Sterilizasyon - İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Dezenfeksiyon• Dezenfeksiyon cansız ortamlar, eşya vealetler üzerinde uygulanan bir işlemdir.• Sporlu bakteriler dışındakimikroorganizmaların cansız ortamdanelimine edilmesi amaçlanır.

Dezenfektan seçiminde dikkatealınacak noktalar• Etkinlik• Zararsızlık• Kullanıcıya / hastaya güvenliği• Çevreye• Alet uyumu• Stabilitesi• Mükerrer kullanılabilme ve bunun süresi• Kullanım kolaylığı• Maliyeti

Yarı-kritik araçlar• Mukoza zarına temas eden ancak vücuda penetreolmayanlar.• Yarı kritik araçların dezenfeksiyonunda bakterisporlarının dışında tüm mikroorganizmalarınöldürülmesi amaçlanır, sporların bir kısmı harapolmaktadır.• Sterilizasyon ya da yüksek düzey dezenfeksiyonuygulanır.• Fleksibl fiberoptik endoskop,• laringoskop,• vajinal speküller,• anestezi solunum sirkülasyon aletleri,

Dezenfektanlar• Yüksek düzey,• orta düzey• düşük düzey dezenfektanlar

Arithmetische MittelwerteVergangenheitsrenditeAuszug aus den StudienergebnissenVergangenheitsrenditen• Vergangenheitsrenditen geben an, wie sich Verträge tatsächlich verzinsthaben (Effektivverzinsung zum Ablauf)8,00%Arithmetische Mittelwerte der Vergangenheitsrenditen unterschiedlicherLaufzeiten zu den Ablaufstichtagen 31.10.2010 und 31.10.20097,00%6,00%5,00%4,88%4,82%5,45%5,35%4,00%3,75%3,74%3,00%2,00%1,00%0,00%12 Jahre 20 Jahre 30 JahreAblauf zum 31.10.2010 Ablauf zum 31.10.2009• Vergangenheitsrenditen durch hohe BWR sogar oberhalb von 2009• Klassische Lebensversicherung hat sich bei längeren Laufzeiten alsAltersvorsorgeprodukt bewährtÜberschussbeteiligung in der Lebensversicherung 2011 Köln, Januar 2011 16

Fenol türevleri• Bakteri sitoplazmazarının seçicigeçirgenliğini bozar• Proteinleri denatüre -inaktive eder• Tüberküloz dahil vejetatifbakterileri öldürür.• Organik maddevarlığında aktiftir.• Uzun süre bozulmadankalır.• Konsantrasyonabağlı bakterisit veyabakteriyostatik• Deride tahrişe nedenolabilir.• Kötü kokuludur.• Saf fenol çözeltileritoksik, kanserojen,irritan olduğundantürevleri kullanılır.

Yüzey dezenfektanı- KloritlerAvantajları• Etki spektrumları geniş(bakterisit, fungusit,tüberkülosit, virüsit vesporosit etkili• Ucuz• Kolay bulunan• En sık kullanılanhipokloritlerdir• Sıvı sodyum hipoklorit• katı (kalsiyum hipoklorit,sodyumdikloroizosiyanürat)• Dezavantajları• keskin kokuları rahatsızedici,• metalleri aşındırıcı• organik maddevarlığında inaktive olurlar• Dayanıksızdır, açıkkaplardaki çözeltilergünlük kullanılmalıdır

Sodyum hipoklorit• Çamaşır suyu, % 5 konsantrasyonda sodyumhipoklorittir• Dezenfekte edilecek yüzeylerdeki organik maddemiktarına bağlı olarak 1/10-1/100’e kadar sulandırılır• Kan dökülen yüzeyde Sodyum hipokloritin % 5’lik stokçözeltisinin 1/10’luk dilüsyonu (yaklaşık 5000 ppmserbest klora eşit) önerilir.• Diğer temiz yüzeylerde 1000 ppm aktif kloryeterlidir.Yerler ve horizontal yüzeyler için kullanılır:

