18/1-Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Enfeksiyon Kontrol Talimatı

İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp FakHastane Enfeksiyon KontrolKomitesiYenidoğan Yoğun Bakım ÜnitesiEnfeksiyon Kontrol TalimatıTalimat No : 18/1Düzenleme Tarihi : 15.02.2008Güncelleme Tarihi:1.AMAÇYenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi (YYBÜ’nde)kontrolü.hastane enfeksiyonlarının önlenmesi ve2.KAPSAMYenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde görev alan tüm çalışanlar ve hastayla ilgili herkesikapsar.3.TEMEL İLKELER1. YYBÜ hastane enfeksiyonları yönünden en riskli birimlerdir. Korunma için önceliklebu birimde görev alan personelin, yoğun bakım konusunda bilgili, deneyimli olmasıesastır.2. Eğitimlerin ve günlük uygulamaların yazılı standartları olmalıdır.3. YYBÜ’nde yüksek riskli hastalar tanımlanmalıdır. (Düşük doğum tartılı bebekler(

İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp FakHastane Enfeksiyon KontrolKomitesiYenidoğan Yoğun Bakım ÜnitesiEnfeksiyon Kontrol TalimatıTalimat No : 18/1Düzenleme Tarihi :15.02.2008Güncelleme Tarihi:2. Ünite havalandırmasında en az % 90 etkinliğe sahip filtre sistemi ilehavalandırılmalıdır. Tercihen hava saatte en az on kez değişmeli, bu değişimlerin üçüdış hava kullanılarak yapılmalıdır.3. Filtre etkinliği altı ayda bir partikül sayımı ile denetlenmeli, gereğinde ve üretici firmaönerilerine uyularak belirli aralıklarla değiştirilmelidir. Filtre değişim ve ölçümişlemlerinin yüklenici firma tarafından sağlanması teknik şartnameye konulmalıdır.4. YYBÜ’nde temiz ve kirli işlemler için ayrılmış odalar bulunmalıdır. Kirli oda olarakkullanılan yerde, ayrı ve kapalı bir kap ( çamaşır torbası/arabası) içinde kirliçamaşırlar, temizlik için kullanılabilecek malzemeler, yeniden kullanılacak tıbbigereçlerin yıkama ve dezenfeksiyonunu sağlayabilecek bir lavabo bulunmalıdır. Temizoda olarak kullanılan yerde ise; temiz çamaşırlar, steril paketli malzemeler, vb.bulunmalıdır. Eğer iki ayrı oda sağlanamıyorsa, temiz malzemeler için hastalara uzakbir bölümde kapalı dolaplar kullanılmalıdır.5. Çöp kovaları el değmeden açılıp kapanabilmelidir. Tüm uygulamalarda AtıkYönetimi Talimatı’na uyulmalıdır.6. YYBÜ’nde izolasyon uygulamaları için ayrı bir bölüm oluşturulmalıdır. Suçiçeği,kızamık, açık tüberküloz olguları için solunum izolasyonu uygulanmalıdır. udurumlarda, negatif basınçlı, havanın tamamını ayrı bir sistemle ve filtreleyerek dışarıveren, girişi kontrollü, kapısı hep kapalı tutulan, özel izolasyon odası olmalıdır. Böylebir oda sağlanamıyor ise özel bir odada bakım vermeye çalışmalı, bu da mümkünolmuyorsa, temas ve damlacık önlemlerini uygulayarak, servisin diğer hastalarauzak bir bölümünde bakım verilmeli, ayrıca diğer koruyucu önlemler(immunglobulin,…) uygulamalı ve servisten biran önce çıkarmaya çalışılmalıdır.7. Parenteral solüsyonların hazırlanması için servis içinde, özel bir kabin bulunmalıdır.8. Tüm yüzeyler kolay temizlenebilir, silinebilir ve dezenfeksiyon işlemlerine dayanıklıolmalıdır.9. Tamirat