cebir gazetesi

Şubat 2024
CEBİR GAZETESİ
Matematikte her daim gündem hakkında bilginiz olsun
Matematik kelimesinin anlamı ve
kökeni nereden geliyor?
İnsanlık tarihinin en eski
bilimlerinden biri olan matematik,
sayılar ve şekilleri inceleyen bilim
olarak çoğumuz tarafından
bilinmektedir. Geçmişten günümüze
değişen ve gelişen her şey gibi
matematik de değişim ve gelişime
uğramıştır. Matematiğe sanat
diyenler olduğu gibi, Galileo’nun
“tabiat matematik dilinde
yazılmıştır” sözü meşhurdur.
Sözcüğün kökeni ise; eski Yunanca’da
“ben bilirim” anlamına gelen
“Matesis” kelimesinden gelmektedir.
Matematik, insan zihninin idrak
edebildiği bütün kavramların ve bu
kavramlar arasındaki bütün
ilişkilerin ifade edildiği dildir.
- AİDOS 2000
Matematik, dünyayı anlamamızda
ve yaşadığımız çevreyi geliştirmede
başvurduğumuz bir yardımcıdır.
- Baykul
1

KATKIDA BULUNANLAR:
İmtiyaz Sahibi: 50. Yıl Tahran Anadolu Lisesi
Okul Müdürü: Ahmet Hamdi ÖZDARENDELİ
Genel Yayın Öğretmeni: Nilgün BÜYÜKLÜ
Yayın Koordinatörü: Nazan TAŞKINER
Editör: Selin ÖZGÜR
Sorumlu Yazı İşleri Genel Müdürü: Kevser DANIŞMAN
Yazı İnceleme Komisyonu: Sema GÜL,Berrak DENİZER,Eda ÖZCAN
İÇİNDEKİLER:
Matematik kelimesinin anlamı ve kökeni (sayfa 1)
Neden matematik öğreniyoruz? (sayfa 3)
Matematik ile ilgili 5 şaşırtıcı gerçek! (sayfa 4)
Matematik olimpiyatında tarihi başarı(sayfa 5)
Durakta matematik projesi (sayfa 5)
MEB,matematik seferberliği başlatıyor (sayfa 6)
Matematik seferberliğine Matematik Evi ile destek (sayfa 7)
Erken çocuklukta matematik eğitimi (sayfa 7)
Matematik bir icat mı yoksa keşif mi?(sayfa 8)
Matematikte ilkler (sayfa 9)
Matematikte nasıl başarılı oluınur? (sayfa 10)
Önemli Türk İslam matematikçileri (sayfa 11)
Sudoku bulmacası (sayfa 12)
2

Neden Matematik Öğreniyoruz?
BİLİYOR MUYDUN?
Aslında Her Şey Matematik!
İnsanoğlu varoluşundan beri korkuyla,şüpheyle ve
merakla evreni bilmeye ve doğaya egemen olmaya
çabalamıştır.Gizlerini bilmediği için doğa
olaylarını,yüzbinlerce yıl boyunca ya korkuyla gözlemiş ya
da bir kaos olarak görmüştür.Oysa evrenin mükemmel bir
düzeni vardır.Bugün ay ve güneş tutulmalarından
korkmuyor ve bu olayları basit aritmetik cebir ve geometri
bilgileri ile açıklayabiliyoruz.Işığın nasıl yayıldığını
biliyoruz.Barajlar kuruyor evlere fabrikalara enerji
akıtıyoruz.
Süper bilgisayarlar üretiyor ve onbinlerce kişinin
onbinlerce yılda bitiremeyeceği işlemleri saniyelerde
yapıyoruz.
Bütün bunları matematikle yapıyoruzMatematik yalnızca
çağdaş bilim ve tekniğin temel aracı
değildir...Tıp,sosyal,siyasal,ekonomik bilimler v.b.
matematiksel yöntemlere büyük ölçüde dayanmak
zorundadır.
Matematik, temeli
mantığa dayanan bir
sistemdir ve zihni
geliştiren bir araç olarak
kişiye rasyonel bakış
açısı kazandırır. Kişiye
özgür ve ön yargısız bir
düşünce ortamı yaratır.
İnsanın sistemli,
mantıklı, tutarlı
düşünmesini sağlar.
“Bilim deyince, onda hakikat diye
öne sürdüğü önermelerin pekin
olmasını ister; pekinlik ise en
mükemmel şekliyle matematikte
bulunur. O halde bilim o
disiplindir ki; önermeleri
matematikle ifade edilir. O zaman
matematiği kullanmayan
disiplinler bilimin dışında
kalacaklardır.”
-M.Kemal Atatürk
Kısaca, matematik insan aklının yarattığı en büyük
ortak değerdir. Evrenselliği onun gücüdür.
Çağları aşarak bize ulaşmıştır. Çağları aşarak yeni
kuşaklara ulaşacaktır. Büyüyerek,
gelişerek, insanlığa hizmet edecek; her zaman taze ve
doğru kalacaktir.
3

