve üniversitelercekarfl›l›kl› olarak iflbirli¤i çerçevesinde birlikte kullan›labilece¤ineiliflkin bir hüküm içeriyor. Yap›lan protokole göre, hastaneniniflletilmesi ‘Sa¤l›k Bakanl›¤› Yatakl› Tedavi Kurumlar› ‹flletmeYönetmeli¤i’ gere¤i Bakanl›kça düzenlenecek; sa¤l›k hizmetsunumu Bakanl›¤›n tabi oldu¤u ilgili mevzuat çercevesindeyürütülecektir. Protokolde dikkati çeken bir nokta da, buhastanelerin baflhekimlerinin yukar›da belirtilen yönetmeliktetan›mlanm›fl genifl yetkilere sahip olmalar›d›r. Dekanl›k ise,protokole göre, e¤itimden sorumlu konumda olup baflhekimlikile eflgüdüm içinde çal›flacakt›r. Hastanede sunulan sa¤l›khizmetlerinin finansman› ise, 209 say›l› ‘Sa¤l›k Bakanl›¤›’naBa¤l› Sa¤l›k Kurumlar› ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) TesislerineVerilecek Döner Sermaye Hakk›nda Kanun’ ile ilgiliyönetmelikler kapsam›nda yürütülecektir.Ancak, bu noktada bir sorun oldu¤u dikkati çekiyor. Protokolün,dayand›r›ld›¤› 3359 Say›l› Sa¤l›k Hizmetleri Temel Yasas›n›nEk 9. Maddesi ya da di¤er bir ifadeyle Tam Gün Yasas›’n›n11. Maddesi, aç›k olarak, Sa¤l›k Bakanl›¤› ve Üniversitelerinkurumlar› birlikte kullanmalar›na iliflkin usul ve esaslar›n, MaliyeBakanl›¤› ve YÖK’ün görüflü al›narak Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndanç›kar›lacak yönetmelikle belirlenece¤ini ifade ediyor. Oysaki, Marmara Üniversitesi ile Sa¤l›k Bakanl›¤› aras›nda, yönetmeli¤inç›kart›lmas› beklenmeden protokol yap›lm›flt›r.Marmara Üniversitesi T›p Fakültesi ö¤retim üyelerinin görevlendirmeleriise, 2547 Say›l› Yasan›n 38. Maddesine göreyap›lm›flt›r. Üniversite ö¤retim elemanlar›n›n di¤er kamu kurumve kurulufllarda geçici olarak görevlendirilmelerini tan›mlayanyasan›n bu maddesi, görevlendirilecek olan›n muvafakat›n›nal›nmas›n› flart kofluyor. Bu örnekte ise, ö¤retim üyeleri,resmi bir yaz›yla, aksi takdirde döner sermaye ek ödemesi alamayacaklar›belirtilerek, 2547 say›l› Yasan›n 38. maddesinegöre görevlendirilme talebinde bulunmaya zorlanm›fllard›r.Ayr›ca, hukuksal de¤erlendirmelere göre, 38. maddenin, buradayap›ld›¤› gibi, bir t›p fakültesinin tüm ö¤retim üyeleriniSa¤l›k Bakanl›¤›’n›n yönetimi alt›na sokacak görevlendirilmeleriçin yasal bir dayanak olarak al›nmas› oldukça tart›flmal›d›r.Üniversite Hastanesi ile Devlet HastanesininOrtak ‹flletilmesinin Di¤er ÖrnekleriSa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤l› sa¤l›k kurumlar› ile üniversite hastanelerininbirlikte kullan›lmas›n›n tek örne¤i, Marmara ÜniversitesiPendik E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi de¤ildir.02.02.2008 tarihinde, Giresun Üniversitesi T›p Fakültesi'nintemelleri, imzalanan protokol ile Kale Devlet Hastanesi'ndeat›lm›flt›r. 05.06.2009 tarihinde, Sa¤l›k Bakanl›¤› ileSakarya Üniversitesi aras›nda e¤itim ve uygulama amaçl› iflbirli¤iprotokolü imzalanm›flt›r. 15.07.2010 tarihinde, inflaat›nadevam edilen 300 yatakl› K›rflehir Devlet Hastanesi'nin, Sa¤l›kBakanl›¤› ve Ahi Evran Üniversitesi taraf›ndan ortaklafla kullan›lmas›için protokol yap›lm›flt›r. Daha yak›n bir tarihte,16.09.2010’da, Sa¤l›k Bakanl›¤› ile Erzincan Üniversitesi ara-8HEK‹M FORUMU

GÜNDEMSa¤l›k Bakanl›¤›’n›n denetimi alt›nda olan üniversitehastanelerinin, Tam Gün Yasas›’n›n uygulanmas›ylayeni gelir kay›plar›na u¤ramalar›ve mevcut rekabet ortam›nda mali yard›m protokolündekikoflullar› yerine getirememeleri düflükbir olas›l›k de¤ildir. Bakanl›¤› yak›nda ç›karmas›beklenen “‹flbirli¤i Yönetmeli¤i”, üniversitehastanelerinin küçük ölçekli olanlar›n›n Bakanl›-¤a ba¤lanmas›n› zorunluluk haline getirecektirs›nda teknik ekipman ve personel ihtiyac›n›n Sa¤l›k Bakanl›¤›taraf›ndan sa¤lanaca¤›, hastanenin e¤itim ve araflt›rma hizmetlerininise T›p Fakültesi taraf›ndan oluflturulacak kadrolarlayürütülece¤i bir iflbirli¤i protokolü imzalanm›flt›r. Örneklerço¤alt›labilir. Asl›nda, son dönemde Rize, Aksaray, Ordu illerindeoldu¤u gibi, yeni aç›lan t›p fakültelerinin tümü için benzerprotokollerinin yap›ld›¤› görülmektedir.Üniversitesi hastanelerinin, yeni aç›lanlardan bafllanarak,yönetsel olarak Sa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤lan›yor olmas›, t›p fakülteleriile üniversite hastaneleri aras›ndaki bir ayr›flmaya iflaretediyor. Bu geliflmeler, t›p fakültelerinin yüksek okul statüsüneinece¤ine iliflkin öngörüleri do¤rular niteliktedir. Üniversitehastanelerinin gelece¤ini belirleyecek en önemli geliflmeise, protokollere dayanak oluflturan Tam Gün Yasas›’n›n 11.Maddesine göre, Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan, ‘‹flbirli¤i Yönetmeli¤i’olarak da bilinen, ‘Sa¤l›k Bakanl›¤›’na Ba¤l› Sa¤l›k Tesislerive Üniversitelere Ait ‹lgili Birimlerin Birlikte Kullan›m› ve‹flbirli¤i Usul ve Esaslar› Hakk›nda Yönetmelik’in ç›kart›lmas›olacakt›r.Üniversite Hastanelerinin Sa¤l›k Bakanl›¤›’na Ba¤lanmas›n›n Yasal Düzenlemesi: ‹flbirli¤i Yönetmeli¤iTam Gün ad› verilen 5947 say›l› Yasan›n 11. maddesiyle,Sa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤l› sa¤l›k kurum ve kurulufllar› ile üniversitelerinilgili birimlerinin birlikte kullan›labilece¤i, kullan›m›nesaslar›n›n ise Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan ç›kar›lacak yönetmeliklebelirlenece¤i bir düzenlemeye gidilmektedir. ‹flbirli¤i Yönetmeli¤ihenüz taslak aflamas›nda olsa da, tasla¤›n içeri¤i Sa¤l›kBakanl›¤›’n›n konuya yaklafl›m› hakk›nda fikir vereci niteliktedir.Yönetmelik tasla¤›nda; 1) Toplam nüfusu 500 binin alt›ndaolan illerde, t›p fakültesi ile e¤itim ve araflt›rma hastanesi aç›-lamayaca¤›, 2) Toplam nüfusu 500 ila 850 bin olan illerde, t›pfakültesi ile Sa¤l›k Bakanl›¤› e¤itim ve araflt›rma hastanelerindenyaln›zca birinde t›p ve t›pta uzmanl›k e¤itimi verilebilece-¤i, Sa¤l›k Bakanl›¤› ile üniversitenin birlikte kullan›m ve iflbirli-¤ine iliflkin protokolü yapmas›n›n zorunlu oldu¤u, 3) Toplamnüfusu 850 binin üzerinde olan yerlerin ise flimdilik mevcutdurumlar›yla faaliyete devam edecekleri belirtilmifltir.Bu taslak metinde, ayr›ca, t›p fakültelerinde e¤itim hizmetlerindendekan›n, sa¤l›k hizmetlerinden ise baflhekimin sorumluolaca¤›, her anabilim dal›nda ve bilim dal›nda Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›natad›¤› sa¤l›k hizmeti sorumlusunun olaca¤›na iliflkinmaddeler yer almaktad›r.Yönetmelik tasla¤›ndan yola ç›karak, flu noktalara dikkatçekmek gerekiyor: Bu yönetmelik yürürlü¤e girerse, protokolünyap›ld›¤› t›p fakültelerinde, Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n atayaca¤›baflhekim, hizmet sunumu ile ilgili konularda üniversite ö¤retimüyeleri dahil tüm fakülte personelinin amiri olacakt›r. Üniversitesa¤l›k birimlerinin SGK’dan alacaklar› pay›n Sa¤l›k Bakanl›¤›için belirlenen Götürü Hizmet Bedeline eklenecek olmas›nedeniyle, sa¤l›k hizmet bedeline iliflkin üniversite pay› Sa¤l›kBakanl›¤›’na geçecektir. Ö¤retim üyelerine performansa dayal›ek ödemeler, YÖK’ün haz›rlad›¤› performans yönetmeli¤inegöre de¤il, Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan 209 say›l› Kanunuyar›nca ç›kar›lan yönetmeli¤e göre yap›lacak, di¤er bir ifadeyle,ek ödemeler tamamen Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan belirlenecektir.Aç›k olarak ifade etmek gerekirse, Sa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤l›sa¤l›k kurum ve kurulufllar› ile üniversitelerin ilgili birimleriaras›nda, iflbirli¤i ve olanaklar›n birlikte kullan›m›na yönelik birdüzenleme getirme iddias›ndaki bu yönetmelikle, özerk bir yap›lanmadakiüniversite hastanelerinin Sa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤lanarakortadan kald›r›lmas›n›n yasal koflullar› oluflturulmaktad›r.SonuçTüm bu geliflmelerden ç›kar›lacak en önemli sonuçlardan biri,önümüzdeki dönemde t›p fakültelerinin yüksek okul konumunado¤ru gerileyece¤i ve t›p fakülteleri ile üniversite hastaneleriaras›ndaki ayr›flman›n, t›p ve uzmanl›k e¤itimi, araflt›rmave nitelikli sa¤l›k hizmet sunumu aç›s›ndan a¤›r ve telafisimümkün olmayan sonuçlar do¤uraca¤›d›r. Finansal kriz içindekiüniversite hastanelerinin mali yard›mlar arac›l›¤›yla MaliyeBakanl›¤›’n›n denetimi alt›na girmesi, sürecin ilk aflamas› olarakgörünmektedir. Mali yard›m alarak ayakta durabilen ve finansalolarak Maliye Bakanl›¤›’n›n denetimi alt›nda olan üniversitehastanelerinin, Tam Gün Yasas›’n›n uygulanmas›yla yenigelir kay›plar›na u¤ramalar› ve mevcut rekabet ortam›ndamali yard›m protokolündeki koflullar› yerine getirememeleridüflük bir olas›l›k de¤ildir. Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n yak›nda ç›karmas›beklenen ‘‹flbirli¤i Yönetmeli¤i’, üniversite hastanelerininküçük ölçekli olanlar›n›n Sa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤lanmas›n› zorunlulukhaline getirecektir. Kendi bafl›na ayakta kalabilmeninkoflullar›n›n giderek ortadan kald›r›ld›¤› günümüzde, üniversitehastanelerinin büyük ölçekli olanlar›n› bekleyen gelece¤in defarkl› olmad›¤›n› söyleyebiliriz.Yeni düzenin sa¤l›k çal›flanlar›na sundu¤u ise, güvencesizçal›flma koflullar›nda, asgari yaflam koflullar›n› oluflturabilmekiçin uzun saatler çal›flmak zorunda b›rak›lmak olacakt›r.9fiUBAT - MART 2011

GÜNDEMhekim olumsuz etkilendi, c›l›z tepkiler ç›kt›. Di¤er meslektafllarilgisiz kald›lar. Bu yasan›n sadece bir Tam Gün çal›flma yasas›olmad›¤› tüm hekimlerin çal›flma özgürlüklerinin k›s›tland›¤›anlafl›lamad›. Yine onlar› ilgilendiren bir fley yoktu!Ard›ndan, muayenehaneleri kapatmay› misyon edinmifl Sa¤l›kBakan› bu kez hastane ve t›p merkezlerinden talep etti¤i,ancak bakanl›¤a ba¤l› tesislerin ço¤unda bulunmayan fizikiözellikleri, muayenehanelerden isteyen bir yönetmelik yay›mlad›.Konu halen Dan›fltay’›n gündeminde, yine muayenehanesiolmayan hekimler pek bir fley hissetmediler.En son 6 Ocak 2011’de yap›lan de¤ifliklik, muayenehane açmay›ruhsata ba¤lad› (hekimlerin çal›flma özgürlüklerini bitirenve son noktay› koyan antidemokratik bir karar).Sa¤l›k Uygulama Tebli¤i (SUT) ücretlerine 4 y›ld›r zam yap›lm›yor.Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile anlaflmal› özelhastanelerde çal›flan hekimlerin gelirleri düflüyor. En az›ndanenflasyon ile iliflkili olarak art›r›ls›n diye talep eden bir hekimorganizasyonu yok. Kamu hastanelerinin de daha fazla performansödemesi yapacak durumu yok, buralarda da hekimleringelirleri düflmeye devam ediyor.Baz› özel hastaneler hekimlerin hakedifllerini sürekli gecikereködüyor. ‹lk ciddi tepkiler Ekim 2010’ da ‹stanbul TabipOdas›’n›n (‹TO) yapt›¤› bas›n aç›klamas›n›n ard›ndan Aral›k2010 da Taksim’de yap›lan protesto yürüyüflü ve bas›n aç›klamas›oldu. Di¤er hekimler, özel hastanelerde çal›flmayanlar,onlar› ilgilendiren bir fley var m›?Emekli olan hekimler ifl bulam›yor, özel sektörde kadrolardolu, muayenehane açmak flu anda fiilen imkans›z. Herhangibir ifli olan hekimler bunu biliyor mu?Ülkemizde t›p fakültesi say›s› 74 oldu. T›p ö¤rencisi kontenjan›8090’i (2010 rakam›) buldu. Sa¤l›k Bakan› ›srarla her y›l13.500 t›p fakültesi mezunu hedefine kofluyor Çok de¤il, gelecek10 y›l içerisinde aç›k hekim iflsizli¤i ve hekim eme¤ininçok daha de¤ersizleflece¤i bir sürece do¤ru h›zla gidilmektedir.Son 5-6 y›lda pefl pefle uygulamaya konulan yasa, yönetmelik,genelge ve tüm uygulamalar yukar›da s›ralad›¤›m›z gibidalga dalga gelmifl ve tüm hekim kategorilerine birer birerdarbe vurmufltur. Bu sürece karfl› flu anda say›lar› 115.000’iaflan hekimler yeterince tepki gösterememifller ve sürekli kaybetmifllerdir.TTB’nin kurumsal ç›k›fllar› hukuksal mücadele d›-fl›nda bir sonuç alamam›flt›r, hükümetin hukuk tan›maz uygulamalar›bu mücadeleyi de büyük ölçüde sonuçsuz b›rakmaktad›r.Ne yapmal›?Birinci hedef, tüm hekimlerin birlik ve dayan›flmas›n›n sa¤lanmas›d›r.‹kinci aflama ise tüm bu uygulamalar›n sonuçtahalk sa¤l›¤›n› olumsuz yönde tehdit eden yanl›fl uygulamalaroldu¤unu tüm topluma anlatmakt›r.Öncelikle hekimlerin birlik ve dayan›flmas›n›n sa¤lanmas›,bu amaçla tüm hekimler ve örgütleri, bilim dal› dernekleri,t›p dernekleri h›zla ayd›nlat›lmal›, bilgilendirilmelidir. Art›k buaymazl›ktan, ald›rmazl›ktan ve eylemsizlikten kurtulmak gerekiyor.Toplumsal bir bask› grubu olarak hekim örgütleri ayn›platformda bir araya gelmelidir. Bu platformun asgari paydas›hekimliktir. Hekimlerin çal›flma ve yaflam koflullar›n›n süreklikötüleflmesi, yukar›da s›ralad›¤›m›z son 5-6 y›ld›r yap›lan uygulamalar,ayn› zamanda halk›n sa¤l›k düzeyini düflürecek uygulamalard›r.Hekimler kendilerini tüm topluma anlatabilmelidir.Bu konuda ça¤dafl, modern iletiflim teknikleri en profesyonelyöntemler kullan›larak yap›labilece¤i gibi, mesle¤imizinönemli ayr›cal›¤› olan tüm halkla yüz yüze iletiflimde olma özelli¤iile her hekim birebir bu durumu halka aç›klamal›d›r. Bununiçin gerekli pratik yöntemler gelifltirilmelidir. Örne¤in, tüm hekimlerpoliklinik odalar›ndaki panolarda ayn› günde ayn› mesaj›milyonlarca insana iletebilirler. 2009 y›l›nda kamuda ve SGKanlaflmal› sa¤l›k tesislerinde kay›tl›, muayene edilen hasta say›-s› (1.,2. ve 3.basamakta) yaklafl›k 500.000.000 olup, kifli bafl›nasa¤l›k kurulufllar›na baflvuran say›s› 6.79 olarak verilmektedir.Bir di¤er deyiflle hekimler iki ay içerisinde tüm nüfusile yüz yüze temas etmifl olmaktad›r.Kategorik olarak her hekim grubunun farkl› sorunlar› gibigörünen problemler, asl›nda tüm hekimlerin sorunudur. T›pfakültesini bitirdikten, aktif hekimli¤e son verilene kadar geçen40-50 y›ll›k uzun süreçte, her hekim farkl› aflamalarda,de¤iflik kategorilerde hizmet etmektedir. Birincisi, bu anlamdasürekli de¤iflen bir durum söz konusudur. Pratisyen hekim -asistan hekim–uzman hekim–muayenehanesi olan/ olmayan,e¤itici kadrolarda görev alan ve emekli olan hekim gibi. Bunlardanen az 2–3’ü tüm hekimler taraf›ndan yaflanan süreçlerdir.‹kincisi ve en önemlisi ise; çal›flma koflullar›n›n s›n›rlanmas›ve bununla do¤rudan iliflkili olarak hekim eme¤inin de¤ersizlefltirilmesidir.Hükümetin ald›¤› kararlar sistematik olarakbu stratejik süreci tamamlamaya yöneliktir. Son darbe hekimenflasyonu yarat›larak vurulacakt›r. Taktiksel olarak böl-yönetyöntemi kullan›lmaktad›r. Her ad›mda farkl› bir hekim kategorisinedarbe vurulmakta olup, hekimlerin aymazl›¤›, örgütsüzlü¤üafl›lmad›kça ayd›nl›k bir gelecek görülemiyor. Çözüm bafltasöyledi¤imiz gibi tüm hekimlerin birlik ve dayan›flmas›n›nsa¤lanmas›d›r. Ayr›flt›r›c› ve farkl›laflt›r›c› konulardan uzak durup,var olan tüm örgütlü hekim kesimleri h›zla organize olmal›d›r.En genifl hekim birlikteli¤i için TTB ve Tabip Odalar›baflta olmak üzere bilim dal› dernekleri ve di¤er t›p dernekleriortak bir platform çerçevesinde bir araya getirilmelidir. Bu süreçtekamuoyu ayd›nlat›lmal›d›r. Toplumun örgütlü kesimleri,sendikalar, meslek odalar›, dernekleri, medya ve siyasi örgütlerleher düzeyde iletiflim sa¤lanmal›, ayr›ca yukar›da önerdi¤imizyüz yüze iletiflim olana¤›ndan azami ölçüde yararlan›lmal›-d›r. Ülkemizde var olan üretim, tüketim ve iletiflim iliflkilerigöz önüne al›narak uzman-profesyonel bir tarz benimsenerekbu amaca ulafl›labilir. Yeter ki, tüm hekimlerin birlik ve dayan›flmas›sa¤lans›n. Gün, aymazl›ktan kurtulma, ald›rmazl›ktanvazgeçme ve eyleme geçme günüdür!11fiUBAT - MART 2011

HABERAS‹STAN HEK‹MLER 33 SAATKES‹NT‹S‹Z ÇALIfiIYORstanbul Tabip Odas› Asistan Hekimlik Komisyonu 33 saat‹kesintisiz çal›flmaya, e¤itimin yads›narak sadece hizmeta¤›rl›kl› çal›flt›r›lmaya, yabanc› uyruklu asistanlar›n güvencedenyoksun çal›flt›r›lmas›na karfl› Taksim’de bir protestogösterisi düzenlediler.Eyleme, Türk Tabipleri Birli¤i Baflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu,Türk Tabipleri Birli¤i Genel Sekreteri Dr. Feride Aksu Tan›k,‹stanbul Tabip Odas› Baflkan› Dr. Taner Gören, ‹stanbul TabipOdas› Genel Sekreteri Dr. Ali Çerkezo¤lu kat›ld›.“33 Saat Uykusuz Kalan Bir Hekime Muayene Olmak ‹sterMisiniz?” pankart› tafl›yan Asistan Hekimler, Galatasaray Lisesiönünden , “Nöbet ertesi izin hakk›m›zd›r”, “Yerli yabanc›farkl› de¤ildir, asistan hekim köle de¤ildir”, “‹nsanca mesai,standart e¤itim” sloganlar›yla ve ritim enstrümanlar›n›n eflli-¤inde Taksim Atatürk An›t›’na yürüyüfle geçtiler.An›t önünde As. Hekim Dr. Zerrin O¤la¤u taraf›ndan okunanbas›n aç›klamas›nda flunlara yer verildi: “Çal›flma flartlar›-m›z gere¤i olarak acil sa¤l›k hizmetleri de bizler taraf›ndan verilmekteancak nöbetler sonras›nda herhangi bir dinlenme süresiverilmeden çal›flmaya devam ettirilmekteyiz. 9 saatlik mesaisonras› 15 saat nöbet tutan bir asistan hekim ertesi günherhangi bir flekilde dinlenmeden 9 saat daha çal›flmakta, böyleliklekesintisiz sa¤l›k hizmeti verdi¤i süre 33 saate ulaflmaktad›r.Oysa ki ulusal ve uluslar aras› çal›flma saatlerini ve koflullar›n›belirleyen yasal metinlerde bu flartlar alt›nda çal›flt›r›lmakyasaklanm›flt›r. Sa¤l›k hizmeti sunumu gibi yo¤un dikkat vekonsantrasyon gerektiren bir alanda, 33 saat kesintisiz çal›flmak;hem bu hizmeti veren hem de bu hizmetten faydalanmayaçal›flan hastalar için bir tak›m sorunlar yaratmaktad›r. Yo-¤un ve uzun mesai süreleri hekimlerin t›bbi hatalar yapmas›n›kolaylaflt›rmakta, ruh ve beden sa¤l›klar›n›n bozulmas›na yolaçmaktad›r.”AS‹STAN HEK‹MLER‹N VARLIK SEBEPLER‹ E⁄‹T‹M SÜRE-S‹NCE YETK‹N B‹R HEK‹M OLARAK GÖREVE BAfiLAMAKTIRDr. O¤la¤u aç›klamas›nda, hizmet saatlerinin uzamas› nedeniylee¤itim saatlerinin aksamakta oldu¤unu ifade ederek hizmetsunumunun hemen her klinikte e¤itimin önüne geçti¤inibelirtti. Asistan hekimlerin yaflad›¤› tüm bu s›k›nt›lar karfl›s›ndaçözüm önerilerini de sunan Dr. O¤la¤u aç›klamas›na flöyledevam etti: “Hekimler tam gün süre ile çal›flmal› ancak bu süregünde 8 saati ve haftada maksimum 40 saati geçmemelidir.Bunun yan›nda fazla çal›flma süresi maksimum 16 saat ile s›-n›rland›r›lmal›, her 8 veya 10 saatlik çal›flma periyotlar› aras›ndaen az 11 saatlik dinlenme süresi bulunmal›d›r. Ücret ve iflgüvencesi kayb›na yol açan tafleronlaflt›rma, 4-B, 4-C ve benzeristatüler ortadan kald›r›lmal›d›r.Aç›klamada ayr›ca yabanc› uyruklu hekimlerin de haklar›nade¤inen Dr. O¤la¤u: Yabanc› uyruklu Asistan hekimler bafltaücret, sosyal güvence, örgütlenme ve temsil hakk› olmak üzereTürkiye Cumhuriyeti uyruklu asistan hekimlerle eflit haklarasahip olmal›d›r” dedi.Türkiye Sakatlar Derne¤i’nin de destek verdi¤i eylemdeDernek Genel Müdürü Ergün ‹fleri “Bizlerin sa¤l›kl› olabilmesiiçin hekimlerin de sa¤l›kl› olmas› gerekti¤ine inan›yoruz” dedi.12HEK‹M FORUMU

HABERÜçüncü köprüye hay›r!Foto¤raf: Volkan AktepeYetmiflin üzerinde dernek, demokratik kitle örgütü vesiyasi partinin bir araya gelerek oluflturdu¤u YaflamPlatformu Kad›köy’de “3. Köprüye Hay›r” mitingi düzenledi.Üçüncü köprü baflta olmak üzere, do¤ay› talanyasalar›na, HES’lere, kentsel dönüflüme, ve suyun ticarilefltirilmesinekarfl› da düzenlenen miting, büyük bir buluflmayadönüfltü. Platform bileflenleri d›fl›nda sanatç›lar›n, akademisyenlerinde destek verdi¤i mitingin kürsüsünde “‹stanbul’u veYaflam› Savunaca¤›z, Haramilerin Saltanat›n› Y›kaca¤›z” pankart›yer ald›.Kad›köy Meydan›’na yap›lan yürüyüflün ard›ndan Platformad›na konuflan TMMOB Orman Mühendisleri Odas› Yönetim KuruluÜyesi Kader Cihan söz konusu olan›n insan eme¤ini, yaflamalanlar›n›, ‹stanbul’u ve Anadolu’yu koruma davas› oldu¤unubelirtti. Prof. Dr. Beyza Üstün de “Suyun TicarilefltirilmesineHay›r Platformu” ad›na bir konuflma yapt›.“‹stanbul’un su havzalar›n›, kuzey ormanlar›n›, Trakya’n›ntar›m alanlar›n›, Marmaray› tehdit eden 3. köprü ve ba¤lant›lar›nakarfl› ‹stanbul’u, marmaray›, anadoluyu, su havzalar›n›, ormanlar›,yaflam› savundu¤umuzu birlikte duyurmak için.Suyumuzu, orman›m›z›, meram›z›, biyolojik çeflitlili¤imiziflirketlere devredecek, metalaflt›racak olan, yetkiyi Çevre ve OrmanBakanl›¤›’›na verecek “Tabiat ve Biyoçeflitlilik Yasa” tasar›-s›na, karfl› oldu¤umuzu bir kez daha duyurmak için ‹stanbul’daKad›köy’deyiz.• Önce sular›n, göllerin, derelerin, denizlerin, tar›m alanlar›-n›n kirlenmesine göz yumdular, sonra Ergene Nehri’ni, KüçükçekmeceLagünü ve benzerlerini kirlendi diye gözden ç›kard›lar,• Bu sulak alanlar›n koruma statülerini, sular› içme suyu kalitesindede¤ildir diye, kald›rarak havzalar› yap›laflmaya açt›lar,• Ard›ndan sular eksiliyor, k›tlafl›yor sav›yla Melen’den, Istranca’dan,K›z›l›rmak’tan ‹stanbul’a, Ankara’ya k.m’lerce borularlasu tafl›d›lar, havzalar aras› suyun tafl›naca¤›n› hepimize kan›ksatmakistediler,• ‹stanbul’da içmesuyu baraj› olarak ilan ettikleri içmesuyuhavzalar›n› sanayileflmeye, yasad›fl› yap›laflmaya açt›lar,• 2009 Mart›nda suyun ticarilefltirilmesini hedefleyen BMDünya Su Konseyinin 5. Forumuna, su flirketlerine ‹stanbul’daev sahipli¤i yapt›lar, suyun ticarilefltirilmesi için stratejik kararlarald›lar, anlaflmalar imzalad›lar,• Sular›n k›tlaflmas›, bofla akmas›, d›fla ba¤›ml›l›ktan kurtulmayalanlar›, enerji bahaneleri ile Anadolu’da bütün dere havzalar›n›ve sular›, su kullan›m hakk› sözleflmeleri ile (2000 i aflk›n)flirketlere 49 y›ll›¤›na devrettiler.• Di¤er taraftan TOK‹’nin dev sitelerine, hava alanlar›na havuzlar,göletler yapmaya devam ettiler, daha da ileri giderek ‹stanbul’a2. Bo¤az yapacaklar›n› RAMSAR alan›, kufl cenneti olanUluabat, Sapanca Gölleri’ni denize ba¤layacaklar›n› Marina yapacaklar›n›ilan ettiler, Yeflil›rmak Deltas›n› (Terme- Sivasl›larKöyü) marina yap›lmas› için bedelsiz olarak flirketlere tahsis ettiler.Do¤a üzerindeki tüm bu sald›r›lar yetmemifl olmal› ki; 3.köprü ve ba¤lant› otobanlar›yla Marmara’n›n, ‹stanbul’un veTrakya’n›n nefesi olan kuzey ormanlar›n›, Ömerli, Darl›k SuHavzalar› gibi bütün kuzey su havzalar›n› yok etmeye, ‹zmir ‹stanbulotoban›yla Manyas gölü dahil biyolojik tür yaflam alanlar›n›talan etmeye haz›rlan›yorlar.Kuzey ormanlar›n›n, su havzalar›n›n ve tar›m alanlar›n›n yokolmas› ayn› zamanda; flirketlerin HES lisans› ile kullan›m›n› sat›nald›¤› derelerden ‹stanbul’a su tafl›malar›n›n önünü açmak,‹stanbul’u, Marmara’y› Trakya’y›, flirketlere pazar olarak sunmakdemektir. Belgrad Ormanlar›nda, Uluda¤’da ve di¤er yörelerdeyer alt› sular›n›n sermaye birikimine daha çok daha h›zl›sokulmas›, su hizmetlerinin de ticarilefltirilmesi demektir. Baflta‹stanbul, Trakya ve Marmara olmak üzere suyun ticarilefltirildi-¤i her yerde halk›n giderek yoksullaflmas› demektir. Bu; do¤an›nve yaflam›n y›k›m›d›r.Do¤ay› metalaflt›ranlar, eme¤i sömürenler; kamu-özel (bakanl›k-flirket)iflbirli¤indeki çabalar›n›zla, enerji- ulafl›m sorununaçözüm buluyoruz yalanlar›n›zla, 3. köprü, 2. bo¤az benzeriprojelerinizle, talan yasalar›n›zla, bir yandan sanata destek veripya da a¤aç dikip, di¤er yandan vadileri, ormanlar› sermayebirikimine sokan yandafl STK’lar›n›zla baflaramayacaks›n›z. Yaflam›m›z›,kültürümüzü, do¤am›z› yok edemeyeceksiniz. Bizler:yaflam›n›, do¤ay›, eme¤ini kapitalizme karfl› savunanlar›z, bizleremekçileriz, bizler halk›z. Uyar›yoruz! Su kullan›m hakk› anlaflmalar›yla49 y›ll›¤›na lisanslar da¤›t›¤›n›z flirketler vadilerdençekilinceye kadar, 3. köprü, ‹zmir-‹stanbul otoban› gibi yaflam›do¤ay› sermayelefltiren projeleriniz ortadan kald›r›l›ncaya kadar,“Tabiat ve Biyolojik Çeflitlili¤i Koruma Yasa” tasar›lar› gibiyaflam›m›z›, meralar›m›z›, ormanlar›m›z›, biyo çeflitlili¤imizi flirketleredevreden yasalar›n›z› meclisten çekinceye kadar örgütlümücadelemiz sürecektir.14HEK‹M FORUMU

