15.10.2021 Views

BUSMEK 13. ALBÜM

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.


Bu albümdeki eserler BUSMEK kursiyerleri tarafından

üretilmiş olup 13. Genel Sergimizde halkımızın

beğenisine sunulmuştur.


BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

İÇİNDEKİLER CONTENTS İÇİNDEKİLER CONTENTS

Minyatür

Vitray

Takı

İğne Oyası

Miniature

Stanied Glass

Jewelry

Needle Lace

14 58 100

142

Tezhip

Resim

Gümüş Kazaz

Kırkyama

Illumination

Painting

Silver Knitting

Patchwork

20 64 106

148

Hat

Naht

Koza Çiçek

Dekoratif Ev Tekstili

Arabic Calligraphy

Naht

Cocoon Flower

Fabric Furnishing

26 72 112

154

Kātı’

Paperwork

Bilimsel Bitki Çizimi

Scientific Plant Drawing

Dolgu Oyuncak Bebek

(Amigurumi)

Stuffed Doll (Amigurumi)

Dantel Anglez

Romanian Point Lace

30 76 116

158

Ebru

Kağıt Çanta

Tığ Örgü Çanta Wayuu

Kanaviçe

Marbling

Paper Bag

Crochet Bag

Canvas

36 80 120

164

Çini

Kağıt Rölyef

Geleneksel El Nakışları

Giyim

Turkish Tiles

Paper Relief

Handmade Embroidery

Clothing

42 84 124

172

Filografi

Deri İşlemeciliği

Maraş İşi

İpek Halı ve Kumaş Dokumacılığı

Filography

Leather Work

Maras Work

Silk Carpet and Fabric Weaving

48 88 130

180

Seramik Biçimlendirme

Ceramic Forming

Dekoratif Ahşap Süsleme

Wood Shaping

Tel Kırma

Thread Curving

54 94

136

2

3



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

Sevgili Misafirlerimiz,

Bir milletin geleceği o milletin aldığı eğitime bağlıdır.

BUSMEK kurslarımız; üreten, çalışan Bursa’nın gerçek

potansiyelini harekete geçiren dinamiklerimizdendir.

BUSMEK, açıldığı günden bu yana her geçen gün büyüyen,

gelişen bir ağ oldu. Her dönem vatandaşlarımız

yoğun bir ilgi gösteriyor. Bizler vatandaşlarımızın yoğun

talebini karşılayabilmek için BUSMEK bünyesine yeni

merkezler kazandırıyor, Büyükşehir sınırlarına dâhil olan

tüm ilçelerimizi bu eğitim ağına katmak için gayret gösteriyoruz.

Çeşitli kurumlarla yapılan protokoller çerçevesinde verilen

eğitimler sonrasında yüzlerce kursiyerimiz ya kendi iş

yerini açtı ya da protokol imzaladığımız birlik ve derneğe

üye işletmelerde istihdam edildi. Kursiyerlerin el emeği

ürünleri www.busmek.com.tr ve www.e-busmek.net adreslerinde

satışa sunuluyor. Satış ofisleri ile BUSMEK kursiyerlerinin

emekleri kazanca dönüşürken, sanatseverler

de birbirinden özel sanat eserlerine sahip olabiliyorlar.

Büyükşehir Belediyemizin BUSMEK bünyesinde gerçekleştirdiği

en önemli faaliyetlerden biri de “Bursa ipeği

yeniden hayat bulacak” projesidir. Proje kapsamında,

Bursa’nın çeşitli bölgelerine halıhaneler kuruldu. Orhaneli,

Büyükorhan, Keles, Harmancık ve İnegöl ilçelerinde

ipek halı ve ipek kumaş dokumacılığı, aynı zamanda

“Talimhane” bölgesine “Umurbey İpek Üretim ve Tasarım

Merkezi” açılarak şehir merkezinde de ipek üretimi yapılmaya

başlandı.

BUSMEK’in, eğitim ağını yurt dışına yayması, yakalanan

başarının en güzel örneklerinden biridir. Yunus Emre

Enstitüsü ile yapılan işbirliği ile Bursa Büyükşehir Belediyesi

olarak dünyanın farklı noktalarında eğitim verilmeye

başlanmış olup Kosova, Arnavutluk, Bosna Hersek

ve Karadağ’dan gelen talepler üzerine başlattığımız eğitimler

inanıyorum ki Bursa’daki gibi meyvelerini verecek,

eğitim verilen ülkelerde istihdama katkı sağlayacaktır.

BUSMEK’te yetişkin eğitimlerinin yanı sıra 8. sınıf öğrencilerimize

LGS, üniversiteye hazırlanan öğrencilerimiz

için de YKS hazırlık kursları düzenlenmektedir.

BUSMEK kurslarımıza halkımızın gösterdiği yoğun ilgiden

duyduğumuz memnuniyeti bir kez daha özellikle

belirtiyor, sevgi ve saygılarımı sunuyorum.

Dear Guests,

The future of a nation depends on the education of that

nation. BUSMEK courses are the real potential of Bursa

by producing, working. BUSMEK has been a growing

network since its opening. Our citizens show an intense

interest every year. We are opening new centers to

BUSMEK to meet the demand of our citizens, and we strive

to bring all the districts included in the Metropolitan

Municipality borders to this education network.

Hundreds of trainees have either opened their own

business or been employed in member companies and

associations that we have signed protocol after the trainings

given in the framework of the protocols made with

various institutions. Trainees’ handicraft products are

offered at www.busmek.com.tr and www.e-busmek.net.

While the sales offices and BUSMEK trainees’ labours are

becoming income, art lovers can also have special works

of art.

One of the most important activities that our Metropolitan

Municipality has made within BUSMEK is “Bursa’s silk

will come back to life” project. Within the project, carpet

houses were established in various regions of Bursa. Silk

carpets and silk fabric weaving in Orhaneli, Büyükorhan,

Keles, Harmancık and İnegöl districts and at the same

time “Umurbey Silk Production and Design Center” in “Talimhane”

region started to be produced in the city center.

BUSMEK’s training network spreading to the abroad is

one of the best examples of the success. In cooperation

with the Yunus Emre Institute as Bursa Metropolitan Municipality,

we have realized our aim to train at different

points of the world. The trainings which we have started

on requests from Kosovo, Albania, Bosnia-Herzegovina

and Montenegro, I believe that it will have success like

in Bursa. And they will provide support on employment.

Among BUSMEK training programs, not only adult learning

programs but also preparation trainings for LGS

(High school Entrance Examinations) of mid-school senior

students and for YKS (Higher Education Institutions

Examinations) of our students who are preparing for university

are carried out.

I express my pleasure to our citizen once again for the

intense interest of our BUSMEK courses and I offer my

love and respect..

5





BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK HAKKINDA

Bursa Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek

Eğitim Kursları (BUSMEK), yaşam boyu eğitim

anlayışıyla Bursalıların pek çok alanda sanat ve

mesleki eğitim ihtiyacına cevap vermek, mesleki

ve sanatsal bilgilerini geliştirerek meslek ve

beceri sahibi olmalarını sağlamak, endüstrileşmenin

ihtiyacı olan kalifiye elemanları yetiştirerek

ülkenin sanayisine katkıda bulunmak, kaybolmaya

yüz tutmuş geleneksel el sanatlarımızı

yaşatmak, bireylerin iyi bir üretici, bilinçli bir tüketici

olmalarını sağlamak, kültürel ve sosyal

gelişimlerine katkıda bulunmak, kent kültürüne

adaptasyonunu sağlamak vb. amaçlarla kurulmuştur.

Bursalılara hizmette 13 yılı geride bırakan

BUSMEK, günümüzde yetişkin eğitiminde öncü

kurum kimliğine sahiptir. Hayat boyu öğrenme

anlayışıyla nitelikli eğitimlerine hız kesmeden

devam eden BUSMEK, yılda ortalama 30 bin

kursiyere eğitim vermektedir.

2006’dan bu yana ücretsiz kaliteli eğitimin adresi

olan BUSMEK, 30 farklı mekanda eğitim ve

sosyal faaliyetler yürütmeye devam ediyor. Bursa

halkının artan ilgisi sayesinde hizmet çıtasını

dikkat çekici düzeyde yükselten BUSMEK adeta

bir “halk üniversitesi” konumundadır.

Mesleki ve teknik eğitimden geleneksel sanatlara,

gösteri sanatlarından kişisel gelişime kadar

pek çok branşta Bursalıların yoğun ilgisini gören

BUSMEK kurslarında, alanında uzman usta öğreticiler

eğitim vermektedir.

Sanat ve meslek eğitimlerinin yanı sıra eğitim

sürecini destekleyici ve tamamlayıcı nitelikteki

hizmetler de BUSMEK’in önemli faaliyetlerindendir.

Ücretsiz verilen bu hizmetler; sergi ve

fuarlar, seminerler, yayınlar, kursiyer eserlerinin

satışı, atölye faaliyetleri, yarışma, sempozyum

vb. etkinliklerdir. BUSMEK’in faaliyet alanı olan

eğitimlerin dışındaki bu tür çalışmalar da yetişkin

eğitimi kapsamında gerçekleştirilmektedir.

Böylelikle Bursa’nın kültürel dokusuna önemli

katkılarda bulunulmaktadır.

YASAL DAYANAKLARI ve MÜFREDATI

BUSMEK, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun

Büyükşehir Belediyelerinin Görev ve

Sorumlulukları başlıklı 7/v maddesinde belirtilen:

ABOUT BUSMEK

BUSMEK, Bursa Metropolitan Municipality Art

and Vocational Education Courses was established

with idea of education through out life

to serve Bursa citizens in many areas such as

training and improvement of art and vocational

skills, contributing to country economy by

provaiding skilled workers, revival of traditional

handcraft, making them conscious in production

and consumption, improving cultural and

social life, adaptation to city culture etc.

BUSMEK as leaving behind 13 years of service

to the people of Bursa, is a pioneer institution

in Adult Education nowadays. BUSMEK with

lifelong quality education training approach is

going on to give training courses on average to

30 thousand trainees per year.

BUSMEK, the address of gualified free Art and

Vocational Education Courses to Bursa citizens

since 2006, as increasing the number of course

centers to 30 and has gone on to carry out

social and cultural activities in different places

in this educational term. BUSMEK with the

growing interest of Bursa citizens increased its

serving level is in the position of ” public university”

.

Master teachers who are expert in the courses

train at BUSMEK courses that are variety of fields

from vocational and technical education to

traditional handcraft, from performance arts to

personal development and that are got attraction

by Bursa citizens.

Also thand supplementary services to the education

period as well as art and vocational education.

The free services are exhibition and fair,

seminars, publications, sale of trainee’s works,

workshops, competition, symposiums etc. The

services that are out of the education field of

BUSMEK are performed within the concept of

adult education.

THE LEGAL BASIS AND CURRICULUM

BUSMEK provides training accordance with

the instruction of Ministry of National Education,

General Directory of Lifelong Learning and

the article 7/v in the subject of Functions and

Responsibilities of Greater City of Greater City

Municipality Law Nr 5216 ‘To construct or operate

health centers, hospitals, mobile health

units and to undertake all kinds of social and

cultural services for adults, old and young pe-

“Sağlık merkezleri, hastaneler, gezici sağlık üniteleri

ile yetişkinler, yaşlılar, engelliler, kadınlar,

gençler ve çocuklara yönelik her türlü sosyal ve

kültürel hizmetleri yürütmek, geliştirmek ve bu

amaçla sosyal tesisler kurmak, meslek ve beceri

kazandırma kursları açmak, işletmek ve işlettirmek,

bu hizmetleri yürütürken üniversiteler,

yüksek okullar, meslek liseleri, kamu kuruluşları

ve sivil toplum örgütleri ile işbirliği yapmak”

hükmü ile, Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme

Genel Müdürlüğü Yönetmelik esaslarına

göre eğitim vermektedir.

EĞİTİM ŞARTLARI, SÜRESİ ve SERTİFİKA

Zorunlu İlköğretim yaşını tamamlamış her Bursalı

BUSMEK kursiyeri olabilmektedir. Buna göre

BUSMEK’te kursiyer alt yaş sınırı 16’dır, üst yaş

sınırı ise yoktur.

Kayıtlar her yıl Eylül ayında yapılmakta, dersler

Ekim ayında başlamaktadır. Eğitim dönemi

Haziran ayında sona ermektedir. Milli Eğitim

Bakanlığı’nın (M.E.B) belirlediği müfredatlar çerçevesinde

3 buçuk aydan 10 aya kadar süren

eğitimlerin yanı sıra bazı branşlarda tekâmül

kursları verilmektedir. Branşın kredisini dolduran

kursiyerlere M.E.B. onaylı kurs bitirme sertifikası,

derslere devam eden ancak yeterli başarı

gösteremeyen kursiyerlere ise katılım belgesi

verilmektedir.

EĞİTİM METODU

BUSMEK teorik ve uygulamalı eğitim metodunu

esas alır.

HEDEF KİTLESİ

BUSMEK’in hedef kitlesi sosyal alanı kısıtlı Bursa

halkıdır. BUSMEK modelinin ana hedef kitlesi

belirtildiği üzere ev kadınları, genç kızlar ve meslek

sahibi olamamış, kendini geliştirmek isteyen

erkeklerdir. İlköğretim yaşını geçmiş herhangi

bir mesleki eğitim almamışlar, bir meslek sahibi

olmuş ancak mesleğinde ilerlemek isteyenler,

yeni bir sanat, hobi, beceri edinmek isteyenler,

okuma yazma bilmeyenler, çeşitli nedenlerle rehabiliteye

ihtiyacı olanlar, kente adaptasyon ihtiyacı

olan gruplar, çevre edinmek ve çevrelerini

genişletmek isteyenler, örgün eğitimin herhangi

bir kademesinden ayrılmış veya tamamlamış

olanlar, BUSMEK’in hedef kitlesidir.

Kişilerin içindeki yetenekleri keşfedip ortaya

çıkaran, geliştirmesine yardımcı olarak özgüven

aşılayan, üretici konumuna getiren, rehabiliople,

disabled persons, woman and children; to

establish social facilities for welfare purposes

and to develop the existing ones, to open and

operate or let others to operate courses for improvement

of skills and gaining professions; To

establish cooperation with universities, higher

education institutions, technical high schools

and civil community organizations while performing

these activities.’

THE CONDITIONS and PERIOD OF EDUCA-

TION and CERTIFICATE

All the Residents in Bursa completing obligatory

primary school age can be a BUSMEK trainee.

So the bottom age limit so as to be able to

attend BUSMEK courses is sixteen. There is no

upper age limit.

Each year the registrations are made in September

and the courses begin in October. The

training period ends in June. Within the frame

of the curriculum prepared by Ministry of National

Education, the course period ranges from

3.5 months to 10 months. The successful trainees

completing the credits of the branch receive

Course Graduation Certificate approved by

Ministry of National Education, those trainees

attending to the courses but cannot succeed in

finishing the course are awarded with Course

Attendance Certificate.

THE METHOD OF EDUCATION

BUSMEK has based on the method of theorical

and practical education.

THE TARGET GROUP

The target group of BUSMEK is Bursa Citizens

who are in the limited social domain such as

housewives, young girls, unemployed and willing

to personal development men and also those

who are elder than primary school age, no

vocational education, willing to development in

their jobs, willing to get new hobby, art, skill,

illiterate, needing to rehabilitation, adaptation

to the city, willing to get social circle and

to expand their circles are the target group of

BUSMEK.

BUSMEK that explores and finds out skill of

individual, helps to improve the skill, gains

self-confidence, transforms into producer, rehabilitates,

puts at individual ease, gets social

circle and friends, makes a point of training

8 9



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

te eden, yalnızlıktan kurtaran, sosyal bir çevre

edinmesini ve dostluklar kurmasını sağlayan,

geleceğe umutla bakan fertler yetiştirmeyi ilke

edinen ve bu anlamda başarı sağlayan BUSMEK,

birer kültür mozaiği olması açısından da önem

taşımaktadır. Eğitimlere katılan gruplar, bu ortamlarda

kültürel paylaşım ve değerler alışverişi

en üst düzeyde gerçekleştirmektedir.

EĞİTİM VERİLEN BRANŞLAR

BUSMEK, Bursalılara el sanatlarından mesleki

ve teknik eğitimlere, hobi kurslarından kişisel

gelişim kurslarına, bilgisayardan dil eğitimlerine,

dramadan spor eğitimlerine ve sosyo-kültürel

eğitimlere kadar çok geniş yelpazede eğitimler

sunmaktadır.

BUSMEK’in 2018 döneminde eğitim verdiği

alanlar şöyle sıralanmaktadır: Bilişim Teknolojileri,

Büro Yönetimi ve Sekreterlik, Çocuk Gelişimi

ve Eğitimi, El Sanatları Teknolojileri, a)Dekoratif

Ev Tekstili ve Makine Nakışları, b)Dekoratif

El Sanatları, Giyim Üretim Teknolojileri, Grafik

ve Fotoğraf, Güzellik ve Saç Bakım Hizmetleri,

Kişisel Gelişim, Makine-Metal Teknolojisi, Muhasebe

ve Finansman, Müzik ve Gösteri Sanatları,

Sanat ve Tasarım, Seramik ve Cam Teknolojisi,

Spor, Yabancı Diller, Yiyecek ve İçecek Hizmetleri.

BUSMEK’te “Bilişim Teknolojileri” alanında bilgisayar

işletmenliği-operatörlüğü, web tasarım,

bilgisayar destekli reklam ve tasarım gibi

branşlarda eğitimler verilmektedir. Bu kurslara

katılanlar, artık yaşamın vazgeçilmez bir parçası

haline gelen bilgisayar konusunda kendilerini

geliştirebiliyor ve tüm boyutlarıyla kullanmayı

öğrenebiliyor. BUSMEK, mesleki eğitimlere de

büyük önem vermektedir. BUSMEK kursiyerleri

mesleki teknik eğitimler kapsamında “Muhasebe

ve Finansman” alanında bilgisayarlı muhasebe

eğitimi alabilmektedir. “Müzik ve Gösteri

Sanatları” alanında ise uygulamalı tiyatro,

branşlarında eğitim sunmaktadır.

individuals who look to future with confidence

and succeeds in the target, has been of vital

importance from the point of being cultural mosaic.

The groups who participate to the education

can manage cultural share and values exchange

in the environment.

TRAINING BRANCHES

BUSMEK serves to Bursa citizen in a variety of

fields such as vocational and technical education,

traditional handicraft, hobby courses, personal

development, computer and language education,

drama, sport training and socio cultural

training.

BUSMEK in the fields of education in 2018

education period are as follows: Information

Technology, Business Management, child development

and education, handicraft Technologies,

a) Decorative machine embroidery

home textile, b)Decorative handicrafts, clothing

production technologies, graphics and photography,

beauty and hair care services, personal

development, machine-metal techonology, accounting

and finance, music and Performing

Arts, art and design, ceramics and glass technology,

sports, foreign languages, food and beverage

services.

There are some branches such as Computer

Operator Training, Website Designing, Computerized

Advertising and Designing Training

in Information Technologies of BUSMEK. Those

who participated the courses can develop

themselves and learn about computer that is

indispensable part of living. BUSMEK puts emphasis

on vocational training as well. BUSMEK

trainees can get training about Accounting and

Financing in the scope of vocational training. It

is provided training for applied theatre and in

the scope of Music and Performance Arts.

etkinlikleri gibi branşlarda eğitim vermektedir.

Kültürel mirasımıza sahip çıkmayı, unutulmaya

yüz tutmuş sanatlarımızı canlandırarak gelecek

nesillere aktarmayı amaç edinen BUSMEK’te,

geleneksel pek çok sanat branşının da eğitimi

verilmektedir. BUSMEK “El Sanatları Teknolojisi”

ana dalında çeyiz ürünleri hazırlama, ipek kozası

el ürünleri, dekoratif ev aksesuarları, tel kırma,

deri aksesuarları gibi branşlarda eğitimler verirken,

“Sanat ve Tasarım” dalında ise hüsnühat,

minyatür, resim, tezhip gibi branşlarda eğitimler

sunmaktadır. “Seramik ve Cam Teknolojisi” alanında

eğitimini verdiği branşlar ise, boyacı-çini,

işlemeci, cam el dekorcu (cam vitray), porselen

boyama, sanatsal mozaik, seramik biçimlendirme.

BUSMEK kurslarındaki sanat branşları sayesinde

yeteneklerini keşfeden Bursalılar için

bu eğitimler aynı zamanda rehâbilite işlevi görmektedir.

Küreselleşen dünyada yabancı dil eğitiminin

önemi gün geçtikçe artmaktadır. BUSMEK, bu

ihtiyacı göz önüne alarak yabancı dil eğitimlerini

de temel dallar arasına dâhil etmiştir. BUSMEK

kurslarında İngilizce, Arapça, Almanca, Fransızca,

Rusça gibi dillerde zengin bir müfredat içeriği

ile eğitim verilmektedir.

BUSMEK, Bursa’da toplumun dezavantajlı kesimi

olarak adlandırılan huzurevi sakinlerine de

toplumsal sorumluluk çerçevesinde eğitimler

vermektedir.

Sosyal ve kültürel eğitimler açısından da Bursalıların

eğitim ihtiyacına cevap veren BUSMEK,

“Kişisel Gelişim” ana dalında diksiyon, işaret dili,

girişimcilik gibi branşlarda eğitim hizmeti sunmaktadır.

It has been provided training for traditional

handicraft in Busmek that intend to protect

our cultural heritage and forgotten arts and

transfer to next generations as bringing to life.

BUSMEK provides training for dowery preparation,

silk cocoon, decorative home accessory,

tel kırma (Bartın Work), leather accessory in

the field of Handicraft and also calligraphy,

miniature, painting, illumination in the field of

Art and Design. The branches of Ceramic and

Glass Technology are painter-tile progresser,

hound glass decorater (leaded glass), painting

porcelain, artistic mosaic, shoping seramid. The

trainings function as rehabilitating for Bursa citizens

who explored their abilities by means of

artistic branches in BUSMEK courses.

The importance of foreign language education

in a globalizing world is increasing day by day.

BUSMEK has included foreign language education

into basic branches as considering the

need. The languages such as English, Arabic,

German, French and Russian are taught in BUS-

MEK courses.

BUSMEK provides training for nursing home residents

who have been considered as disadvantageous

group in Bursa.

BUSMEK that satisfies to the education needs

of Bursa citizens from the point of social and

cultural training as well presents training service

such as diction, sign language, entrepreneurship

in the field of Personal Development.

Ayrıca mesleki eğitimler kapsamında aşçı çırağı,

pastacı çırağı gibi branşlar “Yiyecek ve İçecek

Hizmetleri” alanında verilmektedir. BUSMEK’in

mesleki eğitim verdiği dallardan biri de “Giyim

Üretim Teknolojileri”. Bu dalda kursiyerler stilistlik,

kadın giysileri kalıp hazırlama, artistik çizim

ve drapaj gibi farklı branşlarda eğitim alabilmektedir.

“Güzellik ve Saç Bakım Hizmetleri”nde

ise kursiyerlere cilt bakımı ve temel makyaj,

sahne makyajı, saça geçici ve kalıcı şekil verme

gibi branşlarda eğitimler veren BUSMEK, “Çocuk

Gelişimi ve Eğitimi” dalında ise 12-18 yaş aile

eğitimi, eğitici oyuncak yapımı, eğitimde oyun

Moreover, in the scope of vocational training

there are branches such as assistant chef, assistant

pastry cook in the field of Catering. A

branch in BUSMEK is Clothing. In this course the

trainees can get training about designer, dress

pattern for women, artistical drawing and drapery.

BUSMEK provides training for skin care

and makeup, temporal and lasting dress in the

field of Hairdressing. In the field of Child Development

and Training, the trainees get training

for family education between 12-18 ages, making

educatinal toy, game activities in education.

10 11



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK’İN 13.YIL GURURU

Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından 2006 yılında kadim şehir Bursa’nın ve Bursa halkının sanatsal

ve mesleki ihtiyaçlarına karşılık vermek ve çağın gereklerine paralel olarak donanımlarını artırmak

amacıyla başlatılan Bursa Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitim Kursları (BUSMEK) projesi

bugün ortaya koyduğu hizmetlerle ulusal ve uluslararası alanda organizasyonlara imza atan, sosyal

fayda üreten, örnek, ulaşılabilir, sürdürülebilir ve hayat boyu öğrenme ilkeleri ile hareket eden bir hizmet

anlayışını gerçekleştirmektedir.

BUSMEK 13. Genel Sergisi “Kültürel Semboller” temasıyla Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi

Fuar Alanı’nda gerçekleştirilen açılışla Bursalılarla buluştu. Koca bir yılın emeği, ustalık, estetik ve göz

nuru eserlerin yer aldığı sergimiz; 37 branşta 1540 adet eser ile sanatseverlerin beğenisine sunuldu.

Bursa’mızın değerli protokol üyelerinin ve yaklaşık 5 bin Bursalının katıldığı 13. Genel Sergimizin açılış

organizasyonunda BUSMEK çalışanlarından oluşan folklor ekibinin icra ettiği yöremize has halk oyunları

ve Bursa Büyükşehir Belediyesi Mehter Takımı gösterisi yer aldı. Ayrıca “Kelebeklerin Dansı ” temalı

çocuk defilesi de büyük bir beğeniyle karşılanarak açılış organizasyonuna renk kattı. 2017-2018

eğitim öğretim yılı için hazırlanan tanıtım filmi de katılımcılara sunuldu.

Bursa Valisi Sayın İzzettin Küçük, gönüllerden ve ellerden çıkan kıymetli eserlerin göze ve ruha hitap

ettiğini ve BUSMEK’in, meslek eğitimleriyle istihdama katkı sağladığını ifade etti. BUSMEK’i senelerce

çalışarak bu noktaya getiren Büyükşehir Belediyesi’ne, Başkan Alinur Aktaş’a ve tüm yönetici ile çalışanlarına

teşekkür etti.

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Alinur Aktaş ise BUSMEK’in ortaya koyduğu sanat ve meslek

eğitimleri, sosyal ve kültürel hayatı kuvvetlendirici faaliyetleri ile Bursa halkının ilgisini ve teveccühünü

kazandığını ifade etti. Kaliteli eğitim çıtasının gittikçe yükseldiğinin, kurumun böylece ‘halk üniversitesi’

konumuna geldiğinin altını çizdi. ‘Işıldayan demir pas tutmaz’ anlayışıyla çalışmaların süreceğini,

BUSMEK’le Bursa halkına hizmet vermeye devam edeceklerini söyleyen Başkan Aktaş, düne kadar alt

ve üst yapıdan ibaret gördüğümüz belediyeciliğin, artık doğumdan ölüme kadar her alanda hizmet

vermek olduğunu vurguladı.

Bursalı sanatseverlerin yanında 13. Genel Sergimiz, çeşitli meslek ve Anadolu lisesi öğrencileri, anaokulları,

huzurevi sakinleri ve ayrıca yurt dışından Bursa’ya eğitim için gelen yabancı öğrenciler de dahil

olmak üzere 20 bin sanatseveri eserlerle buluşturdu.

12 13



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

MİNYATÜR

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MINIATURE

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

Minyatür

Miniature

Işık, gölge ve hacim duygusu yansıtılmayan küçük, renkli

resim sanatı olarak bilinen minyatür, kelime olarak, Latince

“kırmızı ile boyamak” anlamına gelen “miniare” kelimesinden

türemiştir. Bunun da çıkış noktası, Ortaçağ Avrupası’nda

el yazması kitapların baş harflerinin kırmızı renk veren kurşun

oksit ile boyanması geleneğidir.

Türklerde minyatür için ise daha çok “nakış” sözcüğü kullanılmış,

minyatür sanatçısına ise “resim yapan, ressam”

anlamına gelen “nakkaş” ya da “musavvir” denilmiştir.

Minyatür sanatının en erken örneklerine Mısır’da MÖ 2.

yy’da papirüs üzerine yapılan resimlerde rastlanmaktadır.

Daha çok kağıt, fildişi ve benzeri maddeler üzerine yapılan

minyatür, 3. yy’da Sasaniler döneminde Mani adlı bir sanatçı

kendi yazdığı kitabı resimlemiş ve onun açtığı yolda pek

çok kişi bu sanatın örneklerini vermiştir. Orta Asya ve Ön

Asya’ya yayılan minyatür sanatı, dünyanın çeşitli bölgelerinde

etkileşimlere girerek gelişimini sürdürmüştür.