halinde mutlaka hastalar tamirattan etkilenmeyeceği tamamen ayrılmışbirbirime alınmalı ya da tamirat alanı ile hastalar arasında toz geçirmez bir bariyeroluşturulmalıdır.10. Ünitede çalışanların dinlenebileceği, yemek, içecek, …gibi ihtiyaçlarına hizmetverebilecek ayrı odalar bulunmalıdır.11. Ünite içinde kullanılmayan cihazlar (monitör, küvöz, ventilatör, vb.) için ayrı bir alansağlanlamalıdır.b. Personel ile İlgili Özellikler;1. YYBÜ’nde özel eğitim almış personel görevlendirilmeli ve görev tanımı içindeçalışmasının devamlılığı sağlanmalıdır.2. Her çalışma sürecinde (nöbet, tatil dönemi,…vb) iki küvöz için bir, diğer birimlerdeüç-dört küvöz için bir hemşire sağlanmaya çalışılmalıdır.3. YYBÜ’nde görev yapan tüm personelin kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit-B,suçiçeği ve polio yönünden aşılı ya da bu hastalıklara bağışık olmasıgereklidir.Çalışanlar her yıl influenza aşısı ile aşılanmalıdır.4. Suçiçeği, kızamık, kızamıkçık olguları ile temas eden ve bağışık olmayan sağlıkçalışanı kuluçka sürelerinde ünitede çalıştırılmamalıdır.Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi42

İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp FakHastane Enfeksiyon KontrolKomitesiYenidoğan Yoğun Bakım ÜnitesiEnfeksiyon Kontrol TalimatıTalimat No : 18/1Düzenleme Tarihi :15.02.2008Güncelleme Tarihi:5. El veya kollarında eksüdatif cilt lezyonu olan sağlık çalışanları hastalarla ya da tıbbibakım gereçleri ile temas etmemelidir.6. Bulaşıcı infeksiyon hastalığı bulguları olan personel, bu süreçte ünitedeçalıştırılmamalıdır.4. UYGULAMALAR1. YYBÜ’nde el yıkama için antiseptikli sabunlar (klorheksidin ya da iyodofor içerenler)ve ayrıca alkol bazlı el antiseptiklerinin kullanılması önerilir. (Bakınız: El Hijyeni veEldiven Kullanımı Talimatı )2. Tırnaklar kısa olmalı, yapma tırnak, oje ve cila kullanılmamalı, yüzükler ve kolatakılar takılmamalıdır.3. İzolasyon gerektiren bir durum yoksa üniteye girişte ya da hastaların rutin bakımsürecinde, özel önlük gerekli değildir. Ancak küvöz dışında yenidoğanlar ile temasedilecekse, her hasta için değiştirilmek kaydıyla özel önlük kullanılmalıdır. .4. Galoş uygulamasının infeksiyon kontrolü yönünden bir faydası gösterilememiştir.Fakat temizlik yönünden bu uygulamaya devam edilebilir.5. YYBÜ’nde ziyaretçiler için özel kıyafet uygulanması önerilmemektedir. Enfeksiyonbulguları olan ziyaretçilerin üniteye girişi engellenmelidir. Ünite, ziyaretçi ile ilgilisorgulamayı, yeterince gerçekleştiremiyorsa, ziyaretçi o hastaya özgü tek kullanımlıkönlük ve maske kullanmalıdır. Yenidoğana, temas öncesi el yıkama yapılıpyapılmadığı, bir görevli tarafından gözlenmelidir6. Ünite, toz oluşturmayan bir temizleme sistemiyle, günlük olarak (gereğinde daha sıkaralıklarla) HEKK hastane temizliği talimatına uygun olarak, temizlenmelidir.7. Aspirasyon mayi, drenaj mayi ve idrar gibi vücut sıvıları ayrı bir odada, el yıkamaamacıyla kullanılmayan lavabo, gider, vb. boşaltılmalıdır. Sistemin dezenfeksiyonu1/100 çamaşır suyu ile sağlanmalıdır.8. Yüzey dezenfeksiyonu