HABERÖZEL HEK‹ML‹K KOM‹SYONUNDAN ‹MZA KAMPANYASI‹stanbul Tabip Odas› (‹TO) Özel Hekimlik Komisyonu“Mesleki Ba¤›ms›zl›¤›m›za ‹ndirilen Darbelere Dur Demek‹çin Bir ‹mza Da Sen Ver!" bafll›¤› ile bafllatt›¤›imza kampanyas›n› yap›lan bas›n aç›klamas›yladuyurarak hekimlik mesle¤inin serbesticras›n›n önemini ve gereklili¤i bir kezdaha vurgulad›.Toplant›n›n aç›l›fl konuflmas› ‹TO Baflkan›Prof. Dr. Taner Gören taraf›ndan yap›ld›.Gören, mesleki ba¤›ms›zl›¤›n önemli göstergelerindenbiri olan muayenehanelerin kapat›lmayaçal›fl›ld›¤›n› ifade etti.Gören sözlerine flöyle devam etti: “Bugün yap›lan düzenlemeler,muayenehane aç›lamaz bir ortama do¤ru sürüklüyor.Bunun amac›n›n sa¤l›ktan ulusal ve uluslararas› sermayeninçok daha fazla kazanmas› için yap›lan bir operasyonoldu¤unu görmemek mümkün de¤ildir. Bu nedenle biz ‹TOve TTB olarak mesleki ba¤›ms›zl›k ad›na, muayenehaneprati¤inin olmas› gerekti¤i konusunda mücadeleverilmesi gerekti¤ini düflünüyoruz “Bas›n aç›klamas› ‹TO Özel Hekimlik KomisyonuKoordinatörü Dr. Pelin Taflk›rantaraf›ndan okunurken flu ifadelere yer verdi:“Hizmetin bütünüyle kamudan karfl›lanmad›¤›bu koflullarda, uluslararas› sermayelisa¤l›k tekellerine haklar tan›yan Sosyal GüvenlikKurumu’nun, eflitlik prensibine ayk›r›olan bu haks›z ‘ayr›mc›l›k’ anlay›fl›ndanuzaklaflarak tek tek hekimler ve hekim muayenehaneleri ileanlaflma yapmak üzere gerekli yasal düzenlemeleri meslekörgütümüz olan Türk Tabipleri Birli¤i ile birlikte haz›rlamas›n›talep ediyoruz” dedi.TIP FAKÜLTELER‹ RAPORU AÇIKLANDIMezuniyet Öncesi T›p E¤itimi Raporu Ankara, ‹stanbul, Bursa,Adana ve Denizli’de düzenlenen eflzamanl› bas›n toplant›lar›ylaaç›kland›. Prof. Dr. ‹skender Sayek, Prof. Dr. Nural Kiperve Dr. Orhan Odabafl› taraf›ndan haz›rlanan Türk Tabipleri Birli¤iMezuniyet Öncesi T›p E¤itimi Raporu – 2010, Ankara, ‹stanbul,Bursa, Adana ve Denizli’de düzenlenen eflzamanl› bas›ntoplant›lar›yla aç›kland›.‹stanbul’da gerçeklefltirilen bas›n toplant›s›na TTB ‹kinciBaflkan› Prof. Dr. Özdemir Aktan ve ‹stanbul Tabip Odas› Baflkan›Prof. Dr. Taner Gören kat›ld›lar.TTB, t›p e¤itiminin ve t›p fakültelerinin içinde bulundu¤udurumu ortaya koymak amac›yla 1997 y›l›ndan bu yana MezuniyetÖncesi T›p E¤itimi Raporu’nu haz›rl›yor. ‹ki y›lda bir haz›rlananMezuniyet Öncesi T›p E¤itimi Raporu’nun bu y›l yedincisiaç›kland›. Raporda, t›p fakültelerinin say›s›ndaki dikkat çekiciart›fl vurguland› ve bu durumun t›p e¤itiminin niteli¤iniolumsuz etkileyece¤i uyar›s›nda bulunuldu.Haz›rlanan raporda flu noktalara dikkati çekildi: Türkiye'de1980'li y›llardan bafllayarak her on y›lda bir t›p fakültesi say›-s› yaklafl›k iki kat artt›¤› ve 2010 y›l›nda bu say›n›n 74'e yükseldi¤ibelirtildi. Rapor haz›rland›ktan sonra 4 t›p fakültesinindaha aç›laca¤› söylendi. Ö¤renci alan t›p fakültelerinden 9'ununö¤rencileri baflka bir t›p fakültesinde e¤itim almakta. Devletüniversiteleri t›p fakültesi say›s›nda art›fl ile birlikte vak›f üniversitelerinint›p fakülteleri üzerindeki art›fl üzerinde durulmas›gereken durum olmakla birlikte Vak›f üniversiteleri de ‹stanbulve Ankara’da yo¤unlaflmakta.Rapora göre, Türkiye'de 2009-2010 ders y›l›nda t›p fakültelerindetoplam 38 bin 536 ö¤renci e¤itim görüyor. 2010ÖSYM verilerine göre, 54 devlet üniversitesi ile 10 vak›f üniversitesit›p fakültesine ö¤renci al›yor. T›p fakültelerinde 4 bin976 profesör, 2 bin 781 doçent ve 2 bin 656 yard›mc› doçentolmak üzere toplam 10 bin 413 ö¤retim üyesi bulunuyor. T›pfakültelerinde temel bilimler e¤itiminde de sorunlar yafland›¤›-na iflaret edilen raporda, birçok fakültede kadavra bile bulunamad›¤›nadikkat çekildi. Raporda, t›p fakültelerinde fiziksel veteknik altyap› sorunlar› da yafland›¤›, fakültelerin büyük bölümündekütüphane gibi birimlerin yer almad›¤› kaydedildi.16HEK‹M FORUMU

HABERJFK HASTANES‹ HEK‹MÜCRETLER‹N‹ GASP ED‹YORfiafak Hastaneler Grubu ve Marfin Invest Group (HYGEIA)ortakl›¤›ndaki JFK Hastanesi ve di¤er hastanelerinde çal›flan hekimlerinaylard›r maafllar›n› alamamas› nedeniyle ifl b›rakma eylemlerinedestek vermek amac›yla ‹stanbul Tabip Odas›, hastaneönünde bir bas›n aç›klamas› düzenledi.‹stanbul Tabip Odas› Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören yapt›¤›konuflmada, JFK Hastanesi hekimlerinin hastalar›n zarar görmemesiad›na hizmet verdikleri bu hastanede aylard›r maafllar›-n› alamad›klar›n› ifade etti. Dr. Gören ayr›ca, ücretlerin sudangerekçelerle gasp edildi¤ini, kazan›lan paralar›n baflka alanlarayat›r›m olarak aktar›ld›¤›n› belirterek bu tutumun hiçbir ahlakide¤ere s›¤mad›¤›n› söyledi.‹stanbul Tabip Odas› Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören’in ard›ndanTürk Tabipleri Birli¤i Merkez Konseyi Üyesi Dr. Osman Öztürkflunlar› ekledi: “Bugün burada tarihi bir an yaflanmaktad›r.1980 darbesinden sonra yani 30 y›l sonra bu ülkede ilk defaözel sa¤l›k alan›nda hizmet üretilmiyor. Hekimler üretimdengelen gücünü kullanarak, ifl b›rak›yorlar. Çünkü hak edifllerini,ücretlerini alam›yorlar” dedi.fiafak Hastaneler Grubu’nun Yunanl› Marfin Investment Group’a(Hygeia) sat›ld›¤›n› hat›rlatan Dr. Öztürk, hastane idaresi ileyap›lan görüflmelerde ücretlerin bu sat›fl ve benzeri nedenlerleödenmedi¤i bilgisini ald›klar›n› ancak TTB ve ‹TO olarak yap›lanyurt içi yurt d›fl› görüflmelerin sonuç vermedi¤ini belirtti.Bu duruma Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n derhal çözüm bulmas› gerekti¤ininalt›n› çizdi.Haz›rlanan bas›n aç›klamas› ‹stanbul Tabip Odas› YönetimKurulu Üyesi Dr. Lale T›rt›l taraf›ndan okundu.YUNAN‹STAN TAB‹PLER B‹RL‹⁄‹'NETÜRT TAB‹PLER‹ B‹RL‹⁄‹’NDEN MEKTUP...Türk Tabipleri Birli¤i MerkezKonseyi Baflkan› Dr. EriflBilalo¤lu Yunanistan TabiplerBirli¤i Baflkan› Dr. KalokerinosEmanuil’e bir mektup yazarakJFK Hastanesi’nde çal›flanhekimlere maafllar›n› ödemeyenYunanistan’dakiHYGEIA flirketi üzerindekamuoyu bask›s› oluflturulmas›ve hak talep edenmeslektafllar›m›z›n desteklenmesikonular›n› dile getirdi.17fiUBAT - MART 2011

HABERHERKES ‹Ç‹N A SINIFI SA⁄LIK HAKKI ‹ST‹YORUZTürk Tabipleri Birli¤i, Türkiye Aile Hekimleri Uzmanl›kDerne¤i, Pratisyen Hekimlik Derne¤i ve Aile Hekimleri DernekleriFederasyonu, yay›nlanan “Aile Hekimli¤i Uygulamas›Kapsam›nda Sa¤l›k Bakanl›¤›'nca Çal›flt›r›lan Personele Yap›lacakÖdemeler ile Sözleflme Usul ve Esaslar› Hakk›nda Yönetmelik”eiliflkin olarak ayn› gün ortak bir bas›n toplant›s› düzenlediler.TTB Merkez Konseyi Baflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu, TTB PratisyenHekimler Kolu Baflkan› Dr. Mehmet Çakmak, TürkiyeAile Hekimleri Uzmanl›k Derne¤i (TAHUD) Baflkan› Prof. Dr.Okay Baflak ve Pratisyen Hekimlik Derne¤i Genel SekreteriDr. Hamit Ifl›kalp'in kat›ld›¤› bas›n toplant›s›nda, söz konusuyönetmeli¤in t›pk› daha önceki benzeri yasal düzenleme örneklerindeoldu¤u gibi, kapal› kap›lar ard›nda haz›rland›¤› belirtildi.Aç›klamada, "Özlük haklar›m›zla ilgili, çal›flma koflullar›m›zlailgili, çal›flmalar›m›z›n denetlenmesiyle ilgili birçokolumsuz düzenlemeyi kapsayan bu yönetmeli¤i kabul edilemezbuluyoruz" denildi.BU YÖNETMEL‹K DEOLMAMIfi! ‹KT‹DARI B‹RKEZ DAHA UYARIYORUZHükümetin, 27 Kas›m 2010 tarihinde Resmi Gazete’deyay›nlad›¤› ‹fl Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤ine iliflkin yap›-lan düzenlemeyi protesto etmek ad›na ‹stanbul TabipOdas›, TMMOB ‹stanbul ‹KK, D‹SK ‹stanbul MerkezTemsilcili¤i ve KESK ‹stanbul fiubeler Platformu, Çal›flmave Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› ‹stanbul Temsilcili¤iönünde ortak bir bas›n aç›klamas› düzenledi. Aç›klama‹stanbul Tabip Odas› Yönetim Kurulu Üyesi Dr. SüheylaA¤koç taraf›ndan okundu. Aç›klamada, “Bakanl›¤›n iflçisa¤l›n› ve ifl güvenli¤ini koruyup gelifltirmeyi de¤il bualandaki piyasa aktörlerinin faaliyetlerini düzenlemeyiönemsedi¤ini aç›kça ortaya koymufltur” dedi ve TMMOBve TTB bu alanda her zaman oldu¤u gibi iflçi sa¤l›¤›n›nve ifl güvenli¤inin korunmas›ndan yana taraf olmaya devamedece¤ini belirtti.HEK‹MLER N‹TEL‹KL‹ ÜCRETGASPINA SON DED‹‹stanbul Tabip Odas› ve ‹stanbul Tabip Odas› Özel HekimlikKomisyonu’nun organizasyonunda ‹stanbullu hekimler, özelhekimlik alan›nda hekimlere uygulanan “Nitelikli Ücret Gasp›naSon” verilmesi için Taksim Alman Hastanesi önünde bir arayageldi. ‹stanbul Tabip Odas› Yönetim Kurulu Üyeleri’nin debulundu¤u eylemde hekimler Taksim Alman Hastanesi’neyürüdü ve Taksim An›t› önünde yapt›klar› aç›klamada, yap›lantüm uyar›lara ra¤men özel sa¤l›k alan›nda hekim eme¤isömürüsünün devam etti¤i ve sistematik ücret gasp›n›nsürdü¤ünü belirtti. Hekimler üstünde yarat›lan sömürü sistemininson bulmas› için ‹stanbul Tabip Odas› taraf›ndanbafllat›lan eylem sürecinin, ücret ve özlük haklar› gasp›nadevam eden tüm özel sa¤l›k kurulufllar›nda devam edece¤ininde alt› çizildi.18HEK‹M FORUMU

HABERTAB‹P ODALARI ENGELLEMELERERA⁄MEN MECL‹SE YÜRÜDÜTürk Tabipleri Birli¤i’ne ba¤l› tabip odalar›n›n baflkanlar›,Sa¤l›k Bakanl›¤› bütçesi görüflüldü¤ü s›rada bas›naç›klamas› yapmak ve siyasi partilerin Baflkanvekilleriylegörüflmek için TBMM’ye giderken polis ablukas›-na al›nd›.TTB Merkez Konseyi Baflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu, TTB ‹kinciBaflkan› Prof. Dr. Özdemir Aktan, TTB Genel Sekreteri Prof.Dr. Feride Aksu Tan›k, TTB Merkez Konseyi Üyeleri ve tabipodalar› baflkanlar›ndan oluflan bir heyet, Türk Tabipleri Birli¤iönünden hareket ederek, TBMM’ye do¤ru yürüyüfle geçti.TBMM’de Sa¤l›k Bakanl›¤› bütçesi görüflülürken, orada bas›naç›klamas› yapmak ve siyasi partilerin grup Baflkanvekilleriyleönceden randevusu al›nan görüflmeleri yapmak isteyen hekimlerGüvenpark’a geldiklerinde polis taraf›ndan önleri kesildi.Hekimlerin TBMM’ye gitmesini “yasad›fl› eylem” olarak niteleyenpolis, hekimleri abluka alt›na ald›. Tabip odas› baflkanlar›polisin tepkisini abluka içinde yere oturarak protesto ettiler.Burada tabip odas› baflkanlar›na hitaben konuflan TTB MerkezKonseyi Baflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu, “Bu ülkenin hekimleri bileTBMM’ye gidemiyorsa bunun bir tek anlam› vard›r. Biz buradabunu s›n›yoruz. Güvenlik görevlileri amirlerine sorsunlar bu ülkeninhekimlerine ne yapmalar› gerekti¤ini. Ve ne yapmalar›gerekiyorsa onu yaps›nlar” diye konufltu.TTB ve tabip odas› yöneticilerinin tüm ›srar›na karfl›n, polisinhekimleri geçirmemekte direnmesi üzerine, CHP MilletvekilleriAli Aslan ve Sacit Y›ld›z da olay yerine gelerek hekimleredestek verdi. Tabip odas› baflkanlar›n›n demokratik haklar›n›kullanmak için gösterdikleri kararl› tav›r ve yürütülen temaslarsonucunda, polis ablukas› kald›r›larak, tabip odas› baflkanlar›n›nTBMM önüne yürümesine izin verildi.Polis eflli¤inde TBMM önüne ulaflan heyet burada bir bas›naç›klamas› yapt›. Burada konuflan TTB Merkez Konseyi ÜyesiDr. Osman Öztürk, TTB yöneticileri ve tabip odas› baflkanlar›olarak daha önce randevular›n› ald›klar› görüflmeleri yürütmekve bir bas›n aç›klamas› yapmak üzere buraya gelirken, hiç hesaplamad›klar›bir olayla karfl›laflt›klar›n› söyledi. Hekimlerin,Ankara’da iktidar›n polisi taraf›ndan “ yasa d›fl› gösteri yapmaklasuçland›¤›n› ve abluka al›nd›¤›n› belirten Dr. Öztürk, “Önceliklebunu protesto ediyoruz. Kimsenin buna hakk› yoktur” diyekonufltu.Tabip odas› baflkanlar›, siyasi iktidar›n hekimlere yönelik bu“ileri demokrasi” uygulamas›n› düdük ve ›sl›klarla protesto etti.Ard›ndan TTB Merkez Konseyi Baflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu bas›naç›klamas›n› yapt›. Polisin müdahalesini protesto eden Bilalo¤lu,buraya gelen tüm tabip odas› baflkanlar›na ve hekimlereteflekkür etti. Bilalo¤lu, buradan 17 Aral›k 2010 – 13 Mart2011 tarihleri aras›nda yürütülecek ‹Y‹ HEK‹ML‹K /N‹TEL‹KL‹SA⁄LIK H‹ZMET‹ MÜCADELE KAMPANYASI’n›n da bafllat›ld›¤›-n› duyurdu.20HEK‹M FORUMU

HABER‹BB’N‹N ULAfiIM SOYGUNU SÜRÜYOR‹stanbul Büyükflehir Belediyesi’nin ulafl›m hizmetlerine yapt›¤›zamlar D‹SK ‹stanbul Merkez Temsilcili¤i, KESK fiubelerPlatformu ve ‹stanbul Meslek Odalar› Koordinasyonu taraf›ndangerçeklefltirilen bir eylemle protesto edildi. Saraçhane ‹tfaiyeönünde toplanan emek ve meslek örgütleri ‹stanbul BüyükflehirBelediyesi önüne yürüyerek ulafl›m zamlar›n›n çekilmesinitalep ettiler.“Ulafl›ma Zam De¤il, Ücretlere Art›fl ‹stiyoruz” pankart› tafl›yangrup eyleme ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi önünde yapt›klar›bas›n aç›klamas›yla devam etti. ‹stanbul Tabip Odas› GenelSekreteri Dr. Ali Çerkezo¤lu, ulafl›m›n kamu sorumlulu-¤unda verilmesi gereken bir hizmet oldu¤unu ve bunu bir paral›bir hizmet olarak verilmesinin bafll› bafl›na yaflam hakk›nasald›r› anlam›na geldi¤inibelirtti.TMMOB ‹KK SekreteriTores Dinçöz taraf›ndanokunan bas›n aç›klamas›ndaflu ifadelere yer verildi:“Otobüslere ve metrobüseyap›lm›fl olan son zamlarde¤erlendirildi¤inde‹ETT’nin 2010 bütçesinegöre bu uygulaman›n ne kadarkar odakl› oldu¤u aç›kçagörülmektedir. ‹ETT’nin2010 bütçe giderleri esasal›narak yapt›¤›m›z hesaplamalardametrobüse ait giderlertoplam›n›n yaklafl›k131 trilyon oldu¤u, y›ll›ktafl›nan yolcu say›s›n›n ise 190 milyon civar›nda oldu¤u öngörüldü¤ündeortalama yolcu bafl›na maliyetin 0,70 TL olmas›gerekti¤i taraf›m›zca belirlenmifltir” denildi. Aç›klamada ayr›cayüzde %10 olarak gösterilen zamlar›n fiili olarak %30’lar›buldu¤u belirtilirken bu ülkede eme¤i ile geçinen hiç kimseninücretlerinde %30’luk bir zam olmad›¤›na vurgu yap›ld›.Dinçöz aç›klaman›n sonunda, “DURMAK YOK YA⁄MAYATALANA DEVAM” diyenler, ya¤ma projelerini hayata geçirmekiçin Haydarpafla gibi tarihi kültürel varl›klar›n yak›l›p yok edilmesinegöz yumanlar, bu zamlar›n bizlerin yaflam›nda yaratt›-¤› sonuçlar› anlayamazlar, bu sorulara yan›t veremezler. Bizler,‹stanbul’un emekçileri, üretenleri olarak bu soygun karfl›-s›nda sessiz kalmayaca¤›z” dedi.Aidat ödemeko kadar dazor de¤ilMesle¤imizin getirdi¤i yo¤un çal›flma temposu ço¤u kezmeslek kuruluflumuza karfl› olan aidat ödemesorumlulu¤umuzu ihmal etmemize neden oluyor. Budurumda olan üyelerimizin say›s› ne yaz›k ki oldukça fazla.Giderek artan hekim haklar› ihlallerine karfl› daha etkinbir Meslek Kuruluflu haline gelmemiz ekonomikkoflullar›m›z›n gücüyle do¤rudan ilintili. Aidat ödemeleriniziinternetden yapabilece¤iniz gibi, Oda’y› telefonla arayarakkredi kart› bilgilerinizi vermeniz de yeterli olacakt›r.‹fl Bankas›IBAN TR45 0006 4000 0011 0950 4187 79Garanti Bankas›IBAN TR40 0006 2000 3680 0006 2001 47YKBIBAN TR24 0006 7010 0000 0064 3845 80FortisIBAN TR42 0007 1000 1330 4250 005T RLZiraat Bankas›IBAN TR46 0001 0008 8929 0335 6050 01Posta Çeki66681121fiUBAT - MART 2011

HABERXVI. TUEK ‹STANBUL’DA YAPILDI16. T›pta Uzmanl›k E¤itimi Kurultay› 10–12 Aral›k2010 tarihleri aras›nda ‹stanbul’da yap›ld›. Kurultay’›n ilkgünü olan 10 Aral›k 2010’da ‹stanbul Tabip Odas›’nda sa¤l›kalan›ndaki konu bafll›klar›na iliflkin oluflturulan çal›flmagruplar› tüm günlük bir çal›flma gerçeklefltirdiler. Gün çal›flmagruplar›n›n raporlar›n› sunmalar›yla sona erdi.Kurultay, 10–12 Aral›k 2010 tarihlerinde ‹.Ü. ‹stanbulT›p Fakültesi 14 Mart Amfisi’nde devam etti. Aç›l›fl konuflmas›TTB-UDEK Baflkan› Prof. Dr. ‹kender Sayek taraf›ndangerçeklefltirildi.Prof. Dr. ‹skender Sayek konuflmas›nda, Kurultay’da eleal›nacak konular›n neler oldu¤u ve bu bafll›klara neden ihtiyaçduyuldu¤una iliflkin bilgi verdi. Dr. Sayek’in konuflmas›-n›n ard›ndan Kurultay’a ev sahipli¤i yapan ‹stanbul TabipOdas› Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören bir konuflma yapt›.Prof. Dr. Gören konuflmas›nda, sa¤l›k ortam›nda yaflananson geliflmeler neticesinde hekimlerin örgütlü mücadeleyeflimdi eskisinden daha fazla gereksinim içinde oldu¤unu ifadeetti. Aç›l›fl konuflmalar›n›n sonunda söz alan Türk TabipleriBirli¤i Baflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu Türk Tabipleri Birli-¤i’nin t›p e¤itimindeki yerine de¤indi. TTB-UDEK ile iflbirli-¤i içinde uzmanl›k dernekleri ve Ulusal Yeterlik Kurullar›n›nmüfredat programlar›n›n oluflturulmas› ve e¤itimin de¤erlendirmesisürecine dahil edilmesi uzmanl›k e¤itiminin niteli¤ininartt›r›lmas› aç›s›ndan çok önemli oldu¤unu belirtti.Kurultay’›n ikinci gününün ana gündem maddeleri iseAsistan Hekimler ve t›p e¤itimi idi. Asistan hekimler gerçeklefltirdiklerikitlesel bir bas›n aç›klamas›yla yaflad›klar›sorunlar› bir kez daha dile getirdiler. 10–12 Aral›k 2010tarihleri ars›nda gerçeklefltirilen Kurultay, TTB-UDEK DüzenlemeKurulu Sekreteri Dr. Dilek Aslan’›n sonuç bildirgesiniokumas›yla sona erdi.TORBA YASAYI KABUL ETM‹YORUZÇal›flma yaflam›nda birçok hak kayb›na neden olan ve emekçileriçin y›k›m yasas› anlam›na gelen “Torba Yasa” TBMM’de görüflülmeyebaflland›. Bu yasa TBMM’den geçerse k›dem tazminat›, ifl güvencesi,iflsizlik fonu ile ilgili ciddi kay›plar yaflanacak. Baflta 657 say›l›yasa olmak üzere birçok yasal düzenlemeye ihtiyaç oldu¤u biliniyor.Bu de¤ifliklikleri bahane eden Hükümet, bir iki olumsuz maddeyi kald›r›pçal›flanlar›n aleyhine olan maddeleri yasalaflt›rarak, as›l kay›plar›gizliyor. Yasan›n mecliste görüflüldü¤ü 3 fiubat’ta, D‹SK, KESK, TTBve di¤er emek örgütleri bir protesto gösteresi düzenledi. M›s›rhalk›n›n taleplerini anlamaya ça¤›ran Hükümet’in “Torba Yasa” protestosukarfl›s›nda gösterdi¤i tav›r ise gerçek yüzünü ortaya ç›kard›.Çok say›da emekçi yaraland›. Bu sald›r› üzerine Türkiye’nin her taraf›ndaprotesto gösterileri oldu. Ayn› gün ‹stanbul Tabip Odas› üyesihekimler Galatasaray’da ki eyleme kat›ld›.22HEK‹M FORUMU

