E DERGİ PDF

İki Nötron Yıldızının Çarpışması,
Yeni Bir Element Oluşturabiliyor!
İki nötron yıldızının
çarpışması sadece
uzay-zaman dokusunu
bozmakla kalmaz; aynı
zamanda nötronların
yüksek enerjisi, yeni
ağır metalleri meydana
getirir. Gök bilimciler
aslen teorik olarak ileri
sürülen bu olguyu ilk
defa gerçekten gözlemeyi
başardılar. 2017
yılında yapılan spektral
analizler, ikili bir nötron
yıldızı çarpışmasında
ağır stronsiyum
oluşabileceğini doğruladı.
Stronsiyum, altın,
kurşun veya uranyum
yalnızca böyle güçlü
kozmik çarpışmalar sırasında
ortaya çıkabilmektedir.
Periyodik tabloda yer
alan çoğu element,
Büyük Patlama’dan
hemen sonra oluşan
uzay-zaman dokusunda
Evren’in ilk yıllarında
henüz var olmamışlardı.
“Nötron yıldızlarının
çarpışmasının
evrende
bu elementi
yarattığını
kanıtladık.”
O zaman uzay-zamanı
dolduran elementler,
hidrojen ve bir miktar
helyum ile lityumdu.
İlkel yıldızların oluşmaya
başlamasıyla birlikte
atomlar, nükleer füzyonla
birlikte ilk ağır
elementleri oluşturmaya
başladılar.
Buna rağmen bu ilk oluşan
yıldızlardaki nükleer
füzyon, demirden daha
ağır atom çekirdeği
üretme gücüne sahip
değildi. Mevcut teoriye
göre bu tür elementler,
nötronların, ayrı ayrı ve
kademeli olarak mevcut
atom çekirdeğine
Ekim
2020
bağlanması olarak bilinen
nötron yakalanması
olgusuyla oluştular.
Radyoaktif bozunma
nedeniyle, bu nötronların
bazıları protonlara
dönüşerek yeni bir element
yaratma gücünü
sahip oldular.
“Şimdiye kadar,
keşfedilen nötron
yakalama olarak
bilinen ve periyodik
tablodaki daha
ağır elementleri
oluşturan sürecin
nerede gerçekleştiğini
bilmiyorduk;
ancak bu araştırma,
onlarca yıldır
süregelen bu tartışmanın
kökenine
dair son faza girdiğimizi
gösteriyor.”
27