E DERGİ PDF
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
KARANLIK
MADDE
IŞIK YAYABİLİR Mİ ?
Karanlık madde(Karanlık
madde,elektromanyetik
dalgalarla (radyo
dalgaları,görülen ışık)
sayesinde yaşadığımız
ve önem verdiğimiz
şeylerin aslında gerçekliğin
çok küçük bir
parçası olduğunu anlıyoruz.
Ailemiz ve sevdiklerimiz,yeryüzündeki
bütün insanlar ve insanların
verdiği bütün
eserler normal maddeden
oluşuyor.Ancak,
normal madde evrenin
çok küçük bir parçasını
oluşturuyor.Evet,
bu bizi alçakgönüllü
Ekim
2020
olmaya iten çok küçük
bir parça; fakat hayatımıza
anlam katmayı
becerebilirsek aynı zamanda
insan hayatının
en önemli parçası. Öyleyse
uzayda bir türlü
arayıp bulamadığımız,
varlığını borçlu olduğumuz
karanlık maddedir.
Karanlık madde göze
görünmüyor, ama galaksilerdeki
yıldızları
bir arada tutarak uzaya
savrulmasını önleyen
ek yerçekimini sağlıyor.
Bu yüzden de galaksilerin
gizli harcını, yapı
malzemesini, görünmez
“Karanlık ışık yayan karanlık
madde teorileri çeşitli
kısıtlamalara sahip. Bu
teorilerde karanlık madde,
kendisiyle etkileşime giriyor
karanlık ışık üretiyor.”
11
çimentosunu oluşturuyor.Karanlık
maddenin
özellikleri hakkında çok
az şey biliyoruz. Son
birkaç on yılda, karanlık
ışık emisyonu içeren
veya içermeyen çeşitli
karanlık madde teorileri
üretildi. Karanlık
maddenin karanlık ışık
yayması ya da yaymaması,
karanlık madde
teorisini sabitlememize
izin veren anahtar bir
özellik. Karanlık ışık yayan
karanlık madde teorileri
çeşitli kısıtlamalara
sahip. Bu teorilerde
karanlık madde, kendisiyle
etkileşime giriyor
ve karanlık ışık üretiyor.
Etkileşim çok sık meydana
geliyor olsaydı,
galaksilerdeki karanlık
maddenin dağılımı,
mevcut gözlemlerden
çıkan değerlerden çok
farklı hale gelirdi. Yakın
zamanda yapılan araştırmalar,
karanlık maddenin
karanlık ışıkla,
protonların sıradan ışıkla
aynı güçte etkileşime
girmesi durumunda,
karanlık maddenin protonlardan
yüz kat daha
ağır olması gerektiğini
gösteriyor. Daha zayıf
etkileşimler için kütle
üzerindeki sınır daha
zayıftır. Kısıtlama sağlandığı
sürece, karanlık
madde karanlık ışık yayabilir.
Karanlık ışık bizim
için neredeyse görünmez
olmalıdır, aksi
takdirde karanlık madde
artık karanlık olmaz.