HABERA‹LE HEK‹ML‹⁄‹ UYGULAMASI ALDATMACADIRGERÇEKLERLE YÜZLEfiME ZAMANI!‹stanbul Tabip Odas› taraf›ndan gerçeklefltirilen bas›naç›klamas›yla, Aile Hekimli¤i uygulamas›nda yaflanan hekimve vatandafl ma¤duriyetlerine dikkat çekilirken, Hükümet’inuygulamakta ›srarc› oldu¤u Sa¤l›kta Dönüflüm Program›sonunda birinci basamak sa¤l›k hizmetlerinin y›k›magötürülmesi protesto edildi.Bas›n aç›klamas› için Kad›köy Alt›yol’da “Aile Hekimli¤iUygulamas› Aldatmacad›r” pankart› arkas›nda toplanan hekimler‹skele Meydan›’na dek, “Sa¤l›k Hakt›r Sat›lamaz”,“Herkese Sa¤l›k, Hekime Güvence”, “Eflit, Ücretsiz, NitelikliSa¤l›k”, “Aile Hekimleri Bakan’›n Kölesi De¤ildir” dövizleriyleyürüdüler.Kad›köy ‹skele Meydan›’nda yap›lan aç›klamada; Hükümetinve Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n büyük bir göz boyama kampanyas›ylagündeme getirdi¤i Aile Hekimli¤i uygulamas›n›nhem hekimleri hem de vatandafl› ma¤dur etti¤i, bulafl›c›hastal›klar›n, istenmeyen gebeliklerin artmas›ndan, süreklitedavi ve bak›m gerektiren hastal›klar›n kontrolünün yeterinceyap›lamamas›ndan, acil vakalara zaman›nda ve yeterincemüdahale edilememesinden endifle duyuldu¤u dile getirildi.Aile Hekimli¤i uygulamas›yla hekimlerin ve sa¤l›kpersonelinin ise güvencesiz çal›flmak zorunda b›rak›ld›¤›vurguland›. Baflta Sa¤l›k Bakanl›¤› olmak üzere yetkililersa¤l›k alan›n›n gerektirdi¤i ciddiyet ve sorumlulukla davranmayaça¤r›ld›.Aile Hekimli¤inin ‹stanbul’daki ikinci, ülke genelinde yayg›nlaflmas›n›nbirinci ay›nda vatandafl›n ve hekimin yaflad›¤› s›k›nt›-lara dikkat çekmek amac›yla ‹stanbul Tabip Odas›, sosyo- ekonomikkoflullar› nedeniyle birinci basamak sa¤l›k hizmetine ençok ihtiyaç duyan yerler ad›na Sultangazi’de bir bas›n aç›klamas›düzenledi.Aç›klamaya, ‹stanbul Tabip Odas› Baflkan› Prof. Dr. TanerGören, Genel Sekreter Dr. Ali Çerkezo¤lu ve Yönetim KuruluÜyeleri Dr. Lale T›rt›l ve Dr. Fethi Bozçal› kat›ld›.‹stanbul Tabip Odas› Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören konuflmas›nda,“Bugüne kadar baflar›l› bir flekilde yürütülen birincibasamak sa¤l›k hizmetleri bugün vahim bir duruma getirilmifltir.Ekip olarak yap›lmas› gereken, gebe takibini, afl›lamay›, veremhastalar›n›n periyodik bak›mlar›n›, yatalak hastalar›n ziyaretini,periyodik hasta muayenelerini sadece bir hekimin yapmas›beklenmektedir. Böylesi bir uygulama ne hastalar›n ne dehekimlerin menfaatinedir. O nedenle toplum olarak üzerimizebüyük sorumluluk düflmekte ve mücadele etmek gerekmektedir”dedi.‹stanbul Tabip Odas› Genel Sekreteri Dr. Ali Çerkezo¤lu ise:“Yayg›n, ücretsiz ve kamusal bir hizmet olarak verilmesi gerekensa¤l›k hizmetinin bugün getirildi¤i noktadaki durumunuyani bir sistem meselesini sorgulamak için buraday›z” dedi. Dr.Çerkezo¤lu, vatandafl›n anayasal hakk› olan sa¤l›k hizmetineulafl›m› engelleyen, hekimi esnaf haline getiren bu sistemin derhalgeri çekilmesi gerekti¤ini vurgulad›.Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Fethi Bozçal› taraf›ndan okunanç›klamada; ceza puan› getiren, ödemeleri yar› yar›ya indiren ve1 Ocak 2011 tarihinden itibaren yürürlü¤e giren yönetmelikAile Hekimlerinin ücretleri ve çal›flma koflullar›n›n tek tarafl›olarak de¤ifltirilebilece¤i vurgulanarak hekimlerin büyük bir güvencesizlikiçinde çal›flmak zorunda olduklar› belirtildi.Aç›klamada ayr›ca 200 bin nüfuslu bir ilçe olan Sultangazi ilçesindeyaflayan vatandafllar›n ilan edilen 18 Aile Sa¤l›¤› Merkezlerinesahip olmad›klar›n›, bu merkezlerde bak›lmas› gerekenvatandafllar›n di¤er merkezlere yönlendirildi¤ini, bu durumdanhem vatandafl›n hem de ortalama 3500 hasta bakaca-¤› söylenen hekimlerin 4-5 bin hasta bakarak ma¤dur olduklar›n›belirtti.24HEK‹M FORUMU

HABERÜN‹VERS‹TELER DE TORBAYA G‹RD‹‹stanbul Tabip Odas›, Hükümet’in Sa¤l›kta Dönüflüm Program›çerçevesinde, t›p fakültelerini piyasan›n ihtiyaçlar› do¤rultusundaflekillendirmeye çal›flarak birer ticarethaneye dönüfltürmeçabas›na karfl›l›k ‹.Ü. ‹stanbul T›p Fakültesi’nde bir protestogösterisi düzenledi.Türk Tabipleri Birli¤i’nin yürütmüfl oldu¤u “Sa¤l›kta ÖzellefltirmeyeKarfl› ‹yi Hekimlik/Nitelikli Sa¤l›k Hizmeti Kampanyas›”çerçevesinde yap›lan eyleme SES (Sa¤l›k ve Sosyal HizmetEmekçileri Sendikas›) ve ‹stanbul Difl Hekimleri Odas› dadestek verdi. Yaklafl›k 500 kiflinin kat›ld›¤› eylem Tabip Odas›Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören’in konuflmas›yla bafllad›.Gören konuflmas›nda, Sa¤l›kta Dönüflüm Program› ile sa¤l›kalan›ndaki ve hekimlerin özlük haklar›ndaki tahribata birkez daha dikkat çekti. Gören ayr›ca, ucuz ifl gücü yaratmakad›na, artt›r›lan t›p fakültesi kontenjanlar›na ve t›p e¤itimi ad›-na hiçbir alt yap›s› olmaks›z›n aç›lmas›na izin verilen vak›f üniversitelerininvarl›¤›na dikkat çekerken genel bütçeden yeterlifinans ay›rmayarak maddi çöküntüye u¤rat›lan t›p fakültelerininSa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤lanmas›yla bilimsel özerklikten vet›bbi e¤itimden uzak birer hizmet hastaneleri yarat›ld›¤›n› belirtti.Gören’nin konuflmas› sonras›nda grup ‹.Ü. CerrahpaflaT›p Fakültesi’ne “T›p Fakültelerinin Gelece¤inin Karart›lmas›naSessiz Kalmayaca¤›z” pankart›yla yürüyüfle geçti.Yürüyüfl sonunda, ‹stanbul Tabip Odas› ad›na ‹.Ü. CerrahpaflaT›p Fakültesi Gö¤üs Hastal›klar› AD Ö¤retim Üyesi Prof. Dr.Tunçalp Demir taraf›ndan bas›n aç›klamas› okundu.Yap›lan aç›klamada, “Sa¤l›kta Dönüflüm Program›, temelgörevi e¤itim, ö¤retim ve araflt›rma olan üniversiteleri piyasan›nihtiyaçlar› do¤rultusunda dönüfltürmekle kalmam›fl adetayaflayamaz hale getirmifltir. Dünya Bankas› destekli bu programile piyasa kurullar›na uymayan, kamu yarar›na tüm uygulamalarortadan kald›r›lmak istenmektedir” denildi.Aç›klamada son olarak “Hekim eme¤ini de¤ersizlefltirenlerekarfl›, nitelikli ve güvenilir sa¤l›k hizmeti yerine tüketime dayal›,yar›flmac› sa¤l›k piyasas› yaratma giriflimlerine karfl›, ö¤retimüyesi, asistan›, ö¤rencisi, uzman› ve pratisyeni ile tüm hekimlerolarak, tepkimizi her geçen gün artt›rarak gösterece¤imizinbilinmesini istiyoruz” denildi.

HABERfiiflli Etfal tarihi birbuluflmaya tan›k oldu‹stanbullu hekimler 6 fiubat günü fiiflli Etfal E¤itim ve Araflt›rmaHastanesi’nde bulufltu. ‹stanbul’un; üniversite, e¤itimve araflt›rma, özel ve devlet hastanelerinden, ToplumSa¤l›¤› Merkezi, Aile Sa¤l›¤› Merkezi, muayenehane veözel kliniklerden gelen hekimler, iflyerlerinden seçilen temsilcilerdenoluflan 500 kifli Konferans Salonu'nunda bir araya geldi.Temsilciler, çal›flt›klar› birimlerdeki hekimlerin sorunlar›n› dilegetirerek çözüm önerilerinde bulundular.Odam›z›n “‹stanbul’un hekimleri, sorunlar›m›z› hep birliktekonuflmak ve kötü gidifle dur diyecek eylem kararlar› almaküzere bulufluyor” ça¤r›s›yla gerçeklefltirdi¤i toplant›ya, fiiflli EtfalEAH Baflhekimi Prof. Dr. Suat Turgut da kat›ld›.Toplant›da yap›lan konuflmalar, aktar›lan gözlemler; hekimlerinkendilerini mutsuz, umutsuz ve çaresiz hissetti¤ini, paras›zl›kve iflsizlik sorunuyla mücadele etti¤ini; tükenmenin s›n›-r›nda oldu¤unu gözler önüne serdi. Coflku ve heyecan dolu biratmosferde gerçekleflen toplant›da hekimler ÇOK SES, TEKYÜREK olarak sorunlar›n› ortaya koydular, çözüm yollar›n›, yap›lacakeylemleri de¤erlendirdiler.Toplant›n›n aç›l›fl konuflmas›n› yapan ‹stanbul Tabip Odas›Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören; farkl› alanlarda çal›flsalar da,sorunlar›, ç›karlar› farkl› görünse de hekimlerin ortak paydas›-n›n ayn› oldu¤unu vurgulad›. Dr. Gören yapt›¤› konuflmada;“Kendisi de hekim olan Sa¤l›k Bakan› ve çevresindeki birkaç kiflid›fl›nda Sa¤l›kta Dönüflüm Program›’ndan mutlu olan tek birhekim dahi olmad›¤›n› görüyoruz. Farkl› hekimlik alanlar›ndafaaliyet gösteren meslektafllar›m›z›n kendi alanlar›na iliflkin sorunlar›ve ma¤duriyetleri bulunmakta. Bu ma¤duriyetlerin bütününebak›ld›¤›nda Türkiye’de sa¤l›k sisteminin gidiflat›n›, nereyeevrildi¤ini görmemiz mümkün. 12 Eylül darbesinin ard›ndan;1980-2002 y›llar› aras›nda Sa¤l›kta Dönüflüm Program›’n›nteorik temelleri at›ld›. AKP Hükümeti döneminde ise acileylem plan› uygulanarak süreç tamamland›. Neoliberal politikalar›nsa¤l›k alan›na yans›mas›na tüm ç›plakl›¤›yla tan›k olduk.26HEK‹M FORUMU

HABERTTB Baflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu hekimlerin yo¤undeste¤ini alan konuflmas›nda Sa¤l›kta DönüflümProgram›’n›n amac›n›n ne oldu¤unu tüm gerçekli¤iyleortaya koyarak, buna karfl› ç›kmak için birleflikbir mücadelenin zorunlu oldu¤una dikkatçekerek13 Mart’ta Ankara’da yap›lacak mitingin,Sa¤l›kta Dönüflüm Program›’na karfl› mücadelededönüm noktas› olaca¤›n› söyledi.Devletin özelden hizmet almas›, tafleronlaflt›rma, Kamu HastaneBirlikleri ve son olarak Aile Hekimli¤i Uygulamas› sonucundahekimler ucuz iflgücü olarak görülür oldu; güvencesiz, geleceksizbir ortama mahkum edildiler. fiu anda Sa¤l›kta DönüflümProgram› ad› alt›nda uygulanan sa¤l›k politikalar›ndan olumsuzetkilenmeyen hiçbir hekim kesimi bulunmamakta. Bugün biraraya gelme ve bu sürece dur deme günüdür. Sa¤l›k sistemininkamucu bir anlay›flla infla edilme günüdür. Bu sistemde bir arayagelerek sürece müdahil olma ve süreci tersine çevirme günüdür.Eme¤imizin karfl›l›¤›n› yeterince alabildi¤imiz sisteminoluflturulmas› için mücadele etme günüdür bugün. Sa¤l›k alan›ndayaflanan toptan kötü gidifle, Sa¤l›kta Dönüflüm Program›’nakarfl› topyekün mücadele günüdür. Burada yaratt›¤›m›zbu birlik tablosunu 13 Mart Ankara Mitingi’ne tafl›mam›z büyükönem ve anlam tafl›yor” dedi. Dr. Gören yaflanan ve gidereka¤›rlaflan sorunlara sessiz kalmayacaklar›n›, yeni dönemde deeylemlilik süreci içinde olunaca¤›n› ifade etti.TTB Merkez Konseyi Üyesi Dr. Osman Öztürk ve Odam›zYönetim Kurulu Üyesi Dr. Süheyla A¤koç’un yönetti¤i toplant›-da, Dr. Taner Gören’in ard›ndan kürsüye; ö¤retim üyesinden t›pö¤rencisine, asistan›ndan uzman›na, pratisyeninden aile hekimine,özel hekiminden iflyeri hekimine, muayenehane hekimindenemekli hekime ve say›lar› giderek artan iflsiz, ücretini alamayan,fliddete u¤rayan hekime seslenmek için TTB Merkez KonseyiBaflkan› Dr. Erifl Bilalo¤lu ç›kt›.Dr. Bilalo¤lu hekimlerin yo¤un deste¤ini alan konuflmas›ndaSa¤l›kta Dönüflüm Program›’n›n amac›n›n ne oldu¤unu tümgerçekli¤iyle ortaya koyarak, buna karfl› ç›kmak için birleflik birmücadelenin zorunlu oldu¤una dikkat çekti. TTB’nin ça¤r›s›yla13 Mart’ta Ankara’da yap›lacak mitingin, tüm hekimleri ma¤dureden Sa¤l›kta Dönüflüm Program›’na karfl› mücadelede dönümnoktas› olaca¤›n›, binlerce hekimin Ankara'da buluflmas›-n›n hükümete ciddi bir uyar› olaca¤›n› ve sonras›nda da Nisanbafl›nda yaflanan ma¤duriyetlere ve sorunlara dikkat çekmekamac›yla “Bayram Tatili” yapaca¤›m›z› duyurdu.Yaklafl›k 4 saat süren bu büyük hekim buluflmas›nda yaklafl›k50 birim temsilcisi söz alarak sorunlar›n› dile getirdi ve b›-ça¤›n kemi¤e dayand›¤›n›, ortak biçimde harekete geçmek gerekti¤iniifade ettiler.Güneflli bir pazar ö¤leden sonras› Tuzla’s›ndan Çatalca’s›na,Sar›yer’inden Beykoz’una ‹stanbul'un 40 ilçesinden yüzlerce hekimayn› duygular içinde ve tek yürek olarak G(ö)REV ça¤r›s›yapt›lar.‹stanbul’un hekimleri, beyaz önlükleriyle Türkiye’nin dört biryan›ndan gelecek on binlerce kifliyle 13 Mart Pazar günü Ankara’dabuluflman›n sözünü verdiler.27fiUBAT - MART 2011

HABERÖ⁄RET‹M ÜYELER‹ SES‹N‹ YÜKSELTT‹Performans sisteminehay›rT›p Fakülteleri Ö¤retim Üyeleri Giriflimi, 2547 say›l› yasadayap›lan de¤ifliklikler sonras›nda 31 Ocak 2011’deyürürlü¤e girecek olan “performans de¤erlendirmesi”sistemine geçilmesini öngören yeni düzenlemeye iliflkinendiflelerini belirtmek üzere ayn› gün ‹stanbul ÜniversitesiRektörü Prof. Dr. Yunus Söylet’e bir ziyaret gerçeklefltirdiler.Kamuoyunda “tam gün yasas› ve performans de¤erlendirmesistemi” olarak bilinen yeni düzenlemenin, t›p fakültelerine ba¤l›hastanelerin öncelikli amac› olan e¤itim ve araflt›rma misyonunuortadan kald›raca¤›n› ifade eden ö¤retim üyeleri konuylailgili endiflelerini içeren ve 655 ö¤retim üyesi taraf›ndan imzalananbildiriyi sunmak üzere ‹stanbul Üniversitesi Rektörlü¤üönünde topland›.Üniversite giriflinde bas›na yap›lan bilgilendirmenin ard›ndantaleplerini ve imzalar› iletmek üzere rektörlük binas›na do¤ruharekete geçen yaklafl›k 350 ö¤retim üyesi, Rektör Prof. Dr.Yunus Söylet’le toplant› salonunda bir araya geldi. Giriflim SözcüsüProf. Dr. Raflit Tükel ö¤retim üyelerinin orada bulunmaamac›n› belirten bir konuflmayla birlikte haz›rlanan metni okumas›n›nard›ndan bildirileri rektöre teslim etti. Giriflim SözcüsüTükel, performans sistemiyle üniversitelerin asli görevi olane¤itim ve araflt›rman›n bugünden itibaren yürütülemeyece¤inive ö¤retim üyelerinin hizmet a¤›rl›kl› çal›flt›r›laca¤›n› vurgulad›.Rektör Söylet ö¤retim üyelerine hitaben yapt›¤› konuflmadabildiride yer alan görüfllere kat›ld›¤›n›, hassasiyetlerin ortak oldu¤unu,performans sisteminin mükemmel olmad›¤›n› kendisininde kabul etti¤ini fakat ö¤retim üyelerinin buna karfl› ç›kmaktave eylem yapmakta gecikti¤ini ifade etti. Ö¤retim üyelerininhakl› oldu¤unu, kendisinin de konuyla ilgili devletin üst düzeytemsilcileriyle görüflmeler yapt›¤›n› belirten Söylet konuflmas›n›ndevam›nda Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan Avrupa Birli¤ideste¤iyle yapt›r›lm›fl olan bir araflt›rman›n sonuçlar›na da de-¤indi. Araflt›rmaya göre, toplum içinde hekim imaj›n›n olumsuzoldu¤u ve bunun hekimlerin taleplerinin toplumda karfl›l›k bulmas›n›engelleyen unsurlardan biri oldu¤unu belirtti.Rektör Söylet’in konuflmas›n›n ard›ndan söz alan giriflimüyelerinden ‹stanbul Tabip Odas› Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören,sa¤l›k alan›ndaki olumsuz geliflmelerin tarihinin 24 Ocakkararlar› ve 12 Eylül sürecine kadar uzand›¤›n› ifade etti. Gören,bugün gelinen noktada ise 2002 y›l›nda bafllayan Sa¤l›ktaDönüflüm Program› ile birlikte, üniversite hastanelerinin ve verilent›p e¤itiminin çökertilmeye çal›fl›ld›¤›n› söyledi. Sa¤l›k hizmetlerinindünyan›n en karl› 3. sektörü oldu¤unu, sa¤l›k hizmetininsunumunun da ücretli hale getirilerek piyasa koflullar›nateslim edildi¤ini, hastalar›n müflteri olarak görüldü¤ünü, gelinendurumdaysa art›k t›p e¤itiminin de para karfl›l›¤› sat›lacakbir meta haline getirilmeye çal›fl›ld›¤›n› belirtti. “Kötü imaj›n sorumlusuhekimler de¤il hükümetin söylemidir”Giriflimin bir di¤er üyesi ‹stanbul T›p Fakültesi Ö¤retim ÜyesiProf. Dr. Süleyman Özyalç›n hekimlik imaj›yla ilgili araflt›rman›nçarp›k oldu¤u de¤erlendirmesinde bulunarak “ halk›n cebindendoktorun elini çekece¤iz’ aç›klamalar›nda bulundu. Hekimlerintoplum nezdinde oluflan kötü imaj›n›n temel sebebi bunlard›r.Yap›lan çal›flma bilimsel de¤ildir.” dediTTB Merkez Konseyi Üyesi, Dr. Osman Öztürk ise “Hekimlerinimaj›n›n bozulmas›nda baz› hekimlerin de sorumluluklar›-n›n olabilece¤ini, en büyük sorunun da yine kendisi de hekimlikmesle¤inin bir üyesi olan Sa¤l›k Bakan› Prof. Dr. Recep Akda¤’d›r”dedi. Eylem süreci için geç kal›nm›fl oldu¤u tespitini deelefltiren Dr. Öztürk, TTB ve tabip odalar›n›n bafl›ndan beri performanssistemine karfl› ç›kt›klar›n› ve bunu her platforma dilegetirdiklerini hat›rlatt›.28HEK‹M FORUMU

HABER‹fiÇ‹ SA⁄LI⁄I VE ‹fiYER‹ HEK‹ML‹⁄‹ GÜNCELDE⁄ERLEND‹RME TOPLANTISI YAPILDI‹stanbul Tabip Odas› Yönetim Kurulu’nun ça¤r›s› ile “‹flçiSa¤l›¤› ve ‹flyeri Hekimli¤i Güncel De¤erlendirme Toplant›s›”yap›ld›. Toplant›da ilk olarak Türk Tabipleri Birli¤iMerkez Konseyi Üyesi Dr. Hüseyin Demirdizen söz ald›. Dr.Demirdizen, Sa¤l›kta Dönüflüm Program› ile tüm hekimlerinma¤dur edildi¤ini belirterek Türk Tabipleri Birli¤i'nin‹flyeri Hekimleri ile bafllayan mücadele sürecini üniversiteler,özel sektör ve birinci basamakta çal›flan hekimlerle devamettireceklerini ve 13 Mart 2011 tarihinde Ankara’damiting yap›laca¤›n› söyledi. Hukuk Bürosu’nun son ç›kanyönetmelikleri yarg›ya tafl›yaca¤›n›, iflyeri hekimlerininstandart ve yenileme e¤itimleri için TTB olarak üniversitelerile görüflmelerin son aflamaya geldi¤ini; meslektafllar›-m›z›n bu konuda acele etmemeleri gerekti¤ini belirtti. ‹flyerihekimlerinin Tabip Odalar›ndan yetki almalar›n›n zorunlulu¤unabir kez daha dikkat çekerek, baflvuru ve yetkilendirmeifllemlerinde de¤ifliklik olmad›¤›n› dile getirdi.‹stanbul Tabip Odas› Hukuk Dan›flman› Avukat MeriçEyübo¤lu 2009 y›l›nda yay›nlan ve Dan›fltay taraf›ndan iptaledilen yönetmeli¤in bu kez Torba Yasa ile ifl yasas›ndayap›lan de¤ifliklikle kanun olarak gündeme geldi¤ini söyledi.Kanunun iptali için Anayasa Mahkemesi'ne baflvuru yap›ld›¤›n›içinde hukuka ayk›r› birçok bölüm bulunan yönetmeli¤iniptali içinde dava aç›laca¤›n› belirtti. Ayr›ca 6023say›l› TTB yasas› oldu¤u sürece iflyeri hekimlerinin TabipOdalar›ndan yetki alma zorunlulu¤una dikkat çekti.‹flçi Sa¤l›¤› ve ‹flyeri Hekimli¤i Komisyonu Baflkan› Dr.Mustafa Tamyürek’in yönetti¤i soru cevap bölümünde iflyerihekimleri özellikle belirsizlik, mesleki ba¤›ms›zl›k, ekonomiközlük haklar›n kayb›, iflyeri hekimli¤inin tafleronlaflt›r›lmas›konusunda ortak kayg›lar›n› ve mücadele yöntemlerinidile getirdiler. TTB Merkez Konseyi Üyesi Dr. OsmanÖztürk sadece hukuki mücadelenin yetmedi¤inin daha öncekideneyimlerde görüldü¤ünü belirterek iflçi sa¤l›¤› ve iflyerihekimli¤i ile sa¤l›¤›n tüm alanlar›nda yaflanan sorunlariçin örgütlü mücadelenin önemine de¤inerek 13 Mart2011 tarihinde Ankara’da yap›lacak Sa¤l›k Mitingi ve sonras›navurgu yapt›.Yap›lan de¤erlendirmeler sonunda ortak bir platformkurulmas›, konu ile ilgili yetkililer ve Milletvekillerine mektupgönderilmesi, bas›n›n konu hakk›nda yeterince bilgilendirilmesi,sendikalar ve di¤er meslek örgütleri ile ortak hareketedilmesi, Çal›flma ‹l Müdürlü¤ü önünde bas›n aç›klamas›yap›lmas› gibi mücadele yöntemlerinin takvimlendirilerekortak hareket edilmesi kararlaflt›r›ld›.D‹L VE SA⁄LIK KONULU PANEL DÜZENLEND‹‹stanbul Tabip Odas› ‹nsan Haklar› Komisyonu teme birl insanhakk› olarak “Dil ve Sa¤l›k” konulu bir panel düzenledi.‹stanbul Tabip Odas› Baflkan› Prof. Dr. Taner Gören’in yapt›¤›aç›l›fl konuflmas›nda; hekimle hasta aras›nda "dil" kaynakl› sorunlar›nyaflanmas›n›n insan ve toplum sa¤l›¤›n› etkileyece¤inibelirtirken, oturuma kat›lan Dr. Saffet Murat Tura dilin özgürlefltirenyönlerinin yan›nda s›n›rlayan/tutsak eden bir yan›n›n dabulundu¤unu belirtti. Dr. Tura; insan›n yaln›z toplumla iliflkisininde¤il kendisi ile iliflkisinin de dil ile gerçekleflti¤ini vurgulad›.Dr. Ata Soyer'in rahats›zl›¤› nedeniyle kat›lamad›¤› toplant›-da görüflleri Dr. Veysi Ülgen taraf›ndan sunuldu. Dr. Soyer,Türkiye'de sa¤l›kta eflitsizlikler k›r-kent, do¤u-bat›, cahil-okumuflgibi parametreler üzerinden de¤erlendirilirken, dile getiril(e)meyenanadil faktörünün de önemli bir faktör oldu¤unu,bebek ölüm h›z›, do¤um öncesi, do¤um ve do¤um sonras› bak›myönünden istatistiksel verilerini sundu. Sezai Sar›o¤lu diliolgu, sorun alan› ve k›ymet olarak de¤erlendirdi. Dilin insanhakki de¤il yasam hakki s›n›flamas›na dahil edilmesi gerekti¤inivurgulad›¤› konuflmas›n› bir fliir flöleni ile birlikte sundu. MarufKorkmaz UNESCO'nun "tehlike alt›ndaki diller" raporunu aktard›¤›konuflmas›nda yaflayan dilleri bekleyen tehlikelerinUNESCO taraf›ndan bildirilen ölçeklerini sundu.Serbest kürsü konuflmalar›nda Murat Papflu Çerkez dilininyaflad›¤› süreçleri, Özgür Do¤an yönetmenli¤ini yapt›¤› "‹ki DilBir Bavul" filminden hareketle öteki ve yeni olan 'dil' ile 'karfl›-laflma'n›n birey aç›s›ndan (filmde ö¤retmen-yetiflkin ve ö¤renciçocuk)ne gibi süreçler içerdi¤ini ‹ki Dil Bir Bavul film çekim sürecindekarfl›lafl›lan durumlar ve film içinde mevcut diyaloglardanörneklerle anlatt›. Dr. Mustafa Sütlafl dilin hekim-hasta iliflkilerindesadece tan› ve tedavi sürecinde de¤il, öncesinde deanamnez ve ayd›nlat›lm›fl önem aç›s›ndan önemini vurgulad›.29fiUBAT - MART 2011

HABERSA⁄LIK H‹ZMET‹ ÜRET‹LENALANLARDA ‹fiÇ‹ SA⁄LI⁄I VE‹fi GÜVENL‹⁄‹ ÇALIfiTAYI YAPILDI‹stanbul Tabip Odas› “Sa¤l›k Hizmeti Üretilen Alanlarda ‹flçiSa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤i Çal›fltay›” gerçeklefltirdi.Çal›fltaya Devrimci Sa¤l›k ‹fl Sendikas› (DEV SA⁄LIK ‹fi), Sa¤l›kVe Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikas› (SES), Türk HemflirelerDerne¤i (THD), Türk Medikal Radyoteknoloji Derne¤i(TMRT-DER), Türk Tabipleri Birli¤i (TTB) kurum temsilcilerive çal›flanlar›n›n yan› s›ra sa¤l›k alan›nda iflçi ve ifl sa¤l›¤› konusundaçal›flmalar yürüten çok say›da akademisyen, hukukçu vebürokrat kat›ld›.Mevcut durumda sa¤l›k çal›flanlar›na yönelik yasal düzenlemelerinyetersiz oldu¤u ve uygulanmad›¤›, özellikle kamu çal›-flanlar› aç›s›ndan yasal düzenlemelerin dahi bulunmad›¤› tespitininyap›ld›¤› çal›fltayda sa¤l›k çal›flanlar›n gittikçe sa¤l›¤›n›n bozuldu¤uve bozulaca¤› vurguland›.Mevcut olumsuzluklara karfl› tüm sa¤l›k çal›flanlar›n›n mücadeleetmesi gereklili¤i ve bu konuda her türlü demokratik hakmücadelesinin yap›lmas›n›n önemli oldu¤u belirtilerek kazan›-m›n ancak birlikte yürütülecek mücadeleye ba¤l› olaca¤› al›nankararlar aras›nda ilk s›rada yer ald›.Birlikte yürütülecek mücadele süreci aç›s›ndan en k›sa süredeyap›lanman›n sa¤lanmas› ve sürdürülmesi di¤er önemli birkarard›.SOSYALLEfiT‹RMEDEN ÖZELLEfiT‹RMEYEB‹R‹NC‹ BASAMAK SA⁄LIK H‹ZMETLER‹ PANEL‹Sa¤l›kta sosyallefltirmenin 50. Y›l›nda ‹stanbul Tabip Odas›“Sosyallefltirmenin 50. Y›l›nda Birinci Basamak Sa¤l›k Hizmetleri”konulu bir panel düzenledi.Panel, birinci basamak sa¤l›k hizmetlerininöyküsünü anlatan bir resimli slaytgösterisi ile bafllad›.Gösterinin ard›ndan panelistlerden Dr.Akif Akal›n, “Sosyallefltirmenin Kökenleri”konulu bir sunum gerçeklefltirdi. Dr. Akal›n,ülkelerin sosyallefltirme deneyimleri ile birlikteülkemizin sosyallefltirme süreci hakk›ndabilgi verdi. Bugün gelinen noktada1980–2000 y›llar› aras›nda tüm karfl› hareketlerera¤men sa¤l›k ocaklar›n›n aç›k kald›¤›-n› ve kamu sa¤l›k kurumlar›n›n içi boflalm›fl olmas›nara¤men varl›klar›n› korudu¤unu ifadeetti.“Sa¤l›k Oca¤›ndan Aile Hekimli¤ine ‹stanbul” konulu sunumise bir di¤er panelist olan Dr. Naciye Demirel taraf›ndayap›ld›. ‹stanbul’daki birinci basamak sa¤l›k hizmetlerininsosyallefltirilmesinin 1984 y›l›nda, gerekli altyap› haz›rlanmadan bir tabela de¤iflikli¤i ile yap›ld›¤›nadikkat çeken Dr. Demirel, y›llar içerisindedonan›m›n aç›s›ndan istenilen seviyeyeulaflmam›fl olsa da toplum sa¤l›¤› aç›s›ndan kazan›lanzaferlerin çok oldu¤unu belirtti. Bugünyaflanan as›l sorunun sosyal devlet anlay›fl›çerçevesinde devletin bu eksiklikleri gidermekyerine sa¤l›kta dönüflüm program›ile birinci basamak sa¤l›k hizmetlerinin birerticarethaneye dönüfltürülmüfl olmas› oldu-¤unu ifade etti.Panel sonunda, ebe, hemflire, sa¤l›k memurlar›n›nsa¤l›k oca¤› deneyimleri paylafl›-larak, ülkenin ihtiyac› olan›n kamucu, eflitlikçi ve eriflilebilirbir sa¤l›k hizmeti oldu¤u görüflü benimsendi.30HEK‹M FORUMU

