yüksek dayanımlı beton ve yapı maliyeti - dogateknik.com.tr

1. GİRİŞ
Ülkemizde <strong>yapı</strong>ların büyük bir bölümü <strong>beton</strong>arme taşıyıcı sistem ile tasarlanmıştır.
Betonarme elemanlar, <strong>beton</strong> <strong>ve</strong> çelik donatının birleşimi olarak tarif edilebilir. Beton ise
çimento, su <strong>ve</strong> agreganın karışımından oluşan yapay taştır. Gerçek bir <strong>beton</strong> ise
muka<strong>ve</strong>meti <strong>yüksek</strong>, dış etkilere karşı dayanıklı, boşluksuz <strong>ve</strong> geçirgenliği olmayan bir
malzeme olmalıdır [1]. Betonda aranan diğer bir özellikte, servis ömrü boyunca beklenen
davranışı sergilemesidir. Betonun servis ömrü ise durabilitesi (dayanıklılığı) ile orantılı
olmaktadır [2]. Yapıda <strong>beton</strong>un kalitesini belirleyen aşamalar şu şekilde özetlenebilir;
tasarım, üretim, taşıma, yerleştirme <strong>ve</strong> kürdür [3]. Durabilitesi <strong>ve</strong> mukavameti <strong>yüksek</strong> bir
<strong>beton</strong> elde etmek; <strong>beton</strong> boşluk <strong>yapı</strong>sına, hidratasyon gelişimine, çimento özellikleri <strong>ve</strong>
su/çimento oranına bağlıdır [4]. TS 500’e göre <strong>beton</strong> dayanımları Tablo 1’ de
<strong>ve</strong>rilmektedir [5].
Tablo 1. Beton Sınıflarının Muka<strong>ve</strong>met Değerleri
Sınıfı Silindir
(N/mm 2 )
Küp
(N/mm 2 )
C 16 16 20
C 20 20 25
C 25 25 30
C 30 30 35
C 35 35 40
Son dört yıl içerisinde yaşanan depremler <strong>ve</strong> felaketler ülkemizde <strong>beton</strong> kalitesinin
önemini gündeme getirmiştir. Düşey yükler altında yeterli gibi görünen bir kalitesiz
<strong>beton</strong>un, yatay yüklerin etkimesi ile birlikte ufalandığı, toz gibi dağıldığı <strong>ve</strong> çelik donatıyı
saramadığı diğer bir deyişle aderansı sağlayamadığı gözlenmektedir. Bir <strong>beton</strong>, basınç
gerilmelerine dayanıklı, donatıyı sararak burkulmayı önlediği <strong>ve</strong> donatı sıyrılmasına
müsaade etmediği sürece kaliteli bir <strong>beton</strong> olarak kabul edilebilir. Marmara depremi
sonrasında belirli bölgelerdeki <strong>yapı</strong>lardan alınan karot numunelerin <strong>beton</strong> muka<strong>ve</strong>meti;
Bağcılar 8,1- Avcılar 7,9- Adapazarı 16,2- Kocaeli 16,2- Yalova 18,2- Çınarcık 5,4-
Gölcük 11,7 N/mm 2 bulunmuştur [6]. Bu da bir çok bölgede üretilen <strong>beton</strong>ların C 14
<strong>beton</strong>unu dahi sağlamadığını göstermektedir. İstanbul’ da <strong>yapı</strong>lan 2879 adet karot
numunesi çalışmasında ise proje muka<strong>ve</strong>metlerinin yakalanamadığı gözlenmiştir [7].
Beton dayanımı kadar önemli bir husus ta <strong>beton</strong>un durabilitesidir. Yapılan araştırmalar
<strong>beton</strong> dayanımının <strong>yüksek</strong> olmasına karşın dayanıklılığının (durabilite) aynı oranda <strong>yüksek</strong>
olamayacağına dikkat çekmektedir. Araştırmacılar <strong>beton</strong> dayanımı <strong>ve</strong> dayanıklılığının C 30
<strong>beton</strong> <strong>ve</strong> üzerinde aynı anda sağlanabileceği konusunda hem fikirdirler. Kaliteli <strong>ve</strong> uzun
ömürlü bir binanın C 30 <strong>beton</strong> <strong>ve</strong> üzeri <strong>beton</strong>larla sağlanabileceği bir gerçektir. Gelişmiş
ülkelere göz gezdirildiğinde Avrupa Birliğine üye ülkelerde <strong>ve</strong> Amerika’da C25 altında
<strong>beton</strong> kullanımına izin <strong>ve</strong>rilmemekle birlikte C30 <strong>ve</strong> C 35 <strong>beton</strong>ları yaygın olarak
kullanılmaktadır.
Yapılan bütün çalışmalar ışığında sağlam bir <strong>yapı</strong> elde edilebilmek için <strong>beton</strong> sınıfının
önemi bir kez daha görülmüştür. Bu sebeple 1997 Ocak ayında yürürlüğe giren Afet
Yönetmeliği, <strong>beton</strong> muka<strong>ve</strong>metinin en az 16 N/mm 2 , 1. Ve 2. Derece deprem bölgelerinde
ise bu değerin 20 N/mm 2 olması gerektiğini şart koşmuştur. Kaliteli <strong>ve</strong> dayanıklı bir <strong>yapı</strong>
ancak dayanımı <strong>yüksek</strong> bir <strong>beton</strong> ile sağlanabilir. Bu çalışma ile <strong>beton</strong> sınıflarının