İyot bileşikleri• Ġyot, iodoforlar (povidoniyot)Hem antiseptik hemdezenfektan• Bakterisit, fungusit,tüberkülosit, virüsit,sporisit• Deriyi tahriş eder,boyar• Allerjik etkili.• Organik madde ileinaktive olur.• Yüksekkonsantrasyonda bakterisporlarını da öldürür.• Kalıcı etkisi düşükYara ve deri antiseptiği,Diş hekimliğindeCerrahide el dezenfeksiyonuAlet ve yüzey dezenfeksiyonu (plastik malzeme, kauçuk yüzeyler)

Aldehitler• % 2'lik gluteraldehit ve formaldehit• Özellikle endoskopların ve ısıya duyarlı diğer tıbbialetlerin dezenfeksiyon ve sterilizasyonunda• gereken en az süre bakteri ve virüsler için 3 dakika,• sporlar için 3 saat• hızlı etkili• geniş spektrumlu• hızlı sporosidal aktivite• yüksek etki gücü,• organik madde varlığında da aktif olması,• metallere koroziv etkili olmaması• cihazlara zarar vermemesi

Formaldehit• Sıvı ve gaz halinde dezenfektan ve sterilizan• Tahriş edici, toksik, karsinojenik• Keskin kokulu• Kullanımı sınırlı• Buhar halinde emniyet kabini ve odalarındekontaminasyonu• Diyaliz aletleri, cerrahi aletlerin dezenfeksiyonu

Gluter aldehit• Gluteraldehit formaldehitten daha az toksik ve irritandır,• Cilt ve solunum teması için gerekli önlemler alınmalı• Sadece ısıya duyarlı kritik ve yarı kritik malzemelerinyüksek düzey dezenfeksiyonu için kullanılmalı• Uygun havalandırması olan bir yerde ve kapalı kaplardakullanılmalı,• Kullanım süreleri 14-30 gün arasında değişmektedir.• Ġstenmeyen toksik etkiler nedeniyle durulama çok iyi yapılmalı• Rekontaminasyonu önlemek için steril veya filtre edilmiş su(tercihen steril distile su) kullanılmalı ve sonra sıcak hava ilekurutulmalı

Orto-fitoaldehit• Gluteraldehitten dahaetkin kimyasal birmikrobiyosiddir.• mikobakteriler üzerindeyüksek etkinliğe sahiptir.• irritan değildir,• stabilitesi mükemmeldir.• malzeme ile uyumludur• Ġşlem süresi kısa• Dezavantajı• ciltte de etkigösterebileceği içinkullanım sırasında(ellerive gözleri koruma )gerekli koruyucuönlemler alınmalıdır.• Fiyatıgluteraldehidinyaklaşık 3 katıdır• Kullanım ömrü 14gündür.

Klorhekzidin• Suda kolay çözünmediği için glukonat gibituzlarla hazırlanır.• (%4lük konsantrasyon sık kullanılır)• Bakteri, mantar, virus, mikobakterilere etkili• Sporlara etkisiz• Hızlı ve kalıcı etkili• Toksisitesi düşük• Tahriş etmez• Göz ve kulak hariç

Hidrojen peroksit• Ġnsan ve çevreye karşı toksik değildir, kanserojen değildir,ucuz.• Bakterisit, virüsit, fungusit, yüksek konsantrasyondasporisit• %3lük çözeltileri deri antiseptiği olarak kullanılır.• Konsantre solusyonlar cilt ve mukozalarda yanığa nedenolabilir• Kontakt lensler, cerrahi implant, endoskop ve tonometregibi birçok yarı kritik malzemeye uyumludur.• Genel kullanım (yer ve yüzeyler, alet ön temizlik/dekontaminasyonu) için %0.5-1 yoğunluk ve 15-30dakika temas süresi önerilir.

www.hollandfilter.com/Pictures/PA26211.jpgOzon• Ozon bakterisidal ve sporosidal etkili• Çevreye zararlı atık oluşturmaz,• organik partiküller ve patojenlerle reaksiyona girer,• mikroorganizmaları ve kimyasal toksinleri okside eder.• Hava ve suyu dezenfekte etmekte kullanılır.• Dezavantajları• stabil olmaması,• depolanma güçlüğü,• saf ozonun elde edilmesinde zorluk,• Plastik, kauçuğa zarar verir.