gereken durumlarda 1/100 çamaşır suyu, kuarterner amonyumbileşikleri, hidrojen peroksit uygulanabilir. Fenolik bileşikler, bilirübinemioluşturacağı için kullanılmamalıdır.9. Bebek bakım tepsileri, tartı, vb.gibi deri ve mukoza teması olan ekipman her bebektensonra 1/100 oranında çamaşır suyu ya da alkol ile dezenfekte edilmelidir.Tartıüzerinde tek kullanımlık örtüler tercih edilebilir .10. Küvözlerin temizliği ve dezenfeksiyonu:a) Küvözlerin temizliğinde tek kullanımlık bez kullanılmalı ve tüm aşamalardadeğiştirilmelidir.b) İşlem, yukarıdan aşağıya doğru su ve deterjan ile silme ve ayrı bir bezle durulamaşeklinde olmalıdır.c) Temizlik günlük olarak ve ayrıca görünür kirlenme olduğunda yapılır.d) En yoğun kontaminasyon bölgesi olan dış kapaklar, bu kapakları saran yastıkçık vekollar gün içinde en az iki kez dezenfektanla (tercihen %70´lik alkol) silinmelidir.Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi43

İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp FakHastane Enfeksiyon KontrolKomitesiYenidoğan Yoğun Bakım ÜnitesiEnfeksiyon Kontrol TalimatıTalimat No : 18/1Düzenleme Tarihi :15.02.2008Güncelleme Tarihi:e) Bebek çıktıktan sonra küvöz dezenfekte edilerek kullanılmalı. Uzun süre yatanbebeklerde haftada bir,bir kilogramdan küçük bebeklerde ise beş günde bir, bebekbaşka bir yere alınarak küvözler dezenfekte edilmelidir.f) Önce küvözün tüm ayrılabilir parçaları ayrılarak yıkanabilecekler su ve deterjanlayıkanmalı, diğerleri günlük temizlikteki gibi silinmelidir.g) Dezenfeksiyon amacıyla 1/100 çamaşır suyu, % 70´lik alkol ve % 1 hidrojen peroksitkullanılabilir. Fenolikler kullanılmamalıdır.h) Yüzeyler kuruduktan sonra, bebek küvöze alınmalıdır.i) Küvözlerin nemlendirici kapları, haftada bir ya da bebek değişiminde steril edilmeli,steril su ile doldurulmalıdır. Kullanılmadığında bu kaplar dezenfekte edilerek kuruhalde saklanmalıdır.j) Küvöz dezenfeksiyonu dışında fan ve filtre sistemlerinin bakımı ve değişimi, üreticifirma önerilerine göre yapılmalıdır.11. Solunuma yardımcı cihazların temizliği ve dezenfeksiyonu:a) Ventilatörlerin iç temizlik, bakım ve dezenfeksiyon işlemlerinde üretici firma önerileridikkate alınır.b) Ventilatörlerin dış yüzeyleri, günlük olarak su ve deterjanla temizlenir ve 1/100çamaşır suyu ile ( ekran, panel gibi hassas yüzeyleri, tercihen %70´lik alkol ile)dezenfekte edilir.c) Devreler tek kullanımlık olmalıdır. Tek kullanımlık olmayan devreler, kullanımsonrası sökülür, tek tek yıkanır, kurutulur, paketlenir ve steril edilir. Çok özeldurumlarda yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanarak devrelerin yenidenkullanılabileceği belirtilmektedir.d) Gözle görülür kirlenme ve işlev bozukluğu olmadıkça devreler değiştirilmemelidir.e) Devreler içinde oluşan sıvılar boşaltılarak hastaya gitmesi engellenmelidir. İşlemsürecinde eldiven giyilmeli ve sekresyonların çevreye bulaşmaması sağlanmalıdır.f) Nazal oksijen kateter ve maskelerin, fonksiyonu bozulduğunda ya da gözle görünürkontaminasyon saptandığında değiştirilmelidir.g) İlaç