MENAXHMENT I POLITIK

Antonij Todorov, Dobrin Kanev, Ilija Angelova, Ivan 

Radev, Ivelin Nikolov, Liljana Kaneva, Magdalena Dikova, 

Tatjana Buruxhieva, 

Julian Georgiev 

MENAXHMENT 

I 

POLITIK 

Mbledhi dhe redaktoi: 

Dobrin Kanev 

Fondacioni “Friedrih Ebert”, 

Zyra në Shkup 

Shkup, 2003 

5

Për botuesin: Fondacioni-Friedrih-Ebert Byroja Shkup 

Milinka Trajkovska 

Botimi i parë – viti 2001 

Fondacioni “ Friedrih Ebert”- Byroja rajonale Sofje 

Shkola për menaxhimin politik, Sofje, viti 2001 

• Dobrin Kanev, përmbledhës dhe redaktor 

• Antonij Todorov, Dobrin Kanev, Emilija angelova, Ivan Radev, Ivelin Nikolov, 

Liljana Kaneva, Magdalena Dikova, Tatjana Buruxhieva, Julian Georgiev, autorë 

• Dimitar Stojanov – Dimo, artist 

• Menaxhimi politik 

• Fondacioni “Friedrih Ebert”- Byroja rajonale Sofje 

• Shkolla për menaxhimin politik 

Përktheu: M-r Nazmi Maliqi 

Lektor: Liri Lena 

Shtypi: “INVEST- TREJD”- Shkup 

Tiraxhi: 600 

SIP- Katalogjizimi në publikimin, Biblioteka popullore dhe univerzitare “Shën. 

Klimenti i Ohrid” –Shkup 

32.008.1/2(035) 

Menaxhimi politik/ Antonij Todorov, Dobrin Kanev, Ilija Angelova, IvanRadev, 

Ivelin Nikolov, Liljana Kaneva, Magdalena Dikova, Tatjana Buruxhieva,Julian 

Georgiev; përmbledhës dhe redaktor Dobrin Kanev; përkthyes Nazmi Maliqi,- 

Shkup Fondacioni 

Friedrih-Ebert, Byroja Shkup 2002- 292 faqe. Ilustrime, tabela; 24 cm 

Fusnota për tekstin. Bibliografia: 289-292 

ISBN 9989-109-02-8 

1. Todor, Antonij 

a) Menaxhimi politik- doracak 

COBISS-ID 50191114 

6

Përmbajtja 

Parathënie 

Prathënie e botimit maqedonisht 

Kreiu i Parë: MENAXHIMI ORGANIZATIV 

Menazhimi i kohës në politik 

Për aftësinë e politikanëve për të menaxhar 

Kohën.... 

Ç‘na pengon për të organizuar më mirë 

kohën tonë? 

Si ta organizojmë kohën tonë? 

Puna ekipore 

Nevoja e punës ekipore në politik 

Marrim pjesë në ekip me anët tona 

të dobta dhe të forta 

Indikatori Majers- Brigs 

Rregullat themelore për punë më 

të mirë ekipore 

Takimet punuese dhe kshillimet 

Shkathtësia për udheqje dhe fsacilitim 

në procesin grupor 

Probleme dhe zgjidhje 

Mardhënjet reciproke “Udheqës- personel” 

Organizimi i takimeve punuese dhe këshilimeve 

Menexhimi gjatë situatave të konflikteve 

Mardhënjet ndërnjerëzore 

Konfliktet 

Llojet e konfliktit 

Mënyrat e zgjidhjes së konflikteve 

Zhvillimi i bisedave 

Llojet e bisedimeve 

Kushtet për mbajtjen e suksshshme të bisedimeve 

Periudhat e bisedimeve 

Pengesa gjatë gjetjes së zgjidhjeve 

Kreu i dytë: ANALIZA POLITIKE 

Informata politike 

7

Mbledhja e informatave politike 

Burimet e informatës politike 

Organizimi i informatës 

Puna me informatën politike 

Dokumentat analitik në politikë 

Dokumenti për qëndrimin politik 

Raporti për paralajmërim me kohë 

Argumeni Poitik 

Ndikimi i argumentave 

Krijimi i argumentave 

“Pro” dhe “kundër” 

Kreu i tretë. KOMUNIKIMI POLITIK 

Strategjia e Komunikimit 

Propaganda, manipulimi, konflikti 

Teknikat themelore propaganduese të ndikimit 

Komunikim ose konflikt? 

Strategji diskurzive të komunikimit 

Komunikimi verbal dhe joverbal 

Gjuha politike 

Komunikimi joverbal 

Puna me mediumet 

Specifikat e mediumeve të caktuara 

Mediatrajnimi 

Dhënja e intervistave 

Fjalimi politik 

Struktura dhe specifikat e fjalimit politik 

Fjalimi paraelektoral 

Mbajtja i fjalimit 

Kreu i katër. FUSHATA PARAELEKTORALE 

Përgatitjet për fushatën paraelektorale 

Strategjia e fushtës paraelektorale 

Elementet kruesore 

Plani i fushatës paraelektorale 

Grafik-ekzemplari i fushatës paraelektorale 

Organizimi i fushatës 

8

Shtabi paraelektoral 

Puna me zgjedhësit 

Puna me gupet e dedikuara 

Platformat paraelektorale dhe porositë 

Vendi dhe rëndësia e programeve paraelektorale 

Procesi i përpunimit të programit 

Fjalimet paraelektorale 

Bashkëpunimi me mediumet në situatën paraelektorale 

Media plani 

Materiali i shtypur në reklamat paraelektorale 

Problemet gjatë shfrytëzimit të mediumeve audiovizuele 

LITERATURA 

9

PARATHËNIE 

Qëllimi i këtij botimi është t’u propozojë politikanëve bullgar dhe 

ekspertëve bullgar mundësi për të përfituar aftësi analitike, organizative, të 

komunikimit dhe të udhëheqjes si dhe nëpërmjet ushtrimeve dhe trajnimeve, 

të afërta me praktikën dhe me përvojën personale të pjesëmarrësve të rrisë 

kompetencën e tyre në të vepruarit politik. 

Në kushte të sistemit demokratik politik nuk mund të paramendohet 

puna e suksesshme politike, pa aftësi dhe pa kompetencë për aktivitete 

politike dhe pa mjete profesionale të menaxhimit. Kjo posaçërisht vlenë për 

demokracitë e reja si ajo në Bullgari, ku shumicës së politikanëve u mungon 

kualifikimi i mjaftueshëm profesional dhe përvoja në lëmin e menaxhimit të 

politikës dhe të organizimit. 

Politikanët bashkëkohor çdo ditë ballafaqohen me sprova për t’i u 

konkuruar kundërshtarëve të tyre politik, të zhvillojnë debat të hapur politik 

dhe të jenë këmbëngulës në mendimin e vet, t’i prezentojnë qartë dhe në 

mënyrë të kuptueshme bindjet dhe qëllimet e tyre politike, të jenë efektiv në 

administratë, të udhëheqin veten dhe të tjerët. Ata janë iniciatorë të 

aktiviteteve të reja politike ose janë me tendencë që t’i ndryshojnë ato 

ekzistuese. 

Që të kenë sukses në të gjithë këtë, atyre u nevojiten njohuri dhe 

aftësi të posaçme, bazë për marrjen e vendimeve më të mira, dhe me këtë 

edhe ushtrimin e një politike efektive, që të lehtësojnë dialogun politik, të 

sigurojnë legjitimitetin e veprimeve politike, të shkojnë drejt niveleve më të 

larta të përkrahjes për strategjitë politike, që ndiqen dhe në këtë mënyrë të 

bëjnë të mundshme përkrahjen e vet politikanëve. 

Këto njohuri dhe aftësi së paku kanë dy anë. Njëra është kompetenca 

profesionale, njohuritë për esencën dhe përmbajtjen e politikës. Tjetra është 

aftësia për të shkaktuar mirëbesim në personalitetin vetiak dhe në qëndrimet 

vetiake politike. 

Nëse një politikan dëshiron të ushtrojë rol aktiv dhe të rëndësishëm, 

ai ka nevojë për këto njohuri dhe aftësi, specifike për nga përmbajtja dhe 

forma e tyre. Ky edicion është një udhëzues praktik se si të fitohen ose të 

10

përmirësohen aftësitë në këtë aspekt të dytë. Kjo ka vënë para vehtes si 

detyrë që t’u përgjigjet këtyre pyetjeve: 

* Si të drejtohet me sukses koha e politikanëve? 

* Si të organizohet puna ekipore në politikë? 

* Si në mënyrë efektive dhe pa tronditje të drejtohen këshillimet dhe 

takimet punuese? 

* Si të drejtohet puna me bashkëpunëtorët ashtu që ajo të jetë 

efektive dhe të krijojë kënaqësi? 

* Si të zgjidhen konfliktet e krijuara? 

* Si të arrihet zgjidhja më e mirë gjatë negociatave? 

* Si më saktë të caktohet t’i pi i informatës politike që është e 

nevojshme; si të mirret ajo, si të vlerësohet dhe të shfrytëzohet? 

* Si arrihet në një qëndrim solid të arsyeshëm politik? 

* Si të prezentohet dhe të qëndrojë në mënyrë të argumentuar ky 

qëndrim para politikanëve dhe para opinionit më të gjërë? 

* Si në veprimtarinë politike të shfrytëzohen me sukses mjetet e 

komunikimi verbal dhe joverbal? 

* Si mund të rritet ndikimi i fjalimit politik? 

* Si janë rregullat e punës së suksesshme me mediumet? 

* Si të organizohen fushatat e suksesshme paraelektorale? 

Kuptohet, ky libër kursesi nuk përmbanë reçeta të patentuara për 

suksesin në veprimtarinë politike. Ky nuk pretendon që të paraqesë në 

mënyrë të vetme instancën e fundit, sepse politika është fushë e cila kërkon 

përgatitje të shumëfishtë, fantazi, inventivitet, bindje dhe durim. Ky përpiqet 

që tu japë politikanëve, ekspertëve dhe organizatave politike impulse për të 

mësuar nga mundësitë e tyre dhe për të nxitur fantazinë e tyre politike. 

Njëkohësisht, ky edicion përputhet edhe me praktikën. Ai jep 

këshilla praktike për punët e përditshme politike në situata konkrete. Pjesët e 

librit shumë herë janë provuar nëpër seminare të Shkollës të menaxhimit 

politik të formuar në vitin 2000, Byronë rajonale në Sofje dhe në 

Fondacionin “Friedrih Ebert”. Gjatë përpunimit të temave ekipi i autorëve 

përdorte metoda të ndryshme të caktuara botërore, posaçërisht metodën 

Akademisë politike të Fondacionit “Friedrih Ebert”, Bon. 

Mjeti ndihmës mësimor “Menaxhimi politik” është përshtatur jo aq 

sa “për të lexuar”, se sa “për punë”. Përdorimi i tij ndoshta nuk do të jetë aq i 

dobishëm pa ushtrime praktike. Në fakt, ky pjesërisht është përshtatur për 

11

përgatitje individuale, por mund të shërbejë edhe si “doracak” për punë 

politike. Por qëllimi i tij kryesor është që të jetë bazë e ushtrimeve praktike 

dhe t’i nxisë politikanët dhe ekspertët e interesuar për një ushtrim të 

këtillë. 

Sofje,dhjetor 2000 

Mihael Vajhert doc.dr. Dobrin Kanev 

Drejtor Udheqës shkencor 

Byroja rajonale Sofje Shkolla për menaxhim politik 

Fondacioni “Friedrih Ebert 

12

PARATHËNIE E EDICIONIT 

MAQEDONAS 

Me kohë Bizmarku ka theksuar se “politika është aftësi e së 

mundshmes”. Peter Slloterdajk duke e komentuar këtë thënie, në stilin e vet 

do të nënvizojë se interpretimi i këtillë në vehte fsheh paralajmërimin për 

fëmijët e mëdhenjë të cilët në mënyrë të pa autorizuar e përvehtësojnë 

shtetin. Në fakt, në sytë e çdo burrështetasi serioz, fëmijë janë ata të rritur të 

cilët asnjëherë nuk kanë pasur mundësi të sigurtë të mësojnë të dallojnë të 

mundshmen nga e pamundshmja. Pikërisht për këtë arsye “aftësia e së 

mundshmes” është njëjtë si aftësia në lëmin e politikës për t’u mbrojtur nga 

brutaliteti i të pamundshmes. 

Aftësia politike gjendet në piedestalin e piramidës së racionalitetit që 

vendos marrëdhënie hierarkike ndërmjet asaj shtetërores dhe privates, 

ndërmjet urtësisë së atyre që sundojnë dhe interesit të grupit, ndërmjet të 

rriturve politik dhe fëmijëve politik. Nëse shprehja “aftësia e së mundshmes” 

shihet në mënyrë serioze, na jepet hapësirë për konotacione, të cilat prekin 

vet fillimin e lindjes së politikës. Prekin edhe kërkimin e Platonit për gjithë 

atë që duhet të posedojë një burrështetas dhe synimin e Aristotelit për 

zbulimin e mundësisë themelore për jetë të njerëzve në bashkësi. 

Politika, si teori por edhe si praktikë, lindi në shekullin e gjashtë para 

erës së re në qytetet e vogla të Greqisë antike, sepse atëherë u paraqit edhe 

demokracia si formë e jetës politike. Ekzistojnë shumë teori se përse 

pikërisht aty dhe pikërisht atëherë lindi politika dhe jo në Egjipt, në 

Mesopotami ose Sumer. Gjithashtu ekzistojnë edhe përgjigje të ndryshme, 

por njëra nga to na thotë se helenët e vjetër nuk donin të jetonin në shtete të 

mëdha dhe se kishin ndërthurur ndjenjën se janë të lirë dhe të barabartë. 

Poliset antike, përveç Athinës, Sirakuzës dhe Akragantës, kishin ndërmjet 

pesë dhe dhjetë mijë qytetarë. Idealin që Platoni e saktësoi në “ligjet” është 

fakti se Polisi duhet të jetë aq sa të mund të shihet i tërë nga maja më e lartë 

dhe se të gjithë qytetarët e tij duhet të vijnë në Kuvend. Grekët nuk mund as 

të mendonin se do të zgjedhin ndonjë që nuk e njihnin, ose do të mund të 

sillnin vendim pa diskutim demokratik. Edhe pse ishin të detyruar të durojnë 

13

tiraninë, e njihnin vetëm pushtetin e njerëzve të denjë, që do të thotë 

pushtetin në bazë të ligjeve dhe të kushtetutës. 

Helenët konsideronin se lumturia është e mira më e madhe për 

numrin më të madhe të njerëzve dhe se politika është veprimtari, e cila duhet 

të mundësojë vënien e rregullit tek pjesa më e madhe e njerëzve në ndonjë 

bashkësi për t’i bërë të lumtuar dhe të gëzueshëm. Detyra e shtetit ka qenë 

të krijojë dhe të edukojë qytetar të mirë demokrat, të cilët do të krijonin ligje 

të mira dhe shtet të mirë. Politika ka qenë lidhur ngushtë me etikën. Kështu 

për shembull kur Pitagora dëshiron që dëgjuesve në Athinë t’ju shpjegojë 

lindjen e bashkësisë, të ligjeve dhe të rendit juridik, ai rrëfen për mitin e 

Prometheut dhe Epimeteut. Në fakt, kur Zeusi vendosi të krijojë krijesa të 

gjalla, dy vëllezërve, Prometheut dhe Epimeteut u dha një thesë me 

karakteristika të ndryshme, me detyrë që t’ua ndajnë drejt të gjithëve. Pasi 

Epimeteu nuk iu përmbajt parimeve, për krijesën e fundit dhe më të 

pambrojtur- njeriun, nuk mbeti kurgjë. Prandaj Prometheu e vodhi zjarrin 

nga perënditë dhe ua dhuroi njerëzve, por ata nisën të bëjnë armë, të luftojnë 

dhe të vrasin njëri tjetrin. Zeusi me habi e shihte këtë sjellje dhe vendosi t’u 

ndihmojë, duke u dhuruar turpin moral (aidos) dhe drejtësinë (dike). Atëherë 

njerëzit nisën t’i rregullojnë bashkësitë politike sipas drejtësisë, ligjeve dhe 

moralit. Domethënë, duhet të krijohej bashkësi politike e cila fuqimisht do 

t’i mbante njerëzit sëbashku. Kjo nuk do të ishte e mundshme të arrihej 

vetëm me drejtësinë dhe ligjet por duhej të kihej ndjenjë e fortë për 

obligimet morale dhe vlerat e caktuara, të cilave do t’u përmbahej bashkësia 

që të mund të ekzistojë. 

Më vonë politika është kuptuar krejtësisht ndryshe, u paraqitën teori 

të cilat e ndanin politikën nga morali. Makjaveli pohonte se politika është 

aftësi e të sunduarit me njerëzit. Hobsi gjatë revolucionit anlgez, duke 

shkruajtur Levjatanin, konkludoi se njerëzit janë egoist, agresiv dhe krijesa 

amorale, të cilët synojnë sundimin dhe dominimin ndaj të tjerëve. Këtë e 

kuptoi si gjendje e natyrshme në të cilën gjenden njerëzit, por edhe se duhet 

të dalin nga një gjendje e këtillë e luftës së të gjithëve kundër të gjithëve. 

Pasi njeriu është krijesë e arsyeshme, ai synon drejt marrëveshjes dhe 

harmonizimit. Qytetarët heqin dorë nga e drejta që çdo njëri vetë të posedojë 

sovranitetin duke ia lënë një gjë të tillë Sovranit mbretit, ose ndonjë trupi të 

14

zgjedhur. Kështu ligjet i rregullojnë marrëdhëniet ndërnjerëzore dhe e 

kufizojnë lirinë që i cënon të tjerët. 

Duke u nisur nga qëndrimet e teorisë së marrëveshjes shoqërore 

teoria politike gjatë 300 vjetëve të fundit është duke kërkuar institucione për 

kontrollin e pushtetit, për të penguar keqpërdorimin e tij. Kështu në jetën 

politike vendoset Parlamenti; pushteti dhe opozita; ndarja e pushtetit në atë 

ligjdhënës, ekzekutiv dhe gjyqësor; paraqitet mendimi publik që i mbron 

qytetarët nga të gjitha këto institucione. Politika sërish bashkohet (dhe jo 

vetëm deklarativisht me moralin, duke kërkuar me këtë rast koncezus nga 

qytetarët rreth disa çështjeve. 

Sot, në fakt nuk ekziston bashkësi politike e cila mund të qëndrojë në 

bazë të parimit se politika është përmbledhje e çfarëdo gjëje, se në të nuk ka 

kurrfarë morali, se kurrfarë marrëveshjesh nuk vlejnë dhe se mbështetet në 

sundim dhe dominim. Nuk mund të ekzistojë bashkësi e këtillë sepse ajo në 

kushte të këtilla do të shkaktonte humbjen e tërësishme të besimit në 

komunikimin reciprok. Morali, përkatësisht respektimi i parimeve të 

caktuara, paraqet supozimin themelor që të mund të komunikojnë njëri me 

tjetrin por edhe me botën. 

Në kushte të demokracisë së tërthortë, kur ju i zgjidhni përfaqësuesit 

tuaj dhe ata vendosin në vend tuaj, janë të mundshme manipulime të 

ndryshme, nëpërmjet të cilëve manipulohen njerëzit. Prandaj janë të 

nevojshme instrumente të kontrollit: ndarja e pushtetit; mendimi publik; 

shtypi i lirë i cili syçelë ndjek Parlamentin, Qeverinë, opozitën për të mos u 

tjetërsuar pushteti aq shumë nga populli që e ka zgjedhur. 

Gjatë kalimit në demokraci shumë “nxënës”, individë të kalitur 

teoritikisht në Maqedoni konsiderojnë se më esenciale është që njerëzit të 

çohen në një gjendje për të kuptuar se ç’është interesi i tyre, dhe kur ta 

mësojnë këtë, atëherë të nisin realizimi e atyre interesave. Për fat të keq 

dekadën e fundit në kushte të “lirisë dhe demokracisë” u tregua se njerëzit 

shpeshherë punojnë në llogari të dëmit të vet dhe se lehtë mund të 

manipulohen. Dikur mjaftonte vetëm t’u ofrohet diçka iracionale, çka do 

qoftë ajo dhe emocionalisht do t’i prekte. Ky është një sinjal i keq për 

njerëzit dhe paralajmëron se nuk nevojiten mekanizma të mëdha dhe 

përgjegjëse për t’u mbrojtur nga iracionaliteti, manipulimi i njerëzve, 

gënjeshtrat. Nuk është aspak e padëmshme kur ndonjë do të fillojë të tregojë 

15

përalla të shkurtëra. Duhet kapur faktin se njerëzit lehtë manipulohen dhe se 

ndonjëherë në pluralizëm zhvillohet një lojë e çuditshme ndërmjet 

demagogut dhe masës: demagogu dëshiron të përfitojë masën dhe nisë të 

flasë për atë që njerëzit dëshirojnë ta dëgjojnë; por, pas një kohe të caktuar, 

demagogu nuk mund të flasë asgjë tjetër; në fillim ai e mashtron masën, 

ndërsa më vonë masa manipulon me të. Në këtë mënyrë aktivizohet tek ne 

etno-nacionalizmi si ideologji kolektive, kur kompromitohet një ideologji 

tjetër kolektive që e quanin socializëm. Por, kjo na ndodhi vetëm se nuk ka 

ekzistuar individualizmi, nuk ka pasur liberalizëm, parti politike të pavarura 

të themeluara në mënyrë autentike dhe sociale, sindikata reale të pavarura, 

shoqata dhe iniciativa që do ta zhvillonin frymën private - individuale. 

Në kushte të varfërisë së përgjithshme, materiale dhe shpirtërore, ne 

nuk kemi pika të vërteta pluraliste, të cilat mund t’i kundërvehen pushtetit 

dhe të mbrojnë pavarësinë e tyre. Gjithashtu, nuk kemi mundësi të ndërtojmë 

parti politike të cilat do të ishin të forta në aspektin kadrovik, të etabluara 

demokratikisht dhe të forta moralisht, për t’i u kundërvënë atyre që i 

përdorin të gjitha mjetet ekzistuese, të trashëguara nga socializmi dhe 

disponojnë gjithë pasurinë e vendit tonë, për të sunduar me “lehtësi të 

padurueshme”. Nuk mundëm të ndërtojmë as shoqëritë e zhvilluara 

demokratike civile. Po të kishim këtë, njerëzit do të ishin të pavarur, 

ekonomikisht stabil dhe imun ndaj kërcënimeve partiake ose “të reketarëve” 

dhe gjendja do të ishte krejt ndryshe. 

Në mungesë të kësaj që e përmendëm në skenën politike, me pak 

përjashtime kemi politikanë - karikatura. Na paraqiten liderë politik, njerëz 

që duhet ta drejtojnë shtetin, të krijojnë publik, të cilin e mbajnë me 

vullgarizma, intriga, nënçmime dhe primitivizëm. E gjithë kjo nuk është pa 

rëndësi, ajo i edukon masat, krijon kulturë politike më primitive, në të cilën 

nuk është me rëndësi përmbajtja, por sharjet që ia bëjnë njëri tjetrit, fyerjet 

dhe përplasjet. Kultura politike erodohet deri në atë shkallë sa që me politikë 

kuptohet çdo gjë, dhe konsiderohet se çdo gjë është e lejueshme. 

Nuk është mirë të përfitoni popullin me diç konkrete në zgjedhje, 

ndërsa pastaj të bëni diçka krejtësisht tjetër duke pohuar se ky është 

makiavelizmi ynë. Në kushte të këtilla kërkesa për ripërtërirje morale nuk 

është kurrfarë liturgjie, por vetëm kërkesë reale serioze. Mbështetja në vlerat 

16

eale, respektimi i parimeve, zhvillimi i procedurave demokratike dhe 

ndërtimi i shoqërisë reale civile paraqet bazën e përparimit tonë. 

Ky libër, i përbërë nga disa autor bullgarë, ndërsa i botuar me 

ndihmën e fondacionit “Friedrih Ebert” paraqet mudësinë e jashtëzakonshme 

edhe për politikanët tanë, por edhe për politikologët, që të fitojnë njohuri dhe 

të mësojnë aftësi të shumta, të domosdoshme për cilin do aktor të skenës 

politike. 

Edhepse shumë politikanë në Maqedoni nuk pëlqejnë të lexojnë 

literaturë të këtillë, sepse janë të bindur se “kanë lindur” për politikë, libri 

me thjeshtësinë, me praktikën dhe me seriozitetin e vet me siguri do të nxisë 

interes edhe tek ata, nëse jo tani atëherë me siguri në atë moment kur do të 

ballafaqohen me mundësinë e mënjanimit të tyre nga skena politike. 

Dr. Gjorgje Ivanov 

17

Kreu i parë Mehanizmi Organizitiv 

18

MENAXHIMI I KOHËS NË POLITIKË 

Kreu i parë 

MENAXHIMI 

ORGANIZATIV 

MENAXHIMI I KOHËS 

NË POLITIKË 

Për aftësinë e politikanëve për të menaxhuar 

kohën 

Të gjithë e dijmë se në punën e politikanëve koha është një nga faktorët më 

esencial. Të gjithë kemi përjetuar periudha, kur koha nuk na ka mjaftuar, për të 

përfunduar atë që e kemi planifikuar. Posaçërisht në periudhën e fushatave 

paraelektorale, kur janë të nevojshme shumë punë të bëhen paralelisht. 

Pothuajse nuk ka struktura organizuese në të cilën kohë pas kohe të mos 

paraqitet problemi i nevojës së organizimit më të mirë të kohës. Duhet të pranojmë 

faktin se edhe përkundër njohurive për këtë nevojë, në praktikë punët ndryshojnë 

fare pak. Kur ndodh një gjë e këtillë procesi është aq i mundimshëm sa thjeshtë na 

bën që të heqim dorë. 

A keni vërejtur se si mendojmë për organizimin e kohës sonë? Kjo pyetje 

aspak nuk na intereson kur punët zhvillohen mirë. Një gjë e tillë do të na dalë 

përpara atëherë kur do të paraqiten shenja e lodhjes, të ngarkimit, të ngacmimit dhe 

të stresit. Ndjehemi të pakënaqur nga vetvehtja, nga të tjerët, sikur fajtor të jetë e 

tërë bota. Bëhemi të mërzitshëm dhe të padurueshëm në familje, në rrethin e 

miqëve. Zhytemi gjithnjë e më shumë në problemet tona. Dhe vetëm atëherë do të 

konkludojmë se për të dalë nga ky rreth magjik është e domosdoshme të mësojmë 

të punojmë më mirë me faktorin kohë. 

Megjithatë, pak njerëz, pranojnë se menaxhimi i faktorit kohë është diç 

shumë i vështirë. Kjo prek përcaktimet tona jetësore, filozofinë dhe mënyrën tonë të 

jetesës. Menaxhimi kohës në praktikë do të thotë të bëhet ndryshim, me qëllim që të 

19


zbulohen mundësitë e reja në punë dhe në jetën e personalitetit. Ndryshime, nga ana 

e vet do të thotë gatishmëri që në mënyrë të vetëdijshme t’u vehet pikëpyetje stilit 

të ndërtuar të punës dhe të jetës, veprimtarive të përditshme rutinore, shprehive të 

caktuara, si dhe vet rregullimit të vendit të punës. Ndryshim do të thotë edhe vullnet 

për të hequr dorë nga ajo që mendojmë, se na pengon dhe se i pranojmë dallimet e 

së resë me të gjitha luhatjet, frikën dhe pasigurinë që del nga to. 

A e kemi parashtruar ndonjëherë pyetjen se ç’tip jemi nga aspekti i 

qëndrimit tonë ndaj faktorit kohë. 

* A jemi ai tip i cili i është rrekur punës që ta kryejë në momentin e 

fundit; të aktivizohet dhe të veprojë efektivisht vetëm atëherë, kur puna nuk duron 

kurrfarë shtyerje dhe në fund të arsyetohet, se edhe pse bëra ç’mos edhe kësaj radhe 

gjërat u rregulluan? 

* Ose, a jemi nga ai tip i njerëzve, të cilët e pranojnë mbi vete punën e 

tërësishme; rregullisht mbajnë ndjenjën se janë përgjegjës për çdo gjë, punojnë 

shumë, lodhen, dhe mendojnë se nuk është e mundur të kryhen të gjitha. Së fundi 

edhe ata shpesh janë të pakënaqur me vetvehten, kur vetë puna nuk është kryer 

tërësisht dhe ashtu si duhet; 

* Apo jemi nga ata tipa që nuk mund të refuzojnë kur do t’ju drejtohen 

për një lutje për diçka; eprorëve gjithsesi nuk mund t’u refuzohen gjërat, ndërsa 

edhe ndaj kolegëve duhet pasur mirëkuptim; a mundet veprimtaria politike pa këtë; 

në fund vuajmë jo vetëm ne por edhe e tërë puna; 

* A jemi nga ata tipa të njerëzve të cilët dëshirojnë të punojnë shumë, por 

në punën politike shpesh u mungojnë mundësitë; edhe përkundër përpjekjeve të 

tyre, ajo që e propozojnë nuk mund të hyjë në punë; ata u humbin kohë të tjerëve, 

për të shqyrtuar idetë dhe propozimet joadekuate. 

Këto janë vetëm disa nga tiparet karakteristike që i posedojnë njerëzit. Ato 

kanë lidhje të drejtpërdrejtë me punën tonë në përgjithësi dhe pjesërisht, gjithsesi 

edhe me menaxhimin e kohës në politikë. Puna e politikanëve është shumë e 

lodhshme dhe nëse ai nuk e njeh mirë vetveten, aftësitë dhe prirjet e tija vetiake, me 

siguri nuk do të mund t’i përshtatet kohës, nuk do të mund t’i mbajë të gjitha 

ngarkesat. 

A e dimë se ç’është në fakt koha? 

Shpesh e shfrytëzojmë frazën “nuk kam kohë”, pa u përqëndruar se a është 

kjo e logjikshme ose jo. Rëndom nuk kemi ndonjë send, ndonjë sasi të sendeve. Kur 

20


do ta dëgjojmë këtë shprehje duhet të mendojmë se a mund të karakterizohet koha 

me fakte sasiore? Dhe në fakt, si janë specifikat e faktorit kohë? 

Koha mund të matet me sasi. Por ajo rregullisht rrjedh dhe nuk mund të 

vazhdohet më tepër se ç’është, me atë që disponojmë nga lindja deri në vdekje. Kjo 

është e pazëvendësueshme, e pandashme dhe nuk i nënshtrohet mbrojtjes (përveç 

në pikëpamjet tona subjektive). Nuk mundet si Fausti të brohorisim “O çast i 

këndshëm, ndalu t’i je aq i bukur!” dhe të ndalim kohën. Se a do ta shfrytëzojmë 

edhe si do ta shfrytëzojmë ajo varet në radhë të parë nga vullneti dhe dëshira jonë. 

Rëndomë njerëzit janë të pakujdesshëm, kur kalkulojnë me kohën e tyre. Njeriu 

është i prirur gjithnjë të mendojë se në jetën e tij ka shumë kohë, se do të ndajë 

kohë për diçka, nëse ajo është e qenësishme; se disa gjëra mund t’i shtyjë për më 

vonë, kur do të ketë më tepër kohë. 

Këto specifika të përgjithshme të kohës mund të na ndihmojë që të njohim 

raportin tonë me të. Por që të mund ta menaxhojmë më mirë neve duhet të kemi një 

pasqyrë më të lartë se sa kohë kemi mesatarisht, në lidhje me ligjet e natyrës. 

E dijmë se 

* Një natë e një ditë ka 24 orë; 

* Një javë ka 168 orë; 

* Një muaj ka 720 orë; 

* Një vit ka 8.640 orë. 

Nëse pranojmë se gjatësia mesatare e jetës është 70 vjet, atëherë njeriu 

disponon gjithsej 600.000 orë. Prej atyre gjatë 18 vjetëve të para, në fakt, rreth 

150.000 orë i dedikohen zhvillimit dhe arsimimit të tij. 450.000 orë të tjera 

barabarsisht ndahen për gjuhë, për punë dhe për kohë të lirë. 

1 ditë = 24 orë 

1 javë = 168 orë 

muaji, gusht = 720 orë 

viti 1997 = 8.640 orë 

70 vjet = 600.000 orë 

prej 1 deri 18 vjet = 150.000 orë 

prej 18 deri 70 vjet = 450.000 orë 

gjumë kohë e lirë punë 

150.000 h 150.000 h 150.000 h 

21


Konkluzat janë të qarta, por megjithatë, është e domosdoshme të ndahen 

disa prej tyre: 

* Koha është kapitali ynë më i çmueshëm; 

* Koha nuk mund të blehet me para; 

* Koha jonë gjithnjë shkurtohet; 

* Koha rrjedh rregullisht dhe e pandryshuar; 

* Koha është jeta jonë. 

Këtu nuk ekziston vend për dëshpërim. Përkundrazi. Një nga vlerësimet më 

optimiste për kohën pa dyshim është ai i Anshtajnit - “Më intereson në radhë të parë e 

ardhmja, sepse ajo është kohë në të cilën jetoj.” Çdo njeri disponon kohë, që i është caktuar 

me jetën, por asnjë nuk ka kohë të mjaftueshme për të bërë çka dëshiron. Të përkujtojmë 

mendimin “nuk është pak koha që e kemi, shumë është koha që nuk e shfrytëzojmë” 

(Seneka). Dhe të përpiqemi në këtë aspekt ta sqarojmë shprehjen “nuk kam kohë” dhe t’i 

japim domethënie pragmatike. Kjo do të mund të formulohej në këtë mënyrë: 

* Nuk do të ndajë kohë për të; 

* Tani s’është me aq rëndësi për mua; 

* Kam përparësi të tjera; 

* E vlerësoj shumë kohën prandaj nuk mund të ndajë kohë për një punë të tillë. 

Detyra: prezentoni në formë të tabelës ndarjen e një dite punuese tuaj normale si 

politikan sipas llojeve të veprimtarive dhe kohën e nevojshme për kryerjen e tyre. 

Përshkruani se çfarë veprimtarishë keni kryer dhe sa zgjatë dita juaj punuese normale.. 

Llojet e veprimtarisë Koha 

Si janë rezultatet? A kemi paraparë çdo gjë, që rëndomë e bëjmë gjatë ditës 

së punës? A kemi përfshirë kohën për biseda telefonike dhe sa është ajo? Sa kohë 

ndajmë për të pirë kafe? A ndërpritet puna jonë nga vizita të papritura dhe sa kohë 

na marrin ato? A paraqiten shpesh momente të paparashikuara dhe cilat janë ato? Sa 

kohë na nevojitet për përgatitjen dhe nënshkrimin e dokumentave? Sa kohë na merr 

22


informimi për të kryer punën tonë? Por kur nuk do të ketë rrymë? Nëse nuk ka 

material zyre? Nëse është ftohtë në vendin e punës? Nëse nuk ekziston teknika e 

domosdoshme dhe duhet të dalë përjashta për të kryer punën tonë? Nëse nuk kemi 

në disponim automjet, për të arritur në vendin e caktuar për një aktivitet të veçantë? 

Këtij numërimi të gjërave mund t’u shtohen edhe shumë të tjera. Por qëllimi nuk 

është ky. 

Qëllimi ynë është: 

1. Të konstatojmë cilat veprimtari nuk i kemi paraparë dhe sa kohë na 

marrin ato? 

2. Sa është gjatësia mesatare e ditës sonë punuese? 

3. A mund t’i përballojmë kësaj? 

4. A mund të racionalizohet koha e jonë punuese? 

Njeriu në parim anon që të mos e shënojë punën e rëndomtë. Si punë 

konsiderohen vetëm detyrat e mëdha, ndërsa aktivitetet që e ndjekin atë nuk janë të 

shumta. Këto aktivitete “të parëndësishme” në fakt marrin shumë kohë, por ne nuk 

jemi mësuar drejt t’i vlerësojmë. Për shembull, është llogaritur që të shkruhet, 

formohet dhe adresohet një letër e rëndomtë zyrtare e llojit “e morëm informatën, u 

falenderohemi, mbetemi edhe mëtutje në kontakt me ju” nevojiten të paktën 20 

minuta. Ne i quajmë aktivitetet e këtij lloji të kohës teknologjike, por rëndomtë nuk 

parashohim se sa pjesë të madhe të ditës së punës e kalojmë me to. Habitemi, kur 

eprorët pak më vonë, pasi e kanë caktuar detyrën, dëshirojnë t’u japin raport. 

Si është konkluza, e cila drejtpërsëdrejti ka lidhje me organizimin më të 

mirë të kohës? 

Koha është tërësi objektive që matet. Por pikëpamja e jonë për të është 

subjektive. 

Ta ilustrojmë këtë me dy shembuj nga përditshmëria. 

Paraqisni situatën që vijon: Shkoni me gruan tuaj në treg. Koha juaj është e 

kufizuar, sepse keni me mijëra obligime të tjera, por në të njejtën kohë ka edhe 

futboll. Ajo, në fakt kërkon të blejë këpucë - që njëkohësisht të jenë të lira por të 

jenë edhe elegante, kuptohet edhe t’i rrinë mirë. Shkoni nga një dyqan në tjetrin. 

Ajo i provon, ndërsa ju rrini e prisni. E shihni me inat orën tuaj dhe nervozoheni. 

Në fund ajo definitivisht i blenë këpucët dhe u thotë: “E sheh se sa shpejt e 

kryem?” Ndërkohë ndeshja e juaj e futbollit përfundoi. 

23


Dhe e kundërta. Niseni me gruan tuaj në treg. Në këtë moment ndodh që 

vetura të mos ndizet. Ju e hapni kapakun dhe i thoni gruës suaj: “prit një minut”. 

Pastaj vërtetohet se defekti është më serioz. E thirrni edhe fqiun që t’u ndihmojë 

dhe në fund vetura ndreqet. Ju duket sikur e gjithë kjo punë u krye për disa minuta. 

Por gruaja juaj tani më ka bërë pazarin dhe me inat u bërtet se keni humbur tërë 

ditën me këtë veturë. 

Këto shembuj të rëndomtë na bëjnë të konkludojmë. 

Pranimi subjektiv dhe vlerësimi i ngjarjeve ndikojnë ndaj ndjenjës 

sonë për kohën. 

Çka na pengon për të organizuar më mirë 

kohën tonë? 

Tani më konstatuam se pikëpamjet tona subjektive për kohën ndonjëherë 

ndryshojnë shumë nga realiteti. Prandaj te menaxhimi i kohës duhet të nisemi nga 

realiteti dhe jo nga pikëpamjet tona. Të jemi sa më konkret që është e mundshme që 

të përcaktojmë se si në fakt qëndrojnë punët me organizimin e kohës sonë. Gjëja e 

parë dhe më esenciale që duhet të bëjmë është të përpiqemi ta analizojmë dhe të 

vlerësojmë përvojën tonë personale. Këtu pikënisje është pikëpamja se në radhë të 

parë kjo është bazë për ndryshime në të ardhmen. 

Nëse seriozisht sillemi në vet vlerësimin e punës sonë është e 

domosdoshme të shtrojmë disa pyetje dhe në vazhdim gjatë një periudhe të caktuar 

kohore t’i ndjekim përgjegjet e sakta dhe të plota. Këto janë pyetjet e tipit të: 

* A shfrytëzoj në punën time ndonjë mënyrë të planifikimit ditor, javor, 

mujor dhe vjetor? 

* Në çfarë mënyre e planifikoj punën - a kam shprehi të bëj edhe plane të 

shkruara? 

* Nëse bëj plane të shkruara a i zbatoj duke i kryer realisht? 

* Si janë rezultatet - a ekziston shmangie ose jo? 

* Si rjedh dita ime punuese, çka bëj rëndomë? 

* Cila punë më shkakton kënaqësi dhe cila jo? 

* Cilave detyra përpiqem t’u shmangem? 

* Çfarë detyrash dëshiroj të kryej? 

* Çka më nervozon në vendin e punës? 

* Ç’është për mua sukses dhe mossukses? 

24


Çdokush duhet ta dijë se pyetjet personale mund t’u ndihmojnë (nëse u 

përgjigjet shpesh) ta analizoni realitetin ashtu si është dhe jo ashtu siç e pranon ai. 

Nëse keni guxim të mjaftueshëm, mund t’i krahasoni përgjegjet tuaja me 

vlerësimet e punës së disa kolegëve dhe miqëve tuaj, mendimet e të cilëve i 

respektoni. 

Çdo njeri ka anet e veta të dobëta. Nuk duhet për këtë të shqetësoheni. 

Duhet të pranojmë qetë faktin se në punë gjithnjë ekzistojnë aktivitete, të cilat na 

mërzisin dhe të cilat nuk janë në pajtim me ne, të cilat na alarojmë dhe për të cilat 

konsiderojmë se kot na e marrin kohën. Në mënyrë të sinqertë të përpiqemi saktë 

t’i përcaktojmë cilat janë ato. Specialistët kanë përpunuar një listë nga shkaktarë të 

ndryshëm të cilët na pengojnë për organizimin më të mirë të kohës sonë. Ja disa 

prej tyre: 

Telefoni 

- Rregullisht cingëron; 

- E ndërpret kryerjen e detyrave të rëndësishme; 

- Bisedat janë shumë të gjata; 

- Ndonjëherë nuk e kam të qartë për çka u paraqit dhe më nevojitet 

informim plotësues; 

- Nëpërmjet telefonit më parashtrohen disa detyra vijuese. 

Vizituesit 

- Kolegë, të cilët dëshirojnë të flasim ose të analizojmë disa gjëra; 

- Vizita të padëshirueshme të anëtarëve dhe simpatizuesve; 

- Njerëz jo aq të përgatitur për diskutim. 

Diskutimet 

- Shumë të gjata; 

- Me rezultat të padëshirueshëm; 

- Kërkojnë përgatitje të mëdha; 

- Është kryer përgatitja për problemet, të cilat pastaj prolongojnë ose bien 

poshtë; 

- Jo aq të përgatitura; 

- Pritja e gjatë. 

Përparësitë 

- Shpesh mungojnë përparësitë e qarta; 

25


- Përpiqem të bëj disa punë në të njejtën kohë; 

- Nuk jam koncentruar në më të rëndësishmen; 

- Dëshiroj maksimalisht mirë të njihem me faktet; 

- Mungon koordinimi; 

- Punë e dobët ekipore. 

Afatet 

- I përmbahem asaj që jam marrë vesh vetëm nën presionin e afateve të 

caktuara; 

- Shpesh paraqiten situata të paparashikuara; 

- Kam ambicie të kryejë shumë punë; 

- Planifikim i keq i kohës së punës; 

- Shpejtoj; 

- Nuk kam durim të përfundoj punën. 

Dokumentimi 

- Byroja është plot materiale; 

- Korrespondenca më merr shumë kohë; 

- Leximi më merr shumë kohë; 

- Vendi i punës i parregulluar; 

- Rregullisht kërkoj numra telefonik, shënime, adresa etj. 

- Burimet informative të rregulluara keq. 

Komunikimet 

- Komunikimi i keq; 

- Shkëmbim i vonuar i informatave; 

- Moskuptim dhe zënka me kolegët; 

- Mosaftësia për t’i dëgjuar të tjerët; 

- Vërejtjet jashtëzakonisht të tepërta. 

Udhëheqja 

- Nuk mund ta kryejë; 

- Shpesh duhej t’i kryejë aktivitetet që duhet t’i bëjnë të tjerët; 

- Mungesa e kontrollit gjatë udhëheqjes. 

Heqja dorë 

- Nuk mund të heq dorë kur të tjerët do të më lusin. 

26

pyetje: 

Qëllimet e parashtruara 

- Nuk kam qëllime të qarta; 

- Nuk kam koncept të qartë në jetë; 

- Pavendosmëria; 

- Nuk mund të gjindem në punën time të përditshme. 


Vetë diciplina 

- Ndonjëherë nuk mund ta kryejë atë qe kam paraparë; 

- Mosekzistimi i motivimit; 

- Shpesh nuk mund ta kryejë punën. 

Ambienti jetësor 

- Zhurma; 

- Dërdëllitja; 

- Shkuarje e vështirë deri në vendin e punës; 

- Marrja e vështirë e dokumenteve për shkaqe të ndryshme; 

- Disponimi i im në vendin e punës. 

Gjatë analizës së këtyre shkaktarëve kërkojmë përgjegje edhe në këto 

* Çfarë vëllimi të punës së paplanifikuar na imponohet që ta kryejmë? 

* Çka sakt na dekoncentron nga puna e planifikuar? 

* Sa detyra të reja duhet të zgjidhen në mënyrë urgjente? 

* Kujt i telefonojmë më shpesh? 

* Kur pranojmë më shumë palë dhe për cilat çështje? 

* Cilat çështje i diskutojmë më shpesh në vendin e punës? 

* A bëjmë pushim të rregullt? 

* A kemi shkaktarë të rregullt dhe të çfarë natyre janë ato (teknike, nga 

ana e njerëzve, qenësore)? 

Kur do t’u përgjigjemi këtyre pyetjeve dhe pyetjeve të tjera të ngjashme do 

t’i kemi plotësisht të qarta shkaqet, të cilat na pengojnë të organizojmë më mirë 

kohën tonë. Problemi, në fakt qëndron në atë se konstatimi për vetvete nuk e jep 

zgjidhjen. Çdonjëri duhet të nxjerrë konkluzë dhe të parashohë saktë se ç’duhet të 

ndërmarrë që të ndryshojnë punët. 

27


Si ta organizojmë kohën tonë? 

Çdonjërit nga ne i ka ndodhur të vëreje se si punon mjeshtri dhe si i qaset 

punës një laik. Mjeshtri së pari shqyrton, vlerëson, paramendon, i mat qasjet dhe 

zgjidhjet e mundshme dhe atëherë i hynë punës. Laiku menjëherë hidhet në veprim 

të rrufeshëm, pa menduar aspak cili është qëllimi dhe si mund të arrihet ai më lehtë. 

Që të organizojmë më mirë kohën tonë, duhet të mësohemi t’u qasemi 

problemeve si mjeshtri. Është e nevojshme t’i përballojmë kushtet dhe drejtimet 

kryesore te menaxhimi i kohës. Duhet ditur se procesi i menaxhimit të kohës mund 

të modelohet dhe të paraqitet në mënyre grafike në këtë formë. Duhet ditur se 

procesi i menaxhimit të kohës mund të modelohet dhe të paraqitet në mënyre 

grafike në këtë formë. 

Realizimi 

4 

Kontroli 

5 

Të informuarit 

dhe 

komunikimi 

6 

Marrja e vendimit 

3 

28 

Vënja e qëllimit 

1 

Planifikimi 

2


E shohim se ai paraqet një rreth pafund, i cili i përfshin periudhat dhe fazat 

e ndryshme dhe mbështetet në bazat e informatave dhe të komunikimeve. 

Të ndalemi më holësisht në çdonjërën periudhë: 

A Parashtrimi i qëllimit 

Të parashtrohen qëllimet e sakta kjo duket e lehtë me fjalë por në vepër 

vështirë. Si mund të mësojmë që t’i formulojmë mirë qëllimet tona? Dhe a është 

një gjë e tillë e mundshme? Ekspertët pohojnë se është e mundshme, por është e 

nevojshme një parasupozim esencial, në radhë të parë vullneti dhe dëshira jonë që 

të kemi qëllim të qartë. Çdo kush konsideron se dëshiron të ketë një qëllim. Por në 

praktikë kjo nuk ndodh kështu. Prandaj kur njeriu ka një qëllim, ai bëhet më lehtë i 

dukshëm dhe i jep shkak për vlerësime. Atëherë atij mund t’i parashtrohen pyetje 

të llojit të këtillë: 

* A e ka arritur qëllimin e vet - po ose jo? 

* Çka ke bërë që ta arrish këtë qëllim? 

* Kush dhe çka të pengonte që ta arrish qëllimin tënd? 

* Cilët janë përparësitë e tua në procesin e realizimit të qëllimi? 

* A je i gatshëm të pranosh përgjegjësinë në emër të atij qëllimi? 

* A je i gatshëm ta mbrojsh qëllimin tënd? 

Kur formulimi i qëllimit shqyrtohet në këtë kontekst, e shohim se nuk është 

aq lehtë për të vendosur parashtrimin e qëllimeve të qarta. Posaçërisht kur jemi 

politikanë dhe gjendemi në dritën e prozhektorëve. Shpesh ballafaqohemi me 

gjykimin e mendimit publik dhe e dimë se rejtingu ynë varet edhe nga formulimi i 

qëllimeve, si i realizojmë ato dhe në fakt a jemi të aftë që t’i arrijmë qëllimet e 

parashtruara. Për politikanin me siguri është esenciale ajo që e ka theksuar Moljeri: 

“Ne jemi përgjegjës jo vetëm pse e kryejmë një punë por edhe për atë pse nuk e 

kryejmë”. 

Të përpiqemi t’u përgjigjemi disa pyetjeve: 

Ç’është qëllimi? 

Përgjithësisht qëllimi mund të definohet në këtë mënyrë - ai është gjendje 

konkrete e përshkruar në mënyrë cilësore dhe sasiore, të cilën synojmë ta arrijmë. 

Çfarë cilësish duhet të përmbajë qëllimi? 

Qëllimet duhet të jenë 

* Të arritshme; 

* Konkrete; 

* Bindëse; 

* Të mund të realizohen; 

* Të kuptueshme; 29 * Të dukshme; 

* Atraktive; 

* Të mund të financohen; 

* Të mund të identifikohen; 

* Të mund të vlerësohen.


Qëllimet kërkojnë: 

* Domosdoshmëri; * Qëndrim vetiak. 

Qëllimet shënojnë: 

• Interesa. 

Ç’duhet ditur më parë që të mund të përcaktojmë qëllimin? 

Duhet të pastrojmë faktin se kushti paraprak i transaksioneve të këtij 

procesi është prania e vullnetit për veprim. Supozimi tjetër esencial ëshë dëshira për 

ndryshim dhe prezentim të qartë të situatës, të cilën e synojmë. Nevojitet gjithashtu 

të kemi aftësi planifikimi të punës sonë - të mund të përcaktojmë saktë cilat 

aktivitete duhet t’i kryejmë dhe në çfarë radhitje. 

Si të arrijmë te formulimi i qëllimit? 

Praktika tregon se formulimi edhe i qëllimit më të rëndomtë përfshinë disa 

faza vijuese: 

* I formulojmë dëshirat, nevojat dhe detyrat tona; 

* I përshkruajmë aq saktë, që të mundemi qartë të parashohim atë që duam 

ta arrijmë; 

* Përcaktojmë se një qëllim i këtillë i parashtruar është i lartë, ai është 

sprovë për ne por është i arritshëm; 

* Ai është formuluar pozitivisht; 

* Nga ai rrjedhin aktivitetet, të cilat shërbejnë për realizimin e tij; 

* Qëllimi është formuluar aq qartë dhe thjeshtë sa që mundet në çdo kohë 

të jetë i kuptueshëm për secilin auditorium. 

Qëllimi mund të planifikohet duke u sjellur në këtë radhitje: 

* Analiza e gjendjes së deritanishme; 

* Analiza e gjendjes, e cila duhet të arrihet; 

* Mënjanimet; 

* Potenciali i im; 

* Analiza e burimeve; 

* Qëllimi - minimal dhe qëllimi - maksimal; 

* Afatet; 

* Struktura e qëllimeve dhe nënqëllimeve themelore; 

* Hapat e realizimit; 

* Kontrolli. 

Ja si duket procesi i paraqitur me shemë: 

30

Qëllimi 


Analiza e qëllimeve Analiza e situatës 

Qëllimi- mjetet 

(analiza) 

Formulimi i qëllimit 

Qëllimi i aktivitetit 

Instrumentat e kontrrollit 

Konkludimi i arritjes së qëllimit 

Kremtimi 

31


Qëllimi i formuluar mirë duhet t’u japë përgjegje disa pyetjeve: 

* Ç’dëshirojmë të arrijmë? 

* Si do të arrijmë, me çfarë mjeti? 

* Në ç’farë afati? 

* Kush për çka do të përgjigjet? 

* Si vlerësohet rezultati? 

Është esenciale që saktësisht të formulohet qëllimi. Sepse një gjë e këtillë 

do të na ndihmoj t’i mobilizojmë të gjitha burimet tona për arritjen e tij, të gjejmë 

mjete dhe të përcaktojmë afate. Nëse jemi të bindur në qëllimin, ne do të punojmë 

jo vetëm me kënaqësi, por edhe duke u përpjekur për arritjen e tij. 

Ja dy shembuj, të cilat na bëjnë të mundshëm të konstatojmë se a është i 

formuluar mirë një qëllim në pajtim me kërkesat: 

Dëshiroj që sa më shpejtë të përmirësojë teknologjinë e punës sime. 

E pa drejtë! 

I drejtë është formulimi që vijon: Nga 1 qershori dëshiroj të punoj në ditë 

një orë më pak, që do të thotë se do të arrijë të njejtin rezultat me teknologji më të 

mirë të punës. 

Nëpërmjet të organizimit më të mirë të punës deri më 15 maj t’i 

zvogëlojë bisedat ditore telefonike nga 3 në 2 orë. Rezultati - kursehen 1000 denarë 

nga bisedat telefonike. 

Qëllimi është formuluar drejtë! 

Në veprimtarinë politike formulimi i qëllimit është më i vështirë. T’i 

shohim shembujt që vijojnë: 

Deri te zgjedhjet e planifikuara duhet të rrisim vëmendjen ndaj të rinjëve. 

Nuk është e drejtë!Formulimi i drejtë i qëllimit mund të jetë: 

Deri te zgjedhjet e planifikuara të rrisim vëmendjen tonë 5 për qind tek 

studentët nëpërmjet komunikimit më të mirë politik. 

32


Së shpejti duhet t’i nisim diskutimet dhe arsyetimet e aktiviteteve për 

përgatitjen e fushatës paraelektorale. 

Çka është jo e drejtë në këtë formulim? 

Nuk ekziston afati, nuk ka ekzekutues, nuk ka adresë, nuk është e qartë se 

çfarë kërkese të saktë ka. 

Si duhet të riformulohet? 

Prej 1.10.2000 në udhëheqjen politike të partisë ose të subjektit tjetër të 

nisë diskutimi dhe arsyetimi i fushatës paraelektorale. Propozues i konceptit ... ; 

afati i dorëzimit në arhivë ... ; afati i pranimit ... . 

B PLANIFIKIMI 

Kjo është periudha e dytë në modelin e menaxhimit të kohës. Gjatë kësaj 

peirudhe kryen përgatitjet për realizimin e qëllimit të caktuar. Kjo do të thotë që të 

fitohet më tepër kohë, të përqëndrohen përpjekjet dhe të harmonizohen nënqëllimet 

dhe detyrat individuale me ato të organizatës. Është e domosdoshme që qëllimi 

kryesor të ndahet në nënqëllime - të përcaktohen masat konkrete për realizimin e tij, 

mjetet e nevojshme për të, si dhe afatet e arsyeshme. Këtu duhet t’u përgjigjemi 

disa pyetjeve: 

* A është e mundur t’i mobilizojmë forcat dhe mjetet e nevojshme për ta 

arritur qëllimin? 

* Nëse nuk është e mundshme a ekzistojnë alternativa të tjera dhe cilat janë 

ato? 

* Me cilin konkretisht? 

* Në çfarë afati? 

Ekziston një mënyrë shumë e thjeshtë që të lehtësojmë procesin e 

planifikimit. Para çdo pune duhet të parashtrojmë vetëm katër pyetje. 

33


4 PYETJE PARA ÇDO PUNE 

A duhet me të vërtetë të kryet kjo punë? 

Po Jo eliminimi 

A duhet unë ta kryej këtë punë? 

Po Jo delegohet 

A duhet tani ta kryej këtë punë? 

Po Jo përcaktimi i afateve 

A duhet të kryhet kjo punë në këtë mënyrë? 

Po jo racionalizimi 

Eliminimi 

Nëse konstatojmë se një aktivitet i caktuar kontribuon me diçka për arritjen 

e qëllimit, atëherë është e nevojshme të vazhdojmë të merremi me të. Nëse 

përgjegjja është jo, atëherë është e nevojshme që edhe një herë të vendosim se kjo 

punë a ka diç të përbashkët me kryerjen e qëllimeve të tjera të organizatës. Nëse 

përgjigjja është po, atëherë duhet lënë personave kompetent. Nëse është jo, 

eliminohet tërësisht. Askush, as edhe ekzekutuesi më i thjeshtë nuk duhet të harrojë 

se prej tij varet se a do të merret me këto gjëra organizata, të cilat e largojnë nga 

qëllimet e saja kryesore. Ndonëjherë është e nevojshme të kryhen edhe punë jo të 

volitshme që do të donim t’i eliminonim ose t’ua ngarkonim të tjerëve. Por një gjë 

e këtillë duhet bërë vetëm në rast kur kemi pasur qasje korrekte ndaj përgjegjjes së 

pyetjes së parë. 

Delegimi (përcjellja) 

Aftësia e përcjelljes është një nga cilësitë më të rëndësishme të politikanit. 

Kjo garanton punë ekipore dhe cilësi më të mirë të kryerjes së detyrave. Politikani 

nuk është i detyruar të bëjë çdo gjë. Për suksesin e iniciativës është e rëndësishme, 

34


kur ai nuk do të mund të kryente një punë të caktuar me kohë t’ua përcjellë të 

tjerëve, të cilët do të mund të ballafaqohen në një nivel të caktuar. Ilaçi magjik për 

sukses shpesh fshihet në shkathtësinë e përcjelljes. Henri Ford thotë se cilësia më 

esenciale, që e disponon është shkathtësia e tij të inkuadrojë njerëz, të cilët janë më 

të aftë se sa ai. 

Politikani i mirë nuk duhet të shqetësohet kur ia përcjell një tjetri punën e 

caktuar. Ai nuk duhet të lodhet me argumenta të ndryshme si të llojit: 

* Pse është e nevojshme t’i a përcjellë, kur mundem edhe vetë ... 

* Gjersa ia spjegoj, mundem edhe vetë ta kryejë punën 

* Ai nuk do ta kryejë punën ashtu siç dua unë 

* A do të mendojnë se unë nuk mund ta kryejë vetë këtë punë 

* Të tjerët nuk duhet të dijnë më tepër 

* Do të ballafaqohem vetë. 

Eshtë shumë e rëndësishme mënyra e përcjelljes. Shpesh sikur edhe nuk 

dallohet nga urdhëri. Atëherë kryrësi ndjehet i nënshtruar dhe i kryen detyrat 

formalisht. Vetë puna nuk i paraqet kënaqësi. Ndryshe duken punët kur gjatë 

përcjelljes së punës ndahet kohë për arsyetime - pse është e nevojshme të kryhet kjo 

punë, cili është qëllimi, çfarë rezultatesh priten nga ajo. Në këtë rast kryerësi fiton 

ndjenjën e bashkëpjesëmarrësit. Ai e merr përgjegjësinë dhe bën më tepër 

përpjekje. Nuk ka ndjenjën, se e humb kohën kot. Nëse ekziston që vetë të referojë 

për rezultatet, ai do të ndjejë kënaqësinë e punës së vet. Shpesh në jetën politike 

bullgare këto gjëra në radhë të parë elementare harrohen. Puna partiake kuptohet si 

veprimtari rutinore, ku njeriu trajtohet si një allkë e makinës së madhe. Nga afatet e 

përcaktuara jemi nën presion, nuk kemi kohë për sqarime të gjata, e të mos flasim 

për falenderime. Një qasje e këtillë vështirë se mund të quhet përcjellje. 

Në veprimin e politikanëve nuk duhet lejuar përcjellje e thjeshtë e ndonjë 

lloji të punës. Përcjellja e vërtetë është përcjellja e përgjegjësisë. Cili është dallimi 

ndërmjet këtyre te dyjave? 

Gjatë përcjelljes së punës: 

- Jepet informatë jo e plotë; 

- Nuk sqarohet qëllimi; 

- Nuk jepet mundësia për pjesëmarrje në sukses. 

Gjatë përcjelljes së përgjegjësisë: 

- Bëhet e mundshme qasja e informatave komplete; 

- Qëllimi është i qartë; 

- Është i pranishëm identifikimi me qëllimin; 

35


- Ndjenja e përgjegjësisë vetiake; 

- Ndjenja për pjesëmarrje në sukses; 

- Ndjenja për pjesëmarrje në mossukses; 

- Ndjenja për pjesëmarrje në konkluzione dhe nxjerrjen e mësimeve. 

Përcaktimi i afateve 

Kur do të parashtrojmë një detyrë të caktuar ne së pari pyesim se cilat janë 

afatet. Nëse puna është urgjente, ajo duhet të kryhet menjëherë. Nëse nuk është 

urgjente dhe ekziston afat i caktuar, duhet paramenduar se çfarë hapash të 

ndërmerren dhe në çfarë afatesh të arsyeshme të përfshihen. Problem serioz në 

veprimtarinë politike në Bullgari është se detyrat shumë shpesh bëhen të 

paparalajmëruara dhe politikanët shndërrohen në një trup të reagimit të shpejtë, i 

cili ua ç’rregullon punën e tyre të planifikuar. 

Është e domosdoshme çdo njëri të gjejë mënyrë që të ballafaqohet me 

detyrat vijuese. Ashtu që nuk do të pengonte veprimtarinë kryesore. Nuk është e 

dëshirueshme të punohet në bazë të parimit të shprazjes së frenave - niset nga 

poshtë dhe shkohet përpjetë. Në krye gjithnjë gjenden detyra të reja, por ato nuk 

janë gjithmonë më esencialet. Politikani i mirë duhet të gjejë masën ndërmjet asaj 

esenciales dhe joesenciales, themelores dhe plotësueses, ekzistenciales dhe 

joekzistenciales dhe të dijë të planifikojë afatet, ashtu që drejtimi kryesor i 

veprimtarisë të mbetet gjithnjë në krye. 

Racionalizimi 

Njeriu është i prirur që t’i përmbahet asaj që e di. Shpeshëherë themi: 

“Nuk kam probleme. Shpeshëherë e kemi bërë këtë. Edhe tani do ta kryejë”. Kjo na 

jep ndjenjën e sigurisë, por nuk është gjithmonë mënyra më e mirë e punës. 

Ndonjëherë është e radhës që të pyesim - a nuk mund të kursejmë diskutimet, të 

cilat i bëjmë rëndomë në raste të këtilla. A është e domosdoshme të përfshijmë aq 

njerëz dhe të diskutojmë me orë të tëra, kur mund t’u paraqitemi me telefon disa 

njerëzve dhe të këshillohemi me ta. A është e nevojshme të përgatisim material të 

shkruar për çdo pjesëmarrës në diskutim ose do të kursejmë kohë, nëse në fillim 

shkurtimisht e theksojmë esencën e problemit? 

Te menaxhimi i kohës imponohet shema i pesë hapave të planifikimit: 

1. Radhitja e aktiviteteve 

2. Vlerësimi i gjatësisë të çdo njërit prej tyre 

3. Parashikimi i kohës për detyra të paparamenduara 

4. Përcaktimi i përparësive 

5. Kontrolli. 

36


Rregulla kryesore gjatë planifikimit të kohës është ndarja e saj nga përpara 

në raport 60 % me 40 % - aktivitete të parapara dhe jo të parapara. Kjo në praktikë 

do të thotë se ne mund të planifikojmë vetëm 60 % të kohës sonë, ndërsa sipas 

specifikave të punës edhe më pak. 40 % të tjera të kohës shkojnë për aktivitete, të 

cilat nuk i nënshtrohen planifikimit - pauzë për kafe, vizita të paparalajmëruara, 

biseda me kolegë, por gjithashtu edhe për aktivitete të tilla esenciale, si për 

shembull, formulimi i detyrave, marrja e informacioneve plotësuese e të tjera, të 

cilat, rëndomë konsiderohen si të parëndësishme dhe për to nuk është paraparë 

kohë. 

Politikanët duhet të përcaktojnë përparësitë. Pa këtë shkathtësi ata do të 

zhyten në punët e përditshme, do të mbesin prapa punës qenësore dhe do të lodhen. 

Shpesh nënçmohet roli i kontrollit. Asnjëherë nuk duhet të harrojmë se ai 

na jep mundësi t’i vlerësojmë rezultatet e punës sonë. Nëpërmjet tij mund të 

marrin përgjegje për pyetje të këtilla: A e kemi planifikuar mirë punë; A i kemi 

drejtuar me përgjegjësi; A kemi bashkëpunim të mirë me kolegët etj. Kontrolli i 

vetëdijshëm është garancion për zhvillimin dhe kualifikimin tonë profesional. 

C Marrja e vendimeve 

Marrja e vendimeve është periudhë e tretë në modelin e menaxhimit të 

kohës. Në këtë periudhë vendoset çështja e aktiviteteve me përparësitë dhe pa to. 

Sociologu italian Vilfredo Pareto ka konstatuar një raport të caktuar 

ndërmjet përpjekjeve të bëra dhe rezultatit përfundimtar. Ai ka arritur në përfundim 

se 20 % e kohës së shfrytëzuar krijon 80 % të rezultateve. Fitohet përshtypja se sa 

me më pak kohë mund të arrijmë më shumë dhe anasjelltas. 

Me fjalë të tjera edhe në politikë duhet të kërkojmë përgjegje të pyetjes: Si të 

arrijmë me më pak pune rezultate më të mëdha? 

Çka do të thotë kjo, në fakt në praktikë? Së pari duhet t’i konstatojmë 

këto aktivitete, të cilat do të na shpiejnë në rezultate më të larta. Rëndomë në jetën e 

përditshme nuk veprohet kështu. Kur shkojmë në punë na presin një grumbull 

detyrash - disa të jashtme, disa të reja. Ndryshon edhe natyra e tyre - shkruarja e 

materialeve, raporteve, planeve, korrespondencave, bisedave telefonike, takimeve 

mbledhjeve e të tjera. Njeriu është i prirur në radhë të parë t’i rreket më të lehtës, 

duke thënë, sa të nisë punën do të fillojë të merret me detyrën kryesore. Kështu 

fitohet qarku magjik - gjatë gjithë ditës kolovajz e pandërprerë, dhe duket se nuk e 

kemi kryer atë çka duhet. 

Politikani i mirë duhet ta përshtasë punën në atë mënyrë me ç’rast do t’u 

përmbahet disa parimeve: 

37


Një e pesta e përpjekjeve mund të sjellë katër të pestat e suksesit! 

80% 

e kohës 

20% 

e kohës 

38 

80% e rezultatit 

Veçimi i përparësive do të thotë të përcaktosh aktivitetet, kryerja e të 

cilave ka pjesë esenciale në rezultatin përfundimtar. 

Kjo do të thotë se duhet nisur me detyrat, të cilat kanë kontribut më të 

madh për arritjen e qëllimeve. Në vend të dytë të vehen detyrat, të cilat kërkojnë 

mund dhe kohë, paralelisht me madhësinë e suksesit. Ndërsa në vendin e fundit 

vijnë detyrat, të cilat kërkojnë më shumë kohë dhe mund, ndërsa japin më pak 

rezultate. 

Detyra 

65% 20% 15% 

A Detyra B 

15% 20% 65% 

Detyra C 

Si të bëhet në praktikë planifikimi i kohës sonë nga aspekti i këtij parimi? 

1. Para se t’i rekemi kësaj pune sërish duhet të vlerësojmë se çfarë është 

nevoja e saj? 

2. Nëse është e mundshme punën t’i a transferojmë tjetrit. 

3. Saktë të përcaktojmë rëndësinë e kryerjes së detyrës së caktuar dhe në 

pajtim me këtë t’i a përshtasim prioriteteve tona.

4. Të racionalizojmë punën tonë. 


Në menaxhimin politik është e popullarizuar shumë shema e D. Ajzenhauer, e cila i 

prezenton varësitë reciproke ndërmjet detyrave qenësore dhe urgjente, 

Qenësore 

B A 

prioritete 

C 

39 

Urgjente 

Në veprimtarinë politike detyrat qenësore shpesh konfrontohen me ato 

urgjente. Sa më shumë të jetë urgjente një punë e caktuar, aq më shumë del ajo në 

plan të parë. Ndodhë që detyrat urgjente i ç’vendosin ato qenësore dhe esenciale. 

Në politikë ekzistojnë shumë detyra të karakterit operativ. Më e rëndësishme është 

diç tjetër, në radhë të parë, se me forcën e praktikës rutinore ajo mund të jetë me 

përparësi. Tek partitë shpesh ndodhë që aparati fillon t’i diktojë përparësitë dhe 

arrihet te ndryshimi i qëllimeve dhe detyrave kryesore politike. Prandaj është 

jashtëzakonisht e rëndësishme që funksionarët drejtues politik të mësojnë t’i 

dallojnë qartë punët qenësore nga ato urgjente. Ata duhet t’i shmangen 

pjesëmarrjes në aktivitete të cilat konsiderohen si urgjente dhe t’u japin përparësi 

punëve të tyre qenësore. Nëse nuk e bëjnë këtë ata pa dyshim do të gjenden në 

rrjetin e grupeve dhe strukturave të njejta të përhershme ,të cilat gjithnjë 

pretendojnë se puna e tyre është më urgjente. 

D Realizimi 

Në këtë periudhë mund t’i rekemi planifikimit të vërtetë të kohës. 

Qëllimet janë të qarta. E njohim ekipin dhe organizatën ku punojmë. I dijmë afatet. 

Mund t’i përcaktojmë përparësitë. Në bazë të kësaj mund ta planifikojmë ditën 

punuese, javën punuese, muajin, tremujorin, vitin. Ja disa këshilla të dobishme, të 

cilat do të na ndihmonin në këto aktivitete.


Të supozojmë se po bëjmë një plan për ditën punuese. 

1. I shënojmë detyrat e ditës, i rregullojmë sipas prioritetit. Nuk duhet 

harruar se realisht mund të planifikojmë vetëm 60 % të kohës sonë punuese, sepse 

40 % të mbetura janë për punë të paparashikuara. 

2. I shënojmë takimet e caktuara dhe vendet e mbajtjes së tyre. 

3. E parashohim kohën e nevojshme për kryerjen e detyrave të posaçme, 

duke mos harruar të përfshijmë edhe kohën e marrjes dhe përpunimit të 

informatave, pengesat e të tjera. Plani ynë duhet të jetë real. 

4. Parashohim kohë për biseda telefonike. Është e rekomandueshme t’i 

përfshijmë në blloqe, që të mos ndërpresim punën tonë. Nëse nuk na paraqiten, nuk 

duhet kërkuar rregullisht sepse humbim kohë. 

5. Parashohim kohë për nevojat personale. 

6. E përcaktojmë qëllimin personal të ditës dhe bëjmë përpjekje ta 

realizojmë. 

7. E përcaktojmë motivin tonë personal për kryerjen e detyrave. 

8. Kur e nisim dhe e përfundojmë punën na duhet pak kohë për koncentrim. 

Në fillim të ditës punuese duhet të mendojmë se çka duhet të bëjmë saktë sot, cilat 

detyra janë parësore dhe çka duhet të kryejmë saktësisht. Në fund të ditës punuese 

duhet të bëjmë pasqyrë se çka kemi kryer dhe çka na mbet pa u kryer. Nga ajo që na 

mbet, cila është e rëndësishme, cila është urgjente, dhe a ka kuptim që ende të 

kryhet, a mund ta kryejë vetë ose duhet t’i a përcjellë dikujt, cilat janë afatet. 

9. Është e nevojshme të planifikojmë edhe pauzën. Duhet ditur se njeriu 

është me aftësitë punuese më të mëdha në mëngjes, prej 8 deri në 11 dhe pasdite 

prej orës 15 deri në 16. Gjatë kësaj kohe duhet të planifikojmë pjesën më esenciale 

të punës sonë gjatë ditës. 

40

Dinamika e aftësisë punuese 

Atfësiapunuese 

100% Shkarkimi 


41 

Shkarkimi 

Orët e ditës 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Kalendari politik 

Organiatat politike shfrytëzojnë planifikimin mujor, tremujor dhe vjetor të 

aktiviteteve kryesore. Ekzistojnë mënyra të ndryshme për përgatitjen e këtyre 

planeve. Më i përhapur është i ashtuquajturi kalendari politik, theksohet i tërë 

informacioni esencial që disponojmë. 

Shema e ardhshme tregon pasqyrën e përmbajtjes dhe elementeve të saj. 

Shembulli i shemës për planifikimin e aktiviteteve të partisë politike.


tremujori I II III IV 

Aktivitete partiake 

* Kongreset 

* Konferencat 

* Ngjarje tjera të ditës 

Aktivitete në parlament 

dhe qeveri 

* Projektet ligjore 

* Debate 

* Kntrrolli parlamentar 

* Të tjera 

Aktivitetet e konkurentëve 

politik 

* Kongrese 

* Forume 

*Ngjarje të tjera 

Ngjarje të rëndësishme kombëtare 

Të organizatave të shoqërisë 

qytetare 

Ngjarje të rëndësishme 

ndërkombëtare 

Ngjarje të rëndësishme 

Poltike 

Vënja e temave 

Politike kryesore 

diskutime 

42


Ç Kontrolli 

Kontrolli është periudha përfundimtare. Shpesh kjo nënçmohet. Kur bëhet 

fjalë për vetkontrollin shpesh edhe lehet anash. Por ajo gjithashtu është periudhë e 

rëndësishme sepse në këtë periudhë arsyetohet përvoja, ajo personale dhe kolektive. 

Bëhen konkluzionet dhe nxirren mesime. Shihen mundësitë për të lehtësuar punën. 

Nuk duhet harruar se kjo është periudhë kur formohet edhe dokumentacioni. 

Detyra: Jeni ndarë në dy ekipa, që kanë për detyrë të përpunojmë dhe të 

realizojmë konceptim e koalicionit politik në pragë të zgjedhjeve të ardhshme. Si do 

ta planifikoni punën tuaj nga aspekti i menaxhimit të kohës. Dispononi kohë të 

caktuar saktë për diskutim, raport të drejtuesve të ekipave, diskutim të përbashkët. 

43


PUNA EKIPORE 

Nevoja e punës ekipore në politikë 

Viteve të fundit gjithnjë e më shumë rritet interesi rreth problemit të 

zbatimit të parimit të punës ekipore në veprimtari të ndryshme. Nuk ekziston 

organizatë shoqërore, ku nuk është kuptuar se zbatimi me sukses i këtij parimi e 

rritë dukshëm efikasitetin dhe e përmirëson cilësinë e punës. 

Kjo veçanërisht ka të bëjë me veprimtarinë politike. Politikë është 

veprimtaria politike. Ajo mund të ketë efekt vetëm atëherë, kur në të angazhohet një 

numër i madh i pjesëmarrësve. Puna politike në parim është e gjykuar për 

mossukses, nëse nuk organizohet në baza të profesionalizmit dhe të shfrytëzimit sa 

më të mirë të aftësive të çdo pjesëmarrësi. 

Aftësia për punë ekipore është element absolut i domosdoshëm për 

përgatitjen e çdonjërit që dëshiron të merret me veprimtari politike. Trajnimi në 

kuadër të kësaj problematike mund t’i ndihmojmë çdo kujt që t’i kuptojë më mirë 

karakteristika dhe veçoritë e punës së vet personale që të mund të bashkëpunojë më 

mirë me të tjerët dhe bashkërisht të punojë me efekte maksimale për kryerjen e 

detyrave në organizatë. 

Të gjithë jemi të bindur se puna ekipore është pjesë e kulturës demokratike 

politike. Të gjithë jemi të bindur se zbatimi i parimit të punës ekipore në 

organizimin e punës shpie drejt rezultateve më të mira. Por njëkohësisht çdonjëri 

nga ne, veç e veç e di se në praktikë në punën tonë të përditshme dëshirat dhe 

realitetet shpesh tejkalohen. Puna ekipore shpesh zëvendësohet me hierarki, me 

shprehja të mundimshme e mendimeve edhe me zgjidhjeve të imponuara nga 

eprorët, me iniciativë të disa anëtarëve të udhëheqësisë. Pranimi i mendimit të të 

tjerëve dhe respektimi i ndërsjellë zëvendësohen me marrëdhënie mospërfillëse dhe 

me cënimin e personalitetit të të tjerëve. E gjithë kjo ka shumë rreziqe për 

veprimtarinë politike. Jo vetëm që ulë cilësinë e punës në strukturën përkatëse, por 

edhe shpie në brengosje serioze si dhe largim nga politika si e tillë. 

Pasojat e luhatjes së parimit të punës ekipore në veprimtarinë politike kanë 

qenë objekt i hulumtimeve disa vjeçare në fusha të ndryshme të shkencës –të 

psikologjisë, sociologjisë, politikologjisë. Detyra jonë është të merremi më 

44

45 

PUNA EKIPORE 

konkretisht me njërin nga këto shkaqe – njeriun, veçoritë e tij, individualitetin e tij. 

Në bazë të tyre, ai formon mendim dhe zgjidhje reale. Çdo njeri ka pikëpamjet e 

veta individuale për botën dhe realitetin. Çdo njeri ka anët e larta dhe të dobëta, që i 

bëjnë të mundshme ose e pengojnë t’i vërejë dhe t’i vlerësojë njerëzit dhe 

ngjarjet, të marrin vendime dhe të përfshihet në mjedisin e tij, që e rrethon. Këto 

cilësi dhe karakteristika të personalitetit, në fakt shpesh janë shkak për lindjen e 

tendosjeve në punën e përditshme, në vështirësimin e procesit të marrjes së 

vendimeve kolektive dhe mund të shkaktojnë bllokimin e punës së një strukture 

përkatëse organizuese. 

Por të kuptuarit e saj nuk mund të jetë shkak kryesor për nënçmimin e 

nevojës së punës ekipore në kushte bashkëkohore. Përkundrazi. Në radhë të parë 

kjo karakteristikë e individëve i jep gjasa organizatës t’i vlerësojë realitetet ashtu 

si janë në të vërtetë – me kompleksitetin, kundërthëniet dhe lloj-llojshmërinë e tyre. 

Vetëm në këtë bazë sot mund të sillen vendime serioze në politikë dhe të kërkohen 

përgjegje jo standarte të sprovave të reja. 

Veprimtaria politike është aktivitet në situata reale dhe në ato të 

paramenduara. Në punën tonë të përditshme ne nuk kemi mundësi të punojmë në 

ekipe ideale. Ekipat, që formohen për kryerjen e këtij apo atij aktiviteti konkret, si 

dhe ekipat, që drejtojnë aktivitetet në tërësi në organizatë gjatë periudhës së 

menaxhimit adekuat, të shumtën e rasteve nuk varen nga vullneti dhe dëshira e 

pjesëmarrësve. Por ato janë shprehje e vullnetit dhe dëshirës së tyre të përbashkët të 

punohet në emër të një qëllimi të caktuar. Në radhë të parë interesi i përbashkët 

është ajo karakteristikë e përbashkët që duhet t’i bashkojë dhe t’i orjentojë aftësitë 

individuale të çdo pjesëmarrësit në ekip. 

