Zaza Aydın ve Kurumlarının Basın Açıklaması - 1 Zazaca ... - Zazaki.de
Zaza Aydın ve Kurumlarının Basın Açıklaması - 1 Zazaca ... - Zazaki.de
Zaza Aydın ve Kurumlarının Basın Açıklaması - 1 Zazaca ... - Zazaki.de
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Zaza</strong> <strong>Aydın</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kurumlarının</strong> <strong>Basın</strong> <strong>Açıklaması</strong> - 1<br />
<strong>Zaza</strong>ca Kürtçe <strong>de</strong>ğil, <strong>Zaza</strong>lar Kürt <strong>de</strong>ğil<br />
Ülkemiz<strong>de</strong> başlatılan <strong>de</strong>mokratikleşme süreci içerisin<strong>de</strong> çözülmesi gereken sorunlardan birisi <strong>de</strong><br />
<strong>Zaza</strong> Sorunu’dur. Çok halklı Avrupa <strong>de</strong>vletlerin<strong>de</strong>, bilindiği gibi etnik sorunlar <strong>de</strong>mokratik bir<br />
anlayışla anayasada, kanuni <strong>ve</strong> siyasi düzey<strong>de</strong> eşitlik <strong>ve</strong> eşit muamele temelin<strong>de</strong> bir düzenleme<br />
yapılarak nihai <strong>ve</strong> kalıcı bir çözüme bağlanıp barışçı <strong>ve</strong> huzurlu bir ortam yaratılmıştır. Mesela dört<br />
resmi dilli İsviçre (Almanca, Fransızca, İtalyanca, Reto Romanca), üç resmi dilli İspanya<br />
(İspanyolca, Katalanca, Baskça), iki resmi dilli Belçika (Flemce, Valonca), vs.<br />
Bu misallerle görülüyorki, bazılarının iddia ettiği gibi, dillerin resmi tanınmasıyla hiçbir ülke<br />
bölünmemiş, tersine gelişmiştir.<br />
Bu ülkeler<strong>de</strong> etnik halkların varlığı, dili <strong>ve</strong> kültürü anayasada resmen tanınarak eğitim, kültür <strong>ve</strong><br />
siyasi düzey<strong>de</strong> eşitlik <strong>ve</strong> eşit muamele temelin<strong>de</strong> kanuni bir düzenleme yapılarak sosyal barışçı,<br />
rahat <strong>ve</strong> huzurlu bir ortama kavuşmuştur.<br />
Toplumsal sorunları çözmeyen, bunların çözümünü baskı <strong>ve</strong> yasaklarla engelleyen ülkeler<br />
ekonomik, sosyal <strong>ve</strong> kültürel bakımdan ilerliyemez, ülkemiz<strong>de</strong> olduğu gibi daima geri kalır.<br />
1921 <strong>de</strong> Koçkiri’<strong>de</strong>, 1925 te Şeyh Sait hareketin<strong>de</strong>, 1937-38 <strong>de</strong> Dersim’<strong>de</strong> <strong>Zaza</strong> halkına karşı<br />
yapılan askeri saldırılar <strong>de</strong>rin <strong>ve</strong> kanlı bir iz bırakmış, açılan yaralar, aradan bunca zaman <strong>ve</strong> birkaç<br />
nesil geçmesine rağmen, henüz kapanmamıştır.<br />
<strong>Zaza</strong> halkı bir yandan şid<strong>de</strong>tli <strong>ve</strong> zoraki Türk asimilasyonuna maruz kalırken, diğer yandan da Kürt<br />
baskı <strong>ve</strong> asimilasyonuyla karşı karşıyadır.<br />
Devlet kurumları 1990 yıllarına kadar <strong>Zaza</strong>ları Türk, <strong>Zaza</strong>cayı da Türkçenin bir lehçesi olarak<br />
