xıx. yy'da osmanlı devleti'nin takip ettiği denge politikası

Bu devir 1839’da Gülhane Hatt-ı Hümayun’u ile
başlamış olup, 37 sene devam etmiştir. Tanzimat Dönemi
siyasi ve sosyal açıdan barış devri olmadığı gibi
Osmanlı İmparatorluğu’nu da Avrupa’nın ekonomik
sömürgesi olmaktan kurtarmış değildir. Devrin hakiki
manada reformcu niteliğe sahip ne düşünürleri ne de
yazarları vardı. Dolayısıyla bu devirde devleti kurtaracak
ve yenileştirecek köklü bir yapı değişikliğine varılamadı.
Bu nedenle Tanzimat, yalnız sistematik olmayan
ve devleti kurtarmaya yetmeyen bir takım hukuki, mali,
alanda yapılan yenilikler ve taklitçilikten öteye gitmeyen
batıya ayak uydurma gayretleri olarak kalmaktadır.
1 Bu yeniliklerin bir sonucu olarak padişahın yetkileri
sınırlandırılmıştır.
A- DIŞ BASKILAR VE TANZİMAT FER-
MANININ İLANI
Bu dönemde İstanbul’da bulunan ve 20 senedir
hükümeti temsil eden Fransız diplomat Engelhardt,
1
Bayram KODAMAN, Sultan II. Abdülhamit Devri Doğu Anadolu
Politikası TKAE yy. , Ank. 1987, s. 81
61