Ne do të punojmë si ekip, nëse do të mund të veprojmë në një drejtim, t’i 

orjentojmë të gjitha aftësitë tona në përpjekjet e përbashkëta në organizatë dhe 

njëkohësisht të ruajmë individualitetin tonë. 

Në përpunimin e mëtejshëm të temës do të përpiqemi t’i zbulojmë anët tona 

të forta dhe të dobëta, të përkufizojmë disa rregulla themelore të punës ekipore dhe 

t’i spjegojmë modelet e zgjidhjes së problemeve në bazë të parimit ekipor. 

Marrim pjesë në ekip me anët tona të forta dhe të dobëta 

Detyrë: Shkruani dhjetë cilësi, që i posedoni dhe që sipas jush u lejojnë të 

punoni me ekip.


Çfarë kualitetesh nevojiten për punën ekipore? Cilat nga to i posedoni ju? 

Nëse i krahasojmë cilësitë e radhitura të personalitetit të grupit, më i afërt është 

konkludimi se shumë prej tyre do të përsëriten në çdo tekst. Këto janë cilësi si 

pragmatizmi, qëndrueshmëria, aftësia analitike, aftësia për zgjidhjen e konflikteve, 

durimi, toleranca, respektimi i mendimeve të të tjerëve, e të tjera. Është e ditur se 

për punë ekipore nevojiten cilësi të caktuara. Dhe njëri nga ne në esencë posedon 

shkallë të ndryshme. Nëse përpiqemi që t’i kategorizojmë, do të shohim se shkalla 

për çdo njërin është e ndryshme. 

Çdo individ është i ndryshëm. Çdo njëri ka anët e veta të fuqishme dhe të 

dobëta. Në ekip ai merr pjesë si me aftësitë e veta ashtu edhe me mangësitë e tij. 

Supozim për punë të mirë ekipore është se sa është gatishmëria e çdo pjesëmarrësi 

që në mënyrë të vetëdijshme dhe me qëllim të caktuar t’i shfrytëzojë përparësitë e 

veta gjithashtu edhe aftësitë e veta për t’u vetpërsosur, të mësojë nga të tjerët dhe të 

zhvillojë personalitetin e tij. Kushti i domosdoshëm është gjithashtu që të njihet dhe 

respektohet dinjiteti i anëtarëve të tjerë, të shprehet durim dhe mirëkuptim ndaj 

dobësive dhe mangësive të tyre. 

Të gjithë kemi njëfarë përvoje të punës ekipore. Kjo na tregon se me disa 

anëtarë të ekipit mund të punojmë shumë lehtë. Kuptohet me një gjysëm fjale ose 

vetëm me të parë nuk humbim kohë për diskutime dhe spjegime të gjata. Ndërsa të 

tjerë, thënë thjeshtë, mezi që durohen. Nuk mund të durojmë mënyrën e tyre të 

punës, edhe pse e dimë se pa to nuk bën. 

A e keni të njohur këtë? 

Mirrni pjesë në mbledhje dhe gjithnjë nervozoheni sepse ç’rregullohet rendi 

i ditës se nuk diskutohen çështjet në hollësi dhe në mënyrë të natyrshme, se 

mbledhja vazhdon mjaft gjatë dhe kohë pas kohe shëndrrohet në foltore. Nuk 

arrihet në zgjidhje konkrete. Në fund nuk përmbaheni, shpërtheni dhe thoni se nuk 

ka kurrfarë lloj kuptimi që të punohet në këtë mënyrë. Të tjerët ju thonë se jeni 

pedant dhe i thjeshtë. Pas të gjitha diskutimeve ju nuk keni kurrfarë dëshire të 

mirrni pjesë më në asnjë punë organizuese, sepse jeni të bindur se me këto njerëz 

nuk mund të punohet seriozisht. Përse të humbni kohë dhe t’i prishni nervat, kur e 

keni të qartë, se në tubimet e këtilla thuhen vetëm fjalë boshe dhe kurrsesi të merren 

vendime. 

46

Ose kjo? 

47 

PUNA EKIPORE 

Duhet të shkoni në mbledhje, ku nga përpara e dini se nuk do të mund të 

duroni. Ka një rend dite të mërzitshëm dhe të gjatë. Gjithnjë zhytet në numra, data, 

shpenzime dhe të ardhura. Njerëzit mendojnë se sa më shumë u bombardojnë me 

hollësi aq më shumë kryejnë punë. Me të vërtetë nuk mund t’i duroni. Si nuk ju 

kuptojnë se nëse vazhdojnë kështu asgjë nuk mund të ndryshojë? A nuk i shohin 

mundësitë dhe perspektivat e reja? Përse nuk kërkojmë ide të reja? 

Me situata të këtilla ballafaqohemi shpesh në aktivitetet e përditshme 

politike. Vuajmë nga moskuptimet dhe qëndrimet nënçmuese të të tjerëve ndaj 

nesh. Nuk mund të hyjmë në pikëpamjet e tyre. Nervozohemi njëri me tjetrin. 

Thjeshtë fillojmë t’u largohemi njerëzve, të cilët nuk mendojnë si ne. Çfarë është 

rezultati? Kuptohet se në këtë mënyrë pëson puna e të gjithë ekipit. 

Prandaj është e domosdoshme, në radhë të parë të përfshihemi në 

çfarëdolloj aktiviteti që kërkon punë ekipore, të bindemi se duhet t’i kemi parasysh 

rregullat e respektimit të personalitetit të të tjerëve dhe të bëjmë përpjekje për 

veprim dhe bashkëpunim të ndërsjellë. Bashkë me këtë është e domosdoshme t’i 

dijmë mirë anët tona të dobëta dhe të forta, që të mund të japim maksimumin e 

vetvehtes për cilësi më të mirë të punës ekipore. 

Detyrë: Shkruani me dorë, me të cilën shërbeheni normalisht, emrin dhe 

adresën tuaj. Pastaj përpiquni ta shkruani të njejtën me dorën tjetër. 

Rezultati është se me dorën që shërbeheni rregullisht harxhojmë më pak 

kohë dhe mund. Kjo është një punë rutinore. Me dorën tjetër duhet të kemi shumë 

kujdes. Cilësia ndryshon – shkronjat shtrembohen, drejtshkrimi është i ndryshëm. 

Na duhet më shumë kohë dhe më shumë mund për të shkruar këtë tekst të thjeshtë 

dhe të rëndomtë. 

Kështu ndodhë me punën ekipore. Kur marrim pjesë me anët tona të forta 

ne pranojmë tërësisht atë që është e natyrshme. Nuk është e nevojshme të detyrojmë 

vehten, ose të ndryshojmë nga ajo që jemi. Por, në fakt kur duhet t’i kryejmë 

aktivitetet, të cilat nuk janë të zakonshme dhe të natyrshme por krejtësisht të huaja, 

atëherë ky është një mundim i vërtetë. Por edhe puna nuk shkon mirë, edhe pse


angazhohemi me qëllime të mira që ta kryejmë punën. Sepse në fakt ç’nevojiten të 

gjitha ato përpjekje kur në ekip mund të përfshihet një njeri, që sipas forcës së 

talentit të tij, mund ta kryejë këtë punë më mirë dhe më shpejtë? 

Kështu një nga parkushtet më esenciale të punës ekipore është që çdo 

pjesëmarrës ta njoh vetvehten dhe t’i njohë përparësitë dhe mangësitë e të tjerëve. 

Ekzistojnë shumë mënyra që të arrihet kjo. Në punën tonë do të përqëndrohemi 

vetëm në njërin prej tyre, që gjatë viteve të fundit në forma të ngjashme shpesh 

zbatohet në punë në Amerikë dhe në Evropë. 

Indikatori Majers-Brigs 

Indikatori Majers-Brigs i shfrytëzon tekstet për përcaktimin e cilësisë së 

individit, të llojit të tij. Ai është përpunuar në vitet e 30-ta në Shtetet e Bashkuara të 

Amerikës nga Izabel Majers dhe Katerin Majers – Brigs dhe kuptohet në bazë të 

teorisë së Karl Gustav Jungut. Në Evropë zbatohet në verzionin e tij specifik nga 

fillimi i viteve të 90-ta. Ai paraqet një instrument të pasur, të ndërlikuar dhe 

dinamik për të karakterizuar potencialin personal dhe pikërisht për këtë arsye cilësia 

e tij shfrytëzohet në fushat e ndryshme të shkencës aplikative. Nëpërmjet këtij 

indikatori mund të caktohen përparësitë dhe dëshirat e çdo njeriu, i cili gradualisht i 

drejton aktivitetet e veta. Pikënisëse është pikëpamja për dallimet ndërmjet njerëzve 

dhe për nevojën e të mësuarit për t’i njohur dhe respektuar më mirë të tjerët. Për 

qëllimet e caktuara të ushtrimeve të këtij lloji ai zbatohet në një variantë të shkurtër 

dhe të modifikuar. 

Pse për punën ekipore është e domosdoshme të punohet me këtë indikator? 

Sepse nëpërmjet tij mund të vendosen animet e natyrshme të çdo anëtari, që të 

mundet në mënyrë efektive të shfrytëzohen për të arritur qëllimet e përbashkëta. 

Mund të zbulohen anët e dobëta të pjesëmarrësve dhe të bëhen përpjekje që të 

kompenzohet që të mos pësojë vetë puna. E gjithë kjo lejon të bëhet më optimale 

ndarja e funksioneve në ekip, të njihen dhe tërësisht të shfrytëzohen anët e tij 

negative dhe pozitive. Janë të nevojshme edhe disa fjalë të tjera para se t’i qasemi 

përdorimit të kësaj teknike. Indikatori Majrs-Brigs i përcakton përparësitë e veta 

ndaj një aktiviteti të caktuar. Kjo në fakt nuk do të thotë se njeriu nuk mund të 

kryejë punë të tjera. Përkundrazi, ai mund t’i bëjë edhe gjërat e tjera. Mund të 

punojë çfarëdolloj pune, por cilësia e saj nuk do të jetë në nivel të njejtë, ashtu si 

kur do të merret me veprimtarinë e dëshirueshme. 

48

49 

PUNA EKIPORE 

Si t’i japim përgjegje pyetjes. Çfarë tipi jam. Për këtë qëllim me ndihmën 

e nënpyetjeve do t’i formulojmë animet tona në situata të ndryshme. Kështu që do 

të caktojmë katër kategori themelore, me të cilat merret indikatori Majers-Brigs dhe 

do të veçojmë çdonjërin nga të pranishmit. Për këtë qëllim do t’i shfrytëzojmë 

shenjat e pranuara ndërkombëtare – E-I; S-N; T-F; J-R (ekstravert-introvert; 

praktikë-kreativë; analitikë-emocional; struktural-pragmatik). 

Detyra: Të paraqesim situatën që vijon. Shkojmë në mbledhje. Përveç 

njerëzve të njohur aty ka edhe të panjohur. Çka të bëjmë? Hymë në kontakt me ta 

ose presim që t’i prezentojmë? Nisim të flasim për temat e rendit të ditës me anëtarë 

të tjera ose presim në heshtje të nisë mbledhja dhe atëherë të përfshihemi në 

diskutim, duke sqaruar atë që e kemi shënuar më parë? E marrim fjalën ndër të 

parët? Si ndjehemi pas mbledhjes – plot me energji ose të lodhur? 

Përgjigjuni pyetjeve. 

Është e qartë se njerzit reagojnë në mënyrë të ndryshme në situata të 

caktuara. Ndërsa tani çdo njëri për vetvete le t’u përgjigjet këtyre pyetjeve: 

Çfarë tipi jam? 

Prej ku mbushem me energji? - E-I (ekstravagnt-introvert) 

I shoh njerëzit tjerë si burim të energjisë? 

A hy në kontakt lehtë me të panjohurit? 

A jam i vetmuar kur nuk jam me njerëz? 

Ose 

A është për ju vetmia burim energjie? 

Njoftoheni vështirë? 

A jeni më tepër për botën e brendshme? 

Nëse në përgjegje të grupit të parë të pyetjeve dominon “po” shkruani si 

përgjegje të pyetjes “prej ku mbushem me energji” – tipi E. Nëse në përgjegjet e 

grupit të dytë të pyetjeve dominon “po” – shkruani tipin I adekuat.


Ja si mund të duket kjo në mënyrë vizuale 

Merrë energji nga të tjerët mbushet me energji të 

brendëshme 

Ka nevojë për kontakt Logarit në botën e vet të 

brendëshme 

50

51 

PUNA EKIPORE 

Kërkon, ka nevojë dhe ofron gjerësi Kërkon,ka nevojë dhe 

ofronthellësi 

Si ta pranojmë botën? – tipi S-N (praktikë-kreativ) 

Detyra: t’i kthehemi sërish mbledhjes. Paramendoni sikur diskutoni çështje 

konkrete, sipas së cilës është prezentuar projekti përkatës i konceptit. A 

interesoheni për hollësi (si do ta realizoni saktë, cilët janë njerëzit që do të marrin 

pjesë, sa do të kushtojë realizimi, cilat janë afatet etj.)? Ose tipike për ju janë që të 

ofroni pikëpamje, ide të reja të cilat do të tërhjekin simpatizues të rinjë dhe do të 

zgjërojnë vëllimin e konceptit, pa u interesuar se kush do ta organizojë realizimin e 

gjithë kësaj, sa do të kushtojë etj.? Kur e diskutoni projektin, a keni parasysh 

përvojat e fituara në të kaluarën ose kjo nuk u intereson? A nervozoheni, nëse në 

fund të mbledhjes nuk është asgjë e qartë, se çka do të realizohet nga idetë e 

diskutuara e çka jo? 


Dihet se në këtë rast reagimet do të jenë të ndryshme. Do të nënvizohen 

dallimet dhe nëse përpiqemi të përgjigjemi me po ose jo ndaj këtyre pyetjeve: 

A e shihni botën me aspektin e saj pragmatik? 

A mund t’i mbani mend mirë të dhënat; a keni besim në fakte? 

A mbështeteni në përvojën personale? 

A jeni realist; a jetoni me realitetin? 

A i merrni parasysh hollësitë dhe përgjithsimet?


Ose 

A e shihni botën më shumë në mënyrë idealiste? 

A i kini parasysh kontaktet reciproke dhe mvarshmëritë e ndërsjella 

ndërmjet gjërave dhe dukurive? 

A ju jepeni shumë ndjenjave tuaja? 

A u pëlqejnë metaforat dhe përshkrimet figurative? 

A i shihni gjërat në perspektivë? 

Nëse përgjigjja në grupin e parë të pyetjeve është po ju jeni tip S. Nëse 

përgjegjja në grupin e dytë të pyetjeve është jo, ju jeni tip N. 

Ta shohim edhe një herë paraqitjen vizuele 

Jeton me të tashmen Jeton me mendimin për të ardhmen 

Merrë parasush vërejtjet E ndjek intuitën e vet 

52

I vëren hollësitë 

Ecë sipas rradhës Ja nis ku të mundet 

nga fillimi deri në fund i këcen periudhat 

Si e bëj zgjidhjen? – Tipi T-F (analitik-emocional) 

53 

PUNA EKIPORE 

Detyra: t’i kthehemi sërish mbledhjes së mëparshme. Nëse konsideroni se 

ideja e diskutuar është e keqe dhe nuk vlen për asgjë si do të reagoni? Do të bëni 

kritikë të hapët dhe afariste? Do të bëni analizë dhe do t’i theksoni dobësitë 

esenciale? Ose do t’i qaseni në mënyrë të kujdesshme? Do të bëni komplote dhe do 

të synoni t’i përqeshni pjesëmarrësit e tjerë? 

Përgjigjuni pyetjeve! 

Përgjegjet ndaj këtyre pyetjeve do të na ndihmojnë të bëjmë vlerësimin e 

mënyrën e marrjes së vendimeve – a bëhet kjo në mënyrë analitike ose sipas 

vlerësimeve emocionale. 

Ja dhe pyetjet. 

Cilën situatë e keni më të afërt? 

Në çka mbështeten vendimet, që i mirrni – për objektivitet, në vlerësim 

logjik dhe afarist të situatës? 

A mirrni vendim kokë në vehte? 

A e kërkoni të vërtetën? 

A është forca juaj në analizë? 

A e shprehni ndjenjën tuaj haptaz?


Ose 

A i mirrni vendimet në bazë të paragjykimeve tuaja personale dhe 

orjentimeve dhe pikëpamjeve të vlerave? 

A mirrni vendime sipas intuitës? 

A jeni për harrmoni në marrëdhëniet e ndërsjella? 

A i kuptoni mirë njerëzit? 

A keni interes të madh për të tjerët? 

Nëse në përgjegjet e grupit të parë të pyetjeve dominon ana pozitive, ju jeni 

tip T. Dhe anasjelltas. Nëse në përgjegjet e grupit të dytë të pyetjeve sundojnë ato 

pozitive, ju jeni tip F. 

Ta shohim edhe paraqitjen vizuele. 

E kërkon drejtësinë dhe të vërtetën Kërkon harmoni në mardhënje 

54

55 

PUNA EKIPORE 

Ka aftësi për analizë Ka aftësi t’i kuptoj njërëzit 

Delë nga logjika Niset nga bindja e vet 

Dhe në fund të shqyrtojmë tipin e fundit antagonist të dysheve – J dhe R. 

Pyetje kryesore që do të na ndihmojë për identifikim është:


Si është stili im i preferuar i jetës? 

Tipi J dhe R (struktural-pragmatik) 

Detyra: Sërish t’i kthehemi shembullit të mbledhjes. Nëse diskutohet për dy 

koncepte dhe ju duhet të merrni vendime, që do të përkrahen, si do të veproni? A 

orjentoheni shpejt ndaj situatës dhe e përkrahni njërin koncept, ndërsa pastaj bëni 

ç’mos për realizimin e tij? Ose u nevojiten shumë informacione, që të mund të 

vendosni të përkrahni njërin nga dy konceptet? Vendimet e shpejta ju nervozojnë 

dhe nuk i keni qejf? 


Ja dhe pyetjet kontrolluese për vetëvlerësim. 

A ndjeni nevojë për finalizimin e gjërave? 

A punoni me kënaqësi në afate të caktuara? 

A ndjeni kënaqësi kur do ta kryeni detyrën e dhënë? 

A bëni pauza, vetëm atëherë kur do ta kryeni detyrën? 

A u intereson rezultati i punës? 

Ose 

A ndjeni nevojë të jeni të hapur gjatë punës? 

A u jepeni më së shumti situatave, ku ekzistojnë më shumë mundësi për 

zgjidhje? 

A mirrni vendime vetëm atëherë, kur konsideroni se keni në disponim 

informacionet e plota? 

Kur kryeni një veprimtari a interesoheni më tepër për procesin e punës, 

ndërsa jo aq shumë për rezultatin e saj përfundimtar? 

Nëse përgjegjet pozitive në grupin e parë të pyetjeve dominojnë, ju jeni tipi 

J. Dhe analogjikisht, nëse përgjegjet pozitive dominojnë në grupin e dytë të 

pyetjeve ju jeni tip P. 

56

Ja dhe paraqitja vizuale. 

Dëshiron t’i kryej aktivitetet I bënë kënaqësi procesi i 

punës 

57 

PUNA EKIPORE 

E do rendin dhe përvojën Kërkon llojllojshmëri dhe 

ndryshime


U përmbahet vendimeve të marra Dëshiron befasi 

Detyrë: Shihni përgjegjet e çdo pyetje dhe përcaktoheni tipin tuaj nga 

aspekti i testit Majers-Brigsit. 

Duhet t’i kushtoni vëmendje asaj se gjatë vënies së afinitetit tonë dhe gjatë 

ndarjes së katër tipave antagonist ne manipulojmë me shumë pak pyetje. Në 

praktikë, kur kjo kryhet në mënyrë profesionale, punohet me rreth 90 pyetje në çdo 

grup të veçantë të tipeve dyshe antagoniste. Në shkollat e menaxhmit politik tekstit 

Marjers-Brigst mësohet më saktësisht edhe përkundër ndërlikueshmërisë së plotë 

gjatë formulimit të pyetjeve dhe gjatë interpretimit të tyre. Në mënyrë plotësuese 

duhet të nënvizohet se gjatë vënies së tipave në kushte reale bëhet nga psikologëprofesional 

me përgatitje të posaçme. Shumë shpesh karakteristikat e tipit janë pak 

të shprehura dhe përcaktimi i tyre kërkon punë të vështirë dhe të saktë. Për qëllimet 

e ushtrimeve një gjë e këtillë nuk është e nevojshme. Por është e nevojshme të 

dijmë se ekzistojnë mundësi që në mënyrë precize të përcaktohen afinitetet e 

çdonjërit prej neve, veç e veç dhe në bazë të kësaj të radhitemi në njërin apo tjetrin 

tip të katër grupeve. 

Dhe kështu sa do të jemi të dobishëm me këto cilësi që i kemi, për të cilat 

kemi konstatuar se i posedojmë për punë ekipore? 

Shembulli i testit Majers-Brigs tregon se te çdo grup njerëzish ekzistojnë 

përfaqësues të tipave të ndryshëm. Janë të pranishëm edhe kombinacione të tjera 

nga aspekti i katër grupeve antagoniste, për të cilat u bë fjalë më lartë në tekst. Nga 

58

ISTJ 

ISFJ 

59 

INFJ 

PUNA EKIPORE 

16 kombinimet e mundshme në grup janë të pranishme pothuajse të gjitha variantet. 

Ta shohim shemën e kombinimeve të mundshme. 

ISTP 

ESTP 

ESTJ 

ISFP 

ESFP 

ESFJ 

INFP 

ENFP 

ENFJ 

INTJ 

INTP 

ENTP 

ENTJ 

Lloj-llojshmëria e madhe e kombinimeve të varianteve të ndryshme në ekip 

është shumë e dobishme për punë. Ajo jep mundësi për analiza të shumë aspekteve 

gjatë diskutimit të problemeve dhe është garancion për gjërësi më të madhe të 

pikëpamjeve dhe rrekjeve, për elasticitet më të madh në procesin e marrjes së 

vendimeve. Njëkohësisht ndryshimet e tipeve përcillen edhe me negativitete të 

ndryshme. Shpesh kjo mund të jetë burim konflikti në ekip. Prandaj me rëndësi të 

posaçme është të dihen mirë karakteristikat e tipeve të ndryshme në një ekip të 

caktuar, si dhe kombinimet e tyre. Me një shkallë më të madhe nga kjo do të varej 

se sa do të kemi sukses të ballafaqohemi me situatat e konflikteve, t’i tejkalojmë ato 

dhe të bëjmë menaxhimin e tyre. 

Tani të përpiqemi të ilustrojmë konfliktin e tipave të ndryshëm antagonist 

në situata ekstreme. Nëse në një ekip janë paraqitur tipat E dhe I atëherë çdo herë 

duhet të kemi parasysh edhe mundësinë e paraqitjes së mosdurimit ndërmjet tyre. 

Tipat E nuk mund të durojnë seriozitetin dhe thellimin e antagonizmit të vet, nuk 

janë të durueshëm ndaj mënyrës së tyre të mendimit, u pengojnë flegmatikët gjatë 

vlerësimit dhe analizës. Dhe anasjelltas.


Tipat I kanë shumë ide, mund të propozojnë variante dhe koncepte të 

ndryshme por nuk mund të organizojnë realizimin e tyre. Këtë gjë kanë mundësi ta 

bëjnë tipat S. Ekziston një shembull i studijuar mirë në këtë kontekst i vëllezërve 

Dizni. Uollt Dizni ishte tip I, por idetë e tij realizoheshin nga i vëllai Roji i cili ishte 

tip S. 

Tipike për rrekjet e tipave F është se gjatë të shprehurit të mendimeve dhe 

gjatë formimit të vendimeve nisen nga ajo, e cila në moment është esenciale për ta. 

Ata i vlerësojnë jashtëzakonisht shumë marrëdhëniet harmonike në ekip. 

Ndërsa tipat – T nuk i përmbahen asaj se a do ta prekin ndonjë dhe 

drejtpërsëdrejt e shprehin mendimin e vet. Por këta janë posaçërisht të vyeshëm 

gjatë analizave, sepse japin argumente dhe vlerësime më të thella. 

Tipat J janë më shumë kontraverz. Ata u përmbahen traditave të vëna, 

ritualeve, nga përpara e planifikojnë punën, u përmbahen afateve dhe 

bashkëpunojnë vështirë me tipat P të cilët me stilin e tyre të lirë të punës u duken pa 

shpresë dhe jo serioz. 

Prandaj kur përfshihemi në një ekip të caktuar, gjithnjë duhet të kemi 

parasysh, se a do të jetë e nevojshme të punojmë me njerëz, të cilët ndryshojnë nga 

ne, dhe nga përpara duhet të kemi përcaktimin që të jemi tolerantë ndaj tyre, t’i 

vlerësojmë cilësitë, të cilat ata i posedojnë ndërsa ne nuk i kemi. Është posaçërisht e 

rëndësishme drejtuesi i ekipit t’i njohë mirë karakteristikat e tipeve dhe të ketë 

aftësi të organizojë punën në atë mënyrë që sa më maksimalisht të shfrytëzohen 

anët e forta të të gjithëve dhe të mos lejohet të bëhen fyerje personale dhe të 

bllokohet puna ekipore. 

Detyra: Jemi përfshirë në grupin punues, që përbëhet nga pesë anëtarë, i 

cili do të propozojë konceptin e politikës sonë të koalicionit në një vendbanim të 

caktuar. Sipas karakteristikave të tipeve ne jemi shumë afër me tipat I, N, T. Si do 

të jetë rezultati i punës sonë në këtë rast? Mund të pritet se ky ekip do të jetë në 

gjendje të propozojë një koncept të mirë, i orjentuar nga ardhmëria. Ekipi nuk do të 

mund të propozojë hapat konkret praktik për realizimin e tij (sepse dominant është 

tipi N), nuk do të jetë në gjendje të realizojë komunkimin politik (sepse dominon 

tipi I) dhe të ruajë klimën e mirë kolegiale ndërmjet anëtarëve (sepse sundon tipi T). 

Çfarë këshilla praktika mund të japim që t’i shmangemi situatës së këtillë? 

Nga përvoja mund të nxjerrim si mësim së paku këto supozime: 

60

61 

PUNA EKIPORE 

1. Çdo ekip duhet t’i kushtojë vëmendje të posaçme anëve 

të veta të dobëta. 

Në rastin e lartpërmendur grupi punues do të duhej të mendonte se si në 

mënyrë plotësuese të tërhjek njerëz që janë të tipit S, që të përmirësohet puna rreth 

realizimit të konceptit, njerëz të tipi E, që të sigurohet përfshirje më e mirë mediale 

e projektit dhe komunikim më i mirë politik dhe njerëz të tipit F, që të sigurohet 

bashkëpunim brenda në vet grupin punues dhe ndërmjet grupit punues dhe 

anëtarëve dhe simpatizerëve të partisë. 

2. Ekipit duhet t’i bashkangjiten ekspertë të cilët me aftësinë e tyre 

profesionale do të përforconin punën. 

Në këtë shembull mund të mendojmë rreth asaj se grupit punues mund t’i 

bashkangjiten ekspertë, të cilët janë specialistë rreth situatës sociale-ekonomike dhe 

politike në vendbanim, njerëz të cilët e njohin mirë aktivitetin e partive të tjera 

politike, të organizatave dhe iniciativave qytetare, që kanë kontakte të gjëra me ta 

dhe janë organizatorë të mirë. 

3. Të mendohet nga aspekti i punës së ardhshme, se a është e 

mundshme përkrahja e disa anëtarëve të ekipit ose plotësimi i ekipit me 

anëtarë të rinjë, të cilët janë bartës të tipave specifik, të ndryshëm nga ata 

anëtarë të tashëm të ekipit. 

Rregullat themelore për punë të mirë të përbashkët 

ekipore. 

a) Zgjidhja ekipore e problemit – modeli Z. 

Kur do të na parashtrohet një detyrë e caktuar, ne gjithmonë shtrojmë 

pyetje se prej ku duhet të nisim, si ta përfundojmë atë më mirë. Këto pyetje 

paraqiten për shkak të vështirësisë së rritur gjatë punës në ekip. 

Menaxhimi politik propozon disa këshilla praktika për organizimin e mirë 

të punës ekipore. Është mjaft me rëndësi t’i përmbahemi rendit të caktuar të 

periudhave. Për këtë arsye do të përqëndrohemi në disa faza të domosdoshme në 

organizimin e punës.


S 

* Fakte 

* Rregullimi 

* Përkufiyimi i 

informatës 

T 

* analiza 

* marrja e vendimit 

objektiv 

Modeli i zgjidhjes ekipore të problemit quhet Z, sepse radhitja e fazave të 

paraqitura mund të prezentohet në formë të shkonjës Z. 

Faza e parë 

Grumbulloni të gjitha faktet dhe të dhënat e mundshme në lidhje me 

detyrën e caktuar dhe mendoni se cilat janë pasojat e lindjes së problemit. Pse është 

krijuar kjo situatë e caktuar? Çfarë është saktë problemi? Si ka qenë politika e jonë 

e mëparshme rreth kësaj çështje, si kanë reaguar simpatizuesit tanë, kundërshtarët 

tanë, opinioni, mediumet? Çfarë është përvoja jonë e deritashme? Çfarë njerëz 

nevojiten në ekipin tonë, që t’i japin përgjegje pyetjeve të këtilla dhe të bëjnë 

analizën dhe vlerësimin e kësaj faze? Më së miri do të ballafaqoheshin anëtarët e 

ekipit, i cili i përmbanë karakteristikat e tipit S. 

62 

N 

* Mundësitë 

* Alternativat 

* vlerësimi në 

raport me: 

- të ardhmen 

- përgjithshmen 

F 

* Vlerësimi personal 

* Përputhshmëria me 

vlerat 

* Kërkimi i animit

Faza e dytë 

63 

PUNA EKIPORE 

Në bazë të informatave të marra tani duhet t’i qasemi kërkesës së 

zgjidhjeve. Është mirë nëse për çdo shkak kërkojmë të paktën dy zgjidhje të 

mundshme, të cilat do të mënjanonin problemin. Duhet të zhvillohen pikëpamje dhe 

ide të reja. Këtu veprohet gjithashtu si me idetë e bujshme. Propozohen ide të 

ndryshme, duke iu përmbajtur rregullit se çdo gjë është e mundshme. Nuk lejohen 

kritika, komente dhe vlerësime. Sasia e ideve në këtë rast është më e rëndësishme 

se cilësia. Lejohen edhe ide të pranueshme. Është e preferueshme të hidhet ideja 

dhe të zhvillohet. Të gjitha idetë duhet të shkruhen, sepse në periudhat e ardhshme 

të punës ato do të jenë të domosdoshme. Më të përshtatshme për këtë lloj të 

aktiviteteve në ekip janë ata njerëz që kanë karakteristikat e tipit N. 

Faza e tretë 

Kjo është faza e vlerësimit dhe e analizës. Tani duhet t’i shohim të gjitha 

idetë e ofruara dhe t’i zbatojmë në realitet. Nëpërmjet cilave ide mund të arrijë 

efekt më të madh politik? Cilat janë përparësitë dhe mangësitë e çdo zgjidhje të 

propozuar? Cilat ide mund të realizohen dhe cilat jo? Sa do tu kushtojë një gjë e 

këtillë? Çfarë problemesh dhe vështirësi mund të krijohen gjatë realizimit? Çfarë 

aktivitetesh plotësuese janë të domosdoshme dhe si do të ndihmohen ato gjatë 

realizimit? Në këtë periudhë të punës në mënyrë më adekuate duhet të përfshihen 

anëtarët e ekipit me karakteristikat e tipit T. 

Faza e katërt 

Në këtë periudhë vlerësohet se si të organizohet më mirë kryerja e ideve të 

zgjedhura. Cilët njerëz dhe organizata duhet të përfshihen në kryerjen e detyrës? 

Cilat janë partnerët dhe aleatët tanë? Në çfarë qëndrese mund të hasim dhe nga cili? 

Si mund ta tejkalojmë atë? Si t’i qasemi çdo njeriu dhe çdo qytetari? Këtu janë të 

nevojshme cilësi të anëtarëve të ekipit me karakteristikat e tipit F. 

Është me rëndësi t’i kushtohet vëmendje edhe një të dhëne të hollësishme. 

Fakti se në të gjitha katër fazat më të pranueshëm janë njerëz me cilësi të caktuara, 

nuk do të thotë se anëtarët tjerë duhet të mos angazhohen. Të kujtojmë ushtrimin 

me duart. Pavarësisht nga ajo se aktiviteti nuk na shkon për shtati, ne mundet dhe 

duhet të marrim pjesë në të gjitha fazat e punës. Së paku për shkak se me 

pjesëmarrjen tonë i nxisim ata, të cilët në pajtim me afinitetet e tyre të natyrshme


janë më adekuat për këtë lloj aktiviteti. Por edhe nëpërmjet njohurive dhe 

pjesëmarrjes aktive ne mund të mësojmë nga të tjerët shumë punë të reja, të 

ushtrojmë dhe t’i përmirësojmë dhe harmonizojmë aftësitë tona. 

b) Gjashtë formula për sukses në punën ekipore. 

Në çdo ekip është e nevojshme të krijohen parasupozime dhe kushte për 

punë të përbashkët të mirë. Propozojmë pesë rregulla të reja për punë efektive në 

ekip. 

1. Sqaroni qëllimin tuaj. 

2. Caktoni rregullat e punes. 

3. Ndani punën tuaj 

4. Shfrytëzoni anët tuaja më të fuqishme. 

5. Formoni ekipin 

Disa fjalë për çdo njërën nga këto rregulla. 

1. Spjegoni qëllimin tuaj 

Para se t’i qaseni disa aktiviteteve të caktuara duhet ditur cili është qëllimi 

ynë prandaj në ekip është e domosdoshme të përcaktohet qëllimi i saktë dhe i qartë, 

i cili do të pranohet nga të gjithë. Ekzistojnë disa rregulla të përgjithshme, të cilat 

duhet t’i kemi parasysh gjatë përcaktimit të qëllimit tonë: 

• Qëllimi duhet të formulohet pozitivisht; 

• Ai duhet të jetë real dhe i realizueshëm; 

• Duhet t’i jetë i pranueshëm nga të gjithë; 

• Pjesëmarrësit në ekip duhet të kenë mundësi të ndikojnë në procesin e 

realizimit të tij; 

• Duhet të përcaktohet se cili është kriteri për matjen e arritjes së qëllimit 

dhe të garantohet transparencë gjatë dhënies së raportit; 

• Qëllimi duhet të formulohet në kohën e tashme; 

• Qëllimi duhet të ndahet në nën qëllime, të cilat rregullohen sipas 

kierarkisë përkatëse. 

2. Caktoni rregullat e punës ekipore 

64

65 

PUNA EKIPORE 

Çdo ekip vet i cakton rregullat e punës së vet. Kuptohet, këtu nuk bëhet 

fjalë të shpiken disa rregulla të reja të përkryera por në radhë të parë, për 

përcaktimin e kushteve të caktuara kornizë, në të cilat do të punohet. Për këtë 

qëllim çdo njëri nga pjesëmarrësit duhet që përpara të pastrojë motivet e veta 

personale, kërkesat e veta ndaj të tjerëve dhe jo në vend të fundit t’i lë obligimet të 

cilat është i gatshëm t’i pranojë. Kur përfshiheni në një ekip të caktuar ne shpesh 

duhet tu përgjigjemi pyetjeve, Sa dhe a jemi të gatshëm të punojmë haptaz me 

anëtarë të tjerë; A respektojmë mendimin e tyre; A mund të punojmë në mënyrë 

konstruktive dhe me shiqim kah e ardhmja; A e kemi mundësi të pranojmë rreziqet 

e të tjerëve. Pjesëmarrja jonë në ekipë është e dobishme, nëse në mënyrë të 

vetëdijshme dhe aktive punojnë në emër të qëllimit të përbashkët. 

Rregullat mund të jenë të shkruara ose të pa shkruara. Por të gjithë anëtarët 

e ekipit duhet t’i kenë plotësisht të qarta. Ja disa shembuj të rregullave, të cilat 

mund të kontribuojnë për punë më të mirë ekipore: 

• Çdo mendim është i rëndësishëm; 

• Çdo njëri merr obligim të caktuar; 

• Çdo njëri ka përkrahje nga ana e ekipit: 

• Gabimet nuk janë të pa kalueshme; 

• Por ne mësojmë nga to; 

• Të dëgjojmë njëri-tjetrin; 

• Të flasim shkurt dhe qartë. 

Me rëndësi është që jo vetëm t’i arsyetojmë rregullat e punës sonë por në 

praktikë tu përmbahemi atyre. Është mirë kur ekipi do të caktojë një, i cili do ta 

drejtojë ose udhëheq, i cili do ta marrë përgjegjësinë e organizimit të punës dhe të 

ndjek respektimin e rregullave. Mund të merremi vesh nga përpara si për rregullat 

dhe obligimet e atij udhëheqësi ashtu edhe për kohëzgjatjen e mandatit të tij. 

Plotësisht të qetë mund të heqim dorë nga një drejtues i përhershëm i ekipit, por 

atëherë çdo njëri nga anëtarët sipas parimit të rrotacionit duhet të kryejë edhe këtë 

funksion. 

Për punën e udhëheqësit të ekipit janë të rëndësishme disa rregulla: 

• Ai duhet të jetë dëgjues më i mirë; 

• Ai duhet t’i nxisë aktivisht të dëgjojë dhe të orjentojë diskutimin rreth 

më esenciales; 

• Duhet t’i ndriçojë problemet dhe t’i ndërpres konfliktet; 

• Duhet të caktojë klimën e punës dhe t’i motivojë pjesëmarrësit;


• Duhet të dijë t’i ndajë detyrat dhe të kërkojë përgjegjësi për kryerjen e 

tyre; 

• Duhet të mbajë kontakte me çdo njërin nga anëtarët e ekipit dhe të 

ndihmojë bashkëpunimin ndërmjet anëtarëve; 

• Duhet të krijojë ndjenjën tek anëtarët se puna e çdo njërit është e 

rëndësishme dhe mendimi i tij është me rëndësi për formimin e 

qëndrimeve dhe vendimeve. 

3. Ndani punën tuaj 

Kjo është mjaft me rëndësi gjatë planifikimit. Nëse ekipi është formuar për 

zgjidhjen e detyrave të natyrës së lartëpërmendur, atëherë anëtarët duhet t’i ndajnë 

funksionet. Çdo njëri duhet të marrë resorin, duhet të formojë strukturën ndihmëse, 

të tërhjek ekspertët dhe të organizojë punën e tij, si veprimtari të përhershme dhe 

rutinore. 

Në princip tjetër përcaktohet puna në ekipe, të formuar për kryerjen e 

detyrave konkrete. Në to është mjaft me rëndësi harmonizimi i aktiviteteve të 

anëtarëve, ndërsa gjithashtu edhe roli i udhëheqësit, i cili nga ana e vet duhet të bëjë 

të mundshme kushtet për shfrytëzimin maksimal të mundësive dhe aftësive të çdo 

njërit. 

Ndarja e punës ekipore ka edhe një aspekt. Bëhet fjalë për planifikim 

konkret të mbledhjeve dhe diskutimeve me ekip. Këtu rëndësi të posaçme ka aftësia 

e përpunimit dhe e propozimit të rendit të ditës, të caktohen referentët për pikat e 

veçanta, të mendohet për të shprehurit dhe të përcaktohet koha e arsyetimit për çdo 

pikë. Ndarja e mirë e punës në këtë rast përfshinë edhe mbulimin e asaj që 

dëshirohet dhe reales, ndërmjet planifikimit në letër dhe arritjeve reale. 

4. Shfrytëzoni anët tuaja të fuqishme 

Puna e suksesshme ekipore është e pamundshme pa i ditur tendencat e çdo 

njërit që t’i shfrytëzojë anët e veta të fuqishme në mënyrë maksimale. Prandaj është 

e domosdoshme që gjatë formimit të ekipit që përpara të arsyetohen anët e 

fuqishme dhe të dobëta të çdo pjesëmarrësi dhe në këtë bazë të bëhet ndarja e 

punës. Posaçërisht është e rëndësishme të konstatohet se çfarë aftësish dhe 

shkathtësish mungojnë në ekip, që të kërkohet zgjidhje jashtë saj. Duhet të krijohet 

klimë e respektimit dhe mirëkuptimit reciprok, që të mund çdo njëri t’i shpreh anët 

e veta më të mira. Praktika tregon se kur formohet një ekip me tipa homogjen 

punohet më lehtë, por prandaj pëson cilësia e punës. Me një ekip të këtillë anëtarët 

me karakteristika të ndryshme të tipeve dominuese rëndomë i nënshtrohen presionit 

66

67 

PUNA EKIPORE 

grupor nga ana e të tjerëve. Ata ose nuk guxojnë të marrin pjesë në diskutim ose 

janë me tendencë tu përshtaten mendimeve të pjesës më të madhe. Detyra e 

udhëheqësit por edhe ekipit në tërësi është që në mënyrë korekte t’i nxisë këta 

anëtarë dhe t’i shfrytëzojë si korrigjues të punës ekipore. 

5. Formoni ekipe 

Siç shihet nga tabela në tekstin e mëtejshëm, ekziston dallim ndërmjet 

grupit dhe ekipit. 

Kur në aktivitetet politike formohet ekip, shpesh pjesëmarrësit nuk kanë 

qëndrim të drejtpërdrejtë ndaj atij procesi. Por pas formimit të atij ekipi çdo njëri 

nga anëtarët është i obliguar të bëjë çmos për punën e tij më të mirë. Ekipi nuk 

duhet të shihet si diçka që nuk mund tu nënshtrohet ndryshimeve. Pa bërë 

ndryshime personale në të, me vullnet të mirë çdo herë duhet të angazhohemi në atë 

mënyrë që të zhvillohet dhe të punojë më mirë. Prandaj njëkohësisht me kryerjen e 

detyrës kryesore ekipi duhet t’i pranojë si parim në punën e vet vetanalizën dhe 

vetvlerësimin. Duhet t’i kushtohet kohë dhe vëmendje e veçantë diskutimit të 

këtyre çështjeve siç janë: Cilët aktivitete të anëtarëve të ekipit i pranoni si 

autoritative, të cilat i nxisin iniciativën dhe punën e përbashkët; Çka konsiderohet si 

tabu në punën ekipore dhe a pranoni këtë si gjë normale dhe të arsyeshme; Çfarë 

kundërthenie paraqiten gjatë punës dhe si të tejkalohen ata; Si e pranoni ekipin si 

tërësi - të suksesshëm ose jo; Nëse jo - ç’duhet të bëhet, që të përmirësohet puna e 

të tjera. Sjellja serioze ndaj përgjegjeve të këtyre pyetjeve është shenjë se ekipi 

funksionon si organizëm i pavarur, mund ta përsos punën e vet dhe ka të ardhme.


Dallimet ndërmjet grupit dhe ekipit 

Grupi Ekipi 

1. Anëtarët konsiderojnë se janë 

bashkuar në grupe vetëm për shkaqe 

administrative. Anëtarët punojnë në 

mënyrë individuale. Ndonjëherë 

arrihen qëllime të kundërta. 

2. Anëtarët e orjentojnë vemenjen e 

tyre krzesisht ndaj vetvetes. I qasen 

punës së tyre si punëtor rrogëtar. 

3. Anëtarëve u jepet urdhër, pa kërkuar 

mendimin e tyre. Nuk nxitet dhënje e 

propoyimeve. 

4.Anëtarët ndjejnë mosbesim ndaj 

motiveve të kolegëve të tyre 

Konsiderohet të shprehurit e mendimit 

ose pakënaqësisë shkakton mospajtime. 

Dominon apati. 

5. Anëtarët janë aq të kujdesshëm në 

fjalët e tyre, sa që kuptime real është i 

pamundshëm. Në komunikim janë të 

mundshme intriga. 

6. Anëtarët mund të fitojnë kualifikim 

të mirë, por gjatë ybatimit të tijnë 

praktikë u bëhen kufiyime nga eprorët 

e vet. 

7. Anëtarët bien në situata 

konfliktuoye, të cilat nuk dinë si t’i 

68 

1. Anëtarët e kuptojnë varshmërinë 

reciproke dhe e kuptojnë se qëllimet 

përsonale dhe të përbashkëta arrihen 

më së miri me përpjekje të 

përbashkëta. Nuk humbet kohë në 

luftë për ndikim dhe interes personal 

në logari të të tjerëve. 

2. Anëtarët e hulumtojnë ndjenjën e 

përkatësisë ndaj punës dhe ekipit të 

tyre, sepse janë obliguar me qëllime, 

në përcaktimin e të cilave mirrnin 

pjesë edhe ata vet. 

3. Anëtarët kontribuojnë për suksesin 

e organiyatës, duke e imponuar 

talentin dhe diturine tyre personale për 

arritjen e qëllimeve të përbashkëta 

4. Anëtarët punojnë në atmosferë 

mirkuptimi. I parashtojnë hapur 

mendimet, idetë, pakënaqësitë,dhe 

ndjenjat e tyre. Përshëndetet të 

shtruarit e çdo pyetjeje. 

5. Anëtarët kanë sjellje të hapta dhe të 

ndershme. Ata bëjnë përpjekje, për t’i 

kuptuar qëndrimet e të tjerëve. 

6. Anëtarët nxiten t’i zhvillojnë 

aftësitë e tyre dhe t’i zbatojnë në 

punë ato që do t’i mësojnë. Ata kanë 

përkrahje nga ekipi. 

7. Konfliktet pranohen si pjesë 

normale e komunikimit njerzor.

69 

PUNA EKIPORE 

zgjidhin Situatat e ngjajshme shihen si 

mundësi për zbatimin e ideve të reja 

krijuese. 

8. Është e mundshme pjesmarrja dhe 

mospjesmarrja e anëtarëve gjatë marrjes 

së vendimeve, që kanë të bëjnë me të 

gjithë grupin. Konfrontimi shpesh 

shprehet më shumë se reazultatet e 

arritura. 

Dallimet ndërmjet udheqësve të grupit dhe ekipit 

Udheqës të grupit Udheqës të ekipit 

1.Kujdesi për detyrat vijuese e 

ngudhtojnë mendimin për atë që do të 

mund të arrihet nëpërmjet riorganizimit, i 

cili ka një qëllim të caktuar për rritjen e 

kontributit personal të anëtarëve. 

2. Reagoni ndaj kontrrollit të 

funkcionervë të lartë dhe dhe 

bashkëpunëtorëve tuaj. Më lehtë është ta 

bëni atë që e bëjnë të tjerët. 

3. Keni dëshirë t’i përfshini njerëzit tuaj 

në planifikimin dhe ygjidhjen e 

problemeve, por vetëm deri në njëfarë 

mase dhe në kufinjë të caktuar. 

4. Nuk keni besim ose u nervozojnë 

njerëzit, të cilët e njohin punën më mirë 

se Ju.. 

8. Anëtarët marrin pjesë në sjelljen e 

vendimeve, të cilat kanë t ëbëjnë me 

tërë ekipin. Drejtuesi i ekipit e mban të 

drejtën e fjalës së fundit, atëherë, kur 

ekipi nuk ka mundësi të marrë qëndim 

të përbashkët ose eksiston gjendje e 

jashtëzakonshme. 

1. Detyrat vijuese pranohen shumë 

lehtë. Mbani llogari për atë se ç’mund 

të arrijnë si ekip. Mund të shprehni 

mendimin dhe të veproni sipas tij. 

2. Bashkëpunoni me më shumë njerës. 

Mund të nxisni interes dhe aktivitet. E 

orjentoni parimin kolektiv. 

3. Mund ta rrisni numrin e njerëzve dhe 

t’i angazhoni. Ua lehtësoni punën të 

tjerëve gjatë kërkimit të mundësive për 

punë të përbashkët. U jepni mundësi 

njerëzve tuaj të sqarohen. 

4. kërkoni njerës, të cilët duan të 

sqarohen dhe kanë mundësi të punojnë 

në mënyrë konstruktive me të tjerët. 

Mendoni se rroli i Juaj është që të 

lehtësoni dhe nxisni sjelljen e 

ngjajshme.


5. Mendoni se zgjidhja kolekltive e 

problemeve është humbje kohe dhe 

largim nga përgjegjësia. E kontrroloni 

informacionin dhe e përcillni vetëm atë 

që anëtarët e grupit dëshirojnë ose duhet 

ta dijnë. 

6. Nuk i kushtoni vemendje konflikteve 

ndërmjet bashkëpunëtorëve Tuaj ose 

grupeve të tjera. 

7. Ndonjëher shumë vonë i shpërbleni 

arritjet personale ose grupore. 

8. Ndonjëherë i ndyshoni marrëveshjet e 

përbashkëta varësisht nga komoditeti 

juaj personal. 

70 

5. mendoni, se gjatë zgjidhjes së 

problemeve përgjegjësi mbajnë të 

gjithëanëtarët e grupit.E përcillni 

hapatas tërë informacionin. 

Përshëndesni çdo pyetje. E lini ekipin të 

bëjë vet pastrimin. 

6. Nddërmjetësoni gjatë konflikteve 

para se të ashpërsohen deri në 

destruktivitet. 

7. Bëni përpjekje që arritjet personale 

dhe shoqërore të shpërblehen me kohë 

dhe në mënyrë adekuate. 

8. U përmbaheni angayhimeve të marra 

dhe si zëvendësim kërkoni të njëjtën 

gjë. 

Trajning: Ndani një grup në dy ekipe, të cilët gjatë punës së 

mëtejshme do të kryejnë detyra të ndryshme. Qëllimi është që të konstatohen anët e 

fuqishme dhe të dobëta, si të anëtarëve të caktuar ashtu edhe të ekipit, si i tillë; të 

caktohet udhëheqësi i ekipit; të vehen rregullat e punës; të ndahen funksionet 

kushtimisht; të zbulohet ajo se çka i mungon ekipit; të ndërmerren masa për 

përmirësimin e punës si ekip. Keni gjysëm ore për diskutim në grupe, pastaj 

raportin e udhëheqësve për rezultatet e punës, krahasime dhe arsyetime.

TAKIME DHE KËSHILLIME PUNUESE 

Për çka takimet dhe këshillimet punuese dallohen nga mbledhjet? 

Praktika e deritashme dhe traditat e krijuara të punës në partitë politike 

maqedonase (bullgare) tregojnë se është pranuar një metodë kryesore e veprimit 

grupor reciprok ose e punës së përbashkët në grup, që politikanët shpesh e quajnë 

mbledhje. Kjo është një pamje tani më e njohur, kur një grup i madh njerëzisht 

tubohen në një vend – njëri nga ta lexon referatin ose informatën për problemin që 

diskutohet; Vijojnë pastaj ekspoze të gjata, mendime, diskutime, propozim; Pastaj 

propozohet një projekt për zgjidhje (më shpesh nga një njeri ose grupi, që i kanë 

dëgjuar të tërat diskutimet) dhe në fund me votim miratohet zgjidhja. Rëndomë ky 

tip i punës shpie drejt humbjes së madhe të kohës, në prani pasive të pjesës më të 

madhe të pjesëmarrësve, në mos shfrytëzimin e plotë të potencialit mendor të 

ekipit, në paraqitjen e problemit sipas qëndrimit të vetëm një pjese të grupit punues, 

në përvojën për reagim kolektiv ndaj tekstit (prej 50-100 njerëzish), në dyshimet e 

rregullta për manipulime, për degradimin e fakteve, për kurdisje, etj. 

Takimet dhe mbledhjet punuese (shkurtimisht deri në fund do t’i emërojmë 

si takime punuese, të cilat këtu merren parasysh), janë forma të ndërtuara dhe 

planifikuara më herët në punë të përbashkët, te të cilat bëhet harmonizimi i 

mundësive dhe pritjet e pjesëmarrësve, arrihet përfshirje maksimale e të gjithëve në 

procesin e punës dhe shfrytëzohen teknika dhe shkathtësi, të cilat e lehtësojnë 

punën, e kursejnë kohën, e aktivizojnë mendimin dhe marrëdhëniet reciproke dhe 

sjellin rezultate të papritura të lehta dhe të begatshme. 

Objektivat 

Është e logjikshme që në fillim të takimit punues edhe drejtuesit edhe 

pjesëmarrësve të tjerë tu bëhet e qartë rezultati që pritet nga puna e përbashkët. Dhe 

jo vetëm ai që e pret kryesuesi, por si janë edhe pritjet e çdo pjesëmarrësi. Teknika 

përkatëse për “qetësimin” e pritjeve është metoda e “ideve të bujshme” (brajin 

71


stroning). Në kuadër 5-7 minutave kryesuesi zhvillon një vërshim ideshë rreth 

pyetjeve: “Çka prisni nga puna jonë e përbashkët?” 

Pritjet regjistrohen dhe protokolohen në një fletë të madhe para të gjithë 

pjesëmarrësve, ashtu që ata i kumtojnë pa u lënë anash asnjë deklarim. 

1. 

2. 

3. 

OBJEKTIVAT 

Pastaj bëhet pasqyrë e përgjithshme dhe sqarim i kuptimit të çdo pritje. Çdo 

pjesëmarrës spjegon çka ka parasysh (nëse për një gjë të tillë është e nevojshme). 

Është mirë që fleta e madhe me pritjet e shkruara të jetë në lokalin e punës deri në 

fund të takimit dhe para përfundimit të punës të bëhet një pasqyrë e re, sërish të 

lexohet dhe të arsyetohet kryerja e pritjeve. 

Duke marrë parasysh objektivat e regjistruara, kryesuesi mund të 

aktualizojë ose të ndryshojë strukturën ose programin e takimeve punuese. Mund të 

fusë momente të reja ose t’i vlerësojë thekset e auditoriumit. Mund të bëhet realisht 

edhe prognozimi i fatit të ideve eventuale të propozuara për zgjidhje. 

Koncentrimi 

Në fillim të çdo takimi punues është e preferueshme të aktivizohen 

pjesëmarrësit për një qëllim të caktuar me një aktivitet të shënuar më herët për 

koncentrim. Aktiviteti për koncentrim mund të jetë një kontroll i zakonshëm i 

kuorumit, nëpërmjet zgjidhjes tradicionale të problemeve të paramenduara (“kush 

është kryeqytet i Hondurasit:”) deri te disa ushtrime të caktuara për koncentrim. 

72


SHKATHTËSIA PËR UDHËHEQJE DHE FASILIMIN 

EPROCESIT GRUPOR 

Dinamika grupore 

Përse janë të nevojshme rregullat për punë grupore? 

Çdo grup njerëzish të cilët punojnë sëbashku ka rregulla të caktuara të 

marrëdhënieve të ndërsjella. Ato mund të formulohen në ligje, rregullore (për 

shembull rregullorja e Kuvendit Popullore, rregullorja e administratës të këshillit të 

përhershëm), statutin dhe etj. Për grupet e krijuara përkohësisht për punë të 

përbashkët, gjithashtu janë të nevojshme rregullat e punës së përbashkët. Më së miri 

do të ishte nëse ato sillen me koncenzus nga të gjithë. Në të gjitha rastet është e 

domosdoshme në fillim të punës të gjithë të jenë të informuar. Gjatë kësaj situate 

vërejtje më e mirë gjatë paraqitjes së vështirësive organizuese në grup është: “Mos 

iu përmbaheni rregullave …”, dhe jo fyerje e skandale. 

Grupi i njerëzve të angazhuar (vetëm për një orë) ka jetën e vet. 

Komunikimi, diskutimi, mendimi kolektiv dhe krijimtaria lindin marrëdhënie të 

posaçme të ndërsjella, role grupore dhe ndonjëherë edhe kierarki. 

Zhvillimin e marrëdhënieve të ndërsjella dhe i atmosferës në grup si dhe i 

dominimit të tyre me qëllimin e caktuar, do ta quajmë dinamikë grupore 

Aftësia e të drejtuarit të dinamikës grupore kërkon: 

• Të zëvendësohen ngarkesat psiqike me aktivitete relaksuese, 

• Të planifikohen periudhat e koncentrimit të plotë, 

• Të ballansohet raporti ndërmjet mendimeve teorike dhe punës praktike. 

Hulumtimet tregojnë se: 

• Periudhat e mundshme e produktivitetit nuk mund të jenë më të gjata se 

90 deri më 100 minuta, 

• Një orator nuk mund të koncentrojë vëmendjen ndaj vehtes së tij më 

tepër 10 deri 15 minuta, 

• Vlerësimi ndërmjet personaliteteve dhe paaftësia për të shtruar pyetje 

rëndomë bllokon punën, 

• Ekzistojnë dallime në produktivitet, si gjatë orëve të ndryshme të ditës 

ashtu edhe gjatë numrit të ndryshueshëm të pjesëmarrësve, 

73


• Në ditën e dytë të punës së përbashkët rëndomë paraqitet plogështi tek 

njerëzit, që lidhet me lodhjen, 

• Lidhshmëria emocionale dhe ndjenja e përkatësisë ndaj grupit 

vërtetohen pas tri ditësh të punës së përbashkët. 

• Produktiviteti e arrinë pikën e vet kulmore, kur ekipet punojnë në grupe 

të vogla (prej 4 deri 8 veta). Atëherë janë të mundshme diskutimet rreth 

një numri më të madh të problemeve për një kohë më të shkurtër. 

Punë në grupe të vogla 

Praktika e jetës politike bullgare tregon se përvoja e punës në grupe të 

vogla nuk praktikohet. Të gjithë kemi parë se si një ekip prej 50, deri 150 ose edhe 

prej 750 vetash përpiqet ti arsyetojë, ti zgjedhë dhe ti reduktojë të gjitha problemet 

në vend që të ndahet në grupe (prej 4 deri më 8 por mundet edhe me 20 veta) dhe 

me këtë rast çdo grup ti paraqesë në sesione të planifikuara rezultatet e aktiviteteve 

të veta. 

E gjithë kjo kërkon sqarim dhe rend që krijohet nga rregullat. 

Rregullat rëndomë shkruhen në një fletë të madhe dhe vendosen në vend 

të dukshëm gjatë kohës së punës së përbashkët në grup. 

RREGULLA 

1. Flasim me “ti” 

2. Dëgjohemi 

3. Kursejmë kohën 

4. Këtu dhe tani 

5. Nuk e vlerësojmë personalitetin por idetë 

6. Flasim në emrin tonë dhe jo në emër të popullit 

7. I vlerësojmë dallimet dhe lloj-llojshmërinë e ideve 

8. … 

9. … 

Sjellja e mundshme në grup 

Rëndomë gjatë punës së përbashkët strukturore, përveç qëndrimeve dhe 

mundësive emocionale të ndërsjella paraqiten edhe role tipike të sjelljes në 

diskutime dhe në të shprehurit e mendimeve të ndryshme. Kryesuesi është i 

74


detyruar të dijë sjelljen e mundshme të grupit, ta presë atë dhe të jetë i gatshëm të 

reagojë, ashtu që reagimi i tij të mos pengojë punën e përbashkët. 

Rolet e grupeve: 

• Iniciatori – pjesëmarrësi, i cili më shpesh se të tjerët propozon zgjidhje 

dhe ide të reja, 

• Vazhduesi – i pranon iniciativat e reja, i zhvillon, ndihmon që të nisë 

menjëherë aktiviteti i filluar. 

• Gjurmuesi rreth informacioneve – shpesh shtron pyetje, kërkon 

informata se ç’duhet bërë, 

• Dhënësi i informacioneve – u përgjigjet pyetjeve të atyre që kërkojnë 

informacione, 

• Koordinatori – i koordinon aktivitetet e anëtarëve të ndryshëm të 

grupit, 

• Vlerësuesi – i vlerëson aktivitetet e anëtarëve tjerë në grup, dhe 

gjithashtu edhe pozitën në grup, 

• Stimuluesi – i nxit dhe i aktivizon të tjerët të punojnë, u jep përkrahje 

pjesëmarrësve, të cilët nuk ndjehen mirë, 

• Harmonizuesi – angazhohet që të gjithë të marrin pjesë barabartë në 

jetën grupore, përpiqet ti rregullojë konfliktet dhe kundërthëniet që 

lindin gjatë punës, 

• Mbrojtësi i parimeve – i kushton kujdes asaj kur një grup nuk i 

përmbahet parimeve të pranuara dhe rregullave të punës, 

• Bllokuesi – i kundërvehet inciativave grupore, e vë në dyshim atë që 

kërkon grupi, 

• Kërkuesi i mirënjohjeve – pavarësisht nga ajo se çka ndodh në grup, 

kërkon të tërhjeq ndaj vehtes vëmendjen, interesin e njerëzve ndaj 

personalitetit të tij, 

• Dominuesi – nuk u jep të tjerëve të marrin fjalën, gjithnjë kërkon të 

jetë në krye të grupit, 

• Shmangësi – nuk përkrah iniciativa grupore, i largohet përfshirjes në 

detyra grupore, gjithnjë angazhohet të jetë anash. 

Këto role nuk janë caktuar ose formuluar nga e para, por lindin 

vetvetiu në çdo proces të grupës grupore. Më shpesh një pjesëmarrës 

pranon dy ose më shumë rolë, jo vetëm një, por njëra gjithmonë dominon 

me një moment të caktuar të punës grupore. 

75


Reagime ndaj të shprehurit të partnerit: 

• Fortifikimi – lidhet me angazhimin për të mbrojtur pikëpamjet e veta. 

Përmbajtja e të shprehurit të partnerit nuk merret parasysh, 

anashkalohet ose me qëllim tjetërsohet. Nuk merret parasysh gjendja e 

tij emocionale. Sikur të jenë të mundshme reagimet e arsyeshme, për 

shembull: “unë i kuptoj vështirësit e tua, por …” (shpesh me fraza dhe 

klishe trivijale). 

• Nënpyetje – nëpërmjet një vargu nënpyetjesh ç’orjentohet dhe 

manipulohet drejtimi i shprehjeve të partnerit, me ç’rast synimet dhe 

qëllimet vetiake mbeten të fshehta. 

• Reagimi agresiv – nëpërmjet demonstrimit të shqetësimit, fyerjeve, 

nervozizmit, nuk i jepet mundësi partnerit të përfundojë ekspozenë e 

vet. Nuk përqëndrohen (diskutojnë rreth argumenteve të tij, ndërsa 

sulmohet personaliteti i tërësishëm ose një pjesë e anëve të tij. 

• Të dëgjuarit dhe nënvizuarit të shprehjes me fjalë të tua (parafrazimi) 

– me të theksuar, pyetje ose shënime të shkurtëra të riplotësuara 

paraqitet se është e pranishme gatishmëria për të dëgjuar partnerin. 

Përsëriten elementet esencial të ekspozesë, me ç’rast nënvizohen edhe 

qëndrimet personale të partnerit për shembull: “ti thotë, se …”, “ti je i 

mendimit se …”. 

• Vënia në dukje e gjendjes emocionale të partnerit – shprehet qartë 

gjendja momentale e partnerit dhe shkaqet e mundshme për të. 

• Thellimi dhe plotësimi i ekspozesë – zhvillimi i mëtejshëm i 

mendimeve të partnerit, duke përfshirë aspekte të reja për të ardhur tek 

“aha – e përjetuam edhe këtë”. 

Në tri rastet e para jemi dëshmitarë të aksioneve që e vështirësojnë 

punën e përbashkët grupore, ndërsa anasjelltas në tre rastet vijuese – të 

reagimeve të cilat e lehtësojnë punën e përbashkët. 

Të menduarit për përjetimet personale: 

• Të menduarit e fshehtë – gjendja personale emocionale fshihet. 

Përmbajtja e shprehjes me fjalë dhe shprehjes me trup (mimika, gjestet 

e të tjera) janë të kundërta. 

• Të menduarit duke sulmuar (sanksionimi) – nëpërmjet duelit me fjalë 

dhe me reagime emocionale bëjnë përpjekje për të nënçmuar partnerin. 

Ndaj tij radhiten dhe shprehen paaftësia, e cila ve në dukje presionin. 

76


• Të shprehurit informativ – jepet informatë konkrete për gjendjen 

personale emocionale. Të shprehur verbal dhe të shprehurit jo verbal 

nuk janë në kundërshtim. 

• Të shprehurit që kërkon – me qëllim të caktuar kërkohen 

kundërthëniet, të cilët shpiejnë në ndryshimin e disponimit të 

vetbesimit deri te rritja e përpjekjeve. Jo vetëm që kumtohet gjendja 

personale emocionale, por kërkohen edhe shkaqet për të për shembull: 

“Ndjehem pa ndihmë dhe nuk do ta kryejmë punën, sepse më duket, se 

qëllimet i kemi të ndryshme dhe vështirë bashkohen”. 

Edhe gjatë llojeve të nënvizuara të të shprehurit, dy shembujt e parë e 

vështirësojnë punën, ndërsa dy të fundit – e lehtësojnë. 

77


Vërshimi i ideve (Brain Storming) 

Ç’është vërshimi i deve? 

Vërshimi i ideve (VI) është proces grupor krijues, gjatë të cilit formohet 

lista e një numri të madh idesh të lloj-llojshme, përkatësisht, e një problemi ose 

detyre të caktuar. Ana specifike te VI është ajo se zhvillohet në tri faza: faza e 

ideve, faza e vlerësimeve dhe faza e zgjidhjes. Në fazën e parë radhiten, sipas 

mundësisë, numri më i madh i ideve, pa i vlerësuar dhe i reduktuar. Në fazën e dytë 

këto ide spjegohen, radhiten, grupohen dhe vlerësohen sipas kriterit të caktuar, që 

grupi i ka zgjedhur. Faza e tretë shpie në prodhimin final të VI-së. 

Prodhimi final i këtij procesi mund të jetë një zgjidhje e miratuar me 

koncezus ose disa variante të pranueshme – një plan punues i aktiviteteve, i 

miratuar njëzëri, sepse të gjithë pjesëmarrësit janë angazhuar në mënyrë të 

barabartë në përgatitjen e tij. Nëpërmjet kësaj pune grupore mund të arrihet të 

gjallërohen të gjitha llojet e ndryshme të zgjidhjes – edhe te eksperti edhe te 

politikani. 

Rregullat e vërshimit të ideve: 

1. Mos thekso vlerësimet negative të ideve të paraqitura. 

2. Puno për sasi dhe jo për cilësi – sa më i gjatë të jetë lista e ideve, aq 

mirë. 

3. Zhvilloi idetë e të tjerëve – nëse ndonjëra ide shkakton ide tjetër tek ty 

– ndaje atë me të tjerët. 

4. Jepu kurajo ideve jo tradicionale, bëju krijues. 

5. Shënoe çdo ide – të paktën fjalët dhe frazat kryesore. 

6. Konstatoje limitin kohor për vërshimin e ideve dhe përmbaju në 

mënyrë strikte atij. 

Bazat e rregullave: 

78 

? 

?


1. Moslejimi i vlerësimeve negative i nxit pjesëmarrësit të flasin 

lirisht pa u shqetësuar, se idetë e tyre janë mjaft të mira për tu shprehur. Kjo rregull 

thotë: “Të gjitha idetë janë të vlefshme dhe të mirëseardhura këtu dhe tani”. 

2. Kjo rregull ndihmon rjedhën e fjalëve. Cilësia është e shkallës së 

dytë në krahasim me sasinë. Sa më e gjatë të jetë lista aq më shumë është mundësia 

që të përmbajë ide punuese. Kjo rregull e nxit çdo pjesëmarrës pa u frikësuar nga 

“rënia”. 

3. Kjo rregull supozon, se pjesëmarrësit mund ti ndihmojnë njëri 

tjetrit. Kur ndonjëri do të zhvillojë ndonjë ide, kjo është njëfarë komplimenti për atë 

që e propozoi, ndërsa miratimi, vlerësim i kontributit të tij dhe shprehet se është 

bashkëpunëtor dhe partneri i vlefshëm. 

4. Në idetë e këtilla të shumta, mund të ekzistojë një kokë e fshehur 

që nuk duket as edhe tek ai që e propozon idenë, por që mund të zbulohet nga grupi 

më vonë. Ideja jotradicionale mund të nxisë propozim të vlefshëm në mendjen e 

ndonjërit. Shpesh problemet shihen në mënyrë të re si rezultat i kësaj praktike. 

5. Kjo rregull shton pranimin e çdo ideje dhe siguron mekanizmin për 

shtyerjen e vlerësimit. Lista e ideve mund të jetë e kuptueshme si investim i 

vlefshëm, e cila më vonë mund të marrë kuptim dhe të shfrytëzohet që të pres 

përdorimin e caktuar. Por nuk duhet humbur idetë. 

Futrolla me të gjitha “protokolet”, e cila quhet “memoria grupore”, pa 

dyshim është një nga prodhimet e jashtëzakonshme të trurit, që është e dobishme 

për të gjithë analizuesit, praktikët, punëtorët shkencor, si dhe hulumtuesit 

teknologjik. 

6. Kjo rregull e eliminon qëndresën për përsosje. Koha kuptohet si 

burim i vlefshëm, i dobishëm për çdo fillim. Në fakt, kur koha është e kufizuar, 

objektivat personale janë të larta, sepse individi është liruar nga presioni që krijohet 

nga puna e gjatë për kryerjen e detyrave të caktuara. Edhe pas dhjetë minutash, 

idetë rëndomë nisin të përsëriten, por të thëna me fjalë të tjera. 

VLERAT E VËRSHIMIT TË IDEVE: 

• Puna me grupe 

• Shumë ide 

• Ide jo standarte 

• Të gjithë ndjehen të 

barabartë 

Praktikimi i vërshimit të ideve 

79 

• Zgjidhje krijuese 

• Harmonizimi grupor 

për zgjidhjet e arritura 

• Procedurë e shpejtë 

(fitimi i kohës).


Vërshimi i ideve është aftësi, e cila mund të përmirësohet me praktikë. 

Rregullat spjegohen nga përpara. Sipas nevojës shfrytëzohen dy ose tre 

procesverbalist, që të ndjekin më shpejtë idetë. 

Problemeve dhe zgjidhje 

Zgjidhjet, që i bëj 

Mënyrat e kryerjes së zgjidhjeve 

Njihen tre mënyra themelore për kryerjen e zgjidhjeve: 

1. Prej eprorit (autoriteti) 

2. Me votime 

3. Me pajtim të përbashkët (koncenzus) 

Çdo njëra nga këto ka kohë dhe vend përkatës. Nuk janë të sakta pohimet se 

njëra nga mënyrat është më e drejtë se tjetra. Në fakt, ato dallohen sipas kohës, që 

disponojmë për pranimin e tyre, me vazhdimin e tyre dhe sipas përgjegjësisë 

personale, që mbahet për pasojat. 

Koha 

Përgjegjës 

Votimi 

Vazhdimsia (Efektiviteti) 

Ç’është pajtimi i përgjithshëm (koncenzusi)? 

Një grup arrinë koncenzus atëherë kur: 

• Zgjedh përfundimisht njërin nga variantat e përgjithshme të zgjidhjes 

dhe 

• Çdo anëtar i saj mund të deklarojë qartë: “Pikëpamjet e mira janë të 

kuptueshme. Besoj se i kam kuptuar edhe pikëpamjet tuaja. Pavarësisht 

se do të zgjedh zgjidhjen e shprehur apo jo, unë e përkrah atë, për 

shkak se: 

80 

Pajtimi 

Përgjegjësia


- Arritëm te ajo me dialog të hapët dhe të qartë dhe 

- Kjo është një gjë më i mirë për grupin momentalisht” 

RREGULLAT PËR ARRITJEN E KONCENZUSIT 

1. Dëgjoi dhe kushtoi vëmendje të tjerëve. 

2. Merr pjesë. 

3. Diskutoe informatën. 

4. Mos u pajto shumë shpejt, shtro pyetje. 

5. Mos ia ve veshin çdo gjëje dhe mos bë pazar me përkrahje. 

6. Mos voto (edhe në atë mënyrë, që nuk është me votim të sinqertë). 

7. Shihi dallimet si përparësi. 

8. Propozo zgjidhje, të cilat mund të pranohen. 

9. Shmangu argumentimit qoraz në dobi tëndin. 

10. Kërkoi zgjidhje sipas motos “fitoj-fiton”. 

Problemi 

Modelet për zgjidhjen e problemeve 

Janë bërë shumë përpjekje të formulohet përkufizimi për konceptim e 

problemit, por më përkatës për të hyrë në punë të përbashkët është definicioni: 

“Kur mund të gjendet përgjegje adekuate për pyetjen e shtruar, kështu mund 

të zgjidhet problemi”. 

Formulimi i problemit si pyetje gjithnjë e ndihmon zgjidhjen e tij. Më 

shpesh ajo bëhet me përemrin “si?”, por në raste të veçanta mund të shfrytëzohen 

edhe “çfarë?”, “kur?”, “ku?”, “sa?”, e kështu me radhë. Për shembull: Kur e 

formulojmë problemin “bie besimi ndaj partisë sonë”, ky është vetëm një konstatim 

i njëfarë shqetësimi. Por, gjatë riformulimit të tij si pyetje, mund të kërkojmë në 

mënyrë pragmatike zgjidhjen të dy problemeve themelore: “Si të pengojmë rënien e 

besimit ndaj partisë sonë?” dhe “Si të risim besimin ndaj partisë sonë?”. 

81


Skema e zgjidhjes individuale të problemeve 

Vlerësimi i burimeve, pasojat 

Zgjedhja ime 

Momenti më i rëndësishëm gjatë zgjidhjes të çdo problemi është hapja sa më 

e gjërë e spektrit të mundësive. Gjatë përpunimit të analizave politike është e 

qartë se momenti kryesor i analizës është kërkimi i variantave të ndryshme. 

Udhëheqësi i mirë gjithnjë synon të gjejë një numër sa më të madh variantesh 

dhe mundësish për zgjidhje, ti kërkojë burimet e tyre dhe pasojat nga to, dhe 

vetëm atëherë të shkojë në marrjen e vendimit drejtues. 

Modeli për zgjidhjen e përbashkët të problemit 

Gjerësia e problemit 

Fusha e pranimit Fusha e formulimit Fisha e analiyës 

Hapja Ngushtimi Mbyllja 

*Harmonizim për punë të 

përbashkët grupore. 

*Pajtim se eksiston probbi. 

*Spjegimi i të pranuarit. 

Kush është detyra e grupit? 

*Arritja e pajtimit për 

formulimin e punës së 

përkrahur përgjitsisht 

për problemin. 

Cilat instrumente t’i përdorim? 

Hapja Ngushtimi Mbullja 

82 

Problemi 

Informacioni i domosdoshëm 

Varianti numër 1 Varianti numër 2 Varianti numër 3 

*Spjegimi i pasojave 

të problemit. 

*Pajtim për kiteret e 

analizës të situatës 

problematike. 

*Si ndjehesh? *Shtroje si pyetje *Pyetjet themelore?

*Si është problemi i 

vërtetë? 

*Zhvillimi më i mirë, 

më i keq,më i 

arsyeshëm 

*i kujt është problemi? 


*Është, s’ është 

*Pengesë 

*Dijagram 

Pjesët e zgjidhjes 

83 

(me shkronjën K) 

*Ndaj në pjesë 

*Jep shembuj 

*Përgjithësime 

*T’i pyesim ekspertët 

Fusha e ideve Fusha e vlerësimit Fusha e marrëveshjes 


*Harmonizimi sipas listës 

së të gjitha ideve të 

propozuara për zgjidhjen e 

problemit të definuar. 

Cilat instrumenta t’i përdorim? 

Cila është detyra e grupit 

*Vlerësimi i propozimeve 

( të kritereve të akorduara) 

dhe marrëveshje të velrave 

të akorduara për çdonjë. 


*Vërshim idesh 

*Ç’bëbë të tjerët? 

*Pusho dhe shihe veten 

*Amëz e kritereve 

*Rradhitja 

*Sipas kategorive 

*përparësitë/ mangësitë 

*Ajo që më pëlqen 

Marrëdhëniet reciproke “Udhëheqsia – personeli” 

Problemet ndërmjet udhëheqjes dhe ekspertëve. 

*Dakordim i vazhdueshëm 

i përgjithshëm gjatë 

zgjdhjes së njërit ose disa 

varianteve për zgjidhjen e 

problemit, që grupi i 

përkrah dhe do t’i 

realizojë. 

*Fitoj/ Fiton 

*Të dy dhe ose 

*Të kthehemi në 

harmonizimin më të afërt 

*harmonizim negativ 

*Eliminimi 

Detyra: Çfarë problemesh mund të krijohen ndërmjet udhëheqjes 

dhe persnelit (ndërmjet politikanëve dhe ekspertëve)?


Çka do të ndodhte nëse … ? 

Situata një: Anëtari i personelit është i brengosur për mënyrën se si shefi i 

seksionit udhëheq disa çështje financiare. Edhe dy nëpunës të tjerë gjithashtu 

ndajnë brengosjen e tij. Ai vendos që ti drejtohet ndonjë anëtari të udhëheqësisë së 

partisë, me të cilin ka punuar një kohë të gjatë bashkë për ti paraqitur dyshimet e 

veta. Anëtari i udhëheqësisë habitet se çka të bëjë. 

Situata dy: Në njërën nga mbledhjet e udhëheqësisë politike njëri nga 

anëtarët fillon të dyshojë për disa vendime të udhëheqësit të sektorit të 

bashkëpunëtorëve (sekretari i përgjithshëm), i cili nuk është anëtarë i udhëheqësisë. 

Politikani thotë se bëhet fjalë për politikë publike të organizatës, ndërsa 

udhëheqësia nuk ka informatë të saktë. Edhe përkundër kësaj që pjesa më e madhe 

e udhëheqësisë e miraton punën e sekretarit të përgjithshë, ekzistojnë edhe njerëz të 

cilët mendojnë se ai duhet të harmonizojë sjelljen e tij me atë të udhëheqësisë 

politike. Por ata nuk i shprehin pikëpamjet e veta në mbledhje. 

Situata tre: Udhëheqësi i organizatës kërkon prezentimin e raporteve 

javore të shkruara për të gjitha aktivitetet e bashkëpunëtorëve të të gjitha 

seksioneve, kalon nga një ditë në javë në kabinetin e sekretarit të përgjithshëm, 

duke biseduar me të dhe me anëtarët e tjerë të personelit. Sekretari i përgjithshëm 

nuk është i kënaqur me angazhimin e tepërt të kryetarit me punë administrative të 

organizatës. Ai nuk di si të veprojë. 

• Përcaktoni problemet. 

• Rekomandoni personelit çka të bëjë. 

• Rekomandoni udhëheqësit çka të bëjë. 

• Si të jenë obligimet e anëtarëve tjerë të udhëheqësisë? 

Pjesa më e madhe e problemeve që kanë lindur ndërmjet udhëheqësisë dhe 

personelit mund të zgjidhen nëpërmjet: 

• Me krijimin e mundësive nga përpara për bashkëpunim me ekip, 

• Me njohjen e mundësive për shfrytëzimin e strategjisë në “fitoj-fiton”, 

• Me aftësinë për sjellje asertive. 

