Elif Şafak - Mithat Alam Film Merkezi - Boğaziçi Üniversitesi

438 Mithat Alam Film Merkezi Söyleşi, Panel ve Sunum Yıllığı 2009
Keşke Rusça da bilsem. Rusça yazabilmek isterdim, müthiş bir
sesi var Rusçanın. Bir yazar için kendini başka bir dilde ifade
etmek çok ilginç bir deneyim. Hiçbir zaman Türkçenin yetersiz
olduğunu düşündüğüm için İngilizce yazmadım. Basında bu
tür yazılar çıktı. Bu beni çok incitti çünkü hiç böyle bakmadım.
Zaten biri ötekinin yerini alamaz. Türkçe benim çocukluğumun
dili, rüyalarımın dili, anneannemin dili. Bambaşka bir duygusal
bağım var. İngilizce ise benim için daha matematiksel bir dil.
Belki Amerikalı biri öyle düşünmüyordur ama ben bir yabancı
olarak bu dilin içinde matematiksel algılıyorum. Onun bana
verdiği bir heyecan var. Kelime haznesi, dağarcığı, kendi labirenti...
Bir dilden bir dile geçiş yapabilen kelimeler, yapamayan
kelimeler… Biraz şuna benzetiyorum: Mesela, insan senenin sekiz
ayı bir mahallede yaşar, sonra birkaç aylığına gider. Tekrar
mahallesine döndüğünde oradaki ayrıntıları daha bir net fark
etmeye başlar. Biraz onun gibi bir şey yani. İngilizce yazıp tekrar
Türkçeye döndüğümde daha bir dikkatle dinliyorum. Tınısına,
hangi kelimelerin nasıl durduğuna daha bir dikkat ediyorum,
onu fark ettim. Benim Türkçeye olan ilgimi azaltan bir şey olmadı
İngilizce yazmak. Tam tersine derinleştiren bir şey oldu. Bir
de, seviyorum ben böyle kültürlerarası yolculuk yapmayı. Diller
arası yolculuk da öyle bir şey benim için. Ama Aşk’ta farklı bir
şey yaptık. O yüzden ben Aşk’ın birebir çeviri bir metin olmadığını
söyleyebiliyorum. Aşk, resmen birkaç kez yazıldı.
Hakikaten nasıl oldu çevirisi?
Elif Şafak: Çok kıymetli bir çevirmenle çalıştım ben; Kadir Yiğit
Us. Çok teşekkür borçluyum ona çünkü aldı kendi emeğini ve
bana teslim etti. O çevirdikten sonra çeviriyi aldım, yeniden yazdım
tamamen. Sonra, ortaya çıkan Türkçe hoşuma gitti, bu sefer
İngilizce olanını yeniden yazdım. Bazen, hangisi orijinali, diye
soruyorlar. Bence ikisi de orijinal. Araf’ta bu kadar yapmadım
bunu. Bu sefer kendimce bunu yapmak istedim. Yani iki paralel
evren nasıl kurulur? Yapabilir miyim? Bu aslında delilik, yapılacak
bir şey değil. Ancak insan hakikaten seviyorsa dili, yapılabilecek
bir şey. Külfet çünkü öbür türlü; iki kat emek sarf etmen,
iki kat mesai yapman gerekiyor. Ama seven insana da külfet gibi
gelmiyor hakikaten.
Bundan sonraki kitaplarını hangi dilde yazacaksın?
Elif Şafak: Biraz hikayeye, hikayenin nasıl geleceğine bağlı. Ama
ben İngilizce yazmayı seviyorum. Aşk’ta yaptığım şeyi yeniden
denemek istiyorum. O paralelliği, paralel evrenleri kurabildiğim
kadar kurmak istiyorum. Ama, tabii ki, romanın içeriğine, o anki
ruh haline de çok bağlı.