Z.SIRALI (1)

Uzun yıllardır suçlular üzerinde yapılan birçok araştırma ve psikolojik deney, hayvan hakları
konusunda verilen mücadelenin önemine işaret etmektedir. Şiddet suçları işleyen birçok
mahkûm üzerinde yapılan araştırma ve deneylerde, bu kişilerin çocukluk veya gençlik
dönemlerinde hayvanlara kötü muamele ettikleri görülmüştür. Tam da bu sebeple; bu haklı
mücadelenin temelini, hayvan sevgisinden de önce toplum güvenliği üzerine oturtmak çok daha
yerinde olacaktır. Hayvana kötü muameleden insanın suç işleme ihtimalinin, diğerlerine oranla
çok daha yüksek olduğu artık bilinen bir gerçektir.
Avrupa Birliği uyum çerçevesinde çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Yasası, hayvanlara
yapılacak fiili müdahaleyi suç kapsamına almamış, Kabahatler Kanunu çerçevesinde
değerlendirmiştir. Savcılarımıza re’sen takip yetkisi verilmemiş ve hayvana kötü muamele
şikayete bağlı suçlardan sayılmıştır. Üstelik yapılan suç kişinin adli sicil kaydına bile işlememekte
ve para cezasıyla geçiştirilmektedir. Bu sebeple hayvanlara eziyet eden, ırzına geçen, öldüren
birçok kişi tespit ve tescil edilememektedir. Dili olmayan, derdini anlatamayan, insanların
zulmünde ezilen bu hayvanları korumak bir avuç hayvan severe kalmıştır.
MertVan&Partners
Anılan yasaya göre; bir hayvana kötü muamele edenler maalesef Kabahatler Kanunu'na göre
para cezasıyla cezalandırılmaktadır. Ülkemizde hayvanlara yönelik gerçekleştirilen tecavüz,
işkence, kötü muamele, sakat bırakma, dövüştürme ve dövme gibi eylemler suç sayılmakla
birlikte, bu tip insanlık dışı muamelelerin failleri, mevcut yasa cezayı gerektirmediğinden, yasak
yerde sigara içenlerle aynı cezaya tabi tutulmaktadır. Hayvana kötü muamele eden birinin Türk
Ceza Kanunu kapsamında değerlendirilmesi ancak bahsi geçen hayvanın sahipli olması
olasılığında mümkündür. Bu halde hayvan sahibinin şikâyeti üzerine, kötü muamele eden
yargılanabilmekteyse de suç, şikayete bağlı olduğundan; bu kişinin davayı takip etmemesi yahut
şikayetini geri alması gibi nedenlerle, açılan az sayıda dava da düşmektedir. Sahipli hayvana
kötü muamele sebebiyle yapılan yargılamanın tamamlanması halinde çıkabilecek ceza en fazla 4
ay hapis olup, bu da para cezasına çevrilebilir niteliktedir. Zaten çoğunlukla bu tip suçların faili
de bulunamadığı için bu kabahat, yapanın yanına kar kalmaktadır. Hatta hayvan ölürken bile
devlet para kazanmaktadır. Bu yasanın cezai yaptırımları etkisiz kaldığından, hayvanlara yapılan
eziyetlerin maalesef giderek arttığına tanık olunmaktadır.
Bunlara ek olarak; halen yürütülen Anayasa çalışmaları ve bu bağlamda süren tartışmalar
içinde "Hayvan Hakları" da kendisine yer bulmuştur. Bu durum da bize hayvan haklarının
tanınmasının, hayvanların haklarına saygı gösterilmesinin anayasa ile teminat altına alınmaya
çalışıldığını göstermektedir. Bu çalışmalar memnuniyetle karşılanırken, 5199 sayılı yasada