Sjellja asertive 

Çdo të thotë kjo? – Asertive është ajo sjellje e cila i mbron interesat e 

personaliteteve, pa i cënuar interesat e të tjerëve. Këtu përfshihet aftësia që të themi 

84


“jo” pa e cënuar dhe e dëmtuar tjetrin, të mund të heqim dorë pa u shqetësuar për 

një gjë të këtillë, të mbetemi në interesin personal pa i cënuar interesat e të tjerëve. 

Dhjetë rregulla të sjelljes asertive: 

1. Ke të drejtë të vlerësojsh sjelljen tënde personale, mendimet, 

emocionet dhe të jesh i hapur për to. 

2. Ke të drejtë të mos kërkojsh kurrfarë falje për sjelljen tënde. 

3. Ke të drejtë të vlerësojsh se sa dhe si je përgjegjës për zgjidhjen e 

problemeve të të tjerëve. 

4. Ke të drejtë të ndryshosh pikëpamjet e tua. 

5. Ke të drejtë të bësh gabime, por të përgjigjesh për ta. 

6. Ke të drejtë të thuash: “nuk e di”, “nuk dua”, “nuk mundem”, ose 

“nuk kam mundësi”. 

7. Ke të drejtë të jesh i pavarur nga vullneti i mirë i të tjerëve. 

8. Ke të drejtë të bësh punë jo logjike. 

9. Ke të drejtë të thuash “nuk të kuptoj”. 

10. Ke të drejtë të thuash: “krejt një për mua”. 

Përpiquni ti mbani mend këto rregulla dhe ti kujtoni ato kur do të keni 

probleme gjatë komunikimit me të tjerët. 

Stresi 

Situatat e stresit janë përditshmëri e jonë dhe ndodhin shumë shpesh. Ato 

janë një nga faktorët themelor që e vështirësojnë punën tonë të dobishme dhe 

ballafaqimi me stresin është baza e aftësimit tonë efektiv të punës. 

Tre faktorë, që ndikojnë në ballafaqimin me stresin: 

1.Ndjenja për kontrollin e situatave. 

- Shprehet me njohurinë se mund të bëj diçka 

- Besim në aftësinë për të ndikuar te ngjarjet. 

2.Informacion i mjaftueshëm 

- Natyra, sasia dhe koha e marrjes së informacioneve, në fakt sa më 

shumë informacione të kemi për natyrën e situatës së stresit, aq më 

shumë janë gjasat të gjejmë mjete për zvogëlimin ose pengimin e 

pasojave. 

3.Përkrahja sociale 

- Kontakte të shpeshta personale 

85


- Të mësuarit dhe shprehit për ti përimtësuar problemet. 

Tre rregulla të luftës me strese: 

1. Mos u nervozoni për gjëra të imta! 

2. Çdo gjë është punë e imët! 

3. Nëse nuk mund të fluturoni dhe nuk mund të largoheni, atëherë 

dorëzojuni kohës! 

Këshilla të Dejl Karnerit 

Që nga gjysma e parë e shekullit, themeluesi i njohur botëror i shkollave 

të para të menaxhimit Dejl Karneri i përhap këshillat e veta për komunikim efektiv 

gjatë punës së përbashkët, të cilat janë edhe sot aktuale. 

Gjatë mënyra për të përfituar dashurinë e të tjerëve: 

1. Tregoni interes të sinqertë ndaj njerëzve të tjerë. 

2. Buzëqeshni. 

3. Mbani mend, se emri i njeriut është komponenta më e rëndësishme 

dhe më e ëmbël akustike në gjuhën e tij amtare. 

4. Dëgjoni me vëmendje, nxisni të tjerët të flasin për vetvehten. 

5. Gjatë bisedës kërkoni atë që i intereson palës tjetër. 

6. Silluni në atë mënyrë që tjetri të ndjehet i rëndësishëm dhe bëni këtë 

në mënyrë të sinqertë. 

Tetë rregulla se si ti detyroni njerëzit të mendojnë si ju: 

1. Nuk mund të fitoni ndonjë kontest vetëm nëse grindeni. 

2. Tregoni respekt ndaj mendimit të palës tjetër. Asnjëherë mos i thoni 

ndokujt se nuk ke të drejtë. 

3. Nëse nuk keni të drejtë, pranoni atë shpejt dhe me zemër të hapur. 

4. Nisnja gjëra në mënyrë shoqërore. 

5. Silluni në atë mënyrë ashtu që personi tjetër të nis tu përgjigjet 

menjëherë me “po, po”. 

6. Lejoni tjetrin të flasë më tepër. 

7. Përpiquni ti shihni gjërat nga aspekti i personit tjetër. 

8. Përjetoni edhe idetë dhe dëshirat e të tjerëve. 

Tetë mënyra që ti ndryshoni njerëzit pa i prekur dhe pa i shqetësuar: 

86


1. Nisnja me lëvdata dhe me vlerësim, të ndershëm të anëve të tij të 

mira. 

2. Tërhiqnja vëmendjen ndaj gabimeve të tij në mënyrë indirekte – me 

rrugë të tërthorta. 

3. Pranoni së pari gabimet tuaja para se ti kritikoni të tjerët. 

4. Mos e vini në situatë të pavolitshme tjetrin. 

5. Lavdëroni edhe dukurinë më të vogël të aftësisë, si dhe të gjitha 

aftësitë. 

6. Thoni ndonjërit se është njeri shembullor dhe ai do të përpiqet që ta 

arsyetojë këtë emër të mirë. 

7. Shërbehuni me nxitje, silluni në atë mënyrë që gabimi që dëshironi ta 

përmirësoni të duket i lehtë për tu përmirësuar. Silluni në atë mënyrë 

që atë që dëshiron ta kryejë tjetri të duket e lehtë. 

8. Silluni në atë mënyrë, ashtu që tjetri të ndjehet i lumtur kur e bën atë 

që e dëshironi ju. 

Organizimi i takimeve punuese dhe i marrëveshjeve 

Problemet gjatë takimeve punuese dhe marrëveshjeve: 

Problemet lindin me njërën nga fazat vijuese të takimit punues: 

1. Gjatë organizimit, 

2. Gjatë zgjedhjes së kohës dhe vendit të takimit, 

3. Gjatë sigurimit të informatave, 

4. Gjatë përgatitjes të projektit të zgjidhjes, 

5. Gjatë sigurimit të konsultantëve, ekspertëve, autoriteteve. 

Është mirë që çdo udhëheqë të përpiqet nga përpara ti parashohë këto. 

Probleme gjatë kohës së mbajtjes së takimit punues: 

1. Saktësi 

2. Pasivitet 

3. Të mos dëgjuarit, 

4. Mos interesim 

5. Largim nga tema 

Probleme më të shpeshta të takimeve punuese: 

1. Në proces: 

87


• Përzierja e procesit (procedurës) dhe përmbajtjes 

• Pjesëmarrja shumë e vogël, shumë e madhe ose e dëmshme 

2. Në role: 

• Role dhe përgjegjësi të paqarta 

• Manipulim 

• Rend i ditës i fshehur 

3. Gjatë shfrytëzimit të informatave: 

• Ngarkesë me të dhëna 

• Përsëritje dhe të sjellurit në rreth 

• Përzierje dhe moskuptime (komentime të ndryshme) 

4. Gjatë sjelljes së vendimeve: 

• Mbledhje për sjellje formale të zgjidhjeve nga përpara të panjohura 

• Mungesë e përkrahjes për ndonjërën nga variantet e vendimeve 

5. Për situatën: 

• Radhitja e keqe e vendeve për ulje 

• Shumë nxehtë, shumë ftohtë, shumë zhurmë, shumë formalitete në 

atmosferë 

6. Gjatë aplikimit të vendimeve: 

• Qëllimi ose rruga e paqartë për radhitjen e tyre 

• Objektiva të përziera 

• Pa ndikim 

Aktivitetet lehtësuese e sjelljes për tejkalimin e problemeve gjatë takimeve të 

punës mund të jenë të dy llojeve: 

a) preventive (veprime mbrojtëse) – ato që kryen para ose gjatë takimit, 

që të pengohet largimi i përmbajtjes ose i procesit: 

Preventivat e mundshme: spjegimi nga përpara i rendit të ditës, 

formulimi i mirë i temës, sqarimi i kushteve kohës, vendit, kohëzgjatjes, 

atmosferës komfore, përcaktimit të roleve, fasilitator kompetent me ndjenjë për 

humor, grumbullim të informatave paraprake, rregulla për punë ekipore, pauza 

fikse. 

b) intervenimet (ndërhyrjet) – ata të cilat kryen gjatë takimit për ta 

kthyer ekipin sërish te përmbajtja. 

Intervenimet e mundshme: të shkurtëra, replika taktike, me vërejtje ndaj 

çështjes që diskutohet ose ndaj rregullave të punës, përcaktimi i kohës për tu 

shprehur, shtyerja e diskutimit pas krijimit të çështjeve të dorës së dytë në një 

kohë të caktuar, pauza e ç’rregullt, përcaktimi i detyrave konkrete, përcjellja e 

88


çështjes së re, grupit të posaçëm më të vogël, kthimi te rolet, nxitja e 

“shmangësit”, përgjigjuni me pyetje, pengoni sulmet personale, sqaroni se çka po 

ndodh. 

Udhëheqësi i mirë është bartës i aftësisë së mirë nëse zbaton në radhë të 

parë preventivën dhe që përpara ti parasheh problemet. 

Komunikimi reflektues 

Komunikimi efektiv është i pamundshëm për reflektim aktiv. 

Komunikimi reflektues është i pranueshëm kur atëherë kur 1) oratori ka mundësi të 

kontrollojë se si e kanë kuptuar dhe atëherë 2) kur dëgjuesi ka mundësinë të bëjë 

pyetje konkrete për të ditur se a e ka kuptuar drejt atë që e ka dëgjuar. Në rast të 

kundërt fitohet informacion i shtrembëruar sepse dëgjuesi e pranon në bazë të 

përvojës së vet jetësore, të stereotipeve, të sistemit të vlerave, të pranimit, bindjes 

dhe të stilit të komunikimit. 

Për shembull: Ç’është e drejtë, çfarë mendoni, kur do të dëgjoni fjalën 

“shalqi”? 

Informata e ndryshuar 

Reflektimi i komunikimit me ? 

Ndarja e roleve në takimin e punës 

Llojet e roleve: 

Takimin punues mund ta drejtojnë prej dy (kryesues dhe 

anëtarë/pjesëmarrës) deri në disa veta. Variantet e roleve janë: 

Udhëheqësi 

89 

Përvoja, stili, 

vlerat, 

stereotipet


Udheqësi (jo gjithnjë kryesuesi është njëkohësisht edhe udhëheqës i 

takimit) 

Fasilitatori (lehtësuesi) – ekspert për punë në grupe, i cili me aftësinë e vet 

e lehtëson procesin 

Procesverbalisti – njeriu, nga i cili varet që të mos humbin idetë e vlefshme 

ose variantet e vendimeve 

Oratorët – ato që japin informata ose vlerësime profesionale apo 

propozimeve dhe variante 

Komisionet apo grupet punuese – gjatë shfrytëzimit të metodave të grupeve 

të vogla 

Anëtarë të këshillit (pjesëmarrës në takimin e punës) 

Zgjedhja e mundshme e roleve: 

Drejtuesit(Kryesuesit) Anëtarë 

Drejtuesi(Kryesuesi) Anëtarë 

Procesverbalist 

Drejtues Anëtarë 

Kryesues Procesverbalist 

Kryesues Procesverbalist Anëtarë 

Kryesues~ Fasilitator Komisionet 

90 

(grupi i m.) 

Nga të trija shemat edhe më mirë na bëhet e qartë rëndësia e madhe e 

procesverbalit dhe regjistrit si dhe ajo çka ndodh gjatë takimit punues. Kryesuesi 

dhe udhëheqësi nëse nuk është i njejti person, gjithashtu edhe fasilitatori i çdo 

takimi punues duhet të kenë çdo të pastër, se kur, kush, çka dhe si shkruan! Më së 

miri është që shënimet të bëhen para të gjithëve në një fletë (tabllo) të madhe ose në 

tabel nga e cila pastaj shkruhen në fletë të vogla. Esenciale është që pasuset 

kryesore dhe me radhitje të ndryshme të procesverbalit të shkruajnë me ngjyra të 

ndryshme për tu dalluar. Gjatë këtyre shënimeve, rëndomë shfrytëzohen lapsa të 

zinjë, të gjelbër dhe të kaltër, me ç’rast me të kuqe dhe të verdhë nënvizohen


shënimet kryesore. Kjo ndihmon grupimin dhe integrimin e propozimeve, ideve dhe 

varianteve të temave të ndryshme, radhën dhe kriteret. 

Tani më folëm se përmbajtja e procesverbalit është memorie grupore, e cila 

është mjaft e dobishme për çdo kolektiv. 

Trajtimi praktik i takimit punues (marrëveshja) 

Rendi i ditës 

Shembull i rendit të ditës së takimit punues: 

Çfarë Si Sa 

Reyultatet e pritura 

Pasqyra 

Rendi i ditës 

5 minuta 

Rrole, rregulla, dispozita 

Pyetje, përgjegje, marrëveshje 

Formulimi i problemit Si është problemi i vërtetë. 

Diskutim, Marrëveshje 

Si shkojnë punët? 

Ku nuk shkojnë. 

Lista 

Spjegime 

Shkaqet Lista 

Skjarime 

Kriteret dhe 

Prioritetet 

Vendime Grupe të vogla 

Vërshim idesh 

Sqarime 

Marrja e vendimeve 

91 

30 minuta 

10 minuta 

10 minuta 

5 minuta 

10 minuta 

7 minuta 

10 minuta 

5 minuta 

10 minuta 

Vini re! Domosdo në fund të takimit punues të bëni tri gjëra: 

1. Caktoni afatet në të cilat do ti kryeni zgjidhjet dhe kush do të mbajë 

përgjegjësinë e drejtpërdrejtë për to. 

2. Bëni listën e hapave vijuese që do ti ndërmerrni. 

3. Këroni informatë reflektuese nga pjesëmarrësit për pluset dhe minuset 

(kush dhe si do të mund ta bëjë më mirë) gjatë takimit punues. 

Lista e përgatitjes së takimit punues.


Kur e përpunoni rendin e hollësishëm të ditës e përgatisni takimin punues 

përgjigjuni këtyre pyetjeve: 

1. Çfarë pyetje do të diskutohet në këtë takim punues : 

____________________________________________________________ 

___________________________________________________________ 

2. Çfarë rezultatesh prisni të arrini dhe çka do të konsideroni si sukses? 

Në fund të këtij takimi ne do të kemi në disponim. 

Çfarë sheme të ndarjes së roleve do të shfrytëzojmë? ________________________ 

___________________________________________________________________ 

3. Kush do të luajë rolin gjatë takimit? ____________________________ 

___________________________________________________________________ 

___________________________________________________________________ 

4. Kush do t’i luaj rrolet gjatë takimit? 

Rrole Emri 

5. Cila variantë e marrjes së vendimeve do të shfrytëzohet në takim? 

_______________________________________________________________ 

_______________________________________________________________ 

Çfarë 

Lista e rendit të ditës të takimit punues 

Pyetje për diskutim: ____________________________________________ 

Rezultate të dëshirueshme (që priten): _____________________________ 

(përmbajtja) 

Si 

(teknikat, metodat) 

92 

Kush Si 

(në minuta)


Informata reflektuese 

Si kaloi takimi ynë me temë “takime punuese dhe këshilla punuese”? – 

Komunikimi reflektues 

Është mirë të sigurojmë komunikim reflektues nëpërmjet vërshimit të ideve 

nëpërmjet dy pikave: “Ç’bëm të mirë dhe ç’mund të bënim ende më të mirë gjatë 

takimit punuese?” – pluse dhe minuse për punën e kryer. 

Të ndajmë minuta për të theksuar përshtypjet e punës së përbashkët. 

Të japim mundësinë dhe ndarjmë kohë për të nënshtruar pyetje konkrete 

nga pjesëmarrësit dhe për përgjegje të të gjithëve. 

93

MENAXHIMI NË SITUATA 

KONFLIKTESH 

Dihet se shumica e njerëzve kanë paradispozita për të hyrë në situata 

konflikti. Para studimeve të konflikteve dhe të negociatave është mirë që çdo njëri 

që të shqyrtojë paradispozitat e veta. 

Marrëdhëniet ndërnjerëzore 

Vetëvlerësimi 

Njëra nga metodat më përkatëse për vetvlerësimin e cilësive, tipike për 

komunikim të mirë dhe sjellje ndërnjerëzore është shkalla e Melibrudit. 

Detyra: 

Lexoni me kujdes karakteristikat e radhitura në listën e komunikimit efektiv 

dhe të marrëdhënieve të mira ndërnjerëzore. Vlerësoni sa ato janë karakteristike 

për sjelljen tuaj, me ç’rast do të shfrytëzoni këtë shkallë: 

0. m. Aspak nuk është tipike për mua 

1 m. Është shprehur tek unë në shkallë shumë të ulët 

2 m. Është shprehur tek unë në shkallë të ulët 

3 m. Është shprehur tek unë në shkallë mesatare 

4 m. Është shprehur tek unë në shkallë të lartë 

5 m. Është shprehur tek unë në shkallë shumë të lartë 

6 m. Kjo është karakteristika ime tipike 

94

MENAXHIMI NË SITUATA KONFLIKTESH 

LISTA 

(sipa E. Melibruda) 

Emri Përmbajtja Pika 

1. Empatija 

2. 

3. 

4 

5 

Qëllimi 

i mirë 

Avtenti~ 

citeti 

Konkretë 

si 

Iniciativit 

et 

Aftësi për të parë dhe kuptuar botën nëpërmjet 

pikpamjeve të të tjerëve, të pranohen sjelljet e të 

tjerëve sipas qëndrimeve të tyre dhe njëkohësisht 

aftësia e tyre që pikpamjet e veta t’ua përcjellin 

partnerëve dhe t’u japë mundësi për të menduar. 

Aftaësi jo vetëm për të marrë pjesë, por t’u tregohet 

njerëyve sjellja e mirë, respektimi dhe simpatia: 

aftësia për ti pranuar të tjerët, edhe atëherë kur nuk 

përligjen sjelljet e tyre: gadishmëri për përkrahje. 

Aftësi për të qënë të natyrshëm në sjelljen tuaj, Të 

mos fshiheni pas maskave dhe roleve; Prezentimin e 

hapur të sjelljes suaj ndaj të tjerëve; aftësi për të 

shprehur unin tuaj në komunikim me ata që u 

rrethojnë. 

Shamngjet nga mendimet e përgjithshme, shënimet 

me kuptim të shumfishtë dhe të pakuptuara; aftësi 

për të folur për përjetimet, mendimet , veprimet e 

tua konkrete; gadishmëri për t’iu përgjegjure njëyëri 

pyetjeve. 

Prirje për qëndrim aktiv ndaj të tjerëve, dhe 

jo vetëm për reagim ndaj asaj që ata bëjnë; aftësi për 

të vënë kontakte , dhe jo vetëm duke pritur iniciativa 

nga pala tjetër. 

95 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6


6 

Veprim 

direkt 

7 Çiltëri 

8 

9 

10 

Pranimi i 

ndjenjave 

Konfrontacija 

Vetënjohj 

e 

Aftësi për të folur dhe vepruar haptas, pa 

kurrëfarë marrëveshjesh; pasqyrë të kjartë për sjalljet 

me njerëzit e terë dhe prezentim i sinqertë i sjelljes 

suaj ndaj të tjerëve. 

Adishmëri që të preyentohet bota juaj e 

brendhsme ; Sinqeritet që nuk ësht ëekuivalent me 

gaishmërinë për t’i shprehur në mënyrë apsolute të 

gjitha intimitetet e personalitetit; bindje se çiltërtëria 

ndihmon për vënjen e mardhënjeve të përhershme 

dhe të qëndrueshme me ata që na rrethojnë. 

Mungesa e frikës gjatë takimit të 

drejtpërdrejtë me ndjenjat e tua ose me ndjenjat e të 

tjerëve; shkathtësi jo vetëm për të provuar ndjenjat në 

komunikim me njerëzit, por edhe të shprehen; 

gadishmëri për të pranuar gjendjen emocionale të të 

tjerëve, por edhe mospasje dëshirë për t’iu imonuar 

ndjenjat e veta. 

VeÇtina da se komunicira so drugite o~i v 

o~i so celosno osoznavaëe na svojata odgovornost i 

zainteresiranost; pri raziduvaëe na misleëata - 

spremnost da se otide do konfrontacija, no ne so cel 

da se isplaÇi ili kazni drugiot, ami so nade` za vospostavuvaëe 

na vistinski iskreni odnosi 

Qëndrime hulumtuese ndaj jetës dhe sjelljes 

personale, synim që të shfrytëzojmë për këtë 

ndihmën e atyre që na rrethojnë; gadishmëri që të 

mirret nga ta informacioni se si ata na pranojnë , por 

edhe aftësi të jemi vet autorë të vetëvlerësimit tonë 

përsonal. 

Kur nisemi të merremi me problemet e komunikimit dhe të marrëdhënieve 

ndërnjerëzore me rëndësi është ta njohim veten tonë me to. Të dijmë se sa mund të 

mbështetemi në vetvete dhe çka duhet të përsosim. Prandaj është me rëndësi që të 

ndiqet kjo anketë. 

96 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

0 

1 

2 

3 

4 

5 

6

2 Anketa 

“Si komunikoj?” 

Ju lutem, përfundoni atë që thatë! 


1. E kam vështirë të flasë kur … 

2. E kam lehtë të flasë kur … 

3. Gjatë moskuptimit të madh qëllimi im është … 

4. Anët e mija të fuqishme në komunikim janë … 

5. Anët e mija të dobëta në komunikim janë … 

6. Në diskutim grupor unë rëndomë … 

7. Gjatë marrjes së vendimeve në grup unë më shpesh i përkrah … 

8. Aftësitë, të cilat dua ti përmirësojë janë … 

97


Konfliktet 

Konflikti dhe vendi im në to 

Asociacionet, emocionet dhe reagimet 

Hulumtimi dhe vlerësimi i asociacioneve, emocioneve dhe reagimeve që i 

shkakton tek ne fjala konflikt mund të bëhet nëpërmjet shkëmbimit grupor të 

mendimeve, si fazë e vërshimit të ideve me pyetjet: 

Cila fjalë u vjen në mend, kur do të dëgjoni fjalën “konflikt”? 

1. 

2. 

3. 

Çfarë ndjenje paraqitet tek ju me fjalën “konflikt”? 

1. 

2. 

3. 

Detyra: 

Para hyrjes suaj u takon kolegu, i cili me muajin të tëra u nxjerr nga takti, 

bën intriga kundër jush, u akuzon pa kurrfarë baze për mëkate të ndryshme para 

njerëzve jo adekuat. Me të nuk flisni tani më disa javë. Sot ai në mënyrë 

provokative përpiqet tu afrohet. 

Si do të reagoni/, 

(përgjigjuni vetëm me folje) 

1. 

98

2. 

3. 


Është gjë normale të diskutohet rreth rezultateve të të trija listave. 

A është diç pozitive ose negative konflikti? 

Sa nga asociacionet dhe emocionet janë pozitive dhe sa negative? 

Megjithatë, pa konflikte nuk mundemi, prandaj si motor shtytës në jetë i 

bën ato pozitive dhe të dosmodoshme. Ne do të merremi në radhë të parë me 

reagimet në konflikt, por së pari të shtrojmë pyetje: “Ç’është konflikti”? 

Përkufizimi 

Ekzistojnë dhjetra përkufizime të shkruara për konceptim konflikt. Nga më 

të përhapurit janë ai i Kenet Bolldingut: 

* “Ballafaqim situatash, në të cilat palët i shohin mospajtimet e 

qëndrimeve të ardhshme potenciale dhe në të cilat çdo palë dëshiron të mbajë 

qëndrim, të papërshtatshëm me dëshirën e tjetrit”. 

Definicioni i shkurtër i Morton Dojçi: 

* “Kur rreth një çështje ekzistojnë dy mendime të kundërta, kjo më 

është konflikt”. 

Tek e fundit të gjithë kemi të drejtë të zgjedhim përkufizimin e tij. 

Konflikt është ai që ne e përkrahim 

Cikli i konfliktit 

Te çdo konflikt i veçojmë tre faza themelore: 

• Lindjen e konfliktit; 

• Reagimin (atë që e bëjmë pas lindjes së tij) – sillemi sikur se çdo gjë 

është në rregull, bëjmë lëshime, heshtim, qajmë, shkojmë tek eprorët, 

godasim ose e shprehim me zë nervozizmin, ankohemi, qeshim sikur 

asgjë të mos kishte ndodhur, tallemi, pajtohemi të flasim e kështu me 

radhë; 

• Pasojat – stresi, lehtësimi, shkallëzimi, ulja e tensionit, zgjidhja në (e 

mirë apo e keqe), prekja e ndjenjave etj. 

Kur do t’i “plotësojmë” duke e bindur dhe me disponimin ndaj qëndrimit 

në konflikt, mund të kemi dy variante të zhvillimit: 

99


1. Regjistrimin, shkallëzimin dhe thellimin e konfliktit ose 

2. Zgjidhja e konfliktit. 

Reagime 

Qëllimi gjatë menaxhimit në situata konfliktuoze është që të ndikojmë në: 

* Në reagimet tona në situata të konfliktit, 

* Bindjet dhe disponimet në lidhje me konfliktet dhe në praktikë për të 

ndikuar në mënyrë të tërthortë me 

* pasojat, që të mos shkallëzohet dhe mos shpeshtohen konfliktet. 

Komunikimi gjatë konfliktit 

Tani e kemi të qartë se në bazë të disponimit tonë në raport me konfliktin 

është mjaft me rëndësi gjatë reagimit tonë aftësia e komunikimit në situata 

konflikti. Komunikimi efektiv është temë tjetër e materialit por ne këtu do ti 

përkujtojmë: 

a) Specifikat e komunikimit efektiv nga vlerësimi (më lartë) ; 

b) Elementet e komunikimit efektiv: 

* Komunikimi i domosdoshëm reflektues reciprok (u bë fjalë për këtë në 

temën e takimeve punuese); 

* Shërbimi efektiv me teknikat e tij – të folurit me trup (qëndrimi, shprehja, 

shiqimi, mimikat, gjestet, distanca), pjesëmarrje minimale verbale, të shtruarit e 

pyetjeve të hapta, parafrazimi, të ballafaquarit me ndjenja, përgjithësimet. 

Fjalimi efektiv – të shprehurit e porosisë Un-porosia, ti lësh vend dhe të 

identifikosh, drejtësi, vlera dhe autoritete. 

Vlerat në konflikt 

Pasojat 

Lindja 

100 

Bindje dhe 

disponime


Të shohim se si janë vlerat, të cilat mund të jenë të dobishme gjatë 

menaxhimit të situatave të konfliktit. Listës së propozuar me 14 vlera, çdo njëri 

mund ti shtojë edhe të tjera – vlera të menduara prej tij. 

Lista me 14 (+n) vlera 

Vendosmëri 

Takt 

Fitore 

Kompetenca, 

Urtësi 

Ortaksi 

Përpjekje 

Humanizëm 

Mirëkuptim 

Vendi im në konflikt 

101 

Paqe 

Heqja dorë 

Fisnikëri 

Mirësi 

Prova 

_______________ 

Komunikim 

________________ 

________________ 

Detyra: Shihni me kujdes “drurin e njohur të jetës” të 

psikologut danez Pip Villkins. Çdo njëri le tu përgjigjet pyetjeve: 

Cili nga këta njerëz jam unë gjatë konfliktit? 

Dhe cili nga këta njerëz dëshiroj të jem?


102

Llojet e konfliktit 

Konflikte joreale 


Konflikti i informatës 

Nga shtrembërimi i informatave apo nga mungesa e informatave fitohen 

kundërthënie. Praktika tregon se më se 50% e konflikteve janë për shkak 

shtrembërimit ose informimit jo të plotë. 

Konflikti i informatave bie në të ashtuquajturat “konflikte joreale”. 

Procedura e vetme për zgjidhjen e tij është korigjimi dhe plotësimi i informatës. 

Cilat janë llojet tjera të konfliktit? 

Konflikti në rreth 

Konfliktet e gjysmës së sipërme të qarkut quhen konflikte joreale (jo 

ekzistuese), sepse për to nuk ka procedura të posaçme për zgjidhje. Në to korigjohet 

vetëm qasja e gabuar. Konfliktet e gjysmës së poshtme të rrethit – ato të 

procedurës, të strukturës dhe të interesave janë konflikte reale, për të cilët do të 

mësojmë se si zgjidhen. 

të vlerave të informatës 

për procedurë 

të mardhënjeve 

Të strukturës 

103 

të interesit


Shkaqet e konflikteve: 

Konflikt 

mardhëniesh 

Konflikt i 

informimit 

Konflikt 

interesash 

Konflikt 

strukturash 

Konflikt 

procedurash 

Konflikt vlerash 

Konflikti i vlerave. Konflikti i marrëdhënieve. 

104 

• komunikimi i dobët 

• stereotipe të ndryshme 

• sjellje negative 

• mosekzistimi i 

informatës 

• dezinformimi 

• kriteret e ndryshme 

• Pronësore 

• procedurale 

• Psikologjike 

• Burime të ndryshme 

• litime gjeografik 

• limite kohore 

• Prishja e rregullave 

• qëllime jo të qarta 

• këcimi i fazave 

• religjioni, ideologjia 

• dallimet në kriteret e 

moralit 

• vlerat kundërthënëse 

Është e natyrshme se për konfliktet e vlerave asnjëherë nuk ekziston 

përgjegje e saktë. Ai është konflikt joreal. 

Çdo njëri ka të drejtë të mbrojë sistemin e vet të vlerave ose religjionin, 

ndërsa zgjidhja e vetme e konfliktit është që të pranojmë, se tjetri ka pikëpamje të 

vet, por do të na lë që edhe ne të kemi tonën. Në këtë kontekst, nëse ndonjëherë ju 

thonë se zhvillohet luftë për shkak të fesë - mos i besoni. Me siguri ekzistojnë disa 

interesa, për të cilat edhe ato që luftojnë ndoshta nuk e dinë.


E njejtë është qasja edhe gjatë zgjidhjes së konflikteve të marrëdhënieve, 

ku mjafton vetëm të dish se rregullat e komunikimit dhe të veprimit reciprok në 

këtë rreth (grup) janë të tilla sa që nuk duhet mbajtur mend, sepse nuk përputhen 

me pikëpamjet dhe stereotipet tona. Kështu do të zgjidheshin edhe rastet, që shumë 

shkrimtarë të FSH (fantazi shkencore) e parashtrojnë për takimin ndërmjet 

përfaqësuesve të civilizimeve të ndryshme. Kështu duhet të zgjidhet edhe mos 

harrmonizimi zyrtar ndërmjet njerëzve me stereotipe të ndryshme ose thjeshtë me 

mospajtime personale. 

Stile të sjelljeve në konflikt 

Stilet e ndryshme të sjelljes në situata konflikti caktohen nga shkalla e 

përpjekjeve për interesat personale dhe nga gatishmëria për zgjidhjen e problemit. 

Unë 

Dominimi Komunikimi 

Kompromisi 

Shmangja Qetësia 

105 

Tjetri 

Këtu duhet ta përmendim strategjinë “fitojë-fiton”, që tani më e kemi të 

njohur nga tema e takimeve punuese. Në fakt, në këtë strategji punohet për 

integrimin e interesave. 

Kompromisi nuk është varianti më i mirë i sjelljes gjatë menaxhimit të 

situatave konfliktuoze. Për fat të keq, në politikë një gjë e tillë imponohet shpesh.


Konfliktet reale 

Konfliktet e procedurave 

Detyrë: Test për tre minuta 

Përpiquni ta zgjidhni këtë test në mënyrë individuale në kuadër të tre 

minutave. 

Përmbajuni saktë rregullave dhe kushteve që janë shkruar! 

1. Lexoni me kujdes të gjitha pikat para se të nisni punën! 

2. Shkruani emrin tuaj në këndin e sipërm të djathtë të fletës! 

3. Rrethoni fjalën “emri” të fjalisë numër 2! 

4. Vizatoni pesë katror të vegjël në këndin e sipërm të majtë të fletës! 

5. Vini nga një kryq në çdo njërin nga katrorët në fjalinë numër 4! 

6. Rreth çdo katrori vizatoni rreth! 

7. Shkruani emrin tuaj para titullit të fletës” 

8. Nën titullin shkruani: “po, po, po,! 

9. Rrethoni me stilograf fjalitë me numër 7 dhe 8! 

10. Vëndoni nga një kryq në këndin e poshtëm të mjaftë të fletës! 

11. Rreth atij kryqi vizatoni trekëndëshin! 

12. Në anën e prapme të fletës mblidhni se sa bëjnë 70x30! 

13. Rrethoni me stilograf fjalën “fletë” të fjalisë numër 4! 

14. Nëse keni mundur të arrini deri këtu – thoni emrin tuaj me zë! 

15. Nëse jeni të bindur se i ndiqni saktë udhëzimet, shqiptoni me zë 

fjalinë: “unë i ndjek saktë udhëzimet”! 

16. Llogarisni në anën e mbrapme të fletës sa bëjnë 107x278! 

17. Rrethoni me stilograf rezultatet e detyrës në fjalinë numër 16! 

18. Numëroni me zë prej 1 deri më 10! 

19. Shponi tre bira të vogla me stilograf, ja këtu – 0 – 0 – 0! 

20. Nëse jeni gati nga të parët, thërrisni me zë: “Unë jam i pari në këtë 

test”! 

21. Pasi keni lexuar çdo gjë me kujdes, bëni vetëm atë që kërkohet në 

fjalinë numër 1 dhe 2! 

Pasi i kemi parë të gjitha rezultatet e “testit”, e kemi plotësisht të qartë se 

106


problemi i procedurës zgjidhet nëpërmjet përmirësimit të shtrembërimeve të 

procedurave formale dhe duke iu përmbajtur rregullave, udhëzimeve, statuteve, etj. 

Konflikti i strukturës 

Paramendoni sikur me një grup njerëz keni mbetur në një ishull të shkretë 

në mes të Oqeanit pas fundosjes së anijës. Nuk ekzistojnë probleme me ushqim dhe 

ujë, por pas pak nuk përjashtohet mundësia që të bëni shtëpi tuaja. Asnjëri nga ju 

nuk ka obligim, ndërsa do të duhet të formoni edhe rregulla për jetë të përbashkët, 

strukturën e shoqërisë suaj të vogël. Të gjithë jeni barabarësisht të mirë (të pasur). 

Si do t’i ndani bimët me të cilat ushqeheni dhe me të cilat ndërtoni familje. Si do 

t’i ndani fushat e gjuetisë. Si të formoni hierarki. Kështu lindin konfliktet e 

strukturës. 

Konflikti i interesave 

Rasti “biznes veja” 

Me aeroplan për në një shtet afrikan udhëtojnë njëri pranë tjetrit dy tregtar 

– përfaqësues i koncernit automobilistik japonez dhe një firme kimike austriake. 

Gjatë bisedës së drejtpërdrejtë, ata pa pritmas konstatojnë se udhëtojnë për të njejtin 

vend, me të njejtën detyrë dhe se janë konkurentë. Që të dy me çdo çmim duhet ta 

blejnë vezën e zogut të rallë, sasia e të cilit është mjaft e vogël, ndërsa dërgesa tjetër 

pritet vitin e ardhshëm. 

Menjëherë biseda ndërpritet. Ata nuk dijnë si të sillen. Edhe pse të dy e 

dinë mirë se sa shumë u duhet veza dhe se po u kthyen pa të do ta paguajnë me 

karierën e tyre. 

Ky është vetëm një shembull e përputhjes së konflikteve të interesave. 

107


Mënyrat e zgjidhjes së konflikteve. 

Zgjidhja pa bashkëpunim. 

Arbitrazhi ushtarak – Gjyqi 

A u pëlqejnë ose jo ka tre mënyra të zgjidhjes së konflikteve dhe ato duhet 

të dihen. 

A B 

Lufta është rrugë e dhunshme e zgjidhjes së konflikteve – nga rrahjet në 

lagje, me gjuajtje raketash në luftërat botërore. 

B 

A C 

Gjatë arbitrazhës të dyja palët anojnë kah ana B, e cila me autoritetin e vet 

apo me forcën e vet e zgjidh problemin sipas pikëpamjeve të veta. Në rastin tonë ai 

është arbitri. 

C 

A1 B1 

A B 

Gjyqi dallohet nga arbitrazha nga ajo se në të palët e konflikteve 

prezentohen nëpërmjet avokatit. Por edhe atje zgjidhjen nuk e sjellin palët e 

përfshira në të por gjykatësi. Prandaj, vazhdon të jetë i saktë pohimi se 

Edhe gjykimi më i mirë është më i keq se marrëveshja më e keqe. 

Zgjidhja nëpërmjet bashkëpunimit 

Bashkëpunimi 

Prezentoni lojën “kalo kufirin”. Dy pjesëmarrës janë nga të dyja anët e një 

vije të paramenduar të dyshemesë, të quajtur “kufi”. Fiton ai, i cili do ta detyrojë 

108


tjetrin të kalojë në anën e tij të kufirit. Gati asnjërit nuk i shkon ndërmend, nëse të 

dy i ndërrojnë vendet, do të fitonin që të dy … 

Bisedime, ndërmjetësime, konsultime 

A B 

Gjatë bisedimeve jemi dëshmitarë të diskutimit të drejtpërdrejtë të pjesëmarrësve 

për konfliktin dhe ata sjellin zgjidhje të përbashkët, dhe jo ndonjë tjetër në vend të 

tyre. 

A B 

P 

Edhe gjatë ndërmjetësimit, palët e konfliktit sjellin zgjidhje, por 

ndërmjetësuesi më parë bisedon me çdo njërën nga palët. Ai i saktëson rregullat. 

Siguron pajtimin e takimit të përbashkët. E lehtëson procesin e komunikimit. 

Bashkë me ta e hulumton spektrin e mundësive. Ai e kryen punën e vet para 

periudhës së sjelljes së zgjidhjes. Ndërmjetësimi (mediatori) është shkencë serioze, 

përvojë serioze, temë e gjatë që kërkon stërvitje. 

A B K 

K K A B 

Konsultimi është i lloj-llojshëm gjatë ndërmjetësimit, me ç’rast konsultanti 

i konsulton veç e veç problemet e të dyja palëve që janë në konflikt dhe pastaj 

merret vesh për takim të përbashkët. 

109


Tetë rregulla gjatë konsultimit: 

1. Përmbaju asaj “këtu dhe tani” 

2. Qëndro neutral 

3. Mos jep vlerësim 

4. Mos jep këshill personale 

5. Mos merr përgjegjësi për problemet e tjetrit 

6. Mos shtro pyetje të cilat fillojnë me “pse” 

7. Mos komento, kur parafrazon 

8. Së pari ballafaqohu me ndjenjat 

110

Llojet e bisedimeve 


ZHVILLIMI I BISEDIMEVE 

Ekzistojnë dy lloje bisedimesh: 

1) bisedime të mbështetura në qëndrim dhe 

2) bisedime të mbështetura në interes 

Bisedime të mbështetura në qëndrim 

(bisedime pozicionale) 

Qëndrimi: zgjidhja e problemit që e propozon njëra palë. 

Qëllimi:Strategjia e orjentuar kah plotësimi i interesave personale në 

llogari të interesave të kundërshtarit dhe këmbëngulja për zgjidhje personale. 

Cilësitë karakteristike: 

• Të dyja palët nisen nga qëndrimet e caktuara 

• Marrëdhëniet ndërmjet palëve nuk kanë kurrfarë rëndësie 

• Heqja dorë shqyrtohet si shenjë dobësie 

• Lufta zhvillohet deri në fund (“zgjidhja ime është më e mira dhe më e 

drejta”) 

• Pala tjetër shihet si kundërshtare, dhe jo si partner 

Qëllimi është që të përfitohet sa më shumë, pa marrë parasysh mjetet e 

arritjes së saj. 

Rregullat e bisedimeve pozicionale: 

• Përcakto ç’dëshiron të arrish (zgjidhe variantin minimal dhe maksimal) 

• Mendo për vriantin rezervë (vargun e qëndrimeve në të cilat ekziston 

logjik) 

• Nisu nga çështja me e lehtë rreth së cilës mund të arrihet pajtim 

• Jepi mundësi edhe palës tjetër t’i sqarojë qëndrimet për zgjidhje 

111


• Përpiqu të arrish kompromis kur përfitimet dhe humbjet janë përkatëse 

për ty 

Karkateristikat negative të bisedimeve pozicionale: 

1. Shkalla e ulët e hapjes së pjesëmarrësve 

2. Blefi dhe dezinformimi (strategji jo etike) 

3. Dukuria e destruktivitetit dhe polarizimit 

4. Shkalla e ulët e mirëbesimit 

5. Mbrojtja gjatë lëshimeve 

6. Përqëndrimi jo ndaj interesave të propozuesve tjerë, por në zgjidhjet e 

ofruara 

Bisedime, të mbështetura në interesa 

(“fitoj-fiton”) 

Interesi:Qëndrimi i pjesëmarrësve ndaj çështjes kontestuese. 

Qëllimi: Strategjia e orjentuar kah plotësimi i sa më shumë interesave të të 

gjithë atyre që bisedojnë. 

Parimet kryesore: 

1. Mënjanimi i personalitetit nga problemi 

• Vëmendja përqëndrohet në çështjet kontestuese dhe jo te personaliteti i 

pjesëmarrësve 

• Problemi – objekti i bisedimeve 

2. Koncentrimi ndaj interesave të pjesëmarrësve dhe jo në qëndrimet e 

tyre 

* Qëndrimi – zgjidhja konkrete, që njëra palë e propozon për problemin 

kontestues 

• Interesi – qëndrimi i çdo njërës palë ndaj problemit 

3. Kërkimi i varianteve të ndryshme para se të sillet zgjidhja 

• Diskutim dhe të kërkuarit e spektrit të gjërë të zgjidhjeve për realizimin 

e interesave të përbashkëta dhe harmonizimin e interesave të cilat 

dallohen. 

• Përcaktimi i mundësive të marrëveshjes reciproke dhe të bashkëpunimit 

të ardhshëm. 

112

113 


4. Shfrytëzimi i kritereve (standarteve) objektive për vlerësimin e 

varianteve 

• Gjetja e interesave të përbashkëta 

• Plotësimi i interesave 

• Mundësitë e zgjidhjes reciproke 

• Standarti – karakteristika, që mundëson të vlerësohen mundësitë 

5. Sjellja e zgjidhjes me koncenzus 

Kushtet për zhvillimin e suksesshëm të bisedimeve 

• Identifikimi i palëve, të cilat janë përfshirë në problemin që shqyrtohet 

• Varshmëria reciproke 

• Gatishmëria për bisedime 

• Mjeti për ndikim ose mënyra e arritjes së qëllimit 

• Pajtim në lidhje me çështjet kontestuese dhe me disa interesa 

• Dëshira për të arritur zgjidhjen 

• Mos tregimi i rezultatit 

• Ekzistimi i afatit të fundit për arritjen e zgjidhjes 

• Mosekzistimi i pengesave psiqike të rëndësishme për arritjen e 

zgjidhjes 

• Çështjet kontestuese të jenë të mundshme për bisedime 

• Pjesëmarrësit në bisedime të kenë të drejtë për të sjellë zgjidhje 

• Dëshira për kompromis 

• Marrëveshje e cila do të jetë e arsyeshme dhe e realizueshme 

• Faktorët e jashtëm, që ndihmojnë për marrjen e vendimeve 

• Ekzistimi i burimeve për zhvillimin e bisedimeve (ushtrime ndërmjet 

personaliteteve, koha, mjetet) 

Kriteret dhe llojet e sjelljes 

Kriteret e vlerësimit të procesit të zhvillimit të bisedimeve: 

1. Të shpiejë në arritjen e marrëveshjes së urtë 

2. Të kontribuojë për përmirësimin e marrëdhënieve ndërmjet palëve ose 

të paktën të mos i keqësojë


3. Të jetë efektiv 

Llojet të sjelljes në procesin e bisedimeve: 

I Sjellje tolerante në bisedime 

• Qëllimi është të arrihet marrëveshje 

• Pjesëmarrësit pranohen si miq 

• Të rëndomta janë tolerancat reciproke 

• Pjesëmarrësit nuk i fshehin qëllimet e tyre 

• Shpesh ndryshojnë qëndrimet, edhe me çmim të humbjes së 

njëanshme 

II Sjellje jo tolerante në bisedime 

• Qëllimi është fitorja me çdo kusht 

• Pjesëmarrësit e kuptojnë procesin si luftë 

• Mungesa e besimit ndaj njëri-tjetrit 

• Shfrytëzohen kërcënimet 

• Pjesëmarrësit bëjnë blef në lidhje me qëllimet e tyre personale 

• Palët i bëjnë presion njëra-tjetrës 

• Pjesëmarrësit i përmbahen vetëm zgjidhjes së tyre 

III Bisedime parimore 

• Qëllimi është që çështjet të zgjidhen sipas natyrës së tyre 

• Kërkohen përparësitë reciproke 

• Këmbëngulës në lidhje me esencën – tolerant në lidhje me njerëz 

Etapat e bisedimeve 

Etapa e zhvillimit të bisedimeve 

Etapa I- Përgatitore: 

1. Zgjedhja e qasjes së bisedimeve 

2. Analiza e nevojave dhe interesave – 

- në lidhje me objektin 

- në lidhje me mënyrat 

- në lidhje me marrëdhëniet ndërnjerëzore 

3. Sigurimi i informatave 

114

115 


4. Formimi i ekipit personal (të kërkohet ballancim ndërmjet 

pjesëmarrësve stabil dhe jostabil) 

5. Precizimi se për çka do të bisedohet 

Etapa II- Zhvillimi i bisedimeve: 

1. Vënia e rregullave të qarta 

2. Identifikimi i problemit – paraqitja e interesave, kritereve, dhe llojet e 

zgjidhjes 

3. Taktika për bisedime 

• “gjiu-cicu” biseduese (arritja e përparësisë në llogari të shfrytëzimit të 

forcës së kundërshtarit nëpërmjet mosvërtetimit të qëndrimit të pritur 

stereotip) 

• ballafaqim me potezat të papastërta të palës tjetër 

• ndarja e njerëzve nga problemet 

Etapa III- Sjellja e vendimit: 

1. Formulim i qartë 

2. Precizimi i afateve 

3. Njerëzit 

Faza e sjelljes gjatë zhvillimit të bisedimeve: 

1 ZBULIMI Qetësoni situatën, krijoni kontakte 

(këmbim ritualesh) caktoni rregullat dhe procedurat 

2 PËRCAKTONI 

INTERESAT DHE 

NEVOJAT 

3 ARSYETONI DHE 

I ZHVILLONI 

4 KRIJONI 

MUNDSI PËR 

FITIM RECIPROK 

5 ARRINI 

MARRËVESHJE 

KONKRETE 

Ajde ta përfundojmë punën. 

Shkëmbeni informacione, ndani njerëzit prej problemeve, 

mirrni inofrmata- fjalë efektive- ndani interesat nga 

qëndrimet 

Mund të kuptohem. 

Përsërisni formulimin e përgjithshëm për problemin, 

theksoni interesat themelore të çdonjërit nga palët 

Të sjell vendim. 

Zbuloni mundësitë për zgjidhje nëprmjet Vërshimit të 

ideve, veproni në mënyrë inventive, bëni vlerësimin 

zgjedhjeve të propozuara 

Zgjidhni solucionet e pranueshme reciprokisht, arrini 

marrëveshje konkrete: Kush? Kur? Ku? Si?


Metoda jo etike gjatë bisedimeve 

Metodat jo etike në 

Si të ballafaqohemi 

bisedime 

1. Iluzionet me paramendim 

a) faktet jo të sakta Kërkojmë konfirmimine disa fakteve 

b) kompetencë e dyshimtë Konfirmoni se deri ku zgjerohen saktë kopetencat e palës tjetër 

c)qëllime të paqarta Parashihni që përpara klauzola ose përshtatje të vetë marrëveshjes 

2. Lufta psikologjike 

a)situata stresi Nëse vlerësoni se kushtet fizike ( zhurmë, nxehtë, ftohtë, mungesë 

mudësishë për t’u konsultuar me njeriun e ekipit tuaj, teren i huaj) i 

dëmtojnë bisedimet, menjëherë haptas shpallni atë 

b) loja e të mirit dhe të 

keqit 

Skjaroni pse dhe “i miri” edhe “i keqi” e konsiderojnë pozitën e vet 

si të pranueshme dhe të drejtë 

c)kërcënime * nënvizoni rreziqet dhe kërcënimet 

*mos ua vini veshin 

d)sulme personale Haptas shtroni çështjen 

3. Presioni nga pozita 

a) heqje dorë nga 

bisedimet 

* Përcaktimi i parakushteve për pjesmarrje në bideime 

* Diskutim i drejtpërdrejtë me palën tjetër 

*Ptopozoni bisedime npërmjet palëve të treta, letrave, takimeve etj. 

b) kërkesat e fundit * Haptas pyesni: Çka duan të arrijnë? 

* vazhdoni të pyesni gjersa edhe atyre t’u duket se kjo nëuk është e 

mirë 

c)kërkesa shkallëzuese * Përpiquni për zbatimin eparimeve 

* kërkoni pushim që t’i shmangeni reagimit shpërthyes dhe të 

mendoni 

d)taktika e blokimit * Komentoni kuptimin e propozimit, edhepse qëlimi i tij është që 

t’u blokojë, përpiquni t’i jepni kuptim tjetër, që do ta dobësonte 

dhe do ta zvogëlonte 

* talluni dhe mos i kapni seriozisht këto përpjekje 

e)partner i ngurtë * bindni që të dakordohen me ju 

* flisni drejtpërdrejt me partnerin 

116

Pengesat për gjetjen e zgjidhjes 

117 


Pengesat e mundshme për krijimin e një numri të madh variantesh 

të zgjidhjes në procesin e bisedimeve: 

1. Vlerësime të papjekura – dominon ndjenja kritike, përcillet tek çdo ide 

dhe pengon formësimin. 

2. Mbyllja parakohe e zgjidhjeve të reja – idetë se mënyra e zgjidhjes 

është vetëm një. 

3. Shqyrtimi i situatës nga qëndrimi “ose – ose” – ide se mund të fitojë 

vetëm njëri apo vetëm tjetri. 

4. Çdo njëra nga palët është e brengosur kryesisht për interesat e veta të 

drejtpërdrejta personale – emocionet i pengojnë objektivitetit; - 

mospasje dëshirë për të pranuar arsyetimin e pikëpamjes tjetër. 

Si të mënjanohen pengesat? 

1. Ndani dy procese 

• Gjetja e zgjidhjes 

• Vlerësimi i zgjidhjes 

2. Zgjeroni diapazonin e zgjidhjeve të ofruara 

• Shtoni numërin e zgjidhjeve të mundshme – sipas situatës – sipas 

qasjes – sipas aktiviteteve 

• I shihni me sytë e ekspertëve të ndryshëm 

• Ofroni marrëveshje me veprim të ndryshëm – sipas procedurës dhe 

sipas esencës. 

• Ndryshoni vëllimin e marrëveshjes së ofruar – ndarja në pjesë më të 

vogla, zgjerimi. 

3. Kërkoni të dobishmen për të gjitha palët 

• Regjistroni intereset e shprehura dhe paraqisni si qëllim të përbashkët 

• Shfrytëzoni edhe dallimet për arritjen e marrëveshjes 

• Shprehni interes ndaj afiniteteve të palës tjetër 

4. Gjeni mënyrën e lehtësimit të vendimeve të palës tjetër 

• Krijoni mundësi, të cilat do të ndryshonin zgjidhjen që ekziston para të 

tjerëve në atë mënyrë që vendimin që do ta marrë të jetë i volitshëm për 

ju.


118

Kaptina e dytë 

ANALIZAT POLITIKE 

Çdo politikan ka nevojë jo vetëm per informacione (ndonjëherë ato i ka 

me bollëk) por edhe për informacione përkatëse dhe të sakta, të marra me kohë 

dhe të përshtatura në formë përkatëse. 

Kjo nevojë mund të paraqitet si dy inka, të lidhura me grykat e tyre të 

ngushta, ashtu që hapjet e gjëra të inkave të jenë me pamje nga të dy drejtimet e 

kundërta. Pjesa e majtë e inkës përfshinë spektrin e gjërë të informatave, të cilat do 

ta shfrytëzohen në politikë. Ana e djathtë simbolizon hapësirën e saj të gjërë 

ndërmjet publikut të ngushtë dhe të gjërë, që e formon “personi” i politikanit. 

Segmenti i ngushtë ndërmjet tyre është lidhja kritike – shndërrimi i informatës në 

prodhim analizues, që ekziston në bazën e sjelljes të çdo lloj vendimi politik. 

Rrjedha informative dhe analizat në politikë 

ANALIZA 

DALJE HYRJE 

qëndrime Të dhëna 

Informacione debati 

Zgjidhjet 

Pa këtë qendër të rëndësishme jetësore sistemi thjeshtë do të mbytej në 

fakte dhe në informacione, me ç’rast nuk do të fitonim njohuri të domosdoshme, 

dhe në këtë mënyrë edhe efektivitet. 

Nëse një politikan dëshiron të kryejë rol aktiv dhe të rëndësishëm, ai ka 

nevojë për njohuri dhe informacione specifike sipas përmbajtjes dhe formës. 

119

Kaptina e dytë ANALIZAT POLITIKE 

• Për çfarë njohurish dhe informacionesh të sakta kanë nevojë politikanët 

për të kryer funksionin e vet? 

• Ku gjenden këto njohuri dhe informacione? 

• Si ofrohen ato? 

• Si vlerësohet ky informacion nga aspekti i objektivitetit të saj dhe së 

ardhmes së saj? 

• Si përcillen njohuritë nga “lëmi i shkencës” në “lëmin e politikës”, në 

fakt, në “lëmin e aktiviteteve”? 

• Si arrihet në qëndrimin politik solid më të qartë? 

• Si ky qëndrim prezentohet dhe mund të qëndrojë i argumentuar para 

politikanëve të tjerë dhe para opinionit të gjërë? 

• 

Këtyre pyetjeve do tu jepen përgjegje në këtë kaptinë. Qëllimi i saj është të 

formojë mjeshtri për të kërkuar dhe vlerësuar informacionet, për përpunimin e 

analizave politike, për ndërtimin e argumenteve politike. 

INFORMATA POLITIKE 

Përkufizimi: Informata politike është përmbledhje faktesh, pohimesh, 

mendimesh, vlerësimesh, të dhënash, që kanë të bëjnë me funksionet dhe me 

elementet e sistemit politik, me veprimtarinë e institucioneve politike dhe me punën 

e politikanëve. 

Derdhja e madhe e lloj-lloj informatave kërkon kritere të qarta të 

selektimit të informatave politike. Është e ditur se jo çdo informatë shoqërore ka të 

bëjë me politikën. Nga ana tjetër, shumë çështje, në shiqim të parë të pa lidhura me 

politikën, në instancë të fundit paraqiten si politike. 

Për çdo politikan mjeshtëria për t’i hetuar çështjet politike, t’i shohë anët 

politike në punët shoqërore është një nga cilësitë esenciale. Në instancë të fundit një 

nga funksionet e politikanëve është që t’i formulojnë si interesat dhe synimet 

politike-sociale ashtu konfliktet sociale. Në disa raste shpesh është e nevojshme të 

shihen qëndrimet politike të problemeve në shiqim të parë private ose jetësore. 

Shumë çështje shoqërore, ato, të cilat e shqetësojnë pjesën më të madhe të 

mendimit publik, të cilat i prekin interesat e gjëra publike dhe u interesojnë grupeve 

të mëdha shoqërore kanë si qëllim të fundit dimensionet politike, edhe pse jo 

120

121 


gjithëherë kanë të bëjnë me politikën në kuptimin e ngushtë të fjalës. Politike është 

çdo çështje sipas së cilës mund të përkufizohet politika publike, d.m.th. të 

angazhohet pushteti publik dhe të mobilizohen burimet publike. 

Shembull: Dimensionet politike të problemeve shoqërore 

Çështja jo 

politike 

Pastërtia në 

qytet 

Çmimi i 

transportit 

publik 

Lëshimi nga 

puna i 

punëtorëve 

Dimenzioni politik 

• Sa dhe si shpenzohen mjetet të buxhetit shtetror ose 

komunal për pastërtinë? 

• Si zgjidhen firmat që bëjnë këtë punë? A ka korupcion? 

• Kujt më së tepërmi i shërben ky servis publik? A ka lagje 

të privilegjuara? 

• Si është angazhimi i autoriteteve publike në transportin 

shoqëror? 

• Për cilët transporti shoqëroro është i pakapshëm 

• Sa familje do të preken nga papunësia? 

• Si është e ardhmja e të larguarëve? Si pushteti publik nxitë 

hapjen e vendeve të reja të punës? 

• A janë respektuar të gjitha procedurat ligjore në lidhje me 

lëshimet nga puna? 

Shumë shpesh në debatin publik bëhet fjalë për probleme, zgjidhja e të 

cilave në një ekonomi tregu varet nga loja e forcave të tregut. Arsyetimi se higjiena 

në qytet varet nga mjetet që disponojmë, të cilat janë të pakta, dhe se çmimi i 

transportit varet nga rentabiliteti i firmave transportuese, ose lëshimi nga puna i 

punëtorëve prek këndelljen financiare të ndërmarrjes, nuk kursehen nga 

dimensionet politike në debat. Bëhet fjalë për atë, jo për t’i u shmangur diskutimit, 

por që të shtrohen në të dimensionet politike të problemeve. 

Politikani nuk është “specialist për çdo gjë” dhe nuk mund të shprehet në 

mënyrë kompetente në lëmi thjesht profesionale: Si të rehabilitohet ndërmarrja, si të 

organizohet kjo ose ajo veprimtari profesionale, si të mjekohen të sëmurit nga 

turbekulozi, si të organizohet galeria artistike e komunës, çka duhet të mësohet në 

klasën e katërt etj. Kompetenca e tij si politikan është në dimensionet politike të 

problemeve politike. 

Detyra: Caktoni dimensionet politike të çdo njërit nga problemet 

publike në vijim.


Problemi Dimenzionet politike 

1. Zhvillimi negativ 

demografik 

2.Ndotja e ajrit me 

gazra të dëmshme 

3.Shtimi i numrit të të 

sëmurëve nga SIDA 

4. Korrupcioni në 

dogana 

.......................................................................... 

.................................................................... 

....................................................................... 

....................................................................... 

...................................................................... 

...................................................................... 

........................................................................ 

....................................................................... 

,..................................................................... 

............................................................................. 

.............................................................................. 

............................................................................ 

Mbledhja e informatave politike 

Mbledhja e informatave politike mund të jetë sporadike, e rastit, por që t’i 

shërbejë rregullisht një procesi për formulimin e qëndrimeve dhe vendimeve 

politike ka nevojë për një organizim të caktuar. Për këtë qëllim është e 

domosdoshme të dallohen llojet e ndryshme të informacioneve politike varësisht 

nga: 

• Ekzistenca dhe arritja në to; 

• Burimet e tyre; 

• Bartësit e tyre (ndërmjetësit, që i përhapin) 

Varësisht nga ekzistenca informacionet politike janë: 

1. Gjithnjë mund të merren, informacionet publike, të pranishme 

rëndomë në vendet informative të gjëra dhe burime publike (përfshirë këtu edhe 

internetin, botimet informative që mund t’i marrin biblioteka ose materialet 

informative të shpërndara masovikisht në mjetet e informimit, sektorët dokumentar 

të botuesve publik). 

2. Në parim të pranueshme, por me formë jo përkatëse (me ç’rast 

është e nevojshme që ato të gjenden dhe të dedikohen në pajtim me nevojat e 

caktuara). 

122

123 


3. Informata që nuk është e pranishme dhe që duhet të prodhohet të 

cilin duhet ta gjejmë me përpjekje të caktuara 

Tek përkufizimi i çfarëdo lloj problemi, një nga detyrat esencial dhe të 

domosdoshme është vlerësimi i informatës të nevojshme për analizën dhe zgjidhjen 

e problemit. Kjo është përgjegjja ndaj pyetjes: çka na nevojitet të dijmë më parë, që 

të kuptojmë ose të zgjidhim të problem? Përgjegjia mund të jetë rezultat i intuitës së 

thjeshtë. Në fakt, zbërthimi analitik i një situate problematike kërkon më tepër 

mirëkuptim për shkaqet themelore të saj. Duke i mësuar shkaqet “faktorët” të një 

problemi duhet pasur informacionet e nevojshme për zgjidhjen e atij problemi. 

Ekzistojnë metoda më të lehta analizuese, që lejojnë ose bëjnë të mundshme 

analizën e çdo problemi, që i tejkalon dhe mbrohet nga gabimet e rastit, nga aspekti 

i shkaqeve më themelore (ose fakteve), të cilat e kanë krijuar. Një nga shemat e 

shfrytëzuara më shpesh është e ashtuquajtura shema kauzale. 

Shembull: Formimi i shemës kauzale. 

Detyra e përbashkët është që të bëhet një listë e mjaftueshme me hollësi për shkaqet 

themelore (faktorët) e lindjes së një problemi. Në radhë të parë është e nevojshme 

përkufizimi i problemit – për shembull: Sa ekziston rrezik që partia në pushtet t’i 

humb zgjedhjet e ardhshme parlamentare? 

Përgatitja e shemës kauzale kalon nëpër këto procedura: 

1. Ndahen anët më esenciale të problmit (tre-katër). Ai zbërthehet në 

pjesë të tij përbërëse, që i përgjigjet pyetjes: me çka kemi të bëjmë kur flasim për 

rrezikun e humbjes së zgjedhjeve? Me këtë rast mund të kemi: 

• Mobilizimin e dobët të simpatizuesve të partisë në pushtet; 

• Mobilizim kulmor të zgjedhësve opozicioner; 

• Riorjentim të rëndësishëm ndaj partive të tjera të një pjese të 

zgjedhësve besnik deri atëherë. 

2. Të përgatitet lista e fakteve, të cilat mund të ndikojnë esencialisht 

gjatë përkufizimit të tri anëve të problemit: 

• Skandale të korrupcionit në Qeveri; 

• Mossuksesi i dukshëm në politikën ekonomike të Qeverisë, i cili 

shprehet me krizë ekonomike dhe rritjen e papunësisë; 

• “Lodhje” te zgjedhësit nga qëndrimi i gjatë i partisë në pushtet; 

• Paraqitja e figurave të reja dhe thirrje të reja të opozitës;


• Përçarje e një pjese të elitës partiake të partisë në pushtet; 

• Paraqitja e konkurentit të fortë politik në hapësirën e vet elektorale; 

• Shenja të dukshme të mosbesimit ndaj Qeverisë në planin 

ndërkombëtar. 

3. Caktohet ndikimi i çdo faktori të definuar në këtë mënyrë për të 

gjitha anët e problemit, me ç’rast përkufizohet edhe shenja e ndikimit (rëndomë – 

domethënë se faktori e rrit/ thellon problemin; - domethënë anasjelltas fakti e 

zvogëlon problemin). 

4. Te disa faktorë mund të bëhet edhe një hap prapa për përcaktimin e 

shkaqeve të tij më kryesore. Për shembull, te faktori “mossukses i dukshëm në 

politikën ekonomike të Qeverisë”: 

• Rritje e lartë e papritur e papunësisë; 

• Rrënie e madhe e të ardhurave; 

• Rrënie e madhe ose kolaps i prodhimtarisë; 

• Shpërndarje e kapitalit. 

5. Sipas listës të krijuar në këtë mënyrë nga faktorët esencial të 

problemit formohet edhe lista e informacioneve të domosdoshme për zgjidhjen e 

problemit. Vlerësohen edhe burimet e mundshme të informacionit të saktë për to. 

Metoda e shemës kauzale është mënyrë e lehtë për tu ballafaquar me 

probleme. Kjo parimisht mund të shfrytëzohet edhe gjatë analizës dhe përkufizimit 

e alternativave të mundshme për zgjidhje të mundshme (me ç’rast kjo rrugë – 

lëvizja nuk është “hap prapa”, por “hap përpara”). 

124

Shema kauzale 

Skandal për korupcion në 

qeveri 

Sukese i dukshëm i plittikës 

ekonimike të qeverisë 

“lodhje” tek zgjedhësit nga 

qëndrimi i gjatë i partisë në 

pyshtet 

Paraqitje e figurave të reja 

porosi të reja te opozita 

Shkëputje e një pjese të 

elitës partiake të partisë në 

pushtet 

Paraqitje e konkurentit të 

fortë politik në hapsirën 

elektorale 

Shena të dukshme të 

mosbesimit ndaj qeverisë në 

pushtet 

125 


Mobilizim i dobët i 

simpatizuesve të partisë 

në pushtet 

Mobilizim kulmor i 

zgjedhësve opozitar 

Riorientim i në parti 

të tjera zgjedhësve 

besnik para kësaj


Burimet e informatës politike 

Informata politike është dokument për ngjarjet politike, që është 

dokumentuar me njëfarë mënyre dhe shpërndahet nga ndërmjetës të ndryshëm. 

Sipas llojit të dokumentit informata politike është: 

* E drejtpërdrejtë (fillestare); 

* E tërthortë (e dorës së dytë). 

Informata fillestare jepet drejtpërdrejtë nga dëshmitari i ngjarjes. Kjo nuk 

do të thotë se ajo është objektive. Në çdo rast, në fakt bëhet fjalë për informatë e 

cila nuk është transmentuar. Informata fillestare përfshinë: 

• Intervistën me pjesëmarrës në ngjarje; 

• Reportazhin nga lajmet e agjencive informative dhe të reporterëve të 

dërguar (korrespodentë) 

• Rrëfime të pjesëmarrësve, politkanëve; 

• Të gjitha llojet e dokumentave të shkruara, të përgatitura nga pjesëmarrësit 

në ngjarje; 

• Referate për hulumtimin e mendimit publik, të përgatitura nga agjenci 

sociologjike; 

• Informatë fillestare statistikore. 

Informata e dorës së dytë është e transmentuar, e cituar në mënyrë 

përkatëse, e rezymuar, e rirrëfyer nga ndonjë ndërmjetës. Informata e tërthortë 

rëndomë haset në: 

Komente dhe mendime për ngjarjet; 

• Vlerësime të qëndrimeve të shprehura nga pjesëmarrësit; 

• Analiza të situatës të ekspertëve dhe gazetarëve; 

• Kërkime, të cilat bazohen në rezultate të anketave sociologjike; 

• Hulumtime të politikës dhe shoqërisë me karakter më të gjërë. 

Varësisht nga ndërmjetësuesi informata politike mund të ndahet në: 

• Informatë e agjencive informative; 

• Informatë e mediumeve publike (shpesh shfrytëzohet informata e agjencive 

informative); 

• Informatë e mediumeve elektronike në (shpesh shfrytëzohet informata e 

agjencive informative); 

126

• Informata të hulumtimeve; 

• Informata e kontakteve të drejtpërdrejta me qytetarët; 

• Informata e materialeve të ekspertëve; 

• Informata e buletineve zyrtare të organeve shtetërore. 

127 


Lista nuk është mbyllur, por çdo ndërmjetës ka specifikat e veta si bartës i 

informatës politike. Specifika është me rëndësi për formimin e dokumentacionit. 

Një pjesë e gazetave tani më hynë në internet dhe mund t’i shfrytëzojnë që andej. E 

njejta gjë ka të bëjë edhe me disa mediume elektronike. Qasja agjencive të mëdha 

informative është e mundshme nëpërmjet internetit. Por shërbimet e agjencive 

informative paguhen. 

Varësisht nga burimi fillestar informata politike mund të ndahet: 

• Informatë e institucioneve zyrtare dhe e zëdhënësve të tyre; 

• Informatë e politikanëve dhe anëtarëve partiak; 

• Informatë e mediumeve (mediumeve publike, radios, televizionit); 

• Informatë e qendrave kërkimore (ekspertëve); 

• Informatë e opinionit (mendimi publik, qytetarët). 

Varësisht nga statusi i saj informata politike është zyrtare dhe jo zyrtare. 

Këtu ndarja është e kushtëzuar. Informata jo zyrtare shpesh është e besueshme, por 

ajo nuk i imponohet opinionit. Kjo nuk do të thotë se informata e besueshme në 

vetvehte është bartëse e së vërtetës. Shpesh bëhet fjalë për “të vërteta të 

palakmueshme”, te të cilat nuk është me aq rëndësi përmbajtja e saj, por se kush e 

thotë atë. Në shumë raste informata e besueshme përmbanë njohuri, që përhapen 

edhe nga qarqet më të mëdha të ekspertëve dhe të vëzhguesve të jetës politike. 

Informata publike nuk është më pak e rëndësishme se sa ajo e besueshmja. Shumë 

hulumtime, për shembull, marrin nga informatat publike njohuri esenciale, që janë 

më të rëndësishme se sa informata e besueshme. 

Informata politike asnjëherë nuk është pa vlerë, përhapja e saj gjithnjë ka 

një qëllim, për të cilën shpesh flitet si informatë e manipuluar. Me këtë rëndomë 

nënkuptohet: 

• Informata sygjestive me konkluza të caktuara (informata me intencë); 

• Informata jo e saktë ose gjysëm e vërtetë (mashtruese, iluzione); 

• Informatë e pjesëshme, e njëanshme, e pasaktë.


Shumë rallë informata në politikë është e çliruar nga manipulimi. Kjo nuk 

do të thotë se duhet hequr dorë që ta shfryrtëzojmë pjesën më të madhe të 

informatës ekzistuese vetëm se dyshojmë se është manipuluese. 

Detyra: Klasifikoni në pajtim me shemën e sipërme këtë informatë. 

“Moratorium ndaj veprimeve privatizuese të komunës do të urdhëroj prefekti i 

kryeqytetit Stefan Sofijanski. I ka bllokuar bisedimet për shitje dhe zëvendësimet 

për një muaj, deklaroi dje ai. Prefekti vendosi në këtë mënyrë pas bisedimeve me 

prokurorin publik Nikolla Filçev të hënën. Sofijanski e harmonizoi ndalesën me 

shefin e këshilltarëve të qytetit Antoan Nikollov. Vendimi përfundimtar do të merret 

në mbledhjen e komunës”. (Aneta Petkova, gazeta “Trud”, 10 maj 2000). 

Kriteret 

1.Tipi i informatës 

2 . Ndërmjetësuesi 

3. Burimi fillestar 

4. Statusi 

Organizimi i informatës 

Rëndomë informata politike është e madhe nga vëllimi prandaj ajo vështirë 

shfrytëzohet. Detyra është që ajo të pastrohet dhe të rregullohet në formë përkatëse 

duke marrë parasysh problemin e shtruar dhe zgjidhjen e tij. Është me rëndësi që 

informata e marrë të jetë e lloj-llojshme: e drejtpërdrejtë dhe e tërthortë nga 

ndërmjetës dhe burime të ndryshme, zyrtare dhe jo zyrtare. 

Formimi i Dosjes informative (kovertës informative) për çdo problem të 

shqyrtuar është kusht i rëndësishëm për të kuptuar dhe zgjidhur atë me sukses. Kjo 

dosje informative është pjesë e qasjes profesionale ndaj zgjidhjes së problemeve. 

Shembull: Dosja informative 

128

Dosja informative i përmbanë këto elemente: 

129 


1. Kronologjinë e problemit (radhitjen e ngjarjeve kryesore, që e formojnë 

problemin). 

2. Qëndrimet më esenciale të palëve të interesuara. 

3. Vlerësimet dhe qëndrimet zyrtare politike për esencën e problemit dhe 

perspektivat e zgjidhjes së tij. 

4. Qëndrimi i mendimit publik ndaj problemit, përfshirë këtu edhe anketat 

sociologjike dhe mendimet e gazetarëve kryesor. 

5. Materialet analitike të ekspertëve dhe specialistëve të problemit, përfshirë 

këtu edhe vlerësimin krahasues të përvojës së huaj. 

Grumbullimi sistematik i informatave është me rëndësi të posaçme, më shumë 

për problemet që zgjasin edhe të përhershmen. Këtë nuk mund ta bëjë vetëm një 

njeri ose një grup i vogël. Të shumtën e rasteve punë të përhershme për 

grumbullimin dhe organizimin e informatës politike i besohet shërbimeve të 

specializuara informative të partisë, grupit parlamentar, gazetës partiake ose 

qendrës analitike apo kërkimore speciale. 

Çfarë informate? Grumbullimi i përhershëm i informatave është i 

domosdoshëm që të ndiqen proceset e rëndësishme politike, për të cilat gjithmonë 

interes i posaçëm janë: 

• Përkrahja publike e sistemit politik, e institucioneve dhe rregullave të 

tij; 

• Popullariteti i partisë dhe i liderëve të saj; 

• Potenciali protestues në shoqëri dhe gatishmëria e mënyrave të 

ndryshme për të marrë pjesë në protesta; 

• Dinamika e simpative politike, përkrahja e status-kuosë ose ndryshime. 

Grumbullimi i përhershëm i informatave bëhet për shkak të informimit të 

bazës së të dhënave të indikatorëve të proceseve dhe problemeve, që janë në 

interesin tuaj. Indikatorët janë të dhëna që mund të merren nga fusha të vëzhgimit të 

ngjarjeve dhe proceseve në lëmin e vëzhgimit. Nëse interesohemi, ashtu siç ndodh 

edhe rëndomë kur merremi me politikë, për problemet e shqyrtuara apstrakte, të 

pamundshme për t’i shqyrtuar drejtpërsëdrejt (potenciali protestues, legjitimiteti i


sistemit politik, motivet për ndryshime etj.) është e domosdoshme t’i zbulojmë ato 

indikatorë (tregues), të cilat mund t’i vëzhgojmë në jetën shoqërore dhe politike, 

dhe që sjellin informatë për problemet në interes tonë. 

Shembull: Indikatorët e potencialit protestues. 

Ato mund të jenë për shembull ngjarjet e vëzhguara më poshtë: 

• Përqindja e të anketuarve, e përgatitur për të marrë pjesë në mitingjet 

protestuese; 

• Numri i grevave dhe i grevistëve në periudhën e caktuar kohore; 

• Numri i demostratave dhe i demostruesve në një periudhë të caktuar 

kohore; 

• Numri i ankesave individuale të bëra në institucione dhe në 

administratë për kohën e caktuar; 

• Numri i peticioneve të shkruara në një periudhë kohore të caktuar. 

Detyra: Përpiloni listën e indikatorëve për popullaritetin e partisë dhe të 

udhëheqësve të saj. 

Bëhet fjalë për seleksionimin e shumë indikatorëve të popullaritetit, njohja 

dhe pranimi i partisë, i liderëve të saj, i mesazheve dhe projekteve të saj. 

1 

2 

3 

4 

5 

130

Puna me informatën politike 

131 


Gjatë punës me informatën politike është e domosdoshme të bëhet raport 

për disa specifika, në lidhje me vlerësimin e saj, me prodhimin dhe zgjerimin e saj. 

Çdo informatë i nënshtrohet vlerësimit nga pikëpamja e dy kritereve esenciale: 

• Së vërtetës dhe 

• Dobisë. 

Vlerësimi i burimeve të informatës 

Informata politike i nënshtrohet vlerësimit nga pikëpamja e së vërtetës së 

saj. Kjo është detyrë e vështirë, sepse çdo informatë politike në njëfarë mase 

është manipuluese (në fakt, me intencë, e cila e përzien të vërtetën me të 

pavërtetën). Vlerësimi i së vërtetës është, gjithashtu edhe vlerësim i objektivitetit të 

informatës. Duhet të dijmë se informata objektive absolute politike nuk ekziston. 

Çështja nuk është se një informatë e këtillë a mund të prodhohet në përgjithësi. 

Çështja është se si të shfrytëzohet informata ekzistuese, duke marrë parasysh të 

vërtetën e saj (që është sinonim e shpresës). Këtu mund të zbatohen disa rregulla, të 

cilat, në fakt janë të pafund dhe nuk duhet apsolutizohen. Ato kanë për qëllim 

vetëm të orjentojnë mendimin në kriteret e mundshme të vlerësimit të shpresës së 

informatës. Thënë përgjithësisht parimi është më shpresëdhënëse është informata e 

marrë nga njeri i ndershëm, nga informata e njeriut që tani më e dinë se gënjen. 

Shembull: Kriteret për vlerësimin e shpresës dhe objektivitetit të informatës. 

• Informata e dëshmitarit të drejtpërdrejtë është më shpresdhënëse se 

informata e burimit që nuk ka marrë pjesë. 

• Informata e të painteresuarit është më objektive nga informata e të 

interesuarit për zgjidhjen e problemit. 

• Informata e burimit të paangazhuar politik është më objektive se 

informata e burimit të angazhuar politik. 

• Informata e ekspertëve është më shpresdhënëse nga informata që vjen 

nga jo profesionist. 

• Informata e burimit të madh dhe me prestigj është më shpresdhënëse se 

informata prej ndonjë të rastësishmi ose me pak burime. 

• Informata e shkruar është më shpresdhënëse se sa e dëgjuara.


• Informata e shumë burimeve është më shpresdhënëse se informata e një 

burimi të vetëm. 

Detyra: Vlerësoni sipas kritereve të mëparshme këto informata: 

“Rënia e çmimeve të blerjes së prodhimeve bujqësore është pasojë e 

spekulimeve të stërshitësve, deklaruan në dhomën bujqësore në Rusen. Çmimi i 

qumështit ra deri 8-10 leva për litër, deri 1,30 leva për kilogram të kafshëve të 

gjalla tani më blehet mishi i derrit transmenton Agjencia Telegrafike bullgare” 

(redaktuar në gazetën (Novinar) 8 maj 2000. 

me: 

Informata politike pastaj vlerësohet në pajtim me dobinë e saj në raport 

• Problemin e zgjidhur; 

• Politikën e përgjithshme të partisë; 

• Situatën e përgjithshme politike. 

Nuk ka informatë “të dëmshme”, në parim nuk duhet të hidhet informata, vetëm 

se është në kundërshtim me pikëpamjet dhe kuptimet tani më të formuara (shpesh 

paralajmëruese) ose sepse e ngadalëson vendimin e marrë ose që është potencial. 

Informata duhet të klasifikohet nga aspekti i rëndësisë së saj si: 

• Me rëndësi prioritare; 

• E shkallës së dytë; 

• E padobishme në rastin e dhënë. 

Ajo ndihmon edhe organizimin e grumbullimit të informatave, rentabilitetin 

e tyre sipas shemës Cost-Effect. Gjatë zgjedhjes së informatës është e nevojshme të 

nisim prej informatës parësore, të vërtetë dhe fillestare. 

Puna me llojet specifike të informatës 

Informata e mediave është me vëllim më të madh në informatat politike 

publike, prandaj ajo përmbanë pjesën më të madhe të “mosdobisë” (domethënë 

anë jo esenciale, përsëritje, qasje sipërfaqësore, jo me kohë). 