tanımlıyordu. Kürt milliyetçileri <strong>de</strong> bunun tersine <strong>Zaza</strong>ları Kürt, <strong>Zaza</strong>cayı da Kürtçenin bir lehçesi<br />
olduğunu propağanda etmektedir. Devlet bu iddiadan kısmen vazgeçti fakat öbürleri halen <strong>de</strong>vam<br />
ediyor. Her iki iddia da siyasi bir asimilasyon i<strong>de</strong>olojisidir. Yani biri türkleştirmeye, öbürü <strong>de</strong><br />
kürtleştirmeye çalışıyor. İkisinin amacı da <strong>Zaza</strong> dilini eriterek yok edip, <strong>Zaza</strong> halkını tarih<br />
sahnesin<strong>de</strong>n silmektir.<br />
<strong>Zaza</strong> halkı ağır askeri saldırılarla çok zulüm görmüş, ön<strong>de</strong>r <strong>ve</strong> aydınlarını kaybetmiş <strong>ve</strong><br />
toparlanamamıştır. Onun içindir ki, ulusal bilinçlenmesi gecikmiş, siyasi <strong>ve</strong> toplumsal<br />
örgütlenmesini bağımsız bir temel <strong>de</strong> gerçekleştirememiştir.<br />
Buna karşı Osmanlı yönetimi Kürt kimliğini resmen tanımış, Kürtlere aşiret mektebi açmış, Kürtçe<br />
sözlük çıkartmış, Kürt aşiretlerin<strong>de</strong>n Hamidiye Alayları kurup bunları beslemiş <strong>ve</strong> 34 yıl Doğu<br />
Anadolu’da terör estirmiştir (1889-1923). Bunu yaparken <strong>Zaza</strong>ları da (Alevisiyle Sünnisiyle)<br />
dışlamış <strong>ve</strong> <strong>Zaza</strong> kimliğini resmi olarak tanımamıştır. Kürt kimliğinin gelişmesi <strong>ve</strong> <strong>Zaza</strong> kimliğinin<br />
gecikmesinin önemli bir tarihi sebebi budur.<br />
Kürt milliyetçileri eski<strong>de</strong>n beri <strong>Zaza</strong>ların 1921, 1925 <strong>ve</strong> 1937-38 <strong>de</strong> <strong>ve</strong>rdikleri Ulusal Demokratik<br />
Müca<strong>de</strong>lesini haksız olarak kendilerine maledip kendi siyasi çıkarları için sömürüyorlar. Bütün bu<br />
kötü şartlara rağmen 1980 <strong>de</strong>n sonra, özellikle Avrupa’daki serbest ortamda mevcut örgütlenmeler<br />
dışında, bağımsız temel<strong>de</strong> bir <strong>Zaza</strong> milli bilinçlenmesi filizlendi <strong>ve</strong> gelişti. <strong>Zaza</strong> aydın <strong>ve</strong><br />
yurtse<strong>ve</strong>rleri, bilimsel, siyasi <strong>ve</strong> kültürel düzeyler<strong>de</strong> kendini serbest <strong>ve</strong> bağımsız olarak temsil<br />
etmeye başladılar. <strong>Zaza</strong> bilimi, başta dilbilimi olmak üzere diğer branşlarda da, Avrupa, Amerika <strong>ve</strong><br />
Rusya üni<strong>ve</strong>rsitelerin<strong>de</strong> ilgi görerek araştırma konusu oldu <strong>ve</strong> gelişmeye başladı.<br />
<strong>Zaza</strong> halkının örgütsüzlüğün<strong>de</strong>n istifa<strong>de</strong> e<strong>de</strong>n Kürt milliyetçileri <strong>ve</strong> diğer siyasi hareketler,<br />
<strong>Zaza</strong>ların güçlü siyasi potansiyelini kendine maledip sömürmekte, he<strong>de</strong>fini saptırarak ulusal<br />