Resim sanatı açısından Doğu ve Batı minyatürleri hemen

hemen aynı olduğu halde renk, biçim ve konularda farklılıklar

görülmektedir. Örneğin, boyutların küçük olması bir ortak

özellik olmasına rağmen, Doğu ve Türk minyatürlerinin

çevresinin minyatür bezemeyle süslenmesi belirgin ayırt

edici bir özelliktir.

Türklerde Selçuklular zamanında minyatür sanatına büyük

önem verilmiştir. Bilimsel konulu eserlerde minyatürlere

sıkça rastlanmaktadır. Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan

Selim ve Kanuni dönemlerinde minyatür sanatına büyük

önem verilmiş, Türk minyatür sanatı II. Selim ve III. Murat

arasındaki dönemde en verimli çağını yaşamıştır. 18. yy ve

Levni ise Türk minyatür sanatı için bir dönüm noktasıdır.

Geleneksel anlayışın dışına çıkan ve kendine özgü bir biçim

geliştiren Levni’den itibaren ışık ve gölgenin bir arada

kullanıldığı çalışmalar kendini gösterir, kitap resmi önemini

kaybeder. Minyatür yavaş yavaş yerini çağdaş resme bırakmaya

başlar.

14. yy ve 18. yy arasında minyatür yapılırken boyaların

birbirine karışmaması için içlerine taze yumurta sarısı katılırdı.

Fakat boya kuruduktan sonra ikinci kez kullanılamadığı

için zaman içinde boyalara yumurta sarısı yerine suda

eritilmiş tutkal karıştırılmaya başlanmıştır.

Minyatür yapımına uygun fırçalar üç aylık kedi yavrusunun

gıdı tüyünden yapılmış çok ince kıllı fırçalardır. Kağıtlar ise

yumurta veya nişasta aharıyla yapılır. Yumurtalı kâğıtlar,

yumurta akıyla bir miktar şapın sıvılaşıncaya kadar karıştırılıp

kağıda sürülmesi ve kuruduktan sonra mührelenmesiyle

elde edilir. Nişasta aharlı kağıtlar içinse şekersiz

nişasta ile boza kıvamında bir karışım kullanılır. Karışım

kâğıda sürülür, kuruduktan sonra mührelenir. Minyatürde

işlenecek konu, eskiz olarak çok ince kıllı fırçalarla, mürekkeple

kâğıda çizilir. Boyama işleminde önce altın sürülür,

sonra diğer renklere geçilir.

Günümüzde minyatür sanatı da diğer geleneksel sanatlarda

olduğu gibi değerli ustalarla yeniden canlandırılmaya

ve yaşatılmaya çalışılmaktadır. Eski dönemlere ait, sanat

değeri kadar tarihi belge değeri de taşıyan minyatürlerin

seçkin örnekleri ise birçok müzede sergilenmektedir.

The word’ miniature’ comes from ‘miniare’ means lead oxide,

an orange color used in the old ornaments. The artist

does’nt reflect the sense of light-shadow and volume on

it. The origin of this is the Middle East. This is the custom

of painting the capital letters of books with lead oxide

that can give red color.

Among the Turkish people, for the picture, it was called

embroidery. The miniature artist is called as painter that

means ‘embroiderer’. The first examples of miniature are

seen on the pictures drawn on papyrus in Egypt in the

2nd century B.C. in the shape of ivory materials. In the 3rd

century, during the Sasanis, the artist named Mani published

his book and many people made their work in the way

he did. The miniature art developed in the Middle East and

Asia, and continued to develop all over the different parts

of the world by effecting one another.

Although the West and East miniature arts are nearly

identical, there are some differences in the subjects and

shapes, there can be seen differences in color, shape and

subjects. For instance, Despite being dimensions small is

a common similarity, the decoration of the Western and

Eastern miniature with an Miniature is one of its striking

features.

During the Turkish People, especially, Seljuks, a great deal

of importance was given to the miniature art. Miniatures

can often be witnessed in mostly the scientific works. During

Sultan Mehmet The Conquerer, Yavuz Sultan Selim

and, the Magnificent Süleyman, miniature became very

important, especially it reached its striking period during

the reign of Selim II. and Murat III. The 18th century

and Levni are the starting point for Turkish miniature art.

Apart from the traditional art, it shows itself in the works

in which light and shadows are used together, so miniature

leaves its place to the modern art. Books pictures lose

their importance.

Between the 14th century and 18th century, while making

the miniature, in order not to mix the colors with each

other, the fresh yolk is put into them. But this paint is impossible

to use the second time after getting dry, instead

of yolk, by the time, inside the colors glue has been put.

The brushes that are suitable for making the miniature

are made of the very soft hairs of the kittens. As for the

papers, they are made of glair and the fine part of starch.

The egg spread over papers are obtained by mixing the

glair and alum with each other, and later being sealed after

getting dry. For the papers with alum, starch without

sugar and a mixture at boza consistency is used. The mixture

is spread on the paper, it is sealed after getting dry.

The subject that will be made in the miniature is drawn on

the paper with the very thin haired brushes as preliminary

sketch. During the painting, first the liquid gold is applied,

then the other colors are applied.

Today, as with the other traditional arts, miniature art

is trying to keep its value thanks to master workmen. In

relation with the works which belong to ancient times,

distinguished miniature examples are exhibited in many

museums.

14

SERPİL ÖZMERİÇ

15



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

YASİN URHAN

16 17



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MİNYATÜR MINIATURE MİNYATÜR MINIATURE

ŞENİZ KÜKRER

KOLEKSİYON

GÜLSÜN SÖĞÜT

18 19



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

TEZHİP

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

ILLUMINATION

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

Tezhip

Tezhip, lügat manâsına göre “altınlama” demektir. Eskilerin

hüsnühat sanatı dedikleri güzel yazı niteliğindeki yazıların

etrafı ve el yazması kitapların (Kur’an nüshaları, murakkalar,

kıtalar, divanlar) başlık sahifeleri ve diğer yerlerine

çeşitli desen ve motiflerle yapılan süslemeler tezhip, bu

sanatın ustaları da müzehhip olarak adlandırılmaktadır. Kısacası

Arapça’da altınlama manasına gelen tezhip, yalnız

altın yaldızla bezenen işleri ifade etmemekte; boyalarla

yapılan ince kitap tezyinatına da denilmektedir. Sırf altınla

yapılan benzer işlere halkâri denilir ki altın yaldızla süslenmiş

manâsına gelmektedir.

Tezhip sanatının kaynağı, Türklerin Orta Asya’da tarih sahnesine

çıktıkları devirlere kadar uzanmaktadır. Türk tezhip

sanatçısının yüzyıllar içerisinde geliştirdiği en güzel tezhiplerin

dini kitaplarda görülen tezhipler olduğu anlaşılmaktadır.

İslam ülkelerinde yaygın bir sanat olan ve Anadolu’ya

Selçuklular tarafından getirilen tezhip, yükselme

dönemini Osmanlılar zamanında yaşamıştır.

Türk sanatçıları bütün güçlerini süsleme alanında yoğunlaştırarak,

tezhip sanatının önde gelen temsilcisi olmuşlardır.

Kullandıkları motifleri üsluplaştırmayı uygun

bulmuşlardır. Türk süslemesinde gördüğümüz motiflerin

çeşitliliğinin en önemli sebebi, İslam dinindeki resim ve

heykel sanatlarına konulan yasaklar olarak görülmektedir.

Tezhip tasarımlarında kullanılan motifler doğadaki bitki

ve hayvan biçimlerinin stilizasyonudur. 12. ve 13. yy’larda

hayvansal biçimleri barındıran Rumi, mimari süslemelerde

en çok kullanılan motiftir. 16. yy’dan itibaren mimari yapı

bu üsluptan sıyrılmaktadır. 16. yy’da Karamemi ile birlikte

Türk süsleme repertuarına bahçe çiçekleri girer. Kanuni ile

birlikte bütün süsleme üsluplarında yenilikler göze çarpmaya

başlar. 18. yy’da Osmanlı tezhip sanatı farklılaşır,

klasik motiflerin yerini barok ve rokoko süslemeler alır.

19. yy’da ise sanatın hemen her alanını saran Batılı akımlar

tezhibi de etkiler, örneğin klasik dönemde tek olarak

kullanılan çiçek motifleri, vazolar, saksılar içinde buketler

halinde görülür.

Yazma kitaplara baktığımızda tezhip türleri genel olarak,

zahriye sahifeleri, serlevhalar, sure başları, hatime sahifleri

ve ayetler aralarında bulunan duraklar, secde, cüz, hizip,

aşır gülleri olmak üzere çeşitli bölümlere ayrılırlar.

Tezhip yapılırken müzehhip, kağıdın üzerine çizdiği motifi

öncelikle sert bir şimşir ya da çinko altlığın üzerine koyarak,

çizgileri noktalar halinde iğneyle deler. Bu delikli kağıt

uygulanacak zeminin üzerine konarak delikler yapışkan siyah

bir tozla doldurulur. Delikli kağıt kaldırıldığında motif

uygulanacak zemine çıkar. Motif, dövülerek ince bir tabaka

haline getirilmiş ve arap zamkıyla ezilerek, jelatinle karıştırılmış

olan altın, fırça ile doldurularak tezhip süslemesine

başlanır. Altının yanı sıra önceleri toprak boyalar, daha sonraları

da sentetik boyalar tezhip yapımında kullanılmıştır.

Basılı eserlerin yaygınlaşması ile pek çok sanat gibi tezhip

de eski önemini yitirmiştir. Tezhip günümüzde özellikle dini

kitaplarda varlığını sürdürmektedir. Daha çok levha tarzında

gelişimine devam eden Türk Tezhibi, Muhsin Demironat,

Rikkat Kunt, Ord. Prof. Süheyl Ünver gibi değerli hocaların

bilgileri ışığında geçmişin ışıltılarını içinde barındırarak günümüzün

koşullarına da uyum sağlamaktadır.

Illumination

In Arabic, it means ‘jewellery’ and starry. It is also one of

the most widely used traditional art and it contains all

kind of decorations. The old call it ‘hüsnü hat’ The hoops

that are only done with jewellery are called illumination

hoops. The artist who does illumination is called “mùzehhip”.

Shortly, In Arabic language, the illumination means

jewellery and starry, not only expresses the works done

with golden gilding but also the works done with paints

are named in this way. The similar work done with gold is

called ‘halkâri’.

The origin of illumination dates back to middle Asia, where

Turks firstly came out on the history scene. It is understood

the very early best illumination works were the

ones that were seen in the Holly books and made by the

Turkish illumination artists. This is a very common art in

the Muslim World. It was brought to Anatolia by Seljuks,

and it reached its the highest peak in the Ottoman Empire.

The Turkish artists became the first leaders of this art

by focusing all their strength on embellishment. They

decided to make it sure the models they used had to be

firmly put into definite rules. The most important reason

of the models that are used in Turkish embellishment can

be seen as the restrictions found in picture and statues in

Islamic Religion.

The motifs that are used in the illumination designs are

the shapes of the plants and animals in the nature. It is

also the widely used motif in Rumi and architectural embellishment

including the animal fiqures. Starting from

the 16th century, architecture has freed from this style.

In the 16th century, with Karameni, the garden flowers

meet with the Turkish embellishment art. During the Magnificent

Siileyman, very many progresses begin to appear

in all the embellishing designs. In the 18th century, In the

Ottomans the illumination art starts to change. Barok and

Rococo motifs are used instead of the classical motifs. In

the 19th century, the Western art approaches surround all

kind of art illuminations. For instance, the flowers motifs

are used in classic periods, vases, roses.

When having a look at in the hand writing books, the illumination

kinds are varied in zahriye pages, headings,

the headlines of surahs, the hatime pages, and the stops

among the verses, and also prostration, fascicle, sect, asjr

flowers.

While doing this art Mùzehhip bores the lines in the shape

of full stop. When the perforated paper is put away,

the motif appears on the ground which will be practiced.

The motif is become thin layer by beating and crashed

with Arab gum and the jewellery mixed with coating is

filled with the brush and then gliding decoration starts.

As well as jewellery, soil paintings were used formerly and

then synthetic paintings were used. Illumination lost its

value with the widespread of the western works. Today

it is mostly seen in holly books. The Turkish illumination

thanks to Muhsin Demironat, Rikkat Kunt, Ord. Prof. Suheyl

Unver. This art has been adopting today’s conditions

having the understanding and memories of the respected

personalities mentioned above.

20

MUAMMER ÇELİK

21



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TEZHİP ILLUMINATION TEZHİP ILLUMINATION

SÜMBÜL YEŞİLIRMAK

EMİNE AYDINER

22 23



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TEZHİP ILLUMINATION TEZHİP ILLUMINATION

YASEMİN YILMAZERLİ

FATMA ARIÇ

24 25



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

HAT

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

ARABIC CALLIGRAPHY

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

HAT

ARABIC CALLIGRAPHY

Hat

Arabic Calligraphy

Hat, birçok noktanın birbirine bitişerek sıralanmasından

meydana gelen çizgi, çizgiye benzeyen şey ve yazı gibi anlamlara

gelmektedir. İslam kültüründe, yazı ve güzel yazı

(hüsnühat) anlamında kullanılmaktadır. Hat, sözün ve ruhta

cereyan eden fikir ve duyguların alfabe ve yazı vasıtaları

ile resmedilmesidir. Güzel yazma ve öğretme yetisine

sahip sanatkârlara da “hattat” denir.

Hat sanatı, Arap harfleri çerçevesinde oluşmuş bir sanattır.

Arap yazısının ortaya çıkışı hakkında İslâmî kaynaklarda

çok farklı ve çeşitli rivayetler mevcuttur. Ancak bu yazının

menşei, İslam öncesine kadar dayanmaktadır. İslamiyet ile

birlikte Arap harfleri yavaş yavaş estetik unsurlar kazanmış,

Asr-ı saadet döneminde yükselme başlamış, Abbasiler

döneminde daha da gelişmiştir.

İslam yazı sanatı en hızlı gelişmeyi Osmanlı hat mektebinde

yaşamıştır. Özellikle Fatih Sultan Mehmed döneminden

itibaren, yazı sanatında ekoller gelişmiş ve yaklaşık her

yüzyılda bir gelişme yaşanmıştır. Osmanlı padişahları içerisinde

bizzat yazı ile meşgul olanlar da çıkmıştır. II. Bayezid,

II. Mustafa, III. Ahmed, II. Mahmud ve Abdülmecid ilk akla

gelen hattat sultanlarıdır. Bundan başka, her tabakadan

halk, yazıya büyük ilgi göstermiştir.

Hat sanatında geçmişte kullanılan malzemeler küçük değişikliklerle

bugün de kullanılmaya devam edilmektedir. Kullanılan

ana malzemeler kamış kalem, aherli kağıt ve is mürekkebinden

oluşmaktadır. Hat sanatında kullanılan kalem

ile günümüzde normal hayatta kullanılan kalem arasında

hiçbir benzerlik yoktur. Hat sanatında kullanılan malzemeyi

şöyle sınıflandırabiliriz: kalem, kâğıt, mürekkep, mühre,

kalemtıraş, mürekkep hokkası, mıstar, yazı altlığı.

Hemen hemen bütün sanat dallarında, bir eserin meydana

geliş safhaları birbirine benzemektedir. Bir hat eseri, elifbâ

harfleri, kamış kalem, kâğıt ve mürekkep kullanılmak

suretiyle meydana getirilmektedir. Yazılacak bir metinde,

harflerin yanında okutma işaretleri olan harekeler bulunmaktadır.

Yine normal metin yazımında olmamakla birlikte,

özellikle celî sülüs, celî dîvâni gibi yazılarda, harf ve harekenin

yanında bir takım süsleme işaretleri de kullanılmaktadır.

Yerine ve lüzûmuna göre tirfil, mimli tirfil, tırnak ve

hurûf-ı mühmele denilen şekiller, celî sülüs levha yazımında

istifin doldurulmasında önemli rol oynamaktadır. Harflerin

yanında, hareke ve tezyinî işâretlerin gayet düzenli,

intizamlı, yerinde ve dengeli kullanılması, istif sahasına

düzenli bir şekilde yayılması önem arz etmektedir.

Osmanlı hat sanatında, bütün yazı çeşitlerinde çizgilerin

uyum halinde olmasına dikkat edilmiştir. Bir yazıya bakıldığında

dik harflerin yönlerindeki uyum ile yatay harflerin

oturuş paralelliği önemlidir. Böyle bir uyum yazıda dik

harflerde hareketlilik yatay çizgilerde ise devamlılık fikrini

uyandırmaktadır. “Kur’an, Mekke’de nazil oldu, Mısır’da

okundu, İstanbul’da yazıldı” sözü bir hakkın tesliminden

başka bir şey değildir.

Titiz bir sanatkârın yazının her safhasında hiçbir ayrıntıyı

ihmal etmediği, güzellik ve mükemmelliğin ayrıntılarda

gizli olduğunu akıldan çıkarmadığı muhakkaktır. Bütün bu

önemli hususları Osmanlı hattatlarının meydana getirdikleri

eserlerde görmek mümkündür. Bunun için İstanbul’da

tarihi mekânları gezerken dikkatli olmak yeterli olacaktır.

Hüsnü Hat, Arabic Calligraphy means a line or a thing looks

like a line that is composed of gathering a lot of points

or a writing. In the Islamic Culture, writing and fine

writing are mentioned in this meaning. Calligraphy means,

expressing words, the ideas and feelings occurring in the

soul, and showing all of these in the alphabet.

Calligraphy has oriented with and around the Arabic words.

There are various rumours in the Islamic Literature

about how the Arabic writing first started. But the origin

of this writing goes back to the Pre-lslamic Ages. With

Islamic Religion, the Arab letters got esthetic elements

gradually. It started to get a high level in The Age of Prosperity,

and during the Abbacies Period developed more.

The Islamic calligraphy art reached the fastest development

in the arabic calligraphic school of Ottoman. Especially,

since Sultan Mehmet The Conquerer some more

groups joined the calligraphic school, and nearly in the

following every century, new developments appeared.

Among the Ottoman Sultans, some sultans were interested

in this art frankly. Some of them were; Bayezid II, Mustafa

III, Ahmed II and Abdulmacid.

The materials used in the past have been used today with

slight changes. The basic materials used in calligraphy are;

reed pen, paper with aher and ink made of lampblack-sumut.

The pen used in arabic calligraphy has no similarities

with the pen we normally use today. We can classify the

materials used in calligraphy as follows: reed pen, paper,

special ink, mühre a kind of special stone, pen sharpener,

inkwell, mıstar, calligraphy board.

Nearly, in all the art branches, the phases of an art’s formation

are similar to each other. A calligraphic art is made

by using elifba letters, reed pen, paper and ink. In a text to

be written there are some signs called harakes which are

used for reading. Again, on condition that not being used

in a normal text, especially in celî sülüs, celî divani, there

are some kind of embellishments next to the letters and

harakes. According to their places and necessities, some

signs and shapes that are called’ tirfil, mimli tirfil, quotation

mark, and hurûf-i mühmele play a great role in filling

the general writing composition in the celî sülüs frame

writing. Here, using harakes and embellishments in order,

in the right place and balance is vitally important addition

to the writing and also spreading the letters and embellishments

regularly on and all over the frame is important.

In the Ottoman calligraphy art, in all types of writing, the

harmony of the lines have always been taken into consideration.

When having a look at this writing, the harmony

in direction of the upright, perpendicular letters and with

the horizontal letters in being parallel to each other is important.

This harmony wakes the impression of the idea

of continuity in the watchers in the horizontal letters and

the movement in the perpendicular letters.

A choosy artist should not forget any details in every phase

of calligraphy, and should be aware that beauty and

perfection are hidden in details. It is possible to see all

these relations and details in the Ottoman calligraphers’

arts. For this, while wandering istanbul carefully, we can

be sure about this.

HAT KASIM KARA - TEZHİP MÜZEYYEN TOPAL

26

27



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

HAT ARABIC CALLIGRAPHY HAT ARABIC CALLIGRAPHY

ÖZAY ALTIN

HAT KASIM KARA -

TEZHİP ZÜLEYHA KARACA

28 29



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KĀTI’ PAPERWORK KĀTI’ PAPERWORK

KĀTI’

Paperwork

Kātı’ sanatı, kökeni 15. yüzyıla dayanan, en önemli malzemesi

sabır olan geleneksel el sanatlarımızdan biri. Kātı’,

özenle hazırlanmış bir kompozisyondaki uygun desen ya

da desenler bütününün ince bir kâğıt veya deriden, pozitif

veya negatif olarak oyulmak suretiyle çıkartılıp uygun bir

zemine yine ustalıkla yapıştırılması sanatına denilmekte.

Yapıştırılan diğer zemin ise kâğıt, pasparto, cam veya deridir.

“Yazılışı Kātı’ şeklinde olmalıdır” der bu sanatın ustaları.

“A” harfinin üzerine konulan çizgi, bu harfin uzun ve kalın

okunmalı, “ı” harfinden sonra gelen apostrof ise bu harfin

kalın ve kısa okunmalıdır.

Kātı’ sanatı; hat, cilt ve tezhip sanatları içinde başlı başına

önemli bir yere sahiptir. Vazolar, tek çiçek motifleri, bitkiler,

buketler, hüsnühat örnekleri, doğa manzaraları, hayvan

motifleri, ağaç tasvirleri, yelkenliler, selsebil, köşk tasvirleri,

oyma şemseler, köşebent tarzı süslemeler (15. yüzyılda

Fatih Sultan Mehmet için saray nakışhanesinde hazırlanmış

ciltlerde görülmektedir) ve resim yazılar bu sanatta en

çok rastlanılan örnekler arasında yer almaktadır. Bu örneklerden

oluşan oymaların; el yazması eserlerinin sayfaları

arasında, murakka kıtalarda, albümlerde, cilt kapaklarında

makta yapımında, eski yazı çekmecelerinin süslenmesinde

kullanıldığı görülmektedir.

Kātı’ sanatı, yaklaşık 500 yıllık bir geçmişe sahiptir. İran

kökenli olduğu da söylenen bu sanatın en eski örnekleri

15. ve 16. yüzyıllarda Afganistan Herat’ta görülmektedir.

İslam sanatında en eski örneklerine ise 14. yüzyılda kitap

kaplarında (deri oymalar) rastlanır. Kātı’ sanatının, 16. yüzyılın

başında Osmanlılara geldiği bilinmektedir.

Kanuni Sultan Süleyman, Yavuz Sultan Selim, Sultan 2. Beyazıt

dönemlerinde birçok el yazmasında tezhipten sonra

kullanılan önemli sanat dalı olmuştur. Tezhip sanatının motif

zenginliği ve zaman içindeki gelişiminin, özellikle Sultan

Süleyman döneminde altın çağını yaşayan Kātı’ sanatına

da yansıdığı görülmektedir.

En güzel örneklerinin 16. yüzyılda verildiği Kātı’ sanatı,

daha sonra Osmanlı’nın gerileme dönemi ile birlikte unutulmaya

yüz tutmuştur. Ancak bu dönemde Kātı’ sanatında

önemli ustalar yetiştiği görülmekte.

Büyük titizlik ve derin bir sabır isteyen Kātı’ sanatı, 17.

yüzyılda ülkemize gelen Batılı seyyahların ilgisini çekerek,

kendi ülkelerine götürdükleri eserler yolu ile Avrupa’ya yayılmıştır.

Kâğıt oyma sanatının Fransızca karşılığı Decoupage

ya da L’art De La Siluhouette, İngilizce karşılığı ise

Paper Filigree, Paper Cut veya Siluet Cutting, Almanca’da

da Silhouetten Kunst veya Scheren Schnitt. Bu sanatın

Farsça’daki karşılığı ise Efşan... Aşık Çelebi, 16. yüzyılda

yazdığı tezkeresinde bu terimi kullanmış, bu sanatla uğraşanlara

da efşancı veya efşanbür adını vermiştir.

17. ve 18. yüzyıllarda bu dönemlerin sanat anlayışına uygun

esaslarla gelişimini sürdüren bu sanat, Osmanlı İmparatorluğu’nun

idari ve ekonomik çöküşünden kuşkusuz

olumsuz şekilde etkilenmiş. 19. yüzyılda bu sanata ilişkin

ciddi hiçbir eser ortaya konulmamıştır denilebilir.

Kātı’ is one of the most important traditional handicrafts

of ours, the roots of which date back to the 15th century,

and the main material of which is patience. If we briefly

describe what Kātı’ is, we can say that it is carving a

pattern or a set of patterns in a meticulously prepared

composition out of thin paper or leather in the positive or

negative way, and pasting that composition meticulously

on the best fitting ground. The ground may be of paper,

mat, glass or leather. Masters of this art say that the

word Kātı’ should be written as shown so that the vowel

A could be pronounced a bit longer, and the vowel I could

be pronounced a bit shorter.

Kātı’ has a special importance among the other arts such

as illumination, calligraphy and binding. Vases, single

flower motives, plants, bouquets, examples of beautifully

written calligraphy, pastoral landscapes, animal motives,

tree descriptions, sails, palace and ornamental fountain

descriptions, carved sunburst designs, embroideries in

the bracket style (which are seen on covers prepared for

Mehmed the Conqurer in the embroidery house of the palace),

and pictograms are among the most commonly seen

examples of this art. The carvings created with the inspiration

from these examples can be seen between the pages

of manuscripts, in murakka stanzas, in albums, on binding

covers, in end grains, and on the old script drawers.

Kātı’ has a past around 500 years. The oldest examples

of this art, which is also claimed to be an Iran originated

art, are seen in Herat, Afghanistan. In the history of Islam,

though, the oldest examples of this art are seen on book

covers (leather carvings) prepared in the 14th century.

Kātı’ is known to have been introduced to the Ottomans

in the beginning of the 16th century.

Kātı’ was the second important art after illumination during

the reigns of Süleyman the Magnificent, Yavuz Sultan

Selim and Sultan Beyazid the 2nd. It can be seen that the

richness and diversity of the motives used in illumination,

as well as the progress that was made on this art over the

time also influenced Kat’ı which enjoyed its heyday during

Süleyman the Magnificent’s reign.

Kātı’ the most beautiful examples of which were produced

in the 16th century, almost disappeared with the decline

stage of the Ottoman Empire. However, it is worth noting

that some of the key masters in this art were trained during

this period.

Kātı’ which requires utmost meticulousness and patience

atracted the attention of the western travellers who

visited our country in the 17th century, and spreaded to

Europe through the works they produced. Kātı’ in French

means Decoupage or L’art De La Siluhouette. The English

meanings for this art are paper filigree, paper cut or siluet

cutting, and the German words are Silhouetten Kunst or

Scheren Schnitt. The Persian word for this art is Efsan.

Aşık Çelebi used this word in the memorial he wrote in the

16th century, and used the word “Efsancı” or “Efsanbur”

for the performers of this art.

Kātı’ which continued its development during the 17th

and 18th centuries in accordance with the understanding

of art at that time, wascertainly badly affected by the administrative

and economic collapse of the Ottoman Empire.

It can be said that no works with artistic value was

created during the 19th century. BUSMEK helps revive

this art and tries to pass it on to next generations through

the training it provides with the supervision of master

teachers and contemporary representatives of Kat’ı.

DERYA GÜNAYDIN

30

31



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KĀTI’ PAPERWORK KĀTI’ PAPERWORK

FATMA ÜNLÜSOY

MERVENUR ŞAHİN

32 33



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KĀTI’ PAPERWORK KĀTI’ PAPERWORK

DERYA GÜNAYDIN

MERAL FERİK

NİGAR İNCİ

34 35



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

EBRU

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MARBLING

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

Ebru

Marbling

Farsça’da “bulut gibi, bulutumsu” manasına gelen “ebr”

den türetilmiş olan ebru, geleneksel Türk El Sanatları içerisinde

özel bir yere sahiptir. Türk kültüründeki süsleme anlayışının,

güzellik, estetik ve zerafetinin de bir simgesidir.

Tarihçesi hususunda kaynaklarda farklı bilgiler yer almakla

birlikte, ebru sanatının 15. yüzyılda Türkistan’da ortaya

çıktığı ve İpek Yolu ile Anadolu, İran ve Hindistan’a yayıldığı

söylenebilir. Bazı kaynaklara göre de ebru, Türkistan’daki

Buhara kentinde doğmuş ve İran yoluyla Osmanlılar’a geçmiştir.