nebülizatörleri hastaya özel olmalıdır. Nebülizasyonda tek dozluk ampullerkullanılmalıdır. Nebülizasyon maskesi aynı hasta için kullanım arasında yıkanmalı,%70´lik alkol ile silinmeli ve kuru olarak saklanmalıdır.h) Sistemdeki tüm nemlendiricilerde steril su kullanılmalı, nemlendirici devrelerindekisular günlük olarak değiştirilmelidir.i) Balon maske (Ambu) kullanım sonrasında steril edilmeli ya da yüksek düzeydezenfeksiyon uygulanmalıdır.j) Her hasta için ayrı aspiratör olmalıdır. Hastaya özel ve tek kullanımlık plastikaspiratör kavanozları tercih edilmelidir.k) Ortak kullanımlık cam hazneli aspiratörler başka bir hastaya kullanılmadan önceiçindeki sıvı ayrı bir odada boşaltılmalı, sıcak su ile yıkanmalı, 1/100 çamaşır suyuile dezenfekte edilip durulanmalı ve kurutularak kullanıma sokulmalıdır.Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi44

İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp FakHastane Enfeksiyon KontrolKomitesiYenidoğan Yoğun Bakım ÜnitesiEnfeksiyon Kontrol TalimatıTalimat No : 18/1Düzenleme Tarihi :15.02.2008Güncelleme Tarihi:l) Aynı hastada kullanımı devam eden aspiratörlerin suyu günlük olarak boşaltılıp,kavanozu dezenfekte edilmeli ve aspirasyon sondasının takıldığı bağlantı hortumudeğiştirilmeli veya dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.m) Hortumlar çeşme suyu ile yıkanıp içerisinden, 1/100 çamaşır suyu geçirilmeli ve 15dakika sonra distile su ile durulanıp, kuru olarak saklanmalıdır.n) Her aspirasyon işleminde tek kullanımlık aspirasyon sondaları kullanılmalıdır.o) Aspirasyon işleminde aspirasyon sondası başka alanlara değmemeli ve bu konudaünitede oluşturulmuş iş talimatları kullanılmalıdır.p) Aspirasyon sürecinde sekresyonlar bebeğin gözlerine sıçramamalıdır.q) Laringoskop bıçak (blade) kısımları tercihen ısı ile steril edilmeli veyayapılamıyorsa yüksek düzey dezenfeksiyon işlemi uygulanarak kullanılmalıdır.12. Bebek bakımı ve beslenmesi ile ilgili öneriler:a) Bebeklere temas eden çamaşırların yıkanmasında bebeğin cildine zarar vermeyecekdeterjanlar kullanılmalıdırb) Bebeklerin bezleri değiştirilince hemen ağzı kapalı tıbbi atık torbalarına konulmalı,bez değişimi yapan kişiler, bu konuda eğitimli olmalı ve bebek bez değişiminden önceeldiven giyilmeli, sonra hemen eldivenleri çıkararak ellerini yıkamalıdır.c) Bebek cilt bakımında, sıcak su ve nötral PH´da bir sabun ile silme, yeterlidir. Salgındurumunda dezenfektanlı banyo/silme HEKK tarafından önerilen antiseptik ile yapılır.d) Özellikle prematürelerde, flaster, oksijen probları cilde zarar verebilir. Antibiyotikiçermeyen topikal pomad kullanılabilir.e) Anne sütü ile besleme önerilen yaklaşımdır. Anne sütü alınırken ellerin antiseptikleyıkanması ve sütün steril bir kaba alınması gereklidir. Eğer pompa kullanılacaksa heruygulamadan sonra sıcak sabunlu su ile tüm pompa yapılarının yıkanması vedezenfekte edilmesi önerilir.f) Anne sütü antisepsiye özen göstererek özel biberon içine alınmalı ve yenidoğanaverilmelidir. HIV (+) , meme ucu HSV lezyonu olan ve meme apsesi olan, ayrıcasüte