Perasetik asit• Kimyasal sterilizan ve yüksek düzey dezenfektan• Hızlı bakterisidal ve virüsidal etkinlik, sporosit• Cerrahi aletler, Hastane ortamının yer, yüzeydezenfeksiyonunda kullanılır,• Avantajları• Hoş kokulu,• Ġrritan olmaması• Kalıntı bırakmaması,• Çevre ve kullanıcı açısından emniyetli olması,• Organik moleküllerin varlığında aktif kalabilmesi

Kuarterner amonyum bileşikleri• Benzalkonyum klorit,• alkidimetil benzil• amonyum klorit• didesildimetilamonyumklorit• Bakterilerde sitoplazmikmembranı, mayalarda plazmamembranını etkiler.• Renksiz, kokusuz, korozifdeğil, kısmen nontoksik• ve deterjan özelliği ile ideal birdezenfektandır.• Dezavantajı:• Sporisidal vetüberkülosidal değildir.• Sınırlı antimikrobialspektruma sahiptir• Pseudomonas spp. veSerratia marcescenseetkisi düşük

AlkollerEtanol, izo- ve n-propanol• % 50-70’likkonsantrasyonlarıkullanılır• El hijyeninde, yüzeydezenfeksiyonundakullanılır.• Dezavantajı• *Sporları öldürmez,• *Organik kirleretkinliğini büyük ölçüdeengeller,• *Parlayıcı• Bakterisit, fungisit,tüberkülosit, virüsit(HIV,HBV dahil)

• EL ANTĠSEPTĠĞĠ• Alkolle el temizliğinde eller kuru olmalıdır• Alet dezenfektanı• termometre ve diğer aletler alkol içerisine batırarak(10-15 dakika) tutulur• Ticari olarak satılan %95’lik alkol %70 olacak şekildesulandırılarak kullanılmalıdır.

• Triklorasan• Bakterilere iyi etkili• Sabunlarda kullanılır• Organik maddelerden az etkilenir

• Creutzfeldt–Jakob Hastalığı ilemuhtemel kontamine olmuş cihazlar için• Bir fenolik dezenfektan+ bir alkalin temizleyici+bir enzimatik temizleyici ile buharlaştırılmışhidrojen peroksit kombinasyonu etkilibulunmuştur.

• Sterilizasyon tüm canlımikroorganizmaların, canlı sporların,virüslerin öldürülmesi veya ortadankaldırılma işlemidir.

Sterilizasyon• fiziksel yöntemler• kuru ısı, iyonize radyasyon• fiziko-kimyasal yöntemler• buhar• kimyasal yöntemler• etilen oksit, gluteraldehit

• Yakma: Metal nesne, alevden geçirilmek suretiylesterilize edilebilir. Metal kızarana kadar ısıtılır,soğuduktan sonra kullanılır.Isı ile Sterilizasyon• Kuru Isı: Pastör fırını denilen özel bir fırında,özellikle petri kutuları, pipetler, cam eşya,paslanabilir metal aletler, talk pudrası ve vazelingibi maddeler sterilize edilmektedir.• Isı derecesine göre maddelerin fırında tutulmasüreleri değişir:• 170 °C derecede 60 dakika,• 160°C derecede 120 dakika,• 150°C derecede 150 dakika,

Pastörizasyon• Besin maddelerindeki patojen mikroorganizmalarınöldürülmesi için kullanılan bir yöntemdir.• Çok kısa sürede ısıtılan madde birdenbire soğutulur.• Örneğin süt 72 - 75°C dereceye kadar ısıtılıp15-20 saniye kadar tutulduktan sonra hemen5°C dereceye kadar soğutulur.• Veya süt ince tabaka halinde, iki sıcak levhaarasından geçirildikten sonra birdenbire soğutulur.• Pastörize sütler, 10° C derecede 48 saat dayanıklıdır.