bilinçlenmesini engellemekte, <strong>de</strong>mokratik haklarının alınmasına karşı çıkmaktalar.<br />
<strong>Zaza</strong> aydın <strong>ve</strong> yurtse<strong>ve</strong>rleri bu ağır şartlar altında siyasi bir temsilciliğini yaratması için birkaç<br />
girişim<strong>de</strong> bulunmuştur. Çeşitli iç <strong>ve</strong> dış ne<strong>de</strong>nler<strong>de</strong>n dolayı ancak belli bir süre başarılı olmasına<br />
rağmen kalıcı olamadı. <strong>Zaza</strong> halkının güçlü, fakat dağınık olan siyasi potansiyelinin toparlanması<br />
gerekir. <strong>Zaza</strong>lar <strong>de</strong>mokrasi hareketin<strong>de</strong> kendini bağımsız olarak temsil edip parlamentoda kendi<br />
toplumsal haklarını savunmalıdır.<br />
Kürt siyasi örgütleri <strong>Zaza</strong> halkını temsil e<strong>de</strong>mez <strong>ve</strong> buna hakkı yoktur. Kürtlerin müca<strong>de</strong>lesi <strong>Zaza</strong><br />
halkının müca<strong>de</strong>lesi <strong>de</strong>ğildir. Her halk özgürlük <strong>ve</strong> <strong>de</strong>mokrasi müca<strong>de</strong>lesini kendisi <strong>ve</strong>rir.
<strong>Zaza</strong>ca bir dildir, <strong>Zaza</strong>lar bir halktır<br />
Tunceli/Mamekiye’<strong>de</strong> yeni açılan üni<strong>ve</strong>rsitenin yönetiminin <strong>ve</strong>rdiği bir kararla hükümetin<br />
<strong>de</strong>mokratikleşme politikasını <strong>de</strong>stekleyerek ilk <strong>ve</strong> tek üni<strong>ve</strong>rsite olarak, örnek <strong>ve</strong>rici bir tavır <strong>ve</strong><br />
halkça beklenen cesur bir kararla, <strong>Zaza</strong>ca <strong>ve</strong> Kürtçe dillerini seçmeli <strong>de</strong>rs olarak öğretim<br />
programına almıştır (9.4.2010). Bunun üzerine 400 öğrenci <strong>de</strong> <strong>Zaza</strong>cayı seçmiştir.<br />
Ne varki, yukarıda açıklanan siyasi sebepler<strong>de</strong>n dolayı bu olay, anlaşılan Kürt milliyetçileri<br />
tarafından hazmedilememiş <strong>ve</strong> gözün<strong>de</strong> diken olmuştur.<br />
Üni<strong>ve</strong>rsite yönetiminin <strong>ve</strong>rdiği örnek <strong>ve</strong> <strong>de</strong>mokratik girişimi, Kürt örgütleri <strong>ve</strong> milliyetçilerinin,<br />
<strong>Zaza</strong>ları <strong>ve</strong> <strong>Zaza</strong>cayı asimile etme amacına ters düştüğü için, hayali yıkılmış uykusu kaçmıştır.<br />
Bundan kurtulmak için düşünüp taşınmışlar, üni<strong>ve</strong>rsite yönetimine karşı olduğu gibi, başta <strong>Zaza</strong><br />
halkına karşı, bakın nasıl bir plan hazırlamışlar:<br />
Seyit Rıza’nın <strong>de</strong>diği gibi ‘karga bülbül olmaz’<br />
Geşmişte Kürt örgütleri tarafından kovulan, fakat <strong>Zaza</strong> Demokratik Hareketi gelişince tekrar geri<br />
çağrılıp beslenen, <strong>Zaza</strong> aydın <strong>ve</strong> yurtse<strong>ve</strong>rlerine saldırtmak için öte<strong>de</strong>n beri kullanılan bir<br />