KOM‹SYONLARDr. Samet MengüçTemsilciler Kurulu Divan Baflkan›‹STANBUL TAB‹P ODASI 2010-2012 DÖNEM‹TEMS‹LC‹ SEÇ‹MLER‹ TAMAMLANDI‹stanbul Tabip Odas›, 2010-2012 dönemi temsilci seçimlerinitamamlad›. Hastanelerin bir ço¤unda sa¤l›kta güncel geliflmelerinde¤erlendirildi¤i toplant›lar sonras›nda yap›lan temsilciseçimleri, her 50 hekime bir, sonraki her 100 hekime bir temsilcioran›nda gerçeklefltirildi. 4 Ocak 2011 tarihinde yap›lanseçim ile Temsilciler Kurulu, Divan üyelerini de belirledi.‹ki y›ll›¤›na seçimleri yenilenen temsilciler, odan›n genel kurulundansonra en yetkili ikinci organ› olan Temsilciler Kuruluüyelerini oluflturmaktad›r. Temsilciler Kurulu, her ay›n ilk Sal›günü toplan›p, ald›¤› kararlar›n Yönetim Kurulu taraf›ndan yaflamageçirilmesi fleklinde bir süreçle çal›flmalar›n› yürütmektedir.Böylece, üyelerin temsilciler arac›l›¤›yla Oda yönetiminedo¤rudan kat›l›m› sa¤lanmaktad›r. Temsilcilerin, ifl yerlerindemeslektafllar›n›n odayla olan iletiflimini sa¤lamak, al›nacak kararlaraüyelerin görüfllerini ve önerilerini katabilmek, çal›flt›klar›hastanelerde meslektafllar›n› yerel otoriteye karfl› temsil etmekgibi bir çok görev ve yetkileri vard›r.Yeni dönemde temsilcilerin birimlerde aktif rol üstlenmeleri,birimlerdeki hekim sorunlar› ile ilgilenmeleri, oda aktivitelerineaktif kat›l›mlar› beklenmektedir. Ayda bir ‹stanbul TabipOdas›’nda yap›lan ve önümüzdeki süreçte yapacaklar›m›z› birliktebelirleyece¤imiz toplant›lara tüm temsilcilerimizin kat›l›m›çok önemlidir. Bu toplant›lara kat›lan hekimlerden birimlerindekisorunlar›, hekim isteklerini ve beklentilerini aktarmalar›n›,tüm hekimlerden de temsilciler arac›l›¤›yla destek, katk› ve önerilerinibeklemekteyiz. Bu dönem daha yüksek oranda yap›lanözel hastane temsilci seçimlerinin, ‹stanbul Tabip Odas›’n›n özelhekimlik alan›nda bafllatm›fl oldu¤u çal›flmalara katk› sa¤layaca-¤› düflüncesindeyiz.Demokratik kat›l›m› ve hak almay› birincil hedef olarak belirleyenTemsilciler Kurulu, önümüzdeki süreçte TTB’nin belirledi¤ieylemlilik takvimi paralelinde pratik, sonuç al›c› eylemlergerçeklefltirmek için tüm meslektafllar›m›z› deste¤e ve kat›l›maça¤›rmaktad›r

SA⁄LIK DÖNÜfiÜRKENUZMANLIK E⁄‹T‹M‹NEYE DÖNÜfiÜYOR?Merhaba,Hekim Forumu’nun bu say›s›n›n dosya konusu asistan hekimlerve uzmanl›k e¤itimi. Dosyan›n editörlü¤ünü ‹stanbulTabip Odas› Asistan Hekim Komisyonu olarak üstlendik ve buanlamda yo¤un bir çal›flma süreci geçirdik.Art›k hiçbir hekimlik alan›nda çal›flma flartlar› olmas› gerekengibi de¤ilken, önümüzdeki süreçte de olumlu yönde de¤iflimlerinyaflanaca¤› ihtimali bile ak›llara gelmezken neydi bizasistan hekimlerin derdi? Komisyon olarak en temel sorunlar›m›zlailgili bafll›klar› belirledik ve ortaya uzmanl›k e¤itimidosyas› ç›kt›.“Ülkemizde asistan hekim kimdir, ne ifl yapar?” diye sorarakbafllad›k düflünmeye. Asl›nda tam da buradan, yani net birtan›m›m›z›n olmamas›ndan köken al›yordu sorunlar›m›z. Butan›ms›zl›k, sorumlulu¤umuzda olmayan ifllerde görevlendirilmekten,e¤itim alamamaya; insanl›k d›fl› flartlarda ve saatlerdeçal›flt›r›lmaktan, psikolojik fliddete maruz kalmaya kadarbirçok olumsuzlu¤a neden oluyordu. Bizim de tüm bu noktalardasöyleyecek sözümüz olmal›yd›. Asistan hekimler olarak,günümüz sa¤l›k ortam›nda yaflananlar›, yani “büyük resmi”kesinlikle görmezden gelmeden, ancak içinde bulundu¤umuzdüzeyden yaflad›klar›m›z›, taleplerimizi ve çözüm önerilerimizipaylaflmay› amaçlad›k.Dosya içeri¤inde neler var?‹lker Kay›, sa¤l›k sisteminde asistan›n yerini ve asistan e¤itimiönündeki engelleri; Erman Aytaç ve Tu¤ba Mandal t›pta

D O S Y ADosya EditörleriErenç Dokudan, Zerrin O¤la¤u‹stanbul Tabip Odas› Asistan Hekim Komisyonuuzmanl›k e¤itiminin nas›l olmas› gerekti¤ini, Nijat Alishev yabanc›uyruklu asistan hekimlerin sorunlar›n›, Zerrin O¤la¤u veÖzlem Y›lmaz iflyerinde psikolojik fliddeti ve Koray Yalç›n isevar olan sorunlarla nas›l mücadele edebilece¤imizi masaya yat›rd›.Av. Dr. Y›ld›z Ertu¤ Ünder asistan hekimlerin hukuki sorumluluklar›n›derledi, Do¤an fiahin günümüz örgütlenmesinedeneyim aktarabilmek ad›na 90’l› y›llardaki asistan örgütlenmesinianlatt›.Ayr›ca temel sorunlar›m›z› tart›flmak ve çözüm önerileriüzerinde konuflmak amac›yla ayn› sorular› içeren iki farkl› röportajyapmay› planlam›flt›k. Bu sorular› hem üniversitedenhem de bakanl›k içinden yetkililere yöneltmeyi, ç›kan sonucukarfl›laflt›rabilmeyi hedeflemifltik. Bu amaçla görüfltü¤ümüzRaflit Tükel’in konu ile ilgili görüfllerini paylaflt›¤› röportaj› sayfalar›m›zdabulabileceksiniz. Ancak ‹l Sa¤l›k Müdürü Ali ‹hsanDokucu, tekrarlayan görüflme taleplerimizi ›srarla geri çevirdi-¤inden kendisinin düflüncelerini ve çözüm önerilerini dosyam›zdabulamayacaks›n›z.Asistanl›¤›n “geçici” bir süreç oldu¤u, uzman oldu¤umuzdahayatlar›m›z›n çok daha güzel ve kolay olaca¤› yan›lsamas›ndanuzaklaflabilen asistan hekimler flunu soruyor:“Sa¤l›k dönüflüyor, peki asistanlar bu süreç s›ras›ndaneye dönüflüyor?”Bu say›n›n, daha çok asistan hekime ulaflmam›z› sa¤lamas›temennisiyle…

DOSYADr. ‹lker Kay›‹stanbul Tabip Odas›, Asistan Hekim KomisyonuSa¤l›k sistemindeasistan›n yeri vee¤itim engelleri34HEK‹M FORUMU

DOSYAAsistanhekimlerin sa¤l›ksistemindeki yerine ait bir tart›flmay› yürütebilmekiçin öncelikle bir asistan hekimtan›m› yapmak gerekmektedir. Bugüngenel olarak asistanlar›n içinde bulunduklar›ortamlarda ne yapt›klar›nagöre yap›lacak bir tan›m muhakkak kihatal› olacakt›r, çünkü asistanl›k günümüzdeasistan hekimlerin yapt›klar› aslade¤ildir ve olamaz.Bir tan›m yapmak gerekirse, asistanhekim;“Bir üniversite hastanesi veya e¤itimaraflt›rma hastanesinde belirli bir uzmanl›kdal›nda uzmanl›k e¤itimi almakiçin bulunan, ald›¤› e¤itimin bir parças›olarak ve o ölçüde ve denklikte hizmetsunumuna kat›lan, araflt›rmalara yard›mc›olan veya tasarlay›p yürüten ö¤rencihekimdir.”Bu tan›mda vurgulanan iki nokta vard›r.Birincisi asistan bir “ö¤renci” olarakbelirli bir e¤itim hizmetinden yararlanmaktad›r,yani bir hizmet al›c›s›d›r. ‹kincisiise e¤itiminin do¤as› gere¤i sa¤l›khizmeti sunar, yani bir hizmet sa¤lay›c›-s›d›r. Bu iki tespitin öncelik s›ras› da ayn›d›r:E¤itim önce gelir. Mevcut uygulamalardaeksik olan anlay›fl da budur.Mezuniyet öncesi t›p e¤itimde nas›l bire¤itim program› yürütülüyorsa (e¤itiminkalitesinden ba¤›ms›z olarak), t›ptauzmanl›k e¤itiminde de benzer bir anlay›flave bu e¤itimin e¤iticiler taraf›ndanbir ifl olarak benimsenmesine gereksinimvard›r; yani Üniversite ve E¤itimAraflt›rma Hastanelerinde çal›flan e¤iticiler,mesailerinin bir parças›n›n asistane¤itimi oldu¤unun, dolay›s›yla buna zamanay›rmalar›n›n gerekli oldu¤ununfark›na varmal›d›rlar.T›pta Uzmanl›k S›nav› (TUS) sonras›ndauzmanl›k e¤itimi almaya hak kazananö¤renci konumundaki bir asistanhekim bu e¤itimi sa¤l›k hizmeti sunanÜniversite Hastaneleri (ÜH) ve E¤itimAraflt›rma Hastanelerinde (EAH) almaktad›r.Bu iki kurum Türkiye’nin sa¤l›ksistemi düflünülecek olursa basamakl›hizmet sunumunda en son noktad›r. Ancakuygulanmakta olan sa¤l›kta dönüflümprojesi nedeniyle basamakl› hizmetsunumu la¤vedilerek herkesin, istedi¤iher yere baflvurabilmesine olanak tan›-yan bir düzene geçilmifltir. Bu durumÜH ve EAH’nin esas ifllevi olan ileri olgularlailgilenme görevini büyük orandaortadan kald›rm›fl, hastalar›n bu kurumlarabaflvurmas›yla ifl yükünü artt›rm›fl,hizmet bafl› ödeme (performans) uygulamas›ylada e¤itim ve araflt›rma yerinehizmet hastanelerine dönüflmelerine yolaçm›flt›r. Böyle bir ortamda asistanlar,hizmet üretiminin en ucuz iflçisi olmaktad›r.Asistan hekim komisyonu, asistan hekimtan›m›n›n sonundaki ö¤rencili¤evurgu yapmaktad›r. Asistanl›k bir e¤itimve ö¤renim sürecidir. Yoksa e¤itimdenyoksun bir ö¤renme süreci fleklinde eleal›n›rsa, örne¤in psikiyatriye ilgi duyanherhangi bir hekim bu konuda kendinigelifltirebilir, hastalar›na edindi¤i deneyimile yaklaflabilir ve tedavi etmeyi deneyebilir,deneyim birikimi ile ilerleyebilir.Fakat bunun böyle olamayaca¤› aflikard›r.Ne yaz›k ki bu durum örnek olmas›ndanöte, ‹stanbul’daki bir EAH’deyaflanan gerçektir. Asistanl›k sürecininuzmanl›k e¤itimi olarak adland›r›labilmesiiçin nitelikli bir e¤itmenin sürecedahil olmas›na gereksinim vard›r. fiekil1’de asistan hekimlerin e¤itim sürecigösterilmektedir. Öncelikli olarak kuramsale¤itim ve konuya dair deneyimaktar›m› ve ard›ndan asistan hekiminüretti¤i hizmete verilen geri bildirim veyasüpervizyon ile süreç ilerlemelidir. Birasistan›n bulundu¤u hastanede hizmetsürecine kat›lmas›n›n koflulu verdi¤i hizmetine¤itimini ve geri bildirimini almas›d›r.T›pta uzmanl›k e¤itimi için tasarlanm›flkuramsal e¤itim programlar› ustaç›rak iliflkisinin bir parças›d›r ve asistanhekime verilen geri bildirim ile birbütündür. Bahsedilen koflullar›n sa¤lanmad›¤›durumlarda ise asistan kendikendine ö¤renmek zorunda kalacakt›r kibu hem t›pta uzmanl›k e¤itimi hem det›p eti¤i ve hasta güvenli¤i aç›s›ndan sorunlaryarat›r.Ne yaz›k ki böyle bir e¤itim modeliniçok az yerde görmekteyiz, hatta belkide hiç göremiyoruz. Bunun nedenlerinede¤inirsek karfl›m›za bir çok etkendenoluflan bir liste ç›kmaktad›r.Asistanlardan hocalara, çal›flmakoflullar›ndan e¤itim müfredat›na kadarsay›labilecek bir çok nedenibasitlefltirmek için Tablo 1’de birs›n›flama yapmaya çal›flt›k. Buna göreideal e¤itim sürecini engelleyen ve bizim“E¤itim Engelleri” olarakadland›rd›¤›m›z nedenleri bu tablodagörebilirsiniz.fiekil 2’de asistan e¤itimini olumsuzetkileyen etkenlerin nerelerden kökenald›klar› ve nas›l bir etkileflimi oldu¤ugösterilmek istenmifltir. Bugün dünyagenelinde görülen bir “Sa¤l›kta ReformPandemisi” bulunmaktad›r. Salg›n›nkayna¤› Dünya Bankas› ve Uluslararas›Para Fonu (IMF)’dur. Birçok ülkede,geliflmifllik seviyesinden ba¤›ms›z olarakayn› reform paketi uygulanmayaçal›fl›lmaktad›r. Bunlar›n sonucundaulusal sa¤l›k politikalar› flekillendirilmekte,sa¤l›k sistemi de¤ifltirilmektedir.Sa¤l›k sisteminin ticari biralan haline gelmesiyle verilen hizmetteöncelikler de¤iflerek, insanlar›ngereksinimleri kara dönüfltürülmeyeçal›fl›lmaktad›r. Hastanelerde bumant›kla hizmet bafl› ödeme (performans)ile hastaya yap›lan ifllemlerart›r›larak sistem yürütülmekte, ancakbu durum hizmete öncelik vermekte vee¤itimi geri plana itmektedir. Hizmetiverenlerin kimler oldu¤u da önemlidir.Piyasa mant›¤› ile düflünülürse niteliklibir insan gücünün maliyeti daha fazlafiekil 1: Uzmanl›ke¤itim ak›fl›35fiUBAT - MART 2011

DOSYATablo 1: T›pta Uzmanl›k E¤itim EngelleriAsistana ba¤l› etkenler Hastane çal›flma koflullar›T›pta uzmanl›k e¤itim sistemiSa¤l›k politikalar›Yanl›fl dal tercihleriHak ve sorumluluklar›n› bilmemesiGündelik yaflam koflullar›KiflilikFazla mesai saatleriAral›ks›z çal›flma‹fl yüküAngaryaYönetim anlay›fl›Yetersiz personelHekime karfl› fliddetMobbingStandart e¤itim protokolününolmamas›Usulsüz flef ve uzman atamalar›Ö¤retim üyelerinin yetersizniyeti ve kalitesiE¤itim kurumunun altyap›yetersizli¤iE¤itim müfredat›n›n olmamas›E¤itime zaman ayr›lmamas›Mesai saatleri d›fl›nda e¤itimyap›lmas›Geri bildirim veya süpervizyonolmamas› (Morbidite-mortalitetoplant›lar›n›n yap›lmamas›)E¤itim kalitesinin denetlenmemesiTicarileflmeHizmet bafl› ödeme(Performans)Sevk zincirinin olmamas›Altyap›s›z E¤itim Araflt›rmaHastaneleri ve ÜniversiteHastaneleri kurulmas›SGK ödeme usulleri (Globalbütçe, kat›l›m paylar› vs.)Hekimleri hastalarla karfl›karfl›ya getirmeTafleronlaflmaKamu-özel ortakl›¤› (Kamu-Hastane Birlikleri, Sa¤l›kKentleri)Mobbingolaca¤›ndan, kar edebilmek için, hizmetiüretmenin yolu maliyeti daha da azaltmakiçin daha az say›da çal›flanla ve dahaniteliksiz hizmet sunmaktan geçmektedir.Son befl y›lda TUS’taki kontenjanlar›ndakiazalma, yeni aç›lan altyap›s›z vee¤itim kadrosu olmayan ama asistanlar›olan EAH’leri ile artan nöbet say›s› veifl yükü buna en iyi örnektir.Bunlara ek olarak t›pta uzmanl›ke¤itim sisteminin bulunmamas›ve zaten kötüleflen bu ortamdae¤itimin daha da kötüyegitmesi do¤ald›r. Hastanelerinbaflhekimleri taraf›ndan veyakliniklerdeki flefler taraf›ndanbelirlenen çal›flma ortam›ndakiolumsuzluklar ile e¤itime önemverilmemesi hatta hizmetin öncelenmesisonucunda asistanlarbuortamda psikolojik olarak zarargörmekte, yetersiz kalmakta ve kurtuluflubir an önce uzman olmaktagörmektedir.Kurtulufl gerçekten uzman olmaktam›? Sa¤l›kta reform ad› ile yürütülenpolitikalar›n uzmanl›kta etkisi olmayacakm›? Kendini kurtarmaya çal›flmaklabaflar›ya ulaflabilir mi? Asistan HekimKomisyonu olarak cevab›m›z: Hay›r.Çerçevedeki resim sadece biz hekimleride¤il tüm insanlar› ilgilendiriyor. Hekimolarak, ilgilendi¤imiz konununhastal›ktan öte sa¤l›k oldu¤unu vesa¤l›¤›n tan›m›n› yani kiflininfiziksel, ruhsal ve sosyal yöndentam bir iyilik halindeolmas› gereklili¤ini hat›rlamam›zgerekmekte. Bunoktada mücadele için iseyolun ancak toplumsal yolla,birlikte yap›labilece¤iunutulmamal›d›r. AsistanHekim Komisyonu olarak tümarkadafllar›m›z› e¤itim engellerive olumsuz çal›flma koflullar›n›n,kendimiz ve tüm insanlar›n sa¤l›khakk›na engel olan nedenlerin kayna¤›ile mücadeleye ça¤›r›yoruz.36HEK‹M FORUMU

DOSYA16. TIPTA UZMANLIK E⁄‹T‹M‹ KURULTAYIAsistanHekimEflgüdümKuruluSonuçBildirgesi2010y›l› sonunda asistanhekim örgütlenmesinde geldi¤imiznokta:TTB-UDEK alt›nda Asistan ve GençUzmanlar Çal›flma Grubu oluflturuldu,TTB-UDEK YK’ya sunulmak üzere iç yönergeve çal›flma ilkeleri haz›rland›, uzmanl›kdernekleri vas›tas›yla temsilcilereulafl›lmas› planland›. 2011 y›l› içerisindeTTB-UDEK AGUH Yürütme Kurulu’nunseçilmesi, uzmanl›k dernekleri temsilcileritaraf›ndan uygulanmak üzere bir anketçal›flmas› bafllat›lmas›, tüm Türkiye’dekiasistan ve genç uzmanlar›n yeralaca¤› bir veri taban› oluflturulmas› kararlaflt›r›ld›.12 Aral›k 2010 10:30-12:00 aras›kurultaya kat›lan tüm asistanlar, ‹TOsekreteri ve TTB Merkez Konsey üyesibir araya geldi. Farkl› flehirlerde yaflanandeneyimler aktar›ld›. ‹stanbul TabipOdas› Asistan Komisyonu faaliyetleri de-¤erlendirildi. 2011 y›l› itibariyle tümTürkiye’deki tabip odalar› asistan komisyonufaaliyetlerinin örgütlenmesi,iletiflimin artt›r›lmas› ve ortak eylemplanlar› oluflturulmas› planland›.16. TUEK Asistan Forumu’nun ard›ndanasistan hekimlerin e¤itim, özlükhaklar› ve insan haklar› aç›s›ndan çokciddi sorunlarla karfl› karfl›ya olduklar›ve bu sorunlara tüm hekim gruplar›n›nduyarl›l›¤› ile acil olarak e¤ilmenin gereklili¤iortaya konuldu. Asistan HekimForumu’nda; “Sa¤l›k Sisteminde AsistanHekim in Yeri ve E¤itim Engelleri”,“T›pta Uzmanl›k E¤itimi Nas›l Olmal›”,“E¤itimi Engelleyen Di¤er Faktörler(mobbing ve hekime yönelik fliddet)”,“Yabanc› Uyruklu Asistan HekimlerinSorunlar›”, “Asistan Hekimler Ne Yapmal›”bafll›klar› ile yap›lan sunumlar yerald›.Bu bafll›klar çerçevesinde TTB ve TabipOdalar› çat›s› alt›nda;• Asistan Hekim tan›m›n›n yenidenele al›nmas› gerekti¤i;• Yabanc› uyruklu asistanl›¤›n 21.yy’da köleli¤in farkl› bir boyutunu oluflturdu¤u;• Yaflanan mobbing ve fliddet problemlerinintahammül edilemez boyutlaraulaflt›¤›;• Örgütlenmede sadeleflme, güçlerimizibirlefltirip belli noktalara yo¤unlaflt›rmave üretme ihtiyac›n›n oldu¤u;• Çal›flma sürelerinin standardizeedilmesi ve insanca yaflanabilir saatlereçekilmesi konusunda harekete geçilmesigerekti¤i;• E¤itim sürecindeki aksakl›klar›n›nbelirlenmesi ve kamuoyuna yans›t›lmas›-n›n önemli oldu¤u;• Sorunlar› öneriler çerçevesinde eleal›p çözümlerini bulma zorunlulu¤u bulundu¤u;• Nöbet Ertesi ‹zin Mücadelesinin devamettirilmesi ve tüm Türkiye’ye yayg›nlaflt›r›lmas›ile ilgili olarak eylemlili¤inönemli oldu¤u ve tüm asistanlar›n biraraya gelerek e¤iticiler ile birlikte kamuoyuoluflturulmas›, gere¤inde hukukisüreçleri bafllatarak insani yaflama vee¤itim alma haklar›n›n elde edilmesi gerekti¤ivurguland›.37fiUBAT - MART 2011

DOSYADr. Erman Aytaç, Dr. Tu¤ba Mandal‹stanbul Tabip Odas› Asistan Hekimlik KomisyonuT›pta Uzmanl›k E¤itiminas›l olmal›?199038HEK‹M FORUMUT›pta uzmanl›k e¤itimi;uzmanl›k ö¤rencilerinin uzmanl›k alanlar›ile ilgili hastal›klar›n uygun tan›, koruma,yönetim ve tedavisini, kan›ta dayal›t›p, t›bbi iyi bak›m ilkeleri ve ça¤daflstandartlara uygun olarak yapmalar›n› vetüm bu alanlarda yaflam boyu ö¤renmebecerisi kazanmalar›n› amaçlamaktad›r.E¤itim süreci, önceden tan›mlanan yasave yönetmelikler çerçevesinde öncedentan›mlanm›fl bir e¤itim müfredat›na uygunolarak teorik ve pratik uygulamalar›n›içerir. Bu süreç bir tez çal›flmas› iletamamlan›r.Ülkemizde uzmanl›k ö¤rencileri e¤itimleris›ras›nda sa¤l›k hizmetinin önemlibir bölümünün ifl yükünü tafl›yorlar.Ancak uzmanl›k e¤itimi sürecinde sa¤l›khizmetinin sunulmas›nda ve mesleki e¤itimdeönemli aksakl›klar yaflan›yor. Heme¤itim sürecinin planlanmam›fl olmas›hem de eksik alt yap›ya ra¤men, üniversiteve e¤itim araflt›rma hastanelerinefazla say›da hastan›n baflvuruyor olmas›bu kliniklerdeki iflleyifli olumsuz etkiliyor.Sa¤l›k kurumlar›na hastalar›n müracaat›n›belirleyen kriterlerin belirlenmemiflolmas› ve sevk sisteminin planl› uygulanmamas›e¤itim araflt›rma hastanelerindekiifl yükünü olumsuz etkilen faktörleraras›nda yer al›yor. Sa¤l›k kurumlar›n›nfonksiyonlar›na uygun alt yap›s›-n›n olmamas› da hem ö¤retim üyelerininhem de yetersiz e¤itim alan uzmanl›kö¤rencilerinin e¤itim ve uygulama aktivitesiniolumsuz etkiliyor. Ülkemizde flefiya da asistan› olmayan, pek çok teknikeksikleri bulunan e¤itim klinikleri mevcuttur.Özellikle uzmanl›k e¤itimi vermesiplanlanan e¤itim araflt›rma ve üniversitehastanelerinin ifllerlik kazanmas›ndahem hekimleri, hem hastalar›, hem deülke ekonomisini olumsuz etkileyeceksonuçlar›n ortaya ç›kmamas› için ülkeninmevcut durumunun iyi analiz edilmesineve planlanmas›na ihtiyaç vard›r.Pratik uygulamada e¤itim sürecini ö¤retimüyesi, uzmanl›k ö¤rencisi ve kurumundonan›m› belirlemektedir. ‹lgili t›panabilim dal›nda; yeterli donan›m› olan,akademik ve mesleki olarak aktif ö¤retimüyeleri ve standart kriterlere göreseçilmifl uzmanl›k ö¤rencilerinden oluflanbir klinikte uzmanl›k e¤itiminin temelkriterlerinin kolayl›kla karfl›lanabilece¤ibir gerçektir. Oluflan bu çekirdek uzmanl›ke¤itimi önceden belirlenmifl bire¤itim program› çerçevesinde, aral›kl›olarak yap›lan teorik ve pratik s›navlarile denetlendi¤inde verilen e¤itimin ölçmeve de¤erlendirme basama¤› da gerçekleflmiflolacakt›r. Her uzmanl›k branfl›n›nçekirdek e¤itim program›n› belirlemesive uygulamaya koymas› gerekmektedir.Kendini güncel bilgiler ve teknoloji›fl›¤›nda yenileyen bir e¤itim program›,akredite edilmifl e¤itim kurumu ve e¤itici,hizmet sunumuyla e¤itim etkinlikleriaras›nda denge kurulmas›, e¤itim sürecininpratik ve teorik yönünün standart s›-navlar ile de¤erlendirilmesi, rotasyonlar›netkin uygulanabilmesi, çal›flma sürelerininve flartlar›n›n uluslararas› standartlardikkate al›narak düzenlenmesi,geliflime aç›k bir ortam ve bunlar› sa¤layacakfinansman deste¤i modern t›ptauzmanl›k e¤itiminin temel gereksinimleridir.Günümüzde, t›pta uzmanl›k e¤itiminiuygulayacak ve de¤erlendirecek modelinsan (Mentor) ö¤retim üyesi eksikli¤imevcuttur ve var olan sistem bu yöndeö¤retim üyesi yetifltirememektedir. Usta-ç›rakiliflkisi uzmanl›k e¤itimi sürecinietkileyen önemli bir faktördür. Uzmanl›kö¤rencisi sa¤l›k hizmeti verdi¤i s›rada birö¤retim üyesi ile birlikte karar vermelive karar verme süreci denetlenmelidir.Orta ö¤retimden yüksek ö¤retime ve t›pfakültesinden uzmanl›k e¤itimine geçifl,e¤itim sisteminin var olan sorunlar›nara¤men, merkezi s›navlar ile olabildi¤inceobjektif olarak yap›labilmektedir. Ancakyüksek ö¤retimde akademik pozisyonlar›nyeterliliklerinin belirlenmesi, bupozisyonlara yerlefltirilecek adaylar›n sahipolmas› gereken özellikler pek çokbranfl için tan›mlanm›fl de¤ildir. ‹yi doktorve iyi akademisyen kavramlar›n›n tan›mlanmas›gerekmektedir. Akademikyeterlilik ile mesleki yeterlilik kriterlerininbelirlenip uygulanmas› gerekmektedir.Gelece¤in ö¤retim üyelerinin yetifltirilmesineyönelik, ana dal e¤itimine ekolarak yüksek lisans veya bilim doktoras›derecesinde t›p doktoru bilim insan›yetifltirilmesi için düzenlemeler yap›lmal›d›r.Pratik uygulamada bir anabilim dal›kendi yan dallar› ile ilgili her türlü donan›masahip olamayabilir. Bünyesinde varolan ö¤retim üyelerinin ilgi alanlar› vekurumun alt yap›s› asgari müfltereklerikarfl›l›yor olsa da, baz› ileri teknoloji yada ileri uzmanl›k gerektiren uygulamalarher e¤itim klini¤inde bulunmayabilir.E¤itim sürecinde, kurum ve e¤itici alt