• UHT: Ultra high temperature tekniği ilepastörize edilirler.• Bu sütler, 135 - 150°C dereceye kadar 2-6saniyede ısıtılır ve hemen oda ısısına düşürülür.Oda ısısında 4 ay dayanıklıdır.• Vegetatif m.o. ve genellikle sporlar ölürler

Basınçlı buharwww.kkgm.gov.tr• Bakteri sporlarını tahrip etmek için 100°C üzerinde sıcaklıktayapılmalıdır.• Güvenilir, pratik, ekonomik yöntem• Otoklav, yüksek ısıda, basınçlı buhar vererek malzemeleri sterilizeeder.• Kumaş cinsi malzemeler, ameliyathanede kullanılan setler• Besiyerleri• Kontamine materyal• Metal, cam eşya• 121°C derecede 15 dakika, 115°C derecede 30 dakikadır.• Bulaşıcı atık temizliğinde 30-60 dakika• Otoklav kontrolünde biyolojik-kimyasal endikatörler kullanılır

• Basınçsız buhar: 100°C derecenin üstündeki ısılardabozulan maddelerin sterilizasyonunda kullanılır• süresi, 100°C derecede 30 dakikadır.• Koch kazanı• Kaynatma: Sterilizasyon elde etmek için, su kaynamayabaşladıktan sonra 30 dakika kaynatmaya devam gerekir.• Kaynatma, dezenfeksiyon amaçlı da uygulanabilir• süt 100°C derecede 5 -10 dakika kaynatılırsa, tüberkülozmikrobu ölür

Tindalizasyon• Özellikle protein (amino asit)-veya k.hidrat içerenmaddelerin sterilizasyonunda kullanılanyöntemdir.• Benmari de denilen bu yöntemde içinde subulunan, ısıtılabilen bir kabın içine protein içerenmadde konarak belirli bir süre tutulur ve üç defaaynı şekilde tekrarlanır.• Isı 50 -100°C derece arasında ve 30 - 60 dakikatutulur.• Benmari yöntemiyle, hastanede dondurulmuş kanve kan ürünleri ısıtılmaktadır.

Filtrasyon• Mikroorganizmaları öldürmez, ancakuzaklaştırır• Mikroorganizmaları havadan ya da ısıyadayanıksız sıvılardan (serum gibi)uzaklaştırmak için kullanılır.• Bakteriyolojik filtreler• Oda havası için HEPA filtreler

Gaz sterilizan ve dezenfektanlar• Etilen oksit• Renksiz mikrobisit vesporisit gaz• Plastik malzeme veduyarlı aletleri sterillemeve dezenfekte etmedekullanılır, kalp pilleri,yapay kalp parçaları• Sterilizasyon sonucu eşyahavalandırılır ve 24 saatsonunda kullanılır• Özel sterilizatörlerdekullanılır• Havada alev alıcı vepatlayıcı• Karsinojen ve irritan etkili• Sterilizasyon 2-5 saatsürede gerçekleşir.www.amedus.com/_images/endeto.jpg

Klorin dioksit• Klorin dioksit(ClO2 ), mikrobisidal• sıvı ya da gaz halinde kullanılabilir.• Kimyasal yapısını stabilize eden ve koroziv etkilerini önleyenbileşiklerle beraber solüsyonları vardır. %1 ClO2• Raf ömrü 14 gündür.Dezavantajı• sıvı formunun kimyasal yapısı yüksek derecede stabil değil• malzemede korozif etkili• Etilen oksite göre avantajları• materyal içerisinde• kimyasal olarak artık bırakmaz• kullanım konsantrasyonlarında havada patlayıcı değildir

• Beta propiyolakton• Aşı ve serumların sterilizasyonunda• Steril odanın dezenfeksiyonunda kullanılır.• Patlayıcı değildir.

Hidrojen peroksit gaz plazma• Özellikle düşük ısıda sterilizasyonu gerekenmateryalin sterilizasyonunda önerilmektedir.• Gaz plazma ile sterilizasyon,• Düşük ısıda, nem gerektirmeyen,• Toksik atıklara neden olmayan bir sistem• Gaz plazma sterilizasyonu önerilmeyenmateryaller.• Selülozik materyal (kağıt ve bez), pudra, sıvıların• 40 cm’den uzun,• çapı 3 mm‘den küçük endoskoplar

IŞINLAMA• Ultraviyole ( UV), Röntgen ( X) ve Gamma(&) ışınları kullanılarak sterilizasyongerçekleştirilebilir.• Ġyi ambalajlanmış polietilen veya benzerisentetik maddelerden yapılmış protezler,• yapay kalp kapakçıkları,• kan almak için kullanılan malzemeler,kateterler,• sentetik organların sterilizasyonunda• besinlerin uzun süre saklanmasında• aşılarwww.sispaltd.com.tr