Batıda ebru, “Türk Kâğıdı” diye adlandırılmaktadır.

Selçuklular döneminde resmi devlet belgeleri, evlenme ve

kira akitleri, önemli anlaşmalar hep ebrulu kağıtlara yazılmış,

böylece bu evraklar üzerinde tahrifat yapılması önlenmiştir.

Osmanlı’da da ebru sanatı, üzerinde yapılabilecek

herhangi bir tahrifatı önlemek amacıyla, önceleri resmi

evraklar ve çeşitli anlaşmaların yazılmasında ince desenli

kâğıtlar üzerinde kullanılmıştır. Zira ebru üzerinde yapılabilecek

en ufak bir değişiklik yahut tahrifat kolayca belli

olmakta ve bunu düzeltmek mümkün olmamaktadır. Daha

sonraları ebru sanatı, İslam sanatları arasında önemli bir

yere sahip olmuştur. Bütün Osmanlı sanatlarında olduğu

gibi ebru da zorlu, emek isteyen, geri dönüşü ve tekrarı

olmayan, çok değişkenli usta-çırak usulü ile öğrenilen bir

sanattır.

Ebru için gerekli olan malzemeler boya, kitreli su, sığır ödü,

kâğıt, tekne, fırça, biz ve taraklardır. Ebru yapımının zor

olan kısmı bu malzemelerden kitreli su ve boyanın hazırlanması

kısmıdır. Eskiden beri ebruculukta toprak boya denilen

boyar maddeler kullanılmıştır. Bu sanatta kullanılan

önemli malzemelerden olan kitre, ebru suyuna yapışkan

bir koyuluk vermek için kullanılan bitkisel bir zamktır. Sığır

ödü, kitreli suyun yüzeyindeki boyaların çökmeden yayılmasını

ve birbirlerine karışmasını önleyen, safra asitleri

ihtiva eden hayvansal bir maddedir. Aynı rengin ve farklı

büyüklükteki desenlerin değişik tonlarını ortaya çıkarmakta,

aynı zamanda boyanın kâğıtta sabitleşmesini sağlamaktadır.

Bu sanat, bir tür kâğıt boyama sanatı olduğundan,

kullanılacak kağıtlar da özel olarak seçilmekte, emici

özelliği fazla ve mat renkli olanları tercih edilmektedir. Genellikle

60 – 80 gr. ağırlığında, 1. hamur kağıtlar ya da 2., 3.

hamur kâğıtlar, özellikle eskiyi yaşatmak isteyen kişilerce

aranmaktadır. Ebru yapımında “tekne” tabir edilen kaplar

kullanılmaktadır.

Gül ağacının dallarından fırçanın sapı; at kuyruğu kıllarından

da fırçalar yapılmaktadır. Gül ağacının tercih edilmesinin

nedeni; küflenmemesi, boyalar serpilirken parmağa vurulan

darbelerde esnememesi ve parmağı acıtmamasıdır.

Ebrular yani kâğıdın üzerinde beliren renkli hareler, bazen

yapım tekniğiyle, bazen desenin yarattığı çağrışımlarla,

bazen de deseni yaratan sanatçının adıyla anılmaktadırlar.

Ebru türlerini; tarzı kadim (eski tarz), battal ebrusu, tarama

ebrusu (gelgit ebrusu), şal ebrusu, somaki (mermer) ebrusu,

taraklı ebru (geniş taraklı ebru, ince taraklı ebru), hafif

ebru, akkâse ebru, kumlu – kılçıklı ebru, yazılı ebru, hatip

ebrusu, çiçekli ebru (Necmettin ebrusu) ve koltuk ebrusu

olarak sıralayabiliriz.

Geleneksel Türk el sanatlarımızdan biri olan ebru, eskiden

tezhip ve hat sanatları ile birlikte kitap sayfalarında,

murakka kenarlarında, ciltlerde, yazı boşluklarında ve

koltuklarında kullanılmıştır. Günümüzde ise başlı başına

bir sanattır. Necmettin Okyay, Mustafa Düzgünman, Fuat

Başar, Alparslan Babaoğlu, Niyazi Sayın gibi ustalar ebru

sanatının yaşatılarak bugünlere ulaşmasını sağlamışlardır.

In Persian, it was originated from the word ‘ebr’, means

like cloud or cloddish, and has a special place in traditional

Turkish Handicrafts. It is the wood - symbol of understanding

of embellishment beauty, and elegance in Turkish

culture.

Despite there has been various information in the resources,

this art appeared in Turkistan in the 15th century. It

is said that it spread out to Anatolia, Iran and India by Silk

Road. According to some resources, marbling appeared in

Buhara city of Turkistan, and was brought to Ottomans

via Iran. In the West, it is named as the Turkish paper.

In the Seljukian Time, the official state documents, the agreements

of wedding and the rent, the important peaces

all were written on the marbling papers, and so falsifying

on these documents were prevented. This kind of applying

was also used in the Ottomans to save the documents in

the early times. Definitely, even the slight changes which

are wanted to be done on the documents or falsies can

be understood easily and this makes impossible correct

the mistakes. In the following years, marbling art had an

important place among the Islamic Arts. As occurred in

many fine arts, marbling is also a branch of art that can be

learned in the way of mastery and apprenticeship and this

work needs a great afford.

The necessary materials used in making of marbling are;

paint -drop- cow bile -paper- boat and brush. The difficult

part of this work is to prepare water with kitre and paint.

The painting materials have been used in marbling since

ancient times. One of the most important is big glue that

is used to give dark to marbling water. Cow bile is an animal

material that prevents the colors which are on the

drop water from distributing and mixing with each other.

Since this art is paper painting art, the papers which will

be used are chosen specially and the colors are mostly

dull because of sucking feature. In making marbling, the

pots whose names are ship have been used.

The stalk of the brush deriving from the rose tree and the

brushes are made of horse tail. The reason of preferring

the rose tree is that, it doesn’t corrode and stretch while

scattering the colors, addition, it doesn’t harm to the fingers.

Marbling is some times called as production technique,

the summons which the decoration creates the name of

the artist which made the design. Marbling kinds are; style

ancient, big marbling, combing or tide marbling, shawl

marbling, sumac marble, light marbling, white cup marbling,

sandy, fish bone marbling, written marbling, orator

marbling, flowery (Necmettin marbling) and arm chair

marbling.

Marbling is one of the oldest traditional Turkish handicrafts

that were used in illumination , calligraphy, book papers,

on the side of MURAKKA, volumes, headings, and

arm chairs. Today it is basically an art. Necmettin Oktay

- Mustafa Duzgunman - Fuat Baser - Alpaslan Babaoglu -

Niyazi Sayin made great contributions to the development

of this art.

36

37



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

EBRU MARBLING EBRU MARBLING

NESLİHAN ATASITÜRK

DİDEM ÇİFTÇİ

38 39



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

EBRU MARBLING EBRU MARBLING

MERYEM YAMAN

ŞEYDANUR GÖKÇE

BERİL YARDIMCI

DİDEM ÇİFTÇİ

40 41



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

ÇİNİ TURKISH TILES ÇİNİ TURKISH TILES

Çini

Çinicilik sözcüğü halk arasında hem sırlı duvar kaplamaları

hem de kap-kacak türünden ev eşyalarını tanımlamıştır.

Diğer taraftan bilimsel yayınlarda zamanla bu tanımlama

değişmiş; kâse, tabak, vazo gibi kap-kacak türünden eşyalara

“seramik”, duvar kaplamalarına da “çini” adı verilmeye

başlanmıştır.

Türkler yaradılışın üç unsuru olan ateş, toprak ve suyu kullanarak,

hayatının nihai amaçlarından olan güzelliği yakalamak

için zamana meydan okuyan sırlarla, çiniyi keşfedip

ölümsüzleştirmiştir. Mimari eserleri renklendiren çini sanatının

Türkler tarafından ilk uygulandığı örneklerin Uygurlar’a

(8-9 yy.) kadar uzanan bir tarihi vardır.

Selçuklu ve Osmanlı devrinde çini dekoru mimarinin temel

unsurları arasına girerek abidevi bir sanata yükselmiştir.

Mimari eserlerden çini dekoru çıkarılacak olursa, bunların

çok şey kaybedeceği ve fakir bir manzara göstereceği şüphesizdir.

Çini sanatı, 13. yüzyılda Selçuk mimarisi ile yükselmeye

başlamıştır. Bu dönemde yapılan Konya’daki Alaaddin Camii,

Sırçalı Medrese ve Karatay Medresesi en güzel çinilerin

bulunduğu önemli eserlerdir. Bu eserlerde başlıca turkuaz,

kobalt ve mor renklerin kullanıldığı geometrik desenli çini

ve çini mozaikler iç mekânlarda tercih edilirken, dışta sırlı

veya sırsız tuğlalar kullanılmıştır.

14. yüzyılda Anadolu çini sanatı, Osmanlılar ile birlikte yeni

bir boyut kazanmıştır. Selçuklu mozaik çini tekniği ile renkli

sır tekniğinin birleşmesi, Osmanlı çinilerine bir başlangıç

teşkil etmiş ve İznik, Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında

çiniciliğin merkezi olmuştur. Osmanlı devrinden zamanımıza

ulaşan en eski çiniler ise, 1391 tarihinde inşaatı

tamamlanan İznik Yeşil Cami minaresindedir. Yine Osmanlı

çini sanatının getirdiği ilk büyük yenilik, çok renkli sır tekniği

olmuştur. Diğer bir yenilik ise sır altı tekniği ile yapılan

mavi-beyaz çinilerdir.

Özellikle 15. ve 17. yüzyıllar arasında İznik, önemli bir çini

ve seramik üretim merkezi haline gelmiş, burada üretilen

çiniler İstanbul’daki sarayların duvarlarını süslemiştir. Üstün

kaliteli bu çiniler, bugün İstanbul’da Kanunî Sultan

Süleyman Türbesi (1566), Sokullu Mehmed Paşa Camii

(1572), Piyale Paşa Camii (1574) ile Topkapı Sarayı’ndaki

3. Murad Han dairesinde tüm ihtişamıyla ayakta durmaktadır.

Çinilerin desen tasarımları allegorik ve sembolik değerlerin

yanında, ülkemizin flora (bitki örtüsü) ve faunasını (hayvanlar)

yansıtır. Çinilerdeki geometrik örgülü düzenlemeler

ise gökyüzü yani semavi kurallarla fert arasındaki ilişkinin,

yani kozmolojik düşüncenin yansımasıdır. Mimari yapılarda

çini bezemeleri diğer vasıflarla bütünleşmiş olarak, ancak

aşırılıktan uzak, çok güzel ama mütevazi ölçülerde tutulmuştur.

Çinilerde kullanılan kuars elektromanyetik dalgaları emme

özelliğine sahip olduğundan kullanıldıkları mekânlarda insanlar

üzerinde olumlu etki yapmakta, negatif enerjiyi yok

etmektedir. Camilerdeki kullanım çinilerin akustik özelliğini

kanıtlamaktadır. Dekoratif ya da işlevsel olarak kullanılan

çini-seramikler geleneksel sanatlarımız arasında sırlarla

dolu yerini koruyarak muhteşem kompozisyonlarıyla yaşama

sevinci aşılamaktadır.

Turkish Tiles

The word, ‘the art of the tile’ making is defined as both

the wall paintings with glaze and house hold items like

cooking pans. But by the time, in the scientific publications,

this definition changed and bowl, dish, vase, such

kind of pans were given the name, ‘ceramic’, to the wall

paintings the name ‘tiles.’

Turks find out tiles and made it immortal to catch the beauty

which was thought as the final purpose of life by

using the three elements of creation, fire, soil and water.

The tile art that colored the architectural arts has a date

goes back to Augurs in 8th and 9th century.

During the Seljuks and Ottomans, the decoration joined

among the basic components, and became a very great

art. If we take tiles from the architectural arts, it is certain

that they’ll lose too many beauties of them and they’ll

show a very poor appearance. The tiles art began to raise

with Seljukian architecture. The Aladdin Mosque in Konya.

The Sirgali Madras and Karatay Madras are the important

art examples in which the best tiles were used during

that age. In these tile arts, the geometric designed tiles

and tile mosaics of which colors are turquoise, cobalt and

purple were preferred in the inside places, outside the bricks

with glazed or the bricks without glazed were used.

In the 14th century, the Anatolian tile art was shaped in

a new style with Ottomans. Combing Seljuks mosaic tile

technique with the colored glaze technique became a beginning

for Ottoman tiles and In the establishment years

of the Ottoman Empire, it became the center of tiles.

Especially, between the 15th and 17th centuries, İznik

(Nicaea) became an important tiles and cermic production

center and the tiles that produced here embellished the

walls of the palaces in istanbul. These high qualified tiles

today stand and show off themselves in the Tomb of Magnificent

Suleyman, The Sokullu Mehmet Pasha Mosque

(1572), Piyale Pasha Mosque (1574), In Murad III, Section

in Topkapi Palace with all their fascinating styles.

Besides the allegoric and symbolic design projects of tiles,

they reflect our country’s flora and fauna. The geometric

designed arrangements in the tiles are the reflections of

rules between the religions and individuals. In the architectural

buildings the tiles designs are seen together with

other compositions, they are free of ornaments, attractive,

but in the reasonable measurements.

The quartz that used in the tiles has the power of absorbing

the electromagnetic waves, the places in which

they are used have good and positive effect on people

and they destroy the negative energy. The usage in the

mosques proves the acoustic specialty of tiles. The tile

ceramics used as decorative or functional maintain their

secret place among our traditional arts and provide people

with joy of life.

The tile art that lived magnificent times, examples were

exhibited in the palaces and mosques, however since

17th century it started to lose its striking place, and almost

disappeared, lost many things from its strength, today

it has been made attractive again.

Muhteşem devirler yaşayan, camilerde, saraylarda en güzel

örnekleri sergilenen ancak 17. yüzyıldan itibaren bilgi

ve belge bırakmadan yok olmaya yüz tutan çini sanatı, eski

gücünden çok şey kaybetmiş olmasına rağmen, çeşitli kurumlar

tarafından bugün yaşatılmaya ve yeniden canlandırılmaya

çalışılmaktadır.

MERYEM TATLICILAR

42

43



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

ÇİNİ TURKISH TILES ÇİNİ TURKISH TILES

SİBEL UYAR

FİSUN ÖN

44 45



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

ÇİNİ TURKISH TILES ÇİNİ TURKISH TILES

FADET MERT

BELKIS ERDEM

ALEV PINARCI

EMEL BOZER

46 47



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

FİLOGRAFİ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

FILOGRAPHY

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

Filografi

Filography

Filografi, çivilerin arasından tellerin geçirilmesi ile objelere

estetik görünüm kazandırılması işlemi olarak tanımlanmaktadır.

Bu sanat ile belli örgü teknikleri kullanılarak, pek

çok çalışma pano haline getirilebilmektedir.

Filografi sanatında kullanılan malzemeler; 12 mm ya da 17

mm kalınlığında sunta, koyu renkli kadife, deri ya da pelüş

kumaş, başsız cam çivisi, tel örmede kullanılan orta boy

çuvaldız iğnesi, renkli bobinaj teli, gümüş ya da sarı renkli

yaldız boya, zımba makinesi, toz alma fırçası, çerçeve, ufak

boy kargaburun, yan keski ve tornavidadır.

Filografi yaparken ilk olarak; kullanılacak kumaş seçilerek

suntanın üzerine yerleştirilir. Ve öncelikle uzun kenar zımbalanır.

Uzun kenarın karşı kenarı da sunta üzerinde gerilerek

tutturulur. Bezin gevşek olmaması çok önemlidir. Diğer

kenarlar için de aynı işlem uygulanır. Kumaşın suntanın

arkasından zımbalanmaması gereklidir çünkü bu şekilde

panonun arka yüzeyinde temiz bir görüntü elde edilemez.

Pano bittikten sonra yapılan çerçeveleme işlemi ile kenarlardaki

kötü sayılabilecek görüntüler giderilecektir.

Bütün kenarların zımbalama işlemi bittikten sonra seçilen

suntanın ölçülerine uygun olarak, kullanılacak model fotokopi

ile büyütülmektedir. Sunta seçiminde preslenmiş

kavak tercihi, hem çalışma hem taşıma açısından kolaylık

sağlamaktadır.

Suntanın üzerine gerilen kumaşların renkleri de büyük

önem taşımaktadır. Kumaş koyu renkli olmalı ya da en

azından koyu renkler ağırlık taşımalıdır. Açık renk üzerine

yapılan çalışmalarda modelin görüntüsü zayıf durmaktadır.

Filografi sanatı bütün modelleri uygulama fırsatı veren bir

sanat dalı olması sebebiyle, model seçmek gibi bir sıkıntı

yaşanmamaktadır. Hat sanatı, amblemler, manzara resimleri,

minyatürler, çiçek desenleri, çizgi film karakterleri vb.

konular bu sanatta rahatlıkla kullanılmaktadır.

Bu sanatta kullanılan çivilerin madeni demir olması, paslanma

durumuyla karşı karşıya kalınmasını önlemektedir.

Doğru bir sonuç için çekiç ağırlığının 200-250 gr. olmasına

dikkat edilmelidir. Çakılacak panonun çivileri resmin ortasından

başlanarak kenarlara doğru yayılmalıdır. Çakma

işlemi bittikten sonra çiviler, yaldızla boyanmaktadırlar ki

deforme olmaları engellenebilsin.

Bu sanattaki bir diğer incelik ise; boyanın fotokopi kağıdının

boşlukları arasından kumaşın üzerine geçmemesi için

çivilerin yatay biçimde boyanmasıdır. Pano dikey pozisyonda

hafifçe yapan kişiye eğimli durmalıdır. Ardından altta

kalan model kâğıdı iğne ile temizlenmektedir. Teller önce

dolgu, sonra seçilmiş olan teknikle çivilerin arasından geçirilmekte

ve tablonun hatları belirginleşmeye başlamaktadır.

Çıkış yeri Orta Doğu olarak bilinen bu sanat, tüm dünyada

yapılmaktadır. Ancak Türkiye’de bazı okullardaki dersler

ile hapishanelerdeki ufak çaplı çalışmalar dışında ne

bir eğitim ne de bir üretim alanı bulunmaktadır. Bu sanat

BUSMEK gibi eğitim kurumları vasıtasıyla yaşatılacak ve

gelecek nesillere aktarılacaktır.

Filography can be defined as the process of getting the

wires through the nails to add the objects esthetic appearance.

Very many works can be turned into wall panels by

using certain knitting techniques with this art.

The materials used in filography are: a fiberboard in thickness

of 12 mm or 17 mm, dark colored velvet, leather or

plush fabric, headless glass nail, middle length wire knitting,

packing needle, colorful winding wire, silver or yellow

colored silver paint, stapler machine, dust cleaning brush,

a frame, a small hawk nosed pliers, side type chisel, and

screwdriver.

While making filography, firstly the fabric used is placed

on the fiberboard by choosing. First the long sides are

stapled. The opposite sides are also tied by stretching

on the fiberboard. Being the fabric ‘snot loosen is very

important. The same procedure is followed for the other

sides The fabric should not be stapled from the other side

of the fiberboard, because in this way, you can not get a

good view from the other side of the wall panel. After finishing

the wall - panel work, by the framing process, the

bad appearance on the sides will be removed off.

After finishing stapling all the edges, the model used will

be made larger as suitable for the measurements of the fiberboard

chosen. In choosing the fiberboard, the pressedpopulus

choice provides easiness both for carrying and

working.

The colors of the fabrics which stretching on the fiberboard

are also important greatly. The fabric should have a

dark color or, at least, the dark colors should be dominant.

In the works that are made on the light colored cloth, the

appearance of the model is in a fading color.

In filography work, there is no problem in choosing the

model, because this art gives us the chance of applying all

models. Calligraphy, emblems, views, miniatures, flower

designs and cartoon characters, subjects like this can easily

be used in this art.

Being the nails used metallic iron in this art, prevents the

work from being influenced by rust for a right result, the

weight of the hammer should be 200 or 250gr. The nails

of the used wall panel should spread starting from the

middle to the end edges. After finishing driving the nails,

they are painted in order not to get deformed.

Another detail in this art is that: The nails are painted

as horizontal so as not let the paint passes through the

photocopy paper on to the fabric. The wall panel stands

in the perpendicular position slightly bent down to the

artist. Afterwards, the model paper, which is underneath,

is cleaned with the needle. First the wires are passed through

the filled surface, then they are passed through the

nails with the chosen technique, and the lines of the art

begin to appear.

The origin region of this art is known Middle East, and it

has been made all over the world. Except for the works in

some school subjects and the small work in the prisons,

it has neither a production place nor education place anywhere.

This art will just be continued by the educational

places like BUSMEK and passed to the next generations.

MEDİNE KAZANCI

48

49



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

FİLOGRAFİ FILOGRAPHY FİLOGRAFİ FILOGRAPHY

CEMİLE ARSLAN

GÜLCAN YILDIRIM

OSMAN ÜNVERDİ

50 51



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

FİLOGRAFİ FILOGRAPHY FİLOGRAFİ FILOGRAPHY

TÜLAY YAKAL DOLAN

MEHMET ERGÜR

52 53



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

SERAMİK BİÇİMLENDİRME CERAMIC FORMING SERAMİK BİÇİMLENDİRME CERAMIC FORMING

Seramik Biçimlendirme

Ceramic Forming

Hammaddesi toprak olan seramik, uygarlık tarihinde çok

önemli yer tutan bir sanat dalıdır.

Geleneksel anlamda seramik ürünler inorganik endüstriyel

hammaddelerin belirli oranlarda karıştırılıp şekillendirildikten

sonra pişirilerek sertleştirilmesi suretiyle elde edilen

malzemelerdir. Seramik, kaplama malzemeleri, sağlık gereçleri,

sofra ve süs eşyası ile elektrik yalıtımında kullanılan

teknik seramiklerle, fayans ve porselenlerden oluşmaktadır.

Günümüzde plastik sanat dalları arasında yer alan seramik,

endüstride de giderek gelişen alanlardan biri haline gelmiştir.

Seramik sektörü özellikle 1990’lı yılların başından

itibaren hızla büyüyen ve gelişen bir ticaret hacmine ulaşmıştır.

Türk seramik sektörü, Türk sanayisinin yurt dışında

rekabet deneyimine sahip en önemli sektörlerinden biri

olma özelliğine sahiptir.

Türkiye her geçen yıl, ihracat yaptığı ülkelerdeki pazar

payını artırarak ve yeni pazarlarla kalıcı ilişkiler kurarak

gösterdiği etkin başarılarla dünyanın önde gelen ihracatçı

ülkesi olma yolunda hızla ilerlemektedir. İleriki yıllarda da

Türk seramik sektörü ihracatındaki gelişimin artarak devam

edeceği düşünülmektedir.

Geleneksel, sanatsal ve endüstriyel ürünler şeklinde sınıflandırılan

seramiğin ortaya çıkarılmasında; yoğurma,

biçimlendirme, kurutma, bisküvi pişirimi ve fırınlama gibi

aşamalar kaydedilmektedir. Yoğurma, bir çamur kütlesini

elle çevirerek bastırarak karıştırma yöntemidir. Amaç çamuru

homojen hale getirmek ve içindeki hava kabarcıklarını

çıkarmaktır. Çamur içindeki hava kabarcıkları, fırınlama

sırasında bulundukları yerden dışarı çıkacak ve patlayarak

hem seramik ürüne hem de fırın içerisindeki diğer ürünlere

zarar verecektir. Yoğurmadan sonra seramik çamuru çeşitli

yöntemlerle biçimlendirilir. Bu aşamada, temel biçimlendirme

yöntemleri olan sucuk (fitil, şerit, çubuk), plaka, torna,

çimdik, kalıp yöntemleri tek tek kullanılabildiği gibi birlikte

de kullanılabilir. Seramikte biçimlendirme kadar kurutma

işlemi de önemlidir. Biçimlendirme sırasında ve sonrasında

seramik yumuşak bir naylon ile sarılmalıdır ve bütün yüzeyde

eşit kurutma yapılmalıdır. Kurutma işleminden başka

bisküvi pişirimi de önemli aşamalarından biridir seramik

biçimlendirmenin. Fırınlama aşamasına gelen ürün kullanılan

kile bağlı olarak pişirilir. Çömlekçi killeri 950-1000

derece arasında, porselen ve stoneware ise 1200-1300

derece arasında fırınlanır. Fırınlama işlemi bittikten sonra

sıcaklık çok yavaş düşürülmelidir, hızlı soğutma seramiklere

ve fırın ısıtıcı öğelerine zarar verebilir. Fırınlama sonrası

sırlama yapılır ve sırlanmış seramikler ikinci kez sır üstü

pişirim için fırınlanır.

BUSMEK’te verilen seramik biçimlendirme eğitimlerinde

kursiyerlere, seramik biçimlendirme yöntemlerini etkin

biçimde kullanabilme, sırlı ve sırsız pişirim tekniklerine

uygun olarak ürün ortaya koyabilme bilgi ve beceri kazandırılmaktadır.

Eğitimler; çimdikleme ve sıvama yöntemi, sucuk

yöntemi, plaka yöntemi, döküm yoluyla şekillendirme,

dekorlama, sır hazırlama, sırlama ve pişirim konu başlıkları

altında yapılır.

Ceramic that the raw material is included soil, is an art

branch which is taken the important place in the history

of civilization. Traditionally ceramic products are the properties

which are soil or clay mixed with the industrial materials

in specific proportions, hardened, sintered in fire.

Ceramic products are coating materials, health supplies,

whitewares including cookwares, ornaments, technical

ceramics for electrical insulating materials, faiences and

porcelains.

Today, inside of the plastic arts, ceramic became a gradually

developing field in industry. Especially upwords

to the begining of 1990s ceramic sector has reached a

fast-growing and developing trade volüme. Turkish seramic

sector is capable of one of the important competition

experience abroad sectors of Turkey industry.

Turkey moves rapidly on the way of leading exporting

country around the world by increasing its market share

in the importing countries and the excelling of engaging

with new markets. It is believed that Turkish ceramic sector

is continuing the progress in exports increasingly in

later years, too.

Ceramic that is classified as traditional, artistic and industrial

products, has becamethe real form after the steps

of remoulding, forming, desiccation, baking and firing. Remoulding

is a method of blunging the mud by hands. The

aim is homogenisation the mud and remove the bubbles

inside the mud.

The bubbles inside the mud are popping out and harming

by exploding to the itself and the other products inside

the oven. After remoulding the mud of ceramic is formed

by different methods. At this step the basic forming methods

like sujuk (wick, strip, stick), plate, lathe, pinch, pattern

methods, can either use one by one or use together.

As forming step, desiccation step is important, too. At the

forming step and after the forming step ceremic must be

covered a nylon and desiccation must be done entire surface

equally. Biscuit baking is the other important step

of ceramic forming. The products is fired depending on

the clay used at the steps of firing. Pottery clay is fired

between 950 and 1000 Celcius degrees, porcelain and

stoneware are fired between 1200 and 1300 Celcius

degrees. After the step of firing the temperature must be

increased very slowly. Rapid cooling can be damaged to

the ceramic and the ovens parts. After firing it is done

porcelainization, and the glazed ceramic is fired to onglaze

firing for the second in the oven.

Seramic forming trainings that is given in BUSMEK aim

to educate about using the methods of ceramic forming

influentially and the techniques of firing with glaze or

without glaze to trainees. Trainings includes these items

as follows; pinching and plasting methods, sujuk method,

plate method, forming by moulding, embossing, preparing

glaze, glazing and firing.

DENİZ BÜYÜKDERE

54

55



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

SERAMİK BİÇİMLENDİRME CERAMIC FORMING SERAMİK BİÇİMLENDİRME CERAMIC FORMING

AYŞEN YENİCE ORAL

NEZAHAT ALDEMİR

BAYANDAL ŞANLI

56 57



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

VİTRAY STANIED GLASS VİTRAY STANIED GLASS

Vitray

Stanied Glass

58

Vitray, belli bir desene bağlı olarak birbirine bağlı kurşun

profillere yerleştirilmiş renkli cam parçalarından oluşan,

şeffaf pencere süslemesi veya resim olarak tanımlanmaktadır.

