Kartografske projekcije

OSNOVE GEOINFORMATIKE
KARTOGRAFSKE PROJEKCIJE
Kartografske projekcije
– zadatak kartografskog preslikavanja je ustanoviti
ovisnost između koordinata točaka na Zemljinom
elipsoidu ili sferi i koordinata njihovih slika u
projekciji. Ta se ovisnost najčešće zapisuje
jednadžbama
x = f ( ϕ,
λ)
, y = f ( ϕ,
λ)
1 2
u kojima su:
ϕ i λ – geografska širina, odnosno duljina
x i y – pravokutne koordinate u ravnini projekcije
Kartografske projekcije
– slika u ravnini može se ponekad savinuti
u plohu valjka, odnosno stošca pa
govorimo o cilindričnoj odnosno
konusnoj projekciji
Kartografske projekcije
– matematički postupci koji omogućuju
preslikavanja zakrivljene plohe (sfere ili rotacijskog
elipsoida) Zemlje i drugih nebeskih tijela u ravninu
– teorija kartografskih projekcija često se naziva
matematičkom kartografijom
– cilj izučavanja kartografskih projekcija je stvaranje
matematičke osnove za izradu karata i rješavanje
teorijskih i praktičnih zadataka u kartografiji,
geodeziji, geografiji, astronomiji, navigaciji i
ostalim srodnim znanostima
Kartografske projekcije
–točke na plohi elipsoida ili sfere određene su
presjekom meridijana i paralela
– osnovna kartografska mreža = slika mreže
meridijana i paralela u ravnini projekcije
– normalna mreža = osnovna kartografska mreža čiji
je oblik u promatranoj kartografskoj projekciji
najjednostavniji
– prema obliku normalne mreže uobičajena je
podjela na konusne, cilindrične, azimutalne, ...
ZAŠTO ?
Konusne projekcije
Izvornik: www.fes.uwaterloo.ca/crs/geog165/conproj.htm
1

Cilindrične projekcije
Izvornik: www.fes.uwaterloo.ca/crs/geog165/cylproj.htm
Kartografske projekcije
– upotrebljavaju se za prikazivanje jednog dijela ili
čitave Zemljine plohe uz što je moguće manje
deformacije (što je manje područje koje se
prikazuje, to se očekuju manje deformacije)
Cilindrične projekcije
Izvornik: www.fes.uwaterloo.ca/crs/geog165/cylproj.htm
Azimutalne projekcije
Izvornik: www.fes.uwaterloo.ca/crs/geog165/azproj.htm
Azimutalne projekcije
Izvornik: www.fes.uwaterloo.ca/crs/geog165/azproj.htm
Konusne projekcije
Izvornik: www.fes.uwaterloo.ca/crs/geog165/conproj.htm
2

Podjela kartografskih projekcija
prema vrstama deformacija
– konformne ili istokutne (čuvaju kutove)
– ekvivalentne ili istopovršinske (očuvana je
jednakost (ili konstantan odnos) površina
odgovarajućih figura na elipsoidu i u projekciji)
– ekvidistantne ili istodužinske (čuvaju duljine u
određenom smjeru)
– uvjetne
Cilindrične projekcije
ekvidistantna
ekvivalentna
Gallova
Projekcija za državne izmjere
– “geodetska projekcija”
• projekcije za potrebe državne izmjere i
izradu službenih topografskih karata
• u Republici Hrvatskoj u službenoj
upotrebi Gauss-Krügerova projekcija
Azimutalne projekcije
ekvidistantna ekvivalentna Airya
ekvidistantna
Konusne projekcije
ekvivalentna konformna
Gauss-Krügerova projekcija
– konformna poprečna cilindrična projekcija
elipsoida na ravninu
3

Koordinatni sustavi Gauss-Krügerove
projekcije na području Hrvatske
- projekcija ekvatora
predstavlja os y
IV.
Ravninske kartografske projekcije Republike Hrvatske
1) Koordinatni sustav poprečne Mercatorove (Gauss-
Krügerove) projekcije – skraćeno HTRS96/TM, sa srednjim
meridijanom 16°30’ i linearnim mjerilom na srednjem
meridijanu 0,9999 određuje se projekcijskim koordinatnim
sustavom Republike Hrvatske za područje katastra i
detaljne državne topografske kartografije.
2) Koordinatni sustav uspravne Lambertove konformne
konusne projekcije – skraćeno HTRS96/LCC, sa
standardnim paralelama 43°05’ i 45°55’ određuje se
projekcijskim koordinatnim sustavom Republike Hrvatske
za područje pregledne državne kartografije.
V.
Novi službeni geodetski datumi i ravninske kartografske
projekcije u službenu uporabu uvodit će se postupno.
Zadužuje se ravnatelj Državne geodetske uprave da u
roku od 6 mjeseci od dana objave ove Odluke, donese
program uvođenja novih službenih geodetskih datuma i
kartografskih projekcija u službenu uporabu.
VI.
Zadužuje se Državna geodetska uprava da uvede nove
službene geodetske datume i ravninske kartografske
projekcije u službenu uporabu, najkasnije do 1. siječnja
2010. godine.
VLADA REPUBLIKE HRVATSKE
2107
Na temelju članka 9. stavka 2. Zakona o državnoj izmjeri i
katastru nekretnina (»Narodne novine«, broj 128/99)
Vlada Republike Hrvatske je na sjednici održanoj 4.
kolovoza 2004. godine, donijela
ODLUKU
O UTVRĐIVANJU SLUŽBENIH GEODETSKIH DATUMA I
RAVNINSKIH KARTOGRAFSKIH PROJEKCIJA
REPUBLIKE HRVATSKE
3) Koordinatni sustavi kartografskih projekcija temelje se
na hrvatskom terestričkom referentnom sustavu
definiranom u točki 1. ove Odluke.
4) Za potrebe Oružanih snaga Republike Hrvatske usvaja
se projekcijski koordinatni sustav univerzalne poprečne
Mercatorove projekcije (Universal Transverse Mercator –
UTM) sukladno Sporazumu o standardizaciji »STANAG
2211«, država članica NATO saveza, 5. izdanje od 15.
srpnja 1991. godine.
4