Studia Medyczne Tom 10 - Uniwersytet Jana Kochanowskiego w ...
Studia Medyczne Tom 10 - Uniwersytet Jana Kochanowskiego w ...
Studia Medyczne Tom 10 - Uniwersytet Jana Kochanowskiego w ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
28<br />
BARBARA WYBRANIEC-lEWICKA, MONIKA SZPRINGER, GRAŻYNA CZERWIAK, MARIA MICHAlSKA, EWA CIURA<br />
exercises have crucial importance. It becomes essential to associate oncological care with comprehensive process of rehabilitation in<br />
Post-Mastectomy Women’s Club ‘Amazons’.<br />
Key words: Post-Mastectomy Women’s Club ‘Amazons’, tumour, lifestyle, physical fitness.<br />
WSTĘP<br />
Rak gruczołu piersiowego jest najczęściej występującym<br />
nowotworem u kobiet. Zachorowania<br />
zarejestrowane po raz pierwszy w danym roku kalendarzowym<br />
potwierdzają utrzymujące się tendencje<br />
wzrostowe. rokowanie i wyniki terapii onkologicznej<br />
w dużej mierze zależą od zaawansowania choroby<br />
w momencie rozpoznania.<br />
W Polsce rak sutka pojawia się najczęściej w wieku<br />
40-60 lat, ale w ostatnich latach wzrasta liczba<br />
tych chorób u coraz młodszych osób. Rak sutka jest<br />
chorobą znacznie rzadziej występującą w Azji, częstsze<br />
zachorowania notuje się w Europie i Ameryce<br />
Północnej [1].<br />
Dynamika wzrostu zachorowań i zgonów w Polsce<br />
należy do najwyższych w obszarze Europy. Wynika to<br />
z wielu ograniczeń w badaniach przesiewowych oraz<br />
niewystarczającej świadomości onkologicznej wśród<br />
samych pacjentów. Wprowadzenie populacyjnej oceny<br />
przesiewowej ryzyka raka piersi w Polsce jest integralną<br />
częścią realizowanego w 2006 roku Narodowego<br />
Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. Za<br />
realizację badań przesiewowych odpowiadają Minister<br />
Zdrowia oraz Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia.<br />
Wśród kobiet poddawanych przesiewowym badaniom<br />
mammograficznym odnotowano spadek umieralności<br />
u około 1/3 badanych [2].<br />
W literaturze można dostrzec takie stwierdzenie,<br />
iż „wyniki badania wskazują na niedostateczną wiedzę<br />
pacjentek zarówno w zakresie profilaktyki raka piersi,<br />
jak i niską umiejętność życia z chorobą”. Według<br />
badań główne źródło wiedzy płynie ze strony mediów<br />
i personelu medycznego [3, 4].<br />
Problematyka zachowań w zdrowiu i chorobie<br />
staje się szczególnie ważna w aspekcie współczesnej<br />
koncepcji zdrowia i faktu uznania stylu życia za istotny<br />
czynnik kształtujący zdrowie. Styl życia, a wraz z nim<br />
zachowania zdrowotne, stały się podstawową kategorią<br />
pojęciową polityki zdrowotnej państwa. Styl życia<br />
kształtuje się w procesie wzajemnego oddziaływania<br />
warunków środowiska oraz indywidualnych wzorów<br />
zachowań zdeterminowanych przez czynniki społeczno-kulturowe<br />
i cechy osobiste jednostki [3].<br />
W tym kontekście różnorodne czynniki społecznokulturowe<br />
determinują także zachowania jednostki<br />
w chorobie. Aktualna wiedza pacjenta pozwala na<br />
samoobserwację i interpretację wielu dolegliwości,<br />
a indywidualne wzory zachowań podpowiadają, ja-<br />
kie należy podejmować działania. Wiedza pacjenta<br />
decyduje również o możliwościach wykorzystywania<br />
specyficznej strategii postępowania wobec choroby,<br />
wyznacza kierunek wyboru różnych opcji.<br />
W grupie zachowań prozdrowotnych istotne miejsce<br />
zajmuje aktywność ruchowa. Aktywność fizyczna<br />
podnosi nie tylko sprawność ruchową jednostki,<br />
zmniejszając ryzyko wielu chorób, ale wyzwala optymizm<br />
i pozwala obiektywnie spojrzeć na problemy<br />
wynikające z faktu choroby nowotworowej. Aktywność<br />
ruchowa rozwija w obszarze osobowości te dyspozycje,<br />
które sprzyjają wszechstronnym formom spędzania<br />
wolnego czasu. W tak trudnej sytuacji życiowej wypełnienie<br />
tzw. wolnego czasu staje się zagadnieniem<br />
istotnej rangi. Nie bez znaczenia jest towarzyszące<br />
w życiu codziennym ciągłe obciążenie neuropsychiczne<br />
wynikające z faktu diagnozy onkologicznej.<br />
Wiele zagrożeń wynika z rozwoju cywilizacji<br />
i dotyczy antyzdrowotnych zmian w zakresie stylu<br />
życia. Najczęściej są to zmiany niekorzystne, które<br />
w konsekwencji prowadzą do niszczenia środowiska<br />
naturalnego, obniżenia wydolności fizycznej i aktywności<br />
ruchowej jednostki [5, 6].<br />
obecnie istnieje tendencja do wykonywania zabiegów<br />
operacyjnych, które mniej okaleczają pacjentki.<br />
Celem „oszczędzających” zabiegów jest doszczętne<br />
usunięcie zmian nowotworowych, ale też uzyskanie zadowalającego<br />
efektu kosmetycznego lub/i mniejszych<br />
dysfunkcji. Niektóre dane wskazują, że skuteczność<br />
tzw. oszczędzających metod jest porównywalna do radykalnych<br />
i rozległych mastektomii [6]. W profilaktyce<br />
onkologicznej trzeciej fazy istotne miejsce zajmuje<br />
zarówno postępowanie medyczne, jak i indywidualna<br />
opieka psychologiczna. W onkologii szczególne<br />
znaczenie w profilaktyce trzeciej fazy mają: działania<br />
terapeutyczne zmniejszające ból i inne przykre dolegliwości,<br />
kinezyterapia, wsparcie psychologiczne, zabiegi<br />
odtwórcze i rekonstrukcyjne [7].<br />
Celem badań było przedstawienie działalności<br />
Klubu Amazonek w kontekście rozwoju aktywności<br />
życiowej kobiet po mastektomii.<br />
MATERIAł I METODA<br />
Badania przeprowadzono w Skarżyskim Klubie<br />
Amazonek w styczniu 2007 roku. Badaniami objęto<br />
30 kobiet w wieku 45-85 lat. Zastosowano anonimowy
Change language