Gjatë punës me informatat e mediave është mirë të kihen parasysh disa 

parime, të cilat ndihmojnë për shfrytëzimin e saj efikas: 

132

133 


* Linjën e përbashkët të mediumeve (më tepër nga aspekti a është më 

shumë pro opozitës ose proqeveritare). 

* Autori i tekstit, përfshirë këtu a është kolektiv, ose a është nënshkruar me 

pseudonim. 

* Burimet fillestare të theksuara dhe mundësia që ato të provohen. 

* Ekzistimi i korespondentëve tanë dhe i rrjetit mobil repotaresk. 

* Përparësitë e informatës me vizion (ku është kryer, në çfarë konteksti). 

Në këtë rast gjithashtu është me rëndësi edhe mjeshtria që të ndahen 

pohimet për faktet e ndryshme nga mendimet ose interpretimet. Nuk duhet të 

hidhen poshtë faktet vetëm se janë interpretuar në mënyrë të papranueshme për 

lexuesin. Përkundrazi. 

Është me rëndësi të nxirret informatë e dobishme edhe tekstet dukshëm me 

intencë, të cilat shprehin mendime të papranueshme. 

Informata nga statistikat, si dhe nga kërkimet sociologjike, merr gjithnjë e 

më shumë vend në informatën politike. Mjeshtria e shfrytëzimit të informatës së 

këtillë është posaçërisht e rëndësishme për politikanin e suksesshëm. Gabimi 

më i shpeshtë qëndron në atë se çdo informatë e këtillë, të cilën nuk e kuptojnë 

politikanët ose është në kundërshtim me pritjet e tij hidhet poshtë si e pa vërtetë 

absolute ose manipulim. 

Në radhë të parë informata statistike, edhe kur grumbullohet dhe paraqitet 

pa ndonjë qëllim manipulimi (shpesh qeveritë e bëjnë këtë), mund të jetë e pasaktë, 

për shkak të vështirësive specifike të grumbullimit të informatës së këtillë (shpesh 

nga karakteri metodologjik dhe organizativo-financiar. 

Shembull tipik është informata për nivelin e papunësisë. Të shumtë e 

rasteve shfrytëzohen të dhëna të shërbimit të punësimit, i cili vetëm njofton për të 

pa punët e regjistruar. Kjo i le anash të gjithë ata, që nuk janë regjistruar si të 

papunë (më shpesh të këtillë janë ata që sa kanë dalur nga shkollat dhe universitetet, 

ata që sa po kanë kryer shërbimin ushtarak, ata që punojnë përkohësisht shpesh me 

status të parregulluar). Kështu statistika zyrtare për papunësinë le anash, sipas 

shumë vlerësimeve, rreth një të katërtën e të pa punëve real, por kjo është si pasojë 

e metodologjisë së pa përsosur. Prandaj të dhënat e këtilla duhet të krahasohen me 

konkluzat e hulumtimeve sociologjike.


Të dhënat e anketave sociologjike po bëhen burim gjithnjë e më e 

rëndësishëm i informatës politike. Është përhapur mendimi se me këto të dhëna 

bëhet manipulim. 

Në realitet ekzistojnë shumë shembuj të manipulimeve të këtilla, por në të 

shumtën e rasteve bëhet fjalë më tepër për probleme metodologjike ose për 

interpretim të të dhënave. Një anketë sociologjike në Bullgari, rëndomë bëhet, 

nëpërmjet ekzemplarit të rastësishëm, nga popullsia e moshuar, që përfshinë mijëra 

njerëz, të shpërndarë anembanë vendit. Hulumtimi është mjaft i shtrenjtë, prandaj 

nuk ekzistojnë agjenci, të cilat do ta organizonin, vetëm që pastaj t’i shpallin që 

përpara të dhënat e supozuara. Problemi qëndron në aftësinë që konkretisht të 

shfrytëzohen të dhënat e anketave sociologjike. 

Nëse të dhënat e këtilla shfrytëzohen në mënyrë korekte, ato janë burim 

esencial i informatës për gjendjen e mendimit publik për tendencat ekzistuese. Në 

pritjet politike të mendimit publik dhe të vlerësimit të tij janë më esenciale si motiv 

për sjellje politike, se sa të dhënat faktike për njëfarë gjendje objektive të gjërave. 

Kështu për shembull, nëse shumica e popullsisë është e bindur se gjatë dy viteve të 

fundit është dobësuar, kurrfarë informate statistikore objektive nuk mund ta bind në 

të kundërtën, nëse njerëzit në jetën e tyre të përditshme nuk gjejnë dëshmi për këtë. 

Rezultatet e anketave sociologjike janë më interesante nga aspekti i asaj ane 

të procesit politik, që nuk mundet të hulumtohet në mënyrë tjetër: përbërja sociale 

profesionale dhe e moshës e elektoratit politik, lidhja ndërmjet vlerave të caktuara 

dhe bindjeve politike në vetëdijën masive, ideologjia dominuese në vetëdijën 

shoqërore. Një informatë e këtillë të paktën deri tani nuk mund të sigurohet me 

metoda të tjera. 

Shembull: Komentimi i rezultateve të hulumtimeve ndërkombëtare. 

Detyra: Nxjerrni konkluza nga tabela për dallimet ndërmjet 

elektoratit të partive politike. 

Tabela e pyetjeve “për cilën parti do të votoni, nëse së shpejti mbahen 

zgjedhjet parlamentare?” dhe “a jeni të kënaqur nga gjendja e demokracisë në 

Bullgari?” 

134

Për cilën 

parti do 

të votoni? 

LSD 

PCB 

DPS 

Të tjera 

Nuk do 

të votoj 

A jeni të kënaqur nga demokracia në Bullgari? 

shumë Deri 

diku 

23 

8.3% 

2 

1.3% 

2 

4.3% 

1 

5% 

143 

51.6% 

13 

8.5% 

6 

13.0% 

12 

16.7% 

37 

16.9% 

Nuk e di 20 

13.2% 

Pa 

përgjegj 

e 

1 

6% 

12 

7,4% 

pak aspak Nuk e 

di 

75 

27.1% 

26 

17.0% 

16 

34.8% 

29 

40.3% 

56 

25.6% 

53 

35.1% 

56 

34,6% 

22 

7.9% 

105 

68.6% 

8 

17.4% 

28 

38.9% 

92 

42.0% 

55 

36.4% 

58 

35.8% 

135 


6 

2.2% 

5 

3.3% 

10 

21.7% 

1 

1.4% 

15 

6.8% 

18 

11.9% 

9 

5.6% 

Pa 

përgjeg 

j 

8 

2.9% 

2 

1.3% 

4 

8.7% 

2 

2.8% 

18 

8.2% 

5 

3.3% 

26 

16% 

277 

100.0 

% 

153 

100.0 

% 

46 

100.0 

% 

72 

100.0 

% 

219 

100.0 

% 

151 

100.0 

% 

162 

100.0 

% 

Gjithsej 29 251 320 379 64 65 1.108 

Informata e drejtpërdrejtë. Në veprimtarinë politike rëndësi të 

posaçme ka informata, e marrë drejtpërdrejtë nga qytetarët gjatë takimeve 

të posaçme ose të rastit. Informata e këtillë nuk duhet të shihet si jo 

esenciale. Ashtu siç nuk duhet të demostrohet interes artificial ndaj saj.


Ky lloj i dokumentimit mund të jetë shumë i dobishëm, por vetëm nëse 

dokumentohet në mënyrë sistematike. Në këtë rast është me rëndësi të nënvizohet 

në vija të përgjithshme burime dhe konteksti (çfarë qytetari, në cilën komunë). 

Është bërë modë që në shkencat sociale të shfrytëzohen të ashtuquajturat “intervista 

jo standarte”. Bëhet fjalë për bisedë të lirë në temën të shpallur më parë nga 

sociologu, e cila incizohet (dokumentohet) dhe pastaj analizohet. Mënyra se si 

njerëzit e rëndomtë i trajtojnë çështjet politike, terminet, me të cilat i ndërtojnë 

pikëpamjet e veta për politikën janë mjaft të rëndësishme për politikën. Njohuritë 

për këtë e lehtësojnë komunikimin politik me zgjedhësit, ndihmojnë të kuptohen më 

mirë problemet politike, të formulohet rendi i ditës. 

Me interes të posaçëm është informata e marrë gjatë takimeve me 

përfaqësuesit e grupeve të caktuara profesionale (takimet me biznesmenë, ato 

sindikale, me mjek, me arsimtarë). Specifika e informatës së marrë është rëndomtë 

e pazëvendësueshme, por me rëndësi është që ajo të përpunohet për qëllimin e 

caktuar. Qëllimi është identifikimi i mendimit publik si tërësi “oratorësh” të 

bashkësive të ndryshme. Pas çdo mendimi të shprehur, në fakt fshihet grupi më i 

madh, i cili i ka të njejtat pikëpamje, ja pra, përse është qenësore grumbullimi i 

informatave edhe nëpërmjet këtyre rrugëve. 

136

DOKUMENTAT ANALITIK NË 

POLITIKË 

Në kuadër të analizës politike ekzistojnë lloje të shumta të dokumentave 

pak a shumë të standartizuara analitike, me ndihmën e të cilave mund të bëjmë 

strukturën e një problemi të caktuar politik, të veçojmë zgjidhjen e tij më të mirë, të 

ndjekim lindjen dhe zhvillimin e tij, të përgatisim analiza të situatës, para elektorale 

dhe analiza të tjera. 

Këtu do të shqyrtohen dy dokumenta të këtillë - dokumenti për qëndrimin 

politik dhe dokumenti për vërejtje para kohe. 

Dokumenti për qëndrim politik 

Qëllimi i dokumentit për qëndrimin politik (DQP) është të përpunojë 

analiza dhe propozime se si mund të përmirësohet politika ekzistuese. Me të 

formulohet mesazhi i zgjidhjes, që jep mundësi për aktivitete në pajtim me parimet 

dhe rregullat e caktuara në mjedisin e caktuar gjatë situatës. Ky është dokument, që 

dedikohet për tu ndihmuar atyre, që sjellin vendime, të zgjedhin politikën më të 

mirë për zgjidhjen e problemit të caktuar. 

Një analizë e këtillë mund të bëhet në nivel lokal, kombëtar dhe 

ndërkombëtar. 

Karakteri 

DQP paraqet njërën nga format më elementare të analizës politike dhe të 

tekstit të ndërtuar politik. 

Rëndomë ai ka të bëjë me një problem politik dhe i adresohet ose organi 

shtetëror ose organit partiak. Është e mundshme gjithashtu, që ai t’i prezentohet 

edhe publikuar për të dokumentuar qëndrimin e një politikani ose një organizate 

politike për problemet e caktuara. 

DQP preokupohet me problemin aktual të politikës. Ai nuk ka objekt 

ngjarjet historike ose parashikimet për të ardhmen. 

Objekti i tij duhet të caktohet saktë si problem “i ngushtë” politik. 

137


Forma dhe përmbajtja 

Forma e DQP-së përcaktohet nga spcifika e saj. Ajo ka qëllim thjesht të 

limituar të vë në dukje personat përgjegjës politik (ose të informojë publikun) rreth 

asaj që ata duhet të dijnë për të marrë vendim përkatës, në radhë të parë: 

* Natyra dhe përfshirja e problemit 

* Karakteristikat relevante rreth obcioneve ekzistuese (variantet) për 

zgjidhjen e problemit 

* Zgjidhja më e mirë e problemit 

Çdo DQP duhet të përmbajë pesë elemente themelore: 

* Faqen kryesore; 

* Rezime, që e arsyeton përmbajtjen e dokumentit; 

* Tekstin themelor; 

* Shënimet rreth burimeve të informatës; 

* Kontributet. 

Rezymeja 

Vjen menjëherë pas faqes kryesore. Ajo përbëhet jo më shumë se një faqe. I 

dedikohet lexuesit, i cili duhet ta marrë shpejt informatën. I përmbanë idetë 

kryesore, të cilat janë përpunuar tërësisht në tekstin kryesor. Rëndom ato janë fjali 

sqaruese të çdo pjese të tekstit. 

Qëllimi i rezimesë është të bëjë të mundshme të kuptohen idetë kryesore 

në dokument për një kohë më të shkurtër 

Me një të parë duhet të përfshihet i tërë problemi, alternativat e mundshme 

për zgjidhjen e tij si dhe porosia e juaj. Përmbajtja e rezimesë ndjek përmbajtjen e 

tekstit kryesor. Prandaj, ajo duhet të shkruhet pasi të përfundojë teksti. Fjalia 

fillestare e rezimesë rëndomë është: “problemi qëndron në atë se ... “ 

Aplikimi 

Qëllimi i aplikimit është të japë informatën e domosdoshme, e cila i 

plotëson faktet në tekst. Këto mund të jenë harta, diagrame, statistika, artikuj, 

referate qeveritar dhe vendime. 

Të gjitha burimet e informatave në DQP duhet të citohen saktë dhe në 

mënyrë korekte. 

138

pjesë: 

DOKUMENTAT ANALITIK NË POLITIKË 

Çka duhet të përmbajë teksti? 

1. Përkufizim të qartë dhe përmbajtësor të problemit 

A) Sqarimi i historisë së problemit 

B) Përshkrimi i tërësisë së problemit 

2. Zgjidhjet e mundshme për problemin 

A) Zgjidhja e parë e mundshme çdo herë është që të mos ndërmerret asgjë 

1. Vlerësimi i përparësive (dobisë) të kësaj alternative 

2. Vlerësimi i mungesave (dëmeve) të kësaj alternative 

B) Alternativa e parë e mosmarrjes së aktiviteteve 


2. Vlerësimi i mangësive (dëmeve) të kësaj alternative 

C) Alternativa e dytë e mosmarrjes së aktiviteteve 


2. Vlerësimi i mangësive (dëmeve) të kësaj alternative 

3. Porosia e saktë për ndërmarrjen e aktiviteteve, e përbërë nga dy 

A) Porosia për vetë politikën 

B) Porosia për zbatimin e saj 

Ekzistojnë dy rregulla kryesore për përcaktimin e vëllimit të informatës, që 

do të përfshihet në DQP: 

E para 

Informata duhet të mjaftojë për marrjen e vendimit të drejtë. Duhet të 

ekspozohen të gjitha faktet e nevojshme. Nëse është lënë anash ndonjë fakt kryesor, 

me siguri se do të merret vendim i gabuar. Asnjëherë mos i lini anash faktet e 

rëndësishme vetëm se ato nuk përmbajnë porosinë tuaj. Shkruani DQP-në nga 

pozita e anëtarit të shtabit për personin të cilit i drejtoni. Si i këtillë roli i juaj është 

që ta informoni eprorin. Marrja e vendimit është përgjegjësia e tij. Më mirë është ai 

të zgjedh alternativë, të ndryshme nga porosia e juaj, por e mbështetur në të gjitha 

faktet e rëndësishme, se sa merret vendim i gabuar për shkak të informatës jo 

adekuate. 

139


E dyta 

Duhet shmangur distancës tepër të madhe të DQP-së. Përfshini vetëm atë 

informatë, e cila është e dobishme për të marrë vendimin e caktuar. Nëse për 

shembull, problemi është masat kundër krimit në një komunë specifike, është 

pikëpyetje se statistika kombëtare për gjendjen e krimit do të jetë e nevojshme. E 

njejta gjë ka të bëjë edhe me qëndrimin e përgjithshëm teorik për shkaqet e krimit e 

kështu me radhë. 

Përkufizimi i problemit 

Përkufizimi i problemit shpesh është detyra më e rëndë gjatë përpunimit të 

DQP-së. Problemi esencial mund të jetë ndonjë tjetër, dhe jo ai që na duket në 

shiqim të parë. Një gjë e këtillë mund të na shpie në zgjidhje të gabueshme. 

Gabim më i shpeshtë është përzierja e (nevojave) me “problemet”. Për 

shembull mund ta përcaktojmë problemin kështu: 

“Problemi qëndron në atë se komuna X 

ka nevojë për spital të ri”. 

Nëse në fakt, shtrojmë pyetje përse ajo ka nevojë për spital të ri, përgjegjja 

mund të jetë për shembull: “sepse ndihma e parë në këtë komuna është jo efikase”. 

Me fjalë të tjera problemi i vërtetë (gjendja e vështirë e ndihmës së shpejtë në 

komunë) mund të mos kërkojë spital të ri. 

Problemet kryesisht përbëhen nga: 

* Mungesa e diçkaje të nevojshme për siguri, shëndet, mirëqenie etj. 

* Pengesa për të njëjtën punë 

Shembull: Përkufizimi i problemit 

Bisedë tipike për përcaktimin e problemit real ndërmjet analistit (A) dhe 

kolonelit të policisë në qytetin X (B) do të zhvillohej për shembull kështu: 

A: Zotëri kolonel cili është problemi më i rëndësishëm, me të cilin 

ballafaqohet shërbimi i juaj policor në këtë moment? 

P: Kemi nevojë për shumë nëpunës policor. 

140


Nëse përcaktimi i problemit përfundon në këtë moment, rezimeja e DQPsë 

do të ishte kështu: 

Problemi qëndron në numrin e pamjaftueshëm të nëpunësve policor në 

qytetin X. 

A) Nga viti 1993 e këndej në shërbimin policor të qytetit X nuk janë 

emëruar nëpunës të ri policor. 

B) Në të njejtën periudhë shkalla e kriminalitetit është rritur 22 për qind. 

1. Kryeshefi i policisë në qytetin X sheh katër mundësi: 

A) Mundësia e parë është të mos ndërmerret asgjë. Në këtë pozitë shkalla e 

kriminalitetit do të rritet ndërsa qytetarët do të jenë më pak të sigurtë. 

B) Zgjidhja e parë alternative është që t’i hidhen 200 mijë leva të fushave të 

ndryshme të buxhetit të komunës dhe të emërohen shtatë nëpunës të ri policor. 

Buxheti i shërbimeve të tjera të komunave tani më zvogëlohet. 

C) Zgjidhja e dytë alternative është që të rriten taksat lokale për 200 mijë 

leva dhe të emërohen nëpunës të ri. Në këtë mënyrë do të plotësohej një pjesë e 

nevojave. 

D) Zgjidhja e tretë alternative është të rriten taksat lokale për 500 mijë leva 

dhe të emërohen 10-14 nëpunës të ri policor. Në këtë pozitë mund të pritet që të 

zvogëlohet edhe shkalla e kriminalitetit. Janë paraparë edhe disa rezultate negative 

ndaj ekonomisë lokale. 

2) Rekomandohet që të ndiqet alternativa D. Problemet e krimit në qytet 

janë aq serioze, sa që zgjidhja e tyre ka përparësi para vështirësive të mundshme në 

ekonominë lokale. 

Nëse në fakt përpjekje për definimin e problemit nuk ndalet këtu por 

vazhdon. 

A: Përse u nevojiten më shumë nëpunës? 

P: Gjatë pesë viteve të fundit vjedhjet e automjeteve janë shtuar 50% dhe 

personeli i ynë i tashëm nuk mjafton që të ballafaqohet me këtë problem. 

A: A është atëherë problemi esencial rritja më e madhe e vjedhjeve të 

automjeteve? 

P: Po, ashtu është. 

A: A janë propozuar rrugë të tjera për zvogëlimin e vjedhjeve të 

automjeteve? 

P: Nëse shumica e vjedhjeve janë bërë nga të rinjë, disa propozojnë dënime 

më të rënda ose vënien e orës policore pas orës 22. Të tjerët pohojnë se është 

shumë lehtë të vidhen automjete dhe propozojnë që komuna të miratojë (ose 

141


Parlamenti) një ligj, që kërkon vënien e alarmeve në të gjitha automjetet e reja, të 

cilat regjistrohen këtu. 

Pas përfundimit të kësaj bisede DQP do të duket krejt ndryshe: 

1. Problemi qëndron në rritjen e vjedhjeve të automjeteve në qytetin X nga 

10 mijë të vitit 1993 deri më 15 mijë në vitin 1998. 

A) Janë cënuar të drejtat e pronarëve, nëse 50% e vjedhjeve nuk janë 

zbuluar, a 60% e automobilave të kthyer janë dëmtuar. 

B) Kontributet për sigurimin e automjeteve në qytetin X janë rritur 220 % 

në këtë periudhë. 

2. Evidente janë katër alternativa për zgjidhjen e problemit: 

A) Mundësia e parë është të mos ndërmerret asgjë. Vjedhjet e automjeteve 

do të vazhdojnë të rriten. 

B) Zgjidhja e parë alternative është të emërohen 14 nëpunës të ri policor që 

do të kërkojnë mjete në lartësi prej 500 mijë leva në vjet. 

C) Zgjidhja e dytë alternative është të shpallet orë policore për të rinjtë deri 

18 vjet pas orës 22, sepse 45 % të vjedhjeve janë bërë nga të rinjtë e kësaj moshe në 

kohën prej orës 22 deri 07. Gjatë kësaj pozite do të preken të drejtat e qytetarëve të 

cilët u përmbahen ligjeve. 

D) Alternativa e tretë është që t’i bëhet propozim këshillit të komunës të 

kërkojë vënien e alarmeve në automobilat e rinjë. Rritja e çmimit të automobilave 

të rinjë do të jetë rreth 100 leva. 

3. Rekomandohet që të ndiqet obcioni D. 

Krahasimi ndërmjet dy DQP tregon qartë se zgjidhja e problemeve reale 

varet nga përcaktimi i tyre i drejtë. Përkufizimi i gabuar rëndomë shpie në zgjidhje 

të gabuar. 

dihet 

Prejardhja dhe mjedisi (konteksti i problemit) 

Pasi problemi është përkufizuar saktë dhe qartë hapi i ardhshëm është që të 

* Si lindi 

* Sa është serioz 

142


Nëse problemi është përcaktuar si rritje e vjedhjeve të automobilave në 

qytetin X, në DQP duhet të përfshihet lëvizja e këtyre vjedhjeve në qytet. 

Përshkrimi duhet t’i theksojë periudhat e fundit, posaçërisht ato, kur ajo paraqitet në 

mënyrë më intensive. 

Edhe pse shpesh është shumë vështirë të caktohet shkaku për një problem 

të veçantë, duhet bërë përpjekje të zbulohet zgjidhja e mundshme, vetëm nëse njihet 

shkaku. Rëndomë kërkohet shkaku i drejtpërdrejtë. Për shembull të rinjtë nën 18 

vjet bëjnë më shumë vjedhje të automobilave në qytetin X, dhe kjo mund të jetë si 

pasojë e politikës në arsim, e përdorimit të mjeteve narkotike, ose të faktorëve të 

tjerë. Në këtë gjendje mënjanimi i shkaqeve duhet të përfshihet në alternativat e 

gjetjes së zgjidhjeve. 

Pasi do të përshkruani lindjen e problemit sqaroni edhe vëllimin e tij 

(seriozitetin, rëndësinë). Në lidhje me shembullin tonë kjo mund të realizohet kur 

do të prezentohen të dhëna të statistikës kriminale, të numrit të qytetarëve që janë 

prekur nga krimi, pasojat ekonomike. 

Formulimi i alternativave për zgjidhjen e problemit 

Si politikan pasi i keni dhënë përgjegje pyetjeve, “cili është problemi i 

saktë? Si lindi? Çfarë rëndësie ka?”, pyetja e ardhshme që do ta shtroni është: 

“Cilët janë alternativat e mia për zgjidhjen e këtij problemi?” 

Që t’i caktoni këto alternativa është e nevojshme t’i përshkruani qasjet e 

ndryshme për zgjidhjen e problemit, dhe jo vetëm të numëroni masat e 

ndryshme, që duhet të ndërmerren dhe që duhet të jenë në kuadër të një qasjeje. 

Alternativat në DQP janë të ndryshme, në mënyrë reciproke 

përjashtojnë qasjet për zgjidhjen e problemit. Nëse një alternativë është 

pranuar, të tjerat duhet lënë anash. 

Në rastin tonë PA për shembull mund t’i caktojë këto alternativa: 

A. Të mos ndërmerret asgjë; 

B. Të merret vendim që i bën të pamundshme vjedhjet; 

C. Të vërtetohet këshilltari për sjelljen e projekt-zgjidhjeve të këtilla; 

143


D. të përgatitet mendimi publik për zgjidhjen e tillë. 

Në fakt, këto “alternativa” nuk janë asgjë më shumë veç se hapa të veçantë 

për realizimin vetëm të një alternative - zbatimin e ligjeve adekuate. Alternativat të 

cilat përjashtohen reciprokisht (në planin politik dhe praktik) janë në rrugë për 

zgjidhjen e problemit. Nëse alternativat janë formuluar drejt, çdo njëra prej 

tyre duhet të jetë e mjaftueshme për zgjidhjen e problemit. Nëse për shembull 

vendosni të realizoni një ose më shumë alternativa në të njejtën kohë, juve do të 

ballafaqoheni me mendimin publik, nëse çdo njëra prej tyre i prek qytetarët. Më 

lehtë do të mund t’i bindni për nevojën e realizimit të njërës se sa të më tepër 

alternativave. 

Krahasimi i alternativave për zgjidhjen e problemit 

Për çdo alternativë ekzistuese duhet të përcaktohen, së pari përparësitë e saj 

(dobitë, përfitimet) dhe së dyti çmimi i saj, (shpenzimet). 

Përparësitë (përfitimet) janë rezultatet e pritura pozitive. 

Çmimi (shpenzimet) përfshinë kohën, paratë, burimet e nevojshme si dhe 

rezultatet e mundshme negative. 

Ashtu si përfitimet edhe shpenzimet mund të përfshijnë faktorë ekonomik, 

social, politik e të tjera. 

Shembull: Alternativat 

Përfitimet nga përmirësimi i parkut të qytetit mund të përfshijë: 

1. Përmirësimin e cilësisë së jetës për ata që jetojnë rreth parkut; 

2. Rritja e vlerës së tokës rreth parkut; 

3. Përkrahje më e madhe politike nga ato që jetojnë rreth parkut; 

4. Përmirësimi i situatës ekologjike në qytet; 

Shpenzimet mund të përfshijnë: 

1. 500.000 leva; 

2. Më pak burime për projekte të tjera të komunës; 

3. Opozitë politike të rajoneve të tjera të qytetit. 

144


Në DQP duhet të përfshihen të gjitha përfitimet dhe humbjet e mundshme. 

Asgjë nga to nuk duhet të përjashtohet për çfarëdo lloj shkaqesh, sepse rezultati 

mund të shkaktojë zgjedhjen e alternativës më të keqe. 

Analiza e humbjeve dhe përfitimeve 

Që të analizohen përfitimet dhe humbjet e çdo alternative është e 

nevojshme, në radhë të parë, që ato të radhiten. 

Shembulli i përmendur më sipër: 

Alternativa e parë: Të mos ndërmerret asgjë. 

Përfitimi 1: Shkurtohet shpenzimi i mjeteve (500.000 leva) 

Përfitimi 2: Personeli mund të orjentohet në projekte të tjera (mund të 

llogaritet si numër i personelit X rroga e punës). 

Humbja 1: Keqësimi i situatës në park dhe paisjeve të tij (për shkak të 

inflacionit gjatë zgjatjes së kohës, shpenzimeve për meremetim ose të ndryshimeve 

do të rriten 200.000 leva. Në një situatë të këtillë shpenzimet e ardhshme 

vlerësohen në 700.000 leva). 

Humbja 2: Zvogëlimi i vlerës të pronësisë tokësore (gjithashtu edhe kjo 

mund të llogaritet). 

Humbja 3: Pakënaqësi e popullsisë në rajon - vështirë të matet. Prandaj në 

këtë lloj të analizës elementare rëndomë shkohet kah shkallëzimi - shkallë më e 

lartë, mesatare, dhe e ulët, e pakënaqësisë. 

Rezymeja e analizës përfitim - humbje 

Alternativa Përfitimet Humbjet 

Nuk ndërmerret 

asgjë 

Të përmirësohet 

tërësisht menjëherë 

Të Përtrihet 

gradualisht 

Kursehen mjete dhe 

personeli… 

Parku do të shfrytëzohet 

menjëherë: mënjanohet 

inflacioni 

Shfrytëzim i pjesshëm i 

parkut edhe tani 

145 

Keqësim… 

Shpenzime për ndërtim 

(500.000 leva) 

Shpenzime ndërtimi (200.00 

leva) momentalisht, 300.000 

leva gjatë tri viteve të 

ardhshme


Përgatitja e rekomandimeve për zgjidhjen e problemit 

Qëllimi i përgatitjes së DQP-së është që t’i ndërtoni qëndrimet tuaja për 

politikën e nevojshme ose të veprimit politik. 

Ky qëndrim duhet të jetë i qartë dhe jo antagonist. 

Dokumenti do të jetë më efektiv nëse alternativat përshtatni në atë mënyrë 

që alternativa që ju e propozoni të jetë e fundit. Supozimi nuk duhet të jetë në raport 

të obcionit, i cili nuk ekziston në listën e alternativave. Ai duhet të sqarojë përse 

alternativa që e keni zgjedhur ju është më e mirë nga ato që janë lënë anash. Kjo 

sjellë përfitime më të mëdha dhe humbje më të vogla. 

Pjesa aplikative e porosisë suaj duhet të synojë jo vetëm se ç’duhet bërë, 

por edhe të sqarojë se si të bëhet ajo. 

Me fjalë të tjera analisti duhet t’i detajojë, në disa hapa të qartë dhe të 

ndarë, se çfarë aktivitetesh duhet të kryhen që porosia të realizohet në praktikë. 

Ti kthehemi shembullit me vjedhjen e automobilave në qytetin X. Pasi 

është bërë porosia në bazë të analizës përfitim-humbje dhe të krahasimit me 

alternativa tjera, pjesa përfundimtare e porosisë mund të duket kështu: 

Që të kryhet kjo porosi, u rekomandojë autoriteteve vendore që t’i 

ndërmarrin këto aktivitete: 

1. Pasi të konsultohen me organet kompetente të formulojnë projektzgjidhje, 

që në mënyrë minimale do t’i përfshijë këto kushte: 

A) Lejohen vetëm disa lloje të auto-alarmeve. 

B) Llojet e zgjedhura të auto-alarmeve janë të detyrueshme për të gjitha 

automobilat e rinjë të regjistruar pas 1 janari të vitit 1999. 

C) Nuk do të regjistrohet automobili i cili nuk i plotëson këto kushte. 

vijon: 

2. Të vehet kontakt me këshilltarët komunal dhe të përgatitet plani sa 

A) Të përcaktohen propozues të projekt-zgjidhjes. 

B) Të sigurohet përkrahje e këshilltarëve për miratimin e tij. 

C) Përkrahje e mendimit publik dhe mbështetje për projekt-zgjidhjen. 

Detyra: Përgatitja e DQP-së 

146


Partia politike X ka humbur numër të konsiderueshëm të zgjedhësve. Pas 

këtyre humbjeve si jo proporcionale theksohet humbja e votuesve-të rinjëve. 

Shprehen mendime se shkaqet rreth kësaj janë mospëlqimi i programit 

partiak për këtë grup zgjedhësish, sundimi më i gjatë i udhëheqësisë partiake, 

mosekzistenca e formës adekuate për punë me të rinjë e të tjera. 

Ndërmerren masa përkatëse për kthimin e besimit të këtyre zgjedhësve, me 

vënien e kuotave për të rinjë deri 25 vjet në organet udhëheqëse partiake të të 

gjitha niveleve, rritjen e organizatës partiake të të rinjëve, vënien e formave të reja 

të veprimit politik e të tjera. 

Përpunoni DQP, përcaktoni problemin, lindjen e tij dhe rëndësinë, me 

ç’rast do t’i paraqisni zgjidhjet e tij të mundshme dhe do ta rekomandoni më të 

mirën nga to. 

Raport për paralajmërim të parakohshëm 

A mund të parashihen gjërat në politikë? Në politikë 

rëndomë konsiderohet se menaxhimi, në fakt është parashikim. Shkathtësia që 

të parashihen situatat në jetën politike është një nga cilësitë më të rëndësishme 

të politikës. 

Në shumë raste politikanët dhe ekspertët e tyre mbështeten në intuit. Edhe 

kur përdorin teknikat e parashikimeve, ata gati asnjëherë nuk dalin jashtë 

ekstrapolarizimeve të zakonshme të përshkrimit të tendencave në jetën politike apo 

në zhvillimin ekonomik. 

Për shembull, nëse ekzistojnë tendenca për shtimin e papunësisë, më lehtë 

është që kjo të ekstrapolarizohet në të ardhmen (gjatë një apo dy vitevet ë 

ardhshme) dhe të bëhen konkluzione në bazë të pritjeve për shtimin e papunësisë. 

Në të njejtën mënyrë mund të bëhen ekstrapolarizime për zhvillimin e tendecave 

politike, siç është rënia e besimit ndaj një qeverie ose ndaj partisë në pushtet, shtimi 

i potencialit protestues e tjera. Ekstrapolarizimet, në fakt janë mjete jo të sigurta për 

parashikimin e proceseve politike. 

147


Vëzhgimi sistematik i proceseve shoqërore, ashtu edhe i shfrytëzimit të 

parashikimit të konkluzave teorike lejon ndërtimin e sistemit të “paralajmërimit të 

parakohshëm”. Bëhet fjalë për konstruimin e rrjetit të indikatorëve, i cili bën 

kombinimin e njohurive të lidhjeve të rëndësishme shkak-pasojë dhe për supozimet 

për të ardhmen e mundshme. 

Shema teorike e indikatorëve e paralajmërimit 

të hershëm duket kështu 

Fusha e shkaku i përgjithshëm ngjarja e 

ardhshme 

Vëzhgimit 

Fusha e vëzhgimit Indikatori 

Efekti në rastin konkret është njëkohësisht edhe rrezik dhe mundësi 

fatlume nga aspekti i vëzhguesit. 

Rreziqet mund të jenë të ndryshme: 

* Të krizës politike; 

* Të konflikteve etnike; 

* Të luftës; 

* Të revolucionit; 

* Të grushtshtetit. 

Mundësitë fatlume mund të jenë: 

* Ndryshime të klimës më të mirë investuese; 

* Fitore e partisë përkatëse në zgjedhjet parlamentare; 

* Rritje e prestigjit të përkrahësve të partisë ose qeverisë. 

Formimi i sistemit të indikatorëve për paralajmërim të parakohshëm në 

parim kërkon kontinuitet të punës në ekip nga ekspertë dhe bashkëpunëtorë të 

agjencisë së marrjes së informatave. Rëndomë sistemet e këtilla përkrahjen nga 

shërbimet qeveritare me ndihmën e organizatave ndërkombëtare. Në një varg 

rastesh sistemet e paralajmërimeve të parakohshme organizohen nga organizata 

joqeveritare ndërsa prodhimi i tyre kërkohet nga kompanitë e mëdha të cilat 

148


interesohen për vlerësimin e rrezikut të investimeve dhe të situatës së përgjithshme 

politike. 

Sistemi i paralajmërimit të parakohshëm i përfshinë 

rëndomë këto periudha: 

1. Studimet e hulumtimeve akademike, të cilat janë burim të diturive 

teorike në lidhje me shkaqet dhe pasojat dhe indikatorët e mundshëm për këtë. 

Studijohen artikujt dhe tekstet e tjera relevante. Nga çdo tekst nxjerren 

modelet sqaruese për ngjarjet që janë me interes për ne. Qëllimi është të marrim 

përgjegje teorike për pyetjen:”Prej çka varet rreziku për ...?”. Autorët e ndryshëm 

japin përgjegje të ndryshme, detyra e ekipit të ekspertëve është të bëjë zgjedhjen e 

modeleve sqaruese. Qëllimi është që të zgjidhet lista relevante e atyre shkaqeve të 

dukurive që janë me interes për ne, vëzhgimi i të cilave mund të na ndihmojë t’i 

parashohim paraqitjet e këtyre dukurive. 

Pastaj ekipi i ekspertëve bën listën e indikatorëve të cilat sjellin 

informacione për shkaqet. Rëndomë lista e indikatorëve është bazë e testit së 

shpresës, me ç’rast shfrytëzohen të dhënat historike tani më të mbledhura. 

2. Në mënyrë sistematike dhe rregullisht mblidhen të dhënat për të gjithë 

indikatorët. Këto veprimtari paraqiten gjithashtu edhe si monitoring. Mundësia e 

paraqitjes së ngjarjes që na intereson varet nga dinamika e ndryshimeve në vlerat e 

indikatorëve të vëzhguar. Pasi rëndomë nuk e dimë që më para, se si janë vlerat 

kritikat të indikatorëve (për shembull, si është vlera kritike e nivelit të papunësisë, 

që të supozojmë se ajo do të shkaktojë protesta masive sociale), është e nevojshme 

të mblidhen informacione në një periudhë më të gjatë kohore si dhe të krahasohen 

këto informacione me ngjarjet reale që të vlerësohen kufijtë kritik të indikatorëve. 

Zgjedhja e intervalit kohor varet nga natyre e indikatorëve (viti, tremujori, muaji). 

Rëndomë kjo lidhet edhe me punën e statistikës kombëtare, që është burim 

themelor i informimit tek sistemi i paralajmërimit të parakohshëm, edhe pse jo i 

vetëm. 

3. Kuptohet se në bazë të informatës së këtillë të marrë për indikatorët 

mund të përgatiten indeksa më të gjithanshëm. 

Më shpesh, sistemet e sinjalizimit të parakohshëm formohen për vëzhgimin 

e proceseve të ndërlikuara, të cilat zhvillohen shumë ngadal, por që përmbajnë 

potencial për ndryshimin rrënjësor dhe të shpejtë. Për shembull: rreziku nga 

kryengritja, nga konflikti social, nga konflikti etnik, nga destabilizimi politik. 

149


Indikatorët e sinjalizimit të parakohshëm nuk aplikohen për proceset, të cilat 

zhvillohen shpejtë dhe zgjasin shkurt, si për shembull, për përcaktimin e nivelit 

kritik të tensioneve gjatë krizave. 

Detyrë: Ofroni një sistem të indikatorëve për sinjalizim të parakohshëm 

në komunë ... 

Indikatori Çfarë vëzhgon? 

Sistemi i sinjalizimit të parakohshëm në Bullgari 

Në Bullgari tani më ekziston një sistem i këtillë, i formuar në kuadër të 

projektit të përkrahur nga programi i Kombeve të Bashkuara për zhvillim (UNDP). 

Projekti ka nisur pas vitit 1997 dhe qëllimi i tij është që të “sinjalizojë parakohe” 

për mundësitë e krizave të ashpërta politike, siç ishte kriza e fundit të 1996 dhe e 

fillimit të 1997. 

Sistemi i sinjalizimit të parakohshëm bazohet në ndjekjen e rregullt të 45 

indikatorëve kryesor, të futur në grupe në shtatë fusha themelore: 

1. Niveli i të ardhurave; 

2. Sistemi financiar i vendit; 

3. Sistemi i sigurimit social; 

4. Siguria e vendit të punës; 

5. Stabiliteti politik; 

6. Tensionet etnike; 

7. Siguria personale; 

Modeli teorik supozon se këto indikatorë së bashku e përcaktojnë nivelin e 

përgjithshëm të stabilitetit social, ndërsa luhatjet e ashpërsuara (në drejtim negativ) 

të indikatorëve e sjell informacioni i grumbullimit të supozimeve për shpërthim të 

pakënaqësisë sociale dhe të konfliktit politik. 

150


Çdo dy muaj ekip përgatit Raport për sinjalizim të parakohshëm, i cili 

përmbanë informatat e indikatorëve dhe konkluzionet e ekspertëve. Raporti u 

shpërndahet institucioneve, sindikatave, partive politike, disa organizatave 

joqeveritare. Kuptimi i raportit përjashton shpalljen e tij në mjetet e informimit 

publik, edhe pse ai parimisht është publik. Kuptimi i tij është se në marrëdhëniet 

sociale shpesh qëndrimi i formuluar publikisht për konfliktin që afrohet mund të 

veprojë si katalizator (asnjëherë si shkak) për konflikt të tillë. Ja pra pse sistemi i 

sinjalizimit të parakohshëm nuk është objekt për mediumet. Ai ka për qëllim t’i 

nxisë masat me kohë, të cilat do të pengonin procesin e krijimit të konflikteve të 

ashpëra, prej cilit është vështirë të dilet, sepse kërkon kohë dhe shpie në 

shpërndarjen e burimeve shoqërore. 

Përveç kësaj konkluzat e një sinjalizimi të këtillë të parakohshëm mund të 

shfrytëzohen në luftën ndërpartiake dhe kështu të humbim kuptimin e vet të 

paralajmërimit. Nga kjo nuk mund të ruhet asnjë sistem i këtillë. Detyra është që të 

vëzhgohen proceset shoqërore me qëllim - parashikimin e rreziqeve të 

destabilizimit social - politik dhe për “dalje të situatës nga kontrolli”. 

Sinjalizimi i parakohshëm mund të kryhet edhe në principin rajonal, me 

ç’rast do të merret parasysh konjuktura e përgjithshme. Në ekipe më të vogla mund 

të shfrytëzohen numër i madh indikatorësh themelor, të cilat do të ndiqen dhe për të 

cilat do të grumbullohet informatë sistematike. Këtu rreziku mund të lidhet me disa 

specifika: 

* Të mos grumbullohen informacione për indikatorët e rëndësishëm të 

pranuar, sepse është vështirë ose sepse informatat nuk janë mbledhur nga të tjerët; 

* Të mos mblidhen informacione për indikatorët të cilët konsiderohen si të 

papranueshëm nga aspekti nga ana e atij të mbledh informacione (të ashtuquajturin 

“indikator të papërshtatshëm); 

* Të mos mblidhen informata sistematike të të cilat do të lehet anash 

dinamika e indikatorëve. 

Në shumë raste mund të marrim vetëm 1-2 indikator të grupit, për të cilët 

mund të grumbullohen informata sistematike. Ky monitoring është si diç “matje e 

pulsit” të shoqërisë. Ndonjëherë sistemi i sinjalizimit të parakohshëm mund të japë 

edhe informacione të papritura për situatën (fatlume ose jo), për kufijtë kritik të 

proceseve që zhvillohen në të njejtë kohë. 

151

ARGUMENTI POLITIK 

Si duket procesi i realizimit të një qëndrimi politik në zgjidhje dhe veprim 

nuk përfundon me shfrytëzimin e metodave të ndryshme për prodhimin e 

informatave dhe transformimit të tyre në argumente analitik. Më shpesh hapi vijues 

është ekzistenca e këtij qëndrimi dhe angazhimi i tij - me fjalë të tjera, argumentimi 

dhe debati me qëllim të vlerësimit kritik dhe komunikimit të qëndrimit tonë 

personal. 

Çdo kush nga ne rregullisht ballafaqohet - gjatë bisedave, diskutimeve, 

kontesteve, bisedimeve - me nocionin “argument”; 

“Argumentet e mia janë ...” 

“Si kundër argument e paraqesë ... “ 

“Mund t’i bashkangjitem argumenteve të ...” 

Me siguri edhe ju shpeshherë e përdorni nocinonin “argument”. Nga cili 

aspekt e bëni këtë? 

Detyra: Përcaktoni se ç’kuptoni me “argument”. 

Përvoja tregon se me “argument” lidhen shumë kuptime: 

Pikpamje Mendim i skjaruar Mendim logjik 

Mendim themelor Dëshmia Fakti i dëshmuar 

Ideja përfundimtare Bindja E vërteta 

Rregullshmëria Pohimi i gjithvlefshëm Konkluzioni 

Ç’është atëherë në fakt argumenti? 

Në këtë moment nuk do të synojmë të japim përkufizim shkencor. Duhet të 

shqyrtojmë disa karakteristika të argumenteve. 

152

Ndikimi i argumentit 

153 


Padyshim se në politik argumenti duhet të ndikojë ndaj të tjerëve - dhe atë, 

sa më bindës, shpejtë dhe me sukses. Argumenti pa rezultat mund të ketë 

domethënie për hulumtuesin, por për politikanin ai është kurgjë. 

Si ndikojnë te ju shembujt me argumentet e shënuara më poshtë? 

Shembulli 1 Shembulli 2 

Politikani “A” Politikani “B” 

Bullgaria është vend orthodoks, pasi 

patitë demokristiane janë të fuqishme 

në vendet katolike dhe orthodokse nuk 

duhet synojmë të formojmë demokraci 

krishtere te ne 

Demokristianët posaçërisht janë të 

fuqishëm në Evropë, sepse në raportin 

financiar dhe politik i përkrahin partitë e 

ngjajshme, në Bullgari duhet të formohet 

partia demo-kristiane. 

Detyrë: Përcaktoni se ç‘u pëlqen në argumentet e theksuar dhe çka jo? 

Shembulli 1 Shembulli 2 

Ndikimi i argumenteve tek ju është vendimtar për bindshmërinë e tyre, 

sepse me argumente përcaktohemi për “pro” ose “kundër” një veprimi të caktuar, i 

cili do të ndodh në të ardhmen - siç është rasti për të vendosur rreth formimit ose jo 

të partisë demokristiane në Bullgari. 

Edhe pse e dimë, se çfarë do të ndodh nesër, vendimet për të ardhmen 

duhet të merren sot. 

Praktika tregon se më bindës janë ato argumente, të cilat përveç “dëshmive 

të fuqishme”, përmbajnë edhe “pikëpamje përkatëse”. Ato duhet tu përgjigjen si 

mendimit tuaj të deri atëhershëm ashtu edhe personalitetit që i mbron. 

Ose: 

Për mua argumente më bindëse janë ato, të cilat së pari, e përkrahin 

mendimin tim, dhe së dyti, prezentimi i tyre do të më shtojë besimin 

Nga kjo rrjedh se a do të ketë qëndrim negativ tek njerëzit të cilët janë të 

interesuar për temën.


Krijimi i argumentit 

Ti kthehemi shembullit të paraqitur dhe t’i shqyrtojmë edhe njëherë 

argumentet nën pikat 1 dhe 2 duke zbuluar edhe elemente të veçanta tek to. 

Detyra: Ndiqni, se si ata të dy, duke u nisur nga qëndrimi i tyre 

personal bëjnë konkluzionin e vet. 

1. 2. 

Qëndrimi fillestar Qëndrimi 

fillestar 

--------------------- ---------------------- 

Konkluzioni Konkluzioni 

Detyra: Përshkruani se si janë antagonizmat në përmbajtjen gjatë 

sjelljes së njëri tjetrit? 

1 ndaj 2: ------------------------------ 

2 ndaj 1: ------------------------------ 

Në këtë mënyrë tani më jeni gatshëm për pyetjen se si të ndërtoni 

argumentin tuaj personal dhe si mund të reagoni me kundër argumente. 

Fakte, shkaqe, kërkesa 

Pyetje: Cilat nga pohimet e mëposhtme sipas jush janë argumente? 

“Millosheviqi bën pastrim etnik në Kosovë, prandaj NATO-ja duhet ta 

bombardojë Jugosllavinë”. 

Qeveria duhet të investojë për përfundimin e CEA “Belenje” sepse prodhimtaria e 

energjisë bërthamore është rruga e vetme për sigurimin e zhvillimit ekonomik të 

Bullgarisë. 

“Në Bullgari ekzistojnë shumë të varfër. Qeveria duhet të krijojë programe 

sociale për ndihmuar ata, sepse Bullgaria sipas kushtetutës është shtet social”. 

154

Pyetje: Ku e dini se janë argumente? 

155 


Tani më shqyrtuam njërën nga mundësitë. Kërkesat mund të vlerësohen nga 

aspekti i bindjes së tyre - sa më të dukshme të jenë për mua, aq më të shpejta bëhen 

argumente. Në këtë rast cilësia e argumentit vlerësohet sipas forcës bindëse, ashtu 

që ai të pranohet nga dëgjuesit. Por kjo, në fakt nuk mjafton. Ekzistojnë kritere, me 

ndihmën e të cilave mund të provohet se a është argument një deklaratë e dhënë ose 

jo. 

Për argumentin nevojiten tre pjesë përbërëse: 

1. Kërkesa - “pro” ose “kundër”, asaj që argumentohet. 

Ky është konkluzion e argumentit politik dhe rëndom është objekt 

mospajtimesh apo konflikti. Kjo është pasojë logjike e informatës së caktuar dhe 

mund të theksohet me fjalët “nga kjo del se” “prandaj”. (“Millosheviqi bën pastrim 

etnik në Kosovë, prandaj NATO-ja duhet ta bombardojë Jugosllavinë”). 

2. Informata - faktet, të cilat përshkruajnë një gjendje të caktuar (si është 

në moment). 

Kjo është pikë themelore për çdo varg të argumenteve. Ajo mund të 

shprehet në forma të ndryshme. Për shembull: 

Përshkrimi statistikor “Rezultatet e shfrytëzimit të energjisë elektrike 

tregojnë se ajo është më e lirë në krahasim me burimet tjera të energjisë”. 

Konkluzioni i ekspertëve (“mendimi i shumicës së ekspertëve është se 

energjia bërthamore është më praktike dhe më efektive)”. 

Vlerë ose nevojë (“kemi nevojë për më shumë centrale bërthamore që të 

sigurojmë zhvillim ekonomik”). 

Arsyetimi 

- Parimi i pranuar përgjithësisht nga i cili nisemi (që duhet të vlejë). 

- Element në argumentin politik, i cili lejon të aplikohet nga informata në 

kërkesë politike. 

Roli themelor është që ta shpiejë informatën relevante politike në kërkesë 

politike, që është objekt mospajtimesh dhe konflikti, dhe në lidhje me këtë të 

paraqesë shkaqet për përkrahjen e kërkesës. 

Shembull: “Millosheviqi bën pastrim etnik në Kosovë, prandaj NATO-ja 

duhet ta bombardojë Jugosllavinë”.


Nuk ekziston bazë për zgjidhje, ndërsa në fakt (të paktën për NATO-n), 

politika e jashtme duhet të bazohet në mbrojtjen e të drejtave të njeriut në vendet 

tjera. 

Që të jenë më bindës argumentet tuaj nuk është e rëndësishme që vetëm t’i 

përmbajnë këto tre elemente. Duhet të emëroni fakte dhe shkaqe të tilla që janë 

adekuate, ndërsa gjithashtu, faktet dhe shkaqet të shpiejnë te kërkesa. Vetëm 

atëherë kur janë të pranishme shkaqet përkatëse, faktet përkatëse dhe kërkesa e tyre 

përkatëse është i pranishëm edhe argumenti i plotë dhe përfundimtarë. 

Fakti E 

Shkaku 

Në çka bazohet 

TË JETË 

Vlerësimi juaj? 

“pro” ose 

Nga ky aspekt dy shembujt e parë nuk janë argumente, sepse mungojnë 

elementet e nevojshme. 

Argumenti që përmbanë shkakun, faktet dhe kërkesën mund të duket si në 

këtë shembull të tretë. 

Shkaku Bullgaria sipas Kushtetutës është shtet social 

Fakti Në bullgari ka shumë të varfër 

Kërkesë Qeveria duhet të krijojë program social për të ndihmuar të varfërit 

gjithë. 

Kërkesë 

Pse jani “pro” ose 

“kundër”? 

Përveç kësaj rjedha e mendimit të ky shembull është e kuptueshme për të 

Një argument duhet t’u përgjigjet këtyre dy kërkesave - të jetë si i 

kuptueshëm, ashtu edhe plotësisht i ndërtuar në raport struktural. 

* Duhet të shprehet qartë një mendim, në fakt, duhet të formulohet ashtu që 

ta kuptojnë të tjerët; 

* Duhet të përfshihen të trija pjesët - kërkesa, faktet, shkaku. 

156 

DUHET 

Pse jëni 

“kundër”?

157 


Fakti se argumenti i juaj është i plotë dhe i kuptueshëm, ende nuk do të 

thotë se të gjithë pajtohen me mendimin tuaj. Por, në këtë mënyrë ju keni bërë 

hapin e parë për t’i bindur. 

“Pro” dhe “kundër” 

Deri tani e shqyrtuam argumentin e caktuar, të izoluar. Në fakt, tani duhet 

të gjejmë kundër argumente të argumenteve. Në praktikën politike kjo qasje 

shfrytëzohet rregullisht me qëllim që të reagoni me kërkesë me të cilën nuk 

pajtoheni. 

Në shembullin e ardhshëm argumentohet në dobi të votimit për besimin 

ndaj Qeverisë. Përpiquni t’i kundërveheni kësaj me kundër argument përkatës. 

Deputeti X: 

“Hulumtimet e mendimit publik tregojnë se besimi ndaj Qeverisë ka rënë 

nën pikën kritike. Hulumtuesit çdo herë janë të saktë në vlerësimin e vet, prandaj 

Qeveria duhet të kërkojë votbesim në Parlament”. 

Për këtë qëllim më mirë është të studijohen argumentet e shembullit të dhënë. 

Detyra: Shqyrtoni në radhë të parë argumentet nga aspekti i pyetjes çfarë 

kërkesa, fakte dhe shkaqesh propozojnë ata. Pastaj, kundërvihuni këtyre fakteve dhe 

shkaqeve: formuloni kundër argumentin tuaj personal me ndihmën e këtyre kundër 

fakteve dhe shkaqeve. 

Ashtu si ju edhe Y ka përpunuar kundër argumente: 

“Në sistemin demokratik politik mendimi publik vërtetohet në zgjedhje. 

Pasi në zgjedhjet e fundit partia në pushtet mori besimin e pjesës më të madhe të 

qytetarëve bullgar, nuk ka kurrfarë lloj arsye të kërkohet votbesim për Qeverinë”. 

Por, megjithatë, mbase keni me çka t’i kundërveheni kësaj deklarate.


Detyra: kërkoni ashtu si më parë elementet e argumentit dhe sërish kundër 

faktet dhe kundër arsyet e mundshme. 

Me këto elemente tani më mund të formuloni kundër argumentin ndaj X. 

Ju me vëmendje i hulumtoni argumentet e të dyve. Nëse ato dallohen, ku 

ekziston mundësia e harmonizimit ndërmjet të dyve? Ku dallimet janë të 

pakalueshme? 

Që tu përgjigjeni këtyre pyetjeve, në radhë të parë duhet t’i krahasoni 

kërkesat, faktet dhe arsyet përkatëse. 

Detyra: Krahasoni kërkesat faktet dhe arsyet përkatëse dhe tregoni se me 

të cilat fakte dhe arsye ato mund të harmonizohen e me cilat jo. 

Të kuptuarit është i 

pamundshëm 

Të kuptuarit është i mundshëm 

Fakte Shkaqe 

Me ndarjen e këtillë të fakteve dhe arsyeve të të dyja palëve ju keni bërë 

hap të rëndësishëm që t’i qaseni në mënyrë të ndryshme argumenteve. Në këtë 

mënyrë keni krijuar bazën se jeni në gjendje me vetëdije të orjentoni atmosferën e 

diskutimit. 

Ankesa 

Çka do të thotë, në fakt të keni mendim tjetër? Kjo do të thotë se ju e hidhni 

poshtë kërkesën. Çka nënkupton kjo nga ana e saj? 

Si një argument i plotë kërkesa përkrahet nga faktet dhe arsyet përkatëse. 

Kjo do të thotë se gjithnjë kur hidhni një argument të dhënë, ju në fakt, i hidhni 

faktet ose argumentet. 

Nëse nuk pajtohemi me faktet ose arsyet, kjo mund të ketë dy shkaqe: 

* Ju mund t’i hidhni poshtë faktet ose arsyet, sepse dispononi fakte ose 

arsye të tjera; 

* Ose kur dispononi fakte ose arsye më të mira ose të tepërta, të cilat mund 

t’i zgjerojnë faktet dhe arsyet e kundërshtarit. 

158

159 


Nga ajo se a do t’i hidhni poshtë ose do t’i zgjeroni argumentet e partnerit 

që diskuton, varet shumë atmosfera e diskutimit. 

Nëse keni fakte dhe arsye të kundërta, ju e atakoni argumentin e 

kundërshtarit tuaj. Në të kundërtën, nëse e zgjëroni argumentin e tij me fakte dhe 

arsye më të mira ose plotësuese, ju e bëni zgjerimin e argumentit të kundërt. Në 

rastin e parë rezultati është konfrontim, në të dytin - bashkëpunim në të ardhmen e 

afërt. 

Argumenti i kundërshtarit Hidhet poshtë Përpunohet 

c Kundërfakte kundërshkaqe Më të mira/fakte 

ose shkaqe 

plotësuese 

lë përshtypjen për Sulm Lidhje 

dhe shpie më shpejt te Konfrontimi Bashkëpunimi 

e bënë kundërshtarin Agresiv qëlimmirë 

Nëse dëshironi të kontrolli dhe orjentoni atmosferën e diskutimit kuptohet 

se duhet të dispononi shumë mundësi për reagim ndaj kundërshtarit tuaj. Në këtë 

aspekt ekzistojnë katër mundësi parimore: 

* t’i hidhni poshtë faktet, t’i hidhni poshtë arsyet, t’i zgjeroni faktet, t’i 

zgjeroni arsyet. 

Hedh poshtë 

Zgjerohet 

Fakte Shkaqe 

Zbatimi i këtyre mundësive do të ilustrohet për shembull, me kontestin e 

ndërtimit të elektro-centralit bërthamor “Belenje”. Të ndjekim një debat të 

ngjashme ku shkëmbehen argumente të tërësishëm: 

A: 

Disa qeveri bullgare kanë marrë vendime për përfundimin e ndërtimit të 

ECB “Belenje” dhe nëse një gjë e tillë nuk realizohet do të pësojë shumë autoriteti i 

institucioneve shtetërore. 

B:


Për përfundimin e ECB janë të nevojshme disa miliardë dollarë, të cilat 

nuk i kemi. Që të çojmë politikë të stabilitetit financiar duhet të heqim dorë nga ky 

qëllim. 

A: 

Pavarësisht se sa do të na kushtojë tani, këto mjete do të ripërtërihen 

shpejtë dhe do të nisin të sjellin përfitim dhe prandaj, nëse politika jonë është 

afatgjate, duhet të vazhdojmë me ndërtimin e ECB “Belenje”. 

B: 

Energjia bërthamore është e rrezikshme dhe mund të ndikojë keq te 

shëndeti i qytetarëve bullgare, prandaj duhet të hidhet poshtë ideja për përfundimin 

e centralit atomik në Belenje. 

Duke marrë parasysh këto katër mundësi, do të mund të reagonim në këto 

mënyra që vijojnë: 

1. 

Fakte Shkaqe 

A Pohon Përfundimi është bërë Autoriteti i institucioneve 

B mohon Ka edhe zgjidhje tjera Me rëndësi janë vetëm 

aspektet ekonomike 

C zgjeron Bashkësia ndërkombtare gjiashtu është 

kundër 

2. 

160 

Me rëndësi janë vetëm 

aspektet ekonomike 

Faktet Shkaqet 

B pohon Shpenzime të mëdha a mjete s’kemi Politika e stabilitetit 

financiar 

A mohon Shpenzimet do të jenë dukshëm të vogla Shfrutëzimi i të dhënave 

të objektive 

A zgjeron 

3. 

Investicionet shpejtë do të paguhen Afat të gjatë në politikë 

Fakte Shkaqe 

A pohon Kryerja pagohet Aspektet ekonomike 

B mohon Shpenzimet asnjëherë nuk do të 

paguhen 

Shteti duhet të kursejë 

B zgjeron E pranueshme është për vendin Përvojë në energjinë 

bërthamore

161 


4. 

Fakte Shkaqe 

B pohon Energjia bërthamore është e 

rrezikshme 

Shëndeti i popullsisë 

A mohon Kjo nuk është vërtetuar, ndërsa efekti Me rëndësi është 

është i pakontestueshëm 

efektiviteti 

A zgjeron Eksistojnë burime tjera të mjaftueshme Lidhja e efektivitetit me 

energjie 

sigurinë 

Të gjitha këto lloje na tregojnë qartë se si mund të orjentohet diskutimi. Për 

shembull, çdo hedhje poshtë nuk i jep mundësi kundërshtarit që të shprehet 

ndryshëm përveçse të mbrohet rreptë. Zgjerimi ka efekt tjetër - ai i zbulon 

mundësitë për të vazhduar diskutimi dhe për të gjetur zgjidhjen e pranueshme 

reciproke. 

Të dëgjuarit aktiv 

Kur nuk flisni, por vetëm dëgjoni nuk do të thotë se jeni pasiv. Përkundrazi 

që t’i kuptoni fjalët e kundërshtarit tuaj, ju jo vetëm duhet t’i dëgjoni, por t’i ndiqni 

ato dhe t’i kuptoni. 

Kur i përgjigjeni argumentit nuk duhet të fillon drejtpërdrejtë (siç ndodh 

kjo shpesh), por më mirë është të nisni duke përsëritur atë që ai e ka thënë. 

Mendimin tuaj duhet ta theksoni pasi do të përsërisni me sukses qëndrimin 

e tjetrit. 

Nëse e bëni këtë, do të vëreni sa vijon: 

* Çdo njëri është i detyruar të shfrytëzojë fjali të shkurtëra “që përsëriten” 

* Koha e fjalimit duhet të jetë e shkurtë 

* Duhet të prezentohet informata shumë e shkurtër 

* Ajo që thuhet duhet të kuptohet nga të tjerët 

* Gjatë përsëritjes zbulohen sulmet dhe akuzat e pa baza 

* Oratori dhe dëgjuesi të koncentrohen te përmbajtja 

* Atmosfera të jetë e përshtatshme 

* Asnjëri të mos e ndërpres tjetrin 

* Nëpërmjet përsëritjes fitohet kohë për përgjegjen vetiake 

* Çdo një mund të bëjë kontrollin se a kuptohet ajo që është thënë 

* Përsëritja bën të mundshme eliminimin e agresivitetit 

* Derisa tjetri përsërit, mundem edhe njëherë t’i paramendoj gjërat


mirë. 

* Tjetri i palës kundërshtare i formulon mendimet e mia më mirë, më me 

elegancë, më të qarta 

* Çdo një e përsërit atë qe e ka thënë tjetri dhe në këtë mënyrë njihet më 

mirë me të 

* I dëgjoj mendimet e mia nga tjetër njeri dhe kjo më bën të ndjehem më 

NJËZET E NJË MËNYRA PËR T’U “BALLAFAQUAR” ME 

ARGUMENTET E KUNDËRSHTARIT 

1. Kundërshtimi i fakteve 

Gjatë një diskutimi faktet nuk mund të dëshmohet tërësisht dhe as të 

kundërshohen tërësisht. Prandaj, ky mjet është njëkohësisht edhe i fuqishëm edhe i 

dobët! 

2. Kundërshtimi i shkaqeve 

Shkaqet dhe pasojat shpeshherë nuk mund të dallohen lehtë. Mund, për 

shembull të kundërshtoni se një proces në fakt është shkaktuar nga një tjetër ose do 

të shkaktojë pasoja të tjera. 

3. Ndarja dhe veçimi 

Një ide e caktuar mund të veçohet në shumë pjesë dhe të plotësohet duke 

folur. 

4. Krahasimi 

Nënvizohen disa raste paralele të cilat e përkrahin idenë tonë, si dhe rastet e 

ngjashme që dëshmojnë kundër mendimit të kundërshtarit. 

5. Vënien në dukje e sjelljes së kundërshtarit 

Ngjashëm si krahasimi si dhe mënyrën e më poshtme. 

6. Demant ad absurdo 

Vehet në dukje se kundërshtarit nuk i përmbahet rregullave të veta 

personale, ndërsa përpiqet që ato të na i imponojë; ndonjëherë theksohet edhe 

argumentet që kuptohen vetvetiu. (shembull: “njeriu duhet të ruhet nga korenti, 

ashtu që do ta ndërpres tërësisht qarkullimin e ajrit”). 

7. Argumentet të cilat shpiejnë tek më e madhja ose më e vogla 

Vehen në dukje shembujt më të mëdhenjë (më të vegjël) dhe “dëshmohet se 

me këtë qëllim mund të arrihet edhe më pak (ose më shumë)”. 

8. Ajo që vlen për të gjithë 

“Nëse të gjithë sillen ashtu!” ose në të kundërtën: “Kjo që e dua nuk ka 

pasoja të përbashkëta, por është përjashtim”. 

162

163 


9. Ndikime në vazhdime (rezymeja) 

Ngjashëm si me tetën “nëse kjo vazhdon kështu!” - “deri tani kemi bërë 

disa herë lëshime, prandaj ka ardhur fundi”. 

10. Shtrembërimi i argumenteve të kundërshtarit 

Krijohet figurë artificiale, e cila atëherë me sukses do të “mposhtet”. 

11. Dy anë 

Nënvizohet se çdo gjë ka mangësi, por edhe përparësi të vlefshme, të cilat 

janë në numër më të madh. 

12. Si njërën, ashtu edhe tjetrën 

Ngjashëm me 11. Qëllimet dhe harmonizimet e kundërthënieve. 

13. Kontest rreth anës së sigurtë 

Sillen elemente të reja të sigurisë dhe të mundësive. Mund të jetë mjet për 

sqarimin e problemit, por edhe për mbulimin e tij. 

14. Ikja te e përbashkëta 

Shembull: nxënësi ia tregon babës së tij librezën shkollore, plot me nota të 

dobëta, me fjalët: “baba ke të drejtë kur gjithnjë thotë se kryesorja është shëndeti”. 

15. Ikja te specifikat 

(Nga rastet plotësisht private bëhen konkluza të përgjithshme dhe si hap i 

ardhshëm i kthehesh rastit me dëshmi, i cili paraqitet si i rrezikshëm: konkluzat e 

përgjithsuara shpesh herë janë aq të dukshme, sa edhe të gabuara. Për shembull: i 

gjeni disa politikanë të korruptuar dhe konkludon: politika e dëmton karakterin. 

Ana e sigurtë se karakteret e këqija mund ta prishin politikën, nuk merren parasysh. 

Njëri nga mjetet më të këqija dhe më të rrezikshme). 

16. Dënimi me përalla të përgjithshme 

Rasti i posaçëm i përgjithësimeve: argumentet e kundërshtarit tregojnë se 

sa e ka mendimin të vjetëruar, se çfarë politike të ndyrë ndjek etj. 

17. Citimi i autoriteteve 

(Gjithnjë do të gjendet njëfarë autoriteti botëror, i cili më tani ka thënë 

diçka të ngjashme me temën dhe kështu na çliron nga kërkimi i dëshmive). 

18. Kundërshtimi i çështjes 

(Shprehim dyshim, se a është shtruar çështja në përgjithësi drejt, a është 

legjitime, a lidhet me problemin, a është konstruktive). 

19. Taktika e zbulimit të origjinës së argumentit të kundërshtarit


(Dëshmojmë se me këtë kundërshtari nuk thotë asgjë të re, por se disa 

urtësi i ka marrë nga ndonjë ose diku. Me këtë vetëm i mbulon interesat e veta 

personale ose interesat e atij nga i cili i ka marrë). 

20. Taktika kur i jepet e drejta kundërshtarit 

(Lënia e kundërshtarit me “duart bosh”, me ç’rast i japim të drejtë që ai 

edhe mëtutje ta shpreh me pasion problemin e vet. Shpesh sjell mangësi taktike - 

duhet të jeni të përgatitur për kundërsulm të papritur). 

21. Taktika e habisë 

(Ta habisish kundërshtarin me ndërrimin e shpeshtë të temave dhe 

dëshmive dhe ta shpiesh të heqi dorë nga qëllimi i tij. Nuk rekomandohet). 

Siç mundët të bindeni, shumë prej këtyre “shkathtësive” nuk janë të 

rekomandueshme. Gjithnjë në fakt, me përparësi është që t’i dini, se mund të ndodh 

që kundërshtari i juaj t’ju sulmojë nëpërmjet ndonjërës prej këtyre mënyrave. Kjo 

do të thotë se do tu ndihmojë t’i dalloni përgjithësimet legjitime nga ato jo 

legjitime. Të kërkoni qëndrueshmërinë e vendimit tuaj personal, por edhe t’i dalloni 

argumentet nga pseudo-argumentet. 

164

Kreu i tretë 

KOMUNIKIMI POLITIK 

Komunikimi politik është i vjetër sa edhe vetë politika. Në fillim me këtë 

termin kuptohej të mësuarit e komunikimit ndërmjet sunduesve dhe të sunduarve. 

Më vonë shkëmbimi i diskutimeve ndërmjet politikanëve në pushtet dhe atyre të 

opozitës, më së shumti gjatë fushatës paraelektorale. Fusha hulumtuese zgjerohet 

dhe përfshihet roli i mediumeve për formimin e mendimit politik, pastaj – ndikimi i 

sondazheve sociologjike në jetën politike dhe sjelljen politike të njerëzve. Sot 

komunikimi politik përfshinë të mësuarit e rolit të komunikimit në jetën politike në 

kuptim më të gjërë, që i përfshinë si mediumet dhe sondazhat e mendimit publik, 

ashtu edhe marketingun dhe reklamën politike. Ky përcaktim i përbashkët është 

përqëndruar në faktin e numrit gjithnjë e më të madh të aktorëve politik. 

Komunikimi politik është çdo lloj komunikimi që ka si objekt politikën. Ky 

përcaktim i shkurtër ka përparësi sepse i përfshinë dy karakteristikat më esenciale të 

politikës bashkëkohore: zgjerimi i sferës politike me ritjen e numrit të problemeve 

dhe të aktorëve, të ngërthyer në fushën politike, dhe ritjen e rolit të komunikimit. 

Komunikimi politik jo vetëm që i shkatërron antagonizmat në politikë nëpërmjet 

debatit dhe nëpërmjet arritjes së koncenzusit, por në fakt i jep saktësi antagonizmit 

politik të demokracisë bashkohore, e cila shprehet NË dhe NËPËRMJET 

komunikimit (dhe jo nëpërmjet, për shembull, revolucioneve). Sepse problemi më 

serioz sot është jo vetëm që të përkrahet modeli demokratik, por ai të adaptohet 

ndaj një shoqërie, rrënjësisht i ndryshueshëm nga shoqëria ku është formuar modeli. 

Komunikimi politik është fushë përleshjesh të diskutimeve, të cilat kanë si 

objekt politikën dhe qëllimi i të cilave është pushteti i interpretimit politik të 

realitetit. Ideja themelore është se sot politika po e merr karakterin e vet publik 

nëpërmjet mediumeve, domethënë politika “bëhet reale” jo nëpërmjet përvojës 

personale të njerëzve, por nëpërmjet pamjes së saj mediale. 

165

Kreu i tretë KOMUNIKIMI POLITIK 

Çka duhet të mbajmë mend? 

1. Komunikimi objektiv në mediume është jo objektiv. 

M E 

M2 S 

S1 

Ngjarja (E) pranohet nga njeriu (M). Ngjarja tani më e kapur (E1) është 

prodhim i aktivitetit të pranueshëm dhe njëkohësisht me këtë – prodhim i 

mediumeve i transformuar në faktorë specifik selektiv dhe kontekstual. Ato 

formojnë dallime ndërmjet E dhe E1. 

Boshti vertikal tregon rrëfimin e ngjarjes. Pas kësaj duket se ajo është 

prodhim i pjesshëm i vetëdijës (teksti i shkruar, fjalim, fotografi, film i krijuar nga 

autorë) dhe pjesërisht është prodhim i konvencave specifike për përdorimin e këtyre 

sistemeve, domethënë, varet, për shembull, nga zhvillimi historik i mediumeve. 

Këto elemente formale (S) kombinohen me elementet reale të ngjarjes (E). 

Horizontalja tjetër tregon se si tani më SE e formuar kapet nga njeriu i dytë 

(M2-anëtar i auditoriumit të një mediumi të caktuar) domethënë tregon se si ngjarja 

SE lexohet, shihet, dëgjohet nga M2. Edhe këtu gjithashtu ekziston transformim 

kështu arrihet dallimi ndërmjet SE dhe SE1. 

Kjo shemë e Xhorxh Gërgnarit tregon se sa është e pamundur arritja e 

neutralitetit dhe objektivitetit në mediume dhe në mesazhe, të prezentuara nga to. 

2. Komunikimi masiv shtron një varg problemesh gjatë shfrytëzimit të tij 

për qëllime politike, të cilat rjedhin nga specifikat e tij të veta. 

Komunikimi reflektues rëndomë konsiderohet si mjaft i rëndësishëm. Në 

fakt, pasi nga ai nuk mund të merret informatë e vërtetë për cilësinë e kapjes së asaj 

që kumtohet, ai bëhet i rëndësishëm për politikanët vetëm duke marrë parasysh 

krijimin e bindjes politike te auditoriumi për të mundur që të ndikojë në vendimet 

dhe sjelljet politike. 

Gjatë komunikimit publik kapen tone të ndryshme nga karakteri i vet: 

teknike, semantike, nga mjedisi. Ato mund të ndikojnë ndaj asaj që kapet edhe 

gjatë interpretimit të kumtimit. 

166 

E1

3. Efektet kryesore të funksionimit të mediumeve, të cilat ndikojnë ndaj 

konstruimit të vet komunikimit politik janë: 

• mediumet formojnë rendin e ditës (manipulimi mund të zhvillohet në 

dy drejtime: duke i zgjedhur ngjarjet dhe nëpërmjet hierarkisë së tyre 

sipas rëndësisë); 

• mediumet e rrisin mendimin tani më të formuar: 

- memoria selektive (mozaike, e lidhur me problemet e selektimit në nivel 

të kapjes, kuptimit dhe mbajtjes mend të kumtesave) 

- kuadri (klima) e komunikimit – këtu bëhet fjalë për kushtet e 

përgjithshme në të cilat kapet komunikimi dhe të cilat drejtpërdrejtë shprehen në 

mënyrën e kapjes dhe mbajtjes mend të komunikatave. Rol themelor luajnë grupet 

referente, të cilat kanë ndikim të drejtpërdrejtë në sjelljen dhe formimin e mendimit 

të personalitetit të caktuar. 

• mediumet formojnë mendime, kur bëhet fjalë për ndonjë risi dhe kur 

bëhet fjalë për t’i u përmbajtur trendeve dhe mendimeve ekzistuese. 

• mediumet sigurojnë personifikimin e çdo veprimtarie, domethënë 

nëpërmjet tyre ndërtohen imixhe .. personale, kooperuese ose të ideve. 

167


STRATEGJIA E KOMUNIKIMIT 

Një strategji jo në mënyrë të domosdoshme shprehet nëpërmjet fushatës së 

suksesshme, por ajo gjithnjë ndihmon. Strategjia është e nevojshme, por jo kusht i 

mjaftueshëm për cilësinë e krijimit. Strategjia e mirë e komunikimi nuk e garanton, 

por u mundëson kushte më të volitshme. 

Përse shërben strategjia e komunikimit? 

1. Ajo është mjet, që ndihmon për koherencën, koncenzusin dhe 

kontinuitetin: * Strategjia në komunikim i lidh qëndrimet e komunikuesit me 

strategjinë e marketingut. Reklama është në shërbim të marketingut dhe gjithnjë 

duhet të jetë në vendin e vet, domethënë të ndjek strategjinë e marketingut. 

* Strategjia e komunikimit është rezultat i mendimit të përbashkët, 

kolektiv. Ajo duhet të arrijë koncenzus, që të mund të niset nëpër një rrugë të 

caktuar dhe nuk mund të ndryshojë çdo ditë në pajtim me disponimin e disa 

njerëzve. 

* Strategjia e komunikimit është instrument për homogjenizimin ndërmjet 

të gjithë atyre që janë brenda dhe jashtë një organizate – ndikon për zgjidhjen e 

detyrave të ndryshme nga të cilat lind një fushatë. Çdo njëri, pavarësisht se për çka 

është ekspert ka ide ç’duhet të bëjë, dhe në këtë mënyrë e orjenton punën e të 

gjithëve në një drejtim. 

* Ajo është instrument për kontroll, sepse rezultatet nuk mund të 

vlerësohen, nësemë parë nuk janë formuluar në tërësi. 

2. Ajo është mjet për krijimin e kulturës politike. Formulimi i mirë i 

situatës i problemeve të komunikimit i boshteve themelore të ndjekjes – ajo 

ndihmonë idetë, ndonjëherë të formuluara në mënyrë intuinitive , të mos sillen adhok. 

Përgatitja e strategjisë së komunikimit është punë e tërë ekipit dhe kjo është 

shenjë e pjekurisë së organizatës politike. 

Të pajtoheni me një strategji të komunikimit do të thotë të impononi 

dialogun për çështjet fundamentale. 

3.Strategjia e komunikimit është edhe ana formale e jashtme e paraqitjes së 

problemeve dhe të mënyrës se si do t’i zgjidhin. Prezentimi i natyrshëm sistematik i 

168

169 


qëllimeve dhe i mjeteve si tërësi është më bindës se sa paraqitja jo e organizuar e 

bindjeve dhe e intuitave. Nga kjo del se një strategji mund ta “rrëxojë” një fushatë. 

Kush duhet të vendos se si të jetë strategjia e komunikimit? 

Në vend të parë qëndron përgjegjësia e komunikuesit, por organizata nuk 

mund të përjashtohet. Ato jo vetëm që janë koautor, por njëkohësisht janë 

përgjegjës për të. 

Elementet 

Strategjia e komunikimit është përmbledhje e zgjidhjeve themelore dhe 

reciprokisht të varura në lidhje me qëllimet që duhet të arrihen dhe e mjeteve 

themelore, që duhet të realizohen. Kjo do të thotë tu përgjigjesh dy pyetjeve 

themelore: 

1. Ç’duam të arrijmë? 

• Cilat janë qëllimet? 

• Cilat janë grupet e dedikimit? 

2. Si duam që t’i arrijmë? 

• Me çfarë mjete? 

- Si është strategjia e krijimit? 

- Si është strategjia e mediumeve? 

- Sa është buxheti? 

• Si është planifikimi i kohës? 

Problem kryesor është radhitja e këtyre përgjegjeve që i përbëjnë 

strategjinë. Mund të formulojmë pesë faza themelore: 

Nisemi nga strategjia e marketingut, që do të thotë: 

- Qëllimet e marketingut; 

- Grupet e dedikimit; 

- Qëndrimet; 

- Plani i aktiviteteve: 

a) Zgjedhja e elementit “shtytës”; 

b) Formulimi i marketing-mix 

2.Bëjmë analizë – diagnozën e situatës të komunikuesit dhe të tregut ku veprojmë. 

3.Përpunojmë strategjinë e komunikimit. 

4.E aktivizojmë sipas planit fushatën. 

5.I kontrollojmë rezultatet dhe i modifikojmë zgjidhjet në rast nevoje.


Analiza diagnostike e situatës së komunikuesit. 

Rrjeti i analizës: 

1. Shoqëria 

• Formulimi: kur? Në ç’formë? Në ç’farë situate? Në ç’shkallë 

lidhshmërie? 

• Historia e saj: ngjarjet kryesore, zhvillimi nëpër vite (vëllimi i 

përbashkët, marrëveshja, aktiviteti, konkurenca) 

• Qëllimi i shoqërisë: përcaktimet, interesat, motivet për formimin e 

qëndrimit. 

• Organizimi dhe funksionimi: institucionalizimi, strukturat, si përzihen 

në zgjedhje. 

