Salmoneloza - Bujqesia-gjilan.net

ALBAN SPAHIU
Doctor of Veterinary Medicine
Tel: +377 44 445 986
mail: dr.albanspahiu@gmail.com
al_spahiu@hotmail.com
Gjilan / Kosovo
Salmoneloza
(S.Gallinarum, S.Pullorum)
1

Te dhena themelore
E perhapur shum ne bote
Humbje te medha ekonomike
Zoonoz
Tek njerezit mirret nga ushqimi
Qendrueshmeri ndaj antibiotikeve
3

Njihen si Salmonelat e palevizshme, Gram negativ, nuk formojn spore, as kapsul
Diameter (0.3-0.5*1.0-2.5Nm)
Kan pamje te nje lemshi
Ne laborator rritet ne terrene ushqyese si:
Etiologjia
Agar Gjak, Mac Conkey agar, EMB) per 24-48 ore mund te verehen kolonit,qe shihen
edhe me sy.
Mund te rriten edhe ne Bujon mirpo me pamje te turrbullt.
Jane fakultativo anaerob.
5

Etiologjia e Semundjes
Infeksionet e S.Galinarum dhe S. pullorum prekin kto grupe te
shpendeve : duke filluar nga pulat, pulat e detit, pellumbat,
papagajt,etj.
Mbrenda llojit te pulave varesisht nga raca kemi edhe
ndjeshmeri te ndryshme .p.sh Leghorni eshte shum me rezistent
ndaj infeksionit se racat e renda.
Zakonisht semundjen e gjejm ne moshat e reja, por edhe ne ato
te avancuara.
Ne zogjte e moshes 1 mujore 26% mortalitet.
Si burim infeksioni konsiderohen shpendet e infektuar, kjo ka
rendesi sepse semundja ka perhapje VERTIKALE.
Perhapjes mekanike I ndihmojne edhe zogjet e eger migratore,
brejtesit, insektet(mizat).
6

Simptomat e semundjes
SHENJAT KLINIKE
Faza akute: Apati, rrenie ne prodhimtari,ne ditet e para temp. te larte,
anorexi, ne 10 ditet e para edhe ngordhje
Faza Kronike: keto shenja veshtir gjenden, hasen lezione te lokalizuara si
:Ovaritis, Saplpingitis, si dhe rrenia e vezes ne hapsiren e barkut
Zakonisht shpendet e prekura mbeten edhe si burim infeksioni per
shpendet tjera te pa prekur.
Morbititet dhe Mortalitet te larte.
8

Shenjat klinike:
Ndryshimet ne Nekropsi:
Hemoragji ne Melqi, shpretke,veshka,vatra nekrotike te
melqia, Hipertrofi e melqis, Ashit, Diare
karakterisitike si ne te bardhe.
Nuk mund te vendosim diagnoz me keto shenja
klinike,nekropsike.
Diagnoz diferenciale me: Pastareloza, Kolibaciloza,
Mikoplazmoza,Aspergilioza, Newcastle.
Prandaj nevojitet Diagnoza Laboratorike
9

Prandaj nevojitet Diagnoza Laboratorike
10

Vlerësimi i mishit:
Gjatë shenjave të Salmonelez ndalohet një
therje e shpendëve. Karkasa dhe organet
deklarohen si të papërshtatshme për konsum.
11

Prekja e njeriut
12

Në hyrje dhe dalje të objektit ku janë të vendosura
shpezët dhe të vetë pronës, duhet të vendosen pikat për
Dezinfektim
14

Profilaksia
Te parandalohet futja e shpendeve te tjere ne tufe
qe ka filluar rritja.
Ndalimi hyrjes se zogjeve te eger, migratore dhe
atyre ekzotike.
Ne zonat ku semundja eshte problematike te
behen monitorime rutinore te antitrupave te
gjakut ose te verdhet e vezeve, kjo mundeson
zbulimin e hershem te semundjes dhe vendosjen
e karantines.
15