Matematik ile ilgili 5 Şaşırtıcı Gerçek!
1- Pi sayısının içinde tüm her şey vardır.
Bu garip gelebilir ama herkesin doğum tarihinden
tutun kimlik numarasına tüm sayılar pi sayısının
içinde vardır. Pi sayısı bu yüzden de olağanüstü bir
sayıdır
2- Doğa, Fibonacci dizilerini sever
Ayçiçeklerinin sarmal şekilleri ve doğadaki diğer
desenler bir Fibonacci dizisini izler; burada iki sayıyı
ekledikten sonra diğer sayıyı üstüne ekleme ile elde
edilen dizidir. Altın oran diyebiliriz. Doğada çok fazla
bu tekrarı görürüz. Kabuklarda, çiçeklerde ve hatta
kelebeklerde… (1+ 1= 2+3=5+8, vb.)
3- Kalabalık bir odada iki kişi muhtemelen bir doğum
gününü paylaşır
23 kişi olan bir odada doğum günü aynı olan kişi
sayısı %50’dir. Odada 75 kişi varken şans yüzde 99’a
yükseliyor!
4- Bunları çarpmak her zaman size palindromik
sayılar verir
111,111,111 × 111,111,111’i çarparsanız,
12,345,678,987,654,321 elde edersiniz – ileri ve geriye
sayan sayılar elde edersiniz.. Ve bunlarda, 11 x 11
(121) sadece 1 x 1 (1) ‘e kadar geriye doğru çalışır.
5- Evren, Googolplex için yeterince büyük değil.
Bir googolplex, bir googolün kuvvetine 10 üzeri veya
10 üzeri 10 üzeri 100 kuvvetine eşittir. Bilinen
evrenimiz bunu kağıda yazmak için yeterli alana sahip
değildir. Bu toplamı bir bilgisayarda yapmaya
çalışırsanız, cevabı asla alamazsınız çünkü yeterli
hafızaya sahip olmayacaktır.
4

SON DAKİKA YENİ MATEMATİK GELİŞMELERİ!
Türkiye, 'Avrupa Kızlar Matematik
Olimpiyatı'nda 2'nci oldu!
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan
yapılan yazılı açıklamaya göre; 13-19
Nisan 2023 tarihlerinde Slovenya’nın
Portoroz şehrinde düzenlenen ve 55
ülkeden 213 öğrencinin yarıştığı 12'nci
Avrupa Kızlar Matematik
Olimpiyatı’nda Türkiye'yi temsil eden
öğrenciler, 2 altın ve 2 gümüş madalya
kazandı. Soruların tamamını çözerek
altın madalya alan 2 öğrenci Avrupa
sıralamasında 1'inci olurken, Türkiye,
55 ülke arasında ülke sıralamasında
2'inci oldu.
"Durakta Matematik" Projesiyle
Matematik Her Yerde!
Karamanoğlu Mehmet Bey İlkokulu öğrencileri,
Okul Müdürü Memiş Memiş, Anasınıfı
Öğretmeni Raziye Gençer Petek ve İl Milli
Eğitim Müdürü Mehmet Çalışkan'ın katıldığı
etkinlikle il merkezindeki duraklara proje
kapsamında hazırlanan afişler asıldı.
Projeyle ilgili olarak katılımcılara bilgi veren
Raziye Gençer Petek, matematiğin severek
öğrenilmesini sağlamayı hedeflediklerini
belirtti. Raziye Gençer Petek, "Bugün açılışını
yapmış olduğumuz "Durakta Matematik"
Projesi bir e-twinning projesidir. Proje
Osmaniye'de matematik öğretmeni olarak
görev yapan Mukaddes Karip tarafından
başlatılmıştır." dedi.
5