Sadece bir tür camla yapılabileceği gibi birkaç tür

camla da farklı kompozisyonlar oluşturulan vitray sanatı,

tarihi Antik Çağ’a kadar uzanan cam sanatlarından biridir.

Vitray eserlerinin güzelliğini gösteren ışığın, diğer resim

türlerinden farklı olarak arkadan gelmesiyle, optik bir derinlik

sağladığı görülür. Söz konusu ışık kaynakları doğal ve

yapay olarak iki kısımdır. Doğal ışık, güneş ışığıdır, yapay

ışık ise, elektrik lambası ve benzer ışık kaynaklarıdır. Sert

ve kırılgan olmasına rağmen, kimyacılar tarafından sıvı olduğu

kabul edilen camın malzeme olarak kullanıldığı camın

en güzel örneklerini geçmiş mimarimizde görmek mümkündür.

Buna rağmen, belirli bir süre ülkemizde unutulmuş daha

sonra yeni girişimlerle sanat hayatımıza yeniden girmiştir.

Cam sanatlarının Doğu Akdeniz kökenli olduğu bilinmektedir.

Cam üretimi, M.Ö. 1. yy’da üfleme tekniğinin kullanılmasıyla

başlamış, bu teknikle üretilen cam eserler zaman

içerisinde hızlı bir gelişim göstererek, bu sanat dalının en

güzel örnekleri ortaya çıkarılmıştır. En erken boyalı vitray

örneklerine 9. ve 10. yy’larda rastlanmaktadır. Türk cam

sanatı, Artuklular ve Selçuklular zamanında başlamıştır. Çeşitli

model ve formlardaki vitray, bu dönemde, canlı ancak

ışığı daha az geçiren renklerde tasarlanmıştır. Selçuklular

döneminde gelişme gösteren sanat Osmanlı İmparatorluğu

döneminde İstanbul’un fethiyle yükselme dönemini

yaşamış, camcılığın merkezi İstanbul olmuştur. 19. yy, cam

süslemeciliğinin en parlak dönemidir. Osmanlı döneminde

mimari yapılarda vitray sanatı yoğun olarak kullanılmıştır.

Topkapı Sarayı, Şehzade Türbesi, Süleymaniye Camii, Yeni

Camii vitrayın en güzel örneklerinin sergilendiği yapılardır.

Vitray sanatında mozaik vitray, macunlu vitray, kurşunlu

vitray, boyalı vitray ve tiffany olmak üzere 5 teknik uygulanmaktadır.

Mozaik vitrayda, camın mat tarafında eskiz

çizilip, eskizsiz içi transparan cam vitray boyası ile doldurulmakta

ve bu bölgelere camlar serpiştirilip kurumaya

bırakılmaktadır. Son aşamada ise eskiz, siyah cam vitray

boyasıyla boyanmaktadır.

Macunlu vitrayda, renkli cam parçalarıyla işlemler yapılmakta,

bu camların arası macunla doldurulmakta ve renkli

cam parçalarının iki camın arasında kalmasıyla oluşturulan

bir kompozisyon yaratılmaktadır. Kurşunlu vitrayda camın

kurşuna yerleştirilmesi suretiyle işlemler uygulanmaktadır.

Boyalı vitrayda eskiz çizilip renklendirilmekte, camın altına

konulup konturları belirginleştirilmekte, daha sonra oluşturulan

renkler boyanarak işlem tamamlanmaktadır. Tiffany

vitrayda diğerlerinden farklı olarak kesilen cam parçaları

bakır folyo ile kaplanmakta ve camlar birbirine havya yardımıyla

lehimlenmektedir. Yapılan vitray çalışmalarında en

önemli nokta, ürünün mimari yapıyla ve diğer elemanlarla

bir bütünlük içinde olmasıdır.

Günümüzde vitray sanatı giderek önem kazanmaya başlamıştır.

Vitray kullanım alanı açısından özellikle iç mimarlıkta

kendine yer bulmaktadır. Vitray sanatkarları, zamanla

gelişen cam sanayinin sağladığı malzeme zenginliğiyle

birlikte teknik ve estetik bilgilerini de katarak, mimarimize

estetik yönden önemli katkılarda bulunmaktadır.

Stained glass is known and defined as transparent windows

painting or art that made on glass. It is made of

colorful glasses which are placed among and on the connected

one another lead profiles. It can only be made of

such kind of glass, also some other different kind of stained

glass embellishments can be made by forming various

compositions. It is one of the famous glass arts which

dates back to the ancient antique ages.

Windows embellishment (vitray) provides a different kind

of depth, which is formed via getting the light behind itself,

when considered this way it is different from the other

painting kinds. The mentioned light sources are in two

types; natural and artificial. The natural light means; the

sunlight, as for the artificial light, it is the electric light or

the light sources like this – Despite being hard and fragile,

the best examples of the windows embellishments can be

seen in our ancient architecture. While building this architecture,

the glass, which is accepted as melted element

by the chemist, has been used. Despite this, glass embellishment

was neglected and forgotten in our country for

a while, later with some new efforts, it took its place in

our life again.

The glass arts are known as East Mediterranean origin.

Glass production was first begun by using the blowing –

winding technique, the glass productions obtained by this

way reached a great development as years passed. The

very earliest painted vitray examples can be seen in the

ninth and tenth centuries.Turkish window – glass art started

at the time of Seljuk and Artuklular. Stanied glass that

is various models and forms was vivid but it was designed

with the colors that do not absorb too much light. The art

that showed great development during the Seljuk period,

during the time of the Ottoman Empire with the conquest

of Istanbul, it lived its strinking period. The glazier center

became Istanbul. The ninetieth century is the most striking

period of windows embellishment. During the Ottoman

Empire, in the architectural buildings, the glass-windows

art was used intensively. The Topkapı Place, The

Tomb of Sehzedebasi, The Süleymaniye Mosque and The

Yeni Cami are the examples.

İn the window embellishment art, there are five techniques.

They are named as mosaic stained glass, putty stained

glass, bulled stained glass, colorful stained glass and

tiffany. In mosaic stained glass, the sketch is drawn and

the inside of the sketch is filled with transparent glass,

stained glass painting, also the windows are scattered to

these places and left to dry. Finally, the sketch is painted

with a black windows painting. In putty stained glass

the transactions are done with paste, and the colorful

windows stay between two windows, so this creates a

composition. In balled stained glass, the transactions are

done by putting the windowe to the lead. In the colorful

stained glass, the sketch is drawn and made colorful, also

it is put under the window unless design are apparent, the

colors are painted. Tiffany is different from stained glass

in a way that the window pieces are covered with copper

silver paper and the windows are soldered by means of

the soldering iron.

The stained glass art is getting importance day by day.

Tha stained glass can take a good place especially in the

inside architecture Tha stained glass artists have provided

a great amount of support in the glass stained region

by using the rich experiment and materials. They have

also added their technical and esthetics knowledge to

their works.

NİLGÜN ÇİĞDEM BAKIRCI

59



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

VİTRAY STANIED GLASS VİTRAY STANIED GLASS

NİLGÜN ÇİĞDEM BAKIRCI

İPEK NUR YİĞİT KAZAN AYŞENUR YILMAZ BİRCAN ÇİLE

60 61



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

VİTRAY STANIED GLASS VİTRAY STANIED GLASS

YASEMİN GÜLER

NURHAYAT ALTAN

62 63



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

RESİM PAINTING RESİM PAINTING

Resim

Painting

Resim, görülen, düşünülen, hayal edilen faktörleri, akıl

süzgecinden geçirerek, herhangi bir zemin üzerine iki

boyutlu olarak aktarma sanatıdır. Bu sanatta, çizgi, doku,

renk, biçim, ışık-gölge gibi ögeler çeşitli teknikler kullanılarak

zengin anlatım biçimlerine dönüşmektedir.

Bulunan ilk resimler, tarih öncesi dönemlerde mağara duvarlarına

çizilmiş hayvan resimleri, av sahneleri ve yine

mağara duvarlarına basılmış el izleridir. Bu resimler o

dönem insanının sosyal yaşamı hakkında önemli bilgiler

vermektedir. Tarih boyunca insanlar, duvara, taşa, tahtaya,

deriye, metale, kumaşa, kanvasa, kağıda, cama ve akla

gelebilecek her türlü malzeme üzerine resim yapmışlardır.

Resim sanatı, Türkler tarafından da değerlendirilmiştir.

Orta Asya bozkırlarında yaşayan Türk boylarının, işlediği

konulardan dolayı “hayvan üslubu” olarak isimlendirilen resimler

yaptığı bilinmektedir.

Batı resmi, milattan sonra dini konuları sembolik bir biçimde

resmetmeye odaklanmıştır. Bu dönemde figürler hareketsiz,

kompozisyonlar ise kuralcıdır. Rönesans’tan sonra

dini konuların dışına çıkılmaya başlanmış, ressamlar eserlerine

farklı boyutlar katmışlardır.

İslam dünyasında ise dini çekinceler sebebiyle 18. yüzyılın

ortalarına kadar daha çok soyut desenler ve yazılar şekillendirilmiş,

hat, ebru, minyatür gibi sanatlar gelişmiştir. Bu

nedenle Türk resim sanatı denince daha çok Batı etkisi altında

gelişen resim sanatı anlaşılmaktadır.

Türkiye’de Batılı anlamdaki ilk resim denemeleri Mühendis

hane-i Berri-i Hümayun (Kara Mühendishanesi) ile Mekteb-i

Harbiye (bugünkü Kara Harp Okulu) gibi mühendislik

ve askeri okullarında gerçekleştirilmiştir.

Painting is the art of expressing ideas and emotions on

a surface in the shape of two dimensions by evaluating

the factors which can be seen and thought. In this art,

the elements such as; drawings, texture, color, shape and

shadows turn into rich expression ways by using various

techniques.

The first paintings, drawings found in the very early ages

were the animal drawings, hunting scenes, and hands’

prints drawn on the walls of the caves. These drawings

give important ideas about the social life of the communities,

and people lived in that age. Through out the history,

human being drew pictures on the stones, walls, woods,

leathers, metals, fabrics, canvases, papers and glasses,

shortly on everything can be thought of.

The art of paintings, drawings were valued and taken into

much consideration by also Turks. It is known that Turkish

tribes lived in the grasslands of “Central Asia”, drew and

painted pictures known as ‘animal expression’.

The Western paintings and drawings were focused on painting

the religious subjects in the symbolic shapes after

A.C. In this age, the figures were stable, and the compositions

were regulated strictly. After the Renaissance, artists

began to do the paintings not based on religion, so

they added different values to their arts.

In the Muslim world, especially the abstract drawings and

writings were done, the arts such as calligraphy, ebru and

miniature were developed.

In Turkey, the first painting experiments are carried out

in schools such as “Mühendishane-i Berr-i Humayun and

Mekteb-i Harbiye”.

NERMİN GÜRAY

GÜLAY KASTAN

Cumhuriyetin kurulmasından sonra da resim alanındaki

çalışmalar desteklenmiş, 1928 yılında Sanayi-i Nefise

Mektebi, Güzel Sanatlar Akademisi’ne dönüştürülmüştür.

Resim sanatında 1950’den sonra çok çeşitli eğilimlerin,

akımların, düşüncelerin yan yana yer aldığı gözlenmektedir.

Resim sanatı icra edilirken güncel sanata ait alternatif

yaklaşımların yanı sıra belli başlı bazı teknikler kullanılmaktadır.

Bunların en başında kara kalem ya da füzen ile

yapılan desen çalışmaları gelmektedir. Resim eğitiminin

temelini teşkil eden desen, öncelikle görünen objenin

birebir çizilmesi, sonrasında ise sanatçı tarafından buna

yorum katılması ile gelişmektedir. Sulu boya, pastel, guaj

boya, lavi ve yağlı boya tekniğinde de yöntem aynı olmakla

birlikte malzeme farklı, renk olgusu ön planda olmaktadır.

Kolaj tekniği de kağıtlarla yapılan, sanatçının isteğine göre

renkli ya da renksiz kurgulanabilen, yine sanatçı tarafından

istenirse farklı boyalar ile müdahalelerin de yapılabildiği

çalışmalardır.

After establishing of the Turkish Republic, the studies in

the area of picture were supported and Sanayi-i Nefise

School was turned into the “Fine Arts Academy”. In the

area of Picture various trends, approaches were seen after

1950 s.

While doing picture art some certain techniques are used

as well as contemporary alternative techniques. Among

these, the most striking one is black pen (kara kalem or

füzen). The decoration which contains the basic element

of picture education is developed by drawing the visible

objects and interpreted by artist. For the techniques, such

as; water color, pastel, gouache color and oil painting. The

methods used are the same, but the materials are different

and the color phenomenon plays an important role.

The collage technique is made with papers and according

to the wishes of the artist. It can be colorful or colorless,

and also it can be painted by using various colors, if desired

by the artist.

NERMİN GÜRAY

BETÜL ZEHRA DİLSİZ

Günümüz resim sanatında, geçen zaman ve gelişen teknolojinin

izinde yürüyen sanatçının kullandığı malzeme

de değişmiştir. Herhangi bir obje, sanat nesnesi olabildiği

gibi video ve fotoğraf gibi teknikler, güncel sanatı oluşturmaktadır.

Resim sanatında video art, enstalasyon, dijital

baskıların yanı sıra tuval çalışmaları da yapılmakta ve bu

sanat, tüm farklılıkları içinde barındırarak büyük bir gelişim

göstermektedir.

Today the materials used by artists, who follow the paths

of the developing technology and passing time, have

changed. Any kind of object can be the art object and the

techniques such as video and photographs form the daily,

contemporary art. In the painting art, the canvas works

are done except for video arts, installation and digital

press. And this art has been developed greatly by harmonizing

all differences inside it.

SEMRA GÜNEREN

64

65



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

RESİM

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

PAINTING

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

RESİM

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

PAINTING

GÜRSEL

ERDEN

66

67



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

RESİM PAINTING RESİM PAINTING

KADRİYE YAPICI

BENLİHAN AY

68 69



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

RESİM PAINTING RESİM PAINTING

FİLİZ SÖNMEZ

SEMRA GÜNEREN

70 71



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

NAHT NAHT NAHT NAHT

Naht

Naht, bir hat yazısının veya bir motifin kıl testereyle ahşap

zeminden kesilmesidir.

Naht sanatında ceviz, abanoz, marin, huş, gül, paduk gibi

ahşaplar kesilir. Naht, Kakma, Kündekâri, Oyma teknikleri

birleştirilerek işlenen ahşap eşyalar özgün dekoratif eserler

olarak günümüzde kullanılmaktadır. Cami tezyinatında

özellikle hat yazılarında ahşap kesme uygulanmaya başlanmıştır.

Yapılan araştırmalarda İslamiyet’ten önce Orta Asya’da

yaşayan Türklerin heykel ve oyma süsleme eserlerine

rastlanmıştır. Bu eserlerde Çin ve Hint sanatının izleri görülmektedir.

Ancak İslam dininin heykel yapma sanatına

müsaade etmemesi, Müslümanlar ve Türkler arasında Naht

“ahşap kesme ve oyma sanatı”nın ilerlemesine yol açmıştır.

Türklerin Müslümanlığı kabul etmelerinden sonra Naht sanatı

daha çok Türkistan’da gelişim göstermiştir. Sonraları

Büyük Selçuklu Devleti’nin hâkim olduğu yerlerde meydana

getirdikleri mimari eserlerin tezyinatında da oyma işçiliğine

geniş yer verilmiştir.

Selçuklu ve Beylikler döneminde Naht ahşap kesme ve

oyma sanatı ehemmiyetini muhafaza etmiş ve Erzurum,

Harput, Beyşehir, Konya gibi büyük merkezlerde bu sanatın

en güzel örnekleri meydana getirilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu zamanında Naht ahşap kesme ve

oyma sanatında hat yazısı dışında rumî ve hatai dediğimiz

çiçek, nebat ve hayvanların stilize edilmesinden meydana

gelen tezyin motifleri kullanılmıştır. Mimarî eserlerin iç ve

dış kısımları bu sanatın ustaları tarafından bezenmiştir.

Başlıca uygulama alanları da cami ve türbelerin mihrab ile

minberleri, rahleler, kapı, pencere, dolap kapakları, çekmece,

sandık, kaşık, sehpa, kavukluk, yazı takımı, gibi eşya

süslemeleridir.

Naht

Naht is an art that cutting of a Arabic calligraphy or a

pattern with a fret saw from wooden floor.

In Naht art, walnut, ebony, marin, birch, rose, paddy are

cut. Naht, Kakma, Kündekâr which carving techniques are

combined and processed as wooden decorative objects,

are used as original decorative works today.In the mosque

ornamentation, wood cutting was started to be applied

especially in the Arabic calligraphy.

Researches have revealed that the Turks who lived in

Central Asia before Islam were found in sculpture and

carved ornamentation. In these works, marks of Chinese

and Indian art have been seen. However, the fact that the

Islamic religion does not allow the art of making sculpture

has led to the progress of Naht “wood cutting and carving

art” between Muslims and Turks.

After the Turks accepted Muslims, Naht art developed

more in Turkestan. In later periods, the carvings of the architectural

ornaments that the Great Seljuk State had dominated

were widely given to the carving workmanship.

During the Seljuk and Beyliks periods, Naht preserved the

importance of cutting and engraving art and brought the

best examples of this art to the big centers such as Erzurum,

Harput, Beysehir and Konya.

At the time of the Ottoman Empire, except the Arabic calligraphy

in the art of engraving and Naht wooden cutting,

motifs of ornaments and flowers that we call rumi and

hata’i, and the motifs of the flowers which are shaped by

the way the animals are stylized. The interior and exterior

parts of the architectural works are decorated by the masters

of this art. The main application areas are mosques

and mihrab and pulpit of tombs,desks, door, windows, cabinet

doors, drawers, chests, spoons, coffee tables, kavukluk(shelve

on which is put a hat), writing utensils.

ALİ MUTLU

72

73



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

NAHT NAHT NAHT NAHT

ALİ KADRİ KURU

ESRA ÖZTÜRK

74 75



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BİLİMSEL BİTKİ ÇİZİMİ SCIENTIFIC PLANT DRAWING BİLİMSEL BİTKİ ÇİZİMİ SCIENTIFIC PLANT DRAWING

Bilimsel Bitki Çizimi

Botanik, biyoloji, tıp, zooloji, ziraat ve jeoloji gibi bilimlerde,

öğretici ve tamamlayıcı amaç hedeflenerek objenin gerçeğine

uygun olarak yapılan detaylı resimler ve illüstrasyonlara

‘bilimsel çizim’ ya da ‘bilimsel illüstrasyon’ adı verilir.

Bilimsel bitki çizimi de, bilimsel çizimin bir alt dalıdır.

Bilimsel bitki çiziminde amaç; resmedilen objenin vurgulanmak

istenen yönlerini, detaylarını belirginleştirmek,

gerektiğinde kimi detayları ayıklayıp yalınlaştırarak; ancak

gerçeklik duygusunu etkilemeyecek ölçüde abartma

yöntemlerine başvurarak, bir fotoğraf makinesinden daha

fazlasını yapmayı hedeflemektedir. Söz gelimi, biyolojik

özellikleri incelenen bir bitkinin, fotoğraf yöntemiyle sadece

bir kısmı ele alınırken, bilimsel illüstrasyonda bitkinin

yaprak, gövde, çiçek, dal, kök bölgeleri abartılarak dokusu,

damarları ve hatta bütünü bir arada gerçeğe en yakın şekilde

resmedilebilmektedir.

Bilimsel bitki çizimi (bilimsel illüstrasyon); bilimsel gözlem,

disiplinli çalışma ve sanatsal etkinin bir karışımıdır. Bitki

illüstrasyonu, botanik ana bilim dalında, bitkilerin doğru

teşhis edilebilmesi ve daha sonra yapılacak olan bilimsel

çalışmalara kaynak olması açısından büyük önem taşır. Bitkilerin

ayrıntılı resimleri botanikçilerin en önemli başvuru

kaynaklarından biridir. Fotoğrafa sağlanamayacak ayrıntı

düzeyi, bu yöntemle ifade edilebilir ve görsel olarak daha

etkilidir. Bu şekilde disiplinli bir çalışmanın estetik olarak

ortaya çıkması daha büyük kitlelere ulaşmak açısından da

önemlidir. Oluşan bu ilgi, florayı bilen insan sayısının artmasını

ve sadece bilim adamları değil, genel halkın da aktif

bir şekilde bitkilerle ilgilenmesini sağlamaktadır.

BUSMEK, alanında uzman usta öğreticilerin nezaretinde,

‘bilimsel bitki çizimi’ alanında verdiği eğitimde, teknik kalem,

karakalem, suluboya teknikleri ile bitki resimlemeyi

göstermekte, kursiyerlerin, amaca hizmet edecek şekilde

sanatı, doğru yöntem ve tekniklerle öğrenmesini sağlamaktadır.

Günümüzde, dünyanın birçok ülkesinde sanatın önemli bir

dalı olan ve sanat fakültelerinde akademik eğitimi verilen

bilimsel bitki çizimi, ne yazık ki Türkiye’de yeterli ilgiyi görmemekte

ve bilinmemektedir. Profesyonelleri, parmakla

gösterilecek kadar az sayıdadır.

“Bilimsel Bitki Çizimi” çalışmalarında ortaya çıkan ürün,

birbirinden güzel bitkilerin kısım kısım incelenmeye hazır

hale gelmesini sağlamaktadır. Bu sayede Türkiye’de yok

olma tehlikesi altında olan bitkiler resmedilerek kayıt altına

alınmış olur. Bilimsel illüstrasyon, doğal alanların hızla

yok olduğu çağımızda, tehlike altında olan bitkilerin korumaya

alınması için büyük önem arz etmektedir.

Scientific Plant Drawing

Scientifc drawings or scientifc illustrations are very detailed

and realistic drawings or illustrations of objects used

in sciences such as botanic, biology, zoology, medicine,

agriculture and geology, and created with an informative

or a complementary purpose. And scientifc plant drawing

is one of the subbranches of scientifc drawings.

The aim of scientifc plant drawing is to make the features

of an object we want to emphasize more prominent, eliminating

some of the details if necessary, but not compromising

the feeling of realness by using some exaggeration

techniques. In other words, the aim is doing more than

what a camera does. For instance, by using a camera, we

can cover only some certain parts of a plant the biological

features of which we would like to analyse. However,

With a scientifc illustration of the same plant, we can realistically

draw the leaves, flowers, branches, body and

roots of a plant with exaggeration techniques, having at

our disposal the most realistic form of the plant with all

the tissues and veins.

Scientifc plant drawing (scientifc illustration), is performed

bringing together scientifc experimenting, disciplined

work and artistic affect. In botanic, scientifc plant illustration

has great importance in the correct recognition of

plants, as well as being a useful source for later works and

experiments. The detailed drawings of plants are one of

the most important sources of research for botanists. It

is visually more influential, and the level of details which

photography can never provide is acquired thanks to this

art. Also, creating an aesthetic product with a disciplined

labor helps the performers of this art reach a larger audience.

The popularity which was created through this art

has helped more people except for scientists have become

interested in plants.

In BUSMEK, masters of this art teach the trainees how

to perform the art using techniques such as pencil and

water colouring. Thus, trainees learn how to do the scientifc

drawing of the plants with a performance which best

matches with the actual purpose of the art.

Scientifc plant drawing, which nowadays is considered as

an important art in many countries in the world, and which

is taught academically in many art faculties, is unfortunately

not popular and well-known in Turkey.

Products which are created by the help of the trainings

help beautifully drawn plants be analysed part by part.

Thanks to this, the plants which are about to disappear

from the face of the earth can be drawn and saved in

relevant databases. In this era which our natural assets

slip through our hands, scientifc illustration of plants are

of great importance in our efforts to preserve the plants

which are under the danger of disappearing.

HATİCE AYDIN

76

77



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BİLİMSEL BİTKİ ÇİZİMİ SCIENTIFIC PLANT DRAWING BİLİMSEL BİTKİ ÇİZİMİ SCIENTIFIC PLANT DRAWING

SEVTAP ÖZER

MÜZEYYEN BİÇER

HATİCE AYDIN

78 79



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

KAĞIT ÇANTA

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

PAPER BAG

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

KAĞIT ÇANTA

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

PAPER BAG

Kağıt Çanta

Kağıt, insanlığın en önemli ihtiyaç maddelerinden biridir.

Ayrıca kağıt sanayisi, bir ülkenin gelişmişlik düzeylerinin

belirlemede önemli bir faktördür. Öncelikle, kağıt çamurunun

hazırlanması için, su içerisinde liflerine ayrılır. Eğer

gerekirse içindeki yabancı maddeler için temizleme işlemine

tutulur. Mürekkep ayırıcı olarak, sodyum hidroksit veya

sodyum karbonat kullanılır. Daha sonra hazır olan kâğıt lifleri,

geri dönüşmüş kâğıt üretiminde kullanılır.

Ülkemizde atık kâğıt; gazete kâğıdı, kraft kâğıdı ve sigara

kâğıdı dışındaki tüm cinslerin imalatında kullanılmaktadır.

Atık kâğıdın geri dönüşüm için işlem görme sayısı beştir.

Beş kez işlem gören kâğıt, yani beş kez kullanıma sunulan

kâğıt artık özelliğini yitirmiş olur ve bir daha toplanıp

işlemden geçirilmez. Bunun nedeni de işlemden geçen kâğıtların

elyaflarında yaşanan yıpranmadır.

Hurda kâğıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava

kirliliğini %74-94, su kirliliğini % 35, su kullanımını % 45

azaltabilmektedir.

Değişik özellikte renkli veya beyaz kâğıtların çiçek kalıpları

ile kesilerek ve origami tekniği ile yardımcı araçlarla şekillendirilerek

yapılmasına kâğıt çiçek denir. Dekoratif amaçlı

kullanımı olan bir çalışmadır. Yaka çiçeği, pano, tanzim

veya dekorasyonda kullanılır. Kâğıt çiçek yapımında mulaj

kâğıdı, resim kâğıdı, krepon kâğıdı, elişi kâğıdı, aydınger

kâğıdı, fon kartonu gibi şekillendirme yapılabilen kâğıtlar

kullanılır. Kâğıt çiçekte genellikle kâğıtların boyanması

her zaman istenilen sonucu vermediği için ve ayrıca çiçek

yapmaya uygun renkli kâğıt çeşitlerinin fazla olması boya

yapmaya gerek bırakmamaktadır. Gerektiğinde kâğıdın

özelliğine göre çiçek boyası, suluboya, guaj boya veya su

bazlı akrilik boyalar ile boyanır. Yapma çiçekçilikte çiçeğin

özelliğine uygun malzemelerle veya dekoratif ve fantezi

çiçeklerde değişik malzemelerle tohum hazırlanır. Kâğıt çiçekte

ütüleme işlemi de diğer malzemelerde olduğu gibi

yapılmaktadır. Kâğıdın özelliğine göre ütünün sıcaklığını

ayarlamak önemlidir. Çiçek düzenleme sanatında üç ana

ilke vardır. Bunlar; teklik, ölçü ve aksandır. Denge, armoni

ve ritsim ilkelerinin ilavesiyle de bir kompozisyon meydana

gelir.

BUSMEK yetişkin eğitimi merkezlerinde eğitimi verilen

atık kağıt ve ambalajlardan aksesuar yapımı giderek yaygınlaşan

bir kurs haline geliyor. Bu branşta atık kağıtlardan

çanta üretimi sıkça yapılan işler arasındadır. Aynı zamanda

Origami yani kağıt katlama sanatı ile neredeyse birçok şey

yapılabilmektedir. Kâğıttan çanta yapmak isteyenler bu

güzel çalışmayı öğrenerek çeşitli ve güzel çanta modelleri

de yapabilirler. Çanta yapmak için kağıt veya karton türü

malzeme kullanılmaktadır.

Paper Bag

Paper is one of the most important necessities of mankind.

Also, Paper industry is an important actor in determining

of development of the country. First of all, it is

separated into fibers in water for the preparation of paper

mud. You should cleaning the process if any foreign materials

inside. Sodium hydroxide or sodium carbonate is

used as the ink separator After all process, paper fibers

are used in the production of recycled paper.

Every wastepaper can be used in paper factory except

newspring, craft paper and rolling paper. Waste paper can

be processed five times. After the processing five times

the paper will be losing one’s edge and can not be recycling.