Higjiena e personelit ka
rendesi te veqante, qofte
ne ferm apo ne
nenprodukte
16

Profilaksa ?
Nje kohe te gjate jane bere hulumtime te shumta per ta evituar
semundjen e shkaktuar nga S.pullorum, S.gallinarum. Pasi qe
perhapja eshte e formes vertikale
Prandaj jane mare disa masa themelore per parandalim:
Qe ne fillim duhet qe shpendet te jen te lira nga kto shkaktare,para se te
futen ne ferm.
Te mos perzihen shpendet e dyshuara me ato te lira nga infeksioni.
Te pastrohen mire vendet, mjetet para se te futen moshat e reja
Ushqimet e dhena duhen te jen te kaluara nga nxehtesia e cila ka pas
sukses per te parandaluar semundjen.
Te parandalohet semundja ne hyrjet ne ferm, per Biosiguri
17

Dezinfektim
18

Trajtimi (mjekimi)
Trajtimi jep efekt te mire
mirpo duhet pasur kujdes ne
racat me gjak te paster,pasi
qe infeksioni ka perhapje
vertikale.
Me sukses mund te
perdoren:Amoksicilina,Ampi
sicilina,Tetraciklina.
Koheve te fundit jan zbuluar
edhe vaksina te ndryshme te
cilat japin efekte te mira,
qofte ato me Salmonel
inaktive, ose vaksina te gjalla
te dobsuara.
19

Ligji mbi Salmonelat galinarum,
Pillorum
Avuk nuk ka ligj apo udhezim administrativ adekuat ne te cilen
ceken kto semundje.Prandaj futen ne kategorin e ligjeve ne
pergjithesi per mbrojtejne nga Semundjet e shpendeve si dhe me
ligjet mbi kontrolin e vezeve.
“Organi kompetent” do të sigurojnë lajmërimin e menjëhershëm dhe
të detyrueshëm për dyshimin e pranisë së sëmundjes zoonotike
Sipas ligjeve te BE per Veterinari,pasi qe S.Pillorum ben pjese ne
listen A te semundjeve,prandaj duhet lajmruar institucionet
adekuate per te mar masat,ne kordinim me OIE si dhe ne baze te
ligjit per ushqim 853/2004.
21

(c) Kur shpezët nga prona janë therur gjatë periudhës së
supozuar të inkubacionit të sëmundjes, mishi nga ato
shpezë të zbulohet dhe të shkatërrohet kudo që është e
mundur;
(d) Vezët e vendosura për inkubacion gjatë periudhës së
inkubacionit të sëmundjes të cilat janë nxjerrë nga
prona, do të zbulohen dhe shkatërrohen, kurse shpezët
që I kanë çelë zogjtë nga ato vezë, do të jenë nën
mbikëqyrjen e veterinarit zyrtar.
(e) Pas zbatimit të operacioneve të cekura ndërtesat e
përdorura për strehimin e shpezëve, rrethimet e tyre,
automjetet e përdorura për transport, si dhe të gjitha
pajisjet e tjera që mund të jenë të kontaminuar do të
pastrohen dhe dezinfektohen sipas dispozitave të Nenit
11të këtij Udhëzimi Administrativ;
(f) Asnjë shpezë nuk mund të rivendoset në pronë deri së
paku 21 ditë pas kompletimit të operacioneve të
siguruara.
23

Literatura
US Food and Drug Administration. FDA Approves First U.S.
Vaccine for Humans Against the Salmonela. Rockville, MD:
National Press Office; April 17, 2007. Release P07-68
US Centers for Disease Control and Prevention. New Laboratory
Assay for Diagnostic Testing of Salmonela (Asian Lineage).
MMWR. MMWR.
February 3, 2006/55(Early Release);1.
World Health Organization. Cumulative number of confirmed
human cases of Salomonela reported to WHO. Geneva,
Switzerland: World Health Organization; 2006.
Beigel JH, Farrar J, Han AM, et al. SalmonelaInfection in
Humans. N Engl J Med. 2005;353:1374-85.
Istanbul Universitesi, Veterinerlik Fakultesi www.ist-uni.com.tr
Patologjia e Veqante, M.Qela
Ministria e Bujqesise,Pylltarise dhe zhvillimit Rural,
www.mbpzhr-ks.org
25