• Senzibiliteti i shoqërisë ndaj ndryshimeve në: ekonomi, gjendjen 

politike, problemet sociale, mendimin publik, problemet 

ndërkombëtare etj. 

• Qëllimet e përbashkëta: a ekzistojnë, a janë të shprehura, si janë 

interesat afatshkurtëra, afatmesme dhe afatgjata (në lidhje me vëllimin, 

marrëveshjet, aktivitetet, konkurencat). 

2. Organizimi politik 

• Përshkrimi i hollësishëm 

• Forcat e veprimit politik: efektiviteti i veprimeve, sporadike ose jo, prej 

kujt janë organizuar apo drejtohen, si zhvillohen, cilat janë metodat 

• Reklama: kush e drejton, sa është efikasiteti i saj, cilat janë detyrat 

e saj, cila është ideja prej çka mvaret 

• A punon me këshilltarë të jashtëm. 

3. Kandidatët (ose platforma) 

4. Konkurenca 

• Konkurentët themelor politik: struktura, admirimi, karakteristikat 

themelore (prani elektorale, idetë, idetë e suksesshme, prania rajonale, 

mundësitë financiare, mendimi i elektoratit për to) 

• Idetë themelore: nomenklatura dhe hierarkia sipas rëndësisë, 

“markave” nacionale – rajonale, mbajtja e llogarisë. 

170

171 


• Me çka idetë tona dallohen nga të tyret: cilësia, aspekti, reputacioni e të 

tjera, cila është përparësia reale specifike, çka mund t’i tërhjek 

zgjedhësit. 

• Nëse nuk ekziston dallimi i tillë, si t’i ndryshoni gjërat, që të ndodhë 

ashtu që: kur, si, në bashkëpunim me cilin 

• Reklama e konkurentëve: buxheti, temat dhe argumentet dhe vlera e 

tyre, të shpërndara në mediume, kush e realizon. 

• Kush është konkurenti i ardhshëm: dhe më së tepërmi në çfarë baze 

mund të na pengojë 

• A ekziston dhe cila është konkurenca indirekte. 

5. “Tregu” 

• Vëllimi perspektivat e zhvillimit 

• Struktura 

• Me çfarë instrumentash e analizojmë 

6. Përhapja 

• Gjeografike: A është vetëm nacionale, nëse është rajonale, atëherë në 

cilat rajone, a duhet t’i përfshijë rajonet tjerë, cilët dhe kur. 

• Si arrihet në terren: datat, përhapësit 

7. Kanalet 

• Cilat janë kanalet komunikuese, si është proporcioni që do ta realizojë 

çdo kanal, si do të zhvillohet ky realizim i proporcionit, sipas çfarë 

parimesh i zgjedhim kanalet dhe sistemin e ndarjes, a munden edhe 

kanalet e tjera, a jeni përpjekur nëpërmjet tyre, me çfarë rezultatesh, 

politika e konkurentëve themelorë në këtë fushë. 

• Gjatësia mesatare e ciklit të përhapjes 

• Sjellja e elektoratit ndaj prodhimit: cilësia, kapja, paraqitja, nevoja, 

çmimi


Si t’i shesim idetë tona? 

Gjashtë rregulla për bindje efektive 

1. Përcaktoni saktë qëllimet tuaja dhe grumbulloni informata 

plotësuese. Vendosni çka dhe përse dëshironi ta arrini qëllimin. Grumbulloni të 

gjitha faktet që i shkojnë për shtati tezës suaj. Përjashtoni argumentet 

emocional, që ta vlerësoni drejt bazën faktike për marrjen e vendimeve. 

2. Kuptoni se ç’dëshiron “pala kundërshtare”. Asnjëherë mos e 

nënçmoni rezistencën e natyrshme të njerëzve ndaj ideve dhe ndryshimeve të 

reja. Rezistenca është më e madhe, kur e prek konkretisht një personalitet të 

caktuar. Prandaj, duhet nga përpara tu përgjigjeni pyetjeve që njerëzit i 

parashtrojnë kundër jush: “çfarë rëndësie ka kjo për mua?”, “Çfarë mund të 

humb?”, “Çfarë mund të fitojë?”. Çelsi i suksesit është në aftësinë që ta shihni 

propozimin tuaj nga qëndrimi i të tjerëve. Kështu mund t’i parashihni 

kundërshtimet e tyre dhe t’i prezentoni idetë tuaja në atë mënyrë që të të jenë 

tërhjekëse për ta. Prandaj, dëgjoni me vëmendje dhe përpiquni ta kuptoni 

pikëpamjen e tyre. Paraqitni tezat ashtu që t’i theksoni përparësitë e 

personaliteteve të veçantë dhe t’i zvogëloni kundërthëniet dhe frikën nga 

ndryshimet. 

3. Përgatisni propozim të thjeshtë dhe tërhjekës. Ekspozeja duhet të 

jetë sa më e thjeshtë dhe të mos i shmanget idesë themelore. Nënvizoni 

përparësitë. Mos i leni anash anët e dobëta. Ekspozeja duhet të jetë me 

gratacion, që të shkaktojë befasi. Jeni të gatshëm për kundërvënie eventuale. 

4. Tërhiqni “të tjerët” në anën tuaj. Ftoni të marrin pjesë në diskutim 

dhe të japin kontributin e tyre në veprën e përbashkët. Gjini të paktën bazën 

minimale të përgjithshme, rreth së cilës do të arrini marrëveshje. Mos 

kundërshtoni shpejt. Mos i vini argumentet e të tjerëve në kritikë shkatërruese. 

Ndihmoni që ata të ruajnë identitetin e vet. Gjithmonë linu shtegdalje. 

5. Nënvizoni përparësitë. Shprehni konfirmim dhe bindje. Nuk mund 

të fitoni ithtarë për kauzën, së cilës ju vet nuk i besoni ose nuk prezentoni me 

bindje. Bindja efektive paraqet demonstrimin e bindjes personale. Vini theksin 

ndaj përparësive. Nuk është me aq rëndësi përmbajtja e propozimit, se sa pasojat 

e tij për bashkëbiseduesit tuaj. 

6. Gjini momentin përkatës dhe veproni. Mos e lëshoni momentin kur 

do të nisni t’i bindni, dhe as kur do ta ndërprisni atë. Mos bëni presion ndaj 

bashkëbiseduesve tuaj. Kur do të arrini qëllimin tuaj mos i teproni përsëritjet, 

sepse mund të humbni çdo gjë. Veproni menjëherë para se të tjerët të gjykojnë. 

172

PROPAGANDA, MANIPULIMI 

KONFLIKTI 

Në sistemin shoqëroro-politik ka qëllime plotësisht të qarta, prej të cilave 

themelor është ai që e përkrah dhe modifikon përparimin social. Realizimi i këtij 

qëllimi e detyron politikën të kërkojë njëfarë ballansimi – jo në kuptimin e 

konservatizmit apo mohimit të ndryshimit, por në kuptim të “ballansimit të 

sistemit”: ballansim ndërmjet ndikimeve të brendshme dhe të jashtme, ballansim 

ndërmjet nënsistemeve. 

Në esencë, ekziston një ballansim qendror në çdo sistem politik: 

mirëkuptim ndërmjet sunduesve dhe të sunduarve. Nëpërmjet arritjes së tij sistemi 

politik bëhet njëkohësisht garant për pranimin e regjimit nga ana e të sunduarve dhe 

i të gjithë asaj që përfshinë ai, si dhe i mundësisë që sunduesit t’i imponojnë 

vendimet e tyre që i kanë marrë. Në fakt, këto janë dy aspektet e komunikimit 

politik. 

Pajtimi ndërmjet sunduesve dhe të sunduarve sqaron pse masat e pranuara 

nga sistemi politik paraqiten dhe zbatohen në shoqëri. Kështu sistemi politik luan 

rolin e rregullatorit të atij rendit – harmonizimin e tij, si dhe rënia e tij është rezultat 

i veprimit të tij, që në njëfarë mënyrë varet nga shkalla e lartë e funksionimit 

efektiv të komunikimit. Çdo qytetar i pakënaqur nga sistemi duhet të ndikojë në 

sistemin politik, që të mund të arrijë ndryshimin e rendit. Kjo kërkesë e përcaktimit 

të ri të rendit kolektiv ka si rezultat prishjen e ballansimit në shoqëri, periudhën 

tranzitore, kur vlerat e vjetra janë “harxhuar”, ndërsa ato të rejat janë përcaktuar 

keq. Komunikimi duhet të lejojë sigurimin e legjitimitetit të vlerave, të cilat janë të 

reja, ose nëpërmjet përfshirjes së drejtpërdrejtë tek këto, ose nëpërmjet imponimit të 

simboleve të reja. Me fjalë të tjera, vlerat të cilat shoqëria i thekson nëpërmjet 

sistemit politik, duhet të jenë ato, që shoqëria i kërkon, pranon, i njeh, ky pajtim në 

esencën e vet është rezultat i komunikimit ndërmjet sunduesve dhe të sunduarve. 

Që nga paraqitja e politikës janë ndërtuar dhe janë bërë angazhime për 

teknika dhe metoda të ndryshme të realizimit efektiv të komunikimit ndërmjet 

politikanëve dhe popullit. Forma e parë historike e komunikimit në fushën e 

politikës është propaganda. 

Si veprimtari e institucionalizuar propaganda paraqitet në shekullin e 17-të 

me konstruimin e “konventës për përhapjen e besimit” ndaj Vatikanit. Shekuj të 

173


tërë para kësaj që nga formimi i organizatave të para shtetërore, sunduesit 

shfrytëzonin teknika të ndryshme të ndikimit në vetëdijën e elitës të arsimuar dhe 

masave me qëllim të mbajtjes dhe të vazhdimit të sundimit të tyre. Që nga kohët e 

vjetra deri në format bashkohore të propagandës bazë është kujdesi për efikasitet. 

Siç thotë njëri nga propaganduesit më efikas – Gebells, ne nuk flasim, që të themi 

diçka, por që të arrijmë njëfarë efekti. 

Shfrytëzimi i propagandës lidhet në radhë të parë me të shkaktuarit e 

veprimeve konkrete. Në radhë të dytë, propaganda ka për qëllim ta armatos 

politikën me metoda efikase dhe së fundi t’i japë vendimeve politike kontinuitet të 

qëndrueshëm. Hulumtues të ndryshëm e definojnë propagandën në mënyra të 

ndryshme. Por në të gjitha përkufizimet veprimtaria “propagandë” lidhet me 

shkallën e caktuar të mashtrimit dhe manipulimit. Karakteri manipulues i 

propagandës rrjedh nga esenca e mundit të komunikimit. Propaganda synon të 

formojë konstrukte të qëndrueshme, të cilët do t’i motivonin sjelljet konkrete 

politike. Arritja e këtyre konstrukteve të qëndrueshme lidhet me formimin e vlerave 

dhe socializimin e personalitetit, domethënë me adaptimin e individit ndaj 

shoqërisë, nëpërmjet konformizmit të tij. 

Kuptimi i shfrytëzimit të propagandës si formë e komunikimit ndërmjet 

sunduesve dhe të sunduarve është në maksimizimin e pushtetit nga njëra anë, dhe 

nga ana tjetër – në kursimin e mundit më serioz. 

Ekziston lidhje tradicionale ndërmjet propagandës dhe ideologjisë që nga 

shekulli 19-të. Propaganda është mjet, sponta ose i organizuar, për përhapjen jashtë 

grupit ose për përforcimin e ideologjisë brenda në grup. Është e natyrshme, 

ngjashëm si ajo edhe vet ideologjia të shpreh ndikim si ndaj përmbajtjes, ashtu edhe 

ndaj formave të propagandës. 

Kjo shemë klasike e lidhshmërisë është saktë edhe për shekullin e 20-të por 

situata ndryshon thellë. Në plan të parë del veprimi. I pari Lenini ka nënvizuar se 

qëllimet ideologjike janë të dorës së dytë në lidhje me mjetet e arritjes së tyre. 

Kështu që propaganda gradualisht bëhet faktor kryesor në raport me ideologjitë që 

bëhen epifenomene. Rast më tipik është nacionalizmi, i cili ka ndryshuar disa herë 

sipas nevojave të propagandës. 

Detyrat themelore të propagandës janë: izolimi i kundërshtarit politik, 

përfshirja totale dhe ngarkimi panoramik i auditoriumit me ndikimin propagandues, 

sigurimi i prestigjit të propagandës dhe krijuesve të saj, tërheqja dhe mbajtja e 

vëmendjes (nëpërmjet përsosjes së mjeteve teknologjike dhe shndërrimet e tyre në 

mjete zbavitëse), strategjia dhe taktika e sigurimit të variantit optimal për pranimin 

e saj, (të kërkohet koha më e përshtatshme për auditoriumin, të shfrytëzohen 

teknikat e ndryshme të manipulimit, përfshirë këtu edhe panikun). 

174

PROPAGANDA, MANIPULIMI KONFLIKTI 

Qëllimi themelor i çdo propagandë që ajo të jetë efikase, është 

mitoligjizimi i vetëdijës njerëzore. Vetëdija e mitoligjizuar e bllokon çdo përpjekje 

për ndikim të jashtëm dhe sulm kundër besimit sarkal. Ajo mbanë anën më të 

fuqishme, sepse pasi ta ketë pranuar njëherë idolin e vet, e pranon atë si të vërtetë 

përkundër çdo ndikimi dhe manipulimi psikologjik. 

Teknikat themelore propaganduese të ndikimeve. 

GJUHËSORE: Paralelisht me të mësuarit e gjuhës dhe me 

njohuritë e shfrytëzimit të saj nga grupet e ndryshme sociale, në propagandë duhet 

përvetësuar dhe të merren parasysh, gjithashtu edhe të gjitha mundësitë për 

shfrytëzimin më të volitshëm përkatës dhe ndryshimin e fjalëve dhe krijimin e atyre 

të rejave. Tërësia e këtyre kushteve rëndomë shqyrtohet si “metodë për ndryshimin 

e realitetit”. Si përparësi e posaçme e kësaj metode theksohet se me ndihmën e saj 

një shoqëri e caktuar mund të kontrollohet më mirë se sa me mjete të dukshme të 

dhunës. Në kategorinë e gjithanshme “shfrytëzimi i fjalëve” përfshihet një arsenal i 

tërë i metodave dhe teknikave specifike, të cilat rëndomë janë aq mirë të kurdisura 

që vështirë dallohen dhe formulohen – shfrytëzimi specifik i foljeve dhe i kohëve të 

tyre; shfrytëzimi i epiteteve, metaforave, elementeve të baladës e të tjera. 

OFRIMI KOMPLET I INFORMATËS SË DORËS SË DYTË: 

Kjo teknikë shërben për rritjen e besimit të shiquesve dhe dëgjuesve dhe 

mënjanimin e vëmendjes nga proceset dhe ngjarjet shoqërore esenciale dhe 

qenësore. 

MANIPULIMI ME NUMRA: Shërben për sygjerime të 

së vërtetës, saktësisë dhe konkretes së mesazhit tonë. Manipulimi qëndron në atë se 

kur i citojmë numrat, ato duken jo esenciale, edhe pse të gjitha të dhënat të nxjerra 

nga kontesti i tyre ose të komentuara, janë formë e vërtetë e manipulimit. 

SHMANGIE ME QËLLIME TË SHFRYTËZIMIT TË 

KONCEPTEVE TË CAKTUARA: Bëhet përpjekje për zvogëlim 

gradual të rëndësisë së auditoriumit. Nëpërmjet të kësaj teknike koncepti përkatës 

jo vetëm që përjashtohet nga përdorimi, por synohet në radhë të parë të harrohen 

përmbajtjet që asociojnë me këtë koncept. 

NERVOZIZMA TË SHKAKTUARA NGA SHQETËSIMET 

PËR SHKAK TË FRIKËS: Shfrytëzohen teknika të ndryshme më 

shpesh me sygjerime për paragjykime, shokime dhe paralajmërime. Kuptimi i 

teknikës është që njeriu të nxirret jashtë pozitës së tij sociale konkrete, të 

shkaktohet tek ai ndjenja e situatës së destabilizimit, që ai t’i nënshtrohet zbatimit të 

teknikës së ardhshme. 

175


ZGJIMI I INSTIKTEVE GRUPORE: ESENCA 

PËRMBLIDHET NË KËTË: Të gjithë bëjnë kështu. Sepse propaganda 

dëshiron të na detyrojë tërësisht të ndjekim turmën, ndizet beteja e vërtetë për 

ashpërsimin e frikës, antipatisë, mbajtjes së anës, idealeve të përbashkët të grupit. 

Në këtë mënyrë ndjenjat shfrytëzohen që ta detyrojnë grupin të veprojë si tufë 

kafshësh. Parimi i veprimit si tufë ka karakteristikat e veta pozitive dhe jo vetëm 

negative. Pozitive janë nevoja dhe dëshira për komunikim me realitetin dhe pasi 

nevojitet guxim që të dallohesh nga turma unifikimi këtu zhvillohet deri në 

absolutizëm. Që të veprojmë në mënyrë efektive sygjerimi më i rëndësishëm është 

se në shoqëri duhet të jetë e pranishme një lloj i caktuar i sjelljes psikologjike. 

Ekzistojnë bashkësi të cilat janë shumë të prirura ndaj veprimit individual dhe të 

tjera të cilat janë të prirura ndaj veprimit grupor. 

GRADACIONI I EFEKTEVE: Në rastin e kundërt me një varg 

teknikash propaganduese, ndikimi mbështetet në hipoteza për shfrytëzuesin 

racional, i cili reagon si pasojë e zgjidhjes logjike dhe progresive. Ideja është që të 

çohet njeriu nga pa dija drejt dijës për të vepruar, me ç’rast i japim forca t’i 

tejkalojë periudhat e ndryshme: informatë, dituri, mirëkuptim, bindje. Për këtë 

qëllim duhet ta tërheqim vëmendjen e njerëzve, ta ngjallim interesin e tyre, ta 

shkaktojmë dëshirën dhe më në fund të provokojmë veprimin. 

Komunikimi ose konflikti? 

Kur flasim për komunikimin rëndomë kuptojmë shkëmbimin e 

informatave, njohurive, mendimeve, vlerësimeve dhe interpretimeve. Vetë termi 

“komunikim” na shpie në një realitet social, te i cili shkëmbehen informata që 

merren, kapen dhe transmentohen nga të gjithë pjesëmarrësit në aktin e 

komunikimit. 

Njëkohësisht me këtë, konflikti, lufta, rivaliteti janë përditshmëri që e 

krijon shoqëria. Mbetet të supozojmë se edhe në lëmin e linguistikës, përkatësisht të 

gjuhës, nuk është çdo gjë harmonike. Kjo tezë na shpie të pyetjet, si lind dhe 

funksionon komunikimi konfliktuoz, çfarë forma gjuhësore pranon, me çka dallohet 

nga komunikimi jokonfliktuoz. Ç’bën një person, i cili është në konflikt me një 

person tjetër, kur komunikon me të? Çka bën bashkëbiseduesi kur e akuzon, dënon, 

njollos kundërshtari i tij? Si përgjigjet i akuzuari i përfshirë në konfliktin gjuhësor? 

Në komunikimin konfliktuoz qëllimi ndërpritet që të jetë informimi dhe 

mirëkuptimi, sa që mund të parashtrojmë edhe pyetjen se a bëhet fjalë me të vërtetë 

për komunikim ose për luftë me fjalë. Qëllimi themelor bëhet dominimi, cilësimi 

176


(në llogari të tjetrit), përjashtimi. Gjuha shërben për betejë, fitore, sulm, kryengirjte. 

Por ajo gjithashtu ka funksione të gjuhës që ekzistojnë bashkë me ato të 

përgjithshmet, të cilat i përmbanë në vetvehte dhe të cilat dalin nga përmbajtja e 

komunikimit – shkëmbimi, informimi dhe kodi i përbashkët, domethënë 

mirëkuptimi. 

Termi “polemikë” na shpie te ideja e konflikteve verbale ndërmjet 

politikanëve. Por konflikti nuk është karakteristik vetëm për elitën politike: ai 

funksionon në të gjitha nivelet e shoqërisë. Harmonia sociale dhe konflikti social 

paraqesin dy situata sociale, të cilat janë realisht të njejta. Vetëm se ato i 

nënshtrohen dy logjikave të ndryshme të kundër sociale. Domethënë duhet dalluar 

konfliktin social dhe konfliktin gjuhësor. Gjatë konfliktit gjuhësor bëhet fjalë për 

një realitet specifik gjuhësor dhe diskurziv, i cili mund të ndërpritet (por nuk është i 

domosdoshëm, nga konflikti social). 

Kuptimi i komunikimit konfliktuoz është në përpjekje që të vësh 

kundërshtarin në vendin saktësisht të caktuar (social dhe politik). Kur e cilësojmë , 

për shembull, bashkëbiseduesin tonë “si socialdemokrat” përpiqemi ta vëmë në 

vendin (në këtë rast politik), i cili me siguri nuk është pozicioni i tij. Në fakt, me 

diskusin konfliktuoz përpiqemi të realizojmë “ç’vendosjen” e personalitetit të 

kundërshtarit tonë, ashtu që të fitojmë betejën kundër diskusit të tij. Më shpesh 

bëhet fjalë për ç’vendosje të mundshme. Kjo dhunë shkakton dhunën: Personi i 

atakuar përpiqet t’i mbrojë qëndrimet e veta personale dhe esencën e tyre, me ç’rast 

ai hynë në konflikt. 

Me diskusin didaktik përpiqemi t’i japim recipientit informatë, të cilën ai 

nuk e di ndërsa me diskusin konfliktuoz synojmë të hedhim poshtë informatën që e 

ka marrë recipienti ose që mund ta marrë. Në fakt diskusi konfliktuoz gjithnjë është 

kontradiskurs. Autori i tij gjithnjë ka parasysh dy kushte: kundërshtarin dhe 

publikun – dëshmitarin. Qëllimi i tij është: 

1. Lufta kundër ideve, tezave dhe qëndrimeve të kundërshtarit; 

3. Triumfi apo fitorja e tezave dhe qëndrimeve të veta; 

4. Ndarja e fitores me publikun, i cili është dëshmitarë i konfliktit. 

Recipienti, domethënë nuk është vetëm kundërshtar konkret por edhe 

shumicë e madhe. Në fakt, qëllimi i diskursit konfliktuoz (posaçërisht në 

politikë) është që një numër sa më i madh i recipientëve të tërhiqen dhe të 

fascinohen me fitoren, në fakt të shndërrohen në pjesëmarrës në betejë dhe 

të ndajnë triumfin e fitores. Domethënë diskursi konfliktuoz paraqet 

shëndrrimin e konfliktit në spektakël, i cili duhet të vlerësohet nga publiku 

në të kundërtën kuptimi i konfliktit humb. 

177


Diskursi konfliktuoz është “kontradiskurs” dhe në kuptim se autori i tij e 

pranon diskursin e kundërshtarit në të njëjtën kohë, që ta hedh poshtë dhe ta 

imponojë të vetin. Rregulla në këtë rast është që asnjëherë të mos merret diskursi i 

kundërshtarit ashtu siç është, ai duhet të ndryshojë, të manipulohet, dhe së tepërmi, 

të falsifikohet duke marrë parasysh qëllimet dhe synimet tona. 

Manipulimet e ngjashme janë dhunë e vërtetë jo vetëm e fjalës së tjetrit, por 

edhe e identitetit të tij. Te diskursi konfliktuoz qëllimi nuk është të kundërvejmë një 

diskurs me tjetrin dhe ta lëmë publikun që të vendos të zgjedhë njërin nga këto të 

dy. Qëllimi i vërtetë është sulmi ndaj identitetit të kundërshtarit. Nëpërmjet 

diskursit konfliktuoz përpiqemi të ndërtojmë identitet të ri – si të personalitetit, 

ashtu edhe të gjuhës së tij. Ky konstruim bëhet në debat publik, me ç’rast besimi 

apo identiteti lehen si peng para publikut. Rrugëdalja është në dy zgjidhje absolute 

antagoniste: fitore ose humbje, nuk ekziston kurrfarë gjysëm zgjidhje. Ky peng – 

ose do të fitosh ose do të humbish, nuk e sqaron vetëm praninë e dhunës në 

diskursin konfliktuoz, por edhe dimensionet, që ai i përfshinë. 

Komunikimi konfliktuoz ka rëndësi jashtëzakonisht të madhe gjatë “të 

thirrurit në realitet”. Gjuha, fjalët nuk janë vetëm shprehje e realitetit, por ato 

shpesh “e krijojnë” dhe e modifikojnë realitetin. Posaçërisht është mjaft me rëndësi 

fakti në rastet kur ekziston mungesë serioze e përvojës dhe njohurive personale – 

më shpesh në lëmin e menaxhimit dhe pushtetit politik. 

Raporti kryesor në komunikimin konfliktuoz është mosbarazimi. 

Komunikimi konfliktuoz caktohet nëpërmjet raportit të vënies jo të barabartë dhe të 

kierarkisë, por në fakt, ai ka për qëllim vënien e po këtyre raporteve. Domethënë, 

dominimi është element i tij kryesor. 

Karakteristike për diskursin konfliktuoz është se çdo autor ofron 

interpretimin e realitetit. Ai dëshiron t’i japë njëfarë kuptimi këtij realiteti dhe në 

mënyrë efikase ai të zë “çerdhe” në vetëdijën e njerëzve nëpërmjet procedurës, 

argumentimit, retorikës, teknikave propaganduese e kështu me radhë, si dhe 

nëpërmjet strategjive të ndryshme të diskursve. Nëse ekziston mos harmonizim në 

raport me këtë interpretim dhe të kuptimit të caktuar – që është gjithnjë kështu në 

fushën e politikës – hynë në fushën e kundërshtimit të kuptimit dhe interpretimit, 

domethënë në ciklin e diskursit konfliktuoz. 

178

Strategjitë diskurzive të manipulimit 


Etiketat diskrete. Këto janë elemente linguistike, të cilat sinjalizojnë se 

me një tekst autori i kundërvihet (në ose nëpërmjet diskursit të tij personal) diskursi 

tjetër, atij të kundërshtarit. Këto etiketa janë të llojit të ndryshëm: 

- Leksikore: 

a) për shembull bëhet fjalë për sulm, zhvfletësim, diskurs negativ. Këto 

janë fjalë që shprehin mospajtim, kundërshtim, hedhje poshtë dhe këto 

janë sinjale se autori përpiqet të manipulojë (këto janë fjalë, që i thoni 

me rastin e diçkaje, që nuk u pëlqen); 

b) Folje deklarative të cilat kumtojnë për diskursin e tjetrit (pretendin, 

deklarim, thënie të tjera) dhe hedhja poshtë në të ardhmen e tyre; 

c) Foljet vlerësuese (vështirë të pohohet, absurde është të deklarohet se 

dhe të tjera); 

d) Forma të ndryshme të mohimit – këto janë shenja të dukshme për 

hedhje poshtë (nuk është e saktë se; asnjëherë nuk kam thënë se e të 

tjera); 

e) Përmbledhje e etiketave formale (nga mbiemra foljor; folje dhe kohë të 

tyre), të cilat tregojnë se autori i diskursit nuk merr përgjegjësi për disa 

pjesë të diskursit të tij personal, në fakt izolohet formalisht nga 

paralajmërimi në diskurs (për shembull: e ashtuquajtura; atë që 

pretendon; dukshëm; në kundërshtim me; e prezentuar e të tjera): 

“thonë se do ta zvogëlojnë papunësinë”; “demokracia do të ekzistojë në 

këtë vend”; 

f) Konstrukte gjuhësore – me të vërtetë; por; si duket e të tjerë. 

g) Intonacioni (edhe kur fjala imitohet), stilet e ndryshme e tjerë. 

- Etiketat grafike: thojzat, vizat, kllapat, pikëpyetjet, pikëçuditjet, 

disa pika, presjet, përdorimi i shkornjave të mëdha e të tjera. Në vetvehte ato nuk 

janë indikator gjuhësore për diskursin konfliktuoz. Por përdorimi i tyre i shpeshtë 

dhe paraqitja e tyre paralele bashkë me etiketat gjuhësore janë shenja për praninë e 

mundësisë së diskursit konfliktuoz. 

Prezentimi i drejtpërdrejtë i diskursit. (citimi autotentik i thojzave): me 

këtë mënyrë të citimi dëshmohet autenticiteti dhe tregohet se mund të kemi besim 

në atë që është thënë. Kuptimi i kësaj strategjie është se jo gjithmonë sulmi frontal 

është më efikas – duam të tregojmë se formalisht nuk e ngrejmë diskursin e 

kundërshtarit. 

Rëndomë të cituarit është jashtë diskursit të manipulimit (këtë e mendon 

vetëdija e përditshme), por në fakt, nëse e citojmë ndonjë, këtë e bëjmë sepse 

179


mendimi i tij ka njëfarë kuptimi, prej nga edhe vjen shprehja “të cituarit e autorit”, 

ose sepse duam të prezentohemi si njerëz që kanë “pikëpamje të gjëra”. Ekzistojnë 

dy lloj citimesh: 

- Citimi i autoritetit, që e rrit legjitimitetin e të shprehurit të subjektit – 

manipulator dhe kështu e delegjitimon kundërshtarin. 

- Citimi i autoritetit, i cili nuk pranohet as nga autori, as nga kundërshtari, 

por me të cilin ne përpiqemi t’i a hedhim kundërshtarit tonë (për shembull, japim 

një citat të Hitlerit, me të cilin bëjmë asociacion me gjuhën e kundërshtarit tonë). 

Paraqitja e tërthortë e diskursit (duke e cituar pa thojza dhe duke i bërë 

ndryshime): integrojmë diskurs tjetër në tone, por pa e cituar atë saktë. Qëllimi i 

kësaj strategjia të prezentojmë atë që duket se e ka thënë kundërshtari, dhe jo ashtu 

si e ka thënë. Kjo paraqitje është manipulim që merret nga vet diskursi i 

kundërshtarit. Në kundërshtim me tipin e mëparshëm të citimit, kjo procedurë 

shfrytëzohet gati tërësisht për hedhur poshtë dhe për të manipuluar diskursin e 

kundërshtarit. Shenjë themelore e kësaj strategjie është tipi i foljeve: neutral (thotë, 

deklaron, mendon): konflikte (pretendon, e ashtuquajtura e të tjera) ose 

nëpërmjet formave leksikore të mohimit. 

Format e ndryshme të mohimit dhe të hedhjes poshtë. Kjo si duket, 

është transaskion më i rëndomtë i diskursit konfliktuoz, por pasiqë duke si më të 

zakonshme, nuk do të thotë se nuk janë efikase. Nëpërmjet këtyre mënyrave të 

mohimit dhe të refuzimit më efektive janë format e ndryshme të “tërhjekjes” (këto 

vështirë kualifikohen nga dëgjuesit si konflikt). Tërhjekja do të thotë që të të 

pëlqejë, të shkaktojë simpati nëpërmjet mashtrimit. Mohimi shpesh mjafton që të 

neutralizojë ose ta diskreditojë kundërshtarin. Është e domosdoshme të përfshijmë 

edhe strategji të tjera, në fakt, kjo strategji shfrytëzohet në kombinim. 

Demaskimi: kjo strategji dëshiron të tregojë “atë që nuk është thënë” nga 

kundërshtari. Tendenca është që publiku të bindet se kundërshtari dëshiron të 

fshehë diçka nga ai, se ekziston konteksti ose kuptimi i fshehur në fjalët e tij. 

Ironija dhe të shtjerurit 

Paraqitja e formësuar: tërësisht shfrytëzohet që të ndërtohet imixhi i 

kërkuar i kundërshtarit theksohen karakteristikat specifike te personaliteti i 

kundërshtarit (për shembull: në këtë rast “fryni dhallti”). 

180


Strategjia e luftës së padukshme: janë organizuar shumë teknika kuptimi i 

të cilave për shfrytëzim është që të radhisë një varg betejash konfliktuoze në kohë 

dhe hapësirë dhe në kuadër të lëvizjeve të ndryshme taknike. Kjo do të thotë se kjo 

strategji është orjentuar tërësisht në shfrytëzimin jo të konflikteve të veçanta 

diskursive, por në zhvillimin e vet diskursit të konfliktit. Strategjia e ngjashme 

shpesh paraqitet në strategjinë propaganduese të partive politi,e të mediumeve të 

veçanta e të tjera, në fakt kjo mund të përcillet gjatë analizës së strategjisë së 

përbashkët të komunikimit. 

181


Teknikat e mundshme për manipulim të mendimeve dhe ndjenjave 

Mendime dhe 

ndjenja të 

fshehura 

Mendime dhe 

ndejnja të 

shprehura 

Me të shprehur të 

gabuar të 

mendimeve dhe 

ndjenjave 

Pa shprehur 

mendime dhe 

ndjenja të rreme 

Me prishjen e 

konventës 

Me respektimin e 

konventës 

Me prishjen e 

konventës 


konventës 

so deformacii so naruÇuvaëe na 

konvencijata 

Me deformime Me prishjen e 

konventës 


konventës 

Pa deformime Me prishjen e 

konventës 


konventës 

182 

Mashtrim, manipulim, 

tradhëti 

Gënjeshtra për mbrojtje, 

gjusëm të vërtea 

Heshtje 

Heshjte nga edukata, kujdes 

, mosbesim 

preuveli~uvaëe, iluzii, 

ironija 

Lartësim, , iluzione, hironi 

Parabola, 

hiperbola,iluzione që 

kuptohen 

Demaskim, gafe, jodiskrencë 

Vetëhapje, të zbuluarit e 

tjetrit, mirënjehje, predikim


Detyra: Analizoni teknikat e manipulimit në përmbajtje dhe 

paraqitjen e tekstit të shfrytëzuara në fjalimin prezentues. 

Çudomir Naskata 

Kur u shpallën zgjedhjet, Naskata tërë natën nuk fjeti. Shkonte vërdallë, 

ofshante, mendonte, ulej e ngrihej ndërsa kur gdhiu, pa iu lajmëruar askujt, u nis 

për në qytet. Pyeste njerëz, pyeste që të mësojë cilët janë kandidatët për deputet të 

popullit, bëri një kërkesë dhe pas një jave u kthye edhe ai si kandidat. 

Pas ia konfirmuan kandidaturën e rrëmbeu çantën, i mbathi këpucët më të 

shkurtëra dhe pa rrojtur, pa mbërthyer dhe kokëzbuluar u nis të agjitojë nëpër 

fshatra. 

Që në fshatin e parë, pasi e mblodhi popullin dhe kur filloi tu bërtasë: 

“vëllezër të dashur varfënjak! Më shihni se çfarë figure jam dhe më përshkruani! 

Ky jam unë i tëri, i mjerë, i këputur si ju, por pas kësaj veshje të grisur rreh zemra 

heroike bullgare, e cila shumë herë ka ndjerë dhimbje për popullin dhe për masat e 

gjëra. Babai im ishte lavrues, gjyshi im vdiq duke kullotur dhi të huaja në pyll, 

ndërsa stërgjyshin tim nuk e mbaj mend, por duhet që edhe ai të jetë strukur nëpër 

kaçubet e pyellit ... kështu jemi ne! Jemi të thjeshtë, por vite të tëra na kanë sunduar 

në mënyrë intelegjente dhe profesionale, deri sa na bënë që të marrim shkopin e 

lypësit. 

Vëllezër të dashur! U ngopëm me ta! Na kanë ardhur deri te hunda! Ma 

jipni përkrahjen dhe votën tuaj, që të shihni çka mund të bëjmë ne, të thjeshtët dhe 

të pa diturit! Më ndihmoni që t’ua ndreq një punë shtetërore për të mirën e bujkut 

nikoqir dhe të inventarit të tij! Më jipni mundësi që t’i shtrentojë dyfishë dhe 

trefishë çmimet e grurit, elbin, thekrit, lulediellit, kamomiljes, qiqrave, kikirikëve 

dhe prodhimeve të tjera të vajit! Votoni për mua, që t’i eliminojë taksat, lejet e 

pyellit, tatimet e tokës dhe akcizat! 

Vëllezët bullgar! Kur hyra në fshatin tuaj - e pashë - lumin. I shtrembët, jo i 

kanalizuar, me brigje të derdhura dhe të pa pastërta. E pyeta njërin prej jush: 

- Po a ka të paktën peshqë në të; 

- Çfarë peshqesh, më tha ai, prej se e shkulëm pyellin e bretkocat në të janë 

pakicë; 

- E pra mirë! Do të ketë peshqë! Duhet të ketë peshqë! Do të urdhëroj që të 

sjellin ikra nga Burgasi në llogari të shtetit që t’i hedhim nga ura. Krapet dhe 

troftat duhet të luajnë lirisht nëpër të! 

Vëllezër fshatar, duhet të tregoni të mëdhenjëve që janë lartë se ne tani më 

nuk jemi tufë kafshësh për të na qethur dhe për të na mjelur, por përkundrazi se çdo 

gjë e shohim dhe e dimë, dhe dëshirojmë vetë ta ndreqim shtetin, vetë të sundojmë! 

Poshtë intelegjenca! Rrofshin dembelët, të diturit dhe profesorët! Rrofshin, duart, 

këmbët e plasura dhe të ngjashme si këto! Rroftë populli dhe masat e tij të gjëra. 

183

Gjuha politike 

KOMUNIKIMI 

VERBAL DHE JO VERBAL 

Në nivelin elementar gjuha paraqitet si përmbledhje tingujsh. Në në nivelin 

sekundar këto tinguj kombinohen me idenë të shkaktuar prej tyre që të fitohet gjuha 

e shoqërisë. 

Gjuha është njëkohësisht krijim i individëve të caktuar, por, gjithashtu edhe 

fenomen social, rezultat i përpjekjeve të shoqërisë. Por ajo gjithnjë është rezultat 

dhe institucionion i së kaluarës. Në të tashmen ne veprojmë nëpërmjet gjuhës, të 

krijuar në të kaluarën. Prandaj në gjuhë rëndësi të posaçme kanë konstruktet dhe 

normat, nëpërmjet të cilave “është arritur” kuptimi i logjikës. 

Logjika fshihet jo vetëm në fjalë, por edhe në të ashtuquajturën komunikim 

jo verbal - gjeste, mimikë, të folurit e trupit, që jo vetëm mund ta plotësojë gjuhën, 

por shpesh edhe vet janë bartës të logjikës. 

Në politikë roli i gjuhës është i madh, sepse ajo e shpreh dhe e garanton 

demokracinë. Ashtu siç Tukididi ia tërhoqi vërejtjen Perikliut: “njeriu, që di të 

mendojë dhe nuk di t’i shpreh mendimet e veta është në nivel të atij, i cili nuk di të 

mendoj”. Problemi në politikë shprehet jo vetëm me zotësinë e të shprehurit të 

mendimeve. Ai qëndron edhe në mundësinë që të ngrihet kodi i përbashkët (të 

kuptuarit e përgjithshëm të logjikës) ndërmjet sunduesve dhe të sunduarve. Së 

këndejmi rëndësia e komunikimit është në aftësinë e politikanëve t’ua sqarojnë 

qëllimet dhe solucionet e tyre qytetarëve, ndërsa zotësia e qytetarëve është që t’i 

shprehin interesat dhe dëshirat e tyre ashtu që politikanët të mund t’i kuptojnë ato. 

Ku qëndron forca e fjalëve? 

Në politikë forca e fjalëve është zotësi, e cila i është deleguar oratorit që të 

shpreh, në fakt, autoriteti i gjuhës vjen nga jasht. Forca e fjalëve qëndron në 

faktin se ato nuk theksohen në emër personal. Grupi social ose organizata 

(partia) i delegon të drejtat e oratorit të caktuar që të shpreh fjalë në emër të 

organizatës ose grupit. Specifika e fjalës së deleguar, siç është rëndomë fjalimi 

politik, përbëhet nga fakti se nuk mjafton që ai vetëm të kuptohet dhe interpretohet 

drejt. Duhet gjithashtu që ai të jetë i kapshëm si fjalim i deleguar. Kjo kapje do të 

thotë:

KOMUNIKIMI VERBAL DHE JO VERBAL 

* Fjalët të theksohen nga personaliteti legjitim - rrëfimi dhe të kapurit 

gjithashtu. Për shembull: ekziston dallimi i madh ndërmjet paraqitjes së strukturës 

së buxhetit të ministrit të financave dhe e ndonjë violinisti të njohur. Fjalimi i parë 

është legjitim dhe politikë, ndërsa i dyti mendim i një njeriu të njohur dhe të 

popullarizuar. 

* Fjalët të thuhen në kushte legjitime, në fakt para auditoriumit legjitim. 

Nëse e vazhdojmë shembullin e mëparshëm, fjalët e ministrit do të kapen në 

mënyra të ndryshme, nëse thuhen gjatë një diskutimi për buxhetin në parlament dhe 

nëse thuhen në qarkun e miqëve. 

* Fjalët duhet të jenë në formë legjitime. Këtu ideja është se ekziston 

specifika e një fjalimi politik. Në shembullin tonë kuptimi i fjalëve të ministrit është 

i një aspekti, nëse thuhen në emër të Qeverisë, ndërsa i një aspekti krejt tjetër nëse 

janë në formë të mendimit të vet ministrit. 

Fjalimi i oratorit quhet fjalim publik sepse paraqet me fjalë një veprim të 

orjentuar gojor në një situatë konkrete. Bëhet fjalë për zotësi që në mënyrë 

efektive të shprehim dituri dhe përvojë, të ndërtojmë qëndrime dhe mendime, të 

sygjerojmë ide me mjete të fjalës së gjallë, në kushte të situatës së përditshme 

publike. Përvoja e oratorit publik domethënë përvoja oratorike është zotësi për të 

folur mirë para një auditoriumi kompakt. “Të flasish mirë” do të thotë “të 

bindish, të emocionojsh dhe të fascinojsh” (cicëroni). E gjithë kjo mund të arrihet 

vetëm në kushte kur e zotëron gjuhën, me të cilën komunikon. “Çdo menaxhim, 

thotë Margaret Theçer, nisë me zotërimin e gjuhës së rëndomtë angleze” me 

zotërimin e mjeteve të nevojshme gjuhësore, për t’i shprehur problemet saktë dhe 

në mënyrë të kuptueshme dhe të shkaktosh reagimin e nevojshëm te auditoriumi me 

qëllim të zgjidhjes së një problemi të caktuar, t’i nxitësh aktivitetet e domosdoshme 

shoqërore dhe zgjidhjen e tyre. 

Me rëndësi të posaçme është parashtrimi saktë i detyrës. Kuptohet, saktësia 

nuk është vetëm domethënie e paramendimit të fjalëve dhe e organizimit të tyre në 

tekst. Ajo është në mënyrën, me të cilën theksohet fjalët e sakta, pikërisht te ai njeri 

ose grup, tani dhe këtu, pikërisht në këtë situatë. Kjo është zotësi, kur i drejtohesh 

hapësirës publike të jesh në gjendje t’i tejkalosh kufijtë e hapësirës kulturore, të 

kesh sukses në procesin e pranisë tëndë të drejtpërdrejtë dhe nëpërmjet saj të 

sintetizojsh porosinë dhe t’i sygjerojsh pasojat e saj në mënyrë diskrete në nivel të 

shqisësh. Me fjalë të tjera, të keshë aftësi në shkallë të mjaftueshme “të 

humanizojsh” porosinë. Sepse oratoria është edukatë sistematike e disa përpjekjeve, 

kërkon përqëndrim të përhershëm të vëmendjes në mundësitë dhe fshehtësitë e vetë 

lojës së sjelljes. 

185


Funksionet e fjalës publike mund të përmblidhen në dy qëllime të lidhura 

reciprokisht dhe të kushtëzuara reciprokisht: të njoftojmë “informojmë” dhe të 

bindim. 

Paraqitja e mendimeve, ndjenjave, përvojave, njohurive, ideve mund të 

quhet informim. Ndikimi e një informate të caktuar në vetëdijën, mendimet, 

ndjenjat, disponimin mental dhe sjellje mund të quhet bindje. Të dyja aktivitetet 

lidhen me një proces të komunikimit. Njeriu nuk kryen kurrfarë veprimi nëse nuk 

beson se ekziston ndonjë kuptim për ta kryer; nëse nuk është i bindur se do të arrijë 

diçka. Bëjmë këmbimin e informatave, sepse në të kundërtën nuk do të mund të 

jetonim dhe të zhvilloheshin në shoqëri. Shprehemi, sepse besojme se atij që i 

flasim do të na besojë, do të mund ta bindim në vlerën e shkëmbimit të mendimeve. 

Nga ana tjetër, që ta detyrojmë ndonjë të na besojë, duhet ta bindim me të drejtën 

tonë, duhet ta ndajmë me të informatën, me të cilën ndërtohet bindja e johë. Kështu 

që informata përmbanë elemente të bindjes, ndërsa bindja është e pamundshme pa 

informatë. Në praktikën e komunikimit duke pasur parasysh situatën konkrete, njëri 

nga dy aktivitetet rëndomë dominon. Kjo na jep të drejtë të flasim për dy lloje të 

fjalimit publik - informativ dhe bindës. 

Gjatë tërë jetës tonë ne jemi objekt dhe subjekt të bindjeve. E drejta që të 

bindish dhe të bindesh i karakterizon shoqëritë demokratike, sepse është poetike 

nga imponimi me dhunë i vullnetit të shumicës. 

Esenca e fjalimit bindës është në arritjen e ndryshimeve në vetëdije dhe në 

sjelljen e dëgjuesit. Ai kërkon angazhim më aktiv të auditoriumit se sa fjalimi 

informativ imponon pranimin e rreziqeve. Kjo është kështu, sepse ai jo vetëm që i 

zbulon mundësitë, por edhe e detyron auditoriumin të bëjë zgjedhjen e tij, e 

orjenton këtë zgjedhje në një drejtim të caktuar me ç’rast sipas një radhitje të 

caktuar i përjashton të gjitha mundësitë, përveç njërës - mendimit të oratorit, i cili e 

merr funksionin e udhëheqësit. 

Përjashtimi i të gjitha mundësive, përveç njërës, arrihet në radhë të parë 

sipas rrugës logjike, nëpërmjet sistemit të shkaqeve, dëshmive, argumenteve. Por 

pranimi i rreziqeve dhe i përgjegjësive nuk mund të realizohet pa pjesëmarrje 

intensive të emocioneve, pa u provokuar “e pranishmja”. 

Efektiviteti i veprimit foljor në shkallë të madhe ka të bëjë me aftësinë e 

oratorit të ngjallë mirëbesim, të garantojë për rreziqet e pranueshme me 

personalitetin e vet. Në këtë rast flasim për talent që të sygjerojsh dhe të bindish. 

Kjo, në fakt paraqet një rrezatim të shtuar energjetik, që nuk mund të arrihet pa 

ushtrime. Kjo varet nga aftësitë individuale dhe specifikat e sistemit nervor dhe 

prandaj është talent. Por, nëpërmjet ushtrimeve mund të zbulohet talenti me ç’rast 

mënjanohen përpjekjet e dëmshme që e ndrydhin atë. Sepse në të kundërtën 

186


presioni emocional nga e oratorit, presioni i fuqishëm emocional do ta shëndrronin 

veprimin foljor në dhunë - pavarësisht a bëhet kjo me dije ose jo “për shembull, 

fjalimet e Hitlerit”. 

Pak a shumë çdo njëri ka shqisën për forcë të fjalëve, nga e cila çlirohet dhe 

orjentohet energjia e fjetur, sipas mënyrës së përdorimit të saj. Çdo njeri të paktën 

një herë në jetën e vet e ka përjetuar forcën e vërtetë të fjalëve, e cila mund të 

ndryshojë historinë. 

* Fjalët i zëvendësojnë pikëpamjet 

* Fjalët e formojnë disponimin 

* Fjalët e dominojnë hapësirën dhe kohën 

* I dominojnë apetitet dhe i provokojnë emocionet 

* E provokojnë veprimin 

* Bëhen instrument i mendjes 

* Krijojnë ndjenjën e përkatësisë sociale, të aftësojnë 

Përdorimi i fjalëve praktikisht do të thotë shfrytëzim i njërës ose disave nga 

këto mundësi. 

Fjalët e artikuluara krijojnë një fonostil të caktuar. I cili kuptohet përbëhet 

nga teksti. Por qëndrimi i oratorit, theksimin të drejtpërdrejtë të fjalëve mund të 

adaptojë, por edhe mund të ndryshojë kuptimin dhe sygjerimin (për shembull, kur u 

drejtohemi me “zonja dhe zotërinjë”. 

Nga e gjithë ajo që e thamë deri tani mund të konkludojmë se nga gjuha e 

oratorit varet cilësia e ndikimit të tij ndaj auditoriumit ose siç ka thënë Konfuqi: 

“nëse gjuha është e pasaktë, ajo që thuhet nuk e shënon atë që thuhet edhe ajo, që 

duhet të bëhet nuk mund të bëhet”! 

Aspektet jo linguistike të fjalimit 

Disa fjalë të njejta mund të thuhen në mënyra të ndryshme - me emocione 

të ndryshme, domethënie të ndryshme dhe me kuptim të fshehur. Pauza, theksi, 

gradacionet e zërit gjithashtu sjellin porosi. Këtu posaçërisht me rëndësi është 

pauza, sepse ashtu si në muzikë mungesa e tingullit jep mundësi të kuptohet vetë 

tingulli. Sa kohë flasim, sa shpejtë, sa shpejtë nisim të flasim, pasi tjetri të jetë 

ndalur - kjo shprehet në të kuptuarit dhe të interpretuarit të porosisë sonë. 

Njerëzit kanë mënyra specifike të reagimit të ndërprerjes dhe heshtjes nga 

ana e tjetrit dhe kjo duhet të kuptohet si reagim, posaçërisht në raport me situatën 

“dhënie intervistash”. 

187


Këtu përfshihen edhe problemet me praninë e fjalëve dhe tingujve të 

dëmshëm, ndryshimet në ndërtimin e fjalisë e të tjera. 

Intonimi dhe ngjyra e zërit 

Ai që ka aftësi të dëgjojë, dhe ai që lexon midis reshtash kupton më shumë 

se sa nga domethënia e fjalëve që ai i thotë. Ai dëgjon dhe e vlerëson forcën dhe 

tonin e zërit, shpejtësinë e të folurit. Ai i vëren zhvendosjen në ndërtimin e frazave, 

si për shembull, sipërfaqësimin e fjalive i shënon pauzat e shpeshta. 

Toni i zërit është çelës mjaft i vlerësuar për të kuptuar ndjenjat e 

bashkëbiseduesit. Ndjenjat vijnë në shprehje pavarësisht nga domethënia e fjalëve. 

Ndjenjat mund të theksohen edhe gjatë leximit të alfabetit. Është lehtë të kuptohet 

mllefi dhe mallëngjimi. Nervozizmi dhe gjelozia kanë të bëjnë me ndjenjat që 

kuptohen vështirë. 

Forcat dhe lartësia e zërit janë gjithashtu sinjale të dobishme për 

deshifrimin e kumtimit të oratorit. Disa ndjenja, si entuziazmin, gëzimin dhe 

mosbesimin, rëndomë shprehen me zë me ton të lartë. Mllefi dhe frika gjithashtu 

shprehen me ton të lartë, por me diapazon më të gjërë të tonalitetit, të forcës dhe të 

lartësisë së zërit. Ndjenjat si mallëngjimi, dhimbja dhe lodhja rëndomë shprehen me 

zë të qetë dhe të mbytur, duke zvogëluar intonacionin në fund të çdo fraze. 

Edhe shpejtësia e të folurit i shpreh ndjenjat e oratorit. Njerëzit flasin 

shpesh kur janë të emocionuar ose të shqetësuar nga diçka, kur flasin për 

vështirësitë e tyre personale. E folura e ngadalshme shpeshherë dëshmon për situatë 

të tendosur, mallëngjim, prepotencë ose lodhje. 

Pasiguria gjatë shqiptimit të fjalëve shprehet atëherë kur oratori nuk ka 

bindje në vetvehte ose përgatitet që të mos “mbytet”. 

Rëndomtë mungesa e fjalëve është e shprehur në situata të shqetësimeve 

ose atëherë kur bashkëbiseduesi përpiqet të na mashtrojë. 

Teknika e të folurit 

Mjetet themelore të teknikës së të folurit kanë të bëjnë me periudha të 

caktuara dhe ligje të procesit të të folurit, e trajtuar njëkohësisht si dukuri e 

artikuluar e zëshme: frymëmarrja, formimi i zërit, shqiptimi i drejtë. 

Kushtet themelore për fjalim të drejtë janë: 

188


* Të çliruarit e psikës nga tendosja e dëmshme, që përqëndrohet në aparatin 

e të folurit; 

* Shqiptimi i qartë dhe aktiv i çdo tingulli; 

* Frymëmarrje e drejtë, që siguron zë stabil; 

* Të përmbajturit ndaj normave gjuhësore. 

Komunikimi jo verbal 

Komunikimi jo verbal, i njohur gjërësisht “gjuhë e gjesteve”, përfshinë 

forma të tilla të të shprehurit, që nuk bazohen te fjalët dhe simbolet e tjera të të 

folurit. 

Që të mesohemi të kuptojmë gjuhën e komunikimit jo verbal është e 

rëndësishme për disa arsye. Së pari, me fjalë mund të transmentohen vetëm 

njohuritë faktike, por që të shprehen ndjenjat, nuk mjaftojnë vetëm fjalët. Së dyti, 

njohja e kësaj gjuhe tregon se sa ne jemi të zotë të sundojmë vetveten. 

Nëse oratori e ka të vështirë të ballafaqohet me mllefin, ai e rrit zërin, sillet 

përreth, ndërsa ndonjëherë sillet si grindavec. Gjuha jo verbale do ta shprehte edhe 

atë, se çka mendojnë realisht për ne dhe për ata që na rrethojnë. Pavarësisht, se 

njerëzit i masin fjalët e veta dhe ndonjëherë i kontrollojnë gjestet e tyre shpeshherë 

mund të “shpërthejë” ndonjë ndjenjë e fshehur nëpërmjet mimikës, gjesteve dhe 

intonacionit të zërit. Të gjitha këto elemente jo verbale të komunikimit mund të na 

ndihmojnë të bindemi në rregullshmërinë e asaj, që është thënë me fjalë ose, siç 

ndodh përherë, ta vëmë atë që është thënë në dyshim. 

Komunikimi jo verbal është me rëndësi të veçantë për politikanët. Për ta 

është e domosdoshme të zotërojnë mirë “gjuhën e gjesteve”. 

Pamja fizike veçanërisht karakteristikat e fytyrës kontrollohen vështirë. Rol 

të rëndësishëm për kapjen e pamjes së jashtme luajnë parasupozimit dhe disponimi 

i pavetëdijshëm – qëndrimi pozitiv ose negativ ndaj politikanëve. 

Gjestet e shfrytëzuara, duke mos pasur dijeni për to mund të rrisin ose të 

bëjnë asociacion në kundërshtim me atë që e folim. Gjestet më lehtë mund të 

përvetësohen dhe të bëjnë ndryshime. Simbolika e gjesteve është shumë e shprehur 

dhe me ndikim, posaçërisht tek shikuesit e luhatshëm. 

Pozita e trupit karakterizohet me tri momente themelore: reaksionet 

biologjike të organizmit, qëndrimi i caktuar dhe situata dhe traditat kulturore në një 

shoqëri të caktuar. 

Kur flasim për komunikimin jo verbal, duhet t’i kushtojmë kujdes 

specifikave të personalitetit, të kontaktit të drejtpërdrejtë dhe atij audio-vizuel. Për 

189


dallim nga fascinimi i komunikimit të drejtpërdrejtë, “harizma” audio-vizuele e 

politkanëve është në radhë të parë sjellja jo verbale. 

Ekzistojnë tri mundësi të ndikimit të komunikimit jo verbal ndaj 

prezentimit të politikanit nëpërmjet mediumeve audio-vizuele: 

a) Pamja fizike: aspekti fizik i politikanit është vështirë për tu kontrolluar, 

sepse ai ndryshon vështirë. Kjo ka të bëjë posaçërisht me karakteristikat e fytyrës, 

që lidhen në mënyrë negative dhe pozitive me përmbajtjen e asaj që e kumtojmë. 

Rol të veçantë në këtë aspekt luajnë paramendimet dhe disponimi i pavetëdijshëm, 

që shkakton kapje pozitive dhe negative të politikës, pavarësisht nga përkrahja që i 

jepet diskursit të tij; 

b) Zëri: këtu mund të ndryshohet kuptimi ose interpretimi i komunikimit 

nëpërmjet talentit, ngjyrës, ritmit, elasticitetit e të tjera. Në fakt, edhe sikur të donte, 

politikani nuk mund ta ndryshojë zërin e tij, i cili është më karakteristik për një 

personalitet se sa të prekurit me gishtërinjë. Por, ajo që është me rëndësi është 

përzierja e teknikës, e cila pjesërisht mund t’i përmirësojë karakteristikat e zërit ose 

t’i keqësojë; 

c) Gjestet: ato mund ta rrisin, por mund të jenë edhe në kundërshtim me 

fjalimin, të cilin e paraqet politikani. Analitikisht më së miri vazhdohet me 

miratimet dhe ndryshimet. 

Shumë vështirë është që të mësohet politikani t’i kontrollojë sjelljet e tij jo 

verbale, sepse në shkallë të madhe ato janë të pavetëdijshme. Kjo vështirësi lidhet 

edhe me karakterin e debatit – nxitet nervozizmi i kundërshtarit në radhë të parë që 

t’i nxjerrë në shesh sjelljet e tij të pavetëdijshme dhe që të bëjë gabime. 

Vështirësi tjetër është në lidhje me interpretimin e tërësishëm subjektiv të 

sjelljes jo verbale, edhe pse i kemi në disponim modelet e përgjithshme kulturore 

dhe sociale të interpretimit të saj. Gjatë komunikimit verbal shërbehemi me 

elemente relativisht të sakta – gjuhën, prandaj kemi edhe mundësi të kufizuara të 

interpretimit. Gjatë dekodimit të komunikimit jo verbal ekziston një numër më i 

madh variantesh. 

Shprehja e fytyrës 

Shprehja e fytyrës është shenjë kryesore e ndjenjave. Ajo përbëhet nga 

lëvizja e syve, vetullave, gojës e të tjera. Tek njerëzit të shprehurit me fytyrë është 

një nga fushat e kontrolluara të gjesteve. Përveç kësaj, këtu problemi me 

190


interpretimin është sepse shumë shprehje të afërta mund të kenë kuptim tërësisht të 

kundërt. 

Nëpërmjet shprehjes së fytyrës më së miri zbulohet shkalla e emocionit. Së 

dyti është se mendimi i gjesteve të fytyrës duhet të interpretohet së bashku me 

shenja të tjera. Shpesh shprehja e fytyrës shfrytëzohet për “tu mbështetur” te 

komunikimi reflektues me auditorium, sepse pjesa rreth syve dhe gojës është 

komentues i përhershëm. Kështu, sytë e mbyllur tërësisht shprehin mosbesim; 

gjysëm të hapura -–befasi; shikimi normal – pa koment; më të hapura – moskuptim; 

shumë të hapura – nervozizëm. 

Kënaqësi 

Dashuri, lumturi 

Më lehtë kuptohen emocionet pozitive – lumturia, dashuria dhe kënaqësia. 

Vështirë kapen si rregulla emocionet negative – mallëngjimi, inati, mohimi. 

Rëndomë emocionet bëhen me asociacione të mimikës në këtë mënyrë: 

- Kënaqësia – vetullat e ngritura, sy të hapura gjërësisht, të ulura 

teposhtë, pjesët e skajshme të buzëve, gojë gjysëm e hapur; 

- Frika – vetulla të ngritura dhe të rrudhura kah mjedisi, sy të hapur 

gjërë, skajet e buzëve të lëshuara te poshtë pak të tërhjekura prapa, goja 

mund të jetë e hapur; 

- Mllefi – vetullat janë të lëshuara teposhtë, rrudhat e ballit janë të 

shtrënguara, sytë jaëë të mbyllura, buzët të mbledhura, dhëmbët të 

shtrënguara; 

- Mallëngjimi – vetullat lëshohen teposhtë, sytë janë më të errëta, shpesh 

skajet e buzëve lëshohen pak teposhtë; 

191 

befasi 

Refuzim vuajtje 

Nervozë, vendosmëri


- Lumturia – sytë shprehin dinjitet, skajet e buzëve janë të ngritura 

përpjetë dhe rëndomë të shtrënguara. 

Të gjithë e dijmë se: 

- Buzët e shtrënguara tepër shprehin gjendje të thellë të të menduarit; 

- Buzët e shtrembëruara, të shtrënguara – shprehin dyshim ose sarkazëm. 

Buzëqeshja rregullisht shpreh miqësi, nevojë për miratim. Duhet, ditur se 

buzëqeshja si element i gjesteve dhe i sjelljes varet nga dallimet rajonale dhe 

kulturore: të jugut anojnë që të buzëqeshin më shpesh se sa banorët e pjesëve 

veriore. 

Kontakti vizuel 

Kontakti vizuel paraqitet si element jashtëzakonisht i rëndësishëm gjatë 

komunikimit. Shikimi i oratorit do të thotë jo vetëm interesim por edhe na ndihmon 

ta koncentrojnë vëmendjen tonë rreth asaj që flitet. Gjatë fjalimit, oratori dhe 

dëgjuesi kohë pas kohe shohin njëri-tjetrin, kohë pas kohe i largojnë shikimet e 

tyre, duke ndjerë se shikimi i përhershëm mund t’i pengojë bashkëbiseduesit që të 

përqëndrohen. Si oratori, ashtu edhe dëgjuesi e shohin njëri-tjetrin drejt në sy jo më 

shumë se dhjetë sekonda. Kohë pas kohe sytë e oratorëve takohen, por një gjë e tillë 

zgjatë shumë pak, se sa qëndron shikimi i njërit ndaj bashkëbiseduesit tjetër. 

Mbajmë kontakt vizuel jashtëzakonisht të lehtë me oratorin gjatë sqarimit të ndonjë 

teme të këndshme dhe e largojmë shikimin, duke diskutuar për tema të pakëndshme 

ose të përziera. 

Pamja këmbëngulëse dhe e përqëndruar rëndomtë pranohet si shenjë e 

armiqësisë. 

Duhet ditur se aspektet e veçanta të marrëdhënieve reciproke shprehen me 

atë se si njerëzit e shohin njëri-tjetrin. Për shembull, ne jemi të prirur t’i shohim më 

shumë ata të cilët na impresionojnë ose kemi marrëdhënie të afërta. Përveç kësaj, 

femrat janë të prirura më tepër ndaj kontaktit vizual se sa meshkujt. 

Përqëndrimi i syve të bashkëbiseduesit do të thotë vëmendje ndaj tij. Por, 

nëse vazhdon më gjatë dalin edhe interpretime të reja, të cilat varen nga shprehja e 

tërësishme e fytyrës dhe nga situata: është e mundshme që B të jetë dashuruar në A, 

mund të ketë disponim miqësor, agresiv ose tërësisht kurreshtar. 

Pamja e syve, luajnë rol të rëndësishëm gjatë mbajtjes së marrëdhënieve 

reciproke në aktin e komunikimit. 

Pozita dhe gjestet 

192


Këto janë lëvizjet e duarve, të këmbëve dhe të pjesëve të tjera të trupit. Disa prej 

tyre kanë për qëllim të transmentojnë kumtimin përfundimtar, të tjerat 

karakteristikat e padëshirueshme sociale, të cilat mund të interpretohen drejtë dhe jo 

drejtë. 

Gjestet mund ta transmentojnë gjendjen emocionale. Rëndomë gjatë 

emocioneve të fuqishme njerëzit bëjnë gjeste në mënyrë instiktive – mrrolen 

(agresivitet), e prekin fytyrën (jo dinjitet), kruhen (vetnënçmim), fërkohen (lodhje) 

e të tjera. 

Nëpërmjet gjesteve mund të plotësohet kuptimi i asaj që e kumtojmë. 

Rëndomë, këto janë gjeste të koordinuara me përmbajtjen e komunikimit verbal: të 

numëruarit me gjeste me gishtërinjë, tregon objektet dhe njerëzit, përkrahje me 

gjeste pyetjet, impresionet e të tjera; ndryshimi i amplitudës së gjesteve gjatë 

ilustrimit të madhërishme (peshk i madh) e tjera. 

Gjestet mund të ndryshojnë tërësisht fjalimin. 

Gjestet e kokës janë gjeste specifike dhe kanë dy role të ndryshme: ata 

mund të “nxisin” domethënë të japin kurajo ose ta kontrollojnë sinkronizimin e 

komunikimit. 

Gjendja dhe ndjenja e njeriut mund të caktohen sipas asaj se si ri më këmbë 

dhe ulur, sipas gjesteve dhe lëvizjeve të tij. 

Kur oratori përkulet nga ne gjatë bisedës ne e pranojmë këtë si dashamirësi, 

si duket nga shkaku se pozita e këtillë flet për vëmendje. Ne do të ndihemi më pak 

komod me ata, të cilët gjatë bisedës me ne tërhiqen prapa ose tërësisht shtrihen në 

kolltukë (karige). Rëndomë është lehtë të diskutohet me ata, të cilët marrin pozitë të 

natyrshme. 

Pozitë të këtillë mund të marrin njerëzit e rangut të lartë, me siguri për 

shkak se ata janë më të vendosur në momentin e komunikimit dhe rëndomë nuk 

qëndrojnë mëkëmbë, por ulur – ndonjëherë shtrembohen mbrapa ndonjëherë 

luhaten anash. 

Prirja, me të cilën bashkëbiseduesit që ri mëkëmbë ose bashkëbiseduesit që 

janë ulur të ndjehen më komod, varet nga karakteri i situatës ose i dallimeve të 

pozitës së tyre shoqërore dhe të nivelit kulturor. Njerëzit, që e njohin mirë njëritjetrin 

ose bashkëpunojnë në punë, rëndomë rrinë mëkëmbë ose ulur anash njeritjetrit. 

Femrat shpesh kanë dëshirë të bisedojnë të mbështetura majtas kah 

bashkëbiseduesi ose të qëndrojnë paralelisht me të, veçanërisht nëse njihen mirë. 

Meshkujt në diskutim e preferojnë pozitën ballë për ballë, përveç gjatë situatave të 

rivalitetit. 

Domethënia e gjesteve të shumta me dorë ose lëvizje të këmbëve është e 

dukshme. Për shembull, duart ose këmbët e kryqëzuara flasin për skepticizëm, për 

193


pozitë mbrojtëse. Dhe anasjelltas – këmbët e pakryqëzuara shprehin pozitë më të 

hapur, qëndrim mirëbesimi. Kur njerëzit mendojnë, rëndomë qëndrojnë duke e 

mbështetur me pëllëmbë mjekrën. Duart e vëna pas kokës shprehin lartësim. 

Gjatë bisedës kokat e bashkëbiseduesve janë në lëvizje të përhershme. Edhe 

pse luhatja me kokë jo gjithnjë do të thotë pajtim, kjo ndihmon në bisedë. Me këtë 

dëgjuesi sikur i jep të drejtë bashkëbiseduesit të vazhdojë. Luhatja me kokë vepron 

tek oratori me miratim dhe gjatë diskutimit grupor, sepse oratori e përqëndron 

fjalimin e tij drejtpërsëdrejti tek ai, i cili rregullisht ia bën me kokë. Luhatja e 

shpejtë dhe kthimi i kokës anash shpreshherë janë shenja se dëgjuesi dëshiron të 

shpreh diçka. 

Rëndomë edhe oratorët por edhe dëgjuesit e kanë më lehtë të diskutojnë me 

atë që pamjen e fytyrës e ka të gjallë dhe lëvizjet ekspresive. Gjestet aktive 

shpeshherë shprehin emocione pozitive dhe pranohen si shenjë e interesimit dhe 

përqafimit. Gjestet e tepërta, në fakt, mund të jenë edhe shprehje e shqetësimit apo 

pasigurisë. 

Hapësira ndërmjet personaliteteve 

Faktorë tjetër i rëndësishëm në komunikim është hapësira ndërmjet 

personaliteteve – sa afër ose largë janë bashkëbiseduesit njëri nga tjetri. Distanca 

fizike është me rëndësi në radhë të parë me raportin e intimitetit dhe të dominimit. 

Shkalla normale e distancës fizike ndryshon në kulturat e ndryshme, por çdo lloj i 

krijesave të gjalla (përfshirë këtu edhe njeriun) i ka veçoritë e veta për hapësirën 

sociale. 

Ndonjëherë ne e paraqesim qëndrimin tonë me kategoritë hapësinore, si për 

shembull: “qëndroj anash” nga ai, i cili nuk më pëlqen ose nga i cili frikohem; 

“qëndroj këmbëngulës” ndaj tij për të cilin jam i interesuar. Sa më shumë që 

bashkëbiseduesit të interesohen njëri për tjetrin, aq më shumë ata qëndrojnë ose 

rrinë pranë njëri tjetrit. Ekziston një pjesë e caktuar e distancës së lejueshme 

ndërmjet bashkëbiseduesve e cila varet nga lloji i marrëdhënieve reciproke dhe 

përcaktohet në këto mënyra: 

- Distancë intime (deri 0,5m), - u përgjigjet marrëdhënieve intime; 

- Distancë ndërmjet personaliteteve (0,5-1,2 m) – kjo është distancë për 

bisedë ndërmjet miqëve duke i prekur ose jo; 

- Distanca sociale (1,2-3,7 m) – kjo është distancë për marrëdhënie 

joformale shoqërore dhe afariste, ku kufiri më i lartë më shumë i 

përgjigjet marrëdhënieve formale; 

194


- Distancë publike (3,7m dhe më shumë) – gjatë kësaj distance nuk 

konsiderohet si ashpërsi shkëmbimi vetëm i disa fjalëve ose të 

përmbahemi nga komunikimi. 

Rëndomë njerëzit ndjehen komodë dhe lën përshtypje të mirë kur 

qëndrojnë dhe rinë ulur në distancë, që u përgjigjet marrëdhënieve reciproke të 

përmendura më lartë. Pozita tepër e afërt si dhe ajo tepër e largët mund të ketë 

ndikim negativ ndaj komunikimit. 

Sa më afër të jenë njerëzit pranë njëri tjetrit aq më pak ata e shohin njëri 

tjetrin. Dhe anasjelltas duke qëndruar në distancë, ata më shumë e shohin njëritjetrin 

dhe i shfrytëzojnë gjestet për të mbajtur vëmendjen e bashkëbiseduesit. 

Rëndësia e afërsisë fizike ndryshon varësisht nga të rrethuarit fizik – ajo 

nuk ka rëndësi në autobusin e mbushur plotë, por gjatë kontakteve me sy ose në 

bisedë ajo bëhet karakteristikë e rëndësishme. Nëse A rrin ulur pranë B rëndësia 

duket të shpjegohet në raport me atë se a ka edhe vende të tjera ku mund të ulet A, 

a rrin ulur në kënd ose ballë për ballë; a ekziston barierë fizike ndërmjet tyre e të 

tjera. 

Lokalet “të mbyllura” janë karakteristike për bisedat intime. Tek këto në 

interpretim përfshihen edhe shqisat – prekja, aroma e të tjera. Është dëshmuar se 

njerëzit ulen ose qëndrojnë pranë njerëzve të cilët u pëlqejnë. Por ekzistojnë dallime 

të fuqishme ndërkulturore – arabët dhe latino-amerikanët qëndrojnë shumë afër, 

ndërsa suedezët dhe skotlandezët në distancë më të theksuar. Rritja dhe shkurtimi i 

distancës janë shenja përkatëse për ndërprerjen ose intensifikimin e komunikimit. 

Këto rregulla ndryshojnë mjaft varësisht nga mosha, seksi dhe niveli 

kulturor. Për shembull fëmijët dhe njerëzit e moshuar qëndrojnë më afër 

bashkëbiseduesit, ndërsa të rinjtë dhe njerëzit e moshës mesatare preferojnë pozitë 

më të largët. Rëndomë femrat qëndrojnë ose rinë ulur më afër bashkëbiseduesit e sa 

meshkujt. Cilësia e personalitetit, gjithashtu e përcakton distancën ndërmjet 

bashkëbiseduesve – njeriu i ballansuar, me ndjenjë të dinjitetit të vet, i afrohet 

bashkëbiseduesit më tepër, ndërsa ndaj njerëzve nervoz qëndron në distancë më të 

largët. Gjendja shoqërore e njerëzve që bisedojnë, gjithashtu ka rëndësi. 

Kontakti me trup 

Kjo është mënyra më primitive e veprimit social. Ajo është simbolik – për 

shembull rrahje pas shpinës, shtrëngimi i dorës. Kontakti me trup nëse e 

përjashtojmë agresionin e drejtpërdrejtë (konfliktin) dhe prekjen seksuale, 

politikanët shpesh e shfrytëzojnë për t’i shprehur ndjenjat dhe qëndrimet. Jashtë 

195


komunikimit familjar rëndomë ky kontakt kufizohet me të prekurit me dorë. Janë 

bërë hulumtime të ndryshme, që të përcaktohen zonat e prekjes së trupit, si dhe 

subjektet e veprimit reciprok. Është me rëndësi të mbahet mend se për shkak të 

dallimeve të mëdha kulturore në kontaktin me trup nuk mund të shfrytëzohen 

rezultatet e hulumtimeve në vendet tjera. 

Pozita e trupit 

Kjo gjithashtu është sinjal i fortë instiktiv, që transmenton sinjale të 

rëndësishme sociale. Ekzistojnë pozita instiktivisht “të larta” (dominante) dhe “të 

ulta” (nënshtrime). Dëshira apo qëllimi për të dominuar shprehen me qëndrim të 

drejtë dhe të sigurtë të trupit, me kohë të ngritur lartë e kështu me radhë. Ekzistojnë 

gjithashtu pozita miqësore dhe armiqësore. 

Nëpërmjet pozitës së përgjithshme të trupit personaliteti rëndomë e shpreh 

gjendjen e tij emocionale, për shembull tendosjen ose lezheritetin. Mund të shprehet 

gjithashtu edhe qëndrimi ndaj të tjerëve. 

Njerëzit kanë stil të përbashkët të shprehjes së sjelljes, që tregohet 

nëpërmjet ecjes, pozitës së trupit, mënyrës së uljes e kështu me radhë. Në këtë stil 

ndikojnë: 

- Rolet e tashme sociale (aktive) dhe ato të kaluara, - për shembull, nëse 

një njeri ka qenë ose momentalisht është person ushtarak; 

- Pikëpamja për veten i personalitetit; 

- Besimin që e kemi në vetveten; 

- Gjendja emocionale; 

- Dallimet kulturore 

- 

Pamja, figura dhe ecja 

Karakteristikat e pamjes, figura dhe ecja e një njeriut mund t’i flasin shumë 

vëzhguesit të vëmendshëm dhe të interesuar. 

Pamja e mirë, jo e imponuar flet për kapje dhe çiltëri ndaj atyre që na 

rrethojnë, për aftësinë që menjëherë t’i shfrytëzojmë forcat e brendshme dhe të 

çliruar nga çfarëdo lloj dhune. 

196


Ngathtësia ose mos lëvizja e trupit zbulojnë reagimin e vetmbrojtjes 

shmangies së kontakteve, mbyllja, ndjeshmëri të shpeshtë, ndërsa gjithashtu edhe 

synim jo adekuat ndaj korrektësisë. 

Pamja e keqe, e lëshuar, shpina e gërmusur, shprehin përulje, pajtim dhe 

përshtatje. 

Pozita e pamjes tradicionale (njëra ose të dyjat duart në xhepa, duart e 

lidhura pas shpine ose të kryqëzuara në gjoks e të tjera) janë shenjë e pamvarësisë 

së pamjaftueshme dhe nevojë e përshtatjes së padukshme me rrethin. 

Për vëzhguesin e vëmendshëm shumë informata merren nga lëvizja e 

shpatulla dhe pjesa e sipërme e trupit të njeriut. Këto pjesë të trupit në mënyrë 

karakteristike dëshmojnë si për karakterin e njeriut ashtu edhe për gjendjen e tij 

emocionale në moment. 

Pozita e këmbëve dhe e shputave gjithashtu mund të japë informatë për 

gjendjen dhe karakteristikat psikologjike të individit: 

- Të qëndruarit në dy këmbë (këmbët rinë të ndara jo më shumë se dy 

pëllëmbë) me vendosje të ballansuar të peshës së trupit, është veçori e 

njeriut të fortë dhe të ballansuar, të qetë dhe të fuqishëm, që di të 

përshtatet çdo kund. 

- Pozita e palëvizshme, e ftohtë me tendosje të fuqishme tregon aftësim 

të keq, inate, jo elasticitet në sjellje dhe vet të shprehurit; 

- Pozita e ndryshueshme gjatë tendosjes jo aq të mjaftueshme, ndryshimi 

i shpejtë i mbështetjes themelore të këmbëve dhe qëndrimi në këmbë 

tregojnë qëndrueshmëri dhe diciplinë jo të mjaftueshme, mosshpresë 

dhe frikë; 

- “Të luhaturit”, ngritja e gishtit flet ose për gatishmëri për veprim aktiv 

ose për grindje; 

- Pozita “këmbë të hapura në mënyrë të parregullt” tregon nevojën e vet 

dëshmimit, pretendimeve të gjëra, vetvlerësimeve të mëdha dhe shpesh 

edhe ndjenjën për nënçmim; 

- Nëse ecja ose pozita janë karakteristike me ndarje të dukshme të 

këmbëve përpara, bëhet fjalë për “për ecje të demostruar”, prepotencë 

dhe vetbesim (ec si paunë); 

- Nëse majet e shputave janë kthyer për prapa, atëherë kjo tregon ndonjë 

dobësi të brendshme, ndonjë mungesë relative të iniciativës, bindje jo 

të mjaftueshme në forcat e veta. 

Dallohen disa lloje të ecjes: 

197


- Ritmike - formë e çliruar për së larti, por me sjellje të ballansuar; 

kjo është tipike për ata që dëshirojnë të shetisin; 

- E ballansuar – e llojit të marshit ushtarak kjo është tipike për njerëz 

me vullnet dhe me synim për një qëllim të caktuar; 

- Hapat të gjerë – tregon synim kah një qëllimi, aksion, thjeshtësi, 

mendim apstrakt; 

- Hapa të shpeshtë të shkurtëra – shenjë për kujdes, qëllim, mendim 

të shpejtë dhe reagim, moderim, mënyrë konkrete të të menduarit; 

- Ecje e fuqishme ritmike (me lëvizje të forcuara të kryqave) – sjellje 

të këtillë kanë vetëm ata naiv – instiktiv dhe personalitetet egoist; 

- Ecje e plogshtë - kjo është shenjë e mos pasjes së vullnetit dhe të 

dëshirës për diçka, lezheritet, mërzi; 

- Ecja e fortë, e shtrënguar, e ngurtë – kjo tregon mbyllje, mungesën 

e kontaktit, paaftësi për paraqitje të lirë; 

- Ngritje e përhershme e gishtave të këmbëve – kjo demonstron 

synimin për të ecur përpara, ndjenjën e superioritetit posaçërisht atë intelektuale. 