geçen ve yenidoğana zarar verebilecek ilaç kullanan annelerin sütleri yenidoğanaverilmemelidir.g) Anne sütü, derin dondurucuda üç ay, normal dondurucuda üç hafta, buzdolabında 48saat tazeliğini korur. Bekletilmiş sütü kullanmadan önce salgın, sepsis şüphesi,gastrointestinal intolerans sorunları yoksa rutin olarak kültürünün yapılması gereklideğildir.h) Formül toz mamalar hazırlanıp kullanılacaksa; önce eller yıkanmalı, mamahazırlamada kullanılan tüm malzemeler 10 dakika kaynatılarak temiz bir yüzeydekurutulmalıdır.Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi45

İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp FakHastane Enfeksiyon KontrolKomitesiYenidoğan Yoğun Bakım ÜnitesiEnfeksiyon Kontrol TalimatıTalimat No : 18/1Düzenleme Tarihi :15.02.2008Güncelleme Tarihi:i) Mama hazırlamada kullanılacak içme suyu kaynatılıp ve 60 C´ye kadarsoğutulmalıdır.j) Mama paketi açıldıktan sonra üretici firmanın önerdiği süre içinde tüketilmelidir.k) Mamalar o öğünde kullanılacak kadar ve devamlı nazogastrikten beslenen bebeklerde4 saatlik olarak hazırlanmalıdır. Artık mama dökülmeli ve bekletilerek bir dahakullanılmamalıdır.l) Kullanılan biberon temizlenip dezenfekte edilmeden tekrar kullanılmamalıdır.m) Biberonların tercihen cam olması önerilmektedir. Plastik biberonlar üretici firmaönerileri ile veya deforme oldukça yenilenmelidir.n) Plastik, cam biberonlar, emzik uçları önce fırçalanmalı,sonra bulaşık makinesinde 65C´de yıkanmalı ve 80 C´de kurutulmalıdır.o) Nazogastrik yolla beslenen bebeklerde setler 24 saatte değiştirilmelidir. Beslenmeamaçlı kullanılan enjektörler 6 saatte değiştirilmelidir.13. İnvaziv girişimler ve intravenöz tedavilerle ilgili ilkeler:a) İnvaziv girişimler ve uygulanan invaziv aletler en az seviyede tutulur. Her gün invazivaletlerin gerekliliği sorgulanarak gerekmeyen aletler çıkarılır.b) Umbilikal kateter steril koşullara uyularak takılır. Cilt antisepsisinde %10 povidoniyot ve %70 lik alkol kullanılır.c) Kateter takılması, kateter bakımı ve damar içi tedavilerin uygulanmasında HEKKtalimatlarına uyulur.d) Kateter pansumanı sırasında giriş yerinde akıntı, eritem, ısı artışı gibi enfeksiyonbulguları araştırılır. Giriş yeri %10 povidon iyot ve %70 lik alkol ile silinerek sterilkuru gaz ile kapatılır.e) Sıvı içerisine uygun miktarda heparin konularak kateterin tıkanmaması sağlanmalıdır.(100cc sıvıya 60 ünite heparin konulur).f) Kateter rutin olarak değiştirilmemelidir. Ancak kateter ilişkili bakteremi, damaryetersizliği veya tromboz belirtileri varsa kateter çıkarılmalıdır.g) Aseptik koşulların devam ettiği hallerde, umbilikal kateterler rutin olarakdeğiştirilmemelidir. Kateter fonksiyon gördüğü sürece maksimum ondört günkullanılmalıdır. Umbilikal arter kateteri beş gün kalabilir.h) Lipid veya kan takılan setler 24 saatte bir değiştirilmelidir. Diğer uygulamalarda 72saatten önce değiştirilmemelidir.i) Kateterin çıkarılması: Birimce hazırlanan iş talimatına göre uygulanır.j) Ünitede yapılan tüm işlemler kayıt edilir.Hastane Enfeksiyon Kontrol Komitesi46