The reason is that paper fibers can be losing tensile

strength.

Paper manufacturing by using scrap paper can reduce

%74-94 of air pollution , % 35 of water pollution and

%45 of water usage .

Paper flower is that different kinds of colour or white papers

are cut by flower mold and shaped by helping tools

of origami technique. It is a work for decorative usage. It is

used in collar, board, arrangment or decoration. In making

of paper flower, the paper that can be formed is used such

as moulage paper, drawing paper, crepe paper, construction

paper, tracing paper. In paper flower, it is not usually

necessary to paint because the painting of the paper does

not always give the desired result and also because of the

large variety of colored paper suitable for making flowers.

If it is necessary, it is painted with flower-painted, watercolor,

gouache or water-based acrylic paints according to

the characteristics of the paper. In artificial flowers seeds

are made with materials suitable to the nature of the

flowers or with different materials in decorative and fancy

flowers. Ironing on paper flower is done as it is in other

materials. It is important to adjust the temperature of the

iron according to the characteristics of the paper. There

are three main principles in flower arrangement art. These

are: uniqueness, measure and accent. The composition

consists of the addition of balance, harmony and rituals.

In BUSMEK adult education centers, making accessories

from waste paper and packaging become an increasingly

popular course. Bag production from waste paper is

a common job in this branch. At the same time, almost

anything can be done with Origami, ie paper folding art.

Those who want to make bags from paper can do various

and beautiful bag models by learning this beautiful work.

Paper or cardboard materials are used to make bags.

RUKİYE İNŞAATÇI

80

81



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KAĞIT ÇANTA PAPER BAG KAĞIT ÇANTA PAPER BAG

ZUHAL CEYLAN

NESLİHAN YALÇINKAYA

AYŞE GÖNEN

CEVRİYE DUMAN

SAADET YILMAZ

FATMA TÖNGELCİOĞLU

82 83



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KAĞIT RÖLYEF PAPER RELIEF KAĞIT RÖLYEF PAPER RELIEF

Kağıt Rölyef

Bir yüzey üzerine yapılan yükseltme veya çökertmelere

rölyef (kabartma) denir. Tasarlanan modele uygun figürlerin,

yardımcı malzemelerle, üzerinde çalışılan tabloya boyut

vererek yerleştirilmesiyle oluşturulur. Kabartma yani

rölyef sanatı, Anadolu topraklarında, geçmişi ta Antik Yunan’a,

hatta daha eski Anadolu uygarlıklarına dayanan bir

sanattır. Dekoratif olarak kapı, şömine, sehpa, sandık gibi

çeşitli eşya yüzeylerinde, tablolarda, duvar bezemelerinde

örneklerine rastlanır. Çizimi yapılan küçük bir kulübenin,

yanındaki bir ağacın boyut kazandırılarak tabloya aktarılması,

yine insan figürlerinin aynı şekilde boyutlandırılarak

kompozisyonda yerleştirilmesi rölyef çalışmalarıdır.

Rölyef yani kabartma, sanatsal üretimde olduğu gibi hayatın

farklı alanlarında da kullanılan bir tekniktir. Yüzeyde

ışık alan ve almayan yönlerin belirme derecesine yahut yüzeyin

şekline göre ‘alçak’ ve ‘yüksek’ çeşitleri vardır. Mesela

paralarda kabartma yüzeyden çok yüksek olmadığı için

bunu, alçak kabartmaya örnek olarak gösterebiliriz. Yüzeyden

oldukça yüksek olanlar da, adıyla müsemma, yüksek

kabartmaya örnektir.

Kâğıtlardan Üçüncü Boyut

Kâğıt rölyef, hem klasik, hem de modern sanatın çizgilerini

taşıyan bir süsleme sanattır. Birden fazla ayrı katmanın

özel tekniklerle üst üste yapıştırılarak belirli bir derinliğe

sahip üç boyutlu tablolar oluşturulması işlemidir. Peki nasıl

yapılır kâğıt rölyef? Kâğıt rölyefte perspektif kurallarına

sadık kalınacak şekilde kâğıtlar istenen desenlerde kesilir

ve çeşitli şekillerde kabartılarak zemine yapıştırılır. Size

en yakın noktadaki deseni daha çok kabartmak, uzaktaki

desenleri ise daha az kabartmak, kâğıt rölyefte perspektifi

yakalamanın en temel noktasıdır. Kâğıt rölyef yapmaya

önce zemini hazırlayarak başlanır. Zemin olarak belirlenen

bir resmin veya bir manzara resminin renkli fotokopisi kullanılabilir.

Zemin çalışması için fırça ve akrilik boya kullanılır

ve bu çalışma, desenin zeminle bütünleşmesini sağlar. Zemin

çalışmasının ardından boyutlandırılmak istenen kısımlar

belirlenir ve taslağa uygun desenlerde kâğıtlar kesilir.

Ardından kesilen kâğıtlar elle veya basit aletler yardımıyla

bükülerek resme eklenir. El becerisi, titiz çalışma ve sabırla

yoğurulunca ortaya güzel bir görselliğe sahip olan üç boyutlu

birbirinden güzel tabloların çıkması kaçınılmazdır.

Relief is a raising and lowering process on the paper relief.

The model is designed to fit the figures and to give dimensions

with auxiliary materials, created by dimensioning

the workpiece. The relief is an art coming from Ancient

Greek, in fact from ancient Anatolian civilizations in Anatolia.

We can find many example of relief on the surface of

various objects such as decorative door, fireplace, coffee

table, chests, tables, wall decorations. The relief studies

are that drawing a small hunt transferred dimensions of a

tree to the table and human figures are also dimensioned

in the composition in the same way.

Relief is a technique used in various fields of life, as an

artistic production. To determine the direction of the light

receiving surface area and shape of the surface according

to degree or ‘low’ and ‘high’ varieties. The coin is an

example of low relief because of its surface is not very

high. On the other hand, the quite high surface, true to its

name, is an example of high relief.

Three Dimensional Papers

Paper Relief

Paper relief is not only a classical but also a modern decorative

art. More than one separate layers are glued by a

special technique used to create three-dimensional table

having a certain depth. So how is paper relief made? The

papers should be cut according to the perspective rules

and glued to the surface in various ways. The basic point

is that you should emboss the nearest point than the

farther. The paper relief starts by preparing the ground

for the relief. You need colourful copy of a picture or a

landscape. Acrylic paint and brushes are used for ground

work and this work allows the pattern to integrate with

the ground. After the ground work, you should resize the

desired parts and cut paper according to draft. Paper is

added to the ground by twisting and using hand or simple

tools. It is inevitable that very beautiful three dimensional

art pieces come to light by manual dexterity, meticulous

work and patience.

ELİF YILDIZ

84

85



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KAĞIT RÖLYEF PAPER RELIEF KAĞIT RÖLYEF PAPER RELIEF

AYŞE ELMA

HÜLYA ALP

86 87



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DERİ İŞLEMECİLİĞİ LEATHER WORK DERİ İŞLEMECİLİĞİ LEATHER WORK

Deri İşlemeciliği

Leather Work

Hayvan derilerinin işlenerek bozulmaz ve kullanıma elverişli

hale getirilmesine “dericilik” denilmektedir. Süsleme

ise birtakım katkılarla bir şeyi daha güzel, daha göz alıcı,

daha hoş göstermek, yani tezyin etmektir. Dericilik, ilk insanların

giyinmek ve barınmak amacıyla deriden yararlanmaya

çalışmaları ile başlamıştır. Deri süslemeciliği derileri

keserek, yapıştırarak, dikerek, oyarak, yakarak, boyayarak,

aksesuarlarla süsleyerek çeşitli model ve desenlerde ürün

oluşturma; deriyi işleyerek, giyim ve ev eşyalarını, silah

kaplarını ve hayvan koşumlarını süsleme sanatıdır. Deri

süslemeciliğinde ana malzeme olarak deri kullanıldığı gibi,

ahşap, toprak, seramik, bakır vb. objelerin üzerine de deri

işlemeciliği yöntemleri de uygulanmaktadır. Deri eşyaların

sağlam olması ve sanat özelliği taşıması, derilerin iyi terbiye

edilmiş, iyi işlenmiş olmasına bağlıdır. Bu nedenle “debbağlık”

en gelişmiş zanaatlardan biri olmuştur.

Roma tarihçilerinden Pilinius’a göre, dericiliği ilk bulan Beotyalı

Tichus’dur. Diğer bir söylentiye göre ise dericiliğin

piri Çin Prensi Sin-Tang’dır. Dericilik, Sümer, Asur, Mısır, Yunan

ve Hitit medeniyetlerinde de önemli yer tutar. Derinin

güzel sanatlardaki yeri oldukça eskidir. Zira çok eski çağlardan

beri, mobilyaları süslemede kullanılırdı. Yunanlılar

ve Romalılar mabed kapıları için deriden perde yaparlardı.

Deri, Eski Türkler tarafından da yoğun olarak kullanılmaktaydı.

Sandıklar, hurçlar, kapı perdeleri vb. yapımında ana

madde olarak deriden yararlanılırdı. Bu derilerin üzerine

boya ile nakışlar ve çeşitli süslemeler yapılırdı. Türkiye’de

çağdaş yöntemlerle çalışan ilk deri sanayi, 1812 yılında

2. Mahmud tarafından kurdurulmuştur. Türk deri işlerinde

yüzyıllar boyunca değişik süsleme motifleri kullanılmıştır.

12. yy’da bilhassa Selçuklu deri eserleri üzerinde kullanılan

süsleme motifleri, arabesk ve Selçuk geçmesinden ibarettir.

15. yy’dan itibaren bilhassa İstanbul’un Türkler tarafından

fethinden sonra stilize edilmiş üç yapraklı yonca, rumi,

nilüfer, ıtır yaprağı, bulut, gül, tepecik, pens, hatai, ortabağ,

tığ gibi motifler kullanılmıştır. 16. yy’da bunlara karanfil,

lale, gül çiçekleri buket halinde katılmıştır. 17. yy’da süsleme

motiflerinde bir değişiklik görülmekte, fakat işçilikte

bir gerilik göze çarpmaktadır. 18. yy.’da ise deri işçiliğinde

klasik yol devam etmekle beraber, daha basit ve kolay olan

altın yaldız sürülmüş deri üzerine demirle tazyik yaparak

dekore etmek usulü yaygınlaşmaya başlamış ve Avrupa etkisiyle

rokoko süslemeciliği klasik motiflerin yerini almıştır.

20. yüzyılın birinci çeyreğine kadar sanat değeri taşıyan

bazı kıymetli parçalar yapılmış olmakla beraber gerileme

durmamıştır. Günümüzde deri, imalat, kundura, konfeksiyon,

saraciye vs. dallarıyla pek çok kişiye iş imkanı sunarak

istihdam olanağı sağlamakta ve ekonomiye katkıda bulunmaktadır.

By treating the animals skins with various processes until

coming to the fine quality is called ‘leather trade’. As for

leather embellishment, it is to make the leather more beautiful,

more attractive, more eye catching. Leather work

and embellishment started with the need of housing and

clothing of the primitive men. They tried to make use of

the leather. The leather embellishment is a kind of embellishment

from which clothing and house hold items, the

weapon cases and animal harnesses are made by cutting,

gluing, sewing, engraving, painting, burning and embellishing

the leather with various accessories in different models

and designs. So new nice products are made. In the

leather embellishment, as the main material the leather

is used, also some other objects and materials such as

wood, soil, ceramic cooper can be covered with leather.

Being the leather things strong and having good art specialties

depend on their being well - processed and well

treated, for this reason, the leather dealing became one of

the most developed art throughout the ages.

According to Rome historian Pilinius, the first person who

discovered the leather is Tichus From Beotya, as to another

rumors, the expert of the leather work is the Chinese

Prince Sin Tang. Leather processing takes an important

place in Summer, Azure, Egypt, Greek and Hittites civilizations.

The place of leather among the fine arts is quite

old. It was used to embellish the furniture definitely since

the ancient times. The Greek and Roman people used to

make curtains from the leather for their places of worship.

The leather was used by Turks, too frequently. While making

the chests - trunks - the door curtains and things like

this, the leather was used. On these leathers, various embellishments

and designs were made with paint. In Turkey,

the leather industry which works with contemporary

techniques - was first founded in 1812 by Mahmud II. In

Turkish leather woks, various embellishment motifs were

used for centuries. In the 12th century, the embellishment

motifs which were used on the Seljukian leather motifs

consisted of arabesque and Seljukian style.Since the

15th century, especially after Istanbul’s been conquered

by Turks, he stylized three dimensional clover with leaves,

rumi, water lily, perfume leaves, cloud, rose, tepecik, pens,

hatai, ortabag and hooked needle motifs were used. In the

16th century, carnation, tulip, roses were added to these

as bunches. In the 17th century, in the embellishment motifs,

a change is witnessed, but in the workmanship there

seems a lack of quality. In the 18th century, the classical

style continued, addition, the decoration of gold gilding

decoration which was made by pressing iron began to

spread. The rococo embellishments took the place of classical

motifs with European effect.

Until the first quarter of the 20th century, some leather

arts which had art specialties were made but the regression

didn’t stop. Today, leather provides various working

possibilities to people in especially production, shoes,

clothing, leather works etc in this way, it contributes to

economy.

MEHMET KURHAN

BERRİN GÜNDOĞDU

ŞÜKRİYE KESKİN

88

89



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DERİ İŞLEMECİLİĞİ LEATHER WORK DERİ İŞLEMECİLİĞİ LEATHER WORK

NEZİHE - MEHMET

KURHAN

90 91



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DERİ İŞLEMECİLİĞİ LEATHER WORK DERİ İŞLEMECİLİĞİ LEATHER WORK

BEYHAN GARİP

ADİLE FİDANGÜL

MELTEM ERKEN

FİLİZ ÖZAŞ

92 93



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME WOOD SHAPING DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME WOOD SHAPING

Dekoratif Ahşap Süsleme

Wood Shaping

BUSMEK, temel malzemesi ahşap olan çeşitli branşlarda

eğitim vermekte ve bu eğitimlerini “Dekoratif Ahşap Süsleme”

üst başlığında toplamaktadır. BUSMEK’in “Dekoratif

Ahşap Süsleme” ana başlığı altında “Ahşap Boyama” eğitimi

verilmektedir.

Ahşap Boyama, kolay ve masrafsız yapılabilen bir sanattır.

Öncelikle tahta seçimi yapılır. Tahta seçiminde ağacın

genel özelliklerine göre çeşitli faktörler etkindir. Şöyle ki;

ağaçların sertlikleri, ağırlıkları birbirinin aynı değildir. Ayrıca

bir kısım ağaçlar kolay kesilir, rendelenir ve boyanırken,

bir kısım ağaçlar ise çabuk bükülür ya da bükülmez. Verilen

eğitimlerde; ahşap hakkında bilgi verilmesi, kullanılan araç

ve gereçler hakkında bilgi, ahşabın hazırlanması, ahşabın

deseninin çizimi, desenin renklendirilmesi ve verniklenmesi

gibi konu başlıkları işlenir.

Yeni veya eskimiş herhangi bir ahşap obje, boyanarak

yahut yüzey işleme teknikleri kullanılarak farklı bir görünüme

kavuşturulabilir. Bu tekniklerin eğitimi BUSMEK’te,

”Dekoratif Ahşap Süsleme” branşında kursiyerlere verilir.

Ahşap boyama tekniği, sonsuz renk seçenekleriyle farklı

bir dünyanın kapılarını aralamaktadır. Kimi zaman eşyalara

farklı bir görünüm verirken, kimi zaman da yepyeni ham

bir obje ile yaşanan mekânlara büyük paralar harcamadan

farklılıklar katılabilmektedir.

Ahşap boyamada; çatlatma yaparken ıslak fırça kullanmamak,

kaliteli ham malzeme kullanmaya özen göstermek,

zemin boyamasında bir sonraki kat boyayı uygulamadan

önce, yüzeydeki boyanın kuruduğundan emin olmak gibi

uygulama anındaki pek çok incelik kursiyerlere öğretilir.

Ahşap yüzeyleri süsleme tekniklerinden biri de “Ahşap

Yakmadır”. Ahşabı âdeta bir tuval gibi kullanarak, kızgın

kalemlerle istenen şekilde, arzu edilen motiflerle bezeme

sanatıdır. Bu sanatı icra eden sanatçılar, tuval yerine ahşap

bir yüzeyi, fırça yerine ise havya denilen elektrikli bir aleti

kullanır. Ahşap yakmayı tanımlarken, ahşap bir yüzeye

yapılan siyah-beyaz resim tekniği de demek mümkündür.

BUSMEK provides training on various branches, using

wood as the basic material, but all these branches have

now been brought together under the title “wood shaping”.

The aforementioned branches are “wood burning”,

“wood carving” and “wood painting”.

First and foremost, the best type of wood is picked up. In

this phase, various factors are influential according to the

general characteristics of the tree, because the weight

and hardness of each tree differ from the others. In addition,

some types of trees are chopped, rasped or painted

more easily, whereas other types of trees may or may not

be bent easily. . During training sessions, topics such as

giving the necessary information about wood, information

on the tools used, preparing the wood, drawing, colouring

and varnishing the pattern on the wood, etc. are covered.

Any wooden object, new or worn out, can be given a different

appearance by the help of painting or using surface

carving techniques. The training of these techniques are

delivered in BUSMEK under the branch “wood painting”.

The wood painting training opens to the trainees new doors

to the world of endless colour options. A different appearance

can be given to some of the objects, or an inexpensive

variety can be added to our environment with a

totally new, raw object.

Also in the wood painting trainings, some how tos regarding

the application of the paint on wood such as not

using a wet brush while doing cracking, trying to use a

good quality raw material, making sure that the first layer

of paint on the floor is totally dry before putting the top

layer of paint on the floor, etc.

Being one of various techniques for ornamenting wood

surfaces is “wood burning”. It can be described as ornamenting

the wood surface with desired motives by using

a very hot pen, working on the wood surface as if it is a

canvas. The performers of this art use the wood surface

in stead of a canvas, and an electrical tool called soldering

iron in stead of a brush. It is also possible to describe this

art as a painting technique, where the wood surface is

painted black and white.

YASEMİN YENİDOĞDU

94

95



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME WOOD SHAPING DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME WOOD SHAPING

NURCAN DOĞAN

NAGİHAN KÜKRER

HİKMET CANSEVER

HATİCE GARİP

96 97



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME WOOD SHAPING DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME WOOD SHAPING

FATMA ŞAHİN

NURAY ŞAHİN

AYŞE MUTLU

KEVSER ERTEN

SEVGİ TEPE

98 99



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

TAKI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

JEWELRY

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TAKI

JEWELRY

Takı

Jewelry

Takı, insanın giysiden ayrı olarak vücudunu süsleme amacıyla

eski çağlardan beri kullanageldiği objelerin tümüne

verilen addır. İnsanların sosyal, ekonomik ve dini hayatları

hakkında tarih boyunca bizlere ipucu veren takılar farklı

amaçlarla da kullanılmışlardır. İnsanoğlu, varoluşundan bu

yana korkularını yenmek, yücelik kazanmak, gücünü göstermek,

güzel görünmek gibi gerek dinsel gerekse geleneksel

sebeplerle bu tür aksesuarları tercih etmişlerdir.

Arkeolojik bulgular gösteriyor ki; eski çağlarda insanlar,

bilinmedik doğa güçlerinden korunmak ve güçlü olmak

için muska niteliğindeki takıları kullanıyorlar, takıları ölen

yakınlarının ruhlarını kötülüklerden koruyacağı inancıyla

mezarlarına koyuyorlardı.

Tarihi, insanlık tarihi kadar eski olan takının serüvenini

izlemek, toplumsal tarihi, dolayısıyla toplumun değişimini

ve gelişimini izlemek anlamına gelmektedir. Takı sanatının

MÖ 3000 - 4000 yılları arasında Mezopotamya’da doğduğu

kabul edilir. Mısır ve Hindistan’dan Asya’ya, Afrika ve

İslam ülkelerine, sonrasında da tüm Avrupa’ya yayılmıştır.

Yapılan birçok araştırma, kazı çalışması göstermiştir ki

insan yaşadığı her dönemde takıyı kullanmış, onlara belli

anlamlar yüklemiştir. Takı biçimleri, ortam ve şartlara göre

değişmekle birlikte her toplumda varlığını sürdürmüştür.

Takının en önemli özelliklerinin başında giyimin tamamlayıcı

unsuru olması gelmektedir. Çeşitli boncuklardan yapılmış

takılar tarih boyunca ve günümüzde de tüm dünyada

insanların sosyal statülerini belirleyen ortak bir dil olarak

kullanılmıştır. Boncukların ve yarı değerli taşların insanlar

üzerinde tedavi edici bir güce sahip olduğu da bilinmektedir.

Takının bir türü sayılan gümüş örücülüğü, ülkemizde “Trabzon

işi” adıyla tanınmaktadır. Dünyada “zırh örücülüğü”

olarak bilinen bu sanat yaklaşık 30-35 mikron (0,3 mm.)

kalınlığındaki altın ya da gümüş tellerin ilmek ilmek örülmesiyle

icra edilir. Bu sanatın ürünleri, Trabzon’un Mersin

Köyünden yurdun hemen her yerine yayılmıştır. Gümüş

örücülüğü ile daha çok hasır bilezikler, gerdanlıklar, kemerler,

küpeler ve kol düğmeleri yapılmaktadır. Takılar haricinde

terlik, ayakkabı gibi eşya yapımında da süs olarak

kullanılmaktadır.

Bu sanatın tekniği çifte ile tepe kırmadır. Sepet örgü modeli,

saç örgü modeli, kılçık modeli, tek tepe tekniği, burulmuş

gümüş telle yapılan hasır teknikleri gümüş örücülüğünde

çokça kullanılmaktadır. Bu teknikler yarı değerli taşlarla

süslenerek takılar hazırlanabilmekte, hasır ve taşlar ya da

kristaller birleştirilerek çeşitli objeler yapılabilmektedir.

Kumaş gibi örülen ve istenilen uzunluklarda kesilerek çeşitli

objelerin yapılabildiği bu sanatta düzgünlük en önemli

detaydır. Bu nedenle elin yatkınlık kazanması için uygulama

sayısı artırılmalıdır. Acemiliğin gümüş telde atıldığı,

ustalığın altın telde hayat bulduğu bu sanatı, tasarımcılar

geçmişin ışığında geleceğe aktarmaktadırlar.

Takının çağlar boyunca, mezarlardan, şatafatlı salonlara

kadar süregelen serüveni, değerli taşların keşfedilmesiyle

birlikte farklı boyutlar kazanarak günümüze gelmiştir. Yaşadığımız

çağda takı, insan hayatında önemli bir yer tutmaktadır.

Jewelry is a general name given to the whole objects that

have been used by human since the ancient times to embellish

their bodies, except for clothing. Jewelry, which

gives us information about people’s social-economy and

religion, have been used throughout the history for different

purposes. Human being has preferred such kind of

accessories to overcome their fears, to sublime, to show

their strength, to show off with either religious or some

other traditional reasons.

The archeological excavations show that human used

jewelry in the ancient times. People were wearing jewellery

in the shape of amulet to protect-themselves from

the nature’s unknown forces and to become strong, and

these jewellery were put into their relatives’ graves to

protect their souls from the evils.

Wieving the most important characteristics of the jewelry

of which history is as old as the human history means

that; we are observing the evolutions and development

of humanity. The jewelry art is accepted to originate in

Mesopotamia between the years 3000-4000. It spread to

Asia and Africa from Egypt and India, then continued to

the European Countries. Many researches done so far and

excavations showed that human being had used jewellery

in every period of time they lived and expected different

meanings from them. Types of jewellery, even though,

have changed according to the societies, they maintained

their existence.

The most important characteristics of jewel is that; it is

the basic component of clothing. The jewels made of various

beads were used a kind of common expression way

to define people’s social status through out the human

history and it is the same today. Beads and half precious

stones have curing affects on people.

The silver mender known as Trabzon work today. It is

accepted as kind of jewelry. This art is made by knitting

silver or jewellery wires which were about 30-35 mm side

by side are sold in the village of Mersin. With the silver

work bracelets, necklaces, belts can be done. Except for

jewellery, it is used in the production of slippers, shoes

as jewellery.

The technique of this art is tap part. Basket model, hair

model, hill technique, matting technique, silver knitting

are used a lot. These techniques can be embellished with

valuable stones and the matting and stones are combined

by means of this, various objects can be made.

In this art, which is woven like fabric and cut as in the

desired length, and made various objects, the smoothness

and order is a vitally important detail. For this reason, getting

tendency and skill of hand is required in this art, so

rehearsal periods should be increased. Today’s young entrepreneurs

should carry this art to the future, in which

apprenticeship is quit in silver wire, and experience comes

in the gold. During the ages, jewellery have reached its

current status from graves to the showing off rooms with

the invention of precious stones. The jewelry we use today

plays an important role in our lives.

NURİYE DEDELEROĞLU

100

101



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TAKI JEWELRY TAKI JEWELRY

HÜLYA DİKKAN

NİĞMET BEYTEKİN

102 103



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TAKI JEWELRY TAKI JEWELRY

YÜKSEL KULGAT

GÜLSEREN IŞILDAK

AYLİN ALBAYRAK

SERAP ÇAKAR

104 105



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GÜMÜŞ KAZAZ SILVER KNITTING GÜMÜŞ KAZAZ SILVER KNITTING

Gümüş Kazaz

İnsanoğlu bazen karşısındakini etkilemek, bazen kendini

gizli güçlerden ve kötü gözlerden korumak, bazen de belli

bir aidiyeti ifade etmek için gövdesinin çeşitli bölümlerini

süslemek ve bezemek için kullanmıştır takıları. Bu taleplerini

gerçekleştirmek için de birbirinden farklı madenleri

ve materyalleri kullanarak değişik formlarda pek çok takı

üretmiştir. Söz konusu Anadolu coğrafyası olunca takılar,

form ve teknik bakımdan çeşitlenmekte, takı üretimi adeta

bir sanata dönüşmektedir.

Anadolu coğrafyasındaki takıların kökleri çok eskilere dayanmaktadır.

El emeği, göz nuru ile ortaya konan eserler,

ustalarının marifetlerini ve duygularını yansıtmasının yanı

sıra, güzellik duygumuz ve göz zevkimizin niteliğine ilişkin

ipuçları da vermektedir. Tüketim toplumuna hizmet vermeye

çalışan fabrikasyon üretimin getirdiği ‘tektipleşme’ye

karşın Anadolu takıları, çağdaş sanat anlayışına uygun

olarak, yenilenerek ve olgunlaşarak varlığını devam ettirmektedir.

Gümüş kazaz da, takı üretiminde icra edilen, kendine özgü

teknik ve motifleri ile ortaya konan geleneksel el sanatlarımızdan

biridir. Önceleri sadece Trabzon’da az sayıda usta

tarafından sürdürülen bu el sanatında, bugün daha çok

sayıda meraklının bu sanata gönül vermesi ile benzersiz

örnekler ortaya konmakta ve bu teknikle üretilen özgün

takılara ilgi giderek artmaktadır.

Dünyada “zırh örücülüğü” olarak örnekleri görülen gümüş

örücülüğü, ülkemizde “Trabzon işi” olarak bilinir. Yaklaşık

30-35 mikron (0,3 mm.) kalınlığındaki altın veya gümüş

tellerin ilmek ilmek, büyük bir sabırla örülmesiyle icra edilen

bu sanatın ürünleri, Trabzon’dan yurdun hemen her

yerine yayılmıştır. İncecik tellerin kumaş gibi örüldüğü bu

sanatta düzgünlük en önemli detaydır.

Takı tasarımının bir kolu olan örücülükte; hasır bilezik,

küpe, kemer, bileklik, gerdanlık, kol düğmeleri ve benzeri

ürünler hazırlanmaktadır. Takılar haricinde terlik ve ayakkabı

gibi çeşitli giyim eşyalarına da yapılan sim örücülüğü,

bir hayli dikkat ve sabır gerektiren bir el sanatıdır. Sepet

örgü modeli, saç örgü modeli, kılçık modeli, tek tepe gibi

tekniklerle burulmuş gümüş tele yapılan hasır teknikleri

bu sanatta çokça kullanılmaktadır. Özel bir çifte ile ince

gümüş veya altın teller, bu sanatı icra ederken kullanılan

başlıca malzemelerdir.