- Karakteri i raporteve të njerëzve me njerëz të tjerë dhe me botën në 

përgjithësi ndërsa gjithashtu disa specifika personale gjenden dhe kultivohen edhe 

në pozita të tjera tipike. 

Lëvizja e duarve 

Lëvizjet e duarve kur flasim janë të ndryshme dhe varen nga temperamenti 

i individit. Duhet ditur se nga distancat e mëdha ky gjest, i quajtur të folurit me duar 

është posaçërisht instrument i rëndësishëm për përforcimin e fjalës. 

Qëndrimi fillestar gjatë kësaj lëvizje është pozita neutrale kur duart gjenden 

mbi gjysmën e sipërme të trupit. Problemi qëndron në atë se si të arrihet përshtypja 

se jemi të çliruar. Një këshillë – shfrytëzoni shënimet e shkurtëra me tezat kryesore 

të fjalimit tuaj. Mbani në njërën dorë. Kështu që ajo gjithnjë do të jetë e zënë dhe do 

të marrë pozitë të natyrshme, ndërsa me dorën tjetër mund të bëni gjeste. Asnjëherë 

nuk duhet bërë gjeste me dorën ku i keni shënimet, sepse ajo e dekoncentron 

publikun. 

Duhet shmangur këtyre gjesteve: 

Duarve të kryqëzuara para gjoksit – këto kapen si shenja të arogancës dhe 

të mbajtjes së distancës. Oratori krijon bariera ndërmjet vetes dhe publikut dhe 

është antipatik; 

198


Duart e kryqëzuara në gjysmën e poshtme të trupit – ato janë pengesë për 

hapjen të oratorit ndaj publikut dhe len përshtypje e mentalitetit si të rrëfimit para 

priftit; 

Vënia e duarve në kryqa, gjithashtu vepron sikur refuzon publikun. 

Dëgjuesit mendonin se kërkoni të ngriheni mbi ta, ndërsa me një sjellje të këtillë 

nuk fitohen ithtarë; 

Të bërit me gisht ndaj publikut është gjest i pahijshëm, që len përshtypjen 

se oratori gjoja di çdo gjë; 

Lëvizja e syzave, stilografit ose e sendeve të tjera, të cilat i mbani në duar, 

e mënjanojnë vëmendjen e dëgjuesve nga përmbajtja e fjalimit tuaj. 

Rekomandohen gjestet e këtij lloji: 

Dora e hapur ndaj dëgjuesve, demonstron dëshirë për kontakt; 

Gjithashtu vlen edhe kur dy duart janë të hapura ndaj publikut. Kjo le 

përshtypjen e sinqeritetit. 

Detyrë: të njoftuarit – trajningu për vëmendje dhe për të mbajtur mend. 

Qëllimi është që të ushtrohet aftësia e të vëzhguarit dhe e të paraqiturit të mënyrave 

të ndryshme të njohjes dhe prezentimit në situata të ndryshme: në rrugë, gjatë 

takimeve jo formale, gjatë aktiviteteve formale (takime, pritje, mitingje, punë me 

aktivin, debate me kundërshtarin etj.). 

Në fillim pjesëmarrësit ndahen nga dy dhe për një kohë të shkurtër bëjnë 

njoftimin njëri me tjetrin. Pastaj, pa u paralajmëruar më parë, çdo njëri e 

përshkruan hollësisht partnerin e vet – për shembull, ngjyrën e këpucëve, gjestet 

karakteristike etj. 

Detyrë: Trajning për tu ballafaquar me situatat. 

Mirrni qëndrim në situata të ndryshme kur duhet të flisni para publikut: 

Hyni dhe nuk keni ku të rrini, 

Hyni dhe asnjëri s’ua ve veshin, 

Përplaseni në derë me një njeri tjetër, 

Hyni dhe ndokush u afrohet dhe fillon tu flasë, 

Hyni dhe fillojnë tu bërtasin. 

Ndiqni dhe realizoni reagimet. 

199


200

PUNA ME MEDIUMET 

Specifikat e mediumeve të veçanta 

Shtypi 

Nga shekulli i 18 deri sot njëra nga mënyrat më të përhapura të 

komunikimit publik është shtypi. Me konceptin ,,shtyp” nënkuptohen dy grupe të 

mëdha të botimit- gazetat dhe revistat. Gazetat janë kryesisht të përditshme dhe 

javore. 

Kriteret themelore për zgjedhjen e e mediumeve si mjet 

komunikimi janë: Ana periodike (të përditshme- të mëngjesit dhe të pasditës, 

javore); përfshirja teritoriale (nacionale, rajonale, lokale dhe interne të 

ndërmarrjeve); tirazhi; veçoritë e auditoriumit, madhësia dhe formati (standarde 

dhe tablloide). 

Karakteristikë e shtyput të Evropës është edhe ekzistimi i 

edicioneve partiake. Viteve të fundit ekziston tendenca botimit të gazetave, të cilat 

nuk janë organe të partive politike, por paraqesin qëndrime të caktuara idelogjike 

dhe përkrahin qëndrimin e partive të caktuara. Në fakt, ende në Evropën Juglindore 

dhe Qendrore (ish vendet socialiste) hasen gazeta dhe revista të cilat janë nën 

ndikimin e drejtpërdrejtë të partive. 

Rëndomë pas proklamimit të zhurshmëm të disa botimeve ,,te 

pavarura” fshihen grupe të fuqishme ekonomike, të cilat shfrytëzohen për të 

krijuar mendimin e mirë publik sipas interesave të tyre personale dhe fianciare. 

Sipas ekspertëve , me rëndësi të madhe për forcën ndikuese të 

komunikatave në shtyp është vendi i publikimit- ,,pozicioni”. Me ,,pozicion” 

nëkuptojmë ,, ...vendin që e zë një komunikatë në krahasim me matërialet tjera në 

një faqe, të majtën ose të djathtën të folios, në krye, në mes ose në fund të 

botimit...” Ekzistojnë disa ligjshmëri për ndikimin e pozicionit për pranimin , por 

ende nuk mund të sqarohet esenca e mekanizmit. Pranohet se është adekuate që 

komunikatat të vendosen në pjesën e sipërme të fletës. Me rëndësi është edhe 

komponimi i dy fletëve të afërme, të cilat vërehen në të njëjtën kohë. Konsiderohet 

201


se ana e djathë është me afektivitet më të lartë. Të përshtatshme në pajtim me 

shkallën e rëndësisë janë: faqja e parë, e katërt, e tretë dhe e dyta. Në praktikë 

shfrytëzohen edhe disa shtylla të posaçme ,,vesh”, “kembël sup”, pozicioni i Kilit” 

etj. 

Plaketi politik 

Për dallim nga bartësit e tjerë reklamues, plaketi politik nuk ka ndonjë 

auditorium të caktuar. Efekti reklamues e tij arrihet nëprmjet kopjeve të shumta, të 

cilat e mbushin hapsirën që na rrethon. Plaketat janë më të lira dhe shpërndahen 

lehtë. Që të arrihet efekt i shumfishtë i reklamimit me plaketa, është e 

domosdoshme mbajtja e një varg fushatash. Ndryshe nga plaketat tregëtare, të cilat 

ngjiten në vende të posaçme për të cilat paguhet në mënyrë të veçantë dhe që lidhen 

me një mall ose shërbim të caktuar, te plaketat politike përsëritja e shpeshtë e një 

ideje apo porosie nuk është e kufizuar me kohën, dhe shpesh as edhe më hapsirën. 

Praktika e fushatave zgjdhore ka përmirësuar në mënyrë të 

ndjeshme metodat e bërjes së plaketave. Në Evropë plaketat vazhdojnë gjithnjë 

të mbeten mjet politik për reklamim, të cilat nuk i ka nxjerrur jashtë loje 

radioja dhe televizioni. Kohëve të fundit imponohet praktika e shfrytëzimit 

maksimal të 4-5 plaketave, për të mos dekoncentruar efektin e ndikimit. Shpesh 

shpërndahet një plaket nacionalnë madhësi të ndryshme, i ndjekur nga plaketat 

lokale. 

Sot në fushatat paraelektorale shfrytëzohen dy lloje të plaketave: 

tregëtare dhe “luftarake”. Në parim plaketat tregëtare janë me dimenzione të 

mëdha (12, 16 m 2 etj), ngjiten nëpër pano të cilat merren nga firmat për reklamime 

të jashtme. Vendet zgjidhen varëisht nga efekti i tyre, ndërsa ndonjëherë edhe nga 

auditoriumi specifik i frekuentimit të rrugës. Shepesh ato vehen pranë arterieve 

automobilistike, në hyrje të venbanimeve, në qendër të qytetit dhe pranë 

semaforëve. Sipa hulumtimeve të bëra ekspertët e reklamave kanë konstatuar se 

gjysma e njërëzve që janë në lëvizje i vërejnë ato. Për t’u arritur efekti i nëvojshëm 

ato duhet të vehen në atë mënyrë që të mund të shihen dhe të pranohen vetëm për 

dy sekonda. Me rëndësi është që të jenë emocionuese dhe të lexueshme. 

Plaketat konvencionale, të nohura edhe si “luftarake” ose “të 

egërta” ngjiten nga ekipet vullnetare ose të paguara në të gjitha viset e mundshme 

dhe me dimenzione të ndryshme. Plaketat luftarake bëhen më qëllim të krijimit të 

mjedisit vizuel mahnitës. 

202

203 


Formave të shtypura mund t’u shtohen edhe shirita të shumfishtë, 

tiketa dhe plaketa floroscente, të cilat shihen edhe natën. Shpesh përdoret edhe 

“plaketi i lëvizshëm” – “njerës senduiç“ ose i ngjiten automjeteve ose mjeteve 

tjera transportuese. 

Nga aspekti plikologjik është shumë me rëndësi se si do të 

shfrytëzohet hapsira e plaketit për të pasur një efekt më të madh sygjestioni. Në të 

kaluarën janë përdorur shumë plaketa të mbushura me tekste. Në plaketat 

bashkohore dominojnë liderët partiak me shenjën e partisë dhe deviza e tyre 

kryesore- motoja e fushatës. Zakonisht portretet e liderëve vendosen në të majtë ose 

në të djasht varësisht nga ideologjija e tyre, me çrast kërkohet mundësi që të shohin 

në një drejtim të caktuar. Shpesh shfrytëzohet rofili B ¾ , i cili shpreh synimin dhe 

lëvizjen. Kujdes i posaçëm i kushtohet fytyrës e cila paraqitet si komunikim 

joverbal. Kur njëriu i sheh fotografit, syri i tij më së shumti ndalet te sytë, goja, 

hunda dhe duart. Shiqimi duhet të jetë pak lartë, por të moë shoh drejt në objektiv, 

të mos jetë me pamje të shtangur, për të mos ngushtojë vullnetin e vet për zgjedhje 

të lirë. Në praktikë është imponuar mendimi se më të shprehura janë figurat e 

politikanëve deri te shpatullat. Shpesh shfrytëzohen lëvizjet e duarve me çrast 

kërkohet simbolika e reciprocitetit dhe orjenitmit të drejtimit të hecjes së shoqërisë. 

Efekt më të madh ka shfrytëzimi i plaketave në qytetet e mëdha. Në 

këto qytete njerëzit kanë shumë obligime dhe më pak shohin dhe dëgjojnë radio dhe 

televizion. Ndonjëherë shfrytëzohen edhe plaketat në të cilat janë prezentuar edhe 

listat partiake të rajoneve të caktuara. Efekti nuk është aq i mirë, por nëse ka të tilla, 

atëherë udheqësit kryesor të vehen në pjesën e sipërme. 

Analiza e politikës praktike në lëmin e reklamës me plaket tregon 

se shpesh shfrytëzohen si simbole figurat e fëmijëve, të rinjëve, nënëve me foshnje, 

duar, lule të çelura, kuaj dhe zogjë. Partitë e opozitës shpesh kanë qejf të 

shfrytëzojnë plaketa me fëmijë, të cilët simbolizojnë të ardhmen dhe vendin e tyre 

në të. Paritë në pushtet më shumë anojnë nga plaketat me të rinjë dhe njerës të 

pjekur, me të cilët kërkojnë simbolikën e ditës së tashme dhe të ardhshme. Figura e 

gruës dhe nënës me foshnje e simolizon atdheun dhe vazhdimësinë e fisit. Rrallë në 

plaketat politike shfrytëzohen njërës të moshuar. 

Problemi kryesor me shfrytëzimin e plaketave është se të 

painteresuarit, të brengosurit nga problemet e përditshme nuk i vërejnë dhe u 

kushtojnë pak kohë. Prandaj, plaketi gjithnjë e më shumë po shndërrohet në mjet i 

cili fuqimisht duhet të tërhjek vemendjen e aufitoriumit dhet’ipërcjellë porositë për 

disa sekonda. Konsiderohet se këmbësorët kanë në disponim tre deri pes sekonda, 

përt’iparë plaketat (ndërsa vozitësit vetëm dy). Së këndejmi delë edhe kërkesa për 

theksim maksimal lëkonik dhe të drejtpërdrejtë, posaçërisht të pjesës teksuale.


Mbishkrimet, shkronjat e shtypit dhe ngjyrat duhet të harmonizohen me 

karakteristikat psikologjike të pranimit dhe distancës nga ato shihen. 

Gjersa teksti i plaketave merret kryesisht në nivel logjik dhe 

racional, figura reflekton, në radhë të parë, nivelin e transmetimit dhe 

sugjestioneve të emocioneve të panjohura të porosisë së reklamës. Me rëndësi të 

posaçme është që plaketi të krijojë përjetim dhe lidhje emocionale me auditoriumin. 

Lidhshmëria ndërmjet devizës dhe prezentimit të plaketit varet nga 

zgjedhja e boshtit psikologjik të fushatave dhe mund të jetë asociuse, ilustruese dhe 

kontradiktore. 

Gjatë fushatave paraelektorale plaketi është mjet i 

pazëvendësueshëm për prezentimin e “portretit” të oragnizatës politike. Nëpërmjet 

përsëritjes së pandalshme dhe shumfishimit të “portretit” kryesor politik kërkohet 

përcaktimi ose përforcimi i sugjestionit. Prandaj edhe sot plaketi politik është 

mjaft efektiv, veçanërisht si mjet plotësues. 

Lloje të tjera të mjeteve të shtypura 

Në politikë, posaçërisht gjatë fushatës paraelektorale shpesh prdoren 

afishet, prospekte të shumta të lehta, prospekte dhe kalendarë. Sipa Klod Holkins, 

afishet paraqesin reklamë. Afishja është edicion reklamues i drejtpërdrejtë dhe më 

operativ, krahasuar me të tjerat më e lirë. Rëndom ajo shkruhet me tirazhe masive 

dhe qëllimi i saj është të tërhjekë vemendjen e masave dhe auditoriumit të 

ndryshëm. Që nga shekulli i 16 e këndej, përveç afisheve, shpesh përdoren edhe 

prospekte për fushatat reklamuese hyrëse dhe nxitëse. Prospekti është një fletë e 

katuar (rëndom në format A4 ose A%), e cila përmban informacione reklamuese të 

gjerësishme. Për dallim nga afishet, prospektet ofrojnë informacionin e nevojshëm 

të llojllojshëm, të hollëishëm. Shpesh ato përmbajnë edhe ilustrime. 

Me prospekte shumëfletësh nënkuptojmë katimin disa herë të 

prospektit (flaerët). Nëpërmjet të katimit kërkohet aktraktivitet më i madh dhe 

aftësim vizuel për nëntemat e porosisë. Rëndom ato pasurohen me material 

ilustrues. 

Kalendarët shfrytëzohen, në radhë të parë si dhurta reklamuese 

dhe qëllimi i tyre është, në radhë të parë, të nxisë simpatitë dhe dhënjen e votave. 

Mediumet audio-vizuele 

204

205 


Element themelor i komunikimit politik bashkohor janë mjetet klasike 

audio-vizuele- , radoioja, kinemaja dhe televizioni. Pas zbulimit të shtypshkronjës, 

si mjet i parë për komunikim masiv, zbulimi i mediumeve elektronike bëri 

revolucion të vërtetë në komunikimin masiv. Me paraqitjen e radios, kinemasë dhe 

televizionit jo vetëm se u zbuluan mjetet e reja të komunikimit masiv, por ndryshoi 

edhe tërë procesi i pranimit të komunikimit. Pranimet aiudio dhe vizuele i rrisin 

mundësitë e ndikimit të kombinuar ndaj auditoriumit. 

Mediumet elektronike japin mundësi të kontrollohet rradhitja e 

receptimit. Komunikatat e radios dhe spotet televizive dallohen me shkallë të lartë 

të mbajtjes mend të porosive, se sa reklamat e shtypura. Auditoriumi i mediumeve 

elektronike është më i madh dhe nëpërmjet kohës së ndryshme të emetimit, jep 

mundësi të saktësohet qëndrimi i dëgjuesit dhe shiquesit dhe i porosive që u 

drejtohen atyre. 

Radoja është fon i shumë veprimeve sociale dhe mund të arrijë në adresë 

çdokund- në shtëpi, në vendin e punës, në automobil, gjatë pushimeve etj. 

Hulumtimet e auditoriumit të radios tregojnë se ekzistojnë termine të ndryshme 

kohore, kur ka interes të ndryshueshëm tek dëgjuesit. Më shumë dëgjohet radjoja në 

mëngjes, para se të shkojmë në punë, pasdite kur interesi është më i madh dhe gjatë 

orëve të mbrëmjes rreth fillimit të emisioneve të rregullta informative. Hulumtimet 

më të thelluara nga ekspertët kanë vënë në dukje disa parime themelore të 

radiokomunikimit bashkohor: 

- niveli i kuptueshmërisë kumtesës duhet të jetë rreth dhjetë pikë me i ulët 

nga koeficienti mesatar i intelegjencës së auditoriumit me qëllim të caktuar për të 

cilët janë dedikuar; 

- programet duhet të përgatiten ashtu që çdo dëgjues i radios në çdo kohë 

të mund të përfshihet në to me një afat më të shkurtër se sa memorja momentale (6- 

8 sekonda); 

- porositë nuk duhet ta mundojnë ose ta lodhin memorjen kur dëgjuesit i 

dëgjojnë; 

- vëmendja e dëgjuesve duhet të tërhiqet në dhjetë sekondat e para që të 

të përqëndrohet më tutje; ndërsa në pajtim me këtë vijon, shpejtësia maksimale nuk 

duhet të kalojë më shumë se dy fjalë e gjysëm në sekondë, ndërsa frazat të mos jenë 

më të gjata se shtatë fjalë. ; 

- mesazhi i identifikuar duhet të përsëritet katër herë gjatë transmetimit 

prej një kohëzgjatjeje prej 60 sekondash; 

- muzika dhe efektet fonike nuk duhet të porosisin, por duhet të 

ndihmojnë dhe ta përqëndrojnë porosin dhe jo ta largojnë.


Radioja dhe mediumet e tjera elektronike kanë një karakteristikë 

specifike- dinamikën. Dinamika i shton kërkesat për të mbajtur mend. Duhet të 

ndiqet një ndërtim i caktuar logjik, saktësia e përmbajtjes dhe konkluzat e kjarta. 

Mungesa e pikturimit në radi me kompenzohet me nxitjen e fantazisë vizuele. 

Në krahasim me llojet e tjera të komunikimit radioja është me e lirë 

dhe teknikisht më lehtë formohen porosit. 

Praktikë e shpeshtë viteve të fundit në SHBA dhe në Evropën 

Perëndimore është që partitë politike hapin radiostacioe të veta. Moda e gazetave 

politike zëvendësohet me radiostacione partiake. 

Kinemaja në periudhën ndërmjet dy luftrave botërore luan një rol 

të rëndësishëm. Sot, pas paraqitjes së televizionit, mundësitë e kinemasë janë 

kufizuar dukshëm. Karakteristike për kinëmanë është niveli i ulët i informimit 

verbal dhe i personifikimit. Kinamaja ka auditoriumin e vet specifik, prandaj sot 

shfrytëzohet si mjet plotësues për lansimin e porosive politike. 

Televizioni përmban mundësi informuese, artistike dhe teknike, që e 

shndërrojnë në transmetues më efektiv të ideve, vlerave dhe sugjerimeve. Forca 

e televizionit është në bashkimin e dinamikës së ndikimit nëpërmjet zërit, 

fotografisë dhe lëvizjeve. Tek televizioni zhurma informative në fushën 

komunikuese është shumë e vogël. Arma më e fortë e televizionit është dialogu, 

prandaj janë për tu respektuar deklaratat e drejtpërdrejta dhe jo incizimet. Ana 

statike e përjashton porosinë nga ndikimi me vlerë dhe e afron transmetimin 

televiziv me komunikatat e radios. Ekspozetë e drejtpërdrejta , përveç kësaj, e 

rrisin besimin te shikuesit dhe objektivitetin e informatës që ofrohet. 

Forca e televizionit nga aspekti i ndikimit psikologjik mund të 

analizohet nëprmjet këtyre kritereve: 

- ekzistimi apo mungesa e acarimit; 

- forma e përjetimit psikik (frikë- impresionim); 

- përmbajtja e përjetimit psikik (efekte ngarkuese dhe relaksuese); 

- qëndrimi ndaj perspektivës jetësore (pesimizëm-optimizëm); 

- nxitjen e pjesmarjes intelektuale (të menduarit- kritikën); 

- orjentim të përgjithshëm të pjesmarrjes (kurreshtje- indiferencë). 

Përparësia e televizionit është e madhe për auditorium të llojllojshëm. Sot 

televizioni realisht është i pranishëm në çdo shtëpi dhe ndikon ndaj familjes dhe në 

mënyrën bashkohore të jetesës. Emisionet e caktuara kanë auditoriume të ndryshm, 

të cilat na japin mundësi që të analizojmë dhe përmirësojmë porosinë tonë. 

Forca e ndikimit të televizionit i ka detyruar një vargë dijetarësh të 

flasin për politikën e “erës së televizionit” dhe “ të teledemokracisë”. Kjo 

206

207 


përcaktohet nga fakti se sot televizioni luan rrol kryesor gjatë formimit të 

mendimit politik dhe të pikpamjeve të auditoriumit. Sipas ekspertëve shikuesit : 

- nuk interesohen për detaje të luftës politike dhe të mekanizmit dretjues; 

- sillen ndaj politikës, sikur ndaj automjetit- si ndaj mjetit për 

transportim, redaktimi nuk i intereson; 

- e rritë vemendjen e saj ndaj politikës, kur disa probleme i prekin ata 

personalisht; 

- interesohen, në radhë të parë, për zgjedhejen e kryetarit, vizitat e tij 

jashtë shtetit, skandalet dhe zbulimet nëpr korideoret e pushtetit të lartë; 

- janë të padurueshëm dhe kanë qëndrim armiqësor ndaj prazentimeve të 

gjata dhe të ngadalshme dhe prezentimit të ngjarjeve politike. 

Në vitin 1948 në SHBA bëhen përpjekjet e para në përfshirjen e televizionit 

në fushatat paraelektorale. Nga viti 1960 në televizion rregullisht paraqiten ngjarjet 

më të rëndësishme të luftës paraelektorale. Në fakt, kërkohen dhe paraqiten 

momentet më interesante masive- debatat publike ndërmjet kandidatëve për kryetar 

dhe “ngarendjet garuese” ndërmjet partive. Shiqueshemëria varet nga interesi vizual 

dhe karakteri komercial i televizionit amerikan. 

Ana specifike e televizionit shtron kritere të ndryshme për porosinë 

nga ato të radjos. Kinemaja dhe radioja janë “kanale të nxehta”, ndërsa televizioni 

“i ftohtë”. Konsiderohet se kanali i nxehtë përmban një sasti mjaftë të madhe të 

informacionit audio-vizual ndërsa ka mundësi më të vogla për pjesmarrje dhe 

ballafaqim me auditoriumin. Për dallim nga kanali i nxehtë, te kanali i ftohtë ka 

shkallë më të lartë të të pathënave, që bënë të mundshme pjesmarrjen më të madhe 

të auditoriumit në procesin e pranimit të komunikatave. Nuk është i vogël numri i 

politikanëve që e kanë shrytëzuar në mënyrë të padrejtë qasjen e nxehtë në 

deklarata televizive ( Xh. Makarti, R. Niksoni etj.). Ata mbanin fjlaime me retorikë 

të nxehtë, i suleshin me akuza të rrepta kundërshtarëve të tyre dhe flisnin me zë të 

lartë. Qasja e ftohtë ndaj televizionit e zëvendëson “oratorinë” me fjalim të 

besueshëm me qëllim që të shkaktojë pjesëmarrje të shiquesve. 

Specifika e komunikimit televiziv e imponon praktikën bashkohore në 

vendet perëndimore që të mbahen ligjërata me linja të hapura ose nga sallat me 

pjesmarrje të publikut. Kështu dëgjuesit kanë mundësi të përfshihen drejtpërdrejtë 

në zhvilimin e diskutimit. Kjo kërkon edhe ndryshime në formën e reklamës 

politike në televizion. Për herë ë parë në vitin 1952 në SHBA në fushatat 

paraelektorale të gjeneralit Ajzenhauer nisën të shfrytëzohen format e shkurtëra të 

reklamave politike televizive, ndërsa më vonë edhe klipa. Prej atëherë emisionet e 

shfrytëzuara prej gjysëm ore me pjesmarje të poitikanëve kalojnë në plan të fundit 

ndërsa nga viti 1956 ndërpriten në tërësi.


Në fushatën presidenciale në SHBA të vitit 1952 këshilltari i reklamave të 

gjeneralit Ajzenhauer, Roser Rivs, shfrutëzoi 49 spote (“spots)- nga një për çdo 

rajon. Pas anketave të mendimit publik spotet u grupuan rreth tri temave kryesore: 

lufta e koresë, korupcioni dhe rritja e çmimeve. Suksesi i madh i gjeneralit në masë 

të madhe është si rezultat i formave të reja të reklamave që i batoi në fushatën e vet. 

Sipas Roser Rivs spotet e shkurtëra janë mënyrë e tejkalimit të magësive, tipike 

për një reklamë të rëndomte politike. 

Modeli amerikan i ndikimit të televizionit është ndërtuar në bazë të 

specifikave të mediumeve, në bazë të hulumtimit të mendimit publik dhe nga prirja 

për të nxitur pjesmarrjen e drejtpërdrejte të votuesve në procesin politik. Kjo kërkon 

që diskursi efektiv politik të përqëndrohet në citate të shkurtëra në kohën më të 

shikueshme të televizionit. 

Për dallim nga radioja, televizioni është bashkim jo vetëm i 

komunikimit verbal por edhe atij joverbal. Nëse në komunikimin personal 

politikanët duhet të kenë kulturë joverbale, një gjë e tillë gjatë deklaratave 

televizive është kusht i domosdoshëm. Gjatë komunikimit publik nëpërmjet të 

televizionit mungesa e aftësisë verbale dhe joverbale mund t’i shndërrojë të gjitha 

anët pozitive të komunikimit audiovizuel në negative dhe të sjellë dëme të 

papërmirësueshme në imixhin e politikanëve. 

Komunikimi verbal nëprmejt televizionit, përveç kulturës së domosdoshme 

të të foluri, kërkon nga politikanët t’i kenë parasysh edhe specifikat tjera. Që të 

arrijnë ndikim maksimal është e domosdoshme të përqëndrohen në një temë, të 

cilën do ta zhvillojnë dhe përforcojnë duke e përsëritur. Përmednja sipërfaqsore e 

disa temave është jashtëzakonisht pa efekt. Me rëndësi është që politikanët të 

përvetësojnë ritmin e të folurit, të shfrytëzojnë fjali të shkurtëra me ndërtim të 

thjeshtë, me kushtëzime sa më të pakta dhe me fjalë të cilat shqiptohen lehtë dhe 

pranohen gjatë të dëgjuarit. 

Te komunikimi televiziv me rëndësi jashtëzakonisht të madhe është 

mjeshtëria e komunikimit joverba. Komunikimi joverbal ndikon kryesisht në 

nëvetëdijen dhe ka efekt të madh pozitiv se sa ai verbal. Vështirësitë gjatë sjelljes 

joverbale rrjedhin nga esenca e saj dhe nga interpretimi i tërësishëm, pavarsisht nga 

disa modele të përgjithshme kulturore dhe sociale. Problem serioz gjatë të kuptuarit 

dhe të interpretuarit të komunikimit joverbal janë dallimet ndërkulturore. 

Komunikimi joverbal jep mundësi që të ndikohet nëpërmjet pamjes së jashtme 

fizike, gjesteve dhe pozitës së trupit. 

Për t’i tejkaluar problemet me mungesën e informimit reflektues 

gjatë komunikimit audio-vizuel, përveç formave që i përmendëm të transmetimeve 

208

209 


të drejtpërdrejta, shfrutëzohet edhe metoda e telemetriksit për matjen e interesit 

vizuel për emisionet e veçanta. 

Viteve të fundit me zhvillimin e sistemeve komunikuese krijohen 

kushte plotësuese për zhvillimin e komunikimit politik. “Mediumet e reja” si 

videot, televizioni kablovik dhe satelitor, telematika dhe shpërndarja e sistemeve 

globale të mediumeve e ndryshojnë tërësisht karakterin e komunikimit bashkohor. 

Në Evropë, veçanërisht në Francë zhvillim të hovshëm po merrë 

telematika. Të gjithë qytetarët, të cilët janë përfshirë në sistem mund ta kërkojnë 

dhe ta shfrytëzojnë informatën që u intereson. Sistemi jep mundësi për komunikm 

të dyanshëm me kandidatët, e kufizon fushën e përhapjes dhe kërkon aktivitet nga 

ana e recepientëve. Në vitin 1986 dhe 1988 politikanët françes (Zhan Mari Li Pen, 

Zhan Lang Pier Zhuken etj.) formuan buro të posaçme për shërbime politike. 

Nëpërmjet tyre mund të shfrytëzohej gratis informacioni për programet dhe idetë e 

partive dhe të politikanëve. Sistemi bënë të mundshëm dhenjen e përgjegjeve 

konkrete dhe “komunikimin e drejtpërdrejtë” me kandidatët. Shfrytëzimi i këtij 

lloji të komunikimit kërkon njohuri të veçanta dhe kushton shtrenjtë për t’u prfshirë 

në rrjet. Ekzistojnë shtresa të tëra sociale dhe kulturore që i shmangen këtij lloji të 

komunikimit.


Mediatrajnimi 

Ky ushtrim është apsolutisht i detyrueshëm. Kështu përshembull De Goli 

nuk mban suze, nuk i lexon fjalimet e veta, nuk sheh te kamera (mënjanohen 

përshtypjet se ai është i vjetër). Xhon Kenedi në vitin 1960 është kandidat i parë për 

president i cili merrte mësime të posaçme. Niksoni, pas disfatës së vet nga Kenedi 

media-trajnimit i kushtoi çdo ditë nga dy orë. 

Këto ushtrime më shpesh i mbajnë drejtuesit më të popullarizuar 

televiziv, të cilët në mënyrë të pamëshirshme i vënë politikanët në “skarë” , si në 

aspektin e prezentimit të tyre ashtu edhe në aspektin e përmbajtjes së diskursit të 

tyre. 

Ekzistojnë dy lloj ushtrimesh: 

-formale- në lidhje të drejtpërdrejtë me komunikimin joverbal; 

-ushtrimet themeore. 

Ushtrimi formal 

I pari ka të bëjë me prezentimin 

Pamja e jashtme: ka për qëllim të pengojë rrezikun që politikani të 

prezentohet krejt ndryshe nga tipi mesatar i personaliteteve, ashtu si edhe nga 

politikanët tjerë. 

Në disa raste kjo luftë e vërtetë e “Look” u lejon disa politikanëve të vënë 

disa aspekte të pamjes së ture fizike, të cilat bëhen pjesë e figurës së tyre 

audivizuele. Teni i përhershëm i bronxtë i Reganit, mustaqet e gjata të Valensës, 

njolla në ball e Gorbaçovit. 

I dyti, me veshjen 

Rëndom këshilltarët preferojnë njëfarë “neutraliteti” me veshjen, e kaltër, e 

përhimtë, kravata dhe këmisha të së njëjtës ngjyrë. Ngjyrat janë imponuar që nga 

koha e fotografisë jo cilësore, por edhe sot i shmangen thjeshtë të bardhës e cila 

jepë reflekse ndaj lëkurës së fytyrës dhe lë përshtupje të përgjithshme të lodhjes dhe 

pamjes së keqe. 

Ndonjëherë rekomandohet veshje e cila do ta fuste politikanin në 

kategorinë e “modernëve”. 

210

211 


I treti me të mësuarit e teknikave klasike të të shprehurit 

Kërkesë themelore këtu është thjeshtësimi i fjalimit, si dhe i fjalorit kryesor 

për debat, puna në prafrazime etj. Përpunohet edhe stili i tërësishëm i politikanit. 

I katërti, me të mësuarin e gjesteve me vetëdije 

Këtu përvehtësohen gjestet kryesore, të cilat do ta theksonin esencën e 

fjalimit. Nuk rekomandohet përshembull, bërja me gisht drejt kamerës, sepse 

paraqet agrsivitet. Ose e kundërta, rekomandohet të numërosh me gishtra, sepse të 

ndihmon të mbash mend e kështu me radhë. 

Ekzistojnë dy boshte kryesore të kontrollit të gjesteve: 

- në raport me shikuesin – si të ndiqen kamert, ashtuqë gjithnjë të jemi në 

lidhje me shikuesin, dhe si t’i shmangemi paraqitjes me shpinë; 

- në raport me diskurisin- theksi klasik i fjalimit të 

përcillet me gjestet adekuate. Përveç kësaj duhet që gjestet 

klasike të harmonizohen me prezentimin televiziv- këtu gjestet 

janë krejtë të ndryshme nga ato të mitingjeve, përshembull, për 

shkak të kendeve të mëdha të incizimit. 

- Ushtrimi themelor 

Ushtrime me çdo gjë për të cilat u bë fjalë në diskurs. Veçohen problemet, 

përgatiten përgjegjet. Këshu arrijmë spontanitetin e diskursit të politikanit, 

rekomandohet kompetencë dhe sinqeritet. 

Dhënja e intervistave 

Para intervistës 

Çlirojeni veten. Disa herë merrni frymë thellë dhe thoni, se do të 

prezentoheni shkëlqyeshëm. Zvogëloni presionin. 

Shënoni disa pika kryesore, në të cilat dëshironi të përqëndroheni dhe t’i 

spjegoni. Përsërisni në vetvete, që të ndjeheni të sigurtë. Shprehjet tuaja duhet të 

jenë të shkurtëra, të kjarta dhe esenciale. 

Përpiquni të gjini se çfarë pyetjesh mund t’u parashtrojnë dhe nga përpara 

përgatitni përgjegjet. Nëse keni mundësi, angazhoni ndonjërin që ka njohuri rreth 

pyetjes që tu bëjë intervistë para se ju të jepni intervitë për mediumet. Angazhoni që 

t’ua parashtroi “pyetjen e vështirë”. 

Mos u përpiqni që t’i mbani mend përgjegjet, sepse kjo është vetëm një lloj 

prove e cila do t’u jap mundësi të vendosni se si do t’u përgjigjeni pyetjeve të


vështora dhe t’i ktheni në dobi tuajën, dhe njëkohësisht se si do të zvogëloni 

rrezikun që t’u gjenë të papërgatitut. Kjo gjithashtu mund t’u ndihmojë të vendosni 

se si do të përgatiteni për intervistë. 

Intervista- strategjitë themelore 

Silluni në mënyrë të natyrshme. 

Kini besim në vetvete dhe përgtituni mirë. Ju e njihni fushën tuaj më mirë 

se çdonjëri, ashtu edhe nga reporteri. Kjo u bënë të ndjeheni me atutoritet prandaj 

mos u fikësoni. 

Përgjigjuni pozitivisht. Shmanguni përgjigjeve “pa koment”. Nëse nuk 

mund t’i përgjigjeni pyetjes së parashtruar spegoni pse. Thoni “Më vjen keq, por 

kjo është në proces diskutimi në gjyq dhe unë nuk kamë të drejtë mendime për këtë 

çështje në këtë moment”, ose diç të ngjajshme. “Pa koment” për shumë njerës do të 

thotë se fshihni diçka, gjë që e vë në dyshim besimin tek ju. 

Nuk jeni të dëtyruar t’i përgjigjeni çdo pyetjeje. Nëse nuk e keni përgjegjen 

, bëhuni të sinqertë dhe thoni “Nuk jam i sigurtë. Do ta provoj dhe do t’u 

përgjigjem”. 

Kur jepni intervistë si përfaqësues i organizatës Ju asnjëherë mos flisni 

vetëm në emrin tuaj. Çkado që të thoni dot’ipërshkruhet organizatës, pavarsishtë se 

do të shpjegoni se “Ky është vetëm mendimi im personal”. Përmbahuni fakteve dhe 

asaj që dëshiron ta shpreh organizata Juaj. 

Mos sikur mbroheni ose armiqësisht. Rrini me disponim pozitiv dhe shpirt 

të qetë kur i shyrtoni temat e rënda.Mbani mend, kur flisni në televizion ose në 

radio ju i flisni çdo njeriu veç e veç, hyni në shtëpinë e tyre ose në automobil të 

tyre. Mbajuni sikur jeni diçka sikur ata duan që t’u dëgjojnë. 

Përpiquni atë që do ta thoni ta shprehni thjeshtë dhe të kuptueshme, ashtu 

që t’u kuptojnë edhe ata që nuk kanë ditur për atë që ju e shqyrtoni. Shmanguni 

përdorimit të zhargonit profesional, akronimet dhe të ngjajshmet që mund t’i habisë 

dëgjuesit dhe shikuesit tuaj. 

Përgjigjuni në fillim shkurt, pastaj spjegoni dhe zhvilloni përgjegjen tuaj. 

Kjo do të përqëndronte interesimin e auditoriumit tuaj. 

Gjithnjë theksoni esencën e asj që doni ta thoni, pavarsisht nga përgjegjia. 

Përgjigjet tuaja duhet të jenë të shkurtëra. Një intervistë prej tre deri pesë 

minuta rëndom shkurtohet në mënyrë drastike- në shumë raste ajo që përcillet është 

rreth 15 deri 30 sekonda (në lajme). 

Nëse reporteri nuk u ka shtruar pyetje të cilat ju mendoni se janë të 

rëndësishme ngrini atë në përgjegjen tuaj si pyetje e veçantë apo, kur e shihni se 

212

213 


intervistës i ka ardhur fundi thoni: “ekziston ehe një çështje tjetër e rëndësishme të 

cilën nuk e kemi arsyetuar...”. 

Nëse niseni në drejtim të kundërt dhe nuk u pëlqen përgjegja juaj përpiquni 

të nisni nga fillimi. 

Shmanguni që të flsini “jozyrtarisht”. Gjatë intervistave televizive ose në 

radio, gjersa kamera dhe pajisjet tjera për incizim punojnë asgjë nuk thuhet 

jozyrtare. Mos u besoni gazetarëve se nuk do t’i botojnë komentet tuaja jozyrtare. 

Nëse doni t’u jepni ndonjë informatë plotësuese, që nuk doni ta publikohet ose 

transmetohet, ua thoni atë para se të nisni intervistën, por megjithatë përpiquni që 

një gjëje të këtillë t’i shmangeni. Kur do t’i njihni disa reporterë më mirë do të dini 

se kujt më vonë t’i besoni. Rregulla kryesore është, thoni reporterëve vetëm atë për 

të cilën nuk keni asgjë kundër që doni të shihet ose dëgjohet se po e thoni. 

Në të gjallë 

Kur jepmni intervista në radio ose në televizion merreni sikur jeni 

drejtpërdrejtë nga ai moment i fillimi i emisionit ose i paraqitjes së reporterit deri në 

momentin kur do t’u thonë se emisioni përfundoi. 

Kur do të prfundoni fjalën rrini pak pa lëvizur dhe ndiqni reporterin derisa i 

t’u thotë se intervista përfundojë. 

Mbani qëndrim dinjitoz, kur do t’u parashtrojnë pyetje tronditëse ose kur 

reporteri do të sillet me agrsivitet. Mos mbani qëndrim armiqësor në përgjegjen 

tuaj. Shprehni optimizëm dhe bindje, bëhuni të natyrshëm. 

Shmanguni sqarimeve të gjera, të cilat e dekoncentojnë vëmendjen apo 

gjesteve të cilat përsëriten. Në studjot e radjos përpiquni që duart të mos i lëvizni, 

që të mos shkaktoni zhurmë që do ta merrte mikrofoni. 

Si të visheni për intervistë televizive 

Vemendja duhet të përqëndrohet te ju dhe jo te veshja juaj: 

- veshje njëngjyrëshe, e çelur për femrat, e mbyllur për meshkujt; 

- makiazhi i përditshëm për gratë; 

- këmisha dhe bluza me ngjyra të përshtatshme. 

Mos i vishni këto gjatë intervistave televizive 

- veshje me material me vula ose lara të mëdha; 

- materiale të bardha dhe të zeza ose që shkelqen;


- faculeta ose kravata ekstravagante; 

- stoli të zëshme (ka të bëjë edhe për radion); 

- monedha nëpër xhepa (ka të bëjë edhe për radion); 

- stoli që shndërrit, që e reflekton dritën; 

- cilindra me rreth të gjerë; 

- syze të errta. 

Kur intervista bëhet nga vendi i grevës, demostratave ose mitingjet të 

drejtuar nga organizata juaj, bluzat, kapuçet e organizatës suaj jo vetëm që të jenë të 

përshtatshme, por paraqesin edhe plotësim të ekspozesë suaj. 

MBANI MEND, DO T’IA DILNI SHKËLQUESHËM! 

Ballë për ballë me kamerën televizive 

Edhepse kanali televiziv e organizon intervistën, ju jeni ai që e diktoni atë. 

Parimet themelore të sqaruara në vazhdim do t’u ndihmojnë jo vetëm që të 

përgatiteni për intervistë , por edhe ta kontrroloni. 

1. Njihuni me natyrën e pyetjeve 

2. 

Mbase nuk do të keni mundësinë të mirrni listën me pyetje, të cilat do t’ua 

bëjë reporteri para intervistës. Por, gazetarët e përgjegjshëm duhet t’u japin pasqurë 

të përgjithshme për temët të cilat do t’i diskutoni. Mos hamendni t’i pyesni. 

3. Siguroni informata plotësuese 

Shumë drejtues televiziv kanë njohuri të përgjithshme. Ajo që ata e dijnë 

për organizatën tuaj, të kaluarën e saj dhe qëllimet e saj me siguri është e kufizuar. 

Nuk është me rëndësi se a do t’i dërgoni informata plotësuese stacionit televiziv ose 

do t’i sqaroni shkurtimisht pra intervistës, por sa më shumë informacioni do t’i 

jepni reporterit, aq më të mëdha janë gjasat për reportazh të mirë. 

3.Përgatitni planin tuaj 

214

215 


Para se të nisë intervista shënoni dy pikat kryesore, në të cilat dëshironi të 

përqëndroheni. Flisni për atë esencialen dhe përmbajuni temës. 

4.Shqyrtoni pyetjet si tema 

Kur reporteri do t’u shtrojë pyetje të pakëndëshme, negative qasuni asaj si 

temë e përgjthshme dhe përqëndrohuni në aspektet pozitive. Për shembull, nëse 

pyetja është për përdorimin e mjeteve narkotike, mund t’i përgjigjeni duke e 

përqëndruar vemendjen tuaj ndaj të hollave të cilat sigurohen për t’i përkrahur 

përpjekjet për pengimin e narkomanisë. 

5.Si të dukeni 

A, do tu pëlqejë ose jo, prezentimi Juaj në masë më të madhe varet nga 

mënyra si dukeni dhe si flisni. 

* Mos u shtrini prapa, por rrini në mënyrë komote në karrige. 

* Buzëqeshni. Kamerat televizive e bëjnë fytyrën tuaj më serioze. 

* Shihni drejtuesin. Shikimi i papërqëndruar në parim ngacmon, ndërsa 

para kamerës do të dukeni sikur nuk ndjeheni mirë ose sikur vetëm mbroheni. 

* Qëndroni sikuri palëvizshëm. Zini pozitë të përshtatshme para se kamera 

të nisë të punojë dhe përpiquni ta ruani atë pozitë. Mos u luhatni para –mbrapa dhe 

mos u rrotulloni. 

* Rri i qetë. Asnjëherë mos e shfaqni nervozën tuaj. 

* Para intervistës merrni disa herë frymë thellëdhe numëroni ngadal në 

vetvete. 

6.Bini shkurt 

Shprehni qëndrimin tuaj shkurtëdhe përmbahuni atij. Koha mesatare e 

zgjatjes së një citati në televizion apo radjo është rreth 15 sekonda. Nëse nuk 

shpreheni shkurt, rrezikohet që shprehja juaj të shkurtohet ose redaktohet. Vërjetjet 

e tilla redaktuese të vëna jashtë kontekstit të ekspozesë suaj mund ta tjetërsojnë 

përgjegjen tuaj. 

7. Bëni fjalimin tuaj interesant 

Përgjegjia thjeshtë teknike dhe e komplikuar nuk është përgjegje e mirë. 

Reporterët kërkojnë përgjegje jo të rëndomta, më interesante dhe 

jostandarde.Ofroni historinë e shkurtër ose ndonjë hollësi interesante nga projekti 

që e përkrahni. 

8.Zgjidhni vendin


Televizioni është medium vizuel: shfrytëzoni atë. Në vend se të bëni 

intervistat ulur në byronë tuaj, shkoni në atë vend që lidhet me bisedën, sepse duke 

folur mund të plotësoni mendimin tuaj- përshembull , kur flisni për vendin e ndotur 

të mjedisit. 

9.Komente jashtë intervistës 

Komentet për të cilat ju konsideroni se do të mbeten vetëm midis jush dhe 

drejtuesit, kanë shkatërruar aq fillestarë , se sa u kanë ndihmuar. Asnjëherë mos 

thoni diçka për të cilën nuk do të ndiheshit komod po ta dëgjoni në lajmet e 

mbrëmjes. 

10.Thoni atë që keni vendosur 

Nëse intervista është nga fundi, ndërsa ju ende nuk e keni ngritur çështjen 

kryesore, bëhuni guximtar dhe thoni reporterit, se doni të thoni edhe diçka. 

216

FJALIMI POLITIK 

Çdonjëri që mendon se se është i aftë të mbaj fjalime dhe delë në tribunë 

pa u përgatitur gabon. Mungesa e përgatitjeve të përparshme shpesh të shpie të 

dërdëllitja dhe te deklaratat pa përmbajtje. 

Politikanët, të cilët sillen në mënyrë serioze ndaj plolitikës dhe seriozitetit 

të profesionit të tyre, gjithnjë i përgatisin fjalimet e tyre me vemendje të veçantë, 

edhepse shpesh kanë folur lirisht. Xhozef Çemberlen njëri nga oratorët më të mirë 

të fjalimeve politike në Britani rreth kësaj shkruan: 

“Masa analfabete mendon se ne i lëshojmë mendimet tona spontanisht- pa 

u përgatitur dhe pa u munduar. Në fakt e saktë është e kundërta dhe unë nuk di 

punë tjetër, e cila nga intenziviteti dhe thellësia do të mund të krahasohej me 

përgatitjen e një fjlaimi”. 

Disa shembuj: 

Theodor Ruzvellt e mblidhte tërë materialin që kishte të bëjë me temën, e 

lexonte disa herë, këshillohej deri në momentin kur do të ndjehej i sigurtë në 

vlerësimin e tij. Pastaj i rrethuar me vërejtjejt e veta, diktonte shpejt në stilin e tij, e 

korigjonte dorëshkrimin, diktonte edhe një herë dhe e lexonte para miqëve duke 

kërkuar mendime jo për përmbajtjen, por për formën e fjalimit. Pas të gjitha këtyre 

ai i mbante fjalimet e veta lirisht. “Asgjë nuk e kam arritur pa u përgatitur mirë, pa 

punë të vështirë, pa ushtrime të pandërprera të vlerësimeve të mija dhe pa 

planifikim serioz”. 

Abraham Linkoln gjithashtu gjatë i përgatiste fjalimet e veta, me çrast i 

shënonte të gjitha mendimet dhe idetë që do t’i kujtoheshin dhe pastaj i vendoste në 

një korrnizë. Fjalimin e tij të njohur të Getinzburgut- dhjetë fjali, të cilat hynë në 

historinë amerikane dhe botërore- e përgtiti dy javë dhe deri në momentin e fundit 

shumë herë e ndryshoi. 

Struktura dhe specifikat e fjalimit politik 

Mbase nuk tingëllon jo aq autoritative, por atë që të gjithë e dijnë nga 

shkolla për tre pjesët themelore të një tërësie, vlenë edhe për fjalimin politik. 

217


Praktika tregon më së mirë është që ai të ndërtohet në këto tri pjesë tradicionale me 

gjatësi përkatëse të kohës: 

Pjesa përgatitire (hyrëse) (A) 15% 

Pjesa themelore (përmbajtja) (B) 70% 

Konkluzioni (C) 15% 

Ky orjentim i përgjithshëm duhet të zbatohet në aspektin e qëllimit tonë 

dhe të dëgjuesve. Mund të parasypozojmë fjalim të panshëm (referat), në të cilin i 

radhisim dhe i rregullojmë faktet dhe i lëmë konklusionet e diskutimit dhe të 

mendimeve të disa dëgjuesëve. Nëse qëllimi i fjalimit tonë është që t’i bindim të 

tjerët dhe t’i drejtojmë ata, ta bëjmë të dridhet dëgjuesi, atëherë fjalimi duhet të jetë 

me tendecë, të përfundojë me thirrje, e sila do të jetë e qartë dhe mobilizuese. Në 

këto fjalime shpesh qëndrojmë në parimet e reklamave thjeshtë tregëtare. Në këtë 

kuptim është, përshembull edhe formula AIDA: 

Attention (Kujdes) pjesa A 

Interesing (nxitje e interesit) pjesa B 

Desire (dëshira) 

Action (veprim) pjesa C 

Sipas natyrës së fjalimit politik mund ta përdorim këtë strukturë 

A Motivimi, prezentimi 

B Përshkrim i situatës 

Qëllimi 

Shembuj për veprim: alternativa 

C Vendimi 

Amerikanët shpesh shfrytëzojnë orjentim të drejtpërdrejtë ndaj dëgjuesit 

A Ney (i drejtohet dëgjuesve) 

B You (për ty bëhet fjalë) 

Ëhy (përse duhet të ndodhë 

( ose të bëhet diçka ) 

C Ëhat (çka saktë duhet bërë) 

Te fajalimi bindës me sukses mund të shfrytëzohet struktura dialektike: 

218

219 


A: Teza B: Antiteza 

(pikpamjet vetjake) (pikpamjet e hedhura 

poshtë të kundërshtarit 

C: Sinteza 

(Konkluzë e domosdoshme e cila mund 

të përfshihet edhe në kompromis) 

Ekziston mundësia që gjatë fjalimeve më afariste dhe analitike (referate) të 

shfrytëzohet edhe shema vijuese: 

A: Pikpamja: ndiçimi i problemit 

B: Arsyeja: informatë e kthejlltë 

Ndjenja: njohtimi me brengosjen e 

dëgjuesit për problemin) 

C: Dituria: Të përgjithësuarit dhe përcaktuarit 

të infromatës) 

Në fund t’i arsyetojmë ngjashmëritë dhe dallimet ndërmjet dy fjalimeve 

varësisht se a është qëllimi ynë t’i bindim dëgjuesit ose paraqitja e shpejtë e 

pikpamjeve tona: 

A Përse flas? Cila është detyra ime? A 

Si i qasem zgjidhjes së saj? 

B Si është situata? Si është situata? B 

Si duhej të ishte? Cilën e brengos ajo? 

Si mund të sillemi? Ç‘pikpamje ekzistojnë? 

C Ç‘duhet të bëjë? Si është konkluzioni im? C 

Kuptohet, asnjë nga këta shembuj nuk i përgjigjet të gjitha rasteve të 

mundshme. Nuk duhet thjeshtë t’i ndiqni, pa e patur të qartë qëllimin tuaj dhe tipin 

e dëgjuesve . 

Ndërtimi i pjesëve të veçanta 

Hyrja 

Mos e nënçmoni hyrjen! Ambicjet e dëgjuesve më të mëdha janë në fillim. 

Mos i dëshproni ata! 

Së pari, që të tërhjekim interesimin e dëgjuesve për temën, duhet 

shkurtimisht ta sqarojmë dhe ta prezentojmë qëllimin tonë. Këshu i jepni në fillim


publikut tuaj nja dy tre minuta t’i përshtatet zërit tuaj, tintonacionit, pamjes suaj të 

jashtme. Njëkohesisht edhe ju keni nevojë për kohë- t’i adaptoheni sallës, të 

tjekaloni emocionet e para dhe frikën nga skena. 

Fillimi është urë ndërmjet jush dhe publikut. Duhet me sukses të zgjoni 

kurreshtjen e tyre. 

Ja disa mënyra të mundshme se si ta filloni fjalimin tuaj: 

• hyni drejtpërdrejtë në situatën- vendin, kohën, ngjarjen e mëparshme, që 

lidhet me publikun ose me një pjesë të tij. 

• Nisnja me shaka ose me barcoletë, por kini kujdes mos e tepëroni! 

• Mund të shfrytëzoni citat, por atë ta zgjidhni me kujdes nga aspekti i 

publukut dhe i temës 

• Mund të hyni drejtpërdrejtë në mënyrë të rryfeshme në temë, duke 

shfrytëzuar numra dhe fakte në numër të konsiderueshëm 

• Mund të shfrytëzoni edhe ndonjë përjetim tuajin që lidhet me temën dhe me 

publikun 

• Mund t’i drejtoheni drejtpërdrejtë publikut me (pyetje provokuese) 

Pjesa themelore 

Kjo është pjesa esenciale e fjalimit. Në të i theksojmë idetë tona themelore 

dhe i çojmë në vetëdijen e dëgjuesve. 

Gjatë përgatitjes së fjalimit tuaj kushtoni kujdes të veçantë këtyre pyetjeve: 

1. Cilat janë argumentet e mia? 

2. Cili nga to është më bindës? 

3. Në ç‘radhë t’i paraqes? 

4. Në çfarë forme t’i prezentoj (të dhëna, shembuj)? 

Me këtë rast për asnjë moment mos harroni të keni parasysh edhe këtë: 

1. Si është publiku? 

2. Ç‘di ai për temën? 

3. Ç‘vlerësime dominojnë te publiku për këtë temë? 

Më mirë është që t’i zhvilloni idetë tuaja në atë mënyrë që publiku ta 

ndjekë dhe ta ndjejë logjikën e fjalimit tuaj, ta çoni atë nga zbulimi i problemit, 

nëpër konflikte, duke u kaluar te përpjekjet për zgjidhjen e tij deri te zgjidhja 

më e mirë. 

220

221 


Me rëndsi të posaçme është që të caktoni momentin kulmor në fjalimin 

tuaj, i cili duhet të mbetet në vetëdijen e publikut dhe t’i jap atij kuptimin 

themelor. Ai mund të jetë: 

• argumenti juaj më i fuqishëm 

• zbulimi i fakteve të panjohura deri tani 

• qëndrimi i qartë dhe këmbëngulës gjatë krizës 

• mund të jetë edhe pauza ose ndonjë gjest i caktuar 

Konkludimi 

Me të e spjegojmë dhe dhe e veçojmë më esencialen. Në një fjalim 

konkludimi është mjaft me rëndësi. Atë që dëgjuesit do ta dëgjojnë në fund mbahet 

mendë më mirë. Rëndom pyetjet dhe diskutimet lidhen me fjalitë e fundit. Në fund 

duhet lënë më të rëndësishmen dhe ajo të jetë e formuluar mirë. Shumë oratorë kanë 

vështirësi serioze me këtë pjesë të fjalimit, përfshirë edhe ata që kanë aftëis të 

shkëlqyer për t’i tërhjekur dëgjuesit që në fillim. Ata sillen e sillën rreth temës dhe 

nuk mund të gjejnë kohë dhe vend që të bien në tokë. 

Ja disa mënyra të mundshme se si ta përfundojmë fjalimin tonë: 

• Kthehuni në fillim të fjalimit tuaj 

• Arsyetoni idetë kryesore në disa teza (deri në tre) 

• Nënvizoni idenë përfundimtare 

• Përmendni edhe iniciativat e propozimit tuaj dhe pasojat e tyre 

negative 

• Thirrje për veprim të përbashkët 

• Propozim për kompromis 

• Vizioni për të ardhme më të mirë 

• Dhuratë, kontribut, ndihmë (në rastet adekuate) 

Fjalim i shkruar apo i pashkruar? 

Midis dy ekstremeve- të lexojmë së pari fjalimin ose t’i doprëzohemi 

tërësisht inercionit të shprehjes sonë të bukur – çdokush duhet të gjejë vendin e vet 

përkatës. Për çdo rast nuk duhet harruar se ndërmjet fjalimit gojor dhe të shkruar 

ekziston dallim i madh. Fjalimi frymëzues i duartrokitur shpesh shkakton të 

qeshura, se sa kur do të paraqitet me letër.


Përshembull fjalimi më i njohur i Edmond Brk për lirinë, i theksuar shpesh 

herë, nuk la kurrëharë përshtypje gjatë prezentimit të tij në parlament , gjersa edhe 

ata që më vonë thirreshin në të dolën prjashta në koluarë për shkak të bezdisë. 

Politikani i mirë flet lirisht! 

Kjo do të thotë se ai e shpreh, shqipton tekstin e vet, i cili është formuluar 

më herët (ose është shkruar) ose pa e përdorur në tërësi ose në bazë të shënimeve të 

shkurtra , që e përmbajnë strukturën kryesore të tekstit (që edhe rekomandohet). 

Dëgjuesit duhet të mbeten me përshtypjen se flet ndokush, i cili e di se 

ç‘ëshiron, dhe di si ta shprehë atë. Dhe jo ndënjë që nuk di të lexojë mirë. Këshilla 

e Kurt Tuholskit është: “Ndarje të qartë në kokë dhe se të jetë e mundur më pak në 

letër”. 

Posaçërisht me rëndësi është të dihet se sa më i madh të jetë iluzioni se 

fjalimi paraqitet spontanisht, me autocenzurë minimale, aq më i fuqishëm është 

ndikimi i tij psikologjik. 

Fjalimi i thënë lirisht kërkon gjithashtu edhe përgtitjet e veta. 

Kurt Shumaher, lideri i pakontestuar i socialdemokracisë gjermane , pas 

luftës, me kujdes e përgatiste çdo fjalim të tij dhe nuk i llogariste aq shumë stolitë e 

shumta të tribunës. Bashkëpartiakët e tij tregojnë se gjithnjë para tij kishte 

dorëshkrime, por ai kurrë nuk lexonte kur mbante fjalim. 

Xhon Kenedi, i cili gjathashtu me vkujdes i përgatiste fjalimet e tij, 

shfrytëzonte tekstet e shkruara vetë që të jetë i sigurtë dhe të orjentohej. 

Për shumicën e politikanëve varianti më i mirë është ai mesatar- 

shfrytëzimi i teksit jo të gatshëm, por i shënimeve , të cilat e pëmbajnë strukturën 

kryesore të fjalimit dhe momentet e tij esenciale. 

Para se t’i përgatisni shënimet tuaja duhet të keni planin për përgatitjen e 

fjalimit tuaj, që do t’i përfshinte këto pesë hapa: 

1. Titullin e saktë të temës 

2. Qëllimin e fjalimit 

3. Sqarime për të gjitha pyetjet që mund t’i kenë dëgjuesit rreth temës 

përkatëse. 

4. Fytja e përgjegjeve të shkurtra për ato pyetje 

5. Kthimi në këtë bazë te detyra e parashtruar dhe paramendimi i sërishëm 

i tyre. 

Sjellja e oratorit përcaktohet sipas disa parimeve kryesore: 

1. Të kuptuarit e motivimit- shkaqet dhe arsyet të veprimit- Pse flasim? 

2. Të përcaktuarit e dëgjuesve- tek i cili janë drejtuar aktivitetet- Kujt i 

drejtohemi? 

222

223 


3. Formulimi i qëllimit- ç‘dëshiroj të them? 

4. Strategji dhe taktikë- parashikim, planifikim i veprimit dhe mënyrat e 

arritjes së qëllimit të fjalimit. 

Strategjia lidhet me kërkesën e qëllimit të fundit. Taktika lidhet me 

aktivitetet dhe mënyrat e tejkalimit të peripetive të rrugës së qëllimit të 

fundit 

TEMA 

Çfarë u intereson 

në këtë temë? 

A e njihni mirë 

memorien? 

A e thoni atë që 

dëshironi ta arrini? 

Si ndiheni kur 

mendoni rreth 

qëllimeve? 

UNË 

A i njihni dëgjuesit? 

Si dëshironi të ndikonni 

Tedëgjuesit? 

Fjalimi 

Ç‘përmbajtje i përgjigjet më 

shumë konceptit tuaj? A e arrini 

qëlimin tuaj me argumentet 

Është mirë që disa pjesë të shënimeve tuaja të jenë si tekst i plotë. Kjo do 

t’u shpëtonte nga konfuzionet. Kjo këshillë ka të bëjë me forcën e veçantë të hyrjes 

dhe përfundimit. 

Hyrja Teksti i plotë 

Pjesa themelore Tezat 

Idetë kryesore Teksti i plitë 

Konkluza Teksti i plotë 

QËLLIMI 

A e kanë të njëtin qëllim 

si ju edhe dëgjuesit? 

Edhe sa duhet që 

T’i bindni? 

Sa dëgjuesit janë 

të njohur me 

temën? Çka nga tema 

juaj u intereson 

dëgjuesve? 

DËGJUESIT


Sa kohë të flasim? 

“Fillimin e fjalimit tuaj më e harruam, mjedisin e lamë anash dhe vetëm 

fundi na gëzon”. Kjo prgjegje spirituale e spartakëve në lidhje me fjalimin e gjatë të 

lodhshëm të deputetit nga Samosi, duhet të shërbejë si vërejtje pë çdonjërin që është 

në sprovë ta tepërojë me fjalimin e tij të shprehjeve të bukura. Njihet edhe një rast 

tjetër nga Parlamenti britanik, kur kryeministri e dëgjoj fjalimin e gjatë me sy të 

mbyllur dhe kur oratori përkatës e vërejti këtë, se kryeministri po dremiste, 

përgjegjia ishte: “Kisha dëshirë të flej”. 

Ose vërejtja e Çerçilit në lidhje me kryeministrin Mekdonald: “Të gjithë e 

dijmë se s’ka asnjë tjetër me aq talent të sjellë aq sasi të madhe fjalësh në 

diskutimin me sasi më të vogël të mendimit”. 

Përvoja tregon se kur fjalimi e tejkalon kohën prej 20-30 minuatash, ai në 

të shumtën e rasteve kalon pranë veshëve të dëgjuesve. Pjesëmarrja në diskutim nuk 

duhet të kalojë 5-10 minutat. 

Rregulla: Të mënjanohet çdo gjë që nuk shënohet në pasqyrën rrjedhëse të 

mendimeve, pavarsisht se sa të bukura janë ato; çdo gjë që është e pakuptueshme 

ose kuptohet me vështirësi nga dëgjuesit. Fjalimi nuk mbahet për vetveten, por u 

drejtohet të tjerëve. 

Ose siç është shprehur një profesor i njohur evropjan në të kaluarën: “ 

Fjalimi i mirë duhet t’i përgjigjet tri kushteve: 

1. Duhet të kesh se ç‘të thuesh; 

2. Vetëm ajo të thuhet; 

3. Menjëherë pas thënjes së saj të përfundojmë”. 

Citatet, aforizmat, sloganet 

Në fjalimin politik shpesh është shumë e përshtatshme të shfrytëzohen 

citatet logjike. Ato duhet të jenë shprehje të arsimuara dhe uriditive, por edhe të 

modestisë së oratorit. 

Kenedi i cili shpesh shfrytëzonte citate në fjalimet e tij, gjithnjë kishte 

pranë vetes një futrollë me citate të përshtatshme për të gjitha rastet. Ndër to, për 

shembull, e gjejmë Danten (Vendi më përvëlues në ferr është caktuar për ata , të 

cilët rrinë indiferent gjatë kohës së krizës”) ose fjalën e urtë indiane “ Ankohesha 

se nuk kam këpucë, gjersa e takova njeriun që nuk kishte këmbë”. Kërkimi i 

citateve ndonjëherë të shpie edhe në vulgarizma. Në kujtimet e veta bashkëpunëtori 

224

225 


i afërt i Kenediut, Teodor Sjorensen, i cili i përgatiti atij shumë fjalime përmend se 

kur nuk mund të gjinte citat përkatës dhe mjaft të shkurtë për të përkrahur tezën e 

tij, ai i shpikte dhe ia përshkruente atë bdonjërit nga baballarët e Kushtetutës 

amerikane. 

Njëkohësisht me rëndësi është t’i prmbahesh masës, që të mos marrë efekt 

të kundërt- përshtupje artificialiteti, prepotence etj. 

Zgjidhni citatet sipas pikpamjeve të publikut, para të cilit mbani fjalimin. 

Emri i atij që e citojmë duhet të përmendet. Mos shfrytëzoni citate shumë të njohura 

dhe frapante, kërkoni diçka origjinale. Mos e tepëroni me citate dhe aforizma. Ato 

janë si gurë të çmueshëm, vlera e të cilëve është e madhe pse janë të rrallë dhe të 

japin kënaqësi vetëm me sasi të vogla. 

Përdorimi i shpotisë, satirës dhe ironisë gjithashtu duhet të dozohet me 

sukses. Pa to, në fakt, një fjalim mund të mbetet i thatë dhe i papranueshëm për 

publikun. Kjo ka efekt veçanërisht gjatë diskutimeve, kur përdorimi i këtyre 

mjeteve është mjaft efektiv dhe e përfiton simpatinë e dëgjuesve. Kenedi ashtu si 

për citatet kishte kartotekë edhe me titullin “Humor”. Njëri nga mjeshtërit e 

pakalueshëm në këtë drejtim padyshim është Çerçili. Ja një rast. Gjatë një debati në 

parlament deputetja e njohur me konzervatizmin e saj Ledi Astor i bërtet Çerçilit, se 

sikur po të ishte martuar me të, do t’i vinte cijanid në çaj. Përgjegja e qetë e 

Çerçilit: “Nëse marohesha me ty atëherë do ta pija”. 

Fjalimi paraelektoral 

Për dallim nga tipi tjetër i fjalimit politik fjalimi paraelektoral gjithnjë ka 

për qëllim ta bind publikun në dobi të një kauze ose programi dhe ta motivojë për 

veprim. Prandaj fjalimi paraelektoral ka specifikat e veta të cilat mund të 

përmblidhen: 

Elementet psikologjike 

Thekset janë orjentuar kah interesi i dëgjuesve 

U drejtohet emocioneve të publikut 

Zgjedhja subjektive e rregullimit të argumenteve duke marrë parasysh 

qëllimin e fjalimit 

Qëllimet e zakonshme të fjalimit paraelektoral janë: 

• Të nënvizohen përparësitë të partisë suaj 

• Të çvleftësohen programet e partive të tjera;


• Të nënvizohen interesat e përgjithshme tuaja me ato të 

popullsisë. 

Fjalimi i mirë paraelektoral i përshtatet auditoriumit. Në të shumtën e 

rasteve ky auditorium është heterogjen, prandaj nuk rekomandohet të orjentoheni 

vetëm në një pjesë të tij. 

Nga ky aspekt me rëndësi të posaçme është që më parë të 

përgatiteni për këto pyetje: 

• Ç‘mendim dominon te publiku? 

• Cili është qëllimi im? 

• Cilat janë argumentet e mia? 

• Si t’i paraqes ato? 

• Ç‘zgjidhje racionale të problemit ofroj? 

• Ç‘zgjidhje emocionale ofroj? 

• Çfarë kundërargumentesh mund të pres? 

• Si mund t’u përgjigjem? 

Ja edhe disa këshilla në lidhje me fjalimin paraelektoral: 

• Mos flisni shumë për dokumente dhe programe, por shfrytëzoni 

figura të kjarta dhe shembuj me raste konkrete; 

• Vini në mënyrë retorike ato pyetje , që janë tema për publikun; 

• Informojuni për problemet specifike të publikut; 

• Mos fshihni dhe mos nënçmoni asgjë; 

• Mos premtoni diçka që nuk mund ta realizoni; 

• Mos dalldisni pas hollësive; 

• Çka do që të ndodhi mos e shëndrroni publikun në arkmik tuajin; 

• mos u adaptoni në mënyrë konjukturale, rrini besnik vetvetes/ 

Qëllimet dhe karakteri i fjalimit paraelektoral gjithashtu dalohen ndërmjet 

vete nga pikpamja e rastit dhe auditoriumit. Ja disa shembuj më karakteristik: 

1Fjalimi para anëtarëve partiak gjatë zgjedhjes së kandidatëve 

Në këtë rast nuk është e domosdoshma ta bindni publikun në lidhje me 

kauzën dhe politikën në tërësi. Duhet t’i bindni në raport me veten tuaj! Pas fjalimit 

tuaj dëgjuesit duhet të jenë të bindur se: 

• vetëm me këtë kandidat do të fitojmë 

• kandidati ka nevojë për ata, që të arrijë atë sukses; 

• dëshirojnë të përfshihen aktivisht në betejën paraelektorale. 

226

227 


2.Fjalime para votuesve të përhershëm (elektoratit stabil) 

Qëllimi në këtë rast është që të gjithë të votojnë. Ky potencial duhet të 

shfrytëzohet tërësisht. Porosia juaj duhet të jetë: Votoni! Kemi nevojë për votën 

tuaj! 

3.Fjalim para votuesve të luhatshëm 

Në këtë rsat duhet t’i bindni si me programin tuaj, ashtu edhe me 

personalitetin tuaj. 

Tregoni se jeni i sinqertë dhe tolerantë. 

Dëshmoni se jeni të informuar mirë. 

Mos i nënçmoni konkurentët tuaj. Distancoheni nga ata i përmbajtur, mirrni 

seriozisht argumentet e tyre dhe asnjëherë mos i konsideroni të marrë. 

Në sytë e votuesve duhet të dukeni si kompetent dhe simpatik. 

Mbajtja e fjalimit 

Në fillim, gjersa ju nuk i keni përvetësuar shkathtësitë profesionale dhe nuk 

keni prvojë, ushtroni fjalimin tuaj. Zgjidhni kohën dhe vendin që të mos u pengoj 

askush dhe duke ndenjur sikur u drejtoheni dëgjuesve, përpiquni të mbani fjalimin 

tuaj. Rekomandohet që të provoni para pasqyrës, që të shihni se si qëndroni, se sa 

janë të lira dhe lehta lëvizjet Tuaja. 

Dëgjoni zërin tuaj. A bëni pauza.. Kur duhet të merrni frymë, si të 

zvogëloni shtangien, si t’i përmblidhni mendimet tuaja? A i veçoni fjalët më të 

rëndësishme? A mund ta zbuloni në këtë rast lodhjen? 

Oratori duhet të ketë kujdes për sjelljen, e cila i siguron kontakt me 

auditoriumin. Një gjë e tillë në masë të madhe lidhet me besimin, që ai e shkakton 

te dëgjuesit me vetë praninë e tij, falë cilësive të tilla, siç janë kompetenca dhe 

angazhimi, sinqeriteti dhe çiltëria, ndjenja për energji pozitive, për rrezatim dhe 

emocione. 

Me rëndësi të madhe është edhe tipari individual i oratorit i cili e veçon atë 

si personalitet. Ky individualitet mund të shkaktoj ne vetvete lidhje emocionale me 

auditoriumin, të shkaktojë disponim dhe të formojë prezentim të këndshëm. 

Strategjia nis me krijimin- shkruarjen, skicën, paramendimin e tekstit, 

ndërsa taktika kryesisht lidhet me prezentimin e tij. Në Strategji kryesori është 

teksti. Kompozicioni i tij, e cila mund të çrregulohet sipas qëllimeve të oratorit.


Kështu që ai krijon më shumë mundësi pragmatike për harmonizim me nevojat e 

auditoriumit ose më specifikat e temës. 

Çdo strategji komunikuese ka përparësitë e veta dhe kërkon kushte të veta: 

- Sulm fillestar- e kalit vemendjen, por kërkonë dinamikë të shtuar dhe 

intenzitet në tekst gjatë gjithë veprimit të fjalimit, që të mos humbet 

interesimi fillestar. Këkon angazhim të madh, masë më të madhe të 

energjisë së sjelljes; 

- Rritje graduale të angazhimit- jepë mundësi për pranim sa më të plotë, 

por kërkon nga oratori ndjenjë të saktë për ritmin dhe kohën apsolute të 

gradacionit. 

- Sulmi final- kërkonë aktivitet më të madh energjetik para fundit. 

Kur do t’ua japin fjalën qëndroni qetë në vendin tuaj në tribunë. Vini 

kontaktin vizuel me auditotiumin gjatë gjithë fjalimit. Mos e harroni asnjë nga 

dëgjuesit. Nëse keni droje se diç mund t’u shpëtojë, mbani në dorë një letër të vogël 

me disa qëndrime themelore të shkruara me shkronja të mëdha.Por pa ndonjë 

nevojë të madhe mos e shihni atë. Flisni me zë më të lartë, se sa mendoni se duhet 

sipas mendimit tuaj. Atëherë kumbimi i zërit do të jetë i mjaftueshme. Mos u 

shqetësoni për atë se si kumbon zëri, si dukeni Ju, harroni përvojën personale. 

Koncentrohuni në të vetmin qëllim- mendimet Tua të arrijnë të dëgjuesit. 

Fshehtësia esenciale e fjalimit të mirë që thuhet lirisht qëndron në diçka që 

mund ta quajmë “fjalim- mendim”. Duhet të jeni në gjendje të shprehni para 

publikut një ide por njëkohësisht të formuloni mendimin që vjen. Duhet të flisni 

dhe të mendoni, por jo vetëm që ta kontrrolloni dhe vlerësoni atë që e thoni në 

moment, por edhe atë që do ta thoni pastaj. Kjo mund të behet vetëm atëherë kur e 

keni paramenduar dhe përgatitur mirë fjalimin tuaj, kur u bëni ballë porblemeve. 

Nga ana tjetër, në këtë pozitë do të keni sukses vetëm nëse edhe në fjalimin 

e gjatë (veçanërisht gjatë diskutimit) silleni ashtu si në bisedë të rëndomtë. I 

paraqisni bindshëm idetë, informatat, mendimet me qartësi, ashtu që mund t’u 

kuptojë bashkëbiseduese juaj. Nuk është me rëndësi që unë t’i kuptoj, sepse edhe 

ashtu i di gjërat, por të më kuptoj ai që i flas. 

228

Si të arrini vetbesimin? 

229 


Duke dalë para auditoriumit, mos kini frik nga sgjë, se është frikë e 

brendëshme. Të ndjeni shqetësim dhe emocione para paraqitjes së fjalimit është gjë 

e natyrshme dhe normale. Kjo do të thotë se me të vërtetë dëshironi të prezentoheni 

mirë. Shqetësimi i tepërt mund të jetë edhe shkatërrues. Aktorët dhe oratorët e 

njohur e pranojnë se gjithnjë janë nervoz ose kanë frikë para se të dalin në skenë. 

Por si duket kjo frikë nuk u pengon. Pasi t’u kalojnë emoscionet të cilat u kanë 

përfshirë, ju do të ndjeni lartësim fizik dhe moral dhe do ta kryeni detyrën tuaj më 

mirë, se sa po të mos kishit pasur emocione para kësaj. 

Praktika e pandërprerë në paraqitje publike është mjeti më i mirë 

kundër emocioneve dhe frikës. 

Ja si mund t’i kontrrolloni emocionet tuaja dhe realizoni 

“prezentime” të sukseshme, impresionuese: 

• Sqaroni shkakun e frikës suaj; 

• Studjoni hapsirën ku do të flisni; shkoni më herët, shetisni nëpër 

podium, flisni në mikrofon dhe shfrytëzoni mjetet kontrrolluese; 

• Prezentohuni auditoriumit , përshëndesni ndonjë dëgjues kur është 

duke ardhur, se më lehtë është të flasësh para një grup miqësh se sa para një grupi 

të panjohurish; 

• Mendoni sikur asnjë nuk dëshiron të të fyej dhe se dëgjuesit tuaj kanë 

qënsrim miqësor dhe u dëshirojnë sukses. Auditoriumi do që ju të jeni interesant, t’i 

nxisni ata, t’i informoni dhe argëtoni. Ata nuk duan që të mos kesh sukses; 

• Dilini plotësisht i përgatitur. Do të keni shkak të jeni të shqetësuar, 

nëse menjëherë pas paraqitjes vazhdoni t’i shihni shënime tuaja. Të jesh gadi, do të 

thotë ta kesh përpunuar temën dhe ta kesh ushtruar. Kjo do t’u ndihmojë që duke 

qëndruar para auditoriumit të mos shqetësoheni as për përmbajtjen, as për fjalët. 

Nëse nuk e njihni materialin ose nuk ndjeheni komod me fjalimin, emocionet tuaja 

do të shtohen. Bëni ushtrime dhe nëse është e nevojshme përpunoje materialin që të 

jeni të qetë se është në harmoni me mendimet tuaja; 

• Ruani pamjen e njeriut të besueshëm. Pamja e besueshmërisë ndikon 

te dëgjuesit. Nëse i bëni të besojnë në mundëistë tuaja, atëherë edhe tek Ju do të 

vijë ndjenja e besimit; 

• Prezentohuni sikur e paraqisni fjalimin. Paraqituni sikur flisni me zë 

të fortë, të qartë bindës. Nëse paraqiteni sikur do të keni sukses, me të vërtet do të 

keni sukses;


• Sipas nevojës, para se të nisni fjalimin bëni disa frymëmarrje të thella 

dhe nxirrni fortë frymën që të liroheni nga shtangja; 

• Kini kujdes sidomos për shënimet hyrëse; 

• Nëse i jepeni nxitjes që në fillim për të shpejtuar, nervozizmi juaj gjatë 

ekspozesë do të shtohet; 

• Bëni pauza aq shpesh sa mendoni se duhet; 

• Mos u shqetësoni, nëse rastësisht gaboni. Dëgjuesit nuk do t’i japin kësaj 

aq rëndësi, nëse ju nuk do të habiteshit. Mos kërkoni falje. Nëse e shprehni 

shqetësimin tuaj dhe nëse kërkoni falje për çfardo qoftë problemi të fjalimit Tuaj, 

mund ta tërhiqni mendimin e auditoriumit ndaj diçkaje që nuk e keni vërejtur; 

• Përqëndrohuni te porosia, jo te mjedisi. Mos i kushtoni kujdes emocioneve 

tua, ndërsa përqëndrohuni te porosia dhe auditoriumi juaj. Emocionet tuaja do të 

largohen; 

• Sundoni frikën nëpërmjet veprimit. Veproni si fudbollist, i cili i sundon 

emocionet para fillimit nëpërmjet lëvizjeve energjike; 

• Kini parasysh- do të mësoheni nëpërmejt përvojës dhe gabimeve. 