propağandacı Almanya’dan getirilip ileri sürülmüştür. Bunu yapan da bir Kürt partisinin ele<br />
geçirdiği Tunceli Belediyesidir <strong>ve</strong> görevini kötüye kullanarak, Gençlik <strong>ve</strong> Kültür Merkezi’n<strong>de</strong>,<br />
anlaşılan gençliği, militan <strong>ve</strong> sempatizanlarını toplayarak bu şahısa ajitasyon <strong>ve</strong> propaganda<br />
yaptırmıştır; 8.5.2010,<br />
bakınız: http://www.tuncelibelediyesi.net/news<strong>de</strong>tail.aspx?type=news&id=22 .<br />
Bu şahıs ne bir dilbilim eğitimi görmüş, ne <strong>de</strong> <strong>Zaza</strong> Dili üzerine yazılmış <strong>ve</strong> dünyaca tanınan<br />
bilimsel görüş <strong>ve</strong> eserlere saygı duyuyor. Konuya ilgi duyan herkesin bildiği gibi, bu kişi bir yalan<br />
<strong>ve</strong> uydurma makinesi olarak ‘Kürtçenin bukadar lehçesi var, … falan filan’ <strong>de</strong>yip etkilemeye<br />
çalışmıştır. Bundan dört gün sonra (12.5.2010), yine Kürt milliyetçileri bir gençlik örgütünün üye<br />
<strong>ve</strong> sempatizanlarını üni<strong>ve</strong>rsite yönetiminin aleyhin<strong>de</strong> kışkırtmışlar. Okumaları için ellerine <strong>ve</strong>rilen<br />
bildiri<strong>de</strong> artık herkesçe bilinen lehçe uydurması propağanda edilmiştir:<br />
http://www.tuncelininsesi.com/haber/uni<strong>ve</strong>rsite-ogrencilerin<strong>de</strong>n-protesto-920.htm<br />
Bu iddianın hiçbir bilimsel temeli yoktur. Çünkü siyasi sebepler yüzün<strong>de</strong>n lehçe olarak ilan edilen<br />
Kurmancca, Soranca, Goranca <strong>ve</strong> <strong>Zaza</strong>ca konuşanların hiçbirisi birbirini anlamaz, çünkü gramer<br />
yapıları çok farklıdır. Dolayısıyla bunların herbiri birer ayrı dildir. Bu dillerin incelendiği bilim dalı<br />
olan iranistikte, enternasyonal düzey<strong>de</strong>ki bütün dilbilimciler <strong>Zaza</strong>canın kendine has bir gramer<br />
yapısına sahib olup bağımsız bir dil olduğuna dair fikir birliğin<strong>de</strong>dirler. Bir <strong>Zaza</strong> atasösözün<strong>de</strong><br />
söylendiği gibi:<br />
Zur ra çê nêvıraẓino. ‘Yalandan ev yapılmaz.’<br />
Bildiri<strong>de</strong> üni<strong>ve</strong>rsite kararının bilimsel olmadığı iddia edilmiş. Kürt milliyetçi <strong>ve</strong> propağandacıları,<br />
bunun aksini iddia e<strong>de</strong>n ciddi bir dilbilimciyi hele söylesinler <strong>de</strong>, bilelim! Kim miş o?<br />
Ayrıca bildiri<strong>de</strong>, üni<strong>ve</strong>rsite yönetiminin “Kürt kurum <strong>ve</strong> şahsiyetlerine danışmadan bu kararı<br />
<strong>ve</strong>rmiş” <strong>de</strong>niliyor. Herşey<strong>de</strong>n önce şunu bilmek gerekir: Bilim siyasetten üstündür. Çünkü bilim<br />
ispata dayanır. Siyaset ise, bilindiği gibi çoğu zaman uydurma <strong>ve</strong> iddia üzerine kurulur.<br />
Tunceli Üni<strong>ve</strong>rsitesi yönetiminin bu cesur <strong>ve</strong> örnek <strong>ve</strong>rici kararına saygı göstereceğine, yapılan bu<br />