DOSYAyap› eksikli¤ini saptayan ve uzmanl›k ö¤rencisinine¤itim eksikliklerini giderebilece¤irotasyon ve burs imkanlar› oluflturulmal›d›r.Böylece uzmanl›k ö¤rencilerinine¤itimlerinin farkl› dönemlerindemesleki geliflim ve meslek içerisinde ö¤renmeyedevam etme al›flkanl›¤› uzmanl›ke¤itimi sürecinde kazand›r›labilir.Ülkemizde farkl› kurumlar taraf›ndanyap›lan ifl gücü ve ifl yükü analizlerine göreasl›nda pek çok branflta uzman say›s›yeterlidir. Ancak uzman ve uzmanl›k ö¤rencileriarflivleme, hastan›n tedavisinintakibi ve uygulanmas› s›ras›nda birçokparamedikal sorun ile mücadele etmektedir.Ço¤u uzmanl›k e¤itiminin bir parças›olmayan ancak uzmanl›k ö¤rencilerininmesaisinin büyük bir bölümünü oluflturanifllerin yürümesi için t›bbi sekreterve yard›mc› personel deste¤i sa¤lanmal›-d›r.Uzmanl›k ö¤rencileri, bilimsel araflt›rmaokuma ve yapma becerisi kazanamamaktad›rlar.Bu eksikli¤in giderilmesineyönelik deney hayvanlar›, klinik araflt›rmave biyoistatistik kurslar› sertifikaland›r›lm›flprogramlar olarak verilmelidir.Uzmanl›k e¤itim kurumlar› ve uzmanl›kö¤rencisi istihdam›n›n belirlenmesine yönelikifl gücü ve ifl yükü çal›flmalar› yap›lmal›d›r.Tüm çal›flan kad›nlar gibi kad›nhekimlerin de temel özlük haklar› olanemzirme izni, ücretli ve ücretsiz do¤umizninin yan›nda krefl ve çocuk sa¤l›¤› hizmetlerininde kolayl›kla ulafl›labilir olmas›sa¤lanmal›d›r. E¤itici kadrolar›n finansaldestek mekanizmalar› e¤itim ve araflt›rmafaaliyetleri üzerinden gelifltirilmelive de¤erlendirmelidir. Sa¤l›k hizmeti,e¤itim ve bilimsel araflt›rma özelliklerinintümü aç›s›ndan kliniklerin e¤itim ve biyoteknolojikalt yap›s›n› güçlendirmek veyenilemek için hükümetler, Sa¤l›k Bakanl›¤›ve Yüksek Ö¤retim Kurumu dahafazla kayna¤› düzenli olarak aktarmal›-d›r. Sa¤l›k e¤itimi ve hizmetinin planlanmas›ve sunulmas› ça¤›n gerektirdikleri›fl›¤›nda t›bbi etik ve insan haklar› esasal›narak yap›lmal›d›r.Kaynaklar:1. Genel Cerrahi Uzmanl›k E¤itimi Raporu 2010.Terzi C, Ery›lmaz M, Erel S, Mutlu F, Aytac E, GülkesenH. Türk Cerrahi Derne¤i Eylül 2010, Ankara2. Program requirements for residency education ininternal medicine. In: Donini- Lenhoff F, ed. GraduateMedical Education Directory 1999–2000. Chicago,III. American Medical Association; 1999: 86–95.3. Terzi C. T›pta Uzmanl›k E¤itimi Temel Kavramlar,Ed. Terzi C. Genel Cerrahi Uzmanl›¤› E¤itimi veYan Dallar›. Ankara: Türk Cerrahi Derne¤i Yay›nlar›,2009: 1–18.4. Sayek ‹. 21. yüzy›lda genel cerrahi. Ed., Terzi C.Genel Cerrahi Uzmanl›¤› E¤itimi ve Yan Dallar›. Ankara:Türk Cerrahi Derne¤i Yay›nlar›, 2009: 31–33.5. Debas HT, Bass BL, Brennan MF, et al. AmericanSurgical Association Blue Ribbon Committee Reporton Surgical EducationAnn Surg 2005; 241(1): 1–8.6. Pellegrini CA. Surgical Education in the UnitedStates. Ann Surg 2006; 244: 335–342.7. Aggarwal R, Ward J, Balasundaram I, et al. Provingthe effectiveness of virtual reality simulationfor training in laparoscopic surgery. Ann Surg2007; 246: 771–9.8. Pellegrini CA, Sachdeva AK, Johnson KA. Accreditationof education institutes: a new program followingand old tradition. Bull Am Coll Surg. 2006;91: 9–12.9. Türk Gö¤üs Hastal›klar› Yeterlilik Kurulu –Gö¤üsHastal›klar› Uzman›k E¤itim Program›39fiUBAT - MART 2011

DOSYAlir. Böylece belki verilen eme¤in karfl›l›¤›k›smen de olsa mevcut yasalarca korunabilir.1219 say›l› kanun ile do¤rudan iliflkimizyok ve bu kanunla ilgili yap›lmayaçal›fl›lan de¤iflikliklerin bizi, asistan hekimleridirek etkileyip etkilemeyece¤inedair net bir bilgi de yok. Bakanlar KuruluKarar› ile T›pta ve Difl Hekimli¤indeUzmanl›k E¤itimi Yönetmeli¤i’nde yap›-labilecek bir de¤ifliklik sayesinde, birbaflka Bakanlar Kurulu karar›na dayanarak“Yabanc› Uyruklu Araflt›rma Görevlisi”kadrosuna atanabiliriz.Bizlerin t›p fakülteleri d›fl›ndaki di¤erfakültelerde lisansüstü e¤itim gören yabanc›uyruklu ö¤rencilerden baz› farklar›m›zvar:Bizler sadece e¤itim alm›yor, T.C. vatandafl›meslektafllar›m›zla omuz omuzaKAMU H‹ZMET‹ sunuyoruz. Bu anlamdastatümüz lisansüstü e¤itim gören di¤erfakültelerin ö¤rencilerinden fakl› olmal›ve T›pta Uzmanl›k Yönetmeli¤i’nce korunmal›d›r.“Bu flartlar› bilerek geliyorsunuz” ,“Ya sev, ya terk et “ gibi cümleler duysakda mesle¤imizi ve Türkiye’yi seviyoruzki buraday›z.Yetkililerden gerekli insiyatifin gösterilmesiniistiyoruz.Türkiye’nin globalleflmesi politikas›nda,ço¤u 3. dünya ülkesi vatandafl› olanyabanc› uyruklu t›pta uzmanl›k ö¤rencilerinikendi ülkelerine dönüp orada hizmetvermeye teflvik etme politikas›ndaflu unutulmamal›d›r ki; bu insanlar vatanlar›nadönerken kendileri ile beraberdemokrasi de götürebilirler, e¤er kendilerineTürkiye’de bu anlamda eflit haklarverilirse… Ülkesine döndü¤ünde Türkiye’degeçim s›k›nt›s› ile geçen y›llar›n› de-¤il; özveri ile çal›flt›¤›, eme¤inin hakk›n›ald›¤› ve bilime kat› sa¤lad›¤› güzel y›llar›n›hat›rlar.Yabanc› uyruklu asistan hekimlere verilecekhak demokrasi ve sosyal haklarad›na övünen bat› ülkelerine de örnekolacakt›r.41fiUBAT - MART 2011

DOSYADr. Zerrin O¤la¤u, Dr. Özlem Y›lmaz‹stanbul Tabip Odas›, Asistan Hekimlik KomisyonuÖrtülü fliddet(mobbing) üzerineBuyaz›da mobbing üzerine içimizdengeçenleri söylemeyi planlad›k. Bu durumöyle çok can›m›z› ac›t›yor ki, dosyakonusu “uzmanl›k e¤itimi” olunca halenuzmanl›k e¤itimi alanlar olarak bundanbahsetmemek imkans›z. Tek amac›m›zderdimizi anlatmak, içimizi dökmek de¤ilelbette; yaflad›klar›na anlam veremeyenlerede yol göstersin, fark›ndal›k artt›rs›nistedik yaz›m›z.O yüzden flimdi biraz teorik bilgi…Mobbing; nam-› di¤er “ifl yerinde psikolojikfliddet, y›ld›rma” (baflka tan›mlar›da var oysa ki; ifl yerinde duygusal linç,psikolojik terör, ifl yeri travmas›, psikolojiktaciz, duygusal sald›r›, psiko-terör…gibi) son y›llarda çal›flma yaflam›n›n diline;özellikle biz sa¤l›k çal›flanlar›n›n, ço-¤unlukla da asistan hekimlerin diline girmiflbir kelime. Oysa hiç de yeni olmayan,y›llard›r hep hissedilen ama ad› konulamayan,literatüre ise 1960’l› y›llarda girenbir kavram…Bir tür “travma” asl›nda. Beklenmediknitelikte, kiflinin denetimi d›fl›nda, onaçaresizlik ve güçsüzlük duygular› yaflatanbir durum (DSM-IV-TR, Ruhsal Bozukluklar›nTan›sal ve Say›msal El Kitab›).Kifli üzerindeki etkilerine bak›ld›¤›nda asl›ndadeprem-sel gibi, kaza-ihmal gibi,bir yak›n›n› kaybetmek gibi, savafl-iflkencegibi, fiziksel-sözel fliddet gibi… Belkide tek fark› bu sayd›klar›m›z kadar gözönünde, görünür olmamas›.Mobbing kelimesi ‹ngilizce’ deki“mob” kelimesinden köken al›r(http://en.wikipedia.org/wiki/Mob), “yasalolmayan biçimde fliddet uygulayan kalabal›kyahut çete” anlam›na gelir. Kelimeilk kez Kontranz Lorenz (1958) taraf›ndandile getirilmifl, ancak ‹sveç’li araflt›rmac›Heinz Leymann (1984) taraf›ndan“iflyeri terörü” olarak kullan›ma sokulmufltur.Mobbing; kifliye yönelik düflmanca tav›rlar›nvarl›¤›, bu tavr›n uzun süreli(haftada birden fazla ve en az 6 ay boyunca)ve sistematik olarak tekrarlanmas›,davran›fllar›n kifliyi y›pratma ve onazarar verme amac› tafl›mas›, kifliyi d›fllamay›ve iflten uzaklaflmas›n› sa¤lamay›amaçlamas›, s›kl›kla k›dem olarak kendilerindenüstte bulunan kiflilerce uygulanmas›ve di¤er çal›flanlar›n bu durumugörmezden gelmesi ile karakterizedir(Heinz Leymann, 2002, Davenport2003).Peki hangi davran›fllar mobbingolarak de¤erlendirilebilir? (fiahikaYüksel, 2. Kad›n Hekimlik ve Kad›n Sa¤l›¤›Kongresi, 2010)a) Kendini gösterme ve iletiflim oluflumunuetkileme (sözün kesilmesi, azarlanma,sürekli elefltiri)b) Sosyal iliflkileri etkileme(çevredeki insanlar›n ma¤durla konuflmamas›,yokmufl gibi davranma, görmezdengelme)c) Kiflinin itibar›n› etkileme(arkas›ndan kötü konuflma, as›ls›zsöylentilerin ortada dolaflmas›, ma¤durugülünç durumlara düflürme)d) Kiflinin yaflam kalitesini ve meslekidurumunu etkileme (verilen ifllerin gerial›nmas›, sürekli iflin de¤ifltirilmesi, anlams›zifllerin verilmesi)e) Kiflinin sa¤l›¤›n› etkileme(fiziksel olarak a¤›r ifllerin verilmesi,fiziksel fliddet tehditleri, fiziksel zarar,do¤rudan cinsel taciz) (Davenport 2003)Y›ld›rman›n uygulama biçimi, süresive fliddeti ile ba¤lant›l› olarakbirçok fiziksel ve ruhsal bozukluk ortayaç›kabilir:- stres belirtileri- anksiyete, panik ataklar›, çaresizlikduygusu, güvensizlik hissi- major depresyon42HEK‹M FORUMU

DOSYA- psikosomatik flikayetler- kronik a¤r› (bafl a¤r›s›, yayg›n vücuta¤r›lar›)- uykusuzluk- kardiyovasküler bozukluklar(çarp›nt›, hipertansiyon)- ast›m- deri hastal›klar›- gastrointestinal yak›nmalar- hipnotik ve sedatif kullan›m›n›nartmas›- ifl tatminsizli¤i- kifliler aras› iliflkilerde bozulma(Elvira, 2003; Vartia, 2003)Çal›flanlar›n yöneticilerden, yafll›lar›ngençlerden, kad›nlar›n erkeklerden dahaçok y›ld›rma davran›fl›na maruz kald›¤›gösterilmifltir (Gökçe, 2006; Ifl›k,2007), dolay›s›yla bu çerçeveden bak›ld›-¤›nda y›ld›rma davran›fl›n›n s›n›fsal vecinsiyetçi bir eflitsizlik üzerine kuruldu¤usöylenebilir. Mobbing s›kl›kla disiplin vehiyerarflinin belirgin oldu¤u askeriye,sa¤l›k sektörü gibi çal›flma alanlar›ndakarfl›m›za ç›kmaktad›r (Archer 1999),bu yüzdendir ki biz asl›nda yakinen biliriz-hissederizvarl›¤›n›. Uzmanl›k ö¤rencisininbirçok üstü vard›r (k›demli asistan,bafl asistan, uzman, flef yard›mc›s›,flef, ö¤retim üyesi…) ve sa¤l›k sektörühem hiyerarflinin hem de disiplinin bolcabulundu¤u bir aland›r.Peki asistanlar ne diyor?2010 y›l› içerisinde yap›lan, ‹stanbul’daçal›flan 192 psikiyatri ve çocukpsikiyatrisi asistan›n›n kat›ld›¤› bir anketteoldukça çarp›c› sonuçlara ulafl›lm›flt›r(Dr. Özgür Önder, BRSHH, Türkiye PsikiyatriDerne¤i, 13. Y›ll›k Toplant›-BaharSempozyumu). Kat›l›mc›lar›n %87si çal›flmasaatlerinin 40 ila 80 saat aras›ndaoldu¤unu bildirmifllerdir ki bu uluslararas› çal›flma standartlar›n›n oldukça üstündedir.%49u kendilerine uygulananpsikolojik fliddet nedeniyle ifle gitmek istemediklerini,%42.6 s› son 6 ay içindekendilerinin ya da çal›flma arkadafllar›n›npsikolojik fliddete maruz kald›¤›n›,%79.1i kurumlar›nda en çok asistan hekimlerinpsikolojik fliddete maruz kald›-¤›n›, %59.9u bu fliddetin uygulay›c›s›n›nflef yard›mc›s›-flef ve ö¤retim üyeleri oldu¤unu,%61.3ü e¤er asistan olmasalard›buna maruz kalmayacaklar›n› düflündüklerinisöylemifllerdir. %78i kurumlar›ndabu durumu bildirecek bir oluflumbulunmad›¤›n›, sadece %4.1i yasal baflvuruyollar›n› kulland›¤›n› bildirmifltir.Ne Yapmal›?Bu yaz›n›n, bafl›nda da belirtti¤imizüzere, belki de en kritik bölümü “ne yapmal›?”sorusunun cevab›n› arad›¤›m›z k›-s›m olacakt›r. Yap›lmas› gerekenler ikiaflamada ele al›nabilir. ‹lki çal›flma ortam›n›nözelliklerine dair yap›labilecekler:- Görev tan›mlar› net olarak yap›lmal›,böylelikle afl›r› ve tan›mlar d›fl› ifl yüküarac›l›¤›yla y›ld›rma çabalar›n›n önünegeçilmeli; uluslar aras› standartlar› gözard› eden uzun mesai saatleri yasaklanmal›d›r.- Çal›flma ortamlar›m›zda var olan astüst,k›demsiz-k›demli iliflkilerinin; ezenezileniliflkisine dönüflmesi engellenmelidir.- Dayan›flma ve ekip çal›flmas› yayg›nlaflt›r›lmal›,ekip içinde bireylerin kendini“özgürce ve korkusuzca” ifade edebilmesininönü aç›lmal›d›r.- Kurumlarda y›ld›rma davran›fl›n›nbildirilebilece¤i, yasal ifllemin yap›labilece¤ikomisyonlar kurulmal›d›r.- Tüm çal›flanlara özgürce örgütlenebilmehakk› tan›nmal›d›r.Peki, biz asistan hekimler neler yapabiliriz?- ‹lk ad›m yaflananlar›n ad›n› koymakolmal›. E¤er çal›flt›¤›n›z kurumlarda yukar›dabahsi geçen davran›fllara maruzkal›yorsan›z art›k bir mobbing ma¤durusunuzdemektir.- E¤er çal›flma arkadafllar›n›zdan birya da birkaç› y›ld›rma davran›fl›na maruzkal›yorsa art›k görmezden gelmemek olmal›ikinci ad›m. Çünkü “dalga etkisi” denilenkavram ile bir süre sonra yaflananlar›netkisi sadece ma¤dur ile s›n›rl› kalmayacak,çevresindekilere de yay›lacak,çal›flma ortam›n›n huzur ve güvenli¤i bozulacakt›r.Üstelik y›ld›rman›n uygulay›c›-s› bu davran›fl›n› yayg›nlaflt›rmak için uygunzeminin varl›¤›n› kullanacakt›r. Yanisizin “bugün” ma¤dur olmaman›z, yar›nma¤durun yaflad›klar›n› yaflamayaca¤›n›zanlam›na gelmeyecektir.- Tüm koruyucu-önleyici tedbirlerera¤men y›ld›rma ortaya ç›kt›¤›nda bununduyulur olmas› sa¤lanmal›; gerek kurumyönetimlerine gerekse uzmanl›k derneklerive tabip odalar›na durum bildirilmelidir.Bu süreçte kiflinin yaflad›klar›n› adlipsikiyatrikraporlarla kay›t alt›na almas›desteklenmeli, bu baflvuruyu yapabilece-¤i yerlere yönlendirmeler yap›lmal›d›r.- Mobbing’in bir ruhsal travma oldu¤ugöz önünde bulundurulmal›, bu travmaile bafla ç›kma yolunda psikiyatrik destekal›nabilece¤i ak›llarda tutulmal›d›r.Bitirirken;Mobbing’in günümüz üretim iliflkileriiçerisinde artan s›kl›k ve yayg›nl›kta uygulan›rolaca¤›n› tahmin etmek hiç degüç de¤il.Mobbing ile en etkili mücadele etmeyöntemi ise örgütlenme, birlikte direnme.Asistan hekimlerin, sadece mobbingile mücadelede de¤il, e¤itim ve özlükhaklar›n› elde etmede de çaba gösterebilece¤i,aktif olarak kat›labilece¤i bir örgütlenmeyeihtiyaçlar› var.‹stanbul Tabip Odas› Asistan HekimlikKomisyonu; en temelde dayan›flmak, e¤itimve özlük haklar›n› elde etmek ve asistanlar›nsesinin daha gür ç›kmas›n› sa¤lamakamac›yla kuruldu ve çal›flmalar›n› buyönde sürdürmeye çal›fl›yor. Böyle birbirlikteli¤in önceli¤i ve çabas› mümkünoldu¤unca çok asistana ulaflmak, bir aradaykendaha güçlü olaca¤›m›z› ve tek bafl›m›zamücadele edemeyece¤imiz konulardameslek örgütümüzün çat›s› alt›ndatoplanabilece¤imizi göstermektir.Bugün asistanlar›n mobbing de dahilolmak üzere yaflad›klar› sorunlar›nönemli bir aya¤›n› da yaln›zlaflt›rma politikalar›oluflturmaktad›r.Art›k görmezden gelinmek ya da görmezdengelmek istemeyen bütün asistanlar›nbir arada bu amaçla çal›flma zaman›gelmifltir.43fiUBAT - MART 2011

DOSYADr. Koray Yalç›n‹stanbul Tabip Odas›, Asistan Hekimlik KomisyonuSonuç için mücadeleAsistanhekimler görev yapt›klar›birimlerde her gün her dakika oncasorunla bo¤uflurken bir yandan da flusoruyu soruyorlar: “Ne yapsam da kurtulsam?”Ço¤u zaman kurtuluflun ufukta görünenuzmanl›kta oldu¤u varsay›l›yor, kronikleflmiflsorunlara anl›k “çözümcükler”bulunuyor ve her fleye ra¤men devamediliyor. Bazen de art›k yeter deyip istifaediliyor. Asistanl›k boyunca en az birkez istifay› düflünmemifl birini bulmakçok zor. Sa¤l›kta dönüflümün ortaya ç›-kard›¤› hekim düflman› uygulamalar dagerek asistanl›k gerek uzmanl›k döneminde“yeter art›k” diyenlerin say›s›n›art›r›yor.Ancak bu yaz›da gündemimiz “Neyapsam da kurtulsam?” sorusu de¤il. Buyaz›da kiflisel ve anl›k “çözümcükler” yerineasistan hekimler olarak “Ne yapmal›y›z?”sorusunu tart›flmaya açaca¤›z.Asistan hekimlerin sorunlar listesi çokuzun ve bu listedeki bafll›klar çok çeflitli.Çal›flma saatleri, çal›flma koflullar›, e¤itimdekiaksakl›klar, ücret yetersizliklerivb ilk akla gelenler. Bu liste bir bütünolarak de¤erlendirildi¤inde, tüm sorunlar›ntemelinde yatan en önemli nokta“tan›ms›zl›k”. Ne yaz›k ki asistan hekimli¤inbir görev tan›m› bulunmuyor. Enyetkili kiflilerden t›p fakültesi ö¤rencilerinekadar kime sorsan›z asistan›n görevlerinifarkl› tan›ml›yor. Bir noktadansonra bu görev tan›ms›zl›¤› asistanlar›her ifli, belli bir süre tan›mlamas› olmadanyerine getirmek zorunda olan elemanhaline getiriyor. Dolay›s›yla “Neyapmal›?” sorusuna verece¤imiz ilk yan›tasistanl›¤› tan›ml› hale getirmek olmal›,peki bunu nas›l baflaraca¤›z?Uzun sorunlar listemiz incelendi¤indeyukar›da belirtti¤imiz tan›ms›zl›k nedeniylebize dayat›lan angaryalarla karfl›lafl›yoruz.E¤er yeni bir tan›m yapma iddias›ile yola ç›k›yorsak de¤iflmesi gerekenlerinneler oldu¤unu ve nas›l de¤iflmesigerekti¤ini ortaya koyarak bafllamam›zgerekiyor.Sadece var olan sorunlar› s›ralayan vesadece verili duruma muhalefet eden birtarz yerine, önerilerde bulunan, nas›l olmas›gerekti¤ini gösteren üretimlerdebulunan bir tarzda çal›flmal›y›z. Asistanlar›nda sa¤l›k sistemine dair ve bu sisteminbir bilefleni olarak kendilerine dairsöyleyecek sözleri ve de¤ifliklik önerilerioldu¤unu ortaya koymal›y›z.Sorunlar›m›z›n hepsini ayn› anda çözemeyiz.En yak›c› ve en kapsay›c› olanbafll›ktan bafllay›p sonuç al›c› bir mücadelevermemiz gerekiyor. Mücadele bafll›¤›m›z›ortaya koyarken sorunlar liste-44HEK‹M FORUMU

DOSYAmizde bir sadeleflmeye gitmemiz flart.Bu geride kalan sorunlar önemsiz oldu-¤undan de¤il, her sorunu ayn› yo¤unluklaele alacak enerjiye sahip olmad›¤›m›zdangerekli. Tüm enerjimizi sadelefltirdi-¤imiz mücadele bafll›klar› üzerinde yo-¤unlaflt›ral›m ve bir kazan›m elde etmeyihedefleyelim. Elde edece¤imiz her kazan›myani çözüm bulaca¤›m›z her sorunasistanlar olarak kendimize güvenimiziart›racak hem de yetkililerce muhatapal›nmam›z› sa¤layacakt›r.“Ne yapmal›?” sorusunun cevab›n›ararken üç temel ihtiyac›m›z flu flekildeözetlenebilir;Sorunlarda/mücadele bafll›klar›nda sadeleflmek,enerjimizi sonuç al›c› bir flekildebelli noktalara yo¤unlaflt›rmak ve yap›c›bir tarzda, nas›l olmas› gerekti¤inedair öneriler gelifltiren bir üretim sergilemek.Asistan hekim komisyonu olarak ilketapta çal›flma süreleri ve e¤itim sürecindekiaksakl›klar› öne ç›kan bafll›klar olarakbelirledik.Çal›flma süreleri bafll›¤›nda, özelliklenöbet ertesi çal›flmaya devam etme zorunlulu¤unumasaya yat›rmaya kararverdik. Nöbet ertesi çal›flma zorunlulu¤unedeniyle baz› kliniklerde asistanlar 33saat kesintisiz çal›flmak zorunda b›rak›l›-yorlar. Bu uygulama ne ülkemiz ifl yasalar›nane de uluslar aras› ifl yasalar›na uygun.Elbette ki gerekli durumlarda birsa¤l›k çal›flan› kaç saat çal›flt›¤›na bakmadaniflini yapmaya devam etmelidir. Çünkümesle¤imizin konusu insan hayat›d›r.Ancak sadece gerekli hallerde tercih edilebilecekbir uygulamay› rutin uygulamahaline getirmek kabul edilemez bir yaklafl›md›r.Asistan hekim komisyonu olarak asistanlar›nnöbet ertesi izinli say›lmalar› içinbir mücadele bafllatt›k. 33 saat kesintisizçal›flan bir hekimin ne kendisine ne demesle¤inin konusu olan insan hayat›nabir faydas› olabilece¤ini düflünüyoruz. ‹yihekimlik yapmak ve halk›m›za iyi hizmetvermek istiyoruz.Mesleki e¤itimimizin farkl› kliniklerdebirbirinden çok farkl› flekillerde verildi¤inive ne yaz›k ki ço¤u klinikte de yetersize¤itim verildi¤ini gözlemliyoruz. E¤itimdeyaflanan bu aksakl›¤›n temelindede yine e¤itim müfredat›m›z›n olmamas›ya da olan yerlerde tam olarak uygulanmamas›yat›yor. Asistanlar›n e¤itimi, kliniklerindekie¤itim kadrosundaki uzmanlar›niyi niyetine terk edilmifl durumda.Olmas› gereken ise e¤itim müfredat›ndabir standardizasyon sa¤lanmas›,e¤iticilerin ve e¤itim ortam›n›n buna uygunbelirlenmesidir.Asistan hekim komisyonu olarak e¤itimbafll›¤›nda da konuyu ilgililer düzeyindetart›flmaya açacak, içerisinde komisyonumuzunönerilerinin s›raland›¤›ve detayland›r›ld›¤›, kapsaml› bir broflürhaz›rl›yoruz. Broflürümüz tamamlan›ncasa¤l›k bakanl›¤›ndan, her klinikteki uzmanve asistana kadar da¤›t›m›n› sa¤lay›pe¤itim konusunda bir tart›flmay› bafllatmay›hedefliyoruz.Bu yaz›y› okuyan ve “Ne yapmal›?”sorusunu soran tüm asistan arkadafllar›-m›z› birlikte olmaya, akl›m›z› ve enerjimiziortaklaflt›rmaya ça¤›r›yoruz. ‹stanbulTabip Odas› Asistan Hekimlik Komisyonu’nunkap›lar› tüm asistanlara aç›kt›r.Yeter ki “ne yapsam da kurtulsam?” de-¤il de “ne yapmal›?” diye soral›m.http://asistan.istabip.org.tr/45fiUBAT - MART 2011