Këshillat e Aristotelit 

Mjeshtria e oratorisë është lidhur ngushtë me emrin e Aristotelit dhe punimin 

e tij “Retorika”, në të cilin ai i shënon bazat themelore të mjeshtrisë së të folurit: 

“Sepse janë tri pyetje, të cilat duhet të diskutohen nga pikpamja e fjalimit- 

së pari- në çfarë burimesh mbështeten dëshmitë; së dyti- stili, dhe së treti- si duhet 

t’i rradhisim pjesët e fjalimit”. 

“Dëshmitë nëpërmjet fjalimit janë prej tri llojesh: disa gjenden në 

karakterin e oratorit, të dytat- në aftësinë e tij ta bëjë dëgjuesin me disponimin e 

njohur dhe së treti- në vetë fjalimin, në rëndësinë e tijpër të dëshmuar ose të duket 

se dëshmon”. 

“Fjalimi është bindës atëherë kur do ta paraqesë të vërtetën reale ose të 

duket si reale në bazë të së vërtetës veç e veç të çdo sendi”. 

Tani është rradha të themi për stillin, sepse nuk mjafton vetëm të kemi se 

çka të flasim, por duhet ta themi atë ashtu si na përshtatet neve, dhe kjo kontribuon 

që fjalimi ynë të duket karakteristik”. 

“Si gjë e parë është ajo se prej nga sendet të kenë bindshmëri, në vend të 

dytë është disponimi i tyre sipas stilit, e treta që ka forcë të jashtëzakonshme- 

mjashtëria aktoreske... Ajo përbëhet nga përdorimi i zërit, në aspektin e përdorimit 

230

231 


të tij gjatë të gjitha ndjenjave, për shembull, se kur të jetë i fuqishëm, i ulët ose 

mesatar dhe si ta përdorim intonacionin”. 

Duhet t’i shfrytëzojmë metaforat e disa sendeve të afërta, por jo të atyre që 

dihen- ...Nëse themi se kërbishtja dhe kryqat janë diçka të njëjta, dhe të dyja janë të 

njëjta, por dallohen për “pjesën e tyre të sipërme dhe të poshtme”... Shumë 

mendime të mbrehtajanë si rezultat i metaforave dhe dalin nga mashtrimi. 

Krahasimet e vlerave në njëfarë mënyre janë metafora ( njeriu shkurtpamës është 

memzi si një lampë drite)”. 

“Nuk duhet harruar se ... nuk është stil i njëjtë si i fjalimit të shkruar ashtu 

edhe i atij të deklamuar, si i fjalimit në parlament dhe në gjygj”. 

“Fjalimi ka dy pjesë: është e nevojshme të thuhet se për çka bëhet fjalë dhe 

pastaj të jepen dëshmitë: sepse është e pamundur të mos dëshmojmë, kur diç do të 

themi. Sepse ai që dëshmon, dëshmon diçka, ndërsa ai që ka thenë diç më parë, e ka 

thënë për ta dëshmuar”. 

“Hyrja është fillimi i fjalimit, siç është prologu në poezi dhe prelidiumi në 

pjesën për flautë... Hyrja në fjalim është treguese e përmbajtjes, që të dijnë 

degjuesit se cila është përmbajtja dhe të mos enden poshtë e lartë- sepse e 

padefinuara të obligon... Hyrjet bëhen nga këto burime: nga lëvdata, nga 

mosmiratimi publik, nga nxitja, nga bindja, nga ajo që i drejtohemi dëgjuesit. 

Funkcioni më i domosdoshëm dhe tipik i fyrjes është që të spjegojë se cili është 

qëllimi që ndjek falimi. Prandaj nëse puna është e shkurtër dhe e qartë nuk duhet 

përdorur hyrjen”. 

“Përveç kësaj, detyra që të sprehur vemendjen e dëgjuesve është e 

përbashkët për të gjitha pjesët e fjalimit”. 

“Argumentet duhet të kenë forcë dëshmuese. Gjatë fjalimit pjesa më e 

madhe që e përcakton ndikimin, që i përcakton veprimet si të mira dhe të dobishme 

është gradacioni. Këtu faktet duhet të shkaktojnë besim... Në fjalimet politike mund 

të kontestojmë diç kur do të themi se asgjë nuk do të ndodhë, ose ajo që e themi do 

të ndodhë, por nuk do të jetë e drejtë ose nuk do të jetë e dobishme, ose nuk do të 

jetë me aq rëndësi. Duhet mbajtur llogari mos vallë kundërshtari futë mashtrime te 

diç që është jashtë çështjes që diskutohet- ajo ka formën e dëshmisë se ai gënjen 

edhe për gjërat tjera. Zbatimi i shembujve është mjaft i dobishëm për fjalimin 

politik”. 

“Kur bëhet fjalë për parashtrimin e pyetjeve, me e ligjikshme është ta bësh 

atëherë kur kundërshtari e ka thënë ... pikpamjen e tij armiqësore, kështu që i 

shtojmë vetëm edhe një pyetje që të dalë në pah marrija e tij”.


“Rast i dytë i pyetjes është, kur një sypozim duket qartë, ndërsa tjetrin 

publikisht do të na e jap kundërshtari. Kur të infomohemi me një sypozim, nuk 

duhet të pyesim për atë që duket haptas, por të themi konkluzionin tonë”. 

“Pyetje shtrojmë gjithashtu kur duam të tregojmë se kundërshtari flet gjëra 

kontradiktore ose paradoksale”. 

Në raste të tjera nuk duhet të përqëndrohemi në pyetje, sepse nëse kundërshtari u 

përgjigjet , do të krijohet përshtypja se ai e sundon gjendjen. Nndërsa nuk kemi 

mundësi t’i bëjmë shumë pyetje për shkak të dobësisë së dëgjuesit”. 

“Dhe duke konkluduar, nëse konkluzioni shkakton pyetje duhet të 

theksojmë edhe shkakun për të”. 

Për çështjen e shpotive... Duhet të shkatërrojmë seriozitetin e 

kundërshtarëve tanë nëpërmejt mahive, ndërsa mahitë e tyre- nëpërmjet 

seriozitetit”. 

Konkluza përbëhet prej katër momenteve: së pari, ta bëjmë të disponuar 

dëgjuesin me qëndrim miqësor ndaj nesh dhe me qëndrim armiqësor ndaj 

kundërshtarit, së dyti- ta ngrejmë lart dhe ta vlerësojmë; së treti- ta shpiejmë 

dëgjuesin te ndjenjat përkatëse; se katërti- ta përkujtojmë esencialen. Dhe pasi kemi 

dëshmuar, se e flasim të vërtetën, ndërsa kundërshtari- gënjen, është e natyrshme që 

të lartësojmë, të akuzojmë, dhe t’i bëjmë goditjet e fundit me çekan...”. 

232

Kreu i katërt 

FUSHATAT ELEKTORALE 

Përgatitja dhe mbajtjave e fushatave paraelektorale është aspekt i ndërlikuar 

dhe shumëaspektesh. Ky proces kërkon njohje të shumta të sistematizuara, sukses 

në punën ekipore, diciplinë të jashtëzakonshme dhe sigurim të burimeve. Nëse u 

hedhim një sy fushatave gjatë dhjetë vjetëve të fundit do të vërejmë se të paktën 

asnjë nga këto kërkesa nuk ka ekzistuar. Për fat të keq numri më i madh i anëtarëve 

partiak dhe i kandidatëve e kanë nënçmuar nevojën e përgatitjeve të paramenduara 

të zhvillimit të fushatave por janë bazuar vetëm në përvojat e tyre personale. Në të 

shumtën e rasteve kjo të shpie që të bësh gabime serioze- shpenzimin e mundit të 

kotë, shpenzim joracional të mjeteve, demotivimin e kuadrit dhe të vullnetarëve dhe 

në instancë të fundit në rezultate të këqia gjatë zgjedhjeve. Për të tejkaluar këtë do 

të përpiqemi t’i prezentojmë pikat kryesore, radhitjen dhe lidhshmërinë reciproke 

në procesin e tërësishëm electoral në bazë të përvojës sonë dhe të huaj. 

Mbani mend! Fushtata paraelektorale e çdo partie nisë ditën tjetër pas 

përfundimit të zgjedhjeve të përparshme. Nëse zgjedhjet janë plotë pas 12 muajsh 

dhe juve ia nisni pikërisht atëherë organizimit të fushatës suaj do të jetë vonë. 

PËRGATITJET PËR FUSHATËN ELEKTORALE 

Periudha përgatitore e fushatës kërkon kohë dhe përfshin përpunimin e 

hollësishëm të nëntë elementeve kryesore të fushatës suaj. 

1. Puna e parë në të cilën duhet të angazhoheni është hulumtimi 

demografik i rajonit elektoral dhe analiza e zgjedhjeve të mbajtura viteve të fundit. 

Shtabi elektoral dhe kandidati duhet të kenë informata jashtëzakonisht të sakta dhe 

objektive për situatën demografike në rajonin elektoral. Të dhënat për popullsinë 

në rajon, mosha e saj, përkatësia etnike dhe religjioze , mënyra e jetesë e tjera, janë 

me rëndësi të jashtëzakonshme gjatë përcaktimit të strategjisë së fushatës. Me 

rëndësi të posaçme është edhe analiza e rezultateve të zgjedhjeve të mëparshme, 

233

Kreu i katërt FUSHATAT ELEKTORALE 

disponimet konstante dhe paradispozitat ndaj votimit për njërën apo forcën 

poloitike tjetër. 

2. Në vend të dytë vinë hulumtimi i disponimit shoqëror. Të dhënat e këtij 

hulumtimi janë vendimtare gjatë përcaktimit të problematikës kryesore në 

strategjinë dhe platformën elektorale. Në këtë bazë zbatohen edhe praktikat e 

fushatës. Rezultatet e hulumtimit të mendimit shoqëror paraqiten si shumë të 

rëndësishme për kandidatin në zgjedhjen e temës së diskutimit dhe të orjentimit 

ndaj grupeve të zgjedhësve. Që të bëhet analizë e saktë e të dhënave të hulumtimit 

të mendimit publik me rëndësi është që të kemi edhe rezultatet e hulumtimeve 

demografike.. Në fushatat bashkohore paraelektorale çdo veprim kërkohet në bazë 

të studimit kompetent dhe të gjithanshëm të disponimit të shoqërisë. 

3. Element tjetër i rëndëishëm, nga i cili varet suksesi në luftën paraelektorale 

është strategjia e fushatës paraelektorale. Çështjes së zgjedhjes së strategjisë do t’i 

kushtojmë më tepër kujdes pak më vonë. 

4.Nuk ekzistonë fushatë e mirë pa planifikim preciz të buxhetit financiar. 

Politika është mjeshtëri e shtrenjtë. Në kohën e sotme që të jeshë konkurent i aftë 

është e domosdoshme të keshë burime adekuate financiare. Fshehtësia e suksesit, në 

fakt, fshihet në ndarjen precize dhe efektive të mjeteve. Planifikimi i drejtë është i 

mundshëm atëherë kur është përcaktuar taktika dhe është bërë logaria se çfarë 

burimesh janë të domosdoshme pr realizimin e strategjisë. Që të mos kemi deficit të 

mjeteve menaxherët me përvojë të fushatave paraelektorale përpiqen të përpunojnë 

dy ose tri vrijante të buxhetit. Buxheti i parë përgatitet sipas programit në 

maksimum dhe i përfshin të gjitha idetë dhe qasjet taktike, që i ofrojnë 

organizatorët e fushatës. Varianti i dytë i buxhetit planifikohet në bazë të mjeteve 

minimale të nevojshme për mbajtjen e fushatës. Më shpesh në veprim vjenë i 

ashtuquajkturi buxheti mesatars, që është njëfarë kompromisi ndërmjet programit 

minimium dhe programit maksimum. 

Përpilimi dhe planifikimi i buxhetit i përfshinë jo vetëm mjetet financiare 

për sigurimin e aktiviteteve të ndryshme, por edhe burimet njerëzore dhe hapsinore. 

Ja pse, pjesa e këtij procesi paraqet përgatitjen e kalendarit të fushatës ose planin e 

e përfitimit të ekzekutuesve dhe të vullnetarëve, duke përfshirë edhe qëllimin e 

përfitimin e tyre. Jemi të detyruar të mbajmë mend se burim i vetëm i pakthyeshëm 

me të cilin punojmë është koha. Mjete dhe njerës plotëues mund të gjejmë, por 

kohën num mund ta kthejmë. 

234

PËRGATITJET PËR FUSHATËN ELEKTORALE 

5.Puna me mjetet e informimit publik është element i veçantë nga aspekti i 

përpunimit të imixhit përkatës të kandidatit tonë. Realizimi dhe mbajtja e 

kontakteve me mas-mediumet nuk është e lehtë dhe është punë delikate. Në nivelin 

qendror ose lokal, bashkëpunëtorët e mjeteve të informimit publik nga esenca e vet 

janë unikate, me cilësi të veta specifike. Detyra e bashkëpunëtorëve të mediumeve 

në shtab është të takohen me gazetarët, t’i studjojnë kriteret e tyre të punës, ta 

prezentojnë kandidatin e tyre sa më mirë që është e mundur dhe t’u përpmbahen në 

mënyre strikte planit ndaj mediumeve. E gjithë kjo, por plus edhe qasja dhe 

profesionalizmi nga ana e kandidatit do të garantonte të shprehurit adekuat dhe të 

hollësishëm të fushatës. Parimi kryesor që duhet ta dinë dhe që duhet t’i 

përmbahen atij bashkëpunëtorët e mediumeve të shtabit dhe të kandidatëit është : 

“Puna e reporterit është që të lajmërojë. Puna e kandidatit dhe e shtabit është që t’i 

përgatisë lajmet.” Në teksitn e mëposhtëm do të flasim ende për punën me 

mediumet. 

6.Reklama paraelektorale është element strategjik , e cila pëfshinë dy 

komponenta kryesore- reklamën elektronike dhe materialet e shtypura. Me reklamë 

elektronike nënkuptohet reklama e televizionit dhe e radioa. Reklama e shtypur 

ërfshinë zgjedhjen e tërësishme të materialit të shtypur dhe letrat e zgjedhësve. 

përpunimi dhe relizimi i reklamës kërkojnë domosdo ekspert në shtabin 

paraelektoral, i cili do t’i përgjigjet këtij elementi taktik. Të mos harrojmë, se 

reklama jo profesionale lehtë shëndrrohet në anti-reklamë dhe se të gjitha mjetet e 

komunikimit me zgjedhësit duhet qartë t’i transmetojnë porositë e fushatave dhe të 

ndjekin stategjinë në mënyrë strikte. 

7.Puna me zgjedhësit është element i ndërlikuar dhe i vështirë nga aspekti i 

përcaktimit të rrekjeve teknike që të arish te zgjdhsit. Rëndom për prcaktimin dhe 

përgatitjen e progremit të kontakteve me zgjedhësit është i nevojshëm konsultanti 

profesional dhe ekipi i shtabit, i cili e siguron këtë program. 

8.Identifikimi dhe planifikimi i zgjedhësve janë elemente që shpeshë nuk 

përfillen nga ekipat e shtabeve paraelektorale. Vlerësimi i drejtë dhe i saktë i 

planifikimit të numrit të zgjedhësve , që na janë të nevojshëm në rajonin elektoral, 

japin mundësi për monitoring të përhershëm të rrjedhës së fushatës sonë dhe 

korigjimet e nevojshme, ndërsa përveç kësaj i motivon bashkëpunëtorët e shtabit 

dhe vullnetarët që punojnë për ne. Në këtë pjesë të fushatës gjithashtu më vonë do 

t’i kushtojmë vemendje plotësuese. 

235


9.Sigurimi i ditës së votimit është element i fundit që lidhet ngushtë me 

identifikimin dhe planifikimin e zgjedhësve tanë, sese pa sigurim të zgjedhësve 

para kutive të votimit çdo gjë shëndrrohet në humbje të pastër të mjeteve dhe 

kohës. Me siguri mund të përcaktojmë si moment kritik të fitimit të zgjedhjeve. 

Çdonjëri nga këto nëntë elemente është jashtëzakonisht i rëndësishëm dhe nuk 

duhet të mospërfillet. Megjithatë nëse hymë më thellë në këtë kompleks do të 

vërejmë se strategjia e fushatës është është ai element në të cilin përqëndrohen 

lidhjet e të gjitha të tjerave. Hulumtimet janë të domosdoshme për t’u përcaktuar 

strategjia e drejtë. Plani financiar bazohet në domosdonë e sigurimit të mjeteve të 

nevojshme për kryerjen e strategjisë. Mjetet e informimit publik, kontaktet me 

zgjedhësit dhe planifikimi organizues e realizojnë lidhjen ndërmjet 

strategjisë,figurës së kandidatit dhe “lartmadhërisë së tij” votuesit. 

236

STRATEGJIA E FUSHATËS 

PARAELEKTORALE 

Elementet themelore 

Para set’irrekemi marrjes së ndonjë vendimi për të arritur fushatë e 

suksesshme dhe me objektiv të fundit- të fitojmë zgjedhjet është e nevojshme t’i 

formulojmë hapat e rëndësishëm strategjik në fushatën politike. Politikanët dhe 

konstultantët me përvojë për mbajtjen e fushatës u rekomandojnë kandidatëve dhe 

menaxherëve të bëjnë harmonizimin me disa qëndrime klasike. Ata paraqesin 

boshtin e strategjisë elektorale. Nuk është e domosdoshme që çdonjëri nga këto 

qëndrime të përpunohet hollësisht dhe të shfrytëzohet në strategji. Kjo varet nga 

specifika e sistemit politik në një vend të caktuar, nga lloji i fushatës, nga specifika 

e ligjeve elektorale, nga specifikat e disponimit shoqëror etj. Ne do të shqyrtojmë 

më gjerësisht një pjesë të këtyre pikave kryesore, duke pasur parasysh zbatimin e 

tyre sipas kushteve dhe disponimit në Bullgari, ndërsa të tjerat vetëm do 

t’ishënojmë. Në radhë të parë, duhet të merremi vesh. Elementet strategjike duhet të 

formulohen në formë të shkruar dhe të jenë në formë të shkurtër dhe të saktë. Pas 

harmonizimit të strategjisë bëhet plani i hollësishëm i fushatës në formë të shkruar. 

Në këtë plan është e domosdoshme të përfshsihen të gjitha veprimet taktike në 

raport me kohën. Ekziston rreziku nëse elementet e posaçme taktike nuk shkruhen 

në linjën e strategjisë, ajo të shkatërrohet. Në planin tonë të gjitha veprimet taktike 

duhet të përpunohen detajisht , të përcaktohet saktë qëllimi i çdo qasjeje , ashtu si 

është shkruar në në synimin kryesor strategjik dhe koha e realizimit konkret. Çelësi 

i suksesit qëndron te diciplina. Nëse Shtabi i fushatës ka diciplinë dhe frymë të 

lartë, i kryen në mënyrë strikte elementet taktike dhe nuk i shmanget strategjisë së 

miratuar, fushata do të jetë e sukseshme. 

Të ndalemi në pikat e veçanta të strategjisë. 

1. Përdorimi i përkatësisë partiake 

Përdorimi i përkatësisë partiake lirisht mund të thuhet qëndrim piknisës i 

strategjisë sonë. Para se t’i hyjmë marrjes së vendimeve se a do të përfshihet 

fuqishëm ky qëndrim në strategjinë paraelektorale është e domosdoshme t’i japim 

përgjegje disa pyetjeve nga dy aspkete. 

237


Nga aspekti arganizativ-teknik: 

• a e kmei partinë të formuar si sistemi unik në strukturat tona organizative 

politike me mekanizma të ndërtuara të brendshëme partiake, që e bëjnë të 

mundshëm funkcionimn e saj. 

• a është formuar shtabi paraelektoral kombëtar (kur do të formohet dhe cilat janë 

kompetencat e tij?). 

Kini kujdes!!! Pjesa më e madhe e pyetjeve praktike në lidhje me fushatën 

paraelektorale kërkojnë zgjidhje të shpejtë, të saktë, dhe kategorike në kuadër të 

shtabit të formuar kompëtar paraelektoral (SHPK). SHPK duhet t’i jepen 

kompetenca t’i zgjidhë në ecje e sipër të gjitha çështjet që kanë të bëjnë me 

fushatën. 

Identifikimi politik dhe ndikimi i partisë 

• Si është identifikimi ideo-politik i partisë sonë? 

• Ç‘rezultate arrin tradicionalisht partia ne zonën e caktuar elektorale? 

• Si përfaqësohet partia në pushtetin vendor? 

• Si është prezentimi i partisë në parlament, e tj. 

Ky moment strategjik duhet të përfshihet fuqishëm atëherë, kur partia së 

cilës i takon kandidati e ka përkrahjen e nurmin e konsiderueshëm konstant të 

zgjdhesve të zgjedhësve . Kur ekzistonë një situatë e këtillë njëra nga detyrat e 

shtabit është t’i “informojë” zgjedhësit e vet, se ky kandidat e përfaqëson, në radhë 

të parë këtë parti e pastaj dhe t’i orjentoj përpjekjet tek zgjedhësit potencial. Në 

rastet kur partija ka fituar zgjedhjet e mëparshme në mëse gjashtëdhjetë përqind 

dhe nuk ka përjetuar tronditje serioze, atëherë strategjia paraelektorale duhet të 

bazohet kryesisht në bazë të përkatëisë partiake. Në rajone të tjera ku nuk ka ndonjë 

ndarje të këtillë të fortë në bazë të parimit partiak, kjo qasje nuk do të shprehet aq 

shumë. 

Gjatë përcaktimit të rëndësisë së këtij qëndrimi duhet të kihen parasysh 

edhe rezultatet e analizës së situatës politike dhe ekonomike në zonë dhe në vend. 

Detyrë: Vlerësoni se a do ta vini theksin e strategjisë suaj elektorale në 

shfrytëzimin e përkatësisë partiake në këto raste: 

238

STRATEGJIA E FUSHATËS PARAELEKTORALE 

Rast 1: Përgatitjet e fushatës për zgjedhjet parlamentare nisë në periudhën, në të 

cilën situata politike në vend bëhet gjithnjë e më e vështirë. Ekzistonë përqëndrim i 

fuqishëm i pushtetit që është një ndërlidhje e cenzurës në mediumet kombëtare, 

preokupim i i pushtetit ekonomik të një qarku të ngushtë politik dhe i korupcionit 

që s’mund të vlerësohet. 

Rasti 2: Me sjelljen e Ligjit të ri për zgjedhjet vendore , zgjedhësit e 

vendbanimeve nga 500 banorë janë përjashtuar nga mundësia që të votojnë për 

listën e këshillëtarëve komunal dhe për kryetarët e komunave. Përveç kësaj është 

zvogëluar edhe numri i mandateve për këshillëtarë komunal, me të cilin para partive 

u paraqitën çështje jashtëzakonisht të rëndësishme. Nga zgjidhja e tyre adekuate 

varet prezentimi i tyre i suksesshëm në zgjedhjet vendore 

2 Krijimi i kontrastit të dukshëm 

Krijimi i kontrastit të dukshëm është qëndrimi i dytë klasik i strategjisë 

elektorale. Në shumë raste paraqitet nevoja e krijimi të kontrastit të dukshëm ose e 

dalimeve ndërmjet kandidatëve dhe kundërshtarëve të tyre. Arritja e këtij kontrasti 

mund të realizohet vetëm nëpërmjet përdorimit të shumë parametrave. Të këtila 

mund të jenë problemet e veçanta, karakteristikat personale, përvojat, aftësia e 

punës dhe dallime të tjera fizike. Të japim një shembull për arritje të një kontrasti të 

këtillë të kandidatit të Partisë republikane Gotard Kobl gjatë fuhatës për senator në 

Karolinën e Veriut në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kobël për këtë qëllim e 

shfrytëzonte çështjen për ndalimin e abortit si dallim kryesor ndërmjet tij dhe 

administratorit të atëhershëm, kundërshtar i tij nga rradhët e domokratëve Robin 

Britam. Shumica e popullisë në zonën elektorale të përfshirë në Grinzbaro, e 

pranuan qëndrimin e Koblit për këtë çështje konkrete. Për këtë arsye Kobl krijoj një 

kontrast të dukshëm, që bazohej në idenë pr ndalimin e aborteve. Ai e arriti këtë 

duke shfrytëzuar një grua të re, që fliste për rëndësinë e jetës së njeriut. Në fillim 

objektivi i kamerës televizive fiksohet vetëm në fytyrën e saj. Në fund të materialit 

kamera e përmbledh tërë figurën e saj të plotë në momentin, kur ajo thotë, se ka 

vetëm një votë duke treguar barkun e saj shtatzënë (barkun e saj të fryrë) dhe 

përfundon me fjalët “Unë jap dy vota ër Godart Koblin”. Ky kontrast u bë një nga 

shkaqet që Kobl fitoi me rezultat 51% ndaj 49% me kundërshtarin e vet. 

Dëtyrë: këthehuni prapa asaj kohe dhe përpiquni të zbuloni qasje të tillë në 

fushatën paraelektorale të forcave themelore politike në Bullgari. Nëse zbuloni, 

përpiquni të jepni vlerësime për efikasitetin në rastet e caktuara. 

239


3.Formimi i dallimeve ideologjike 

Aspekti i ardhshëm i strategjisë paraelektorale ka lidhje të ngushtë me 

formimin e kontrastit të theksuar, por përdoret më shpeshë në nivel kombëtar. Ai 

bazohet në parimet e përgjithshme ideologjike: dallimet ndërmjet filozofive 

konzervative, liberale, social demokrate e të tjera. Ajo që duhet të formohet është 

dallimi i arsyetuar dhe real dhe prandaj këtë qëndrim e quajme formimi i dallimeve 

ideologjike. Nëse situata është e tillë që tek zgjedhësit janë në kundërshtim bindjet 

liberale dhe sociale dhe në pjesën e vet më të madhe popullsia është me disponim 

social, atëherë strategjia e formimit të dallimeve ideologjike është e pranueshme për 

partitë të hapsirës politike të majtë. Duke paraqitur situatën e përmendur më lartë në 

kontekst real, atëherë partia e hapsirës së majtë “X” mund të ketë si shembull këtë 

karakter të fushatës paraelektorale: 

Në planin ideo politik ajo mund të jetë fushatë agresive. Kjo lloj fushate 

synon drejtë identifikimit të theksuar në hapsirën e majtë. Ajo imponon në shoqëri 

figurën e opozitës reale dhe të fortë të modelit eksistues të administrimit: partinë me 

potencial stabil ideor dhe kadrovik, e cila propozon edhe alternativa konkrete të 

administrimit të shumicës eksistuese; parti e cila e ka përkrahjen e së majtës 

evropjane. 

Njëkohësisht ajo është opozitë e theksuar, me saktësi precize, konkrete 

dhe e pamëshirshme në kritikat ndaj pushtetarëve. Angazhohet për njerës që 

mendojnë në mënyrë racionale nga të gjitha grupet sociale në shoqëri, të pakënaqur 

me administrimin eksistues, të cilët e kanë kuptuar anën joedekuate, ndërmjet 

premtimeve të bëra paraelektorale, cenzurën e mediumeve, korrupcionin i cili po 

merrë përmasa të gjera, portizimin e ekonomisë, rënjen e reformës strukturore dhe 

të privatizimit. Në kontekst të velerave themelore ideore imponohen projekte 

aktuale për shoqërinë në periudhën e tashme; ekonomi të lirë; ndarjen e drejtë të 

çmimit social të reformës strukturore; heqje dorë nga modeli liberalo-kapitalist dhe 

kapitalizmi autoritar. 

Shembull: Shumë e dukshëme dhe e dobishëme në këtë pjesë të strategjisë 

është qasja e kryeminsitrit britanik Toni Bler, me vizit kartën e tij. Kjo qasje 

përbëhet nga sa vijon: 

240


Pesë pikat themelore të programit të laburistëve, të cilat në mënyrë të 

theksuar e shprehin bazën e partisë dhe të formuluara qartë dhe shkurtë me 

shkronja në një vizit kartë me material mbishkrimi “Ruani këtë kartelë dhe do të 

shihni, se ne do ta realizojmë atë që e premtojmë”. 

4.Eksekutimi e një çështjeje 

Paraqitja e një çështjeje është qasje shumë e rrezikshme në strategji, sepse 

është shumë e vështirë dhe e ndërlikuar për t’u ekyekutuar. Ekzistojnë raste, kur një 

autsajder, që duket haptas në zgjedhje t’i përballojë situatat e padëshirueshme me 

vlerësim dhe informim të mirë dhe të mbajë anën e një çështjeje konkrete. “Triku” 

kryesor në këtë qasje përmblidhet në sa vijon: kandidati synon të bëjë me fushatën e 

vet referendum rreth një çështjeje të rëndësishme emocionale. Kjo çështje duhet të 

ndahet nga grupi i çështjeve tjera, ndërsa qëndrimi i kundërt i kandidatit të ketë 

përcaktim të qartë. Nëse pranohet ky drejtim i strategjisë është e nevojshme 

diciplinë e mirë. Gjatë fushatës nuk nuk duhet të ndërmerret kurrëfarë veprimi që 

nuk është lidhur me çëshjten e vetme të përcaktuar. Shfrytëzimi i këtij qëndrimi në 

instanca të fundit, vjenë në shprehje kur në zonën elektorale kundërshtari i 

kandidatit tuaj është jashtëzakonisht i fortë, ndërsa partia e tij e ka prkrahjen e 

shumicës së zgjedhësve. 

5.Krijimi i figurës pozitive 

Krijimi i figurës pozitive është periudhë në strategji e cila nuk mund ta 

dëmtojë kandidatin. Prandaj shfrytëzimi i saj është gadi i domosdoshëm. Rasti i 

vetëm , kur nuk duhet të formohet figurë pozitive është rasti kur kjo figurë tani më 

ka ekzistuar. (Vërejtje, tejdozat në këtë rast janë të rrezikshme!) Formimi i figurës 

pozitive është moment themelor për ndërtimin e imixhit të përgjithshëm. Ajo duhet 

të formohet në periudhën e hershme të fushatës paraelektorale. Më vonë figura 

pozitive bëhet fundamentale dhe në këtë bazë formulohen dallimet në qëndrimet e 

kandidatëve. 

Ekzistonë edhe një aspekt i rëndësishëm i figurës pozitive, dhe ky është 

pozicionimi i saktë i kandidatit. Gabimet e këtij aspekti mund të jenë fatale për 

suksesin përfundimtar të kandidatit. Përse në fakt është fjala? Liderët kombëtar 

njihen shumë mirë nga zgjedhësit, se sa ata lokal. Kandidatin lokal rregullisht e 

mbanë në vetëdije të zgjedhësve lidhja simbolike ndërmjet tij dhe liderëve partiak 

kombëtar. Kjo e bënë të duket si lider në pajtim me elitën partiake kombëtare. 

Në fushatat lokale kërkohet prani e liderëve kombëtar në ngjarjet vendore 

për dy qëllime themelore: 

241


a) “Autoriteti i lartë” e zyrtarizon kandidatin dhe qëndrimet e tij në 

sytë e zgjedhësve lokal dhe e respekton publikisht simbolin 

“vllazërim” ndërmjet kandidatëve tanë. 

b) E bënë të lehtë depërtimin e kandidatit lokal në mediume. 

Por, tejkalimi i masës në këtë drejtim e fsheh rrezikun që kandidati lokal të 

humbë autonominë e vet. Nëse nuk arrihet ballansim punues ndërmjet këtyre dy 

niveleve të fushatës- nacionales dhe kombëtare, mund të parashihen këto rreziqe: 

- Nëse kandidatët lokal përpiqen të mbeten tërësisht të pavarur dhe e 

nënçmojnë fushatën kombëtare, ata do të bien në izolim; 

- Nëse harmonizimi nuk realizohet me hapa konkret praktik efekti i 

fushatës lokale do të bie dukshëm; 

- Nëse fushata lokale varet tepër nga ajo kombëtare, ajo do të 

humbte formën, gjë që do ta vërenin edhe zgjedhësit dhe do të ndikonte negativisht 

gjatë përcaktimit të tyre. 

Përparësi serioze do të japë harmonizimi me fushatat e mëparshme 

(përfshirë këtuedhe ato afariste). Në nivel lokal ato mbahen mend më shumë se 

sa në atë kombëtar. Këkohet kontinuitet, por jo edhe përsëritje. 

6.Krijimi i figurës negative 

Krijimi i figurës negative është qëndrim i strategjisë që shpesh është në 

kundërshtim dhe ne nuk do të ndalemi më gjerësisht për këtë. Por megjithatë, kur 

duhet t’i rrekesh përpunimit të saj të hollësishëm? Në fushata të shumta kundër 

kandidatit tonë delë kundërshtari i popullarizuar, veçanërisht kur kandidti ynë është 

i panjohur ose njihet sipas anëve të tij negative. Për formimin e figurës negative 

shfrytëzohen çështje të diskutuara në fushatë, ndonjëherë cilësitë personale, ndërsa 

në raste të tjera edhe efikasiteti i veprimimtarisë së tij. 

7.Formimi i kualicioneve paraelektorale 

Formimi i koalicioneve paraelektorale është aspekt i cili meriton vemendje 

të posaçme dhe shqyrtim të posaçem për shkak të vëllimit të madh dhe planeve të 

mëdha. Megjithatë është radha të thuhet se politika e koalicionit përpunohet në dy 

drejtime. Nga njëra anë është formimi i koalicioneve ndërpartiake. Nga ana tjetër 

është formimi i kolaicioneve me grupe njerëzish, të cilët rëndom nuk kryejnë 

veprimtari politike, por në radhë të parë janë struktura qytetare dhe shoqërore , 

organizata të degëve. Përveç kësaj, mënyra dhe forma e formimit të koalicioneve 

242


varet nga lloji i zgjedhjeve që që mbahen (për deputet, për organet lokale të 

vetadministratës, zgjedhje presidenciale). 

Me rëndësi është të sqarohet, se si është formulimi i përgjithshëm për 

pjesmarrjen në koalicion gjatë zgjedhjeve, a është i lejueshëm varianti (niveli 

nacional, niveli lokal). 

Shembull: Në nivelin nacional të fushatës kërkohet dialog i gjerë me 

të gjithë forcat e opozitës, parlamentare dhe jashtëparlamentit në bazë të 

alternativës së përgjithshme të menaxhimit të prëhershëm. Në nivelin lokla 

vendimtare për strategjinë e koalicionit është vlerësimi i saktë i mundësive dhe 

burimeve të mundshme, raporti i saktë i forcave në çdo vendbanim dhe komunë, si 

dhe situata e përgjithshme politike në vend. Në pajtim me kuhstet e përcaktuara 

dhe sipas harmonizimit me udheqësinë nacionale të partisë mund të bëhen 

koalicione lokale në bazë të programeve. Mundet, gjithashtu, imponimi i 

autoritetit dhe ndikimi i partive nëpërmjet listave partiake individuale, të formuara 

nga anëtarë, simpatizerë, profesionistë të paangazhuar partiak, autoritete lokale. 

Kriteri themelor gjatë solucioneve të shumta të jetë zgjedhja e kandidatit. Në rastet 

e këtilla duhet të kërkohet përkrahje e gjerë për kandidatin e propozuar( partiake, 

profesionale etj). Qasjet e ndryshme varen edhe nga dispozitat e ligjit përkatës 

elektoral. 

9.Formimi i organizatës 

Formimi i organizatës është pjesë e strategjisë, e cila i bashkon të gjitha 

momentet organizuese të punës politike- regjistrimin, punën me zgjedhësit, 

sigurimin gjatë ditës së zgjedhjeve. Të gjitha këto momente do t’i shqyrtojmë më 

hollësisht në teksin e mëposhtëm. 

9.Shfrytëzimi i burimeve financiare për ta dëtyruar kundërshtarin 

të heqë dorë. 

Shfrytëzimi i burimeve financiare për ta deyruar kundërshtarin të heqë dorë 

është qasje specifike dhe e shfrytëzuar rrallë në strategji. Qëllimi i fundit është të 

heqe dorë dhe të demoralizohet nëpërmjet shfrytëzimit të sasive të mëdha të 

mjeteve financiare. Në kushte tona më mirë është që kjo pjesë të lehet anash, sepse 

mund të ketë efekt të kundërt. T’u përkujtojmë se ç‘shkaktoi shpenzimi i mjeteve të 

mëdha të (ODS) në fushatën për organet lokale të pushtetit në vitin 1999. 

Dëri në këtë moment i radhitëm nëntë qëndrimet klasike të strategjisë sonë. 

Njohja e tyre me e thellë dhe zbatimi në praktikë është moment kyç për zhvillimin e 

243


suksesshëm të fushatës. Në procesin e përgatitjes së strategjisë paraelektorale çdo 

qëndrim do të përfshihet në shkallë të ndryshme, në pajtim me specifikën e situatës 

së tërësishme në vend ose të zonës elektorale. Me rëndësi është të nënvizojmë se 

politika bashkohore zhvillohet në mënyrë dinamike dhe struktura e përmendur më 

lartë e strategjisë paralektorale nuk duhet të merret si sistem konzrevativ, që nuk 

lejon korigjime dhe futje të risive, të kushtëzuara nga situata konkrete. Më i 

rëndësishëm është përpunimi i saktë dhe i thellë i çdo komponente dhe i realizimit 

struktural të planit të fushatës. 

Plani i fushatës paraelektorale 

Nëse e arsyetuam atë që tanimë e kemi sqaruar si proces i përgatitjes së 

fushatës dhe i përcaktimit të strategjsë paraelektorale, poashtu mund t’i përcaktojmë 

edhe gjashtë komponentat themelore të planit të fushatës. 

Komponentat themelore të planit të fushatës paraelektorale 

1. Hulumtimet: 

- pamja demografike e zonës elektorale 

- predispozicionet shoqërore 

- studimi i kandidatëve 

- rezultatet e zgjedhjeve të mëparshme 

2. Strategjia: 

Si t’i fitojmë votat e : 

- elektoratit tonë të përhershëm 

- elektoratit tonë margjinal 

- elektoratit të luhatshëm 

- elektoratit pasiv (atyre që nuk votojnë) 

- elektoratit margjinal të kundërshtarit 

Ekuacioni, që duhet ta zgjidhim duket kështu: 

Sasia e votave e elektoratit tonë të përhershëm= sasia e votave, të fituara me 

fushatë është = me sasinë votave, të domosdoshme për sukssin përfundimtar 

3. Taktika: 

- masmediumet 

- të drejtuarit drejtpërdrejt shikuesve 

244


- paraqitjet telefonike 

- takimet me zgjedhësit (ngjarjet publike; “nga dera në derë” etj.) 

- tërhjekja e vullnetarëve 

- identifikimi i zgjedhësve 

- organizimi në ditën e zgjedhjeve 

4. Struktura e menaxhimit të fushatës: 

- Shema e strukturës organizative 

- Funkcione dhe obligime të të punësuarëve në shtab 

5. Buxheti i fushatës: 

- shpenzimet; më mirë është që të planifikohen menjëherë para startit të 

fushatës esenciale. Nuk mund të përcaktohet se sa do të kushtojë 

fushata para se të përpunohen strategjia dhe plani. 

- Të ardhurt; është shumë me rëndësi që marrja dhe tërhejkja e mjetëve 

të planifikohen në mënyrë reale, që të mos blokohet fushata në një 

monent të caktuar. 

6. Korigjimi i fushatës: 

Nëse ka nevojë të koigjohet fushata, së pari ndryshoni taktikën dhe jo 

strategjinë. Ndryshimi i strtegjsë është masa e fundit e korigjimit. 

Gjatë përpilimit të planit të fushatës duhet nisur nga disa rregulla të cilat 

shërbejnë si kritere për të velerësuar se sa me sukses është përpunuar plani: 

• realizëm- parashtrimi i objektivave të arritshme dhe masa reale; 

• funkcionalizëm- plani duhet të jetë i përdorshëm; 

• hollësitë-t’imbulojë të gjitha detyrat dhe mundësitë; 

• orjentim dhe logjikë- parashtrimi i drejtë dhe me rregull i detyrave; 

• dinamikë (pragmatizëm)- të mund të reagohet në mënyrë adekuate dhe me 

kohë gjatë ndryshimit të situatës. 

Të shohim një shembull të planit të fushatës paraelektorale për organet e 

pushtetit lokal. Në bazë të këtij plani përgatitet grafiku i hollësishëm dhe me afate 

kohore të sakta për kryerjen e të gjitha veprimtarive të parapara, si në nivelin 

nacional, ashtu edhe në atë lokal. 

Periudha përgaditëse 

(përfundon gjashtë muaj para zgjedhjeve) 

245


• Grumbulimi i potencialeve kadrovike të partisë për të marrë pjesë në zgjedhjet 

lokale; 

• Përgatitja e analizave para kohe të elektoratit sipas zonave; 

• Përpunimi konceptual i të gjitha elementeve të fushatës dhe përgatitja e 

programit për stërvitjen e kandidatëve dhe të kuadrit; 

• Përpunimi i programeve paraelektorale organizatave partiake lokale; 

• Paraqitja e kandidatëve për prefekt dhe këshillëtarë komunal nga organizatat 

komunale (të zonave) dhe konfimimi i tyre; 

• Sigurimi kadrovik i strukturave partiake lokale për të marrë pjesë në fushatën 

paraelektorale; 

• Stërvitja e kandidatëve dhe kuadrove për të marrë pjesë në zgjedhje; 

• Përpunimi i planeve komunale për prezentimin shoqëror të kandidatëve. 

Periudha e parë 

(gjashtë muaj para datës së zgjedhjeve deri 

në ditën e fillimit të fushatës aktive) 

• Prezentimi shoqëror i kandidatëve 

• Mediumet- periudha para startimit 

• Adaptimi i aktivitetit të tërësishëm organizativ partiak dhe teknologjik të 

strukturave lokale partiake për punë në periudhën paraelektorale. Moment 

themelor i rëndësishëm është puna individuale me anëtarët, sipatizuesit dhe 

zgjedhësit, si në këtë periudhë ashtu edhe në fund të fushatës. Adaptimi i 

strukturave ndaj ligjit eksistues elektoral; 

• Perpunimi i rrjedhave të posaçme teknike dhe qasjet e diferencuara për zonat 

dhe komunat e veçanta; 

• Fomimi përfundimtar i koalicioneve paraelektorale nëpër komuna dhe 

konfirmimi i tyre nga organet e partisë; 

• Të sigurohet pjesmarrje e përfaqësuesve në komisionet elektorale në të gjitha 

nivelet; 

• Zgjishidhja e spektrit të tërë të çështjeve organizative dhe juridike, që lidhen 

me regjistirmin në Komisionin qendror të zgjedhjeve lokale (KQZL), 

246


regjistrimi i kandidatëve për prefekt dhe i listës së këshillëtarëve komunal, 

pjesmarrja në KQZL, KZK (Komisionin e zgjedhjeve lokale), anëtarëve të 

komisioneve të seksioneve dhe përfaqësues. 

Periudha e dytë 

( periudha 30 ditëshe deri në ditën e zgjedhjeve) 

* Puna e kandidatëve nëpër komuna dhe vendbanime; 

• Puna e anëtarëve të udheqësisë nacionale dhe PG në zona; 

• Propaganda totale e mediumeve në zonë, në komunë dhe në nivel qendror; 

• Propagandë masive- materiale të shtypura, reklama, hulumtime publike dhe 

analiza të elektoratit dhe propozime për korigjimin e tekstit të fushatës sipas 

zonave; 

• Sigurimi jurdik i ditës së zgjedhjeve- kontakte me vëzhguesit ndërkombëtar 

Iniciativat qytetare për zgjedhje demokratike (IQZD), Shoqata bullgare për 

zgjedhje të ndershme (SHBZN). Ftesa për pjesmarrje të përfaqësuesve të 

partive mike nga Evropa, si vëzhguese të ditës së zgjedhjeve. 

Periudha e tretë 

(dita e zgjedhjeve dhe më pas) 

• Plan i posaçem i hapur për kontrroll dhe raport paralel për rezultatet në ditën e 

zgjedhjeve 

Periudha pas zgjedhjeve 

• Analiza e rezultateve dhe e kryerjes së detyrave nga strukturat partiake; 

• Mediumet 

Grafikoni 

Grafiku i fushatës është pjesë e pandarë e palanit të fushatës. Ai paraqet 

llogaritjen e sistematizuar të aktiviteteve të ndryshme dhe të veprimeve taktike për 

arritjen e qëllimeve konkrete të parashtruara në afete të caktuara. Qëllimi i grafikut 

është që të sigurojë mundësi për kontrroll të kryerjes së detyrave dhe ngjarjeve të 

ndryshme, esenciale dhe jo aq esenciale të cilat duhet të realizohen deri në ditën e 

zgjedhjeve. Përveç kësaj, grafiku është i domosdoshëm për menaxhim efektiv të 

247


shtabit dhe të vullnetarëve dhe për siguri rreth asaj se ata e kryen detyrën e 

parashtruar. 

Si ta bëjmë grafikun e fushatës? 

Më mirë është që të nisni të bëni grafikun duke filluar nga ana e kundërt. 

Nisni nga dita e përfundimit të zgjedhjeve dhe plotësoni detyrat sipas rradhës së 

kundërt deri në momentin e tashëm.. ( Mbani mend se një fushatë asnjëherë nuk 

fillon pa periudhën përfundimtare pas marrjes së rezultateve, sido qofshin ato). 

Veprimet taktike ndahen në elemnte te veçanta të domosdoshëm për kryrje të 

suksesshme të detyrave. 

Masat duhet të rradhiten sipas rradhës logjike. Grafiku duhet të 

harmonizohet me karakterin e masave. Në lidhje me punën e kandidatit, ato duhet të 

harmonizohen me kohën; vendin e vizitës; distancën ndërmjet vendbanimeve të 

caktuara. (Ndarja e kohës së kandidatit duhet të jetë reale dhe njerëzore). 

Kalendari i vetëm i shtabit, si udheqje për veprim është shumë i 

rëndësishëm. Ai duhet të jetë me përmasa të mëdha, i varur në mur në Shtabin tuaj 

gjatë gjithë fushatës. 

248


Kopje e grafikut të fushatës paraelektorale 

Veprimtaria 

Studimi dhe logaritja e votave të 

nevojshme 

Monitoringu 

Mediumet 

Stërvitjet 

Regjistrimi 

Komunikimi 

Mbledhja e mejteve 

Organizimi elektoral 

Kandidatët 

Tërhjekja e vullnetarëve 

Materiali i shtypur 

Ngjarjet masive 

Agjitimi nga dera në derë 

Regjistrimi i anëtarëve të 

komisioneve dhe përfaqësuesve 

Organizimi i ditë së zgjedhjeve 

Të tjera 

Muaji 

Dita 

1 2 3 4 5 6 

7 8 9 10 11 12 

249 

Përgjegjës 

Përveç kalendarit të përgjithshëm të shtabit elektoral, çdonjëri nga 

përgjegjësit është i obliguar të ketë grafikun e vet individual në resorin për të cilin 

është përgjegjës.

ORGANIZIMI I FUSHATËS 

Natyrisht se grafiku është moment bazik në organizimin e saj të tërësishëm 

dhe nga kryerja e tij strikte varet edhe suksesi përfundimtar. Që ky të jetë real dhe 

të mund të realizohet duhet të këthehemi pak më prapa dhe të veçopjmë disa 

momente të rëndësishme në planigikimin e fushatës. Këto momente janë objekt i 

planifikimit të fushatës, ndërsa njohje e tyre me hollësi është e detyrueshme që të 

mund të përcaktohet koha e nevojshme për kryerje e tyre, kohë e saktë në të cilën 

do të zbatohet fushata dhe burimet që kërkohen. 

Shtatë monmente janë posaçërisht të rëndësishme në organizimin fushatës: 

- formimi dhe menexhimi i ekipit nga ekspertë dhe vullnetarë për 

fushatën; 

- përcaktimi i numrit minimal të votave të nevojshme për ta arritur 

qëllimin tonë; 

- Puna me zgjedhësit; 

- Puna me mediumet; 

- Monitoringu gjatë fushatës; 

- Sigurimi i numrit të nevojshëm të zgjedhësve në ditën e votimit; 

- Sigurimi dhe menaxhimi i mjeteve financiare për fushatën. 

Përshkrimi i hollësishëm dhe i plotë dhe përpunimi i këtyre aktiviteteve të 

nevojshme për organizimin e fushatës do të na marrë shumë kohë dhe vend. Në këtë 

rast shumë me rëndësi është për ne ta kuptojmë esencën e tyre dhe rregullat 

themelore për realizim. Së pari, do të ndalemi në çështjen e formimit të 

funkcioneve dhe menazhimeve themelore të ekipeve të ekspertëve dhe vullnetarëve 

në fushatën paraelektorale. 

Shtabi paraelektoral 

Shtabi paraelektoral është struktura kryesore organizative e fushatës. Qëllimi i 

tij kryesor është të formojë organizim efektiv të fushatës. Puna e shtabit duhet t’u 

lejojë kandidatëve të përqëndrohen në kontaktet me njerëzit dhe të arrihet formula 

punuese e organizimit për të fituar zgjedhjet. Funkcionet themelore të shtabeve 

paraelektorale janë: përgatitjen e planit të fushatës; grafiku kohor dhe sigurimi i tij. 

Struktura e shtabit paraelektoral nuk është përkufizuar në mënyrë shkencore dhe 

250

251 


varet nga shumë specifika. Me shpeshë struktura e shtabit nacional përcaktohet me 

vendimin e udheqësive të partive, me propozim të shefit të zhtabit. Struktura e 

shtabeve lokale rëndomë është kopje e shtabit nacional. Pavarsishtë se si është 

struktura, ekzistojnë disa aktivitete kyçe , të cilat janë të domosdoshme gjithmonë: 

• shefi i shtabit nacional paralelektoral; 

• shefi i shtabit paraelektoral lokal; 

• përgjegjës për planifikim; 

• përgjegjës për mediumet; 

• drejtor financiar të fushatës; 

• këshilltar juridik. 

Në vend të parë për shkak të rëndësisë tepër të madhe dhe përgjegjësisë të 

veçantë, do t’i shqyrtojmë funkcionet e menaxherit të fushatës (nëse ajo është 

nacionale) ose siç i themi rëndom Shef i Shtabit paraelektoral nacional. Ai : 

• formon ekip të madh të ekspertëve dhe konsultantëve në nivel kombëtar, të 

cilët do t’i përpunojnë të gjitha hollësitë e fushatës; 

• e drejton përgatitjen e variantit të shkruar të strategjisë së fushatës dhe prpunon 

qasje tektike periodike për realizimin e saj 

• i planifikon dhe i ndjek studimet e mendimit publik 

• e kordionon dhe i jep rekomandime tërë rrjetit të shtabeve paraelektorale 

• i vërteton të gjitha ndryshimet serioze në planet e zbatimit të fushatës në zonat 

elektorale 

• rregullisht e akutalizon rjedhën e fushatës varësisht nga respektimi i afateve për 

marrjen dhe harxhimin e mjeteve financiare 

• i maban dhe i drejton mbledhjet e shtabit 

• i përgatit dhe i konfirmon të gjitha ndryshimet në obligimet zyrtare të të 

punësuarve në shtabe 

• i përgatit dhe i pranon paranon planet e aktiviteteve kur paraqiten situata të 

paplanifikuara 

• e ndjekë rrjedhën dhe kryerjen e planit të mediumeve dhe të veprimtarive 

reklamuese 

• kryen aktivitete tjera më pak të rëndësishme


Figurë e dytë kryesore në përpbërje, të atyre që e realizojnë fushatën është shefi 

i shtabit lokal (i zonës apo i komunës). Ai rëndom është ngarkuar me këto 

funkcione më të rëndësishme. 

• përgjigjet për funkcionimin efektiv të shtabit paralektoral lokal 

• përgjigjet për gjetjen dhe kompletimin e kuadrit të bërthamave të ndryshme në 

shtab, përfshirë këtu vullnetarët për përgatitjen e takimeve më zgjedhësit dhe 

përhapjen e materialit të shtypur e tjera 

• përgjigjet për kryerjen e programit të kandidatëve, u ndanë detyrat e 

drejtpërdrejta për përgatitjen e programeve të ngjarjeve kalendarike mes 

anëtarëve të shtabit 

• i zgjidh problemet e përditshme të shtabit, i siguron materialet dhe mjetet e 

nevojshme për aktivitet 

• i ndanë përgjegjësitë përfshirë këtu edhe punën e drejtpërdrejtë me kandidatin 

• i jep raport për rrjedhën e fushatës shtabit paraelektoral kombëtar 

Kompetenti tjetër i rëndësishëm në shtab është përgjegjësi i planifikimit. 

Funkcionet e tij themelore janë: 

• e përgatit grafikonin e plotë dhe të hollësishëm për kohën e kandidtëve duke e 

vënë në dukje dhe me informata të gjithanshme për vendin e takimit, adresat, 

numrat e telefonëve, njerëzit e ftuar dhe kontaktet e planifikuara në çdo pikë të 

zonës elektorale, ku paraqitet kandidati; 

• bashkë me shefin e shtabit është përgjegjës për gjetjen e zonave dhe ngjarjet me 

përparësi, të cilat kandidati duhet t’i vizitojë 

Përgjegjësi për mediumet rëndom i kryen këto funkcione: 

• përgjigjet për komunikimet e përditshme me shtypin ditor dhe me mjetet e 

informimit publik dhe punon aktivisht për mbajtjen e mardhënjeve të mira me 

mediumet 

• me vemendje i studjon problemet ekzistuese në zonën elektorale dhe 

përpgjigjet për studimet në rrethin e çështjeve, që i nxisin zgjedhësit 

• përgjigjet se si të formësohet finalja e qëndrimeve të kandidatit dhe strategjia e 

fushatës 

252

253 


• përgatit grafikun e takimeve me gazetarë të mediumeve dhe i kordinon të gjitha 

aktivitetet në lidhje me këtë 

• përgatit pasqyrën e përditshme të materialeve në shtypin e përditshëm në lidhje 

me fushatën dhe e njofton shefin e shtabit paraelektoral dhe kandidatët 

• i përgatit tezat e fjalimeve të kandidatëve 

• e kordinon realizimin e reklamave paraelektorale në mediume 

Drejtori financiar i fushatës: 

• e përgatit buxhetin e fushatës dhe grafikun e sigurimit të mjeteve 

• merrë pjesë aktive vet ne sigurimin e mjeteve për fushatën paraelektorale 

• në mënyrë strikte i prmbahet instrukcioneve për drejtimin e veprimtarisë 

financiare dhe të raportit dhe njëkohësisht i mëson anëtarët e shtabit 

• çdo ditë e ndjek shumën e mjeteve të marra dhe i informon shefin e shtabit dhe 

kandidatët 

Në çdo shtab paraelektoral duhet të ketë edhe këshilltar juridik. Kryerja 

precize i funkcioneve të tij është garancion për pjesmarrje sipas rregullit në 

zgjedhje. Ai: 

• përgjigjet për: t’iu prmbajtur afateve të parapara me ligj për regjistrimin e 

partisë në komisionet elektorale, të kandidatëve, të anëtarëve të komisioneve të 

seksioneve dhe të përfaqësuesve të kandidatëve 

• zhvillon stërvitje dhe e kordinon tërë rrjetin e anëtarëve të konisineve elektorale 

dhe të përfaqësuesve në tëritorin e zonës elektorale 

• i përgatit dhe përgjigjet rreth paraqitjes së denoncimeve, akuzave dhe të tjera në 

komisionet e zgjedhjeve ose në gjygje 

Që të përfundojmë me sigurimin kadrovik dhe funkcional të strukturës 

paraelektorale të fushatës, duhet të nënvoizojmë se kryerja e mirë e qëllimeve të 

parashtruara mund të jetë faktor vetëm nëse ka diciplinë dhe aftësi te kuadri që të 

punojë në ekip. Kuptohet, në radhë të parë ndaj asaj që e përmendëm më lartë, 

strukturat partiake duhet të bien në situatë pune gjatë periudhës paraelektorale. 

Gjetja dhe menexhimi i mjeteve financiare të fushatës nuk është vetëm 

çështje e organizimit. Nuk ekziston strategji, nuk ka planifikim , nuk ka fushatë pa 

sigurimin e përkrahjes financiare. Sigurimi i mjeteve financiare duhet të fillojë 

shumë më herët se të nisë përgatitja për të marrë pjesë në zgjedhje. Në pjesën e


parë, e cila e shyrton periudhën përgatitore të fushatës paraelektorale, përmendëm 

disa specifika të financimit. Mbase, duhet vetëm të shtojmë edhe disa parime të 

rëndësishme që do të kontribuojnë për sigurimin e fushatës. 

Së pari duhet ta kemi të qartë se sigurimi i burimeve financiare realizohet 

në të gjitha nuvelet- qendrore, rajonale dhe lokale. Të gjithë pjesëmarrësit në 

fushatë duhet të përfshihen rreth kësaj detyre të vështirë. 

Së dyti, sipas rëndësisë është saktësia dhe realizimi i buxhetit të fushatës. Nga 

mjetet e planifikuara saktë për të gjitha veprimtaritë varet zhvillimi normal i 

fushatës. Me e rrezikshmja është blokimi i punës së shtabit për shkak të mungesës 

së mjeteve, që do të shkaktonte edhe ngecjen e fushatës. 

Që të mos lejohet ngecja, me rëndësi është që mjetet të shpenzohen vetëm 

sipas planit të buxhetit. Të shmangen shpenzimet e panevojshme. 

Kur përgatitet buxheti duhet pasur kujdes të mos lehen anash aktivitetet të 

cilat kërkojnë financim. 

Raporti i saktë dhe transparenca e pjesës financiare të fushatës janë kusht i 

domosdoshëm për çdo shtab paraelektoral. 

Në çdo buxhet financiar duhet të përfshihet edhe llogaria e shpenzimeve të 

paplanifikuara, të cilat duhet përdorur vetëm në rastet e veçanta. 

Për t’u respektuar është që drejtori finaciar i shtabit të jetë ekonomist me 

arsimim. 

Këtyre parimeve do t’u shtojmë edhe një që ka të bëjë me palanifikimin e 

fushatës. Ai është posaçërisht aktual për situatën eksistuese në Bullgari. Ky parim 

përbëhet nga fakti se nuk duhet të bëhet fushatë e shtrenjtë, e shfrenuar dhe dhe që 

të vret sytë. Një gjë e tillë mund t’i zbraps zgjedhësit. 

Nëse ekziston diç nga elementet klasike, që nuk bëhet në Bullgari, kjo është 

të llogariturit e numrit të nevojshëm të votuesve për të arritur sukses në 

zgjedhje dhe mbajtja e “raportit për çdo votë veç e veç“. Kjo qasje është mjeftë 

me vlerë nga fakti se përshkruan qëllimin plotësisht të qartë dhe të saktë dhe lejon 

monitoringun e saktë të rrjedhës së fushatës. Mbajtja e llogarisë për numrin e 

nevojshëm të votave është edhe mënyrë e arritjes së motivit me të fuqishëm të 

vullnetarëve, të angazhuar në fushatën paraelektorale. Si është në fakt teknologjia e 

përcaktimit të votave të nevojshme? 

Puna në zonën elektorale nis me përcaktimin e numrit të votave të nevojshme 

për arritjen e qëllimit të përcaktuar më strategji. Që t’i përgjigjemi lehtë pytjes se 

ç‘është e domosdoshme që të përcaktojme numrin tonë të nevojshëm të votave, 

duhet të sypozojmë se në vend të zgjedhjeve të mëdha, në zonën elektorale mbahen 

shumë zgjedhje të vogla. Numri i tyre përputhet me numrin e vogël të 

vendbanimeve dhe të rajoneve të qyteteve. Çdo vendbanim ose rajon i qytetit 

254

255 


paraqesin zgjedhje të veçanta dhe marrja e sasisë së nevojshme të të votave nga të 

gjitha ato është e domosdoshme për të arritur qëllimin e përbashkët. Vështirë se 

ndonjë do të pranonte përgjegjësinë të sigurojë 40.000 mijë vota plotësuese të 

zgjedhjeve, por më praktikë është që çdonjë të punojë me 80 deri 100 votues. Votat 

e tyre janë të nevojshme për të fituar në rajon ose në fshat. Aq më mirë kur në të 

njejtin rajon apo fshat punojnë pes veta, atëherë çdonjëri prej tyre përgjigjet për 18 

apo 20 vota. 

Kapni dhe mbani mend se në fushatën paraelektorale me rëndësi është që 

të mendohet për çdo votë si vendimtare. 

Hapi i parë dhe më i rëndësishëm parashikimi maksimal i saktë i përqindjes 

së zgjedhësve që do të dalin të votojnë. Mënyra më e mirë që ta arrini këtë është të 

bëni krahasim me lloje të ngjajshme të zgjedhjeve. Qëllimi i shtabit është t’i 

analizoi zgjedhjet e mbajtura gjatë 8 deri dhjetë vjetë të fundit dhe të gjejë specifika 

të tilla, të cilat i aforhen më tepër zgjedhjeve të tashme. Bashkë me këtë shtabi 

duhet t’i ketë parasysh parashikemet e hulumtimeve sociologjike për aktivitetet e 

zgjedhësve, në cilën periudhë të vitit mbahen zgjedhjet dhe cilët faktorë mund të 

ndikojnë në aktivitetet e zgjedhjeve. Marrja e parashikimit për paraqitjen e 

zgjedhjeve do ta tregojmë me një shembull.


Shembulli: Për të planifikuar numrin e nevojshëm të zgjedhjeve 

parlamentare në vitin 2001 duhet bërë krahasimein me zgjedhjet e kaluara, të cilat 

janë më adekuate me specifikat. Pas analizës së hollësishme i zgjodhëm zgjedhjet 

parlamentare të vitit 1994. Atëherë 233.918 zgjedhës nga gjithsej 315.583 morën 

pjesë në zgjedhje. Për të përcaktuar përqindjen e aktivitetit elektoral në këto 

zgjedhje mjafton të llogarisim raportin 233.918 ndaj 315.583 për të fituar 74%. 

Sipas kësaj llogarie duhet të pranojmë se veprimtaria elektorale e zgjedhjeve të 

ardhshme do të jetë 74%. Shtabi paraelektoral duhet të ketë parasysh se megjithatë 

përqindja e fituar mund të dalë jo e saktë. 

Këtu e marrim numrin e zgjedhësve të regjistruar në vitin 2001, i cili është 

302.608. 74% e prej këtij numri të zgjedhësve e paraqesin numrin e pritur të 

zgjedhësve, të cilët do të votojnë, dhe ai është 224.232. 

Pasi e kemi konstatuar gjasën e numrit (probabilitetin) të zgjedhësve, të cilët 

do të votojnë, mund t’i qasemi përcaktimit të votave që na janë të nevojshme për të 

arritur rezultatin e caktuar në zgjedhje. Pranojmë se qëllimi ynë është që të fitojmë 

tre mandate, për të cilët nevoitet rezultat prej 20%. Llogarisim se cili numër prej 

224.232 të zgjedhësve është 20% dhe e fitojmë numrin tonë të nevojshëm i cili i 

përgjigjet 44.846 votave. Në bazë votave të përgjithshme të fituara, të nevojshme 

për zonën elektorale, mund t’i qasemi ndarjes së tyre nëpër vendbanime dhe nëpër 

rajone të qytetit. Kjo ndodhë kur do ta ndajmë numrin e votave që na i dhanë neve 

në zgjedhjet e vitit 1994 për çdo vendbanim, të numrit të përgjithshëm të votave në 

zonën elektorale që ia dhanë partisë. Rezultati i fituar tregon se sa përqind nga 

numri i përgjithshëm i votave për partinë ka ardhur nga vendbanimi konkret. 

Të sypozojmë se në vitin 1994 në fshatin X për ne votuan 133 zgjedhës, 

ndërsa votat tona të fituara përgjithësisht në sonën elektorale ishin 123.187 vota. 

Rezultati i fituar tregon se pjesa e votave të fshatit X është 0,0011% nga numri i 

përgjithshëm i votave të fituara. Kjo përqindje paraqitet si koeficient me të cilin 

mund t’i përcaktojmë për ne votat e nevojshme të fshatit X.. E shprehur në tabelë 

kjo do të dukej kështu: 

256

257 


Vendbanimi numri i votuesve, të % numrit të 

Numri i votave të 

fituara në vitin 1994 përgjithshëm të zonës 

elektorale 

nevojshme në vitin 2001 

Fshati X 133 0.0011 125 

Fshati Y 152 0.0012 143 

Fshati Z 221 0.0018 208 

Shuma e votave, të nevojshme nga çdo vendbanim duhet të jetë e barabartë 

me numrin e përgjithshëm të votave të nevojshme për zonën elektorale. Nëse e 

shprehim qartë rezulttin e të gjitha logarive të bëra për përcaktimin e numrit të 

nevojshëm ai do të duket kështu: 

• aktivitet i pritur elektoral 74% 

• numri i pritur i votave 224 232 

• rezultati i sypozuar 20% 

• numri i përgjithshëm i votave të nevojshme 44.846 

• numri i votave të nevojshme për fshatin X 125 

• numri i votave të nevojshme për fshatin Y 143 

• numri i votave të vevojshme për fshatin Z 143 

Puna me zgjedhës 

Moment tjetër i rëndësishëm i organizimit është puna me zgjedhësit. 

Realisht takimi individual me kandidatin është faktori i vetëm më i 

rëndësishëm gjatë përcaktimit se si do të votojë zgjedhësi. Edhe në zgjedhjet e 

përgjithshme zgjedhësi voton më tepër për kandidatin se sa për partinë e tij. 

Mësimi për organizuesit e fushatës është i qartë: Duhet që zgjedhësit sa 

më shumë të jetë e mudur të takohen me kandidatin tonë. 

Por si mundet që një kandidat të takohet me më shumë se 60.000 veta? 

Kur i përcaktoni përparësitë në programin e kandidatit, mbani mend se 

ai/ajo do të takojë më shumë njerëz në qendrën tregëtare ose në supermarketin 

lokal se sa në takimin dyorësh me 12 veta 

Nxirrni kandidatin përjashta- të shtrëngoi duart me njerëzit në qendrën 

tregëtare, në lagje, në stacionet hekurudhore, në panairin e verës ose në ngjarje të 

tjera lokale. Kandidati duhet të takohet me udheqës lokal të mendimit publik- me 

ata njerëz, të cilët mund të ndikojnë te mendimi i votuesve. Ata njerës janë


këshilltarët vendor, drejtorët e shkollave dhe arsimtarët, nëpunësit, pronarët e 

dyqaneve, udheqës fetar etj. Qëllimi i takimit me liderët vendor të mendimit publik 

është që të prezentohet kandidati, të propozohet ndihma për partinë, të diskutohen 

problemet e ndryshme dhe të kërkohen këshilla, të organizohen takime për diskutim 

për problemet me interes reciprok. 

Shfrytëzimi i lokalit publik është metodë tjetër e dhënjes së informatave 

për kandidatin. Ngjarjet që duhet t’i organizoni nuk duhet të jenë skandaloze, por të 

tërhjekin vemendjen e mediumeve lokale. Kjo mund të jetë vizita ndonjë klubi 

publik të biznesëve ose shkollës. Ngjarjet mund të jenë edhe më jostandarde, si për 

shembull, marrje pjesë në një ngjarje demostrative të klubit të sporteve ekstreme, 

ose në shoun e lëshimit të balonave, ose tërhjekja e mendimit publik ndaj problemit 

të mbushjes përplot të spitaleve nëpërmjet pajisjes me trolejbus të spitaleve dhe 

duke ecur nëpër rrugë. 

Shfrytëzoni fantazinë tuaj, por në kufij të arsyeshëm 

Njëra nga detyrat më të rëndësishëm të kandidatit është të takohet me të 

gjithë antëtarët lokal dhe ithatërt e partisë së tij, për të nxitur pjesmarrjen e tyre në 

fushatë. Për planifikim më të lehtë është mirë ta përgtisni të ashtuquajturin 

(pyetësor kontrrolues) që do t’u mbronte nga lëshimet. 

Shembull i pyetësorit: 

Vende për vizita: 

• shkollat vendore dhe spitalet në zonën elektorale 

• shtëpia e pleqëve 

• ndërmarrjet 

• përmendoret dhe monumentet historike 

• klubet vendore- vendet ku kalohet koha e lirë 

• klubet e invalidëve, të pensionistëve, të të verbërve e tjera 

• rajonet e vreshtave gjatë vjeljeve. 

Njerëzit, me të cilët kandidati mund të takohet: 

• anëtarë të partisë 

• këshillatrët vendor 

• drejtorët e shkollave dhe mësues 

• mjekë autoritativ, avoketër... 

• publicist, gazetar 

• drejtues dyqanesh 

• udheqës fetar 

• udheqës të grupeve minoritare 

258

• e të tjerë 

259 


Blic-paraqitje (“paraqitje të befasishme”- “blitzing”) është mënyra më e 

mirë për formimin e përshtypjeve për fushatën aktive dhe për prezentimin e 

kandidatit para një numri më të madh zgjedhësish. 

Praktika tregon se kur zgjedhësit takohen me kandidatin, gjasat janë më të mëdha 

që ata të votojnë për partinë e tij. Prandaj me rëndësi të jashtëzakonshme është që 

kandidati personalisht të takohet sipas mundësis me sa më shumë zgjedhës. Mdërsa 

takimi me një numër maksimal të zgjedhësve mund të realizohet duke e shfrytëzuar 

të ashtuquajturin blicing. 

Blicingu është teknikë jashtëzakonisht e thjeshtë, e cila e angazhon 

kandidatin dhe ekipin e ndihmësve të tij, të cilët “ e atakojnë “ një teritor të caktuar. 

Njëri nga ekipi është kordinator i tërë akcionit, ndërsa ndihmësit e tjerë mbajnë 

plaketa, afishe, broshura, formularë për anëtarësim. Ndihmësit lëvizin para 

kandidatit, trokasin derë më derë dhe ndajnë material propagandues, duke u bërë 

thirrje njerëzve të takohen me kandidatin lokal të caktuar nga partia. Kandidati i 

ndjek ndihmësit e tij nga shtëpia në shtëpi dhe qëndron nja dy tri minuta në bisedë 

vetëm me zgjedhësit përkatës dhe me ata që i janë përgjigjur ftesës. Detyra e 

kordinatorit është të ndjekë tempon e akcionit- të mos qëndrojë kandidati shumë 

gjatë para ndonjë shtëpie ose ndihmësit të shkojnë më shpejtë prej kandidatit. 

Dobia nga kjo veprimtari qëndron në atë se kandidati takohet me numrin 

maksimal të mundshëm të zgjedhësve, ndërsa zona “vërshohet” me plakata, afishe 

dhe material propagandues. Ky akcion i improvizuar shkakton komentime ndërmjet 

njerëzve për një kohë më të gjatë. 

Organizatorët e blic-ngjarjeve të këtilla duhet të zgjedhin shumë mirë se ku 

do të mbahen ato. Shtëpitë largë njëra tjetrës dhe ndërtesat e banimit janë të 

papërshtatshme dhe jo adekuate. Nëse rruga ndërmjet dy anëve të rrugës është me 

komunidkacion të ngjeshur ose është shumë i gjerë, ashtu edhe rajoni, kato nuk janë 

të përshtatshme. Zgjidhni lagjet kompakte, ku shtëpitë janë njëra pranë tjetrës, 

oborret përpara nuk janë aq të medhenjë dhe rrugët të jenë të qeta. Kjo qasje është 

më e zbatueshme në qytetet më të vogla ose nëpër fshatra apo vendbanime. 

Gjatë blic-paraqitjes në vend të qarkullueshëm është e nevojshme të gjendet 

vend-trafiku gjatë kohës së shpicës, kur është plot me njerës- oborri i nodnjë enti, 

shkolle, enti shëndetësor, qendër tregëtare, treg ose lagje. Kandidati paraqitet ose e 

paraqesin me manjetofon disa minuta ndërsa ndihmësit e tij ndajnë plaketa, afishe, 

balona, etiketa. Nëse kandidati prezentohet nga anëtar tjetër i grupit, ai vet bënë 

vizita dhe përdhëndetet dhe bisedon me njërëzit. Sërish ta shsohim pyetësorin:


• rajoni përkatës; 

• ekipi i ndihmësve (pes ose gjashtë veta); 

• kandidati; 

• palaketat; 

• afishet; 

• etiketat dhe balonat; 

• formularë për anëtarësim; 

• evenualish podium i iprovizuar për blic-dukuri në vendin plot trafik 

Si qasje shtandet e rrugëve japin mundësi për t’u arritur auditorium i madh 

në mënrya të ndryshme. Në shtande të këtilla nuk flitet për zgjedhjet. Ju nuk duhet 

t’i pyesni njerëzit se si do të votojnë- kjo e lehtëson komunikimin e të dya palëve. E 

përshtatshme është që këto shtande të ngrihen në qendra të mëdha tregëtare (para 

ose në dyqane më të mëdha në qytet) të tregut, posaçërisht të djelën. Nëse ngrihen 

disa shtande kandidati mund të shetisë nëpër to dhe të flasë nëpërmjet 

magnetofonit. 

Dallimi i këtyre shtandeve dhe tavolinave për grumbullimin e 

nënshkrimeve për përkrahje për kërkesën përkatëse është te ndikimi. Qëllimi i 

shtandeve të rrugëve është që t’u mundësojë njerëzve vullnetarisht të bisedojnë me 

kandidatin dhe me përfaqësuesit e partisë, t’i diskutojnë haptas dëshirat dhe 

disponimin e vet. 

Balonat, emblemat me ngjyra i joshin fëmijët. Ndërsa fëmijët i sjellin me 

vete edhe prindërit e tyre. Njërëzit do të mblidhen në këto vende. Shtandet mund të 

aranzhohen me mënyrë argëtuese. 

Shembull: Gjyshi dimër me dhurata për vitin e ri, në të cilat ka etiketa me 

shtrenjtimin e ngrohjes qendrore, do ta tërhjekë vemendjen e njerëzve dhe të 

mediumeve. 

Është e preferueshme të përgatiten disa vullnetarë të partisë, të cilët do të 

jenë nëpër njerës që të orjentojnë vemendjen e tyre kah shtandi. Siguroni shumë 

plaketa, balona, etiketa, afishe, formularë për anëtarësim etjera. Qëllimi është që të 

trhjekë vemendjen. 

Pyetësori juaj: 

• shtandi 

• plaketa (me ngjyra të ndryshme) 

• balona 

260

261 


• shenja dhe amblema 

• afishe dhe broshura, të cilat e prezentojnë kandidatin 

• kandidati 

• formularë për anëtarësim 

Gjatë punës me zgjedhësit, përveç veprimtarisë aktive dhe të organizuar 

mirë të shtabit me rëndësi të posaçme është aktiviteti i pandërprerë i vetë 

kandidatëve. Në sjelljen e kadidatit të veçantë me rëndësi është që ai të sillet si 

mbrojtës i interesave publike, i cili është kompetent që të merret me problemet 

lokale. Prandaj është e nevojshme kandidati të demonstrojë aktivitetin e tij në lidhje 

me zgjidhjen e problemeve të zgjedhësve. Në këtë mënyrë shtabi do të marrë 

informacione për problemet konkrete dhe fushat në zonën elektorale. Diskutimi në 

lidhje me problemet duhet të zhvillohet në drejtimin politik, të komnetohen 

gabimet të disa sistemeve të caktuara të pushteteve dhe legjislacioni aktual. 

Si konkluzion gjatë diskutimeve, ndryshimi politik gjithnjë duhet të 

shtrohet si zgjidhje. 

Një veprimtari e këtillë e hapur e bisedave dhe e konsultimeve me 

opinionin jepë shembuj të qartë për sukses, që mund të shprehen në mediumet 

lokale, me çrast prezentohet afektiviteti i kandidatit dhe formohet imixhi i tij, si 

person i partisë dhe mbrojtës i interesave shoqërore në rajon. 

Gjatë organzimit të këtyre ngjarjeve duhet të gjenden edhe lokale të 

përshtatshme nëpër vendbanime të ndryshme në zonën elektorale. 

Vullnetarët mund t’i ndihmojnë kandidatit në disa mënyra. Ata mund të 

informojnë për vendin dhe kohën e takimeve, me vemendje t’i presin njerëzit 

gjersa kandidati fletë me të tjerë. Nëse kandidati është i zënë tepër, ata gjithashtu 

mund të flasin me njërëzit. Është e detyrueshme që të gjithë të mbajnë shënime për 

pyetjet dhe dëshirat e tyre, që personalisht do t’i japin kandidatit. Vullnetarët mund 

ta lirojnë kandidatin për gjera të tjera më të dobishme, me çrast tërësisht i përkrahin 

konsultimet në lokalet e këtilla. Kjo varet nga zotësia e komunikimit dhe e 

motiveve të tyre të brendëshme për këtë veprimtari. 

U shkruani zgjedhësve duke i informuar se çfarë aktivitetesh ndërmerr 

partia për zgjidhjen e problemeve të caktuara. Për çdo sukses informoni edhe 

shtypin lokal. 

Këtu do të ndalemi me numërimin e qasjeve të ndryshme në punën me zgjedhësit- 

masive dhe individuale. Organizimi i mitingjeve, vizitave, takimeve dhe 

aktiviteteve të tjera është praktikë e njohur mirë në Bullgari.


Disa rregulla themelore janë me rëndësi për organizatorët e fushatave të 

cilave duhet t’u përmbahen: 

• Zgjedhja e preiudhës së caktuar për punë me zgjedhësit, varet nga tipi i 

vendbanimit, nga situata poltike dhe nga disponimi shoqëror 

• çdo qasje mund të jetë e suksesshme nëse është zgjedhur drejtë koha e 

realizimit të saj 

• për organizimin dhe mbajtjen e çdo ngjarjeje nevoiten vullnetarë. 

Aktivitetet e tyre duhet të kordinohen mirë. 

• Nëse nuk ekzistojnë mjete për organizimin e një aktiviteti të caktuar, më 

mirë të mos mbahet. 

Parimi themelor i punës me zgjedhësit është: 

Kandidati duhet të shkojë te zgjedhësit, dhe jo ata te ai!!! 