MATEMATİK SEFERBERLİĞİNİN AYRINTILARI BELLİ OLDU:
MÜZİK VE DANSLA ÖĞRETİLECEK,ATÖLYELER KURULACAK
MEB'in matematiği 'korkulan ders' olmaktan çıkarmak için başlattığı
seferberliğin ayrıntıları şekillenmeye başladı. Matematik artık sadece okulda
değil, gezici müzelerle, çizgi filmlerle, müzikle ve el sanatlarıyla da öğretilecek.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) birçok öğrencinin en çok
zorlandığı ders olan matematikle ilgili yeni bir dönem
başlatıyor. İlkokuldan liseye kadar tüm kademlerde matematik
dersinin daha çok sevilmesi için ülke genelinde bugün
seferberlik başlatılıyor.
Sabah'ın haberine göre, öğrencilerin matematiği daha iyi
anlaması için gezici müzelerden çizgi filmlere, teknolojiden el
sanatlarına kadar birçok alanda çalışmalar yapılacak.
Matematik hayatla iç içe olacak. "Her an her yerde matematik"
sloganıyla dersin eğlenceli bir hale getirilmesi amaçlanıyor.
Çocukların matematiksel düşünme becerisi kazanacağı
matematik seferberliği için öğrenci, öğretmen, veli, yönetici,
üniversiteler ve diğer tüm paydaşlarla birlikte hareket edilecek.
TÜBİTAK ile işbirliği ile yapılacak çalışmalar şöyle:
Okullarda matematik atölyeleri kurulacak.
Gezici matematik müzesi açılacak.
TRT ile işbirliği yapılarak matematik çizgi filmleri hazırlanacak.
Okul öncesi ve temel eğitim düzeyindeki çocukları olan velilerin kullanımı için bir uygulama
tasarlanacak.
"Her an her yerde matematik" hedefi için mesleki gelişim toplulukları oluşturulacak.
Bu kapsamda kültürel öğelerin, yerel el sanatlarının içinde matematik işlenecek.
Müzik derslerinde matematik de olacak. Örneğin, fraktal konusu işlenirken müzikle eşleştirme
yapılacak, kesirler işlenecek.
Ritim duyusu için matematik, dans ve drama etkinlikleriyle birlikte yapılacak.
Okul-ev çevresinde matematikle bağ kurma çalışmaları yapılacak.
Temel ve orta öğretim için her ay bir "ayın matematik konusu" belirlenecek ve onunla ilgili farklı
öğretim yöntemleri belirlenecek.
Öğrencilerin matematik eğitiminde yaşadıkları sorunları dile getirebilecekleri ve çözüm önerileri
sunabilecekleri rehber öğretmenler tarafından matematik teşhis toplantıları düzenlenecek.
Matematik tarihinin işleneceği toplantılar yapılacak.
Astronomi takvimine benzer şekilde matematik takvimi hazırlanacak. Takvimdeki sayılarla ilişkili
hikâyelerin olduğu, belirli bir tarihte matematikle ilgili bir bilginin yer aldığı bir takvim tasarlanacak.
6

EYÜPSULTANLI ÖĞRENCİLER YARIYIL TATİLİNDE
MATEMATİK EVİ’NDE
Eyüpsultan Belediyesi’nin, ilçede bulunan öğrencilere
sömestir hediyesi olarak düzenlediği Eyüpsultan
Sömestir Festivali, Matematik Evi’nde de devam
ediyor. Etkinliklerde öğrenciler, matematiğin kolay ve
eğlenceli yanlarıyla tanışıyor.
Eyüpsultan Sömestir Festivali birbirinden renkli ve
eğlenceli aktivitelerle devam ediyor. Festival
çerçevesinde, Matematik Evi’nde de bir dizi etkinlik
düzenleniyor.
Öğrenciler, matematiğin eğlenceli ve ilginç taraflarıyla
tanışıyorlar.
Etkinliklerde günlük hayattaki matematiğin gerçek,
eğlenceli ve ilginç taraflarına dikkat çeken, rakamlarla
oynamayı, formüllere dokunmayı, problemleri severek
çözmeyi mümkün kılan atölye çalışmaları yapılıyor.
ERKEN ÇOCUKLUKTA MATEMATİK EĞİTİMİ
UNICEF gibi birçok uluslararası kuruluş gelişimin
en hızlı olduğu erken çocukluk dönemini 0-8 yaş
arası olarak ele alıyor. Yapılan çalışmalara göre bu
dönemde çocuklar, güçlü matematiksel algılara
sahip oluyor.
Ayrıca çocukların bu yaş aralığında matematikle
ilgili edineceği tecrübeler onların ileriki yaşlarında
da etkisini gösteriyor. Bursa Uludağ Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi
Bölümü Matematik Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Gül Kaleli Yılmaz, erken çocuklukta
matematik eğitiminin ailede başlaması gerektiğini
söylüyor. Prof. Dr. Yılmaz, Hürriyet’teki sayfasında
yer alan yazısında erken çocukluk döneminde
matematik eğitiminin nasıl planlanması gerektiğini
anlatarak ebeveynlere ve eğitimcilere yol haritası
çiziyor.
7