DOSYAY›ld›z Ertu¤ ÜnderAvukat / T›p DoktoruAsistan hekimlerinetik, idari, cezai vetazminat sorumlulu¤uNormalkoflullarda, hekiminhastaya yapt›¤› t›bbi müdahale, hastan›nvücut bütünlü¤üne yönelik bir haks›zfiil/ suç olarak tan›mlanabilecek birdurumdur. Hekimin t›bba uygun ve kusurluolan bu eyleminin -t›bbi müdahalenin-cezaland›r›lmamas› için hukuk sistemleri,bu noktada, hekimlere bir ayr›-cal›k tan›m›fl ve t›bbi müdahaleleri hukukauygunluk koflulu ile suç olmaktan ç›-karm›flt›r.Devlet, hekimlik mesle¤ini, hukuk düzeniiçinde meflru bir faaliyet olarak tan›-m›fl ve uygulanmas›na izin vermifltir. Hekiminyapt›¤› t›bbi müdahalenin yasal birfaaliyet olarak tan›nmas› için gerekli olanön koflul, hastan›n ayd›nlat›lm›fl onam›-n›n al›nmas›d›r.Hukuk sistemimizde, hekimler içinözel olarak düzenlemifl hükümler yokdenecek kadar azd›r. Gerek Türk CezaKanununda, gerekse Borçlar Kanunundayer alan genel hükümler, hekimlerinmesleklerinden dolay› iflledikleri eylemlerede uygulanmaktad›r.Hekimin yapt›¤› ifl nedeniyle, iflledi¤isuç ve kabahatlerle ilgili olarak; cezaisorumlulu¤u, hukuki sorumlulu¤u (tazminatsorumlulu¤u), idare hukukundankaynaklanan idari sorumlulu¤u ve etiksorumlulu¤u mevcuttur.Hekimlerin idari sorumlulu¤u, 657say›l› Devlet Memurlar› Kanunu’na ba¤l›olarak çal›flmalar›ndan kaynaklanmaktad›r.‹dari sorumluluk kapsam›nda uyarma,k›nama, maafltan kesme, kademe veilerlemenin durdurulmas› ile memurluktanç›karma cezalar› söz konusudur.Devlet memuru olan hekimlerin, ifllediklerisuçlardan yarg›lanabilmeleri, ba¤l›oldu¤u kurum amirinin iznine ba¤l›d›r.Ancak, son y›llarda giderek artan bir flekilde,memurlar için aç›lan soruflturmalarda,kurum amirlerinin memurun yarg›lanmas›iznini – özellikle hekimler içinkolaycaverdi¤ini görmekteyiz.Hekimlerin disiplin sorumlulu¤u,meslek eti¤i kurallar›na ayk›r› davranmalar›durumunda, meslek odalar›n›n soruflturmas›sonucunda uygulad›¤› cezalardanoluflur.Hekimlerin t›bbi müdahale s›ras›ndakihukuka ayk›r› eylemleri; kasten veya taksirleöldürme/ yaralama, intihara yönlendirme,insan üzerinde deney ve deneme,organ veya doku ticareti, çocuk düflürtme,k›s›rlaflt›rma, kiflisel verileri aç›klama,görevi ihmal ve belgede sahtecilikgibi birçok suça konu olabilir. Hukukprati¤inde, hekimlerin daha çok taksirlieylemleri nedeniyle dava edildiklerinigörmekteyiz. Hekimlerin kasttan dolay›sorumlulu¤u ise, öncelikle tedavi amac›ylahareket etmedi¤i durumlarda, nadirensöz konusu olabilir.Hekimler aras›nda yayg›n olarak “hastan›nt›bbi müdahale konusunda ayd›nlat›lm›flonam› al›nm›fl ise, art›k hekiminsorumlu tutulmas›n›n mümkün olmad›-¤›” düflünülmektedir. Belirtmek gerekirki; bu kan›n›n hukuksal dayana¤› bulunmamaktad›r.T›p hukuku alan›nda en çok karfl›lafl›-lan suç, taksirle yaralama suçudur. Soruflturmave kovuflturmas› flikayete ba¤l›d›r.Burada, yaralama ile kastedilen, kiflininvücut bütünlü¤üne zarar verecekher türlü eylem ya da eylemsizlik durumlar›d›r.Hastaya zarar verecek birmüdahale kadar, hastaya gerekti¤i haldemüdahale etmemek de ayn› biçimde suçoluflturmaktad›r.Hekimlerin tazminat sorumlulu¤u,maddi ve manevi tazminat istemleri fleklindeolmaktad›r. Hekimin tazminattansorumlu tutulabilmesi için, hasta ile hekimaras›nda bir sözleflmenin var oldu-¤unun kabulü, bu sözleflmenin hiç yadagere¤i gibi yerine getirilmemifl olmas›,sözleflmeye ayk›r›l›k nedeniyle hastan›nzarar görmüfl olmas›, bu zarar ile hekimindavran›fl› aras›nda uygun bir nedensellikba¤› olmas› ve hekimin kusurlu olmas›gerekmektedir.Günümüzde ''sa¤l›kta dönüflüm'' ad›alt›ndaki, sa¤l›¤›n piyasalaflt›rmas›na dayal›sa¤l›k politikalar› sonucu oluflturulanhekim düflmanl›¤›, sa¤l›k sisteminin kötüiflleyiflinin sorumlusu olarak hekimlerinhedef gösterilmesi, hekimlerin zorunlumesleki sorumluluk sigortas› kapsam›naal›nmalar›, sigorta flirketlerinin bu alan›46HEK‹M FORUMU

DOSYAçok ciddi bir kâr nesnesi olarak görmelerisonucu olarak da, hekimlere yönelikdava say›s› h›zla artmaktad›r.Asistan hekimlerin (yönetmelikteki tan›m›ile uzmanl›k ö¤rencilerinin) ceza,tazminat, idari ve etik sorumluluklar›, di-¤er hekimler ile ayn› olup, içerdi¤i farkl›-l›klara afla¤›da de¤inilecektir.Asistan hekimler 657 say›l› DevletMemurlar› Kanunu ve 2547 say›l› YüksekÖ¤retim Kanununa tabi olarak görevyapmaktad›rlar.Türkiye'de asistan hekimlerin çal›flmave e¤itim koflullar›, daha çok yönetmelik,genelgeler ve tüzüklerle düzenlenmifltir.Bu düzenlemelerin yeterli olmad›¤›; asistanhekimlerin e¤itim ve çal›flma koflullar›n›düzenleyen, daha iyi tan›mlanm›fl hukukimevzuata acilen gereksinim oldu¤uaç›kt›r. Kald› ki; varolan bu eksik düzenlemelerindahi, ülkemizde asistan hekimlercede, e¤itimlerinden sorumlukimselerce de yeterince bilinmedi¤i gözlemlenmektedir.Asistan hekimlerle ilgiliönemli bir hukuki dayanak, T›pta ve DiflHekimli¤inde Uzmanl›k E¤itimi Yönetmeli¤i’dir.Bu yönetmeli¤e göre;''E¤itim kurumlar›nda birim sorumlular›taraf›ndan her uzmanl›k ö¤rencisinegöreve bafllamas›n› takiben bir rehbere¤itim sorumlusu tayin edilir ve bu durumuzmanl›k ö¤rencisine yaz›l› olarakbildirilir. '' denilmektedir.Mevzuat› incelerken, en kayda de¤erbafll›klardan biri “Uzmanl›k Ö¤rencilerininHak ve Sorumluluklar›” bafll›¤›d›r.San›r›m asistan hekim arkadafllar›m›n daönemle üzerinde duraca¤› anahtar sözcüklerbunlar olacakt›r. Bu bölümden baz›maddeleri aktaracak olursak;Uzmanl›k ö¤rencisinin, kurum ve birimlerdee¤itimin ça¤dafl standartlardaverilmesinin sa¤lanmas›n› isteme hakk›vard›r ve bunu sa¤lamak kurum amirleriningörevidir. Nöbet, çal›flma ve e¤itimodalar› gibi uzmanl›k e¤itimi alan kiflinine¤itsel ve sosyal gereksinmelerini karfl›-layan alt yap› kurumca sa¤lan›r.Uzmanl›k ö¤rencileri uzmanl›k e¤itimiuygulamas›ndan say›lmayan ifllerde görevlendirilemez.Uzmanl›k ö¤rencisi, e¤itim sorumlusunungözetim ve denetiminde, araflt›rmave e¤itim çal›flmalar›nda ve sa¤l›k hizmetisunumunda görev al›r.Uzmanl›k ö¤rencileri, uzmanl›k e¤itiminingerektirdi¤i, ö¤renim, e¤itim,araflt›rma ve uygulama çal›flmalar› d›fl›nda,kamu kurum ve kurulufllar› veya özelkurum ve kurulufllarda ayl›kl› veya ayl›ks›zhiçbir iflte çal›flamazlar, muayenehaneaçamazlar.Sözü geçen yönetmelik, asistan hekimlerinkendilerine verilen e¤itimi vee¤itim sorumlular›n› y›ll›k olarak, nitelikve nicelik aç›s›ndan de¤erlendirmesini veuzmanl›k takip sistemine kaydetmesinide “uzmanl›k ö¤rencisinin kanaati” bafll›¤›ile düzenler.Asistan hekimlerin, görev ve nöbetesaslar› ile ilgili, bir di¤er önemli düzenlemeYatakl› Tedavi Kurumlar› ‹flletmeYönetmeli¤i’dir. Bu yönetmeli¤e göre;E¤itim hastanelerinde, poliklinik muayeneleribafltabibin düzenleyece¤i birprogram dahilinde ayn› daldaki flef, flefyard›mc›s›, baflasistan ve uzmanlar taraf›ndanyap›l›r.Gece nöbeti tutanlara ertesi günü görevverilmez. Geceyi yo¤un mesaiile uykusuz geçiren personele, kurumunpersonel durumu ve imkanlar› müsaitolmak, hizmeti aksatmamak kayd›ylaevinde veya kurum içerisinde lüzum görüldü¤üsürece dinlenmesi için bafltabipizin verebilir. Hafta tatillerinde ve resmitatil günlerinde nöbet tutanlara hizmetiaksatmamak kayd›yla di¤er ifl günlerindenöbet süresi kadar izin verilebilir.Kurumda üçten fazla uzmanl›k e¤itimigören kifli bulundu¤u hallerde genel uzmanl›ke¤itimi görenler nöbeti tutulur.Bu nöbeti bafltabip düzenler. Genel uzmanl›ke¤itimi görenler nöbeti tutanlar,genel hastane nöbeti tutan uzman nezaretindeçal›fl›rlar.“Uzmanl›k e¤itimi görenlere hiçbirzaman uzman nöbeti tutturulamaz.” denilmektedir.Asistan hekimlerin görev ve yetkileribafll›¤› alt›nda ise; Uzmanl›k e¤itimi görenler,hizmet icap ettirdi¤i ve kurumunyer durumu müsait oldu¤u takdirde,Bafltabibin izniyle kurumda devaml› kalabilirler.Bu takdirde yemekleri kurumcasa¤lan›r. Uzmanl›k e¤itimi görenler, TababetUzmanl›k Tüzü¤ü’ne göre tayinedilir ve yetifltirilirler. Bunlar, Uzmanl›ke¤itimi gördükleri sürece afla¤›da aç›klananfenni ve idari hizmetleri yapmaklayükümlüdürler.Poliklinikten servislere yat›r›lmak üzeregönderilen hastalar, uzmanl›k e¤itimigörenlerin gözetiminde servis hemflireleritaraf›ndan yataklar›na yat›r›l›r. Uzmanl›ke¤itimi görenler yat›r›lan bu hastalar›nhemen müflahadelerini al›r ve dikkatlibir flekilde muayene ederek, muayeneneticelerini de¤erlendirir ve acil tedavive müdahaleyi gerektiren vakalar› derhalilgili uzmanlara bildirir. ‹lgili uzman›nvakaya el koymas›na kadar geçecek zamaniçinde gerekli ilk ve acil tedbirlerial›r.Son y›llarda malpraktis nedeniyle aç›-lan davalar›n katlanarak artt›¤› ve asistanhekimlerin de bu davalar nedeniyle s›kçayarg›land›¤› görülmektedir. Asistan hekimlerinyarg›lanmas›nda, görev ve sorumluluktan›mlamalar›n›n gözard› edildi¤ive bu nedenle ço¤u zaman haks›z yerecezaland›r›ld›klar› bir gerçektir.Yukar›da da söz edildi¤i gibi; asistanhekimler, ancak e¤itimlerini veren uzmanlar›ndenetiminde ve uzmanlarla birliktehastaya müdahale edebilir ve tedaviyidüzenleyebilirler. Uzmanl›k e¤itimigören bir asistan hekimin bir hastay› tekbafl›na üstlenebilme yetki ve sorumlulu¤uyoktur. Asistan hekimler, pratisyen hekiminyetki ve sorumluluklar›na sahiptirler.Bu yetki ve sorumlulu¤un ötesindebir çal›flmaya tabi tutulduklar›nda, oluflacakmalpraktis veya benzeri hekimlikmesle¤ine dair zararlardan, öncelikle,hastane idaresi sorumlu olacakt›r.47fiUBAT - MART 2011

DOSYAProf. Dr. Do¤an fiahinAYAKLARI DA, GÖVDES‹ DE, BEYN‹ DE B‹ZD‹K90’larda asistan vehekim hareketi90‘lardaki asistan hareketi hangikoflullarda do¤du?1980 askeri diktatörlü¤ünün her türlütoplumsal ve siyasi muhalefeti kapsaml›,sistematik bir terörle bask› alt›ndatuttu¤u uzun y›llardan sonra toplumunher kesiminde toplumsal muhalafetin yenidenhareketlendi¤i y›llarda hekim hareketide yeniden canlanm›flt›.1980 askeri darbesi s›ras›nda üniversitedeö¤renci olan ve siyasi hareketleriçinde yer alm›fl meslektafllar›m›z bu ony›la yak›n zaman diliminde okullar›n› bitirmifl,mecburi hizmete gitmifl, askerliklerinitamamlam›fl ve ihtisas yapmayabafllam›fllard›.1980 askeri darbesi, esas olarak sermayeninyapmak istedi¤i de¤iflikliklerinönündeki engeller olan siyasi güçleri ves›n›fsal örgütleri ortadan kald›rm›flt› vedarbe sonras› dönemdeki Özal hükümetleritam olarak önündeki engelleri kald›-r›lm›fl sermayenin flaha kalkma dönemioldu. Ücretler on y›l içinde çok ciddi olarakazalt›ld›, sosyal haklar, özlük haklar›budand›.80 sonras› hükümetlerin sermaye ilebirlikte gözlerini diktikleri iki alan vard›;biri e¤itim, di¤eri sa¤l›k. Sosyal devletniteli¤i kald›r›lm›fl yeni anayasa ile h›zlanacake¤itim ve sa¤l›¤›n özellefltirilmesi,sermayenin ifltah›n› kabartm›flt›.Sa¤l›kta beklenen giderek artan özellefltirmeler,özel hastaneler ve hekimlerinücretli konumuna indirgendi¤i birsa¤l›k sisteminin yavafl yavafl kurulaca¤›idi. Askeri darbeden sonra önce neredeyseyar› yar›ya azalt›lan, sonra da hep enflasyonunalt›ndaki art›fllarla gerçek anlamdaiyice budanan ücretler de hekimlerinasgari yaflam standartlar›n› dahi karfl›lamaktayetersiz hale gelmiflti. Nöbetücreti kald›r›lm›fl, nöbetler angarya olaraktutturuluyordu. ‹flte 80’li y›llar›nsonlar›nda do¤ru yaflanan hekim hareketi,beyaz eylemler ve bu hareketlerin lokomotifinioluflturan asistan hareketi bukoflullarda ortaya ç›kt›.Öte yandan tabip odalar› tabandakimemnuniyetsizli¤e ve huzursuzlu¤a uygundüflen bir politika izlemiyordu, evetyöneticiler rahats›zl›klar› dile getiriyor,hükümetleri elefltiren demeçler veriyorlard›ama eylem ça¤›r›lar›m›za yan›t vermiyorlard›.Ekonomik koflullar›n a¤›rl›-¤›n› protesto etmek için 14 Mart1989’da ‹stanbul Tabip Odas›’ndan geleneksel14 Mart yeme¤inin iptal edilmesinive hep birlikte köfte ekmek yenilmesinitalep ettik, kabul görmeyince, asistanlarve genç uzmanlar olarak, tabip odas›balosuna kat›lmay›p, Sultanahmet’teköfte ekmek yedik.Askeri darbeden önce fazla mesai ücretiile tutulan nöbetlere ücret ödenmesikald›r›lm›flt›. Hekimlerin ve sa¤l›k personelinin,di¤er devlet memurlar› için 40saat olan haftal›k çal›flma saati 45 saatolarak uygulanmakta ve ek olarak nöbetlerleberaber 60 saati bulmaktayd›.Bu durum kabullenilmiflken 1988’de birgrup asistan, nöbetlerin fazla mesai kabuledilip ücretlendirilmesi istemi ile Sa¤l›kBakanl›¤›’na dilekçe vermifllerdi. Bakanl›kdilekçelerimize hizmetin devaml›-l›¤› ilkesinde nöbet tutuldu¤u için ücretde verilemeyece¤ini söyleyen yan›tlarvermiflti. Gelen yan›t›n ard›ndan davaaçt›k. Bu arada 31 Aral›k 1988 tarihindenöbetlere karfl›l›k ifl güçlü¤ü zamm›ödenmesine dair bir kararname yay›nland›.Her nöbet için 1610 TL de¤er biçilmiflti.Bu afla¤› yukar› bir paket sigaraparas›yd›. Bu paralar› Baflbakan Özal’aSirkeci Postanesi’nden havale ile iade ettik.Dava sürecinde ücretlere zam da yap›ld›.Nöbet ücretleri için yap›lan mücadeleo dönemdeki eylemlerden sadece biriydi.Temmuz 88’de bafllayan eylem süreci,‹stanbul ve Ankara’da iki y›la yak›n süredevam etti. Bas›n, Beyaz Eylemler denenbu eylemlili¤e büyük ilgi gösterdi.Halka hekim eylemlerinin, daha iyi birsa¤l›k sistemi için mücadele oldu¤u anlat›labildi,toplumsal muhalefetin önemlibir parças›n› oluflturdu¤u için, memur veiflçi hareketlerinden, örgütlerinden büyükdestek gördü.Asistan Hareketinin niteliklerineydi ?Asistan hekimler öncülü¤ündeki hekimhareketinin en önemli niteliklerindenbiri son derece demokratik bir iflleyifleve taban inisiyatifine dayal› olmas›idi. En az ayda bir kez toplan›yor, hertürlü sorunu ve yapmay› düflündü¤ümüzfleyleri topluca belirliyor, karara ba¤l›yorve görev süresi bir ay olan yürütme kurullar›seçiyorduk. Yöneticilerimiz yoktu.Hepimiz bu hareketin ayaklar›, askerleri,gövdesi ve ayn› zamanda da beyniydik.Hareket esas olarak 1986-1987 y›l›ndaflekillenmeye bafllam›flt›. 1988’den sonra48HEK‹M FORUMU

DOSYAise tam olarak düzenli bir iflleyifle ve örgütlenmeyeulaflm›flt›.Kararl›, umutlu ve üretkendik. Tabipodas›ndan ayr›, kendi param›zla dergi ç›-karacak kadar kararl› ve üretkendik. Hemenher konuda fikir ve çözümler üretiyor,bunlar› daha çok asistan komisyonubazen de baflka komisyonlar üzerindenoda yönetimine sürekli iletiyorduk.Önerdi¤imiz politikalar›n ve çözüm önerilerininçok az› yap›lsa da y›lm›yorduk,eninde sonunda sözlerimizin uygulanaca-¤›na, gerekirse oda yönetimlerini alabilece¤imizeinan›yorduk.Eskiden beri hekim hareketi içindeyer alan bizden önceki kuflaktan bir çokhekimle yak›n iliflkimiz ve iflbirli¤imizvard› ancak büyüklerin, y›llard›r odadaçal›flan, bürokratlaflm›fl tabip odas› yöneticilerininvesayetleri otomatik olarak kabulgörmüyordu. Kararlar hareketinkendi süreçleri içinde al›n›yor, d›flar›dangelen fikirler öneri olarak de¤erlendiriliyordu.Örgütlüydük. ‹stanbul’da hemen herhastanede örgütlüydük, her hastanedehekimlerle iyi iliflkiler içinde olan, onlarlahekim sorunlar›n› konuflup tart›flan veonlar›n düflüncelerini bizlere ulaflt›rantemsilcilerimiz vard›. Bütün ‹stanbul hastanelerininnabz›n› tutabiliyorduk. Eylemkarar› ald›¤›m›zda hangi hastaneden kaçkiflinin kat›laca¤›n›, kaç kiflinin eylemleregelebilece¤ini öngörebiliyorduk. Tabandakie¤ilimler harekete çok h›zl› ulaflt›¤›gibi, al›nan eylem kararlar› da tabana çokçabuk ulaflt›r›labiliyordu.Daha önce söyledi¤im gibi, sa¤l›k odalar›n›n,hemflire ve di¤er sa¤l›k çal›flanlar›n›nyan›nda , memur ve iflçilerin veonlar›n örgütlerinin deste¤i kazan›lm›flt›,çünkü onlarla birlikte hükümetin sa¤l›kpolitikalar›na karfl› ç›k›yor, herkes içinnitelikli, eflit sa¤l›k hizmeti talebini dilegetiriyorduk.Belirlenmifl amaçlar›m›z, hedeflerimizve sa¤l›k hizmetleri ile ilgili belirli bir politikanlay›fl›m›z vard›. Herkese, genelbütçeden, eflit, ücretsiz sa¤l›k hizmetiverilmesini ve bu sistemde de hekimlerinyaflam standartlar›na ve emeklerine karfl›l›kdüflecek adil bir ücret talep ediyorduk.Özel sektöre ve muayenehanecili¤ekarfl› de¤ildik, ancak sa¤l›¤›n, sosyal devletinbir görevi olmas› gerekti¤ini düflünüyorduk.‹deolojik, siyasi çizgisi ne idi?Dar anlam›yla farkl› siyasi çizgilerdenolsak da siyaset etme tarz› ve sa¤l›k politikalar›konusunda birbirine çok yak›n düflüneninsanlardan oluflan bir harekettik.Bizleri birlefltiren en önemli yan›m›z,temsili demokrasiye fazla inanmamam›zd›.Mümkün olabildi¤ince daha do¤rudandemokrasi yöntemlerinin gelifltirilmesigerekti¤ine inan›yorduk.Odan›n hemen tüm komisyonlar›ndaçal›fl›yorduk, hatta neredeyse tüm komisyonlar›n›biz çal›flt›r›yorduk, ancakönerdiklerimizin çok az› yap›l›yor, sürekliengelleniyorduk. Sonuçta karar› 2 y›ll›-¤›na seçilen 7 kifli veriyordu. Binlerce hekimne düflünürse düflünsün, sonuçta 7kiflilik yönetim kurulu karar al›yordu. Bukarara kaç kiflinin kat›laca¤›, hekimlerindestekleyip desteklemedi¤inin önemiyoktu. Baflta 7 kiflilik bir yönetim kuruluile onlara yak›n 10-15 kifli, di¤er yandaseçimde kendilerine oy vermifl ya da vermemiflolsun binlerce hekim. 2 y›lda biroy vermek d›fl›nda hiçbir karara kat›lamayanbinlerce asistan. Bu yap›n›n mutlakade¤ifltirilmesi gerekti¤ini düflünüyorduk.Tabandan kopuk tepede kendibafl›na hareket eden bir yönetim kurulu,güçsüz ve ifllevsiz olacakt›.Neler yap›ld›?O zamana kadar angarya olarak tutulannöbetlerin ücretlendirilmesi sa¤land›.1990 y›l›nda ‹stanbul’da önce DemokratHekimler grubu olarak ondan sonrakiy›llarda da Demokratik Kat›l›m Grubuolarak tabip odas› seçimleri kazan›ld›.Baflta ‹stanbul Tabip Odas› olmak üzeretabip odalar›n›n ve TTB’nin daha demokratikbir iflleyifle geçmesi sa¤land›.Temsilciler Meclisi kurularak kurumsallaflmas›sa¤land›. Böylelikle yönetimkurulu ile taban aras›nda sürekli, sa¤l›kl›bir iletiflim kanal› olufltu. Hekimler temsilcileriarac›l›¤› ile oda kararlar›na do¤rudankat›lma ve müdahale etme olana¤›kazand›.Tabip odas›n›n hekimlerle iliflkileri gelifltirildi,daha önce yar› illegal bir örgütgibi alg›lanan oda hekimlerin do¤al vemeflru örgütü olarak benimsendi.Sa¤l›k sendikalar›n›n kurulmas›na veörgütlenmesine öncülük edildi.‹stanbulTabip Odas›’n›n kronik mali sorunlar›,ödeme güçlükleri çözüldü. Oda ekonomikaç›dan güçlü bir konuma getirildi.Daha önceki y›llarda çok az hekim kat›l›m›ylagerçekleflen oda seçimlerindekitlesel kat›l›mlara ulafl›ld›.Önümüzdeki günlerAsl›nda 80’li y›llar›n sonlar›ndaki asistanhareketini do¤uran koflullarla flimdikikoflullar birbirine çok benziyor. O zamangenel sa¤l›k sigortas›, aile hekimli¤iuygulamas› ve sa¤l›¤›n özellefltirilmesigerçeklefltirilmek isteniyordu, flimdi bunlar›nhepsi yap›ld›. Üstelik o günlerdenfarkl› olarak, hekim hareketinin önündebir yavafllat›c› olarak duran odalar veTTB bugün asistan hareketinin ve hekimhareketinin en önemli destekçisi hattaöncüsü konumunda.O zamanki hekim hareketi, olanaklar›nda yetersizli¤inin yard›m›yla hükümetlerinflimdi uygulanan sa¤l›kta dönüflümprogramlar›n› bafllatmas›n› engelledi.fiimdi program uygulanmaya bafllad›,neredeyse tüm yasal alt yap› oluflturuldu.Uygulanan sa¤l›k sisteminin olumsuz sonuçlar›ortaya ç›kt›. Tüm bu süreç boyuncaTTB ve odalar›n sürdürdü¤ü mücadeleyeaz say›da hekim destek oldu.Hükümetin sa¤l›kta yaratt›¤› tahribat,di¤er çal›flanlara da halka da anlat›lamad›.Hekimlerin kat›l›m›n›n zay›f, halk›ndeste¤inin olmad›¤› bir ortamda fazla birfley baflar›lamazd›. fiimdi sa¤l›kta dönüflümünyol açt›¤› tahribat büyüdükçe,yang›n üniversiteleri de sarmaya bafllad›kça,hekimlerin mücadeleye kat›l›m›artacak görünüyor.Mücadelelerin ve halk hareketlerininen y›k›lmaz san›lan diktatörlükleri y›kabildi¤iflu günlerde, herkese eflit, niteliklive ücretsiz sa¤l›k sistemi talebimizin kazan›lmas›mümkün ve e¤er mücadeleedersek de olas›d›r.49fiUBAT - MART 2011

DOSYASöylefli: Zerrin O¤la¤uAsistan e¤itimistandart olmal›‹stanbul T›p Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dal› Baflkan› Prof. Dr. Raflit Tükel;uzmanl›k e¤itimi ve asistan hekim sorunlar› üzerine olan sorular›m›z› yan›tlad›.Bildi¤inizgibi net birasistan hekim tan›m› yap›lam›yor (hekim,t›pta uzmanl›k ö¤rencisi?), sizceasistan hekim nedir?Asistan hekimler, “T›pta ve Difl Hekimli¤indeUzmanl›k E¤itimi Yönetmeli-¤i”nde, uzmanl›k ö¤rencileri olarak tan›mlan›yor.Uzmanl›k ö¤rencisi, bu tan›-ma göre, ilgili yönetmelik ve mevzuathükümleri çerçevesinde uzman olarakyetifltirilmek amac›yla e¤itim ve ö¤renimgören, araflt›rma ve uygulama yapan hekimdir.Burada as›l sorun oluflturan, yukar›daverilen tan›m de¤il; asistan hekimlerin,kendileri için yap›lan tan›mdanfarkl› olarak, e¤itim ve hizmet dengesigözetilmeden, a¤›r bir ifl yükü alt›nda çal›flt›r›l›yorolmalar›d›r. Asistan hekimin,özellikle de son y›llarda, ‘e¤itim gören’tan›m›ndan giderek uzaklaflt›¤› görülmektedir.Asistan hekim tan›m› içinde‘araflt›rma yapan’ ifadesine yer vermenin,birçok e¤itim kurumunda art›k birkarfl›l›¤› yoktur. Ayr›ca, uzmanl›k ö¤rencisiolarak isimlendirmede, vurgunun sadecee¤itim alma süreci üzerine yap›lmas›n›nbir eksiklik oldu¤u görüflündeyim.50HEK‹M FORUMU