BUSMEK’te bu branşta verilen eğitimlerde kursiyerlere altın

veya gümüş telleri eğip bükerek çeşitli desen ve motifler

elde etme, bunları birbirine bir zemin üzerine ve montör

içine kaynak ile birleştirme öğretilir; kursiyerlerin bu el sanatında

bilgi ve beceriye sahip olması amaçlanır. Eğitimler,

alaşım metalleri, kimyasallar, yarı mamul, kuyumculukta

kaynak, telkâri, kuyumculukta sipariş ve takının müşteriye

teslimi konu başlıklarında verilir.

Silver Knitting

Humankind has used jewelleries sometimes to impress

others, sometimes to protect himself or herself from evil

eyes or spirits, or sometimes to express a certain relation

or belonging. And for these reasons, he or she has produced

various jewelleries with different meanings, using

different metals and materials. When it comes to Anatolia,

jewelleries become diverse in terms of form and technique,

and jewellery making turns into a handicraft.

The roots of the jewelleries in Anatolia date back to very

ancient eras. The jewelleries which are produced with the

labour of their producers both reflect the skills and emotions

of their masters, and give us clues about our understanding

of beauty, as well as the quality of our aesthetic

taste. In contrast to the uniformity which is brought by

the factory-made production of a market which is trying

to serve an ever consuming society, the jewellery making

art in Anatolia has been continuing to exist, continually

developing and renovating itself in accordance with an

understanding of contemporary art.

Silver knitting is also a traditional handicraft of ours which

is performed under the jewellery making branch, and

which is produced with its own original techniques and

motives.

While only few masters in Trabzon performed this art before,

more and more people are becoming interested in the

art nowadays, and thus jewelleries which are more unique

and beautiful than each other are being produced. The art

of silver knitting, the examples of which are seen within

the name “armor knitting” worldwide, are also known as

“the Trabzon originated handicraft” in Turkey. The products

of this handicraft, where golden or silver wires as thick

as 0.33 MM are patiently knitted, are distributed to almost

all parts of Turkey from Trabzon. Evenness is the most

important detail in this handicraft, where very thick wires

are woven like a fabric.

Within the context of knitting, which is a branch of jewellery

design, bracelets, earrings, belts, necklaces, cufflinks,

etc. made of wicker are being prepared.

In addition to jewelleries, silver knitting can be made on

various clothes or clothing materials such as slippers and

shoes and requires utmost attention and patience. The

basket weaving model, braiding model, spine model, rush

mat designs made with twisted silver wires, etc. are the

models which are used very frequently. A specially designed

tandem and either golden or silver wires are basic

materials used while performing this art.

In training BUSMEK sessions delivered within the context

of this branch, trainees are taught to produce various motives

and patterns by bending golden or silver wires, and

to combine them with each other, and on a ground. It is

aimed that trainees have necessary knowledge and skills

for this handicraft. Trainings cover topics such as alloys,

chemicals, semiproducts, welding in jewellery, filigree, taking

orders, and delivering the product to the customer.

106

SEMRA UYANIK

107



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GÜMÜŞ KAZAZ SILVER KNITTING GÜMÜŞ KAZAZ SILVER KNITTING

VESİLE ÜNSAL NACİYE GÜMÜŞ CANAN ÜLKÜEREN

108 109



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GÜMÜŞ KAZAZ SILVER KNITTING GÜMÜŞ KAZAZ SILVER KNITTING

KADRİYE SELAMET BEHİYE GENÇ PERİHAN YAZICI NİLGÜN TÜRK

110 111



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KOZA ÇİÇEK COCOON FLOWER KOZA ÇİÇEK COCOON FLOWER

Koza Çiçek

İpek, ipekböceği larvalarının koza örmek için salgıladıkları,

parlak ve çok ince bir teldir. Bu teller bir araya getirilerek

ipek iplikleri elde edilir. İpek, kolay boyanabilen, yumuşak

ve dayanıklı bir ip olması nedeniyle tarih boyunca çok kıymetli

bir dokuma ham maddesi olmuştur.

İpek böceğinden ipek üretiminin tarihi çok eskilere dayanır.

Tarihi kaynaklar, Milattan Önce (M.Ö) 2000’li yıllara dayanan

ipek böcekçiliğinin, ilk olarak Çin’de ortaya çıktığını yazar.

Kaynaklara göre, ipek böceğinin nasıl üretildiği Çinliler

tarafından uzun yıllar gizli tutulmuştur.

Dünyada Çin’den sonra ipek böceği üretimi ilk olarak Anadolu’da

yapılmış, daha sonra Avrupa’ya geçmiştir. Anadolu’da

ipek böceği yetiştiriciliği 1500 yıllık bir geçmişe

sahiptir. Çok fazla yatırım gerektirmeyen, küçük ölçekte

yapılabilen ipek böceği yetiştiriciliği, günümüzde özellikle

arazisi diğer tarım dallarına elverişli olmayan yerlerde dar

gelirli aileler için önemli bir gelir kaynağı.

Minik bir tırtılın çevresine ördüğü koza, Anadolu insanı için

ipek böceği yetiştiriciliğinin yanı sıra ipek böceği kozasını

da gelir kaynağı olarak değerlendiriyor. Genellikle kadınların

el emeği ile ortaya çıkan çalışmalar, kozadan çiçeğe bir

sanatın serüveni âdeta.

BUSMEK gibi yetişkin eğitim merkezlerinde eğitimi verilen

ipek böceği kozasından el işi yapımı, giderek yayıngınlaşan

bir uğraş haline dönüşüyor. Peki ipek böceği kozası, nasıl

birbirinden güzel formlarda çıkıyor karşımıza… İpek böceği

kozası, maharetli ellerde biçimlenene kadar pek çok aşamadan

geçer.

İstimlenmiş yani buharda işlem görmüş ipek böceği kozası,

oluşturulmak istenen forma göre biçimlendirilir. Daha

sonra arzuya göre rengârenk kumaş boyaları ile boyanır.

Ustası, biçimlendirilmiş ve kumaş boyasıyla renklendirilmiş

parçaları telle birleştirirse çalışmaya son halini verir. İpek

böceği kozasından el işi yapımında göz ardı edilmemesi

gereken en önemli husus, her bir çiçek parçasının tek tek

insan eli ile oluşturulması ve bu sebeple büyük emek ve

zaman gerektirmesidir.

İpek böceği kozası, yetenekli ellerde; çiçeklere, yaka çiçeklerine,

gelin taçlarına, gelin çiçeklerine, kelebeklere, uğur

böceklerine, elbise süslemelerine ve daha pek çok forma

dönüşebiliyor.

Cocoon Flower

Silk is a shiny and very thin wire produced by silk worms

to spin their cocoon. By bringing these wires together silk

yarns are obtained. Silk has been an important weaving

material in terms of its being easily colored as well as being

soft and durable.

Producing silk from silk worms dates back to very old times.

Historical sources says that silkworm-breeding, which

dates back to B.C 2000s, was firstly originated in China.

According to the sources, instructions on how to breed silk

worms was kept in secret by the Chinese for long years.

In the world right after China, silkworm-breeding was

firstly made in Anatolia and later it passed to Europe.

Silkworm-breeding has a 1500-year history in Anatolia.

It doesn’t require lots of investments and can be made in

small-scale. Silkworm-breeding is a source of revenue for

low-income families especially in places unavailable for

agriculture.

A cocoon that a little caterpillar spins around itself is also

utilized as a source of income by Anatolian people. These

artworks, which are generally made by the hand labour

of women, is an adventure of cocoon’s transforming into

a flower.

Making handicrafts from silkworm cocoon in adult education

centers like BUSMEK is getting popular. So, how a

silkworm cocoon can be in such different and beautiful

forms… A silkworm cocoon goes through many different

phases until getting their final forms in talented hands.

The cocoon which is exposed to steam is formed as to

the style it’s wanted to be. Later, it is colored with coloful

fabric dyes in any color desired. The master gives the final

form when he brings pieces which are formed and colored

with fabric dye together. The most important factor in

making handicraft from silkworm cocoon is the fact that

each flower is made by hand individually and thus of lots

of hardwork and time on it.

Silkworm cocoon transforms into flowers, bride crowns,

boutonnieres, bridal bouquets, butterflies, ladybugs, ornaments

for clothes at talented hands.

NURAN KİRACIOĞLU

112

113



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KOZA ÇİÇEK COCOON FLOWER KOZA ÇİÇEK COCOON FLOWER

HACER MEMİŞOĞLU

NURGÜL ELAM

ZEKİYE KADER

114 115



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DOLGU OYUNCAK BEBEK (AMİGURUMİ) STUFFED DOLL (AMIGURUMI) DOLGU OYUNCAK BEBEK (AMİGURUMİ) STUFFED DOLL (AMIGURUMI)

Dolgu Oyuncak Bebek

(Amigurumi)

Stuffed Doll

(Amigurumi)

Anne ve babasında gördüğü ev düzeni içindeki rol paylaşımını

kendisinin de başarabileceğini taklit etmek için evcilik

oynar bütün çocuklar. Bu rol paylaşımında erkek çocuklar

evin reisi olur, kız çocukları ise annedir. Çocukların yetişkin

hayatını taklit ettikleri bu oyun için her kız çocuğunun muhakkak

bir bebeği olmuştur.

All children play family play to mimic their mothers’ and

fathers’role sharings at home seeing that they can success

it by themselves. In this role sharing, boys are the

householders and girls are mothers. For this game which

is whole children acting the adult life, every girl has

a baby.

Çoğu kimsenin çocukluk yıllarında belki de en yakın dostu

olan oyuncak bebeklerin ilk olarak ne zaman yapıldığı bilinmiyor,

fakat en eski örneklerinin tarih öncesine dayandığı

tahmin ediliyor.

It is unkown that the date of first dolls which are the best

friends of children in their childhod, are made but it is guessed

that the oldest samples are based on the prehistorical

times.

FİDAN AGAH

Mısır mezarlarında Milattan Önce (M.Ö) 3000-2000 yılları

arasında yapılmış bebeklerin bulunduğu biliniyor. Bu konuda

yapılan çalışmalar, düz tahta parçalarından oyulmuş,

geometrik desenlerle süslü bu bebeklere tahta boncuklar

ya da kil şeritlerden saçlar takıldığını gösteriyor. Eski Yunan

ve Roma’da da çocukların gerçeğe uygun ve ustaca

yapılmış bebekler olduğu biliniyor.

Eski dönemlerde bebekler kil, taş, kemik, tahta, meyve, fındık,

mısır başağı yaprakları, mısır koçanı ya da su kabağı

gibi doğal maddelerden yapılırdı. Bebek yapımında kullanılan

en eski maddelerden biri, insan ya da hayvan vücudunun

biçimini en doğal biçimde verebilen ağaç kökü ya

da dalıdır. Milattan Sonra (M.S.) 2. yüzyılda Mısır’da fildişinden

bebekler yapılıyordu. Eski Sovyetler Birliği’nin (SSCB)

kuzey kesiminde de 1500 yıl öncesinden kalma kemikten

oyma bebekler bulunmuştur.

Günümüzde gelişen teknolojiye rağmen, gerek kumaştan,

gerek bezden ve gerekse örgüden olsun el yapımı bebekler

hâlâ revaçta ve özellikle kız çocuklarının vazgeçilmez oyun

arkadaşı durumunda. Çocukların oyun gereci olmasının

yanı sıra folklorik birer simge olarak da üretilen el yapımı

bebekler, son yıllarda özellikle bayanların, yapımını öğrenmek

için eğitim gördükleri bir branş haline dönüştü.

Kumaşlardan veya örülerek elde edilen kalıpların içlerine

pamuk, sünger veya elyaf dolgu yaparak üretilen oyuncak

bebek yapımı ile ilgili, Bursalılar, BUSMEK kurslarında eğitim

alabiliyor. Çocukların fiziksel el becerilerini geliştirebildikleri,

sosyalleşme aracı olarak kullandıkları bez bebeklerin

yapımının öğretildiği branşın eğitimlerinde BUSMEK

kursiyerleri dolgu oyuncak bebek yapma bilgi ve becerisi

kazanabiliyor.

It is known that it has been found some dolls that are

made BC between 3000 and 2000 inside the Egyptian

tombs. The researches about this topic show that the dolls

which are carved from wood and are decorated with

geometric patterns, are worn some beads or some clay

strips as hair. It konwn that there have been some ingenious

and appropiate of original dolls in Ancient Greek and

Rome, too.

In ancient the dolls are made by natural items like clays,

stones, bones, woods, fruit, hazelnuts, leaves of corn spikes,

cobs of corns or gourds. One of the oldest items that

are used by making dolls are roots and branches of trees

thanks to the ease of shaping as the natural reap of human

or animal. In Egypt the dolls are made by ivory in 2nd

century of AC. In the north-part of old Soviet Union it has

been found some dolls are made by bone left over 1500

years before.

Today, despite the developing technology the hand made

dolls either are made by cloth or fabric or knitting are still

popular and especially sought game friends for girls.

Nowadays the hand made dolls that are one of the folc

symbols well as being the item of game for children, became

an education branch especially for women to learn

how to make them.

Bursians can educate about the hand made dolls that are

made by fabrics or knittings by filling cotton, sponge or

fiber at BUSMEK courses. In the education of hand made

dolls which are used for socializing tools and could develop

the physical hand skills by children, the BUSMEK

trainees can win knowledge and skills of filled dolls.

NURSEL YAVAŞ

EMİNE TURAN

MELİKE BARİ

NURTEN ÖZ

116

117



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DOLGU OYUNCAK BEBEK (AMİGURUMİ) STUFFED DOLL (AMIGURUMI) DOLGU OYUNCAK BEBEK (AMİGURUMİ) STUFFED DOLL (AMIGURUMI)

HÜLYA DENİZ

MELEHAT BUDAK

AYSEL ÖZTURAN

YASEMİN PAÇİN

HAZİME GEÇİT

GÜNGÖR ERENSOY

NURTEN ÖZ

LÜTFİYE KAYA

YASEMİN PAÇİN

HAZİME GEÇİT

118 119



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TIĞ ÖRGÜ ÇANTA WAYUU CROCHET BAG TIĞ ÖRGÜ ÇANTA WAYUU CROCHET BAG

Tığ Örgü Çanta Wayuu

Çanta; deri, örgü, kumaş ve plastik gibi hafif gereçlerden

yapılan büyüklüğüne göre para, evrak, yiyecek koyup taşımaya

yarayan, açılıp kapanabilen bir eşyadır. Çanta, eski

tarihlerde kıymetli eşyaları saklamak ve korumak amacı

ile kullanılmıştır. İnsanlığın gelişim süresince başta basit

olarak yapılan çantalar giyim süslemesinde yer almaya

başlamıştır. Çantanın giyim süslemelerinde kullanılmaya

başlamasının tarihi Orta Asya’ ya uzanmaktadır. Çantalar

özellikle dokumadan yapılmakta ve çıkın, torba, heybe, kılıf,

zembil, kese olarak adlandırılmakta idi. Günümüzde ise

tekniğin ilerlemesiyle moda akımı ortaya çıkmıştır. Modaya

paralel olarak çantalar, günden güne değişim göstermekte.

Bugün çanta, kılık kıyafetimizi tamamlayan en önemli aksesuarlardan

biridir. Kullanım yerine bağlı olarak plaj çantaları,

seyahat çantaları, piknik çantaları, iş çantaları, alıveriş

çantaları, gece çantaları ve günlük çantalar gibi çeşitleri

vardır. Genellikle bütün çantalarda deri, kumaş, hasır, kamış,

tahta, ip, boncuk vb. malzemeler tek başına kullanıldığı

gibi bu malzemelerin birkaçı bir arada kullanılarak

da çantalar üretilebilmektedir. Özel eşyaların korunması

amacıyla kullanılan çantaların giyim kuşama uygun olarak

seçilip kullanılması kişinin statüsünü ve moda zevkini de

belirler. Model, malzeme özelliği ve yapımında kullanılan

tekniklerle çanta, ayakkabı ve kemer üçlüsü içinde önemli

bir yer teşkil eder.

Tığ örgü çanta yapımına başlamadan önce örülecek çantanın

modeline karar verilir. Model belirlemesinde ise örülecek

çantanın kullanım yeri, günün moda trendleri gibi faktörler

önemli bir yere sahiptir. Çanta örülürken kullanılacak

teknikler belirlendikten sonra çanta çalışmasına başlanır.

Tığ örgü çantalar için, hammaddesi pamuk ve sentetik olan

iplikler seçilir. Tığ örgü çanta yapımında kullanılacak ana

araç tığdır. Tığların bir ucu çengelli, diğer ucu düzdür. Tığların

tepesi küçük bir başlıkla sona erer. Saplı ve kılıflı çeşitleri

vardır. Orta kısmı yassı olan tığlar kullanışlıdır. Tığın

yassı olan kısmı tığı iyi tutmaya yarar.

BUSMEK’te bu branşta verilen eğitimlerde kursiyerlere

tığ örücülüğünde temel teknikler, Temel Kroşe Çeşitleri, ,

Kroşe Çeşitlerinden Farklı Dokular Oluşturma, Birleştirerek

Desen Oluşturma, Tığ Örgü Çanta, Şiş Örücülüğünde Süsleme

öğretilir. Kursiyerin bu el sanatında bilgi ve beceriye

sahip olması amaçlanır.

Tığ örgü çanta modele uygun tığ örgü temel tekniklerini ve

değişik teknikleri kullanarak çanta ören ve süsleme yapabilen

kişilerin yetiştirildiği bir eğitim programıdır.

Crochet Bag

Bag is an object that made from such as leather, knitting,

fabric and plastic and lightweight materials and according

to the size of money, documents, carrying food and can

be opened and closed. The bag was used with the purpose

of preserving and protecting precious goods in ancient

times. During the development of mankind, at the beginning,

simple bags have begun to take place in the clothing.

The history of the use of the handbag in clothing decorations

dates back to Central Asia. Nowadays, fashion trend

has appeared with the progress of technique. In parallel

with the fashion, the bags have changed day by day.

Today, the bag is one of the most important accessories

that complement our costume. Depending on the usage,

there are various kinds like beach bags, travel bags, picnic

bags, business bags, shopping bags, night bags and

daily bags. Generally, all the bags are produced of leather,

fabric, straw, straw, reed, wood, rope, beads and so on. As

the materials are used alone, some of these materials can

be used together to produce bags. Bags that are used for

the protection of special goods determine the selection

and use of the in accordance with the dress code and the

person’s status and fashion taste. The model constitutes

an important place in material properties and techniques

used in the construction of the bag, shoes and belt in the

triple.

Before making the crochet bag, the model of the bag is

decided. In determining the model, factors such as the

place of use of the bag to be worn and the fashion trends

of the day have an important role. After the techniques

to be used are determined while the bag is being woven,

the bag is begun to start. For crochet bags, raw cotton and

synthetic ropes are selected. The main tool to be used in

making crochet bag is the crochet. One side of the crochet

is hook and the other one is flat. The top of the crocodile

ends with a small cap. There are varieties with handle and

cover. The crochet with the flat part in the middle is useful.

The flat part of the crochet is good for holding.

In BUSMEK training courses, basic techniques in crochet

knitting, basic crochet kinds, making different patterns

from crochet kinds, making patterns with composing, crochet

bags, ornamentation courses on needle knitting are

taught to the trainee. The aim of the trainee is to have

knowledge and skills in this handicraft.

Crochet bag is a training program which people can decorate

bags and decorate by using appropriate techniques of

crochet hooks and various techniques.

NADİDE DEMİR

120

121



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TIĞ ÖRGÜ ÇANTA WAYUU CROCHET BAG TIĞ ÖRGÜ ÇANTA WAYUU CROCHET BAG

NADİDE DEMİR

MEVA BAYRAK

NİMET MELEK BALTACIOĞLU

ÖZLEM DURUM

122 123



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

GELENEKSEL EL NAKIŞLARI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

HANDMADE EMBROIDERY

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

GELENEKSEL EL NAKIŞLARI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

HANDMADE EMBROIDERY

Geleneksel El Nakışları

Handmade Embroidery

Anadolu kadınının gönül dilidir el nakışı. Geleneksel el sanatlarımız

içerisinde ayrı bir yeri vardır. Anadolu kadınının

adeta konuşan dili olmuştur her daim. Yaşadığı, hissettiği

acı-tatlı ne varsa, desenlerin sırlı lisanıyla gelecek nesillere

aktarma çabasındadır Anadolu kadını. Geleneksel

tüm el sanatlarımızda olduğu gibi geleneksel el nakışında

kullanılan her bir motif, her bir desen de ayrı bir duyguyu,

düşünceyi ifade eder. Söz gelimi koyu renkler; karamsarlığı

ve içe kapanıklığı, açık cıvıl cıvıl renkler ise dışa dönüklüğü,

sevinci simgeler.

Nakışta kullanılan başlıca figürlerin neyi simgelediğine de

bakalım; “Laleler”, tek halde Allah’ın birliğini, tekliğini; “Gül”

motifleri ise Allah’ın resulü Hz. Muhammed (s.a.v.)’i simgeliyor.

İran etkisi taşıyan motiflerde hayvan figürlerine sık

rastlanırken, Müslüman kültüründe ise el işi motiflerde

zaman zaman rastlanan insan figürlerine yer verilemez.

“Eli Belinde” motifi, dişiliğin simgesi olarak kullanılıyor. Bu

motif, sadece analık ve doğurganlığı simge etmekle kalmıyor,

aynı zamanda bereket, kısmet, mutluluk ve neşeyi de

sembolize eder.

“Saç Bağı”… Bu figür de evlilik isteğinin göstergesi olarak

biliniyor. Doğumu ve çoğalmayı simgeler. “Boynuz” bereket,

güç, kahramanlık ve erkekliği sembolize eder. Koçboynuzu

motifi koçun önden, yandan ve tepeden görünüşü

spiral, hilal gibi şekillerle stilize edilerek dokumalara aktarılır.

Nakışlarda kullanılan bir diğer figür de “Hayat Ağacı”…

Sürekli gelişen, cennete yükselen hayatı simgeler.

Yeniden doğuşun, bedensel ve ruhsal yenilenmenin, yaşamın

sürekliliğinin, bereket, soyluluk, bilgelik, saflık ve

erdemin sembolü olan su, nakışlarda da hayat buluyor.

Nakışlarda kullanılan “Su Yolu” figürü, Anadolu’da yaşamın

ta kendisini anlatıyor. Kadının bütün gün iç içe olduğu su,

motiflere bu şekilde yansıyor. “İm Motifi” de hayat ağacı

motifi gibi ölümsüzlük ve neslin sürdürülmesi ile ilgili motifler

arasında yer alıyor.

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte otomatik makinelerle

üretilen nakışlar artık daha yaygın hale gelse de, el emeği

göz nuru nakışların her zaman ayrı bir yeri vardır. Geçmişten

günümüze kadar kuşaktan kuşağa gelişerek, çeşitlilik

açısından zenginleşerek gelen el nakışı işleri, bugün de

hala çeyiz sandıklarının gözdesidir. Gelin sandıklarında söz

gelimi bir Antep işi, bir Maraş işi ya da Bartın işi muhakkak

olsun ister genç kız anneleri.

Yüzlerce yıllık bir geleneğe dayanan el nakışı, yöreden yöreye

değişen çok farklı tekniklere sahip. Mesela Antep işi

özellikle Antep yöresine has bir iş iken, Hesap işi ise genelde

Ege Bölgesi’nde yapılagelen bir nakış tekniğidir. Buna

karşın geleneksel el nakışı sanatının ustaları, günümüzde

bu teknikleri belli bölgelere göre sınıflandırmamak gerektiği

görüşünü savunuyor.

Handmade embroideries are the sentimental language of

our woman. They have a special place among our traditional

handicrafts. They have forever been the speaking tongue

of the Anatolian woman. The Anatolian woman does

her best to transfer all her feelings and bittersweet experiences

to future generations with the mysterious language

of her patterns. For instance, dark tones symbolize

pessimism and a reserved mood, whereas light and bright

colours are the symbol of an outgoing mood and joy.

Now let’s see what some certain figures used in embroideries

mean: “Tulips” symbolize the oneness and uniqueness

of Allah, whereas “roses” symbolize Prophet Muhammed

a.s the messenger of Allah. In motives which are

influenced by the Iranian art, animal figures are used but

human figures. The motive “hand on waist” symbolizes feminineness,

motherhood, productivity, and also blessing,

luck and happiness.

The “Hair tie” figure has long been known to symbolize a

girl’s willingness to get married, as well as birth and increasing

in number. The “horn” figure is the symbol of power,

blessing, valor and masculineness. The horns of a ram are

embroidered in weavings in different angles, I.E. in the

shapes of spiral or crescent. Life tree, another figure used

in embroideries, means a continually prospering life which

rizes up to the paradise.

Water, which is the symbol of rebirth, physical and spiritual

renewing, the continuity of life, blessing, nobility, wisdom,

purity and virtue, is given a vital place on embroideries as

well. The “waterarch” figure used in embroideries express

the very essence of the life in Anatolia. Water, which women

live very close to, is reflected in the motives as water

archs. Just as the life tree motive, the “sign” motive as

well are among motives which symbolize immortality and

generations that last forever.

Although embroideries produced in automatic machines

have become more common due to the technological developments,

handmade embroideries produced with labor

still have a unique place in our lives. The handmade

embroideries which have been taken over by the current

generation from mothers and grandmothers by bringing

the rich motives of the past with today’s diverse motives

together, are still the favourite pieces of a young girl’s

dowery. Mothers of young brides always want their daughter’s

dowery to have a Maraş or Antep originated handmade

embroidery or a lacework.

Being based on traditions which have been continued

for centuries, handmade embroideries has a large variety

of techniques which vary from region to region. For instance,

Antep originated embroideries are the ones which

are made mostly around Antep, whereas the embroidery

called Hesap işi is usually made in the western parts of

Turkey. However, the masters of handmade embroideries

think that these techniques should not be classified according

to certain regions.

BUSMEK kurslarında yoğun ilgi gören “Geleneksel El Nakışı”

branşında; “Türk İşi”, “Antep İşi”, “Hesap İşi”, teknikleri

kullanılıyor. “Susma”, “Beyaz İş” ve “Dantel Angles” yani

“İngiliz Danteli” de diğer nakış teknikleri arasında sayılabilir.

“Türk İşi”, “Antep İşi”, “Hesap İşi” nakışlar, geleneksel

ağaç kasnaklarda işlenen nakışlarda vücuda gelip, kuşaktan

kuşağa aktarılarak geleceğe taşınıyor.

Within the context of the handmade embroidery branch in

BUSMEK, techniques such as “the Turkish lacework,” “The

Antep originated lacework,” “a lacework called hesap işi”,

are taught.There are also other techniques such as “susma”,

“the white lacework”, or “the English lacework”. The

3 aforementioned handmade embroideries, are transferred

from generation to generation by coming into being in

embroideries which are made on the traditional wooden

hoops.

NEZİHE YILDIRIM

124

125



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

GELENEKSEL EL NAKIŞLARI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

HANDMADE EMBROIDERY

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

GELENEKSEL EL NAKIŞLARI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

HANDMADE EMBROIDERY

FERZİYE ATEŞ

BİRGÜL UYGUN

126

127



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GELENEKSEL EL NAKIŞLARI HANDMADE EMBROIDERY GELENEKSEL EL NAKIŞLARI HANDMADE EMBROIDERY

İFFET TEKİNGÖZ

SELMA KINALI AYŞE ÖZEN NİLAY DURAN

128 129



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

MARAŞ İŞİ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MARAS WORK

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MARAŞ İŞİ

MARAS WORK

Maraş İşi

Maras Work

Maraş işi tek yüzlü bir işlemedir. Kadife, saten, deri ve ipek

gibi dokumalar üzerine uygulanabilir. Desenin altı özel olarak

hazırlanan karton ile kabartılıp yedi kat sırma, desen

üzerinden atlatılarak iplik ile karşılıklı tutturulur. Astarlık

kumaş seçerken üstteki kumaşın kalınlığına uygun olmasına

dikkat edilir. Organze, mermerşahi, tafta, yıkanmış

patiska ve yün tela kullanılabilir. Aynı işlem yan yana uygulanarak

işlenir. İşleme tekniği, araç ve gereçleri diğer

işlemelerden farklıdır.

