HOCALI KATLIAMI

HOCALI KATLİAMI
ÜZERİNDEN SADECE 24 YIL GEÇTİ
24 yılı ardında bırakan Hocalı faciasına ilişkin bir dizi
önemli olayı hatırlamak yerinde olacaktır. Kanlı 20 Ocak
1990 katliamı, 1991’in 20 Kasım günü Kara köy üzerinde
helikopterin düşürülmesi ve sonuçta Azerbaycan’ın
hükümet ve devlet adamlarının trajik bir biçimde yaşamını
kaybetmesi, 1991’in Ekim ayında tarihte ikinci defa
bağımsızlığını kazanmış Azerbaycan halkının bağımsızlığını
yitirme tehlikesi, 1992’nin 28 Ocak günü Ağdam-Şuşa
helikopterinin düşürülmesi ve sonuçta 40 Azerbaycanlının
yaşamını kaybetmesi faciaya giden yolu açmıştır.
20. yüzyıl sözde Dağlık Karabağ sorununun ortaya
çıkmasıyla ve orada yaşayan Azerbaycanlıların tarihi
vatanlarından hem sürülmesi hem de katledilmesi
ile sonlandı. İşte Hocalı faciası, bu dehşetli hadiseler
sonucunda meydana geldi. Hocalı faciası; Babi Yar, Hatın,
Hiroşima, Liditse, Sonqimi katliamları ile aynı mahiyettedir.
BAŞKALARININ TOPRAKLARI ÜZERİNDE HAK İDDİA ETMEK
Azerbaycan tarihinin hafızasına kazınmış arazi iddiası,
başkalarının toprakları üzerinden kendi arazilerini
genişleten Ermenilerin Azerbaycanlılara yönelik soykırımı,
en nihayetinde 20. yüzyılın sonunda Azerbaycan’ın Yukarı
Karabağ bölgesinde Azerbaycanlıların yaşadığı Hocalı
şehrinde ve diğer Azerbaycan köylerinde yaşayanların
katledilmesi ile son buldu. Aslında Hocalı şehri 20. yüzyılda
üç defa böyle bir soykırıma maruz kaldı. 1905-1906, 1918-
1920, 1988-1992 yıllarında Hocalı yerle bir edildi.
1992 yılı Şubat ayının 25’ini 26’sına bağlayan gecede
Rusya’nın 366. Motorize Piyade Alayı ile Ermeniler, Hocalı
şehrinde yaşayan halka yönelik eşi görülmemiş bir katliam
yaptı. Tarihimize Hocalı soykırımı olarak kazınan bu kanlı
facia, binlerce Azerbaycanlının katledilmesi, esir alınması
ve şehrin yerle bir edilmesine sebep oldu.
Milliyetçi bölücü Ermenilerin Dağlık Karabağ’da
başlattığı şiddet dolu eylemlerin sonucu olarak bugün bir
milyondan fazla soydaşımız Ermeniler tarafından kendi
öz yurtlarından ve yuvalarından sürüldü. Arazimizin %20
’sinin Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından işgali sırasında
binlerce vatandaşımız şehit oldu, sakat kaldı. Hocalı
soykırımı esnasında 613 Azerbaycanlı katledilirken, 76’sı
çocuk 487 kişi sakat kaldı. 1.275 kişi esir ve rehin alındı
ve 150 genç kızın akıbeti ise bugüne kadar belirlenemedi.
Öte yandan tarihi anıtlarımız ve eski ikamet yerlerimiz
Ermeniler tarafından yerle bir ediliyor veya restorasyon
kisvesi altında Ermenileştiriliyor. Dağlık Karabağ’da ve
yakınlarında işgal altında olan ilçelerimizde eski yaşam
alanlarına ve tarihi anıtlarımıza karşı kelimenin tam
anlamıyla bir soykırım yapılıyor.
YAŞANANLAR TANIKLARIN HAFIZASINDA ÇOK TAZE
Bugün Hocalı faciası esnasında şehit düşmüş olanların
yanı sıra, yaşanan faciayı kendi gözleri ile görüp esaret
hayatı yaşamış ve ailesinden ayrı düşmüş tanıklarımız var.
Kadınlara, çocuklara yapılan işkencenin tarifi mümkün
değil. İsterim ki, bizzat röportaj yaptığım birkaç insanın
yaşadığı faciaları bir daha gözden geçirelim. Humar
Selimova’ya şöyle diyor: “Ben ‘Kardeşlerimi öldürdünüz,
beni de öldürün’ diye yalvararak ağlıyordum. O geceye
tanık olan birçoğu ise ‘Babamı, annemi bekliyorum.’”
Hocalı’dan gelen, olayın bilincinde olan çocukların
hangisine sorsanız, o tüyler ürpertici gecenin dehşetini
anlatırlar. Onlardan biri de baba adı Tahir olan Hemayil
Halilova’dır. Hocalı olayından sonra, Bakü şehrine gelen
bu çocukla görüştüm. O zaman 6-7 yaşlarındaydı. Ancak
düşüncesi, konuşması kelimelerle anlatılacak türden
34 ŞUBAT 2016 SAYI 39