çirkin eylem, hem üni<strong>ve</strong>rsite yönetimine, hem <strong>de</strong> <strong>Zaza</strong> Halkı <strong>ve</strong> <strong>Zaza</strong> Diline karşı büyük bir<br />
saygısızlık <strong>ve</strong> düşmanlıktır.<br />
Bırakın, herkes dilini serbestçe konuşsun. Nedir bu şö<strong>ve</strong>nizm, nedir bu düşmanlık!? <strong>Zaza</strong>lar kendi<br />
dilini, Kürtler <strong>de</strong> kendi dilini konuşsun. Kürt milliyetçilerinin <strong>Zaza</strong>cayı yasaklamaya hakkı yoktur!<br />
Dersim’<strong>de</strong> büyük çoğunluğu oluşturan <strong>Zaza</strong> Halkı üni<strong>ve</strong>rsite yönetimini <strong>ve</strong> <strong>de</strong>mokratik tavrını<br />
<strong>de</strong>steklemelidir. Üni<strong>ve</strong>rsite bir bilim yuvasıdır, eylem kampına dönüştürülemez.<br />
20.5.2010
İmzalayan Kurum <strong>ve</strong> Şahıslar<br />
<strong>Zaza</strong> Dili Enstitüsü, Frankfurt a. M. /Almanya<br />
<strong>Zaza</strong> Kulturhaus Mannheim /Almanya<br />
<strong>Zaza</strong> Kültür Vakfı, İstanbul<br />
Radiozaza, İnternet radyosu, Almanya<br />
Dersim-Gemein<strong>de</strong> Rhein-Ruhr e. V., Duisburg /Almanya<br />
<strong>Zaza</strong> Dil <strong>ve</strong> Kültür Derneği, İs<strong>ve</strong>ç<br />
Dr. Zülfü Selcan, dilbilimci, Berlin<br />
Dr. Hüseyin Çağlayan, politolog, Frankfurt a.M.<br />
Dr. Kahraman Gündüzkanat, eğitimci, Darmstadt<br />
Dr. Kazım Aktaş, etnolog, Frankfurt a. M.<br />
Mesut Keskin, lenguist, doktorand, Frankfurt a.M. /Almanya<br />
Fahri Pamukçu, <strong>Zaza</strong>ca gramer yazarı, Diyarbakır<br />
Musa Canpolat, <strong>Zaza</strong>ca sözlük yazarı, şair, sanatçı, Stuttgart /Almanya<br />
Hakkı Çimen, öğretmen, yazar, Krefeld /Almanya<br />
Hıdır Eren, sosyolog, İstanbul<br />
Dila<strong>ve</strong>r Eren, Yüksek Elektrik Mühendisi, İstanbul<br />
Faruk Eren, öğretmen, İstanbul<br />
Hasan Dursun, yazar, Ludwigshafen /Almanya<br />
Ali Kırmızıkaya, yazar, Darmstadt /Almanya<br />
Hasan Devran, psikolog, yazar, Mannheim /Almanya<br />
Haydar Şahin, Mannheim /Almanya<br />
Sait Çiya, yazar, Bielefeld /Almanya<br />
Hey<strong>de</strong>r (Aslan), öğretmen, kabereci, tiyatrocu, şair, Darmstadt /Almanya<br />
Hasan Dilber, radyo konuşmacısı, röportajcı, Almanya<br />
Rewal Roz<strong>ve</strong>ra, öğretmen, kabereci, Essen /Almanya<br />
Kemal Pamukçu, Wetzlar /Almanya<br />
Mahmut Pamukçu, Wetzlar /Almanya<br />
Ramazan Yıldız, Wetzlar /Almanya<br />
Remzi Saraç, Wetzlar /Almanya<br />
Hayri Dalkılıç, İngiltere<br />
Mustafa Kahraman, Basel /İsviçre<br />
Hüseyin Sevinç, eğitimci, Basel /İsviçre<br />
Koyo Berz, yazar, İs<strong>ve</strong>ç<br />
Faruk İremet, yazar, İs<strong>ve</strong>ç<br />
Mehmet Sanlı, İs<strong>ve</strong>ç<br />
Ali Gültekin, İs<strong>ve</strong>ç<br />
Cengiz Gültekin, İs<strong>ve</strong>ç