Bu işleme Maraş ilimizde yapıldığı için “Maraş işi” adını almıştır.

Maraş’ta halk arasında “sırma işi” olarak adlandırılır.

Araştırmalara ve Maraş`ta bu işi yapan ustaların verdikleri

bilgiye göre Maraş işi 16. Yüzyılda ülkemize Arap yarım

adasından geçmiştir. O tarihten beri yerleşmiş, benimsenmiş

ve geliştirilerek bünyemize uydurulmuş, milli işimiz

haline gelmiştir.

Maraş işi ilk zamanlarında Çukurova beylerinin binici takım

ve başlıklarına gümüş sırlamalarla işlenirdi. Daha sonra Maraş’ta,

Antep ve Kilis’te erkeklerin kullandıkları fesleri süslemiştir.

18. Yüzyılda silah kılıflarında, palaskalarda, kemer

ve erkek yeleklerinde görülür. Zamanla halk tarafından

öğrenilmiş ve zengin ailelerin kızlarına çeyizler hazırlanmıştır.

Örneğin; yatak örtüsü, sedir örtüsü, seccade, bohça

ve gelinlik gibi.

Maraş işinde iplik olarak altın ve gümüş sırma, sim, ipek,

keten ve pamuk iplikler kullanılmaktadır. Üstte kullanılan

iplik aşağıya, aşağıdaki iplik ise yukarıya çıkmaz. Altta kullanılan

ipliklerin dayanıklılığı ve kayganlığını artırmak için

balmumu ile mumlanır.

Desenlerin birbirinden bağımsız olmaması ve desen içinde

kopukluklara az yer verilmesi en önemli özelliğidir. Maraş

işinde desenler doğadan stilize edilerek tekniğine uygun

olarak işlenmektedir.

Maras work is an one-sided handwork. It can be able to

apply on weavings which are made of velvet, satin, leather

and silk etc. First, lower part of pattern is engraved

by using a specially prepared cardboard. After, sevenfold

silver thread is fastened from one side to other with the

cardboard using a thread by jumping over the pattern. It

can be made use of organza, mermerşahi(some kind of

cotton fabric similar cheesecloth or calico), taffeta, washed

calico or wool interlining. The same process is made

by applying side by side. Techniques, tools and equipments

of the handwork is different from the other handworks.

This handwork is called “Maras Work” because of making

in Maraş city. It is called “silver thread work” in public of

Maraş. According to research and information from masters

of this work, Maras work has reached our country

from Arabian peninsula in 16th century. From since, it has

been ingrained, adopted and accommodated to our structure

by improving and finally it has become our national

work.

In the early days of Maras work is used to make for rider

dresses and hats of the Beys of Cukurova. Afterwards it is

decorated fezzes of men in Maraş, Antep and Kilis. In the

18. century it is seen on gun cases, cartridge belts, belts

and man waistcosts. In the time it is studied by the people

and prepared for rich families’ daughters as a dowry

for instance bedspread, ottoman cover, prayer rug, bundle

and wedding dress.

It is used gold and silver thread, tinsel, silk, linen and cotton

yarns in Maras work. The yarn on the top is not cross

to the bottom and the yarn on the bottom is not cross to

the top. It is waxed with beeswax to increase durability

and smoothness of the yarns on the bottom.

The most important feature of Maras work is not only making

relevant patterns but avoiding disconnections within

pattern, as well. The patterns in Maras Work have been

applied in its special techniques by being stylized from

nature.

SEÇKİN BÜYÜKVANLI

130

131



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

MARAŞ İŞİ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MARAS WORK

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

MARAŞ İŞİ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MARAS WORK

NİLGÜN GÜR

ELİF KORKUSUZ

ÜMRAN

MESCİOĞLU

SEÇKİN BÜYÜKVANLI

SEBAHAT ERKİNÖZ

NİLGÜN GÜR

MİNE BAKIR

132

133



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

MARAŞ İŞİ MARAS WORK MARAŞ İŞİ MARAS WORK

SELMA ERGEN

CEYDA GÜNHAN

SEBAHAT ERKİNÖZ

ŞÜKRİYE OFLUOĞLU

134 135



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TEL KIRMA THREAD CURVING TEL KIRMA THREAD CURVING

Tel Kırma

Thread Curving

Tel kırma işleme tekniği, diğer nakış tekniklerinden çok

farklı ve görünüşü itibari ile de göz alıcı bir işleme çeşididir.

Kumaş veya tül, kasnağa gerdirilerek özel iğnesi ile

işlenmektedir. İplik olarak kullanılan tel, işleme sonunda

el ile bükülerek kırılmaktadır. Bu nedenle “tel kırma” adını

almıştır. Tel kırma, geleneksel Osmanlı işlemelerinden olan

“Bartın işi”nin halk arasında bilinen adıdır. Güzel ve kolay

yapılan bir işleme çeşidi olup, malzemeleri gelin teli, yassı

düz iğne ve seyrek dokunmuş bir kumaştır.

Ulusal kültürümüzü yansıtan el sanatlarımızın en güzel

örneklerinden olan Bartın yöresine ait gümüş tel kırma

işlemesi, araştırmalara göre ilk defa 1890-1900 yılları arasında

görülmüştür. İlk tel kırma işlemesini Bartın’ın Asma

mahallesinde oturan katip kızı lakaplı Hatice Ağaçkıran

tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Bu nedenle tel kırma

“Bartın işi” olarak anılmaktadır.

İlk zamanlarda tel kırma çeyiz amacıyla yatak, yorgan takımlarına

yastık ve kırlentlere, gelin bohçasına, sünnet

çarşaflarına yapılmakta idi. Günümüzde ise fantezi kıyafetlerde,

küçük ve büyük çantalarda, kına örtüleri, mevlit

örtüleri, şal, fular, küçük keseler, aksesuarlarda hatta ayakkabı

ve terlikte uygulanmaktadır.

Sayılabilir özellikteki her tür nakış deseni, başarı ile işlenebilmektedir.

Her ne kadar siyah tül tercih ediliyor olsa da

değişik renkte kumaş ve tül üzerine gümüş, altın ve bakır

tel makaralarla işleme yapılabilmektedir. Desenlerin işlenen

figürlere göre isimlendirilmesi günümüzde de devam

etmekte; lâlezar, çarkıfelek, asma yaprağı, sarhoş sokağı,

kaymak tabağı, bağdagül, mihrap, değirmen taşı, süpürgeli

ve kemer köprü gibi...

Tel kırmanın iki tekniği vardır; tel kırma ve tel sarma. Tel

kırma, el yardımıyla kırılarak yapılır. Tel sarma teknikleri ise

kendi içinde ayrılmaktadır; düz sarma, verev sarma, hiristo

sarma, balıksırtı sarma, tel bükme ve iğne üzerinde (kurtçuk)

sarmadır.

Tel kırma, tül üzerinde sayılarak işlenmektedir. Tül üzerinde

işleme tekniğinde gözenekler sayılarak işleme yapılmaktadır.

Kasnağa gerdirilerek çalışılan bu iş makas kullanmadan

parmak yardımıyla kırılmaktadır. Gözenekleri sayılabilen,

sık dokunmamış kumaşlarda gözenekler boyundan sayılarak

işleme yöntemi belirlemektedir. Gözenekleri sayılamayan

(ipek gibi) kumaş cinslerinde ise kanaviçe yardımıyla

işlenmektedir. Kanaviçe, kumaşa teyellenerek kasnağa

gerdirilmekte ve kanaviçe gözenekleri hesap işinde olduğu

gibi uygulanmaktadır. Kanaviçe üzerinde işleme işi bitirildikten

sonra kanaviçenin iplikleri nakış makası yardımıyla

yukarıdan aşağıya doğru iplikler teker teker çekilerek

çıkartılmaktadır. Böylece desen, kumaş üzerinde kendini

göstermektedir. Tel kırma, gümüş telle işlenmiş bir çiçek,

bir desen, bazen bayanların omzundaki çantayı süsleyen

bir tavus kuşu, bazen bir çift kalp, bazen de masa üzerlerindeki

örtüleri süsleyen bir desen olmuştur.

İnsanlar yıllar boyu anlatamadıkları dileklerini ve sorunlarını

tel kırma işleyip, onun üzerindeki desenlerle motiflerle

aktarmaya çalışmışlardır. Bu gelenek günümüzde eğitim

kurumları vasıtasıyla yaşatılarak, gelecek kuşaklara aktarılmaktadır.

Thread curving technique is a lot more different from the

other embroidery techniques, and it is an attractive and

eye - catching embroidery technique. Fabric or curtain is

embroidered by placing on a hoop with its special needle.

The wire which is used as thread is broken by wiring at

the end. For this reason, it is called thread or wire breaking.

Thread curving - breaking, that is one of the traditional

Ottoman embroideries. It is really known ‘Bartin work’

among people. It is a kind of embroidery that is made nicely

and easily. Its materials are; silver or gold bride thread,

flat-smooth needle and a sparse woven cloth.

The silver thread curving which belongs to the neighborhood

of Bartin is one of the best examples of our handicrafts

which shows our national culture. According to the

researches, it was seen between 1890 and 1900 first.

The first thread curving is thought to have been made by

Hatice Ağaçkiran named as Katip Kızı. Who was living in

Bartın’s Asma neighbourhood.For this reason, it is known’

as Bartin work.

At the beginning, thread curving was made on beds, pillows

and small pillows, bride bundle and sunna sheets.

Today it is made in fancy clothes, on small and big bags,

henna cloths, mevlit cloths, shawl, scarf, small cloth bags

and accessories and even on shoes and sandals.

Every kind of embroidery design, can be applied in this

technique easily. Although the black veil is preferred, on

various cloths and veils embroideries can be made by

gold, silver and copper wire bobbins. Naming the designs

according to the embroidered works still go on today,

lâlezar, çarkifelek, asma yapragi, sarhos sokağı, kaymak

tabağı, bağdagül, mihrap, değirmentaşı, süpürgeli and kemerkopru.

There are two kind of thread curving techniques; thread

breaking and winding. Thread curving is done by winding

the wire by hand. The wire, thread techniques vary according

to their style; straight winding, transverse winding,

hiristo winding, harringborn pattern winding, Wire winding

and winding on the needle.

Thread curving is embroidered on the veil by counting. In

embroidering on the veil, embroideries are done by counting

the pores. This work by stretching on the hoop is

done with fingers without using scissors. The embroidery

technique is determined by counting the pores starting

from the length in the non - woven fabrics.

In the non - pores cloth types such as silk, it is done by

the help of embroidery canvas. The embroidery is sewn to

the fabric and stretched, in this way, the pores are counted

and the work is done. After finishing the embroidery

on the embroidery canvas, the threads of the embroidery

canvas are pulled out from the top to the bottom one by

one by the help of the embroidery scissors. In this way

the embroidered design can be seen on the cloth.

In this way, thread curving has become a flower which

was embroidered by silver thread a design, sometimes a

peacock that embellishing the bags over the ladies’ shoulders

sometimes a couple of hearts, sometimes a design

which is embellishing the cloths on the table.

People have tried to explain their wishes and problems

which they haven’t been able to express throughout centuries.

Today, this custom is carried on by the educational

institutions.

HATİCE YILMAZ

136

137



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TEL KIRMA THREAD CURVING TEL KIRMA THREAD CURVING

BANU TÜKEZ

ŞERİFE UTANIR

BANU TÜKEZ

138 139



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

TEL KIRMA THREAD CURVING TEL KIRMA THREAD CURVING

ŞADIMAN YAZICI

SABRİYE AKSÖZ

NİLÜFER YAŞAR

PERİHAN KARACA

OYA SAYLI

FATMA ÖMÜN

140 141



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

İĞNE OYASI NEEDLE LACE İĞNE OYASI NEEDLE LACE

İğne Oyası

Needle Lace

Geleneksel kültürümüzün ve el sanatlarımızın en önemli

örneklerinden biri oyalardır. Oya; çiçekle, örgü sanatının

birleşmesinden doğan, süslemek, süslenmek amacıyla yapılan,

ayrıca taşıdıkları mesajlarla bir iletişim aracı olarak

da kullanılan, tekniği örgü olan bir dantel türüdür. Türk halkının

üstün zevkini, zekâsını, incelik ve yaratıcılığını tamamıyla

yansıtan el sanatlarından olan iğne oyaları, ‘oya gibi’

sözüyle de güzellik sembolü olmuştur.

Örücülük sanatının, nerede, nasıl ve kimler tarafından başlatıldığı

kesin olarak bilinmemektedir. Anadolu’da çok eskilere

dayanan belgeleri bulunan bu sanatın başlangıcının

MÖ 2000 yıllarına kadar uzandığı tespit edilmiştir. Dünya

literatürüne “Türk danteli” olarak giren iğne oyalarının

12. yy.’da Anadolu’dan Balkanlara, daha sonrada tüm Avrupa’ya

yayıldığı çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir. Oya

sözcüğünün diğer dillerde karşılığının bulunmaması ve

tarihi belgelerde benzeri örgü biçimlerine rastlanmaması

da bu sanatın Türklere ait bir sanat olduğu savını doğrulamaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun her döneminde, saray içinde,

dışında ve Anadolu’da geleneksel örgü ve oyalara çok

önem verilmiştir. Cumhuriyet döneminde ise oyalar yeteri

kadar ilgi görmemekle birlikte, günümüze kadar ancak geleneksel

yollarla gelebilmiştir.

Geleneklerimizin en güzel örneklerinden olan iğne oyası

sanatı, desene göre iğne ve iplikle oluşturulan belli sayıdaki

düğümlerle meydana gelen, taşıdığı mesajlarla önem

kazanan bir el sanatıdır. Anadolu insanı mutluluk, hüzün,

acı, ayrılık, kavuşma gibi tüm hislerini oyalarla anlatmış, bu

sanat gizli bir iletişim aracı haline gelmiştir.

Anadolu’nun hemen her yöresinde yapılan iğne oyaları;

kullanılan araç ve gereç, motif, renk kompozisyon ve kullanım

alanları bakımından farklılık göstermektedir. Oya

yapılırken iğne, iplik, makas, tığ, pul, boncuk, kumaş, kağıt,

at kılı, saç, ince tel, kola, şeker gibi malzemeler kullanılmaktadır.

İğne oyası ilmeklerin yan yana gelmesiyle oluşan zürafanın

tekrarlanmasından meydana gelir. Yapılış tekniği

bakımından gözemeli ve gözemesiz olarak ikiye ayrılır. Gözemeli

ilmek, daha çok üç boyutlu oyalarda kullanılırken,

gözemesiz ilmek kenar oyası denilen ve kumaş (başörtü,

mendil, yaka vb.) kenarına yapılan oyalarda tercih edilir.

Türkiye’de geleneksel yaşam biçiminin değişikliğe uğramasıyla

birlikte oyacılık önemini yitirmiştir. İğne oyası

yapımında genellikle ipek kullanılırken günümüzde ipeğin

yerini alan pamuk iplikler oya yapımında da beğenilerek

kullanılmaktadır. Eskiden yapılmış oyalar antikacıların ilgi

alanına girmiştir.

Günümüzde iğne oyasının estetik yönden çok büyük yozlaşma

içerisinde olduğu yapılan örneklerden anlaşılmaktadır.

Geçmişte Türk toplumunda, belli bir eğitimden geçmeden

bu denli yüksek nitelikli el sanatı ürünleri yapabilen

Türk kadınının yeteneklerinin kaybolmasını önlemek için

iğne oyalarının renk, teknik ve biçim yönleriyle ele alınıp

uygulanması, bu sanatın devam ettirilmesi önemlidir.

The most important examples of our traditional culture is

the embroideries. The embroidery is a kind of lace work

which is originated from the combination of flowers with

embroidery art and is usually made for the purpose of embellishment;

it also carries some messages which can be

used as communication devices.

It isn’t known clearly when and where the embroidery -

knitting art was started first. The beginning of this art of

which documents were found in Anatolia dates back to

the ancient times. And its beginning is thought to go back

to the 2000 B.C. It was named in the world literature ‘the

Turkish lacework!’ It was mentioned in the resources that

it spread to Balkans from Anatolia first, later to all the

European countries. Not having been able to be found the

meaning of ‘embroidery’ in other languages and not been

able to be met in the historical documents prove that this

art belongs to Turks.

During all the times of the Ottomans, inside the palace,

outside the palace and also in Anatolia, the traditional

arts were given too much importance. However the

embroideries weren’t given much importance during the

Turkish Republic, it could be lived to our time in traditional

ways.

The needle embroidery art is one of the best examples

of our tradition. It is formed, of certain number of knots

and made with needle and threads, it gets importance

with the messages it carries. The Anatolian people had

expressed their happiness -grief - sorrow - meeting and

departures with the embroideries. This art has become a

hidden communication device. The needle embroideries

which are made in almost every part of Anatolia differ in

many ways such as the materials used, devices, motifs,

colors, compositions and the usage areas. While making

embroidery, some devices are used; needle, thread, scissors,

hooked needle, cloth, beads, paper, horse hairs, thin

wires, hair, starch paste, and sugar.

The needle embroidery is made of, composed of putting

the knots side by side and forming the giraffe shape again

and again. It is grouped in two shapes; in the way of

its making technique; one is looped, the other is without

loop. The looped embroideries are usually used in the

three dimensional embroideries, the embroidery without

loop is used, preferred while doing the edges of handkerchief,

collar, and head covers.

With the changes of the traditional life in Turkey, the needle

embroidery has lost its value in fact, silk is usually

used in needle embroidery, but today, instead of silk, cotton

threads have replaced with silk. The cotton threads

are used with pleasure today. The embroideries made in

the past are usually preferred by the dealers of antiques-today.

Today, the needle embroidery is in a great degeneration.

It is witnessed via the examples. In the past the Turkish

women could make magnificent and attractive embroideries.

By the time, these abilities disappeared. To prevent

this degeneration, the embroidery should be taken into

seriously and the needle embroidery must be developed

in the ways of color - technique and style.

142

143



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

İĞNE OYASI NEEDLE LACE İĞNE OYASI NEEDLE LACE

BİRSEL BAYRAMOĞLU

NEFİDE VATANSEVER

144 145



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

İĞNE OYASI NEEDLE LACE İĞNE OYASI NEEDLE LACE

BEDRİYE BULGURLU

GÜLNUR SOYKAN

SERPİL ŞİRAY

ÜMMÜGÜLSÜM SERT

146 147



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

KIRKYAMA

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

PATCHWORK

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

KIRKYAMA

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

PATCHWORK

Kırkyama

Patchwork

Kırkyama, çeşitli kumaş parçalarının belli motifler oluşturacak

şekilde dikilmesi veya aplike edilmesidir. Günümüzde

gerek Anadolu’da gerekse birçok şehirde uygulanmaktadır.

Fakat başta Amerika olmak üzere diğer Avrupa ülkeleri,

bunu bir tür sanayi haline getirdiğinden bizlere yabancı

bir sanat gibi lanse edilmektedir. Kullanılan malzemeler,

model kitaplar hatta kumaşlar dışardan temin edilmiş olarak

piyasada satılmaktadır. Günümüze kadar ulaşan kırkyamayla

ilgili yabancı yayınlardan dolayı da “patchwork”

adıyla dilimize geçmiştir.

Yüzyıllar öncesinden ufak parça kumaşları değerlendirmek

amacıyla kumaşların birleştirilmesiyle çeşitli örtüler üretilmiştir.

Ortaya çıkarılan örtülere zamanla desenler, şekiller

verme ihtiyacı duyulmuş ve daha sonra emek isteyen bu

iş bir sanata dönüşmüştür. Savaş ve yokluk zamanlarının

getirdiği bir psikoloji ve etkileşim ile şekillenen bu çalışmalar,

tüm ülkelerde farklı sentezlerle uygulanan ve yamadan

sanata uzanan bir gelişim süreci izlemiştir.

Kırkyama sanatının Anadolu kültüründeki temeli Selçuklular

zamanına dayanır. Selçuklular zamanında geçme işi

olarak adlandırılan bu çalışmalar, daha sonraları Osmanlı

toprakları içerisinde yer alan Bosna bölgesinde gelişim

göstermiştir.

Kırkyama yapımında kumaş seçimi büyük önem taşımaktadır.

Genellikle sentetik olmayan kumaşlar kullanılmaktadır.

Poplin, patiska, pazen, tafta ve keten türleri, sık dokunuşlu

kumaşlar da olabilmektedir. Kumaşlar yıkanıp ütülendikten

sonra işlemlere başlanmaktadır.

Kırkyamanın yapım aşamalarını kısaca izah etmek gerekirse;

öncelikle seçilen kumaş, kesme panosu üzerinde cetvel

yardımı ile kırkyama makası kullanılarak kesilir. Elde kağıtlı

çalışma çırpma sistemiyle, aplike elde gizli baskı tekniği

ile veya makinede sarma tekniği ile diğerleri de makinede

düz dikiş olarak dikilir. Hazırlanan bloklar istenirse bordürlerle

birleştirilir. Düz şeritler veya parçalarla birleştirilmiş

şeritler blokları ayırır ve çerçeveler. Dikişler önce tersinden

daha sonra yüzünden bastırılarak ütülenir. Yapılan kırkyama

örtü elyafın üstüne yerleştirilir. Ardından örtünün

katlarını bir arada tutmayı sağlayan ve modele desen verilen

yorganlama işlemine geçilir. Bittikten sonra kenarları

düzgün kesilerek biye ile kapatılır. Çalışma rulo halinde

katlanıp, kuru ve rutubetsiz bir ortamda saklanabilir ya da

örtünün ağırlığını taşıyacak cinste eşit aralıklarla şeritler

hazırlanıp, dikilir ve duvara tablo gibi asılabilir.

Patchwork is to sew or make applique on the various

fabrics, clothing in the way that they can form different

motifs. It is being applied both in Anatolia and in many

cities. First America and then European states shaped an

industry branch on it and it is told us a foreign art. The

materials used, the model books, even the fabrics are sold

by importing from other countries. The art that reached

our day is named as patchwork’ because of the foreign

issues.

Various cloths were produced to add value to the small

pieces of fabrics by combing them. To the clothes made

needed to be given, applied designs and shapes and later

this job needed labor, became an art. The works that shaped

with the psychology and communication which the

wars’ atmospheres brought were applied in various synthesis

in all countries, and this followed a period ranging

from patches to art.

The base of patchwork in Anatolia culture dates back to

seljuk times. The works named ‘geçme’ during Seljuk times,

later went on developing in Bosnia.

In making patchwork, the fabrics’ selecting requires a great

care and importance. Generally off free sythetics clothes

have been used. Poplin, patisca, cotton, tafta and linen

fabrics are known as tight woven clothings. After the

fabrics being ironed and washed, procedures are started.

If the stages of patchwork are needed to be explained.

Firstly the selected cloth, fabric is cut on the cutting panel

with the help of ruler and patchwork scissors, and these

fabrics are passed through various stages, and they are

sewn to each other using various techniques. After that,

the stitches are ironed from the reverse, then from the

natural side by pressing. The patchwork made is placed

on the fibres cloth. And then starts the lying stage, this

provides the patchwork with designs and holds the layers

together. After finishing this stage, its edges are cut smoothly

and covered with biye. It is fold up in the shape of

rolls, and kept in a dry place. Or either it can be hung up on

the wall by preparing roped with equal distances among

each other.

In our day, with patchwork, various materials such as sheets,

pillows, cushions, bags, dresses and glasses can be

made. Patchwork was not accepted as an art at first, this

trend has changed in recent years, and we can see artists

who express this art with the artistic expressions.

AFİFE TUNCER

SEYYİDE ÇOBANOĞLU

SERAP GENÇ

Günümüzde kırkyama (patchwork) ile çeşitli örtüler, yastıklar,

minderler, çantalar, giysiler, gözlük ve telefon kılıfları

vs. gibi günlük yaşamdaki ihtiyaçları karşılayan birçok

eşya yapılabilmektedir. Bizim kültürümüzde yakın bir zamana

kadar kırkyama, sanat olarak kabul edilmezken, son

dönemlerde gidişat değişmiş, bu işi sanatsal ifadelerle

yansıtan sanatçılar yetişmeye başlamıştır.

The art branch which is also named as ‘kirkpare’ ‘or” ‘yamali

bohga’ today is highly demanded comparing to the

past, in some education foundations, it is taught as a subject.

In our day, patchwork is accepted as a modern art

and it contributes social status and turns their knowledge

into money.

Adına kırkpare veya yamalı bohça da denilen bu sanat

dalı günümüzde yeniden ve eskisine nazaran daha fazla

rağbet görmekte, bazı eğitim kurumlarında ders olarak

okutulmaktadır. Kırkyama günümüzde modern bir sanat

görünümündedir ve eğitimini alan bireylere kendine güven,

sosyal statü ve bilgilerini kazanca dönüştürebilme

anlamında katkılar sağlamaktadır.

148

149



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KIRKYAMA PATCHWORK KIRKYAMA PATCHWORK

NERMİN GÜRSOY

GÜNGÖR GÜZELCOŞKUN

FİKRİYE YETKİN

YÜKSEL KULGAT

ELİF KÜÇÜKYILDIZ

PINAR KOÇLUK

150 151



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KIRKYAMA PATCHWORK KIRKYAMA PATCHWORK

SERAP GENÇ

ŞENGÜL KANDIR

VİLDAN BAYKUT

GÜLSÜM KORKMAZ

SEVDE BAYRAKTAR

152 153



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DEKORATİF EV TEKSTİLİ FABRIC FURNISHING DEKORATİF EV TEKSTİLİ FABRIC FURNISHING

Dekoratif Ev Tekstili

Fabric Furnishing

Günümüzde teknoloji sonsuz bir ilerleme kaydetmektedir.

Bu sonsuzluk içinde insanoğlu kendini dinlendirme, farklı

alanlarda boş zamanını değerlendirme, marifetlerini sergileme

çabasına girmiştir. Uğraşıların emeğe dönüştürüldüğü

alanlardan biri de “mefruşat”tır. Bir anlamda mefruşat

(dekoratif ev tekstili), ev tekstil ürünlerinin tasarlanıp,

çeşitli teknikler kullanılarak göze hoş gelecek şekilde dikilmesi

işlemidir.

Mefruşat, Arapça kökenli, evde kullanılan malzemesi kumaştan

her türlü eşyayı genel olarak tanımlayan bir kelimedir.

Yaşadığı mekânları güzelleştirmek, Türklerin göçebe

hayatlarında bile önem taşıyan köklü bir özelliği olmuş ve

bu anlayış zamanla çok büyük gelişim göstermiştir. Osmanlı

İmparatorluğu döneminde, sarayda düğün cihazı denilen

çeyiz, saray atölyelerinde yapılırdı ve saray atölyeleri

birer sanat akademisi niteliğindeydi. Bu sosyo-ekonomik

olay, bir yanıyla aşk, özlem, ümit, ihtiras, şefkat, gurur gibi

duyguların nakışlarla, renklerle ifade edildiği, gönül dünyasının

aynası, bir tecelliler manzumesidir.

Gelenekler, inanışlar, örf ve adetlerle şekillenen ve yüzyılların

birikimi olan bu kültür, ortaya konan her üründe kendini

açıkça göstermiştir. Kültürel motif ve desenler, salon

takımlarından mutfak takımlarına, banyo takımlarından

bebek takımlarına, tül perde ve yatak örtülerine kadar her

ürüne işlenmiştir. Yeni evlenen genç kızlar, büyük bir özen

ve titizlikle hazırladıkları pek çok giyim ve ev aksesuarını

içeren çeyizleri ile kendi kültürlerini de alıp götürmüşler,

bu değerli hazineyi kendi evlerinde yaşatmaya devam etmişlerdir.

Bir zamanların el emeği göz nuru ürünleri, günümüzde

önemli bir sektörün parçası haline gelmiştir. Yeni teknolojiyle

birlikte döşemelik, perdelik, halı, çarşaf, masa örtüsü,

havlu, nevresim, yatak-yorgan aksesuarları gibi ev tekstillerinde

fabrikasyon ürünler, sunduğu çeşitlilik ile ön plandadır.

Tekstil sektöründeki büyük atılımlar ve yeniliklere

rağmen el yapımı ürünler hiçbir zaman önemini yitirmemiş

aksine fabrikasyon ürünler onların değerini daha da artırmıştır.