DOSYABu nedenle de hekimlik üzerine vurguiçerdi¤i için, ‘asistan hekim’ olarak isimlendirmeyidaha uygun buluyorum.Uzmanl›k e¤itiminin standardizasyonuhakk›nda ne düflünüyorsunuz,bu e¤itim nas›l denetlenmektedir?Uzmanl›k e¤itiminin temelini müfredatoluflturur. Müfredat› tan›mlamayageleneksel yaklafl›m› aç›klayarak bafllayal›m.Geleneksel yaklafl›m; bu alanda, ö¤renmenin,rutin klinik çal›flmalar›n birparças› olarak do¤all›kla gerçekleflti¤i fikriüzerine kuruludur. Aç›k olarak tan›mlanm›flhedefler yoktur. Organize bir e¤itimprogram› yer almaz. E¤itici hekimlerinprograma kat›l›mlar› gelifli güzel, yap›land›r›lmam›flbir flekildedir. Asistan hekimlerine¤itim gereksinimlerine ilgi çokazd›r. Günümüzde çoktan terk edilmiflolmas› gereken bu yaklafl›m, ne yaz›k ki,birçok e¤itim kurumda hala geçerli durumdad›r.E¤itimi geri plana iten, kimiyerde yok sayan performans sistemininuyguland›¤› ülkemizde, bu yaklafl›m›n bilegerisinde kalan e¤itim kurumlar› vard›r.Uzmanl›k e¤itiminde yeni ve ça¤daflyönelim ise, ö¤renmenin sonuçlar›naodaklan›r. Bu yaklafl›mda, ö¤renmedenbeklenen sonuçlar aç›k olarak tan›mlanmal›d›r.Ö¤renmenin beklenen sonuçlar›temel al›narak e¤itimin içeri¤i ve organizasyonubelirlenmeli; uygun bir e¤itimortam›nda ö¤renme yöntemleri ve de-¤erlendirme ifllemlerini içeren e¤itimstratejileri gelifltirilmelidir.De¤erlendirme süreci uzmanl›k e¤itimininstandardizasyonu aç›s›ndan çokönemlidir. Ça¤dafl de¤erlendirme yaklafl›mlar›nda,ö¤renmeyi cesaretlendirecek,onu güçlendirecek bir geri bildirim öneç›kart›lmal›d›r. Burada bütün amaç, asl›ndadaha derinlemesine, daha fazla bilgiyeulafl›lmas›n› sa¤layacak bir sisteminkurulmas› ve de¤erlendirmenin amac›n›naç›k ve net olmas›d›r.E¤itim sürecinin uygun flekilde yürütüldü¤ünündenetlenmesini, bir üçgenüzerinden düflünebiliriz: Üçgenin bir aya-¤›nda e¤itim kurumu yer al›rken, di¤eriki aya¤› e¤itim alanlar› ve e¤iticileri içerir.Bu süreçte kurum ziyareti özel biröneme sahiptir. Kurum ziyaretiyle e¤itimalt yap›s› de¤erlendirilir, e¤itim program›gözden geçirilirken, bir yandan da asistanhekimlerin geri bildirimi sa¤lan›r.T›pta Uzmanl›k Kurulu’ nun (TUK) görevleriaras›nda; kurumlara uzmanl›k e¤itimiyetkisi verilmesi ve bu yetkinin kald›r›lmas›nailiflkin teklifleri görüflüp kararaba¤lamak; uzmanl›k e¤itimi veren kurumve birimin fiziki yap›s›, yatak say›s›,e¤itim araç, gereç ve personel durumuyönünden sahip olmas› gereken asgari nitelikve standartlar› belirlemek de yer al›-yor. TUK’ un bu görevini yerine getirdi-¤ini söylemek zor. Örne¤in, yeni aç›lane¤itim ve araflt›rma hastanelerine e¤itimverme yetkilerinin hangi asgari nitelik vestandartlara göre verildi¤inin yan›t› aç›kde¤il. TUK taraf›ndan uzmanl›k ana dalve yan dallar›nda oluflturulan MüfredatKomisyonlar› da, çal›flmaya bafllamalar›-n›n üzerinden bir y›l› aflk›n bir süre geçmesinekarfl›n, birkaç› d›fl›nda çal›flmalar›-n› tamamlayamad›lar. Uzmanl›k e¤itimiaç›s›ndan asgari nitelik ve standartlar belirlenmedi¤isürece, e¤itimin standardizasyonuve denetlenmesinden söz edilemez.TTB-UDEK, Ulusal Yeterlik Kuruluve uzmanl›k alanlar› Yeterlik Kurullar›’n›n son dönemde a¤›rl›k verdi¤i alanlardanbirini, Akreditasyon Kurullar› taraf›ndangerçeklefltirilen e¤itim kurumlar›ziyaretleri oluflturuyor. Bir yerde, TTB-UDEK çat›s› alt›ndaki yap›lanman›n, Sa¤l›kBakanl›¤›’n›n yapamad›¤›n› yaflama geçirdi¤inisöyleyebiliriz.Yeni aç›lan e¤itim-araflt›rma hastanelerinine¤itici kadrosunu nas›l de-¤erlendiriyorsunuz? E¤itici standartlar›nas›l, hangi kriterlere göre belirleniyor?Ülkemizde ad› “E¤itim ve Araflt›rmaHastanesi” olan, ancak a¤›rl›kl› olarakhizmet verme ifllevi gören hastanelerinsay›s› giderek artmaktad›r. ‹kinci basamaksa¤l›k hizmeti veren devlet hastaneleriiki y›ldan bu yana e¤itim ve araflt›rmahastanesine dönüfltürülüyor. Kimi hastanelerde, gerekli e¤itim alt yap›s› oluflturulmadan,e¤itim ve araflt›rma hastanesiolarak aç›l›yor. Bu geliflmelerin çarp›c› sonucu,ikinci basama¤›n giderek ortadankald›r›lmas› ve hizmetin tümüyle e¤itimve araflt›rma hastanelerine kayd›r›lmas›-d›r. Bu sistemde, ikinci basamakta devlethastanelerinden boflalan yer, özel hastanelertaraf›ndan dolduruluyor. Sonuçta,e¤itim ve araflt›rma hastanelerinde performansadayal› çal›flma nedeniyle hizmetön plana geçmifl, e¤itim ise geri plandakalm›flt›r. E¤itimin giderek mesai saatlerinind›fl›na kayd›¤›, e¤itici konumundaolanlar›n klinik ifl yüküne bo¤uldu¤u birsistemde e¤itici standartlar›ndan söz etmekmümkün gözükmüyor.Ço¤u hastanede asistan hekimlernöbet ertesi izin kullanm›yor, 33 saatevaran kesintisiz çal›flma süreleri hakk›ndane düflünüyorsunuz? Bu konudakiçözüm önerileriniz nelerdir?Ülkemizde kamu sa¤l›k çal›flanlar›n›nçal›flma süreleri 2368 say›l› ‘Sa¤l›k PersonelininTazminat ve Çal›flma Esaslar›naDair Kanun’ ile düzenlenmifl ve 45 saatolarak belirlenmiflti. Bütün kamu çal›flanlar›n›nhaftal›k çal›flma süresi 40 saatiken, sa¤l›k çal›flanlar›n›nkini 45 saat olarakdüzenleyen 2368 say›l› kanun, geçti-¤imiz y›l Tam Gün Yasas›n›n ç›kmas›ylabirlikte yürürlükten kalkt›. Böylece, TamGün Yasas›n›n yürürlü¤e girdi¤i tariholan 30 Temmuz 2010’dan bafllayarak,sa¤l›k çal›flanlar›n›n mesai saatleri günlük9 saatten 8 saate, haftal›k 45 saatten 40saate indirilmifl oldu. Ancak, sa¤l›k çal›-flanlar› haftal›k 40, günlük 8 saat çal›flmahakk›ndan sadece 02 A¤ustos 2010 Pazartesigünü yararlanabildiler. Sa¤l›k Bakanl›¤›,03 A¤ustos 2010 tarihinde yay›mlad›¤›bir genelgeyle, mesai saatlerinebir saatlik dinlenme süresi (ö¤le tatili) ekleyerek,sa¤l›k çal›flanlar›n›n çal›flma sürelerinitekrar fiili olarak günlük 9, haftal›k45 saate ç›kard›.Nöbet saatlerine iliflkin herhangi biryasal düzenleme veya standardizasyonolmad›¤›ndan, nöbet s›kl›¤› ve çal›flma süreleri,ilgili klinik flefli¤inin inisiyatifi ilebelirlenmekte.Avrupa Çal›flma Süresi Direktifi’ne göre,sa¤l›k çal›flanlar› için haftal›k normalçal›flma süresi 40 saat; nöbet dahil olmaküzere fazla çal›flma süresi ise en fazla 8saattir. Gece çal›flma ise, 24 saatlik dönemiçin 8 saat ile s›n›rland›r›lm›flt›r.Günlük dinlenme, her bir 24 saatlik dönemiçin, en az aral›ks›z 11 saat dinlenmesüresi; haftal›k dinlenme, günlük dinlenmesüresinin d›fl›nda, haftada (7 gün)en az bir gün (24 saat) dinlenme süresiiçermelidir. Ayr›ca, 6 saatten fazla olançal›flma günlerinde, en az 20 dakikal›kbir dinlenme aras› verilmesi gerekmektedir.Y›ll›k izinler ise, dört hafta ücretli izin51fiUBAT - MART 2011

DOSYAfleklinde olmal›d›r.Ülkemizde uzmanl›k e¤itimi verenhastanelerdeki uygulamalara bakt›¤›m›zdaasistan hekimlerin çal›flma süreleri venöbet say›lar›n›n, e¤itim gereksinimlerinegöre de¤il, hastanelerin ifl yükü dikkateal›narak belirlendi¤ini görüyoruz. Bununsonucunda, özellikle cerrahi branfllarda,1,5–2 y›l boyunca gündüz mesailerineek olarak, ayda 10-15 nöbet tutulmas›nedeniyle, bir asistan hekimintoplam zaman›n›n üçte ikisini hastanedegeçirmek zorunda kald›¤› biliniyor.Bu konudaki çözüm önerim, asistanhekimlerin çal›flma koflullar›n›n yasalarave uluslararas› normlara uygun bir flekildedüzenlenmesi olarak özetlenebilir.Tam gün ve hizmet bafl›na ödeme(performans) uygulamas› ile gelecekteplanlanan kamu hastane birlikleritasar›s›n›n asistan hekim e¤itimineetkisi hakk›nda ne düflünüyorsunuz?Hizmet bafl›na ödeme (performans)sistemi, daha fazla ifllem-daha fazla kazançanlay›fl› üzerine kurulu bir sistemdir.Bu sistemde, e¤itim-araflt›rma-niteliklisa¤l›k hizmeti sunumu gibi iyi hekimlikde¤erlerinden ödün verilir. E¤itimeve araflt›rmaya ayr›lan zaman azal›rken,yo¤un bir klinik ifl yüküyle karfl›lafl›-l›r. Bu sistem, bildi¤iniz gibi, Sa¤l›k Bakanl›¤›’naba¤l› hastanelerde uzun bir sürediruygulan›yor. Performansa dayal›ödeme sistemi, asistan hekimleri kapsam›yor.Ayr›ca, bu sistemde e¤itim saatinintan›mlanmam›fl oldu¤unu görüyoruz.E¤itimlerin hiç yap›lmad›¤› ya da yap›lmayanbilimsel toplant›, ders gibi e¤itimfaaliyetlerinin yap›lm›fl gibi gösterildi¤ie¤itim kurumlar› oldu¤u biliniyor. Kimidurumda da, e¤itime ayr›lan saatlerinmesai sonras›na kayd›r›ld›¤›na tan›k oluyoruz.Hizmetler puan toplama sistemitaraf›ndan yönlendiriliyor. Genellikle basitifllemlerin yap›ld›¤› vakalar tercih ediliyor.Burada puan zaman iliflkisi önemliduruma geliyor. Hekimin ne kadar süredebir ifllemi yapaca¤›, o ifllemden gündekaç tane yapaca¤› hesaplan›yor. Bu türönceliklerin oldu¤u bir sistemde, asistane¤itiminin yara almamas› düflünülemez.Tam Gün Yasas›yla birlikte, t›p fakültelerindee¤itim ve araflt›rmaya verilena¤›rl›¤›n, giderek hasta bak›m›na kaymas›bekleniyor. Bu durum, t›p fakültelerininakademik niteliklerini yitirmeleri anlam›nagelmektedir. Bu sistemde, ö¤retimüyeleri finansal bask›lar nedeniyleö¤retmeye çok az zaman bulabilecekler;e¤itici yönü ön planda olan ö¤retim üyelerigiderek hizmet a¤›rl›kl› çal›flan ö¤retimüyelerine dönüfleceklerdir.Kamu Hastane Birlikleri Yasa Tasar›-s›nda, Bakanl›k bünyesindeki sa¤l›k kurulufllar›n›nözerk ‘sa¤l›k iflletmesi’ statüsünegeçirilmesi ve daha sonra da iflletmehaklar› devredilmek yoluyla özellefltirilmelerineolanak tan›yan hükümler yeral›yor. Kamu hastanelerinin, yasa tasar›-s›nda yer alan yeni yap›lanmalar› ve yönetimflekilleriyle, kamusal alandan giderekuzaklaflan ticari flirketlere dönüflmelerikaç›n›lmaz gibi. Kar amaçl› olarak çal›flanflirketlerde asistan e¤itiminden sözetmek oldukça zor. Bu yeni sistemde,asistan e¤itimi konusundaki mevcut aksakl›klar›nartaca¤›n›, e¤itim programlar›n›nka¤›t üstünde kal›p ço¤u zaman uygulamayageçirilemedi¤ini görece¤iz.Yatakl› tedavi kurumlar› yönetmeli-¤inin hasta bak›m›na ve asistan e¤itimineetkilerini nas›l de¤erlendirmektesiniz?Çözüm önerileriniz nelerdir?Yatakl› Tedavi Kurumlar› ‹flletme Yönetmeli¤i’negöre, poliklinikten servislereyat›r›lmak üzere gönderilen hastalar›nuzmanl›k e¤itimi görenlerin gözetimindeyat›r›lmalar›; uzmanl›k e¤itimi görenlerin;yat›r›lan bu hastalar›n hemen müflahadelerinialmalar›, muayene ederek sonuçlar›de¤erlendirmeleri ve acil tedavive müdahaleyi gerektiren vakalar› derhal,acil olmayan vakalar›n muayene vetetkik sonuçlar›n› ise, ertesi gün sabahvizitesinde servis uzman›na bildirilmesigerekiyor. ‹lgili uzman›n vakaya el koymas›nakadar geçecek zaman içinde gerekliilk ve acil tedbirleri almak, yine asistanhekimlerin görevleri olarak tan›mlan›yor.Yönetmelikte yer alan bu tan›mlama,yatakl› tedavi kurumlar›nda asistanhekimlerin hastan›n gerekli ilk muayene,tetkik ve de¤erlendirmelerini yapt›ktansonra, sonuçlar›n uzman hekimlere bildirilmesinive yönetmelikte yer alan ifadeylesöylersek, uzman hekimlerin ‘vakayael koymas›’n› gerekli k›l›yor.Uzman hekimlerin devreye girmedi¤i,gözetimin olmad›¤› ve asistan hekiminvakayla tek bafl›na kald›¤› durumlar, yönetmeli¤eayk›r› olup, asistan e¤itimi vehasta bak›m›n› son derece olumsuz etkilemektedir.E¤itim kurumlar›nda, hizmetine¤itimle iç içe verilmesi gerekir.Çözüm son derece aç›kt›r: Yönetmelikleruygulanmal›, hasta bak›m sürecinde uzmanl›ke¤itiminin gereklilikleri yerine getirilmelidir.Asistan hekimlere yönelik fliddetkonusundaki düflünceleriniz nelerdir?Baflta hekimler olmak üzere sa¤l›k çal›flanlar›nayönelik fliddet olaylar› her geçengün daha çok artmaktad›r. ‹flin kötüsüfliddet, giderek s›radan bir olaym›fl gibikabul edilmeye bafllanm›flt›r. Sa¤l›kortam›nda yaflanan her türlü aksakl›k veyetersizlikten hekimlerin sorumlu tutuldu¤unatan›k oluyoruz. Uygulanan sa¤l›kpolitikalar›, sa¤l›k alan›nda yaflanan sorunlarauygun çözümler üretmek bir yana,sistemin ma¤duru konumunda olankesimleri, hekimler ile hastalar› karfl›karfl›ya getirmektedir. Gün afl›r› nöbettutan, polikliniklerde bir günde çok say›-da hastaya bakan, yatakl› servislerindehastalar›n tüm sorumlulu¤unu üstlenen,kesintisiz olarak uzun saatler sa¤l›k hizmetivermek zorunda b›rak›lan asistanhekimler, sa¤l›k alan›nda yaflanan fliddetinaç›k hedefi konumundad›rlar.Hekimlere yönelik fliddet olaylar›ndasorumluluk öncelikle fliddete u¤rayan hekiminkurumunda olmal›d›r. Bu nedenle,her fliddet olay›n›n sonras›nda, üst makamlarcafliddet olay›n›n gerçekleflti¤ikurumda baflhekimli¤in yükümlülükleriüzerinden bir soruflturma yürütülmeli;olay s›ras›nda idari ve güvenlik ile ilgilieksikliklerin olup olmad›¤›; olay sonras›ndafliddete u¤rayan hekim için adli giriflimlerinuygun flekilde yap›l›p yap›lmad›¤›,t›bbi yard›m ihtiyac›n›n karfl›lan›pkarfl›lanmad›¤› de¤erlendirilmelidir. Hastalarile hekimleri karfl› karfl›ya b›rakansa¤l›k politikalar› terk edilmeli; Bakanl›ktaraf›ndan fliddet olaylar›n›n önemsiz s›-radan olaylar gibi gösterilmesi, bir anlamdainkar edilmesi yerine, konu bütünciddiyetiyle ele al›nmal› ve bizzat Bakanl›ktaraf›ndan meslek örgütleriyle iflbirli-¤i içinde fliddet olaylar›n› izleme ve önlemeçal›flmalar› yap›lmal›d›r.52HEK‹M FORUMU

MAKALEDr.Tevfik Çakmakç›Halk Sa¤l›¤› Uzman›Maskelerhakk›ndabilmemizgerekenlerSolunum yolu enfeksiyonlar› duyarl› olan toplumlardagenellikle h›zla yay›lan ve büyük salg›nlar yapan hastal›klard›r.Bunun en belirgin örne¤i grip salg›nlar›-d›r.Gribinin bulaflmamas› için en etkin yöntemler afl› ve kifliselkorunma önlemleridir. Öksürme ve hapfl›rma s›ras›nda a¤›z veburundan ortama damlac›klar yay›l›r. Bunlar yaklafl›k 1,5 metrelikmesafedeki di¤er insanlarca solunum yolu ile al›nabilir.Yay›lmay› önlemek için a¤›z ve burun kapat›lmal›d›r. Toplu yaflananya da çal›fl›lan yerlerde maske kullanmak çok faydal›d›r.Maske hem hasta kifliden ortama virüs yay›lmas›n›, hem de ortamayay›lm›fl virüs varsa bunlar›n sa¤l›kl› kiflilere bulaflmas›n›engeller.Ülkemiz piyasas›nda çok çeflitli maskeler sat›lmaktad›r.Bunlar›n % 95’den fazlas› endüstride kullan›lan toz maskeleridir.Ambalajlar›nda EN149:2001 FFP1, EN149:2001 FFP2 veEN149:2001 FFP3 standartlar›ndan birini tafl›d›klar›na iliflkinibareler bulunur. Bu standartlar, kiflisel koruyucu donan›mlararas›nda yer al›p, bak›m gerektirmeyen toz, sis ve duman maskelerininAvrupa standard›d›r. 2005 y›l›ndan sonra bu maskelerinkufl gribinden korudu¤u yolunda tan›t›mlar yap›lmayabaflland›. Günümüzde de gripten korudu¤u iddia edilmektedir.Oysa ki bunlar tamamen yanl›fl bilgilendirmelerdir. Bu tip maskelersadece kat›, su ve ya¤ bazl› zerreciklere karfl› filtrelemeyoluyla koruma sa¤layabilmektedirler. Bu zerreciklerden çokçok daha küçük olan mikroorganizmalara karfl› hiçbir etkinlikleriyoktur.89/686/EEC Avrupa Direktifi'ne uygun olarak belirlenen ve1991 y›l›nda kabul edilen EN149 standard›na göre maske seçimikoruma kademesine ba¤l› olarak befl ayr› grupta yap›l›-yordu (FFP1, FFP2S, FFP2SL, FFP3S, FFP3SL) ve çal›flma alan›ndabulunan risklere uygun koruma sa¤layacak toz maskesikoruma kademesi belirleniyordu.Koru›ma kademelerinde yer alan harflerin anlamlar› ise;FF: Face FilterP1: Mekanik çal›flmalar sonucu ortaya ç›kan toksik olmayantozlarP2: MAK de¤erleri 0,1 mg/m3'den büyük olan tozlar.P3: Toksik, kanserojen, radyoaktif tozlar ve MAK de¤erleri0,1 mg/m3'den küçük olan tozlarS: Kat› ve su bazl› s›v› zerreciklerL: Kat› ve ya¤ bazl› s›v› zerreciklerBu standart 2001 y›l›nda EN149:2001 Toz Maskeleri YeniAvrupa Standard› olarak yenilendi ve maskelerde koruma kademeleriyükseltildi. Ürün say›s› ise 3 olarak belirlendi. Yenistandarda göre tüm toz maskeleri hem kat› hem de su ve ya¤bazl› s›v› zerreciklere karfl› koruma sa¤l›yor ve SL koruma tümmaskelerde yer almaktad›r..SL koruma tüm maskelerde yer ald›¤›ndanmaske üzerinde belirtme koflulu ortadan kalkm›flt›r.Maske üzerinde sadece FFP1, FFP2, FFP3 koruma kademelerinin,EN149:2001 ve CE onay iflareti ile onay numaras›n›nyer almas› yeterli say›lmaktad›r. Bu yenilikle beraber çal›flmaalan›nda bulunan risklere uygun seçim çok daha kolaylaflm›fl vemaskelerin koruma kademeleri yükseltilmifltir. P1 KorumaKademesinde olan bir maske bile kat›, su ve ya¤ bazl› zerreciklerekarfl› koruma sa¤layabilmektedir.EN 149:2001 FFP2 maskeler: Partikül büyüklü¤ü 3 mikronve yukar›s›ndakileri % 94 oran›nda bir güvenlik s›n›r›yla54HEK‹M FORUMU

MAKALEtutabilmektedir. Bunlar›n filtre güvenlik s›n›r› % 92 olarak kabuledilmektedir.EN 149:2001 FFP3 maskeler: Güvenlik s›n›r› % 99'dur. 3mikron ve üzeri partikülleri tu›tar.Yukarda aç›kland›¤› üzere "EN 149:2001 Standard›" TozMaskeleri Standard›'d›r. Medikal maskelerle ilgisi yoktur.Piyasada medikal maske olarak bilinen maskeler ise ikistandart kategoride üretilir. Muayene maskesi ve cerrahi maske.Her ikisi de esas olarak kullan›c›n›n a¤›z ve burnundan kaynaklanacakolan mikroorganizmalar›n hastaya veya steril bölgeyeda¤›lmas›n› önlemeye yönelik tasarlanm›fllard›r. Cerrahimaskeler, muayene maskelerinden daha iyi yüze oturur veçoklukla daha yüksek filtreleme etkinli¤ine sahiptirler. Bunlar›npor büyüklü¤ü 10-100 mikrondur. Influenza virüslerinin0,1 mikron büyüklü¤ünde oldu¤u göz önüne al›n›rsa bu maskelerinvirüslerin geçiflini önleyemeyece¤i aç›kt›r. Yine bu maskeler,ortalama damlac›k çap› 3 mikron olan bakteriyel aerosollerletest edilmektedir.Medikal maskeler 93/42/EEC T›bbi Cihazlar Direktifi’ne tabidir(S›n›fI - Di¤er) ve medikal maskeler için EN 14683:2005Avrupa Standard› kullan›lmaktad›r. Bu standarda göre medikalmaskeler 3 test yöntemi kullan›larak s›n›fland›r›lmaktad›r.1- ‹n vitro bakteriyel filtrasyon verimi (BFE) (ASTMF2101-07)% 95% 982- Delta P De¤eriTip I ve II : S›çrama geçirir

GEZ‹Prof.Dr. Semih Halezero¤luGö¤üs Cerrahisi Uzman›Motosiklet üzerindeG.Afrika yolculu¤u...Y›l 2000, ‹talyan meslektafl›m Giovanni Magnanelli ileBrüksel’de akflam yeme¤indeyiz. Sohbet hastaneye nas›lgidildi¤ine geldi¤inde “ben motosiklet kullan›yorum”dedi. “Ne hissediyorsun peki motor üzerinde”? diyesordum. Yar› ermifl bir tebessümle yan›tlad›: “I feel the life Semih”.‹stanbul’a döner dönmez ehliyet sonra da kitaplar, dergiler,internet ve sürüfl dersleri sonras› 2003 y›l›nda ilk motosikletimiald›m. fiimdi y›l›n büyük bölümünde ‹stanbul trafi¤indenkurtulmak için hastaneye motosikletle gidiyorum; y›lda yaklafl›k15.000km. Ama hiç bilmedi¤im uzak, çok uzak Afrika ülkelerive motosiklet…‹flte bunun öyküsü.8 Aral›k 2010, saat 23:00 THY ile ‹stanbul’dan hareketOn saatlik uçufl sonras› Johannesburg havaalan›nda, bizerehberlik edecek olan Sarper ve tur arkadafllar›m Elif, Ömer,Cengizhan ve Erman ile tan›fl›yoruz. Gün planlama ve flehri görmeklegeçiyor.Yola ç›k›fl (10 Aral›k 2010)Daha önceden ayarlamalar› yapt›¤›m›z flekilde motorlar› teslimal›yoruz. Trafik bize göre ters taraftan ak›yor, al›flmak zamanalacak. Yaklafl›k 400km’lik ya¤›fll› bir yolu katederek Mpumalangabölgesine ulafl›yoruz. Geceyi burada konaklayarak geçirece¤iz.Blyde River Canyon ve Swaziland (11 Aral›k 2010 )Sabah 07.00’de hareket. Yüz km. sonra Afrika’n›n Harikalar›’ndanbiri say›lan Blyde River Canyon’a ulaflt›k. Amerika’dakiGrand Canyon ve Namibya’daki Fish River Canyon’dan sonradünyadaki en büyük 3. kanyon. Ak›l almaz flekilde yüksek biruçurumun tam kenar›na hiç bir engel olmadan ulafl›labiliyor.Buradaki da¤lar›n üzeri de t›pk› Cape Town’daki Masa Da¤›gibi dümdüz.Ö¤len yeme¤inde Swaziland’daki hava durumunu kontrolediyoruz. Metrekareye 15 litre ya¤›fl, sel ve f›rt›na görünüyor.Gülmekten baflka yapacak bir fleyimiz yok.SwazilandSwaziland bir milyon ikiyüzbin nüfuslu, Afrika’daki 3 krall›ktanbiri. Halk› Swazilerden olufluyor ve resmi dilleri ‹ngilizce veSiswati. BM raporlar›na göre ortalama yaflam süresinin dünyadaen k›sa oldu¤u yer; erkeklerde 32, kad›nlarda 33 y›l. Ölümlerinbafll›ca sebebi AIDS.Vize gerekmiyor, pasaport ifllemlerinden sonra büyük bir sorunlakarfl›laflmadan, 20 yafllar›nda sivil bir gencin eski otoparklardakibenzeyen bir demir bariyeri eliyle kald›rmas› sonu-56HEK‹M FORUMU

GEZ‹cu Swaziland’a girifl yapt›¤›m›zda saat 17.00. Henüz ya¤muryok ve gidilecek bir 150km yolumuz var. Swazilerin ulusal söylemi“siyinqaba” yani “biz bir orman›z”. Bunu ülkeye girer girmezgörebiliyorsunuz.Yar›m saat sonra hava tamamen karar›yor ve rengarenkflimflekler olanca güzelli¤i ile uçsuz bucaks›z orman›n üzerindedans ediyor. Eflsiz bir görsel flölen. Cam›n arkas›ndan seyrediyorolmay› m› tercih ederdim emin de¤ilim. Ya¤murluklar› giyiphayat›m›zda daha önce hiç karfl›laflmad›¤›m›z fliddette birya¤murun alt›nda yolcululu¤a bafll›yoruz. Kasklarda silecekyok, ya¤an ya¤murdan ve karanl›ktan önümüzü göremiyoruz.Ifl›k yaln›zca flimflekler çakt›¤›nda görülüyor. Çok nadiren birotomobil geçiyor yan›m›zdan. ‹ki saat sonra baflkent Mbabane’deduracak bir benzinci buldu¤umuzda her fley, pasaportlar,paralar ›slanm›fl, kameralar ve telefonlar›n ço¤u çal›flmaz halegelmiflti. Kahve ve bisküvi ile karn›m›z› doyurduk. Oturacak biryer yok. Bir saatten fazla ya¤murun hafiflemesini bekliyoruzama durmas› ile ilgili hiç bir ümit ›fl›¤› yok ortada.Konaklayaca¤›m›z yere yaklafl›k 80km daha var ve yola ç›kmakzorunday›z. Orman içerisinde Korucu Evi denilen yere saat23:00 gibi vard›¤›m›zda buray› iflleten ‹ngiliz çift bizi karfl›l›-yor. Yaz olmas›na ra¤men hava so¤uk ve kalan konuklar bir flömineninbafl›nda. Hepsi bizim gelece¤imizi biliyor ve heyecanl›-lar. Samimi flekilde selaml›yorlar ve ta Türkiye’den buraya motorlageldi¤imiz san›yorlar. Asl›nda durumu bozmamak varama, aç›kl›yoruz. Bahçe içerisinde bungalowlara yerleflip k›yafetlerimiziyanan kaloriferlerde ve saç kurutma makineleriylekurutmaya çal›fl›yoruz. Yar›n sabah yola ç›k›fl 06:00’da.Mozambik’e girifl (12 Aral›k 2010)Mozambik s›n›r›nda vize ifllemleri 3 saat sürdü. Ya¤mur peflimizib›rakm›yor. Bugün toplam 400km yolumuzun yar›s›ndanço¤u ya¤›fl alt›nda geçiyor. Mozambik eski bir Portekiz sömürgesi.Portekizce resmi dil, ama insanlar günlük yaflamda yereldilleri tercih ediyor daha çok. S›tma çok önemli bir halk sa¤l›¤›sorunu. Biz buraya gelmeden önce proflaksiye bafllad›k. BaflkentMaputo Hint Okyanusu k›y›s›nda yerleflmifl, kifli bafl› gelirin1.000 dolar›n alt›nda (ayn› kaynakta Türkiye’de 13.000 dolar)oldu¤u bir ülke ile uyumlu olarak resmedilebilir. Ülke yaklafl›k23 milyon nüfuslu, baflkent 1 milyondan fazla. Ama aç›kças›bana çok daha fazla gibi geliyor. Mozambik’e girdi¤imiz saniyedeanl›yoruz: iflte Kara Afrika buras›!‹yi ‹nsanlar Ülkesi’ne yolculuk (13 Aral›k 2010)Bugünkü yolculuk 600km. Var›fl noktam›z Inhambane, yereldilde “iyi insanlar ülkesi” anlam›na geliyor. Yaflayan en büyükbal›k olan “balina köpekbal›¤›” dal›fl› için Hint okyanusuna aç›-l›rken üzerimizdeki her fleyi k›y›da b›rakmam›z gerekti¤ini söylüyorlar.Yani, sadece k›yafetleri de¤il, pasaportlar›, kameralar›ve sahip oldu¤umuz tüm paralar›! Tamam, “kilitli kutular vard›r”diye düflünüyoruz. Ama yok, tatha kutular var ama a¤z›aç›k. Tekrar tekrar soruyoruz, “ne kadar güvenli bu durum?”diye. “fiimdiye kadar hiç bir olay yaflamad›k” diyorlar. Sahilde,tamamen aç›k bir yerde, herfleyimizi k›y›da b›rak›p birkaç saatsürecek okyanus dal›fl›na gidiyoruz. Safari s›ras›nda az dahamasum balina köpekbal›¤› yerine beyaz köpekbal›¤›ndan sonraen vahfli tür olan kaplan köpek bal›¤›na (Tiger Shark) dalacakt›kki rehber önden dal›p kontrol etti. Yoksa bu an›lar› baflkayerde anlat›yor olabilirdim flimdi. Sonuçta k›y›ya dönüflümüzdeneden buraya Inhambane denildi¤ini anlad›k. Herfley b›rakt›¤›-m›z yerdeydi. Herkesin çok “korktu¤u” Kara Afrika’da benimanlayamad›¤›m baflka bir fleyler olmal›. Buras› iyi insanlar k›tas›.Bu Afrika’ya ikinci ziyaretim, bunun d›fl›nda tek bir gözlemimdahi olmad›.Kruger Park (16 Aral›k 2010)Kruger Park ‹srail’den daha genifl bir do¤al yaflam alan›. NationalGeographics belgesellerinin büyük k›sm›n›n çekildi¤i yer.Motosikletlerin içeriye girmesi mümkün de¤il. Çünkü ç›kmay›hayal bile edemezsiniz. Safaride “5 büyükler” dedikleri aslan,fil, bufalo, leopar ve gergedan› görmek peflindeyiz. Rehberimizbir Swazi ve hem arac› sürüp hem de kilometrelerce ötedeki ormandak›p›rdayan bir gergedan kula¤›n› görüp durarak bize enterasananlar yaflat›yor.Eve dönüfl (19 Aral›k 2010)On günde motosiklet üzerinde yaklafl›k 3.000 km süren yolculu¤usorunsuz flekilde tamamlay›p motorlar› Johannesburg’dateslim ederek eflsiz an›larla ‹stanbul’a dönüyoruz.57fiUBAT - MART 2011

