Zuhur ediyor bende hakikat gezi yazısı, yazı dizisi 18şubatsalı2003

duygulanım değil ancak onu kendi sahasında karşılayan akıl
parçalayabilir. Evet, geleceğe yönelik hiç bir programımız sevgi ve
haksızlığa karşı öfkeden ayrı yürütülemez, ama asıl mevzu ne
yaptığını bilmektir; önce düşünmek, ödenecek bedeli tartmak sonra
karar vermek gerekir. İnsanlığın kaderini uzaktaki karanlık hedeflere
uzanmak için daha da sefil bir hale mi sokmalı, yoksa kıyamı ve
sefaleti olabildiğince engellemeli ve bizden daha donanımlı olacak
olan gelecek nesillere bir şans mı vermeliyiz? Rieux seçimini yaptığını
bildirir: Bir daha cinayetle işbirliği edenlerden olmayacaktır.
Kutuplaşmanın yerine evrensel iletişimi ve dostça iknayı savunur;
şansı şiddet kullanımından daha az olacak olsa bile.
Ertesi sene Combat’yı nihaî olarak bırakır, bundan sonra gazetecilik
faaliyeti sadece ara sıra makale yayınlatmaktan ibaret olacak, düzenli
olarak bir gazetede çalışmayacak, kitaplarından geçinecektir. En
üretken dönemi olarak anılan savaş döneminde hazırladığı
kitaplardan biri, savaş Fransa’sının ve genelde insanlık durumunun
bir alegorisi olan ‘Ölümle Flört’ (1947) büyük başarı yakalar. Artık iki
çocuk babası ünlü bir roman ve oyun yazarıdır; mevkisine uygun bir
hayat yaşamaya, dünyanın çeşitli yerlerine seyahatler yapmaya,
dünyadaki olaylarla ilgili görüşler bildirmeye, sürekli önüne getirilen
dayanışma, protesto vd. kampanyalarına imzasını koymaya, güncel
olaylarla ilgili beyanat taleplerini karşılamaya başlamıştır. Almanlardan
kurtuluşu izleyen hükmet darbesi, Madagaskar ve Rozeta olayı,
Yunanistan’daki Elas hareketine karşı girişilen kampanya,
Çekoslovakya’daki komünist darbesi, Rosenbergler olayı, Doğu
Berlin isyanı, Çinhindi’ndeki ve Kuzey Afrika’daki sömürge savaşları,
Henri Martin olayı vd. Rieux bütün yazdıklarında barış, özgürlük,
gerçek ve adalet üzerinde durur. [29 173] Hep şiddetin karşısında yer
alacaktır. Ahlaksız bir dünyada bir minimum ahlak arayışı, esas olarak
geri dönülmez olduğu için insan eylemleri alanının marjına itelemek
istediği öldürmeye karşıtlık ve itidal toplumsal olaylardaki
tutamaklarıdır. Ölüme karşı olmakta karşı çıkılmaz bir yan, ölüme
karşı mücadele sloganında kendiliğinden açık bir meşruiyet var gibi
göründüğünden tutunacağı her ilke relativist yaklaşımınca zayıflatılan
Rieux için ölüm karşıtlığı bundan sonra saçmanın yerini alacak
kurtarıcı bir zemin olacaktır. [40]
Ölümle Flört
Rieux, Ölümle Flört [12] aracılığıyla hem içinde yaşadığımız tehdit ve
sürgün ortamını hem genel varoluş halimizi ifade etmeyi
amaçlamıştır. Ölümle Flört, savaşta düşünceden yana olanların ve
manevi acıdan pay alanların görüntüsünü sunacaktır. [2 65] Ölümle
Flört’ün anlatıcısı (Sağduyulu ve kontrollü Doktor Albert) anlatısını
objektif olma çabasınla kurarken iki ayrı günce kullanır: Kendi
güncesi ve İspanyol asıllı Albert’in duygusuz notları. 1940’larda
Oran’da meydana gelenler, kahramanların yorumsuz arkadaşlığı ve
kurgusal ‘saçma kahramanlar’ üzerinden anlatım bulur.
Doğaya sırtını dönüp kendi içine kıvrılmış bulunan Oran para
kazanmaktan başka düşüncesi olmayan üst düzeyde sıradanlık
içindeki insanıyla Cezayir’den ziyade kıta Fransa’sına aittir, diğer
modern kentlerden ne eksiği ne fazlası vardır. [34 123] Kentteki sıradan
insanlardan biri, Jean Rieux bir bahar sabahı kapısının önünde ölü bir
fareyle karşılaşır. İlerleyen günlerde kentin her yanında ölü fareler
ortaya çıkar. İnsanlar bilinmeyen bir hastalıktan ölmeye başlarlar, en
sonunda hastalığın Ölümle Flört olduğu kabul edilir ve kent
karantinaya alınır. Oran’da ölüm vardır, habersiz gelmiştir,
amansızdır ve kimi vuracağı belirsizdir. Böylece herkes aynı hastalık
tehdidinin altında eşitlenir. Tecrit hali insanları dış dünyadan ve
eşlerinden ayırmıştır. İçine düşülen durum karşısında başlangıçta
herkes farklı tutumlar alır. Paris’ten gelen gazeteci Albert kendini
ortak kaderden ayırmak için sürekli yabancı olduğunu vurgular ve
karısına kavuşabilmek gerekçesiyle kaçma yolarını araştırır. Rahip
Albert’in ilk tepkisi ise olayları kent sakinlerinin günahkârlığına
bağlamaktır.
Doktor Albert mesleğinin gereğini icra etmek üzre derhal işe koyulur.
Hiç başarı sağlamasa da yapılması gerektiğini düşündüklerini
27