8
Çözümsüz Bir Soru:
Matematik Bir İcat Mı
Yoksa Zamanla Keşfedilen
Bir Gerçeklik Mi?
Platonist akımın savunucuları matematiği
bir keşif olarak görür. Onlar için
matematiksel nesneler (sayı, küme,
fonksiyon, üçgen ve benzerleri) insan
zihninden, dilden ve fiziksel gerçeklikten
bağımsız olarak vardır. Platonistlere göre
tüm teoremler biz onların doğru olduğunu
bilmezken bile bağımsız nesnel bir
gerçeklik olarak vardırlar ve doğrudurlar.
Formalist akım, insanın mükemmel
bir soyutlamayla matematiği
yarattığını söyler. Formalistlere göre
matematiksel nesneler mevcut
değildir, dolayısıyla keşfedilemezler.
Matematiksel formüller fiziksel olana
uygulanır ve anlam kazanır. Sadece
formül olarak bir değeri yoktur.
Keşfedilen şey fiziksel dünyadır,
matematik değil; çünkü doğada
matematik yoktur. Bu düşünceyi ünlü
Alman matematikçi Leopold
Kronecker’in (1823-1891) şu sözü çok
iyi anlatır. “Tamsayılar Tanrı
tarafından yaratılmışlardır, gerisi
insan işidir.”
Kısacası “Keşif mi icat mı?” sorusu
matematik felsefesi hatta felsefe alanında
yürütülen tartışmaların sonucunda ortaya
çıkmıştır. Matematiğin bir keşif olduğunu
düşünenler ile onun bir icat olduğunu
düşünenler arasındaki tartışma sonsuza
kadar sürebilir. Sorunun 2.300 yıldır var
olduğu göz önüne alındığında, bu gizemin
yakın zamanda çözülmesi de pek olası değil.

Matematikte İlkler
İlk Defa Sıfırın Kullanılması
İlk Pascal Üçgeni
Harezmî,9. yy’da sıfırı buldu. Daha önceki
yıllarda sıfır yerine boşluk bırakılıyordu.Bu da
zaman zaman işlem hatalarına yol
açıyordu.İlk olarak Türk matematikçi sıfırı
Avrupalılara tanıttı ve hemen kabul gördü.
İlk Logaritma Cetveli
1614 yılında İskoç Napier tarafından bulundu.
İlk Defa Sinüsün Kullanılması
Battanî,10.yy’da sinüs ile hesaplar yapmaya
başladı.
İlk Defa Tanjantın Kullanılması
Ebu’l Vefa,10.yy’da matematiğe tanjantı
getirdi.
İlk Defa Algoritmanın Kullanılması
Harezmî,9. yy’da.(Algoritma ismi
Harezmî’nin değişmiş hâlidir.)
9
Ömer Hayyam. 11.yy.’da buldu.
İlk matematik kitabı
MS 500 civarında, Aryabhata, mantık veya
tümdengelimli metodoloji duygusu olmaksızın,
astronomi ve matematiksel ölçmede kullanılan
hesaplama kurallarını tamamlamayı amaçlayan,
nazım biçiminde yazılmış ince bir cilt olan
Aryabhatiya'yı yazdı.
İlk Binom Açılımı
Ömer Hayyam. 11.yy.’da buldu.
İlk Kadın Matematikçi
Tarih tarafından kaydedilen ilk kadın
matematikçi İskenderiyeli Hypatia'ydı (MS
350 - 415).
İlk Kez Eşittir İşaretini Kullanan Matematikçi
Eşittir İşareti (=): 1557 yılında ilk kez
matematikçi Robert Recorde tarafından
kullanıldı.