ÖYKÜDr. Veysi ÜlgenA¤r› kesiciGüneflin en s›cak dalgalar›; insan teri kokan toprak zeminlibahçe, budanm›fl dallar›yla koca bir ç›nar. ‹nsanbedeni boyunda tu¤ladan çevrili bir duvar ile yar›s›kerpiç bir barakadan oluflmufl bir k›raathane ö¤len tatilini tüketenemekçiler... Yak›c› günefle ve topra¤a düflen insan terinera¤men s›rt›nda alt taraf› sökük kahverengi çeket giymifl,genifl kemersiz pantolonlu kirli sakall› bir adam, ç›nar›n gölgesialt›nda ellerinde koca çay bardaklar›yla serinlemeye çal›-flan orta yafll›, biri iki adama yaklaflarak “a¤r› kesici var m› abiler!”dedi.Gözlüklü ve daha zay›f olan› bir anda donakal›yor. Elinde kiçay barda¤›n› ç›nar a¤ac›n›n alt›nda serinlemeye çal›flan erkekahalinin flaflk›n bak›fllar› alt›nda düflürüveriyor.“Dur bakal›m ne oluyoruz böyle!” diyor di¤er arkadafl›.“Alttaraf› bir a¤r› kesici istedi.” cebinden mavi kutudan bir hap ç›-kar›p ka¤›t mendile sararak adama veriyor.“Allah raz› olsun” diyen adam›n ard›ndan arkadafl›na dönerek“iflte hepsi bu kadar, nedir bu telafl!”“‹laç istemesi de¤il ama doktor oldu¤umuzu anlamas›naflaflt›m.”“Nerden ç›kar›yorsun. Adam alt taraf› a¤r› kesici istedi. Bizlerdeburada oturan s›radan kent insanlar›y›z.”“Öyle miyiz!!!” Arkadafl› sustu ancak hala bu do¤al olmayanflaflk›nl›¤›n nedeni ne olabilirdi diyordu gözleri. Bu arada kahverengiçeketli adam çay oca¤›na do¤ru gitmifl ç›raktan su almayaçal›fl›yordu.“fiu anda bizim gibi giyinen ve oturan ona yak›n insan var.Nereden bilsin doktor oldu¤umuzu. Hem anlasa ne yazar?”58HEK‹M FORUMU

ÖYKÜ“Bana çok fley yazar.Y›llar önce Ankara’dan Elaz›¤’a dönüyorum.Üniversite s›nav›na yeniden ö¤renci olmak için kat›lm›-fl›m. Karar›m kesin. Baflka bir mesle¤i seçece¤im. Mecburi hizmetteonca s›k›nt› falan can›ma tak demifl. Bir de yine seninflimdi yapt›¤›n gibi bana as›lan hastan›n birine a¤r› kesici vermifltim.Hat›rlatay›m bir hafta sonra hasta nörolojik vaka oluverdi.Tabii ki verdi¤im gariban parasetamol bafl›m›za bela olmufl.Neyse bunlar geçmiflte yaflanalar ama mesle¤i b›rakmanoktas›nday›m. Ancak s›nav istedi¤im gibi geçmemifl. Meslekleilgili hiçbir fley duymak istemiyorum. Yan koltu¤umda sempatikbir adam var. Hofl sohbet biri. Ancak günümde olmad›-¤›m için yüz vermiyorum. Gözlerim, parmaklar›nda dans edenbal renginde, muhtemelen hakiki Oltu tafl›ndan tespihe tak›lm›fl.Parmaklar›nda flak›d›kça stresim azal›yor. Gürün civar›ndaNisan ay› oldu¤u halde kar ya¤›fl›na tutulduk. Ziyaret tepesindezorunlu mola verdik. ‹nan›lmaz bir flekilde tipi içinde zincirsizilerledik, ki kimse bu ya¤›fl› beklemiyor. Adam› bir s›k›nt›basm›fl. O anda bafl a¤r›s› içinilaç isteyince ben de bir aferinverdim. Hani belki uyuflur diye.Ha bunu da cebimde bir ilaç varne ifle yar›yor bilmiyorum dedi-¤imi ve floför muavinin a¤r›yaiyi geldi¤ini söyledi¤ini hat›rl›-yorum. Koltu¤a yatar vaziyetedalm›fl›m. Darende’den Malatya’yagirerken adam halauyuklar vaziyette. Tespihi dizleriminüstüne düflmüfl. Çakt›rmadanelime ald›m, cebimeindirdim. Malatya otogar›ndaindim. Belki fark eder beniarar diye, otobüs hareket etmedenayr›lmad›m. Ancakotobüs onunla beraber gitti.Bende bir arkadafla misafiroldum. Tespih ile beraberertesi gün Elaz›¤’a sa¤l›k oca¤›nadöndüm. Bir hafta geçmeden o kar k›yamette sa¤l›k oca¤›ndaadama yakaland›m. Beni nas›l buldu¤unu sordum. “Bütün sa¤l›kocaklar›n› geziyordum” dedi. Adam zorlu yolculu¤umuzdadoktor oldu¤umu anlam›fl… Bence o a¤r› kesici yüzünden.“Anlafl›lan tespihi geri vermek sana a¤›r gelmifl.”“Bana a¤›r gelen doktor oldu¤umu anlamas›.”Asl›nda do¤ru söylüyorsun. ‹stedikleri zaman da seni tan›-mak istemiyorlar. ‹flte sana 112’de yaflad›klar›m. Bir defas›ndayedi katl› bir eve gittik. 150 kilo civarlar›nda bir teyze. Kan› tavanavuruyor. Boynumda stetestkop. Üstümde 112 k›yafeti.Hatta sol köflede doktor yaz›yor. Muayene bitti. Kad›n› ambulansaindirmek laz›m. Adamdan tafl›mak için yard›m bulmas›n›istedim. Bana demesin mi “sen ne ifl yap›yorsun” diye. Ben deo anda “tesisatç›y›m” dedim. Adam bafllad› bana ba¤›r›p ça¤›rmaya.Tesisatç› de¤il tafl›mak için adam ça¤›rd›m diye. Bir yandanda kad›n› indirmek laz›m. Ben, hemflire ve adam. ‹mkân›yok. Neyse adam, ba¤›r›p ça¤›ran adam sonunda imana geldi.Sokaktan birkaç genç adam getirdi. Ama kendi yine sedyeyitutmuyor. Afla¤›da adam›n sokaktan yard›m diye ça¤›rd›klar›napara verdi¤ini görünce çok flafl›rd›m. Bu bir örnek. Bir türlüdoktor oldu¤umu kabul ettiremedim. Denemedi¤im meslekkalmad›. Bir defas›nda bir avukat› otomobil kazas›ndan ç›kard›k.Kravat› da var. O da demesin mi “bu ifl için hangi okuldaokudunuz?” Ben de “6 y›ll›k akflam lisesinden mezun oldum”dedim. Adam anlam›fl gibi bafl›n› sallad›.Bir süre sessizlikten sonra arkadafl› devam etti. “Ama haks›zl›ketmeyeyim, bir defa 112 hekimli¤im sayg› gördü. Bir defas›ndaarkadafllarla alkollü bir halde polise yakaland›k. Hepimizdört dörtlük alkoli¤iz. Polis bafl›n› içeri uzatt›. O bir fleysoramadan önce arac› kullanan bafllad›. Ben çocuk gastroenterolojideyard›mc› doçentim dedi. Adam›n bana ne diyen yüz ifadesindensonra ön taraftaki di¤er arkadafl benpatoloji doçentiyim dedi.Arka s›radan en sa¤dakiben t›bbi deontoloji uzman›y›mdedi. Ortada veremsavafl dispanserinde çal›flanarkadafl s›ras›n› susaraksavd›. Herkes polisin bir fleysöylemesini bekliyor. En sonundaben de 112 de doktorumdedim. Polis birden“vay hocam nas›ls›n?” dedi.“Bak ben buna karfl›y›m.Hemen mesleklerimizi ilan etmegere¤i duyuyoruz. Nedenhep doktor oldu¤umuzu öneç›kart›yoruz? Mesela bir arkadaflgeçenlerde eve su isteyecek.Ben dr falankes dedi. Yada doktor oldu¤umuz için negatiftutum görüyoruz.”“Belki yaflad›klar›m›zdan. Belki toplumsal fark›ndal›¤›m›zdan.Ben aile hekimli¤ine 112’de kimlik çeliflkisi yüzünden geçtim.Bu yüzden bu k›raathanede mesai saatini bekliyorum. ”O anda “eyvah!!!” diyen ç›ra¤›n sesi sohbeti kesiverdi. Okahverengi çeketli adam k›raathane ç›k›fl›nda yerde yat›yordu.“Sa¤l›k oca¤›na haber verelim. Cankurtaran ça¤›ral›m “diyenkalabal›ktan hiç kimse yüzlerine dönüp bakm›yordu bile.“Gördün mü?!! Demek ki kimse doktor oldu¤umuzu anlamam›fl.”diyorduendifleli ne olacak diyen gözleri.Bir varofl k›raathanesi.. dinlenen emekçiler… a¤r› kesici…iki hekim… yerde yatan güvencesiz bir adam… beklenen bircankurtaran… komplikasyonlar … ve devam eden yaflam…59fiUBAT - MART 2011

FOTO⁄RAFDiflhekimi Tarkan Aktafl60HEK‹M FORUMU

FOTO⁄RAF61fiUBAT - MART 2011

MAKALEDr. Bektafl K›saÜsküdar Verem Savafl Dispanseri Sorumlu HekimiA‹LE HEK‹M‹L‹⁄‹NDE ‘’VEREMSAVAfiI” BIRAKILIYOR MU?stanbul’a aile hekimli¤i geldi, geliyor derken, apar-topar‹uygulamaya geçildi.‹stanbul önemli bir kent; ekonomik, politik, kültürel,e¤itim, sa¤l›k, hangi aç›dan bak›l›rsa bak›ls›n tüm ülkeningündemini belirler. ‹stanbul’daki bir uygulama baflar›l› olamazsa,ülkedeki uygulama da baflar›l› olamaz.Sa¤l›k bakanl›¤› da bunu bildi¤i için, aile hekimli¤i uygulamas›naen son ‹stanbul’da geçildi.Yetkililer aile hekimli¤i uygulamas›n›n en önemli yan›n›n ‘koruyucuhekimlik’ hizmetleri oldu¤unu ›srarla söylemektedirler.Hangi ‘’koruyucu’’hizmetler yap›lacak merak ediyorum.’Tümmuayenehaneleri kapat›yoruz’,diyerek ‘sosyal’-ist söylemlerleyola ç›kan bakanl›k, tüm sa¤l›k ocaklar›n› kapatarak, sosyalolan son kurumlar›n da köküne kibrit suyu döküp, her doktorabir muayenehane açt›rmay› becermifltir. Devletin ‘’koruyuculuk’’hizmetleri yerini ‘’koruculuk’’ alm›flt›r; yani sadece gözleyecekve denetleyecek! Ülkemizde denetimin ne mükemmellikteoldu¤unu herkes biliyor.Aile hekimli¤inin tüm yönlerini burada tart›flmak mümkünolmad›¤›ndan, ben sadece kendi alan›m olan verem savafl› aç›-s›ndan ele alaca¤›m.Türkiye’deki verem hastalar›n›n üçte biri,6000 ‘i aflk›n hasta‹stanbul’da… ‹stanbul’da, insidans dedi¤imiz, hastal›¤›n görülmes›kl›¤› geri kalm›fl ülkeler düzeyinde. ‹stanbul nüfusununyaklafl›k üçte biri tüberküloz basili ile enfekte (4 milyona yak›nLatent tüberküloz).Yani pimi çekilmemifl bomba.Tüberküloz öyle bir hastal›k ki, bir an bile ihmale gelmez. Birkaç y›ll›k bofl vermifllik bomban›n piminin çekilmesine,ani ve flafl›rt›c›bir patlamaya dönüflebilir.‹stanbul ‘da her fley aile hekimli¤ine havale edildi¤i için sa¤l›kbakanl›¤›, veremli hastalar› ve verem mücadelesini de ‘Türkaile hekimlerine’ ‘emanet’ etmifltir.Ülkemizde ücretsiz tedavi yapan,veremli hastalar› b›kmadanusanmadan on y›llarca takip edip tedavi eden,yak›nlar›n› korumayaalan, taramalar yapan, afl›lar›n› yapan,dispanserler dinozorkurumlar olarak de¤erlendiriliyor.Çünkü,dispanserler kargetirmiyor ve döner sermayenin de¤irmenine su tafl›yam›yor.Aile hekimli¤ine geçilme aflamalar›n›n bafl›nda bakanl›k yetkilileri,önce ,dispanserlerin ‘sa¤l›kta dönüflüm’ de yerinin olmad›¤›n›aç›kça söylüyorlard›. Fakat di¤er illerde özellikle ‹zmir gibibüyük flehirlerdeki aile hekimli¤i uygulamalar›nda 1 y›lda tüberkülozsay›s›nda birdenbire %10’ luk ‘’düflüfl’’ (siz bunu kaçakanlay›n) saptan›nca dispanserler kapat›lmaktan vazgeçildi.Ancak içleri boflalt›ld›.Öyle bir aile hekimli¤i propagandas› yap›ld› ki; 1500 TL ayl›kalan ve y›llard›r fedakarca çal›flan doktor arkadafllar,6000-7000 liral›k teklifler karfl›s›nda, istemeyerek de olsa dispanserleriterk ettiler. Baz› ‘’dinozor verem savaflç›lar’’ hala ayak sürümeyeve batan gemiyi terk etmemeye çal›flsa da nereye kadar?‹stanbul’da 31 verem savafl› dispanserinde 50’yi aflk›n doktorarkadafl vard›, bunlar›n yar›ya yak›n› ‘verem savafl ‘alanlar›-n› terk ettiler, yerlerine yeni mezun pratisyen arkadafllar atanaraksorun çözüldü! Ancak, atayan da atanan da bu çözümün geçicioldu¤unu biliyor. Çünkü yeni mezun doktor arkadafllar, yaTUS s›nav›n› kazanarak gidecek, kazanamazsa aile hekimli¤isistemine geçecek.Tüberküloz mücadelesini yürüten Verem Savafl Daire Baflkanl›¤›,‹stanbul Bulafl›c› hastal›klar flubesi vb. gibi kurumlardakidoktor arkadafllar›n tüm duyarl›l›klar› ve çabalar› ne yaz›k ki,ellerindeki doktorlar›n al›nmas›n›, yeri ve konumu uygun dispanserlerinaile hekimli¤i birimlerine dönüflmesini engelleyemedi.Serbest piyasan›n kurallar› iflledi. Öyle bir rüzgar esiyor,‘sa¤l›kta dönüflüm’ öyle bir bafl döndürüyor ki; kimse önündeduram›yor.Aile hekimli¤i uygulamas›nda pek dikkat çekilmeyen birkaçsoruyla bitirmek istiyorum:- Aile hekimli¤inin Özal döneminden beri dünya bankas› veIMF’nin ; “emniyet ve adalet d›fl›ndaki alanlarda devlet memurukalmayacak” program› ile ba¤lant›s› var m›?- 1500 TL gibi bir paray› doktoruna veremeyen ve zorlanandevlet,4-5 kat› paray› her ay nas›l verecek? Dünya bankas›n›ndeste¤i bitti¤inde bu para hangi kaynaktan ödenecek?- fiimdilik yer kiras› almayan, hemflire ücretini ödeyen devlet2011’den sonra da ayn› deste¤i verecek mi? Yoksa kendi yerinikendin bul, kendi personelini kendin al m› ,diyecek?- Aile hekimlerini birimlerini tam bir iflletmeye dönüfltüren,doktorlar› ince hesaplar yapmaya zorlayan bu sistemin ilaç firmalar›n›negemenli¤i alt›na girme tehlikesini nas›l önleyecek?- Sa¤l›k alan›ndan tümüyle s›yr›l›p, kendini sadece ‘denetleyici’konuma indirgeyen devlet, maliye vb alanlarda oldu¤u gibi,toplayamad›¤› yüz milyarlara varan vergi aflar›n› sa¤l›k alan›ndada uygulayacak m›? Sa¤l›kta neyi ‘’affedecek’’? Afl›s› yap›lmayançocuklar› m›, tedavisiz ortada mikrop saçan veremli hastalar›m›?Önümüzdeki sürece iliflkin kayg›lar›m› not düflmek istiyorum:Sa¤l›k alan›ndaki bu dönüflüm; gözü kara bir flekilde uyguland›kça,kervan yolda düzülür, mant›¤› devam ettikçe, koruyucuhekimli¤in sonunun gelmesine, verem gibi bulafl›c› hastal›klar›npatlamas›na yol açmas› kaç›n›lmazd›r.62HEK‹M FORUMU

K‹TAPDr. Ali Ayas“HES HES HES! HAD‹ BE SEN DE! KES, KES, KES!”MAHMUT HAMS‹C‹DERELER VE ‹SYANLARDereler ve ‹syanlarYazar› Mahmut HamsiciKapak Tasar›m ve ‹lüstrasyonu:Davut Kanmaz, Erkal TülekNota Bene Yay›nlar›, Kas›m 2010Derelerin ça¤r›s›n› duyup bu ça¤r›n›n peflinden giden gazeteciMahmut Hamsici’nin son kitab›n›n ad› “Dereler ve ‹syanlar”.Çok s›cak bir gündemin tam da üstüne denk gelen kitab›n ad›da kapa¤› da isyan ve direnifle davet ediyor okurlar›n›. Kamuoyunun(en az›ndan namuslu kalan›n›n) son y›llarda en çok tart›flt›¤›konulardan birisi HES’ler (Hidroelektrik Santralleri) içiniktidar ve flirketler ile halk ve onlar›n örgütleri aras›nda epeydirsüren mücadeleyi kitab› okudu¤umuzda daha iyi anl›yoruz. Anlamaklada kalmay›p “bertaraf” olmamak için isyandanyana taraf oluyoruz.Yazar, neredeyse ülkenin tamam›na yay›lan k›lcaldamarlara kadar t›kama ve t›k›nma ifltah›yla sald›rganlaflanyüzlerce HES projesini ve bunlara karfl›mücadele edenlerin öyküsünü bizzat gidip yaflay›p,tan›kl›k ederek anlatm›fl kitab›nda. Bu gözlemleribirinci elden aktar›rken bir taraftan da “TabiatBilgisi” bafll›¤› ad› alt›nda, HES’ler ile ilgili teknik,bilimsel, politik bilgileri bir özet halindeokuruyla paylafl›yor. Bu bölümlerde HESkonusunda genel bilgiler, suyun ticarilefltirilmesi,HES’lerin yaratt›¤› çevresel tahribat,ÇED raporlar›, HES’lerin tar›m vehayvanc›l›¤a etkisi, hukuk, enerji, küreselkarbon ticareti ve HES’lerin sosyal etkileri bafll›klar alt›ndainceleniyor. Kitapta her yöreyle ilgili HES’lerin yaratt›¤› çevreseltahribat› ortaya seren çarp›c› foto¤raflar da yer al›yor.Enerjiyi bahane edenlerin suyu kullanma hakk› konusundakihukuk tan›maz sald›rganl›klar›n›, bazen parayla bazen y›ld›-rarak halk›n su hakk›n› savunmas›n› nas›l k›rmaya çal›flt›klar›n›,buna ra¤men özellikle kad›nlar›n bafl› çekti¤i inan›lmaz yarat›c›-l›ktaki direnifli; “HES HES HES ! Hadi be sen de ! Kes, kes,kes! Beni iyi dinle!” diye rap flark›s› yapan köylülerin dilindendinliyoruz. Hamsici’nin bir söyleflisinde söz etti¤i gibi halk›ndevlete bak›fl› HES mücadelesi içinde yeniden flekilleniyor: “Devletbugüne kadar ço¤u yerde insanlar›n gözünde bütün ekonomikiliflkilerden ba¤›ms›z, yurttafl›n hakk›n› veren, hakkaniyetlibir yap› olarak alg›lanm›flken, flu anda insanlar kapitalizmin neoldu¤unu, kapitalizmde devletin ne anlama geldi¤ini deneyimleyerekö¤reniyorlar. Bu kavramlarla olmasa da, ki bu kavramlarlaolmak zorunda da de¤il zaten, bunu ac› çekerek yafl›yorlar.Erzurum’daki köylü diyor ki, “Biz y›llard›r devletimize güvendik,ona hiç karfl› ç›kmad›k, çocuklar›m›z› askere yollad›k,vergimizi verdik, flimdi devlet bizim haklar›m›z› elimizden alanflirketin taraf›nda, bize karfl› mücadele ediyor.” Bu asl›nda sonderece s›n›fsal bir tahlil. Devletin s›n›fsal konumu gündelik hayattakiçat›flmalar üzerinden bilince ç›k›yor.Hamsici kitab›n içeri¤ini ve amac›n› flu sözlerle anlat›yor:“Bu çal›flmayla devlet kurumlar›n›n de¤il, yurttafllar›n gözüyle‘çevre etki de¤erlendirmesi’ yapmay›, yaflanan ‘ekok›r›m›’ teflhiretmeyi, flirketlerin ve devlet kurumlar›n›n projeleri yaflama geçirmekad›na devreye soktuklar› türlü hukuksuzluklar› ortayasermeyi, üzerinde emekleri olmayan bir do¤al kayna¤› kullanarakgerçeklefltirdikleri projelerle inan›lmaz h›zla büyüyen, büyüyecek,önemli bir bölümü AKP yandafl› sermaye gruplar›n›nkimli¤i hakk›nda ön fikir vermeyi, enerji bahanesiyle yaflamageçirilen santrallerin arkas›ndaki gerçek niyetleri anlamak üzerebir kap› aralamay›, HES’leri farkl› aç›lardan ele alan özet amabütünlüklü bilgiler vermeyi ve yaflam mücadelesiveren yerel halk›n mücadele deneyimlerini paylafl›maaçmay› amaçlad›m.”Yazar›n bu amaca, kitab›n kapak tasar›m›ndaniçeri¤ine kadar gösterdi¤i özen, anlafl›l›r, yal›n birdil, çarp›c› görseller ve hepsinden önemlisi derelerinisyan›na ça¤r›s›ndaki samimi ruhla ulaflt›¤›n›söylemek mümkün.63fiUBAT - MART 2011

S‹NEMADr. ‹ncilay Erdo¤anYönetmen:Çayan DemirelYap›mc›:Ayfle ÇetinbaflGörüntü Yönetmeni:Koray KesikMontaj:Burak DalMüzik:Ahmet TirgilYap›m:Surela Film Yap›m“Buras› cezaevi de¤il askeri okuldur,okulun tek amac› vard›r: Sizleri Türklefltirmek”Yönetmenli¤ini Çayan Demirel’in yapt›¤› 2009 yap›m› belgesel,1980-1984 aras› 12 Eylül askeri darbesinin en vahfli yüzüolan Diyarbak›r 5 No’lu Cezaevi’nde yaflananlar› gözler önüneseriyor. Belgesel, o dönemin ço¤u Kürt olan tutuklu ve hükümlülerinenas›l sistematik iflkence yap›ld›¤›n›, Türklefltirme politikalar›n›nuyguland›¤›n› gösteriyor. Filmde dönemin tutuklular›,Diyarbak›r Eski Askeri Savc›s›, Kenan Evren (12 Eylül Belgeseli’ndenal›nm›fl) ve tutuklu yak›nlar› ile yap›lan röportajlar üzerindenbize yaflananlar› anlat›yor. Filmi izlerken anlat›lanlar›netkisi çok derin ve sars›c›, 90 dakika boyunca insan olman›n endibe vurdu¤u s›n›rda Diyarbekir zindan›nda dolafl›yorsunuz.Aradan 25 y›l geçmesine ra¤men o dönem genç veya çocuk olaninsanlar›n, yaflad›klar›n› anlat›rken ara ara suskunluklar›, yutkunufllar›,gözlerinin dolufllar›nda hala o günlerin izleriyle yaflamlar›nadevam ettiklerini; nas›l bir vahflete maruz kald›klar›n› görüyorsunuz.12 Eylül askeri darbesinde milyonlarca insan fifllendiyüzbinlerce insan tutukland›, yüzlerce insan idam edildi;dernekler kapat›ld›, filmler yasakland›, cezaevlerinde insanlaryaflam›n› yitirdi. Kenan Evren’in anlat›mlar›ndan da anlafl›l›yorki, k›fllalar dahi yetmemifl tutuklamalara ve talimat vermifl süratlemodern cezaevleri yap›lmas› için. “Sizlere modern, tümolanaklara sahip cezaevi yap›yoruz. Sinema salonlar›, banyo,yemek salonlar› olan …” diyerek yapt›rd›¤› yeni cezaevlerini, o‘modern’ yap›lar›; “Gittik gördük, gittik gördükkk…Baz›lar›dönemediler…Sinema salonlar›nda, koridorlarda, hamamda öldüler.5 nolu gerçe¤i böyle…”diyerek derin bir sessizlikle anlat›yorDiyarbak›r Cezaevi’nde o dönem tutuklu olan Pafla Uzun.Röportajlar›n her birinde ayr› bir vahflete tan›kl›k ederken,onlar›n aras›nda birinin hikayesi vard› ki 80 Darbesi alg›s›n›nözeti gibiydi. Ralph Reymound Braun, bir Alman, kendisi turrehberi. 5 nolu’dan O da geçer. Bu bilgiye ulaflan filmin yap›mc›s›Ayfle Çetinbafl bu isimde olan herkese e-posta atar vebir gün bekledi¤i yan›t gelir; kendisiyle Almanya’da görüflmeyap›l›r. Ralph, o dönem Güneydo¤u Anadolu Bölgesi’ni gezdirirkenbölgenin hassasiyetlerinin fark›nda oldu¤unu, Kürtler’denve Ermeniler’den bahsetmemesi gerekti¤ini bilerek AhdamarAdas›’n› gezdirirken tutuklan›r. Cezaevinde Türk oldu¤u, ad›-n›n art›k Ali oldu¤u iflkenceyle söyletilir. Esat Oktay’a söylemesigereken “Emret Komutan›m” cümlesi hat›rlad›¤› tek Türkçecümle ve hala unutmad›¤› haz›r ol duruflu…Ralp’in tur hikayeside darbe alarak 5 nolu’da biter. Filmde hekimlerin de bu vahfletinparças› oldu¤unu, Pafla Uzun gereksiz yere çekilen difllerininsay›s›na tak›larak bize aktarsa da, biliyoruz ki, o dönemhekimlik de etik ve insan olma s›n›rlar›n›n d›fl›na ç›km›fl ve yap›laniflkencelerin parças› olmufltur.Her röportajda anlat›lanlar›n etkisinin yan›s›ra, kurgu ve yap›mitibar› ile de etki gücü yüksek bir film 5 nolu cezaevi. Kullan›lanarfliv görüntüleri, cezaevi görüntüleri, Zülfükar Tak’›nresimleri ve kullan›lan imgesel görüntüler filmin ritmini artt›r›-yor.46. Antalya Alt›n Portakal Film Festivali, 42. S‹YAD Ödülleri,Ankara Uluslararas› Film Festivali’nde “En ‹yi Belgesel” ödüllerinialan 5 No’lu 1980-1984 filmi ile Çayan Demirel, toplumsalhaf›zaya ve yüzleflme kültürüne katk› sunmufl. Yaz›lan-çizilen-konuflulan›nyan›nda, filmi ilk defa yap›lan Diyarbak›r Cezaevi’ninay›plar ve insanl›k suçlar› simgesi olarak müze olmas›dile¤iyle…64HEK‹M FORUMU