Mefruşat, farklı sanatlarla birleşerek göz alıcı sanat eserlerine

de dönüşebilmektedir. Örneğin minyatür sanatı ile…

Mefruşatta minyatür uygulamaları, Osmanlı ve İran minyatürlerinin

aplike tekniği kullanılarak 3 boyutlu bir halde

kumaş zemine aktarılmasıdır. Bu uygulamada önemli olan

minyatürün tarihsel dokusu ve ince detaylarını mefruşata

yansıtabilmektir. Görenlerde hayranlık uyandıran bu sentez,

büyük bir el mahareti ve sabır gerektirmektedir.

Mefruşat, yaşadığımız mekânların daha rahat, güzel ve

kullanışlı hale getirilmesinin yanı sıra sağladığı psikolojik

destek açısından da önemlidir. İyi düzenlenmiş mekân,

insanda rahatlık ve huzur duygusu uyandırmaktadır. İnsanlar

yaşadıkları ortam ile kendi hayat tarzlarını, karakter

yapılarını ve beğenilerini ortaya koymaktadırlar. Bu açıdan

renk uyumu ve desen tanzimi kişiden kişiye değişmektedir.

Artık değişen ve gelişen dünyada, teknolojinin getirdiği

kolaylıklarla birlikte ev dekorasyonu bir hobi ve kendini

ifade etme yöntemi haline gelmiştir. Bugün mefruşat, ev

hanımlarının değil, çalışan kadının da hayatında önemli bir

yer tutmaya başlamıştır.

Today, technology has been developing greatly. In this

eternity, human being had a great deal of intrest in relaxing

himself, value his free time in different areas and

exhibiting his skill. One of the moments in which efforts

are changed into labor is “Furnishings-fabrics”. In a way,

furnishings is to sew the home products by designing and

using the various techniques in the way, looking good to

the viewers. The word’ furnishings’ is an Arabic originated

word, and defines every kind of thing made of cloth-fabric.

Furnishing and embellishing the places where they lived

was very important during the nomadic time of Turks.

This understanding made a great progress in time.

During the Ottoman Empire, the trousseau which is named

the wedding equipment in the palace workshops

were just like the art academy each. This sosyo-economic

event, in a way, it is ‘love’, missing, hope, ambitition, tenderness,

and proud. Expressing such kind of feelings is

the mirror of heart and a range of poems.

The culture which was shaped with customs, beliefs and

human values and of being the roots of the previous

centuries, has proved itself with every product that was

made. The cultural motives and designs were embellished

on everything, every material such as of kitchen utensils,

living room items, bathroom items and baby clothings and

things. The newly married young girls took all the trousseau

with them including many clothing and accessories

they made finickly and with care. Those included their culture

and they went on making them living in their homes.

The products that were the labor and eye straining work

at one time have become an important part of a sector.

With the new technology, the interior furnishings, curtain

clothing, carpets, sheets, table cloth, towel, bed sheet and

bed-coverings, have contributed variety to our life. Dispite

the progresses and newnesses in the textile sector, the

products that made by hands have never lost value, contrary

to this, the factory made products added values to

them. Furnishings are able to turn into the eye-catching

arts with combing with various arts. For instance; Applying

miniature in fabrics is to apply works on the three dimensioned

fabric’ surface by using the embroidery minature

technique of Ottoman and Iran minatures. The important

thing in this applying is to reflect the historical aspect and

petty details of miniature on the fabrics, clothes. The synthesis

that provokes admiring in the watchers requires a

great patience - handskill and being choosy.

The furnishing is important for not only making the places

in which live more comfortable, better and more convenient,

but addition it is important for the support that

provides us. The well-furnished place awakens the comfort

and peace feeling in us. Human being expresses their

life styles, characters and tastes. From this point the color

harmony and designs can change from person to person.

NİHAL ÇELİK

BİRGÜL BİLBAY

154

155



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

DEKORATİF EV TEKSTİLİ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

FABRIC FURNISHING

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

DEKORATİF EV TEKSTİLİ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

FABRIC FURNISHING

BETÜL DEDE

SELMA AKKAŞ

156 157



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DANTEL ANGLEZ ROMANIAN POINT LACE DANTEL ANGLEZ ROMANIAN POINT LACE

Dantel Anglez

Romanian Point Lace

Dantel Anglez tığ ile örülen veya bu iş için satılan şeritlerin

desene göre şekillendirilip aralarının birit ve ajurlarla tutturulması

sonucu ortaya çıkan dantel çeşitlerinden biridir.

XIV üncü yüzyılın sonlarına doğru Avrupa’nın en güzel

dantelleri Milano, Cenova ve Venedik’te yapılmaktaydı.

Milano da yapılan dantele yapıldığı şehrin ismine izafeten

’’Dantel Milano’’ denilmektedir. XV inci yüzyılda Dantel

Milano İngiltere’ye geçerek gelişmiş, fantazileştirilmiş ve

Dantel Anglez adı verilmiştir. Zamanla Avrupa’ya yayılan

Dantel Anglez diğer danteller ile birlikte XVI Lui ’nin himayesini

görmüştür. Dantel Anglez erkek ve kadın giyim

süslemelerine, oda takımı, perde, yatak ve masa örtülerine

konu olmaktaydı. Bu tip işlemelerin güzel örnekleri halen

Avrupa müzelerini süslemektedir.

Dantel Anglez şeritlerle başlı başına (Kumaşsız) yapıldığı

gibi kumaş üzerine de aplike (Kumaş üzerine monte) edilmektedir.

Örneğin, goblen, tül, organze, keten ve tafta.

Dantel Anglez şeridinin kalınlığı ile oranlı olarak bütün kumaşlar

üzerine aplike edilebilir. Dantel Anglez tül üzerine

aplike edilirse tül işi iğneleri ile, goblen üzerinde antep

ajurları ile süslenebilir. Diğer kumaşlarda yardımcı olarak

Çin iğnesi ve beyaz iş kullanılabilir.

Kullanılan iplikler: Şerit yapmak için kuka, koton, filoş, kordone,

yün orlon, naylon iplikler kullanılır. Az bükümlü ipliklerle

işlenirse daha yumuşak olur. Birit ve ajurlar şeridin

ipliğinden veya aynı kalınlıkta başka bir iplikten çalışılabilir.

Dantel Anglez desenleri için faydalanılan kaynaklar; İşlenmiş

ve çizilmiş Dantel Anglez örnekleri, geometrik şekiller

Türk işi ve bazı beyaz iş desenleridir.

Desen şerit genişliğinde çift hat olarak, kopmadan birbirini

takip edecek şekildedir. Hatların kopmadan birbirini takip

etmesi, işleme kolaylığı yönünden gereklidir.

Dantel Anglezde şerit aralarındaki açıklık geniştir. Genişlikler

çeşitli ajurlar, birit ve ciğer deldilerle doldurulur.

İşleme (yapılacak işe uygun olarak 2-4-6 kat parşömen

kağıdı) kağıt üzerinde yapılır. Kağıttan sökülerek kumaşa

aplike edilir.

Romanian Point Lace is a kind of laceworks that are crocheted

or formed by the result of shaping according to the

pattern which is sold for this work and fixing by loop and

ajours.

Towards the end of the XIV century, the most beautiful

lace of Europe was made in Milan, Genoa and Venice. The

name of the city where the lacework was made in Milan

is called “Milano Lace”. In the XV th century the Lace, passing

into England, was developed, fantasized and named

Romanian Point Lace. In time, the Romanian Point Lace

spread on Europe saw the patronage of XVI Lui along with

other lace. Romanian Point Lace was the subject of men’s

and women’s clothing ornaments, room sets, curtains,

beds and table covers. Fine examples of these types of

works have still been decorated to European Museums.

Romanian Point Lace is applied on the fabric (mounted

on fabric) as well as made by itself with ribbon (without

fabric). For example, tapestry, tulle, organza, linen and

taffeta.

Romanian Point Lace can be applied on all fabrics in proportion

to the thickness of the ribbon. Romanian Point

Lace can be decoreted by the needles for tulle if it is applied

on tulle, the Antep ajours on tapestry. On the other

fabrics, Chinese needle and white work can be used to

help.

Yarns used: for making ribbon, skirt, cotton, paddock, cordon,

wool orlon, nylon. It is softer when processed with

slightly twisted yarns. Loop and ajours can be worked by

ribbon yarn and or yarn with the same thickness.

Resources used for Romanian Point Lace patterns; processed

and drawn Romanian Point Lace samples, geometric

shapes, Turkish work and some white work patterns.

The pattern is double-line in the width, one after the other

without breaking. It is essential that the lines follow

each other without breaking, in terms of ease of operation.

The gap between ribbons in Romanian Point Lace is widened.

The widths are filled by a variety of loop ajours and

embroidering small holes on the fabric surface.

Embroidering (2-4-6 fold parchment paper in accordance

with the work to be done) is done on paper. It is applied

on fabric by removing from the paper.

AYŞENUR ARIKAN

158

159



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

DANTEL ANGLEZ ROMANIAN POINT LACE DANTEL ANGLEZ ROMANIAN POINT LACE

MERAL MERCAN

MESUDE KURTULUŞ

SEVGÜL NASYALÇIN

160 161



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

DANTEL ANGLEZ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

ROMANIAN POINT LACE

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

DANTEL ANGLEZ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

ROMANIAN POINT LACE

MERAL MERCAN

NURHAYAT EMRE

FATMA DEMİRCİ

MEBRURE SERTTUNALI

NAME ÖZDER

NURHAYAT EMRE

162 163



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KANAVİÇE CANVAS KANAVİÇE CANVAS

Kanaviçe

Kanaviçe işleme tekniği; Türklerde, 16. yüzyıldan itibaren

uygulanmış, 19. yüzyıldan itibaren yaygınlaşarak Anadolu

Türk halk işlemeleri içerisinde yerini almıştır. İlk zamanlarda

kanaviçe, yastık işi olarak bilinirdi. Kumaşın her tarafı

doldurulmaz, çanta, halı, yastık, pano ve arma işlerinde kullanılırdı.

“Çarpı işi” denilen kanaviçe; kare desenli, genellikle

keten kumaş üzerine çapraz işlemelerle, bir modele göre

yapılan el işidir.

20. yüzyılda kanaviçe işi daha kolay ve az iplik kullanarak

yapıldığı için tercih edilerek yapılmış ve halen de yapıla

gelmekte. İşlemecilik insanlık tarihi kadar geçmişi olan ve

dikiş dikmekle başlamış olan çok eski bir el sanatıdır. İlk örneklerine

Orta Asya Türklerinde rastlanır. Bu işleme sanatı

göçlerle, elçilerle batıya ve diğer ülkelere de yayılmıştır.

Geleneksel kültür içinde devam eden süs ve süsleme, güzel

ve güzellik olgusu da insanların tüm yaşamları boyunca

terk edemedikleri yaşam biçimi olmuştur.

Anadolu’da, “Kız beşikte, çeyiz eşikte” atasözü, Türklerin

“İşleme sanatı”na verdiği önemi göstermektedir. Geleneksel

kültürümüzde ayrı bir yeri olan ve güncelliğini hala sürdüren

“Kanaviçe” işleme çeşitlerinin en çok tercih edileni

olma özelliğinin yanı sıra, işlenmesi kolay, kullanışlılığı ve

dayanıklılığı açısından her zaman gündemde kalmayı başarmıştır.

Her dönemde ve yaşta genç kızlarımızın çeyiz

sandıklarının büyük bir bölümünü kanaviçeden yapılmış

işler oluşturmaktadır.

Motifler aracılığı ile kişiler arasında iletişim kurulmuş,

motifler elden ele, bir yöreden diğer bir yöreye ulaşmış.

İşlemeler, Türk toplumunun ruh güzelliğini, güç ve yeteneklerini

en üst düzeyde yansıttığı bir el sanatı çeşididir.

İşlemeler içinde önemli bir yere sahip olan kanaviçeler,

halk işlemeleri arasında Türk kadınının en çok ve yaygın

olarak uyguladığı bir işleme çeşididir. Kanaviçe Anadolu ve

Rumeli’de; Avrupa kaynaklı kanaviçe işlemelerinden renk,

konu ve kompozisyon özellikleri bakımından farklı olarak

uygulanmaktadır. Türk toplumunun geleneklerine, göreneklerine,

duygu ve düşüncelerine göre biçim almış ve

Türk kadınının elinde, toplumun özelliklerine uygun yeni

bir kimlik kazanarak halka mâl olmuştur. Her genç kızın uygulamayı

bildiği ve mutlaka çeyizinde yer verdiği bir işleme

çeşididir. Anadolu’nun her köşesinde yoğun olarak uygulanan

kanaviçenin, geleneksel Türk işlemelerimiz içinde

önemli bir yeri vardır.

Programda öğrencilere, etamin veya normal kumaş üzerine

kanaviçe işlerinin yapımı öğretilir.

Canvas

Technique of processing a canvas; It was applied in the

Turks since the 16th century, spreading from the 19th

century and taking place in the Anatolian Turkish folk traditions.

In early times, canvas was known as a pillow work.

All sides of the fabric are not filled, used in bags, carpets,

pillows, boards and emblem. Canvas called “cross work” is

a handicraft that has square pattern, usually made on a

linen fabric with cross-overs, according to a model.

In the 20th century, because of the work of the canvas

was made easier and with less use of rope, so it was preferred

and still has been made. Embroidery is a very old

hand-crafted art that has been as old as human during

their entire lives. First examples are found in the Central

Asian Turks. This embroidery art has spread to migrants,

delegates to the west, and to other countries. Ornaments

and decoration that continue in traditional culture, beauty

has become lifestyles that people can not abandon during

their life.

In Anatolia, the proverb “Girl in the cradle, dowry in the

doorstep” (ıt means; as soon as a baby girl was born, her

family start preparations for wedding) suggests the importance

of the Turkish art of “craftsmanship”. Canvas

has always been on the agenda in terms of ease of processing,

convenience and durability, as well as being the

most preferred in our traditional culture. A large part of

the dowry chests of our young girls at every age and part

of their life are made from canvas.

Communication between people were made through motifs,

the motifs were handled from one hand to another,

and from one region to another. Embroideries are a kind

of hand-crafted art that reflects the mood of the Turkish

society, its strengths and abilities at the highest level.

Canvases, which have an important place in embroideries,

is a type of tradition that is most commonly and widely

practiced among Turkish folk traditions. Canvas is applied

differently in terms of color, subject and composition characteristics

from European-originated canvas processes is

in Anatolia and Rumeli. It has taken shape according to the

traditions, customs, emotions and thoughts of the Turkish

society and has become a commodity for the public by

acquiring a new identity in the hands of the Turkish woman,

in accordance with the characteristics of the society.

It is a kind of embroidery that every young girl knows how

to practice and places in her dowry. The Canvas which is

applied intensively at every corner of Anatolia has an important

place in our traditional Turkish embroidery.

In the program, students are taught how to make canvas

on etamine or normal fabric.

164

165



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KANAVİÇE CANVAS KANAVİÇE CANVAS

MUAZZEZ EREN

KISMET KOZPINAR

166 167



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KANAVİÇE CANVAS KANAVİÇE CANVAS

SEVDİYE TUNCA

ÇİĞDEM KOZPINAR

168 169



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

KANAVİÇE CANVAS KANAVİÇE CANVAS

SERAP MİRASYEDİ

BİLGE ASLANOĞLU

BİLGE ASLANOĞLU

SÜNDÜS DEMİRTAŞ

170 171



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GİYİM CLOTHING GİYİM CLOTHING

Giyim

Giyim başlangıçta, insanın örtünme içgüdüsü ile başlamış,

daha sonra estetik unsurların da işin içine katılmasıyla vazgeçilmez

bir ihtiyaç haline gelmiştir. Giyim ilkel toplumlardan

çağdaş toplum anlayışına geçerken önemini daha da

artıran bir olgu olmuştur. İlk insanın varoluşu ile birlikte doğan

bir kavram olan giyim, toplumların geleneklerini, göreneklerini,

zevklerini ve yaşayış biçimlerini ortaya koyan bir

yapıya sahiptir. Zamanla estetik öğelerin de bu faktörlere

katılmasıyla insan hayatının soyutlayamadığı bir kullanım

aracı ve ihtiyacı olan giyim, çeşitli akımların doğmasına yol

açmış ve kitleleri peşinden sürükleyen bir güç haline gelmiştir.

Giyim tarihine bakıldığında bu olgunun büyük değişikliklere

uğradığını görmek mümkündür. Günümüzde çalışma

alanlarına göre de giyim özellik kazanmaktadır. Ismarlama

giyimde kişi üzerinde alınan beden, bel, kalça ve uzunluk

ölçüleri kullanarak, model, kumaş seçimine özen gösterilir.

Hazır giyim (konfeksiyon)’de bir model, standart kalıplar

kullanarak serileme halinde kesilip bir dikiş payı kadar bırakılıp,

paylar belirli yerlerden çıtlatılır ve üst üste getirilerek

kıyafet hazırlanır. Butik tarzı giyim ise konfeksiyon üretiminin

ardından kıyafet modelinin kişinin bedenine uygun

çalışılması, kişinin isteği üzerine yapılan düzenlemelerle

en son şeklinin verilmesi olarak tanımlanabilir.

Giyim sosyal yapısı yönünden de çeşitlendirilebilir. Modern

giyim, klasik giyim gibi. Modern giyimi moda ile tarif edebiliriz.

Klasik giyim, geleneksel giyim, spor giyim, fantezi

giyim, folklorik giyim, üniformalar, iş elbiseleri, yas elbiseleri,

dini inançları simgeleyen elbiseler, mesaj ve duygu

belirtmek amacıyla giyilen giysilerin yanı sıra toplumsal ve

estetik değerler, dinsel inançlar, cinsiyet ve yaş, tabaka

ve meslekler gibi faktörlerin etkin olduğu tarzlar giyimin

gruplara ayrılmasına yol açmıştır. Giyim bir kültürde milliliği

oluşturan öğelerden biridir. Özellikle türlü milletlerin onları

diğer komşu milletlerden ayıran kendine özgü giyinme biçimi

ve giydikleri elbiseleridir. Giyim bir ülkenin, bir devrin,

bir kişinin özelliklerini belirten bir araçtır.

Zamanla küreselleşen dünya ile birlikte farklı toplumları ve

kültürleri oluşturan insanlar, geleneksel giyimin dışında ortak

bir dil gibi kullandıkları evrensel bir giyim tarzı oluşturmuşlardır.

Bu giyim biçiminin sınırlarını sadece yıldan yıla

farklı toplumların farklı kültürleri ile yoğrularak değişen ve

gelişen ama hep belli normlara sadık kalan moda akımları

şekillendirmektedir.

Günümüzde giyim, insanların kimlikleri hakkında önemli

ipuçları vermekte ve imaj yaratmakta etkin olmaktadır. Giyimin

önemini şu söz çok güzel açıklamaktadır, “İnsanlar kıyafetleri

ile karşılanır, bilgileri ile uğurlanırlar.” İlk çağlardan

bugüne dek sürekli değişmekle birlikte giyim kuşam her

zaman insanlar ve toplumlar için çok büyük önem taşımıştır.

Toplumlar ifade etmek istediklerini giysinin genel görünüşü

ile diğer insanlara ve toplumlara aktarmıştır. Çünkü

giyim, verilmek istenen mesajı en kolay ve açık bir şekilde

yansıtan obje olmuştur. Giyim, çağlar boyu üstlendiği bu

misyonu bundan sonra da evrensel boyutlarda taşımaya

devam edecektir.

Clothing

At the very beginning, clothing began with the instinct of

human being’s covering, the following years it became an

unquitable need by contributing the esthetic features into

the life style. Clothing became a life style of understanding

that got much more importance while passing from

the primitive society to the contemporary one. Clothing

which occurred an important concept with the creation of

the first human became a style that showed the societies

elements with these factors, it became a life style that

can’t be neglected for human, and this caused many usages,

and became a great force.

When having a look at the clothing history, it is possible

to see this concept had a lot of changes. Today clothing

changes according to the working conditions. In the tailor

made suit, using the measurements which are taken

on person; such as body size, waist, hip and length, it is

given importance to choosing fabrics. In the ready dress

made, a model is cut by using the standard patrons, and

cut in a quick and speedy way, left a certain sewing place,

and these places are cut in petty way, and put one over

another, in this way, the clothing, dresses are made. Butik

style of clothing can be defined as being tried on person’s

body, designed according to the person’s desire, so the

last shape and style is arranged.

Clothing can be varied in the social style, such as modern

clothing, classic clothing. We can define ‘modern clothing’

as fashion and also there are very many styles of clothing

such as; traditional clothing, sports clothing, fantasy clothing,

folkloric clothing, uniforms, work clothes, mourning

clothes, religious clothes and the clothes that carry symbols

of social and esthetics, religious beliefs, sex and age,

job and social life style and some other factors. Clothing is

one of the components which forms the nationality in clothing.

Nationalities have special clothing that distinguish

them from the other nationalities’ clothing. Every nation

has their own style of clothing. Clothing is kind of style

-device that shows any country’s specialty.

With the global world, people who created different cultures

and societies, formed common dressing styles. The

features of this dressing style are determined by fashion

designers. They usually take good care of maintaining in

the same fashion styles.

In our day, clothing gives us information about the person’s

identity and creates an image. There is a good saying;

people are welcomed by looking at their clothes and

are seen off their knowledge. Clothing has always played

an important role for people since ancient times. Societies

express their thoughts via the styles of their clothing because

clothing is an object that expresses the message

clearly. And it will carry on this mission forever to universal

dimensions.

ÖZGE YAYLACI

172

173



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GİYİM CLOTHING GİYİM CLOTHING

HATİCE ÇİL - SEDANUR ÖZTÜRK - AYŞE YAŞAR - NECMA YILDIRIM FATMA FİLİZ ŞAHİN - EMEL ŞENGÖÇMEN ÇİĞDEM KIZILCIM

174 175



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GİYİM CLOTHING GİYİM CLOTHING

SERPİL KARTAL

AYŞE CÖMERT

176 177



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

GİYİM CLOTHING GİYİM CLOTHING

RÜMEYSA ALDEMİR NERİMAN BUDAK MAKBULE KENAR SİBEL AKDENİZ HATİCE ÇELİK

178 179



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

İPEK HALI VE SILK CARPET AND İPEK HALI VE SILK CARPET AND

KUMAŞ DOKUMACILIĞI FABRIC WEAVING KUMAŞ DOKUMACILIĞI FABRIC WEAVING

İpek Halı ve

Kumaş Dokumacılığı

Dünyada bilinen ilk el halıları Orta Asya’da Türkler tarafından

dokunmuştur. Bu halıların günümüze kadar ulaşabilmiş

en eski örneğinin M.Ö 6-5. yüzyıllarda yapılmış olduğu ve

halen Leningrad müzesinde saklandığı bilinmektedir. Orta

Asya’nın kurak bölgelerinden batıya göç eden Türkler, kültürlerini,

sanatlarını, folklörlerini de yanlarında taşımışlar

ve yeni yerleştikleri bu verimli topraklarda yeni motiflerle,

yeni renklerle geleneksel olan bu halk sanatlarını daha da

zenginleştirmişlerdir.

Günümüzde 36 değişik yörede dokunan Türk halılarının

en nadide örnekleri tarihi ipek yolu üzerinde yer alan İstanbul’un

65 km. doğu uzantısındaki sahil kasabası Hereke’de

hayat bulmuştur. 1843’te dönemin padişahı Sultan

Abdülmecit tarafından kurulan Hereke Fabrika-i Hümayun

‘undan günümüze dek, Hereke halısı, kalitenin ve görkemin

simgesi olma özelliğini sürdürmüştür. Hereke halıları,

geleneksel Anadolu halıcılığının yüzyılımızdaki sentezidir.

Hereke halılarında, sanatının her dalında doğayı kucaklayan

Osmanlı toplumunun bu özelliklerini gösteren motifleri

ve diğer geleneksel sanatlarımızda olduğu gibi tasavvuf

kültürümüzden gelen sonsuzluk temasını bulmak mümkündür.

Desenler, sonsuzdan gelirmişcesine bordürden

halıya girmekte ve tekrar öteki bordürden sonsuza doğru

gidercesine kaybolmaktadır. Hereke halılarında başta lale,

goncagül, yaprak, karanfil, sümbül, badem, çiçek buketleri

olmak üzere ikiyüzden fazla çiçek motifi kullanılır; ve bu

motifler bir araya gelerek eşsiz desenler oluşturur.

Günümüzde Avrupa ve Amerika gibi, el halılarının büyük

miktarda alıcı bulduğu pazarlarda Hereke halılarının kopyalarını

dahi görmek mümkündür. Birçok halı üreticisi ülkelerce

kopyalanmaya çalışılan Hereke halıları, kopyalanamaz

özelliğini sadece desenlerinden değil; Bursa ilimizin

yemyeşil ve tazecik dut yapraklarıyla beslenmiş ipek böceklerinin

kozalarından elde edilen dünyanın en yüksek

kalitesindeki filatör ipeğinden de almaktadır.

Metrekaresine bir milyon çift düğüm atılarak yaklaşık on

ayda dokunan Hereke halılarının her aşaması kendine has

bir takım teknik özellikler ve çalışmalar da gerektiriyor.

Bursa ipeğiyle bir araya gelen Hereke ipek halıları BUSMEK

kursiyerlerinin ellerinde yeniden hayat bularak bu geleneksel

sanat gelecek nesillere aktarılmış oluyor.

Silk Carpet and

Fabric Weaving

First handmade carpets in the world are weaved by the

Turks in Central Asia. The oldest example of these carpets

have been weaved in the 6-5 BC centuries and are still

known to be stored in the museum in Leningrad. Turks

who migrated from arid Central Asia regions to the west

also carried their cultures, arts, the folklore with them

and in this fertile soil the new settlers enriched their

traditional arts with new motifs and new colours.

Today, the rarest examples of Turkish carpets weaved in

36 different regions has came true in Coasted town

Hereke which is situated on the historical silk road 65

km east of İstanbul. Hereke Carpet, From the Carpet Factory

(Fabrika-i hümayun)which was constructed in 1843

by the sultan Abdülmecit of that period, is still the best

quality and marvelous example of today. Hereke carpet

is the synthesis of Turkish traditonal Anatolian carpeting

of our century.

Hereke carpets, as the Ottoman society that embraces

every branch of art motifs indicating the nature of these

properties and the other traditional art can be found in

our infinity contact our Sufi culture. Patterns enter the

carpet from bordure such as from endless, and from the

other bordure goes to infinite and disappear again. In

Hereke carpets, tulip first and rosebud, leaves, carnations,

hyacinths, almonds,are used for more than two hundreds

floral motifs, and these motifs come together to create

unique patterns.

Today, it is possible to see copies of Hereke carpets at the

markets which finds large amounts of buyers of hand-made

carpets as in Europe and America. Hereke carpets those

have been tried to be copied by many carpet manufacturer

countries, have speciality which can’t be copied

,not only from their designs; but from the world’s greatest

qualified phthalate silk obtained from the cocoons of silk

worms fed on green and fresh mulberry leaves of our city

of Bursa.

In every stage of Hereke carpets, a million pairs of nodes

are made for every per square meters and woved in ten

months and also required own specifications and work.

Hereke silk carpets caming together with BURSA silk, this

traditional art came back to life again for the future generations

in hands of trainees at BUSMEK.

180

181



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

RABİYA KARHAN

ÜMMÜŞ ÖZDEMİR

182 183



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

İPEK HALI VE SILK CARPET AND İPEK HALI VE SILK CARPET AND

KUMAŞ DOKUMACILIĞI FABRIC WEAVING KUMAŞ DOKUMACILIĞI FABRIC WEAVING

UMURBEY İPEK ÜRETİM

ve TASARIM MERKEZİ

184

185



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

İPEK HALI VE

KUMAŞ DOKUMACILIĞI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

SILK CARPET AND

FABRIC WEAVING

BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

İPEK HALI VE

KUMAŞ DOKUMACILIĞI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

SILK CARPET AND

FABRIC WEAVING

UMURBEY İPEK ÜRETİM

ve TASARIM MERKEZİ

186 187



BUSMEK EL SANATLARI ALBÜMÜ

İPEK HALI VE

KUMAŞ DOKUMACILIĞI

BUSMEK HANDICRAFTS ALBUM

SILK CARPET AND

FABRIC WEAVING

UMURBEY İPEK ÜRETİM ve TASARIM MERKEZİ

188

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!