Matematikte
Başarının 7 Kuralı
Formülleri ezberlemek yerine mantığını
anlayın.Sonra renkli post-itlere yazarak
görebileceğiniz bir yere asın.
Okuyarak değil yazarak çalışın.
Örnek soruları kendiniz de çözmeye
çalışın.
Önce çözümlü sorulardan başlayın.
Kolaydan zora doğru ilerleyin.
Konu ile ilgili birden fazla kaynaktan
soru çözün. Farklı soru tiplerini
görmeniz bu ders için önemli!
Yanlış yaptığınız veya boş bıraktığınız
soruların doğrusunu mutlaka ama
mutlaka öğrenin!
Herkesi Zorlayacak
Olan O Soru!
1 ile 10 arası tüm
sayılara tam olarak
bölünebilen en küçük
sayı hangisidir? Yani,
3’e de, 7’ye de, 4’e de
bölünse bölüm bir tam
sayı, kalan sıfır olmalı.
Ve süreniz başladı…
Bana bir soru sorulsa ve 1 saat süre
tanınsa,tanınan sürenin 45 dakikasını
soruyu okumaya ve anlamaya 10
dakikasını çözüm yolu
geliştirmeye,kalan zamanı da çözmeye
ayırırım
-Albert Einstein
10
Matematik esas olarak sabır
olayıdır. Belleyerek değil
keşfederek anlamak gerekir.
-Cahit Arf

11
Önemli Türk İslam Matematikçileri
Bin Musa el-Harezmi, Horasan’da
dünyaya gelmiş, çalışmalarının
çoğunu Bağdat’ta yürütmüştür.
Matematik, astronomi ve coğrafya
konularında birçok çalışma yapan
Türk-İslam matematikçimiz,
cebrin kurucusudur.
1878 yılına kadar ABD'nin Rhode Island eyaletinde
kaldı ve bu süre içinde matematikle uğraştı; Linear
Algebra adlı İngilizce kitabını bu sırada yazmış ve
Argand'ın kompleks sayılarla ilgili teorisinde ileri
sürdüğü çarpımı üç boyutlu uzaya uygulamanın bir
yolunu bulmuştur.
Cisimlerin kuadratik formlarının
sınıflandırılmasında ortaya çıkan ve kendi adıyla
anılan “Arf Sabiti“, “Arf Halkaları” ve “Arf
Kapanışları” gibi terimleri bularak, matematik
ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu.
Medreselerde matematik derslerinin
okutulmasında önemli bir rolü olan Ali Kuşçu, aynı
zamanda İstanbul'un enlem ve boylamlarını
ölçmüş ve çeşitli güneş saatleri yapmıştır.
Astronomi ve matematik alanında iki önemli eser
kaleme alan Kuşçu, Otlukbeli Zaferi'nden sonra
Fatih Sultan Mehmet'e Fethiye eserini sundu.

SUDOKU BULMACA
SUDOKU
BİR AKIL OYUNUDUR!
Uzun yıllar Japonyayı kasıp kavurduktan sonra tüm
dünyaya yayılan SUDOKU her biri dokuz kutuya
bölünmüş,dokuz büyük kareye,ilk dokuz rakamı
yerleştirme sanatıdır.
SUDOKU BEYNİMİZİ GELİŞTİRİR!
Bulmacayı doğru çözebilmek için her satır,her
sütun ve üçer üçlük her kutuyu,1'den 9'a kadar
rakamları yalnızca bir kez kullanarak doldurmanız
gerekiyor.
Kaynaklar:
https://www.ntv.com.tr/matematik
https://www.matematikciler.com/matematikte-ilkler/
https://odtunet.com/matematik-ilginc-bilgi/
https://www.tanmatematikfenakademisi.com/m
atematik-kelimesinin-anlami-ve-kokeni/
12
https://www.google.com/url?
sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.derskocu.com%ust=1
706708321905000&source=images&cd=vfe&opi=89978
449&ved=0CBQQjhxqFwoTCJCCyYyehYQDFQAAAAAd
AAAAABAE
https://www.matematiksel.org/matematik-kesifmi-yoksa-icat-mi/
https://egitim.com/unlu-turk-islammatematikcileri
2Fmatematik-dersine-nasilcalisilir%2F&psig=AOvVaw38bILev6yFYTtG
sOrJ5Mb8&