milli mücadelede hilâl-i ahmer - Türk Kızılayı

74
������������������������������
Onun için bu davete icâbet etmekle vazîfemizi ihmâl etmiş
olamayacağımızı hissettik.
Her köyde istediğimizi görmekte ve istediğimizle görüşmekte
tamamıyla serbest bırakıldık. İçimizden biri Türkiye’de doğmuş
olduğu için lisanı iyi biliyordu. O doğrudan doğruya eşhâs ile temas
etti. Sokaktan rast gele birini intihâb ederek görüşüyor, diğer biriyle
evine gidiyor, ve köyü terk etmeden evvel ya muhtar ile yahûd mektep
hocası ile görüşmeye gayret ediyordu.
Pek çok kişi Türk köylüsünün nâmûs-kârlığını ve sadeliğini
ikrar eder, bizim de nazar-ı dikkatimizi şiddetle celp eden bu oldu.
Hikâyelerini mübâlağâsızca, sade bir sûrette anlattılar. Meselâ:
Oğlakçı Köyü’nde bahsettikleri “Avrupa ismindeki adam” ve bir başka
ihtiyar kadının da o eşyalarından bahsederken gördüğümüz sadeliğini
(dilliğini) (?) hatırlıyoruz: Bir çokları bizim dilimizi konuşuyorlardı.
Birincisine:‘Oğlum! Oğlum! bunu bana ne için yapıyorsun?’, dedim. (47)
O da bir şey yapmadan çekildi. Fakat başkaları geldi ve her şeyi aldılar”
dedi.“Demek ki bazıları merhametli idi” dedik.“Evet ne yalan söyleyelim,
bazıları merhametli idi” cevâbını verdi.
Birimiz köylülerle konuşurken ötekiler harabelerin içinde
istedikleri gibi dolaşıyor ve fotoğrafları alıyorlardı. Göze gözüken
şeylerin tercümana ihtiyâcı yoktu. Hele o gözler, Fransa’nın harabeye
çevrilmiş vilâyetlerine alışık olursa! Evlerin damları ve dâhili
tamamıyla yakılmış, taş duvarlar kısmen veya tamamen yakılmıştı.
Tarlalarda uzun siyah hatlı yanan buğdayların yerlerini gösteriyordu.
Yumru yumru olmuş ve yanmış bakır kaplarda hem ateş, hem süngü
nişâneleri görülüyordu. Köylüler kurtarabildikleri birkaç avuç yanmış
buğday tanelerini gösterdiler. Bunları suda ıslatarak yiyorlardı. Çünkü
bütün değirmenler muntazaman ihrâk edilmişti. Ale-l-umûm bütün
köyü on günden üç hafta idâre edebilecek bir şey kurtarabilmişlerdi.
Bundan sonra yiyecekleri yoktu.