Këtu nuk do të ndalemi hollësisht në organizimin e punës me mediumet sepse 

çështja do të përpunohet hollësisht në teksitn e mëposhtëm. Pasi kjo pjesë e 

fushatës paraelektorale është me rëndësi strategjike duhet të shënojmë disa rregulla 

themelore: 

*Në vend të parë, palni i mediumeve të fushatës dhe i grafikut të 

deklaratave të posaçme duhet të ndërtohen mirë dhe t’i shprehin karakteristikat 

specifike të deklaratave të mediumeve në preiudhën përgatitëse (periudha e 

“nxemjes”), në periudhën e fushatës esenciale (periudhë e sulmit të fuqishëm 

medial) dhe pas periudhës paselektorale (periudha e “rezymesë”); 

*Si pikë e dytë, duhet të sillemi me qëllime të mira dhe me mirkuptim ndaj 

të punësuarëve në mediume. T’i qasemi me mirkuptim kërkesave të tyre 

profesionale, për informacion të vërtetë, pr afatet e fundit për përgatitjen e 

amterialeve, për nevojën e informatës së holësishme e të tjera; 

*Çdo faks drejtuar mediumeve për të informuar për një ngjarje të caktuar 

zbatoni me paraqitje direkte nëprmjet telefonit dhe përpiquni të vërtetoheni për 

pjesëmarrje; 

*përveç në rastet kur kur publikohen materiale të paguara reklamues, gjatë 

organizimit të pres-konferencave ose gjatë deklaratave të kandidatit, përgatisni 

përpara një rezyme të shkurtër për çështjet kryesore, të cilat do të preken. 

Ajo do t’ua lehtësojë punën gazetarëve dhe do t’u garantoj prezentim të 

saktë të ngjarjes. 

*Mediumet shënojnë ngjarjet e reja. Ekspertët e mediumeve në shtabin 

paraelektoral e kanë detyrën e vështirë të bëjnë lajm nga çdo ngjarje. 

*Organizoni pres –monitoring të përditshëm. Analizoni të gjitha materialet 

që kanë të bëjnë me problematikën politike dhe ekonomike dhe me çështjet e 

262

263 


lidhura dretjpërdrejtë me fushatë. Në këtë bazë zgjidhni problemet kryesore për t’i 

përpunuar në pjesën përmbajtësore të fushatës. 

Nëse u hedhim një sy hulumtimeve të bëra do të konstatojmë se rreth 50% 

e votuesve zgjedhjen e bëjnë sipas dëshirës së tyre, ndërsa pjesa tjetër me ndonjë 

presion. (Kuptohet, jo në kuptimin e detyrimit me dhunë). Prandaj sigurimi i 

numrit të nevojshëm të zgjedhësve në ditën e zgjedhjeve është pjesa më e 

rëndësishme e organizimit të fushatës. Çdo gjë që kemi kryer në periudhën 

përgatitore dhe esenciale të fushatës humbë kuptimin, nëse nuk sigurohet paraqitja 

e zgjedhësve në ditën e zgjedhjeve. 

Organizata për sigurimin e zgjedhjeve në vetvete paraqet qëllimin e 

zakonshëm. Ajo përbëhet në vënjen e njerëzve për këtë punë, kur fillon dita e 

zgjedhjeve, ndërsa gjithashtu edhe të votojnë atë ditë. Vështirësia qëndron në atë se 

në zgjedhje në zonën elektorale duhet të votojnë mijëra njerës, paraqitja e të cilëve 

kërkon siguri. Puna e madhe për nga vëllimi kërkon përgatitje me kohë, si teknik 

ashtu edhe në gjetjen e numrit të mjeftueshëm të vullnetarëve. Për organizimin e 

mirë nevoiten vullnetarë me numër të njëjtë më atë të seksioneve të zgjedhjeve në 

zonën elektorale. Vullnetarët kanë për detyrë në ditën e zgjedhjeve t’i përkujtojnë 

zgjedhësve që i kemi agjituar ose t’u telefonojnë dhe t’ua kujtojnë se duhet të 

shkojnë të votojnë për kandidatin tonë. Si ta organizojmë tërë procesin? 

Si kordinator më i përshtatshëm i organizimit në ditën e zgjedhjeve është 

përgjegjësi i çështjeve juridike të shtabit. Përveç përgjegjësive për të bërë 

regjistrime të ndryshme në komisionin elektoral të zonës, ai e ka detyrë para startit 

të fushatës esenciale bashkë me ndihmësit e tij të organizojë gjetjen e numrit të 

mjaftueshëm të vullnetarëve. Ata duhet të zgjidhen nga rajonet e çdo seksioni, për 

të cilin përgjigjen. Praktika tregonë se më së mirë është që vullnetarët, të cilët 

përgjigjen për seksione të ndryshme, të regjistrohen edhe si përfaqësues të partisë. 

Kjo imponon që gjatë grumbulimit të tyre të përgatitet lista, e cila i përmban tre 

emrat e tyre, të gjitha të dhënat e dokumenteve të udhëtimit, adresën, telefonat e 

kontaktit, vendbanimin dhe numrin e seksionit për të cilin përgjigjet. Më mirë është 

që një ekzemplar i kësaj liste të rri varur gjithnjë në mur në shtabin paraelektoral të 

zonës elektorale. 

Pasi të mblidhen vullnetarët me rëndësi është të prezentohet programi i 

sistematizuar me njohtime për detyrat e tyre, të caktuara sipas rradhës kronologjike. 

Përgjegjësi për organizimin e ditës së zgjedhjeve është i obliguar një muaj para 

zgjedhjeve të ketë planin e tërësishëm, të hollësishëm dhe të shumanshëm të 

veprimit, i cili e përfshinë materialin metodologjik për stërvitjen e vullnetarëve.


Gjatë stërvitjeve, që duhet të mbahen për të gjithë vullnetarët, duhet të sqarohen 

edhe holësitë më të vogla të organizimit dhe të sigurojë punën e tyre. 

Siç përmendëm, ekzistojnë dy mënyra të sigurohet paraqitja e zgjedhësve 

tanë të identifikuar në ditën e zgjedhjeve- me metodën “derë më derë” ose 

nëpërmjet paraqitjeve telefonike. Rruga më e mirë për aktivizimin e zgjedhësve 

është kontakti personal nëpr shtëpi, i cili garanton sukses në shkallën më të lartë. 

Shpesh ndodhë pronarët e shtëpive të mungojnë. Varianti rezerv në raste të tilla 

është që më parë të shtypen fletë, me shënime kujtese, që lehen para derës së 

shtëpisë, të cilat kanë përshembull këtë përmbajtje: 

I nderuar zotri dhe zonjë.... 

Kemi nderin t’u përkujtojmë, se nesër (data) është dita e zgjedhjeve. E 

dijmë se e përkrahni kandidatin e partisë sonë zotri Dimitrovin. Presim që lufta në 

zgjedhje të kontestohet dhe prandaj kemi nevojë për votën tuaj. 

U falënderojmë nga përpara për ndihmën. 

Përfaqësuesi i partisë 

Ivan Iliev 

Vizita nëpër shtëpi, në fakt, përmban një mana, dhe kjo është nevoja për 

kohë të tepërt, ndërsa në disa raste, edhe komplikimi gjeografik i zonës. Në disa 

rajone fshatare praktikisht është e pamundur të mund të vizitohen zgjedhësit. 

Atëherë nuk kemi alternativë tjetër përveç se të përdorim paraqitjen telefonike. 

Nëpërmjet telefonit ftohen të gjithë zgjedhësit për të cilët nuk kemi kohë të 

mjaftueshme që t’i vizitojmë. Paraqitja telefonike qoftë një ditë përpara 

zgjedhjeve, ose në ditën e mbajtjes së tyre. Përvoja tregon se disa zgjedhës duhet të 

kërkohen shpesh herë dhe vetëm paraqitja e dytë ose e tretë do ta detyrojë 

zgjedhësin “përtac” të shkoj në qendrën e votimit. 

Bashkë me punën ne rajonet e seksioneve të veçanta, në shtabin 

paraelektoral organizohet kujdestari e përherëshme për çdo telefon, për 

kontrrollimin e procesit të zgjedhjeve dhe marrjen e informacioneve për rrjedhën e 

votimit dhe për kundërvajtjet e bëra nga aktivistët e kundërshtarit. Sigurohet edhe 

grupi i vullnetarëve me automjete të shpërndarë nëpër vende të ndryshme të zonës 

elektorale, të cilët do t’i transportonin zgjedhësit që lëvizin me vështirësi dhe 

invalidët deri në qendrat e votimit. 

Në shtabin paraelektoral formohet ekipi, i cili i merrë dhe i përpunon të 

dhënat me rezultatet e nga mbushja e procesverbaleve të seksioneve, të marra nga 

anëtarët dhe përfaqësuesit e tyre në komisionet e seksioneve pas përfundimit të 

ditës së zgjedhjeve. Marrja e rezultateve bëhet nëpërmjet vullnetarëve me telefon 

264

265 


ose drejtpërsëdrejti ssipas shemës së precizuar më parë. Ekipi në shtab duhet të jetë 

i furnizuar me kompjuter dhe pajisje përkatëse për logaritje të shpejtë paralele të 

rezultateve. 

Pra, siç e patë, eksitojnë një numër i madh zgjedhësish, të cilët nuk duan ta 

japin votën e tyre për asnjërin, pavarsishtë nga ushtria e vullnetarëve e cila punon 

në fushatë. Në radhë të parë, kryerja e përpiktë e detyrave për përcaktimin e numrit 

të nevojshëm, zgjedhja e rajoneve prioritare për punë me zgjedhësit dhe 

identifikimi i tyre janë shumë me rëndësi. Varësisht nga kryerja e mirë, këto 

aktivitete përgatitore bëjnë të mundshëm shfrytëzimin maksimal, efektiv dhe 

produktiv të kohës së kufizuar në ditën e zgjedhjeve. 

Puna me grupet dedikuese 

Përvoja tregon se efektet e fushatës paraelektorale janë më të mëdha, kur 

ajo është diferencuar sipas disa grupeve sociale. Rekomandohet që gjatë fushatave 

më shpesh të përdoren nocionet e shpeshta –“elektorat”, “zgjedhës”, “votues”. 

Strategjia e diferencuar është një nga garancat e suksesin e zgjedhjeve. 

Segmentimi i tregut politik kushtëzohet nga specifika sociale reale dhe 

grupet shoqërore. Prandaj së bashku me përcaktimin e detyrave të qëllimit të 

përbashkët të fushatës përpunohet edhe sistemi i nënqëllimeve, të cilat realizohen 

nëpërmjet punës me grupet e posaçme të zgjedhësve. Prej këtu delë edhe emri i tyre 

specifik,- grupe dedikuese. 

Por, para se t’ia nisim punës me ta duhet të njohin shkathtësinë për të 

veçuar. Të sqarojmë mirë: 

• ç‘i bashkon 

• cili është interesi i tyre i përbashkët 

• cilat janë nevojat e tyre më të ndjeshme dhe 

• ç‘disponim dominon. 

Vetëm pas sqarimit të këtyre çështjeve ne e përcaktojmë sjelljen tonë me 

objektivin e ceçantë ndaj grupeve të ndryshme. 

Për dallim nga grupet e tjera, me të cilinpunohet në procesin e menexhimit 

social, grupet dedikuese kanë shumë specifika: 

• Në radhë të parë janë shumë të mëdha për nga numri 

• Nuk kanë shenja teritoriale 

• Ekzistojnë dallime esenciale brenda grupit 

• Jo gjithnjë i kapin mirë interesat dhe nevojat e tyre grupore.


E gjijthë kjo e bënë aftësimin e tyre të vështorë dhe dhe relativ, por për qëllimet 

e fushatës së zgjedhur ata janë mjaft të nevojshëm. 

Të shumta janë kriteret për aftësimin e grupeve dedikuese. 

Do të shnëojmë disa prej tyre dhe të segmentimit të elektoratit në këtë bazë. 

Shembuj për grupet dedikuese 

Sipas votuesve: 

Elektroat i përhershëm simpatizerë 

Ata që luhaten(hamenden) apstenuesit 

Ata që votojnë për herë të parë ata që votojnë për kundërshtarin 

Sipas karakteristikës demografike 

Të rinjë të moshuar 

Gra burra 

Sipas gjendjes familjare 

Të rinjë familjarë 

Të çlurorëzuar nëna pa bashkëshort 

Beqarë 

Sipas punësimit: 

Të punësuar të papunë 

Familjarë/ re pensionistë 

Sipas përkatësisë etnike: 

Plotësoni juve: 

.................... ............................................... 

....................... ............................................... 

Grupet dedikuese mund të ndahen edhe sipas karakteristikave profesionale, 

shkalla e arsimit, gjendja materiale, lartësia e të ardhurave të tyre etj. 

266

267 


Vetëm rradhitja e tërësishme e grupeve dedikuese tregon se sa shumë dhe 

sa specifike janë ato dhe se me ç‘qëllim të caktuar duhet të jetë aktiviteti 

paraelektoral. 

Ky aktivitet vshtirësohet edhe më tepër ng përbërja johomogjene e grupeve 

relativisht të ndara. 

Përshembull: 

Te pensionistët ka të pasur dhe të varfër 

Te të rinjët ka të punësuar dhe të papunë 

Të romët ka edhe mysliman edhe orthodoks 

Te njerëzit e kulturës ka të suksesshëm dhe të pasuksesshëm. 

Grupeve specifike më qëllim të caktuar mund t’u shtohen edhe shumë 

organizata si: lidhjet e kooperativave; sindikatat; të rinjtë; pendionistët; odat e 

degëve; të femrave; bujqëve e të tjera. 

Llojllojshmëria është e jashtëzakonshme në çdo grup, në çdo zonë 

elektorale. 

Detyra është që të logaritet saktë: 

- cili është grupi dominant 

- cili është disponimi dominant 

- cili është problem më i mbrehtë 

- cili është lideri joformal, për të vënë kontakt me të dhe 

- të zhvillohet puna kokrete dhe me sukses me qëllim të caktuar. 

Disa rekomandime të përgjithshme për punë me grupet dedikuese. 

Të kihet parasysh se i ashtuquajturi “elektorat i përhershëm” nuk është 

tërësi e përhershme. Me kandidatë jo përkatës, me politikë të dobët të menexhimit, 

me platforma jo reale edhe elektorati i përhershëm mund ta tërhjekë përkrahjen e 

vet. 

Anëtarët e partisë jo vetëm që janë burim i zgjedhjeve, por e domosdoshmë 

është që ata të motivohen dhe të përfshihen si pjesëmarrës aktiv në fushatën 

paraelektorale. 

Simpatizerët janë një nga burimet kryesore. Me ta punohet, në radhë të 

parë, me metoda dhe mjete racionale. 

Ata që hamenden duhet të jenë në qendër të vemendjes, duhet t’i 

motivojmë të marrin qëndrim në dobi tonë. Synimi ynë gjatë fushatës është t’i 

shndërrojmë në simpatezues tanë. Ma ta punohet me zë, me emocione dhe me 

atraktivitet.


Ata që nuk votojnë, gjithashtu, nuk duhet lënë jashtë veprimtarisë sonë. 

Qëllimi është që me shumë taktikë dhe mund t’u ndihmojmë të mësojnë obligimin e 

tyre qytetar, interesat dhe nevojat e tyre reale, të tejkalojnë abstenimin (heqje dorë 

vullnetarisht nga votimi). 

Votuesit e kundërshtarit gjithashtu nuk duhet të prjashtohen nga qarku 

paraelektoral, veçanërisht kur kudërshtari është shumicë në pushtet dhe pakënaqësia 

e një pjesë të elektoratit të tij është e pashmangshmë. Volatizmi (ndyshimi i 

drejtimit) nuk është nocion i shpikur rastësisht. 

Çdo moment i fushatës duhet të punojmë edhe për një votë, të mos harrojë 

se fitorja e zgjedhjeve është grumbullim i votave veç e veç nga zgjedhësit dhe 

ndonjëherë është i mundshëm vetëm prej disa votave. 

268

PLATFORMAT DHE POROSITË 

PARAELEKTORALE 

Platforma është një nga dokumentet më përgjegjës dhe më i vështirë për ta 

përpunuar. 

Argumentet: 

*Platforma është oferta për tregun më të rëndësishëm dhe më dinamik 

politik- për fushatën elektorale. 

*U drejtohet miliona zgjedhësve. 

*Paraqetë shprehjen e sintetizuar të inofrmatës vëllimore për nga sasia dhe 

të llojllojshme për nga përmbajtja. 

*Kjo informatë jepet me vëllim të vogël dhe e përshtatur me gjuhën e 

marketingut politik. 

*Përmbajtja e platformës harmonizohet si me vizionin kryesor të subjektit 

të vet politik, ashtu edhe me ofertën e kundërshtarëve politik dhe të forcave tjera 

politike. 

*Dokumenti përpunohet në një periudhë të përcaktuar saktë dhe të shkurtër. 

* Platforma paraelektorale është mjeti themelor për formimin masiv dhe 

dinamik të mendimit publik, të disponimeve konkrete paraelektorale dhe të 

motiveve të përcaktimit politik. 

*Platforma paraelektorale është alternativë- Porosi e theksuar sitemore 

politike për qevereisje tëndryshme (alternative) të ardhëshme. 

*Platforma është porosia e parë publike e një partie të caktuar për 

përvetësimin e mekanizmave të pushtetit në mandatin e ardhshëm elektoral. 

Në përgjithësi, alternativat mund të përcaktohen si mekanizma themelorë të 

menaxhimit të procesit politik dhe të shoqërisë si tërësi. 

Është paradoksale në kushte të tranzicionit, kohë e caktuar historike për 

përpunimin e alternativave të ndryshme, tek ne të dominojë deviza “Qeverisja nuk 

ka alternativë”. Një varg ekipash qeverisëse na sygjerojnë se zhvillimi ynë është 

parapërcaktuar në mënyrë fatale dhe se nuk ka alternativë. 

Detyrë: Tregoni të vërtetën dhe të pavërtetën e pohimit të theksuar më lartë, duke 

iu përgjegjur disa pyetjeve 

269


1. Në ç‘temperaturë uji kalon nga gjendja e lëngshme në të ngurtë? 

2. Në ç‘temperaturë uji kalon ngja gjendja e lëngshme në të avulltë? 

3. Në ç‘datë kalon në Angli feudalizmi në kapitalizëm? 

4. Cila është kudhtetuta më demokratike në botë? 

Konkluza: Ligjshmëritë sociale paraqiten në mënyrë masive dhe në shumë 

variante. Për dallim nga ligjet e natyrës, ata nuk kanë kufijë të caktuar rreptë dhe 

forma të vetme. 

Kjo specifikë e ligjshmërive sociale (paraqitja e tyre në shumë variante) është baza 

e qecerisjes sociale. Rroli i faktorit subjektiv është në zgjedhjen e variantit optimal 

të spektrit të shumtë të varianteve. 

Fraza “Nuk ekziston alternativë” është shprehje e moskompetencës filozofike, 

qeverisëse dhe politike. 

Vendi dhe rëndësia e platformës paraelektorale 

1. Çdo parti serioze parlamentare duhet të përpunojë dhe të ketë tre lloj 

programesh dhe dokumentesh. 

Programi partiak- përmban orjentimin e saj valorizues, ideor, strategjik dhe 

objektivat. 

Programi paraelektoral- Platforma- i përmban qëllimet dhe detyrat konkrete të 

fushatës paraelektorale- parlamentare, presidenciale dhe të organeve të pushtetit 

lokal. 

Programi i qeverisjes- i përmban qëllimet dhe detyrat themelore të qeverisjes 

për një mandat të caktuar, siç janë burimet dhe diapazoni periodik për zgjidhjen e 

tyre. 

Nevoitet lidhshmëri valorizuese, ideore dhe dedikuese ndërmjet tre llojeve të 

programeve partiake. Ndonjëherë kjo lidhshmëri reciproke është mjaftë relative, por 

është e nevojshme për identifikimin e subjektit politik. 

Gjatë situata ekstreme sociale e olitike përpunohen edhe dokumente të tjerë 

partiak me karakter programor. 

Detyrë: Përgjigjuni pyetjes, përse është pranuar që programi 

paraelektoral të quhet platformë? 

PLATFORMA- në përkthim tekstual nga frengjishtja do të thotë: 

- vend i lartësuar ose 

- diçka e dhëna përpara, për t’u vërejtur dhe parë më mirë. 

270

PLATFORMAT DHE POROSITË PARAELEKTORALE 

Programi paraelektoral është pikërisht i tillë 

I lartë 

Masiv 

Dimenzionues dhe 

Atraktiv 

për të paraqitur ofertën paraelektorale të një parite të caktuar ose të koalicionit. Kjo 

na jep të drejtën të nënvizojmë specifikën e saj nëpërmjet programeve partiake dhe 

ta quajmë PLATFORMË. 

Në disa raste platformë quhen dokumentet partiake me orjentim strategjik, 

por nga apsekti i teorisë politike nuk është mjaft preciz. Në kongresin e saj të 

tridhjetë e nëntë Partia socialiste bullgare e miraton (“Platformën e unitetit dhe 

ripërtrirjes së partisë socialiste bullgare dhe të shoqërisë bullgare në Bullgari”). 

2. Platforma paraelektorale është dokument themelor, bërthamë e fushatës. 

Ajo e bashkon dhe kordinon përmbajtësisht në mënyrë të tërësishme veprimtarinë 

paraelektorale. 

Porositë, parrullat, portretet politike dhe dokumentet e tjerë paraelektoral 

përpunohen sipas bazës përmbajtësore të platformës. 

Ajo përmban: 

*Strategjinë, qëllimet dhe detyrat themelore të një force të caktuar politike në 

një fushatës konkrete; 

*Angazhimet më të rënësishme, porositë dhe fjalët kyçe drejtuar zgjedhësve; 

*Moton kryesore të fushatës. 

Kur përpunohet platforma paraelektorale? 

Detyrë: Vlerësoni, kur është momenti më adekuat për përpunimin e 

platformës paraelektorale: 

• largë prej fushatës 

• në prag të fushatës 

• gjatë fushatës. 

• Skjaroni përgjegjen tuaj. 

Kush e përpunon platformën platformën paraelektorale? 

Platformën e përgatit ekipi me udheqës dhe me përbërje të llojllojshme dhe 

të gjerë të bashkëpunëtorëve, që është garancion i dmosdoshëm për cilësinë e sajë. 

Ekipi, që e përgatit platformën duhet të përbëhet prej ekspertëve të këtillë: 

271


Politikolog 

Sociolog 

Ekonomist 

Jurist 

Gazetar 

Arsimtar 

Mjek 

Rinist 

Artist 

Punëtor shoqëror 

Psikolog 

Shtoni ju 

----------------- 

-------------------- 

----------------------- 

Procesi i përpunimit të platformës 

1 Periudha e përgatitjes 

* Grumbullimi korekt dhe analiza e numrit voluminoz të këtyre llojeve të 

inofrmacionit: 

Ekonomike 

Politick 

Sociale 

Statistike 

Ekologjike 

Demografike 

Etnike 

Shpirtërore 

Komunale 

Isntitucionale 

psikologjike 

Pa një informatë të analizuar të gjithanshëm dhe në mënyrë profesionale nuk mund 

të përpunohet platformë realiste dhe e mirë paraelektorale. 

Kjo do të thotë jo vetëm vëzhgim konstatues të problemit, por edhe të 

karakteristikave të: shkaqeve, përmasave, shkallës së antagonizmit, sjelljen 

272 

Ky është varianti optimal 

Në çdo situatë të caktuar përbërja e ekipit 

mund të reduktohet 

Qëllimi është të grumbullohet dhe të përpunohet numri i 

madh i të dhënave për: numrin, përbërjen dhe 

dinamikën e popullsisë, të ardhurat, niveli i arsimit dhe 

mënyra e jetës të njerëzve. Të veçohen problemet më të 

theksuara dhe konfliktet. Të nënvizohen disponimet 

dominante dhe pritjet e drupeve të ndryshme të 

zgjedhëzve në vend ose në zonën e caktuar elektorale. Të 

paramendohet ndikimi i faktorëve të volitshëm dhe të 

pavolitshëm .


psikologjike, variantet e zgjidhjes së tyre dhe pasojat negative dhe pozitive 

eventuale. 

Për përpunimin e platformës është e nevojshme: 

• Analiza e rezultateve të zgjedhjeve të mëparshme sipas kohës dhe llojit. 

• Njohja e mirë e dokumenteve të tjera partiake që të shmangen tezat 

kontradiktore dhe angazhimet. 

• Për disa zona të caktuara elektorale kjo do të thotë edhe njohje e mirë e 

platformës partiake (nacionale) paraelektorale. 

• Njohja dhe analiza e dokumenteve partiak dhe paraelektoral të 

kundërshtarëve themelor dhe të forcave të tjera politike. 

• Sqarimi më parë i karakterit të fushatës – ana pozitive apo negative. 

• Njohja e mirë e ligjit konkret elektoral. 

• Precizimi nga përpara se a do të përpunohet platforma partiake ose e 

koalicionit? 

• Njohja e thellë e qëllimit kryesor e çdo fushate paraelektorale – numri 

maksimal i njerëzve të na dëgjojnë, të na kuptojnë, tu pëlqejmë, të na besojnë, të 

na respektojnë. 

Detyra: Shtoni edhe ju elemente të tjera të domosdoshme në periudhën 

përgatitore të përpunimit të platformës paraelektorale. 

273


2. Përpunimi përmbajtësor i platformës 

Struktura 

Struktura e platformës paraelektorale mund të veçohet në disa mënyrë. 

Varianti i konfirmuar është: 

Hyrja – përmbanë të drejtuarit, strategjinë dhe qëllimet e fushatës. 

Ekspozeja – përmbanë prezentimin dhe karakterizimin e problemeve dhe 

ideve kryesore, të burimeve për zgjidhjen e tyre dhe pasojat e domosdoshme 

pozitive. 

Konkluzioni – e përmbanë mesazhin kryesor dhe moton e fushatës. 

Edhe gjatë këtij varianti klasik lloj-llojshmëria është e madhe. 

Ekspozeja, për shembull, mund të bëhet së paku në tre mënyrë: 

- Në lidhje me problemet; 

- Në lidhje me grupet sociale (dedikuese); 

- Për fushat shoqërore. 

Ekspozeja mund të bëhet në mënyrë jo standarte dhe atraktive, por 

komponentat themelore të dokumentit – të platformës paraelektorale, duhet të 

përmblidhen në të. 

Detyrë: 

1. Kush sipas jush është fjalim më përkatës për një patformë 

paraelektorale? 

“Bashkëkombas”; 

“Qytetarë”; 

“Miqë”; 

“Zgjedhës”; 

“Bashkëmendimtar”; 

2. Çfarë epiteti do t’i shtonit fjalimit që ju do ta zgjidhni? 

“Të shtrenjtë”; 

“Të dashur”; 

“Të respektuar”; 

“Të munduar”; 

“Të trathtuar”; 

“Të bashkuar”; 

274 

Fjala ka rëndësi esenciale. Ajo është 

hap i parë komunikues në adresën e 

platformës. Sipas situatës konkrete 

zgjidhet fjalimi adekuat. Por, ai duhet 

të jetë i tillë që një numër i vogël 

njerëzish do të thonë: “Kjo s’ka të bëjë 

me mua”.


1. Sipas çfarë kriteri do ta rregullonit ekspozenë nëse e zgjidhni variantin 

problematizues? (varfërinë, papunësinë, korrupcionin, krimin, e të 

tjera). 

- Thellësinë e problemit 

- Dimenzionin e problemit 

- Ashpërsinë e problemit 

- Aktualitetin e problemit 

- Ngarkesën psiqike të problemit 

- Atraktivitetin e problemit 

- Rëndësinë nacionale të problemit 

- Rëndësinë rajonale të problemit 

Konkluza: Zgjedhja është e juaja, konkrete dhe prandaj edhe e ndryshme. 

Por, së pari duhet t’i keni analizuar dhe menduar mirë edhe dy gjëra të 

rëndësishme për fushatën elektorale dhe për hartimin e platformës: 

a) Cila është tipologjia dominuese e votimit në një zonë të caktuar 

elektorale? 

Valorizuese, 

Tradicionale, 

Etnike, 

Nastolgjike, 

Kjo tipologji nuk përzihet me grupet 

dedikuese. Në çdo njërën prej tyre mund të 

hasen llojet e përmendura të votimit. 

c) Gjatë fushatës bëhet ndikim kryesisht ndaj disponimit, emocioneve, 

fantazisë, motiveve dhe aktiviteteve të zgjedhësve dhe jo ndaj ideve dhe bindjeve të 

tyre. Elementet e botkuptimeve formohen dhe ndryshohen gjatë dhe vështirë dhe 

prandaj me këtë nuk duhet të ngarkohen ideologjikisht platformat, nuk duhet të 

parashtrohen detyra të këtilla. 

Platforma e ideologjizuar ka efekt të kundërt ndaj neutralëve, të 

luhatshmëve dhe të rinjëve, ndërsa qëllimi i fushatës është pikërisht që ata të 

përvetësohen. 

275


Praktika pozitive e marketingut tregon se përpunimi i tërësishëm i 

platformës duhet të zhvillohet sipas këtyre parimeve: 

Realizëm anim, kufizim 

Konkretësi Optimizëm përsëritje 

Qartësi rezultate atraktivitet 

Qaje konfirmim emocione 

Bindshëmri angazhim prognotizëm 

Gradacion dozim --------------- 

Profesionalizëm --------------- -------------- 

Pragmatizëm --------------- -------------- 

Numërimi i kaq kërkesave të shumta parimore nuk duhet të na befasojë, por 

të na tërheq vërejtjen se platforma paraelektorale me të vërtetë është një nga 

dokumentet më përgjegjëse politike dhe përpunimi i saj kërkon punë serioze 

paraprake dhe përgatitje të mirë profesionale. 

Detyra: 

1. Përcaktoni përmbajtjen në bazë të parimit të animit. 

2. Arsyetoni dhe precizoni fjalët kyçe kolektive të fushatës “zgjedhjet 

parlamentare 2001”. 

Fjalët kyçe të menduara mirë duhet të përmbahen në mënyrë të dozuar në 

platformë dhe në fushatën komplete. Ekspertët e marketingut politik pohojnë se që 

një fjalë kyçe të zë vend në vetëdijën e zgjedhësit duhet të dëgjohet të paktën shtatë 

herë. Numërimet e matura janë element i domosdoshëm i këtij procesi intensiv 

politik. 

Gjendja e jetës politike bullgare dhe fushatat elektorale të shpeshta kanë 

bërë erozionin e përmbajtjes dhe kanë shkaktuar inflacion të shumë fjalëve dhe 

shprehjeve në fjalorin politik. Përdorimi i tyre i mëtejshëm do të shkaktojë 

hamendje dhe emocione negative tek zgjedhësit. 

276


Detyrë: Përgatisni listën e fjalëve “të ndaluara” dhe të shprehjeve në fushatën e 

ardhshme. 

Gjuha, stili dhe formimi grafik i platformës duhet të harmonizohen 

maksimalisht me nivelin arsimor, përgatitjen profesionale dhe disponimin 

emocional të zgjedhësve. 

Rekomandime plotësuese gjatë përgatitjes së platformës paraelektorale: 

1. Platforma nuk është program për qeverisje, por duhet të përmbajë konturat 

e pamjes së saj të ardhshme. Kjo do ta bënte më të orjentuar dhe do të shkaktonte 

besim. 

2. Gjatë marketingut të dëshiruar të kihet parasysh se nëpërmjet 

platformës ne ofrojmë “shërbim të prolonguar”, shërbim që do të fitohet në të 

ardhme të caktuar, ndërsa dëshirojmë për këtë kredi në avans, kredi sot (në fund të 

fushatës). Një veprim i këtillë edhe në marketingun social është vështirë për tu 

realizuar. Është e nevojshme një cilësi e lartë, propozim mjeshtror dhe takt i 

jashtëzakonshëm politik që të fitohet çmimi – besimi dhe vota e zgjedhësve. 

3. Platforma është shërbim (prodhim) jo vetëm për përdorim të 

jashtëm. Ajo është gjenerator themelor i tërë fushatës dhe katalizator i pajtimit në 

parti. Përpunimi, arsyetimi, miratimi i saj shpien drejt qëndrimeve koncensuale dhe 

sëkëndejmi në porosi një kahëshe. Nëse këtë nuk e kryen dhe nuk e di një parti e 

caktuar, parrullat mund të shpiejnë në drejtime të ndryshme pra në drejtime të 

kundërta. Për shembull: “do ta vazhdojmë privatizimin” dhe “do të bëjmë 

nacionalizimin”, ndërsa rezultatet mund të tregojnë – habitje dhe humbje e besimit 

tek zgjedhësit. 

Kush i lexon platformat paraelektorale? 

Gjatë fushatës:Pjesëmarrësit aktiv; 

Një pjesë e elektoratit stabil; 

Një pjesë e gazetarëve; 

Një pjesë e kundërshtarit; 

Disa vëzhgues ndërkombëtarë; 

Disa hulumtues. 

Shtoni diçka: --------------------- 

------------------------ 

------------------------ 

Pas fushatës: 

Gazetarët dhe 

Opozita për ta kritikuar 

277


Llojet e formave paraelektorale: 

Flasim për platforma në shumës, sepse ato janë: 

Partiake; 

Të koalicionit; 

Komunale; 

Të kandidatit – të deputetit; 

Të kandidatit – prefektit. 

Përgatitja dhe përpunimi i llojeve të ndryshme janë të barabarta në aspektin 

parimor. 

Individualet janë më të shkurtëra nga vëllimi dhe me më shumë emocion 

personal. Ato mund të përmbajnë edhe portretin e shkurtër politik të kandidatit. 

Ligji i marketingut gjatë fushatës është lidhshmëria e tyre dhe 

njëkahshmëria, e realizuar me teknika të ndryshme. 

Detyrë: Si duhet të jetë vëllimi i platformës? 

Çështja është për tu diskutuar. 

Vlerësoni dhe zgjidhni ju. 5c 10c 20c 30c 

Jepni argumente tuaja ------------------------------ 

Kush e merr dhe e përcakton platformën? 

Platforma diskutohet nga qarku i gjerë i aktivistëve, kandodatëve, 

anëtarëve, të shtabit paraelektoral dhe të udhëheqjes partiake. 

Pas përpunimit definitiv platforma miratohet nga organi udhëheqës 

përkatës partiak. 

Gjatë fushatës platforma korigjohet në pajtim nëse situata ndryshon në 

mënyrë drastike dhe paraqiten konsekuenca. 

Shpërndarja e platformës 

Platforma e konfirmuar bëhet dokument kryesor për të gjithë pjesëmarrësit 

në fushatën paraelektorale. Qëllimi është që përmbajtja e saj tu bëhet e njohur një 

numri sa më të madh të zgjedhësve. 

Nëpërmjet: publikimeve të plota, afisheve, 

Takimeve të shkurtëra, fjalimeve 

Letrave, debateve publike 

Mesazheve, mbledhjeve 

Fjalime, mitingjeve 

Trajnimi: 

Emisioneve në radio dhe televizion. 

“Platforma 2001” 

278


Ndjeksit e ushtrimeve ndahen në dy ekipe dhe zgjidhen udhëheqësit. Marrin 

një detyrë të njejtë – përpunimi i platformës paraelektorale. Lloji i platformës 

përcaktohet nga përpara. Pas një kohe të caktuar lexohen dhe analizohen të dy 

projektet. Qëllimi është që në mënyrë intensive dhe praktike të përvehtësohen 

shkathtësitë për përpunimin e dokumentit politik dhe të zbatohen teknikat përkatëse. 

1. Shkruani konkluzat e përgjithshme; 

2. Theksoni anët tuaja të fuqishme dhe të dobëta gjatë pjesëmarrjes në lojë. 

POROSITË PARAELEKTORALE 

Instrument tjetër i rëndësishmë komunikues gjatë fushatës është porosia. 

Përse është e nevojshme të përpunohen porositë, pasi ekziston platforma? 

Përgjegje për këtë pyetje do të gjejmë në specifikat e vetë fushatës si treg 

politik. 

• Fushata kufizohet në suaza kohore të përcaktuara me ligj. 

• Fushata është e mbushur përplot me prodhime të ndryshme dhe antagoniste 

politike 

• Fushata segmentohet për shkak të karakterit të shumllojshëm të zgjedhësve 

potencial 

• Fushata është me dinamikë të theksuar mobilizuese 

• Fushata është fleksibile- ngjarje e imët mund ta ndryshojë menjëherë 

konfiguracionin e lojtarëve kryesor. 

Detyrë: Plotësoni karakteristikat esenciale të fushatës elektorale. 

Si përgjegje kësaj specifike të ndërlikuar të fushatës i vjenë porosia, si 

prodhim adekuat politik, si mjet komunikimi me zbatim të gjerë. 

Që të kryejë këtë rrol porosia duhet të jetë: 

E shkurtër; e kapshme; 

Emocionale; përvetësuese; 

Me aftësi përmirësuese; e kuptueshme; 

Atraktive; .............................. 

Këtu dohet të prmendim atë që kë vënë në dukje Çehovi për vëshrirësitë e 

mëdha forcën e madhe shprehëse të formave të shkurtëra. 

Shkurtësia e porosisë nuk duhet të na shpjerë në ilizione dhe të kërkojmë 

krijimin e saj të shpejtë. 

279


Pas porosisë duhet të qëndrojnë informacione të bollshme dhe analiza të 

cilat e sigurojnë edhe pëpunimin e platformës. Diçka më tepër, kjo analizë duhet të 

jetë më e saktë dhe me segmentim social. 

Kërksesë mjaft me rëndësi është gjatë përpunimit të porosisë është 

lidhshmëria e saj përmbajtësore me ofertën kryesorë-platformën.Praktikat janë të 

ndryshme, shkruhen porosi para përpunimit të plotë të platformës dhe anasjelltas- 

porositë bëhen në lidhje me problemet e veçanta, të përfshira në platformë. Por, 

lidhshmëria e ndërsjellë është me varësi të barabartë. 

Mundësitë për zbatimin e qasjes terorike gjatë përgatitjes së porosive 

paraelektorale janë të pakufizuara, mjafton që ajo të jetë hrmonizuar me përgjegjet 

për pyetjet e mëposhtme esenciale për fushatën: 

A do t’i vërjenë? 

A do t’i lexojnë? 

A do t’i mbajnë mbend? 

A do t’i pëlqejnë? 

A do t’i besojnë? 

A do të votojnë për ne? 

Porositë mund të shpërndahen në forma të ndryshme, si: 

Ligjërim pozitiv 

Në formë të pyetjeve 

Me pranim të aranzhmanit konkret 

Me fjalim 

Me deklaratë 

Thirjje dhe të tjera. 

Porositë, ashtu si edhe platformat, mund të jenë partiake dhe individuale. 

Për formësimin e tyre grafik dhe pr transparencën do të flitet edhe më tutje, 

por këtu të theksojmë se gjithnjë duhet të jenë të pranishëm simbolet e partisë edhe 

në fushatë. Porositë individuale të kandidatëve është mirë të shoqërohen me portret, 

por vetëm kur ka rrezatime pozitive. Portreti i keq mund ta “turpërojë” edhe 

porosinë më të mirë. 

Rekomandime plotësuese për përpunimin e porosive paraelektorale të 

fushatës “Zgjedhjet parlamentare 2001”. 

*Në fushatën e ardhshme është i nevojshëm shfrytëzimi më i gjerë i 

porosive për shkak të fjalëve të zgjedhjeve të shpeshta, efektit të ngopjes me shumë 

programe dhe zhgënjimeve të thella te pjesa më e madhe e elektoratit. 

280


*Do të jetë me efekt gjatë përpunimit të porosive të shfrytëzohen sqarimet 

kohore që tani më janë futur në vetëdijen e zgjedhësve të llojit të: 

“10 vjet tranzicion”; 

“Fundi i milemiumit”; 

“Fillimi i shekullit të ri”; 

“Mileniumi i ri”. 

Këto periudha të theksuara kohore japin mundësi për të bërë edhe 

parashikime. Garanioni kohor kuptohet është sprovë për disa objektiva pozitive. 

*Në porosi dhe në aktivitetë të tërësishme propaganduese të theksohet 

momenti i kapjes dhe të mos kontestohet çdo gjë. Zgjedhësit bullgar është është 

bezdisur (ka droje) se çdo shumicë e re vjenë me pretendime “për fillim të ri”. 

*Gjatë porosive “të angazhuara” të kërkohet karakteristika e saktë dhe reale 

e problemit, që njëkohësisht të shkaktojë interes dhe besim. Koncepti”premtim” 

ndikon fuqishëm, prandaj rekomandohet që të shkruhet dhe të flitet për pranimin e 

angazhimeve dhe të përgjegjësive. 

Kini kujdes që gjatë të shkruarit të porosive zgjedhësve të mos u duket se i 

porosisni tekstualisht porositë e fushatës së kaluar elektorale. Një rrezik i këtillë 

real ekziston për shkak të ngecjes së reformave dhe ashpërsimit momental të 

problemeve “të vjetra”. 

Detyra: 

1.Mendoni se çdo t’u premtoni zgjedhësve të dobët social? 

“varfëri të durueshme”; 

“kufizimin e varfërisë”; 

“rënjen e varfërisë”; 

“tejkalimin e varfërisë”; 

“pengimin e varfërisë”; 

“ndarje të prabartë të varfërisë”; 

“varfëri të përkohshme”; 

“varfëri për të gjithë”. 

Para se të zgjidhni angazhimin tuaj, mendoni për madhësinë e problemit 

dhe për burimet e zgjidhjes së tij. 

2.Përpunoni porosi të shkurtëra për problemin themelor “korrupcioni” për: 

të rinjtë 

pensionistët 

të papunët 

281

BASHKËPUNIMI ME MEDIUMET 

GJATË FUSHATËS PARAELEKTORALE 

Plani për mediumet 

Plani medial mbështetet në shemën e përgjithshme të komunikimit për 

lidhjen ndërmjet “liderit politik – mjeteve të informimit masiv – recepientit – efektit 

të arritur”. Specifika e kësaj lidhje është se lideri politik është komunikuesi fillestar, 

i cili në esencë i kodifikon mesazhet ndërsa mediumet më tepër luajnë rolin e 

mjeteve të transmentimit të këtyre mesazheve. Pasi çdo mjet për informim masiv i 

kërkon specifikat e veta karakteristike gjatë komunikimit, në marketingun politik 

ekzistojnë tri kushte, kur e bëjmë përpunimin e planit medial: 

- Selekcionimi gjatë shfrytëzimit të mediumeve; 

- Selekcionimi gjatë pranimit të tyre; 

- Selekcionimi gjatë dekodimit dhe mbajtes mend. 

Sëkëndejmi çështja themelore, që ekziston para ekspertëve, është se si të 

grumbullohen mjetet për komunikim masiv ashtu që ndikimi i tyre i plotë të 

jetë i mundshëm dhe më efektiv duke marrë parasysh planin strategjik të 

fushatës. 

Kjo kërkon që plani medial të parashtrojë dy qëllime themelore: 

• Të arrijë nëpërmjet mënyrës më efektive numrin e kufizuar të 

recipientëve (segment i caktuar); 

• Të arrijë sa më tepër që është e mundur numër të madh njerëzish, 

që ky numër të jetë edhe më i madh, dhe me një shpejtësi më të madhe që të shtojë 

“efektin e ditarit” (radhitjen e temave). 

282

BASHKËPUNIMI ME MEDIUMET GJATË FUSHATËS PARAELEKTORALE 

• 

Qëllimet Mediumet Mënyra e komunikimit 

Të kumtuarit dhe 

komunikuarit e 

rëndomtë (parrulla) 

Komunikatat e 

ndërlikuara 

(programi politik) 

“Plaketa e egër” ose lloji i 

reklamës tregtare – broshura, 

spote e tjera 

Takimet, mitingjet, gazetat, 

videokasetat, mjetet e 

marketingut të drejtpërdrejtë 

283 

E shpejtë 

E shpejtë 

Vënien ose hedhjen 1. Takime personale, 

1. E shpejtë 

poshtë të imigjit të Takime të kufizuara; 

2. E shpejtë dhe e 

politikanit 

2. Reklama politike, pres- 

tërthortë 

konferenca; 

3. E shpejtë 

3. Radioja dhe televizioni 

Zgjedhja e mjeteve, nëpërmjet të cilave do të ndikojnë te zgjedhësit lidhet 

me karakterin e komunikatës, me shpejtësinë që kërkohet dhe me përcaktimin e 

segmenteve elektorale, që do të thotë se sa më mirët’injohim zgjedhësit, 

funksionimin, dhe specifikat e masmediumeve dhe qëllimet tona personale aq më 

mirë do të mund të ndikojmë. 

Qëllimet Mediumet Segmenti 

Rritja e numrit të 

Kuvendet, diskutimet, letrat Auditorium homogjen i 

simpatizuesve nëpërmjet nëpërmjet postës, 

ndarë në mënyrë 

lidhshmërisë me grupet e marketingu i drejtpërdrejtë profesionale ose sipas 

lloj-llojshme sociale – 

profesionale 

kategorisë sociale 

Mobilizimi i aktivistëve dhe Mitingjet, spote, viedo- Auditorium homogjen, 

përkrahësve 

kaseta 

elektoral stabil 

Përvetësimi i një pjese të Pllaketa, shtypi, reklama Publik heterogjen 

elektoratit margjinal të 

kundërshtarit ose të atyre 

që hamenden 

politike, radioja, televizioni 

Kur e formojmë planin medial duhet së pari të precizojmë cilët janë 

mediumet tona themelore të domosdoshme dhe kryesore. Në vend të dytë cilët do të 

jenë mediumet plotësuese, në vend të tretë cilat mediume do të shfrytëzohen ose do 

të lehen anash nga auditoriumi. 

Gjatë përpunimit të planit medial para ekspertëve paraqiten dy probleme 

themelore:


• Gjatë zgjedhjes së mjeteve themelore mund të dyfishohet publiku i 

tyre, që do të bënte ndikimin më të madh të shpeshtuar, lodhjen e publikut ose 

rritjen e simpative. 

• Kuadri ligjor me të cilin na e bëhet e mundshme që të veprojmë 

gjithashtu shkakton problem. Ky problem në Bullgari del nga fakti i rregullativës së 

ashpër jo vetëm të kohës, por edhe të formave, nëpërmjet të cilave mund të 

shprehemi në mediumet shtetërore. Nga kjo rrjedh gjatë përpunimit të planit medial 

jemi të detyruar së pari t’i kemi parasysh këto kushte. Fushë më e lirë për tu 

shprehur është shtypi. 

Përpunimi i planit medial duhet të bazohet në bazë të analizave të bëra: 

a) Analiza e mediumeve 

Analiza e mediumeve rëndomë bazohet në teknikat, të njohura me emrin 

“kontent-analiza”. Këto teknika mund të na japin njohuri në lidhje me politikën 

redaktuese të një mjeti të caktuar të informimit publik; Njohuri për strukturën e 

mediumit; Njohuri për gjuhën dhe simbolikën, që i përdor ky medium. Ajo që është 

e nevojshme për t’ia shtuar kontent-analizës janë të dhënat në lidhje me 

auditoriumin, domethënë përhapjen dhe ndikimin e mjetit të caktuar për informim 

publik. Këto të dhëna mund të merren nga hulumtimet sociologjike dhe nga 

monitoringjet që bëhen çdo muaj nga qendrat e mëdha sociologjike në Bullgari. 

Këtyre informacioneve duhet t’ua shtojmë informatën në lidhje me ekipin, i cili 

punon në mjetin e informimit publik që e analizojmë, si dhe vlerësimet për lobimin 

e mundshëm të gazetarëve, të cilët mundt’iketë politikani për të cilin punojmë. 

Rëndomë ky informacion merret nga dosjet, që plotësohen në bazën informative të 

partisë politike, të cilën e ka theksuar udhëheqësi konkret politik. 

b) Analiza e auditoriumit 

Analiza e auditoriumit të mjeteve të ndryshme të informimit masiv fitohet 

nëpërmjet një varg metodash sociologjike: 

- Intervistat telefonike 

Kur e përdorim informatën e intervistave telefonike, duhet të kemi parasysh 

se për Bullgarinë këto nuk kanë aq vlerë, pamvarësisht se si janë vënë nga qendrat 

sociologjike. Ky zhveftësim ka të bëjë me problemet e rrjetit telefonik dhe nga 

përmasat nacionale, si dhe me mënyrën e zbatimit të intervistave telefonike - 

fragmente, bashkëpunimi me persona që anketohen, dhe jo me kompjuter e të tjera. 

Nga kjo rrjedh se tek intervistat telefonike nuk mund të kemi informatë (aktuale) të 

284


shpejtë e cila do të na orjetonte te problemi i caktuar. Kjo informatë nuk mund të 

shërbejë për asgjë tjetër, përveç testimi të disa temave ose elementeve të fushatës. 

- Anketat sociologjike 

Hulumtimet empirike sociologjike nëse janë bërë mirë dhe profesionalisht, 

na japin informacionin e vërtetë dhe të vlefshëm për auditoriumin nacional. 

Problemi me shfrytëzimin e kësaj informate lidhet me: së pari, me mjetet e mëdha 

financiare, të cilat duhet t’i ndajmë për një hulumtim të këtillë nacional; së dyti, me 

kohën e realizimit dhe të analizës së informatës. Për shkak të këtyre situatave të 

vështirësuara të dhënat e hulumtimeve sociologjike rëndomë përdorën para fillimit 

të fushatës, me çka ndihmohet përgatitje e planit strategjik dhe pas përfundimit të 

saj kur shërbejnë për vlerësimet e efikasitetit të fushatës. 

- Analiza sekundare e të dhënave të hulumtimeve sociologjike 

Pasi gjatë fushatës qendrat sociologjike e vazhdojnë punën e tyre në lidhje 

me hulumtimin e auditoriumit të masmediumeve (marrëveshjet vijuese me 

masmediumet dhe dhëniet e reklamave nga to), shumë të dobishme për punën tonë 

në fushatë është që të sigurojmë këtë informatë rrjedhëse, e cila do të mund të na 

paraqiste kthesat esenciale të auditoriumit. Në fund duhet të mbajmë mend se plani 

medial është njëri nga pjesët më esencial të fushatës së marketingut. Pamvarësisht 

nga puna jonë e mirë në lidhje me planin strategjik, me formulimin e qëllimeve dhe 

temave të fushatës, në radhë të parë plani medial na jep mundësi që të arrijmë te 

zgjedhësit dhe t'ia transmentojmë argumentimet dhe motivet e qëndrimit të tij, që 

do të thotë se: 

• Plani medial duhet të përgatitet sëbashku me ekspertë në lëmin e 

komunikimit masiv; 

• Media plani duhet të bazohet në një analizë shumë serioze të bërë 

më parë; 

• Media plani duhet të sigurojë koordinimin vijues të ndikimit 

komunikativ, ashtu që në fund të fushatës të kemi: 

- Imixh të ndërtuar dhe të përkrahur në mënyrë adekuate të politikës; 

- Sqarim absolut gjatë dekodimit të porosive tona politike; 

- Argumentim të saktë, që do të sqaronte votimin “për” ne ose 

“kundër” kundërshtarit tonë; 

- Efektet e mobilizimit të zgjedhësve, dhe jo apatinë e tyre; 

- Sigurimin me mjete minimale për efikasitet maksimal; 

- Zgjerimin e bazës elektorale dhe tonën dhe sprovimin e disponimit 

pozitiv të elektoratit të kundërshtarit tonë; 

• Plani medial duhet të sigurojë fushë të tillë të zhvillimit të figurës 

së kandidatit tonë, që ai pas fushatës të mos mbyllet në suaza ekstreme. Bëhet fjalë 

285


për ndikim të tillë të mediave, i cili do të jepte mundësinë që gjatë ndryshimit të 

situatës politike dhe në pajtim me mënyrën e ndikimit të kandidatit tonë, ai të mos 

dalë tërësisht nga imixhi që ia kemi krijuar gjatë fushatës. 

Detyrë: Përgatisni planin medial për prezentim publik të temës “Opozita e 

bashkuar dot’ifitojë zgjedhjet”. 

Materiali i shtypur në reklamat paraelektorale 

Kur flasim për reklamën paraelektorale, gjëja e parë që duhet të dijmë 

është se përpunimi i keq i reklamës automatikisht shndërrohet në anti-reklamë. 

Reklama paraelektorale, me të gjitha hollësitë dhe variantet e saj, duhet të 

përpunohet nga ekipi i ekspertëve. Rregulla e parë për çdo kandidat dhe për çdo 

shtab paraelektoral është të mos lejojë kurrfarë improvizime në këtë veprimtari. Në 

shumë vende evropiane dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës reklamat 

paraelektorale të fushatave përpunohen nga institucione të tëra, pas studimeve dhe 

testimeve serioze. Ja një shembull për ilustrim rreth kësaj: 

Për zgjedhjet e vitit 1995 në Francë, në të gjitha pllaketat kandidati i 

socialistëve Lionel Zhospen mbante këmishë me ngjyrë të theksuar të kaltër. Shkaku 

për këtë është nga hulumtimi që ka bërë ekipi i ekspertëve, në të cilin më se 80 për 

qind e burrave u përgjegjën se për ta ngjyra më e dashur e këmishës është e 

kaltërta, ndërsa më se 60 për qind e grave u përgjegjën se u pëlqejnë meshkujt që 

mbajnë këmisha të kaltërta. 

Moment esencial, i cili shpesh imponohet është uniteti i fushatës 

reklamuese. Materialet e reklamave të formuara në mënyrë unikale për të gjithë 

kandidatët e sigurojnë efektin e rëndësishëm të “ndikimit të vetëm ndaj 

zgjedhësve” dhe kontribuojnë përt’idhënë rëndësi më të madhe fushatës. Praktika 

bashkëkohore bën përpunimin e zgjedhjes unike dhe të plotë të të gjitha llojeve të 

materialit reklamues. Ata përpunohen nga ekipi i ekspertëve në veprim të ndërsjellë 

me shtabin nacional paraelektoral. Komponentat e kësaj zgjedhje të plotë ose të të 

ashtuquajturit “set reklamues” u ndahet të gjitha shtabeve dhe kandidatëve. Në setin 

reklamues është vënë si pjesë i bartësit magnetik, që përmbanë lloje të materialit 

reklamues, të formuar dhe të përgatitur për shtyp pasi në të janë futur tekstet dhe 

fotografitë konkrete të kandidatëve. Ky lloj i organizimit të reklamës i jep në 

286


shkallë të madhe garancione për kryerjen e strategjisë së vetme reklamuese në 

fushatë. 

Kur flasim për fushatën paraelektorale i kemi parasysh klipet reklamuese 

për televizion dhe radio, materialin e shtypur, (plaketat, afishet, letrat drejtuar 

zgjedhësve, buletinet informative), etiketat, ballonat, maicat, kapat e të tjera. Pasi 

klipet televizive dhe radios i përgatisin profesionistët dhe rëndomë vinë të gatshme 

në shtabet lokale (që edhe rekomandohet) më së tepërmi do të përqëndrohemi në 

materialin e shtypur. 

Qëllimi për çdo shtab paraelektoral të zonës si duket është që të fitohen 

zgjedhjet në nivel lokal. Për shtabin paraelektoral nacional qëllimi kryesor është të 

ndihmojë aktivitetin e qendrave rajonale që të fitojë. Në plotësim të këtij qëllimi me 

përgjegjësi të shtabit kryesor mund të vijnë edhe këto nënqëllime: përfshirja e 

anëtarëve të rinjë në parti ose përcaktimi në zgjedhjen e bashkëmendimtarëve të 

pasigurtë dhe të luhatshëm partiak. Pasi do të definohen qartë qëllimet parësore 

duhet të vendosni se çfarë bartës reklamues do të përdorni. 

Mbani mend se afishet dhe letrat e drejtpërdrejta nëpërmjet postës nuk 

mund të ndryshojnë mendimin e zgjedhësve, por si plotësim, në funksion të 

përkrahjes dhe përforcimit të mesazheve të fushatës, materialet e shtypura mund: 

• Të prezentojnë (promovojnë) kandidatin e partisë; 

• Tu sqarojnë zgjedhësve se si janë pikëpamjet e partisë për 

përmirësimin e mënyrës së jetës së tyre personale; 

• Të rrisin statusin e zgjedhësit, domethënë nga përkrahësi i ideve të 

bëhen trashëgimtarë të sigurtë ose votuesit e sigurtë të bëhen aktivistë, ndihmues të 

fushatës paraelektorale, të agjitojnë ose të bëhen anëtarë të partisë. 

• Të nxjerrë përgjegje nga recipienti, domethënë të shkaktojë reagim 

reflektues tek zgjedhësit me qëllim zhvillimit të dialogut; 

• Të rrisë nivelin tonë të informimit për qëllimet e votuesve të 

miqëve të tyre; 

• Të nxisë motivimin e ithtarëve të partisë; 

• Të agjitojë nëpërmjet postës dhe drejtpërdrejtë te zgjedhësit; 

• Të sugjerojë për gjetjen e anëtarëve të rinjë dhe të dhuruesve; 

• Ti vë në pah mangësitë e kundërshtarit në luftën paraelektorale 

Mënyra e vetme e sigurtë që të ndryshojë efikasiteti i materialit të shtypur 

propagandues është që të krijohet lidhje dinamike reflektuese. Çdo afish ose letër 

duhet të përmbajë informatën, që dot’ijapë mundësi recepientit qët’ipërgjigjet asaj 

që e lexon, ta komentojë, të bëjë pyetje, të shpreh mendime, të japë propozime 

konstruktive. Kjo informatë është numri i shkruar i linjës kujdestare telefonike, 

adresa e zyrës për informata, karta postale me adresë kthyese e të tjera. Gjithashtu, 

287


numëroni edhe thirrjet telefonike dhe përgjegjet e zgjedhësve, që të mundet kjo 

informatë të shfrytëzohet për fushatat dhe iniciativat e ardhshme. 

Varësisht nga territori i vendit për tu respektuar është edhe një ose dy 

qendra zonale, të cilat do të kujdesen për shtypjen dhe dizajnimin e të gjitha 

materialeve paraelektorale, domethënë të centralizohet shtypja e materialit. Në këtë 

rast dizajni do të jetë në nivel më të lartë ndërsa shtypja më e lirë si shërbim nga 

shtypshkronjat e shumta lokale. Kështu përpunimi do të përfshijë shtypjen katër 

ngjyrëshe me çmime të ulta. 

Afishet 

Fjalimi elektoral i kandidatit lokal. Afishet me fjalimin e kandidatit 

përgatiten në mënyrë standarte për të gjithë kandidatët. Mund të ketë formën e 

kovertës. Rekomandohet që ana e parë të përmbajë fotografinë e kandidatit (me 

veshje zyrtare), fazën kyçe të fushatës së tij, katër deri pesë momente themelore të 

formuluara shkurtë nga platforma paraelektorale, nënshkrimin dhe emblemin e 

partisë. Fjalimi paraelektoral duhet të jetë shumë i shkurtër dhe me përmbajtje. Ana 

e brendshme e afisheve me fjalimin paraelektoral të kandidatit duhet të përmbajë 

thëniet përkrahëse të liderit të njohur të partisë ose të personalitetit tjetër autoritativ 

për kandidatin aktual, si dhe qëndrimet e përbashkëta politike. Nëse paraqiten edhe 

fotografi të tjera, ato duhet të jenë të lloj-llojshme, ta tregojnë kandidatin në vende 

të ndryshme, me veshje të ndryshme dhe i rrethuar nga njerëz të ndryshëm. 

Fotografitë duhet të jenë aktive – të paraqesin njerëz të angazhuar me ndonjëfarë 

veprimtarie, dhe jo vetëm njerëz që e shohin objektivin. Në afishe përfshihet adresa 

e shtabit të kandidatit dhe telefonat e kontaktit. 

Afishet nuk duhet të përmbajnë platformën e tërësishme të kandidatit. Ato 

duhet të jenë të shkurtëra nga aspekti i prezentimit të shemës së momenteve 

themelore të programit paraelektoral dhe të përfshijnë problemet lokale. 

Buletini informativ 

Shumë buletine informative janë të formatit A4 dhe rëndomë me një fletë 

me anë të jashtme dhe të brendshme. Informacionet e ndryshme duhet të vendosen 

me kujdes duke iu përmbajtur dispozitave të formimit të titullit dhe tekstit themelor. 

Me rëndësi është rregullimi i teksteve vëllimore të cilat gjithnjë duhet të jenë të 

ndryshme, që të mos e lënë lexuesin me përshtypje se çdo herë e lexon të njejtën 

gjë, edhe përkundër përsëritjeve të mesazheve themelore. 

288


Plaketat 

Plaketat e ngjitura nëpër dritare të zonës elektorale e rrisin imixhin e partisë 

dhe e përkrahin bindjen e bashkëpunëtorëve të partisë për punë të përbashkët. 

Plaketat duhet tu ndahen anëtareve, ashtu që të mund të ngjiten që në fillim të 

startimit të fushatës. Në krye të plaketës duhet të qëndrojë ngjitsja e dyfishtë. Kur 

ndonjë do të pajtohet të vendosë ndonjë plaketë, jepni ngjitëse që ai ta ngjisë atë 

menjëherë. 

Efekt të madh vizual kanë plaketat e ngjitura më lartë në tabela, në pjesën e 

përparme të oborrit të shtëpive. Këto plaketa duhet të jenë sugjestive me madhësi 

(A3,A2,A1) dhe me ngjyrë. Qendra paraelektorale lokale duhet të sigurojë 

materialin. Qëllimi gjatë shpërndarjes dhe ngjitjes së plaketave është që të gjenden 

vendet më adekuate për ndikim vizual – në rrugët kryesore, në ndonjë supermaket 

lokal, në vitrinat e dyqaneve etj. Më vështirë është t’i gjini vendet e para më 

adekuate për pllaketa pas së cilave vijojnë derdhja e dëshirave nga ana e 

bashkëpunëtorëve të tjerë. Përfshini edhe disa tabela me informacione dhe numra të 

linjave kujdestare telefonike, të cilat dot’ivendosni në vende të dukshme. 

Probleme gjatë shfrytëzimeve të mediumeve audiovizuele 

Këto kryesisht janë dy: 

- Efekti i ngadalshëm i komunikatës, të transmentuar nëpërmjet 

mediumeve audiovizuele, shpesh hynë në kundërshtim me periudhën e shkurtër të 

fushatës zgjedhore; 

- Vështirësitë e kontrollit të informimit audiovizuel për shkak të 

rëndësisë së jashtëzakonshme të komunikimit joverbal, që mund të ndryshojë 

kuptimin dhe kapjen e tij pavarësisht nga dëshira jonë. 

Këshilltarët e komunikimeve e dijnë se mjetet audiovizuele nuk janë aq 

efikase, sepse ato nuk japin mundësi për komunikim reflektues me auditoriumin 

dhe për të përmirësuar cilësinë e komunikimit nëpërmjet dialogut. Kjo shpjegon se 

pse efekti i drejtpërdrejtë i tyre është kaq i ngadalshëm. 

289


Disa autorë e lidhin këtë efekt të ngadalësuar “efektin e ditarit” te 

mediumet, domethënë arrihet thellimi i të depërtuarit, por kjo ndodh në llogari të 

ngadalësimit të efektit. Vetë të shpejtuarit të komunikimit medial dhe shumë 

fishmëria e mjeteve të komunikimit shpie drejt vazhdimit të “rrugës” të 

komunikimit. Në këtë mënyrë efekti i ditarit nuk i ndryshon vetëm mendimet dhe 

disponimet, por i përmirëson edhe njohuritë. Përveç kësaj shikuesit televiziv nuk 

mundt’ilargohen komunikimit sepse ata i ndjekin si ekranin televiziv ashtu edhe 

gazetat dhe radion. 

Ky ngadalësim i efektit të komunikimit tregon se pse është kaq vështirë të 

ndryshojë figura e politikanit gjatë fushatës – nevojitet një periudhë e gjatë kohore 

ndërmjet momentit të realizimit të ndryshimeve në imixh dhe momentit të arritjes të 

besimit në këtë imixh të ndryshuar. Prandaj, gjatë shfrytëzimit të mjeteve 

audiovizuele më mirë është të bazohemi në karakteristikat e njohura dhe të 

pranueshme të kandidatit, edhe kur ato asociojnë në mënyrë negative sepse më lirë 

është të ndryshojmë imixhin tani më të njohur me një asociim më të butë, se sa të 

ndryshojmë me karakteristika të reja. 

Ky mekanizëm e shpjegon edhe vështirësinë e ndikimit të drejtpërdrejtë 

ndaj procesit të komunikimit për mjetet audiovizuele: efekti i ditarit nuk 

kontrollohet në mënyrë empirike. Prandaj, mediumet shpesh i ndryshojnë prioritetet 

e debatit ashtu që kandidatët të mos mund tu kundërshtojnë. 

Debatet dhe lajmet televizive janë emisionet themelore, që i shfrytëzon 

marketingu politik. Shfrytëzohen edhe emisionet televizive, spotet politike dhe të 

tjera, të cilat efektivisht mundt’indihmojnë komunikimit të kandidatit. 

Kandidatët duhett’igrumbullojnë tipat e ndryshëm të pranishmërisë, kështu 

që në mënyrë efektive ta zhvillojnë fushatën e vet. Paraqitja në emisione të 

kategorive ndryshme kontribuon për rritjen e efektit të ditarit. 

Debatet televizive 

Në teorinë e marketingut politik debati televiziv është pika kulmore e 

fushatës paraelektorale. Ndonjëherë ai mund të shëndrrohet në moment, në të cilin 

rrezikohet fati i tërë fushatës dhe në këtë aspekt gjatë debatit politik kandidati 

mundet me një të paraqitur në ekranin televiziv të fitojë ose të humb. Kjo kërkon 

përgatitje të kujdeshme me ç’rast mundt’iveçojmë këto elemente: 

a) Barabarësi në paraqitjen e gjallë 

Paraqitja në televizion varet nga ajo se a e ka rregulluar ligji ose për atë 

duhet të paguhet posaçërisht. Vendet e ndryshme këtë çështje e kanë rregulluar në 

290


mënyrë të ndryshme. Barazia shprehet dhe në rregullimin e çështjes së kohës së 

barabartë, të cilën e kanë politikanët në një debat. 

c) Të vëzhguarit e kushteve për realizimin e debatit 

Grumbullimi i faktorëve teknik të realizimit – kuadri, montazhi, zërimi – 

për kandidatin ka ndikim në komunikim në aspektin pozitiv dhe negativ. Për 

shembull, një kamerë e vënë pak më largë se fytyra, mund të shkaktojë bindjen se 

politikani është më i lartë se bashkëbiseduesi i tij, por mund të tregojë edhe se 

politikani ka vetëm dy gisht ballë. Një zë pozitiv i ëmbël ndikon pozitivisht, por 

rritja e dobët e ashpërsisë së tij mund të sygjerojë për mungesë të burrërisë etj. Nga 

kjo rrjedh se kandidati domosdo duhet të punojë me profesionistë në fushën 

konkrete. 

Këta profesionistë kryesisht përzihen si në rjedhën e përgatitjes së emisionit 

(takohen me kolegët e tyre, të cilët punojnë drejtpërsëdrejti për kandidatët e tjerë, 

ashtu edhe me njeriun, i cili është përgjegjës për realizimin e debatit; i përcaktojnë 

të gjitha kushtet teknike për debat; e përqëndrojnë kohëzgjatjen e përbashkët dhe 

modalitetin e kapjes së zërit, dekorimin e tjera), ashtu edhe gjatë emisionit. 

Gjatë përcaktimit të rregullave për të marrë fjalën ekzistojnë disa momente 

të rëndësishme: e drejta e ndërprerjes dhe ndërhyrjes së gazetarit. Më pak rrezik, 

kur pjesëmarrësit në debat përgjigjen sipas radhës në pyetjet e gazetarëve, por 

procedura e këtillë është më pak atraktive. 

Dekori është i rëndësishëm sepse ndikon se si shiquesit e shohin 

kandidatin. Do të thotë se duhet të jetë tërësisht neutral në lidhje me politikanin si 

simbolikisht ashtu edhe për nga pozicioni (tavolina e madhe i zvogëlon kandidatët, 

ndërsa tavolinat e vogla i nxjerrin në plan të parë fytyrat dhe trupin). 

Çështja, se në çfarë kuadri të paraqitet debati, është me rëndësi nga aspekti 

i komunikimit joverbal. Për shembull, nëse kandidatët janë me figura të ndryshme, 

kuadrot e gjëra janë të pavolitshme për shkak të krahasimeve të pashmangshme 

midis dy figurave. Përveç kësaj specifikat fizike të politikanëve mund të paraqiten 

mjaft negativisht ose pozitivisht nëpërmjet kuadrit. 

Montazhi paraqet edhe një mundësi për modifikim. 

Për shembull, plani i këputur i gjesteve të kandidatit gjersa kundërshtari i tij 

është duke zhvilluar ndonjë ide, ndikon shumë negativisht dhe rëndomtë nuk është i 

lejueshëm. Në montazhë rëndomtë kemi cenzurë shumë të lartë. 

Kontrolli gjatë emisionit është shumë i kufizuar, me ç’rast rëndomtë 

shprehet në të respektuarit e kushteve të nënvizuara më herët. 

291


Lajmet televizive 

Konsiderohet se kandidatët shumë vështirë mund të kontrollojnë paraqitjen 

e tyre në lajme. Në fakt, ata nuk përjashtohen nga mundësia e ndikimit. Ky ndikim 

realizohet në dy drejtime. 

Ndikimi në format e pjesëmarrjes. 

Kuptohet, paraqitja e kandidatit në emisionet gazetareske nuk varet prej tij. 

Kjo varet nga gazetarët, të cilët përpiqen të jenë neutral, që të ruajnë besimin e 

shikuesve. Ky neutralitet kërkon nga gazetarët qët’iprezentojnë të gjitha ngjarjet, të 

cilat kanë njëfarë rëndësie minimale, edhe ato ngjarje të cilat që janë krijuar nga 

vetë ekipi i kandidatit. Përveç kësa, mënyra e teknikës së përfshirjes në lajme 

gjithashtu duket se është jashtë çdo kontrolli, por në fakt ekipi i politikanit mund të 

ndikojë edhe tek mizanskena e intervistave të befasueshme. 

Ndikimi tek përmbajtja 

Mundësitë e kandidatëve të ndikojnë tek përmbajtja e asaj që paraqitet në 

lajme, mbeten shumë të vogla, posaçërisht në lidhje me përgatitjen dhe 

komentimin, që bëhen pa praninë e politikanëve. Shumë shpesh kandidatët 

përjetojnë befasi, sepse si duket ajo esencialja për ta aspak nuk është transmentuar 

në emisionet gazetareske. Prandaj, politikanët bashkëkohor duhet shumë mirë të 

dijnë se për se do të shfrytëzohen deklaratat e tyre dhet’ipërshtasin gjatësitë e 

mendimeve të tyre me kohëzgjatjen e një lajmi në emisionet gazetareske. 

292

LITERATURA E SHFRYTËZUAR 

Angel, A., Osnovi na menaxmentot, Sofje, 2000. 

Bart, R., VÍobraènieto na znaka. Sofje 1991. 

Bongran, M. , Politi~eski®t Marketing, Sofje 1991. 

Burdiuño, P., VÍedenie v refleksivnata antropologi®, Sofje 1993. 

Burudìeva, T., Politi~eskata reklama v Blgari®, sp. Politi~eski izsledvani®, 

br.2, 1994. 

Vernaskoni, V., Valencano, D., Vlastta na komunikaci®ta Sofje 1995. 

Vilarov, B., Komunikacioni Shemi v politi politi~eski® marketing, sp. VrÍzki s 

obestvenostta, br.1, 1997. 

VÍl~ev, R., Prakti~eski sistemi za re{avane na konflikti. Izdanie na Fondaci® “ 

Vodene na pregovori i re{avane na konflikti” , Sofje 1994. 

VÍl~ev, R., SvetÍt na konflikta. Pomagalo za trenÃori na 

psohologonedagogi~eski treningi, Sofje 1995. 

Gen~ev, N., Socialno psihologi~eski tipove v bÍgarskata istori®, Sofje 1978. 

Dal, R., SÍvremenni®t politi~eski analiz, Sofje 1996. 

De Bono, E., [est misleÈti {apki, Sofje 2000. 

Dèfkins, F., VÍvedenie v marketinga, reklamata i pablik rileñ{Íns, Varna, 1993. 

Doñ~, M., CentÍr za re{avane na konflikti v u~iliÈe, sp. Otvoreno obrazovanie, 

br. 3, 1993. 

Izbori ‘ 91. Ideologi~eski aspekti. Sofje 1994. 

Istori® na vrÍzkite s obÈtestvenostta, br. 1, 1995. 

@enite mogat da uspe®t, Sofje 1998. 

Kanev D., Ot Godesberg do Berlin, Programi i programni diskusii v 

germanskata socialdemokrati®, Sofje 1997. 

Kanev D., Scialdemokrati®ta: “Klasi~eski® model” , Sofje 1998. 

Kanev D., Novata socialdemokrati®, Sofje, 1999. 

Kapferer, @. Sluhovete. Nañ-staroto sredstvo za informaci® v sveta. Sofje 

1992. 

Kaftandìev, Hr. Vizuelnata komunikaci®, Sofje 1996. 

Kirilov, Sv., EzikÍt na lozingite , sp. BÍlgarski ùrnalist, br. 1, 1990. 

KrÍsteva, A., Elit i politi~eski ezik, sp. Sociologi~eski pregled, br. 1, 1993. 

KrÍsteva, A., Identi~nosti, diskurs, vlast, Sofje 1999. 

Kin~ik, M., Cipfel, A., VÍvedenie v naukata za publicistika i komunikacii, Sofje 

1997. 

Ku{ovska, L., Predizvikatelstvoto na politi~ki® marketing, sp. Sociologi~eski 

problemi, br. 1, 1993. 

Ku{ovska, L., L. Stoñkov, Politi~eski®t imid` i socialnite realnosti...., sp. 

Politi~eski izsledvani®, br. 2, 1994. 

LÃobon, G., Politi~eska psihologi®, Sofje 1993. 

LÃobon, G., Menid`ment na reklamata, Sofje, 1992. 

MakluÍn, M i E. Zakonite na mediite , Sofje 1995. 

Malamin, Cv., Izkustvoto na politi~eskata reklama, sp. BÍlgarski ùrnalist, br.4, 

1993. 

Malecke, G., Psihologi® na masovata komunikaci®, Sofje, 1994. 

293

Marinov M., Konsultirane na vrÍstnici i namesa pri kriza. Izdanie na Sdruènie 

“Kak si pri®telÓ?” Sofje, 1997. 

Marinov M., MozÍ~nata ataka. Izdanie na Sdruènie “Kak si pri®telÓ?” Sofje, 

1997. 

Marinov, P.Pohodi v pablik rileñ{Íns pri izgra`dane na reputaci®ta, sp. VrÍzki s 

obÈestvenostta br. 1, 1995. 

Marinova, E., Marketing - produkt, reklama Sofje, 1992. 

Mestni izbori ‘99. Metodi~esko rÍkovodstvo, Sofje, 1999. 

Milkov, H., Mo®t vrag e tvoñ vrag, sp. Politi~eski izsledvan®, br.3, 1995. 

Mickevi~, E., FañÍrstoun, ^., Televizi® i izbori, Sofje, 1999. 

Novite levi i bÍdeÈeto na BÍlgari®, Sofje, 1999. 

Ostin, D`., Kak s dumi se vÍr{at neÈata, Sofje, 1996. 

Par~ev, I., BÍlgarski®t izboritel, sp. Politi~eski izsledvan®, br. 1, 1995. 

Penev, V., ObÈestvenoto mnenie kato faktor na politi~eski® ìvot u nas, Sofje, 

1990. 

Petrova, A., Imid`Ít v reklamnata praktika, sp. VrÍzki s obÈestvenostta, br. 1, 

1995. 

Piñz, A., GarnÍr, A., EzikÍt na t®loto - skriti®t smisÍl na dumite, Sofje, 2000. 

Psihotehnika na ube`davaÈoto vÍzdeñstvie, Sofje 1992. 

Rañkov, Z., Izbori i masovi komunikacii, sp. BÍlgarski ùrnalist, br. 11-12, 1990. 

Rañkov, Z., Publi~nite komunikacii, Sofje, 2000. 

Raleva, N., Kaneva, L., Politi~eski marketing: vÍvedenie v problematikata, sp. 

Politi~eski izsledvan®, br. 2, 1993. 

Raleva, N., Kaneva, L., Ü.ordanova, M., Izborite. Formuli za uspeha, Sofje, 

1991. 

Riñs, A., Traut, D., Neizmennite 22 zakona na marketinga, Sofje, 2000. 

Pistou, M., Izborna borba za prom®na v Mestni izbori 99, Sofje, 1999. 

Segela, @., Holivud pere nañ-dobre. Azbuka na reklamata v biznesa i politikata, 

Sofje, bez godina 

Socialdemokrati~eski programi, Sofje, 1994. 

Socialnata stratifikaci® v BÍlgari®, Sofje, 2000. 

Todorov A., Elektoralnata mobilnost: bÍlgari®t variant, sp. Politi~eski 

izsledvan®, br. 1, 1995. 

Fast, D`., EzikÍt na t®loto, Sofje, 1993. 

Ferel, P., Marketing - koncepcii i strategii, Sofje, 1994. 

Hess, H., Prakti~eska® rabota v Social-demokrati~eskoñ partii. Spravo~nik. 

Varshava 1995. 

Hopkins, K., Riñs, R., Nau~nata reklama. RealizmÍt v reklamata, S. 1994. 

[arankova, @., Elektronnite medii po vreme na predizborna kampani®, Sofje 

sp. Demokrati~eski pregled, br. 9, 1994. 

Breton, P. La parole manipulee, Paris 1997. 

Discourse and Political Change in Europe, - Discourse and Society, 1994, no.1. 

Dunn, Ë., Public Policy Analysis, Engelëood Cliffs, 1994. 

Graber, D.A. Mass Media and American Politics. Ëashington, D.C. 

Congressional Quaterly, 1980. 

294

Halberstdt, G. Das freie Ëort, Bonn 1974. 

Hansen, Cottle, Negrine and Neëbold, Mass Communication Research Metods, 

MacMillan Press Ltd., 1998. 

Hart, R. Campaign Talk. Ëhy Elections Are Good for Us. Princeton 2000. 

Himmelëeit, H., Humphreys, R., Jaeger, M. Hoë Voters Decide, Milton Keynes 

1985. 

Johnson, J., Joslyn, R. Political Science Research Methods, Ëashington, 1991. 

Kűhn, H. Die Kunst der politischen Rede, Dűsseldorf 1985 

Mit Argumenten űberzeugen. Ëege zu grősserem Erfolg in Diskussionen and 

Verhandlungen. Bonn 1995. 

Műller, A. Von der Parteiendemokratie zur Mediendemokratie. Opladen 1999 

Murseëieck, A., Regieren und Politikberatung, Opladen 1994 

Prittëitz, V. Poltikanalyse, Opladen 1994 

Schlichte, K., Einfűhrung in die Arbeitstechniken der Politikëissenschalf, 

Opladen 1999 

Schulte, C., Erfolg ist kein Zuffal, Bonn 1994 

Teams und Typen, Ëege zur besserer Zussamenarbeit in Grupen, 1996, Bonn 

Vom Zeitbesitzer zum Zeitnutzer, 1997, Bonn, 

Ëilson, J. Politically Speaking. The Pragmatic Analysis of Political Language, 

Oxford 1990. 

Ëolton, D., Penser la communication politique, Flammarion, 1997. 

295

MENAXHMENT I POLITIK

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?