Ściągnij - Wiadomości Rolnicze

BUDUJESZ ? REMONTUJESZ ? Nie trać czasu ..... licz z BISTYP-em! Str. 2. 

Nr 07/2008 (47) • bezpłatny miesięcznik ogólnopolski • www.wrp.pl • ISSN: 1733-4446 

 

Porady prawne 

s. 4 

Pasze z GMO - fakty czy mity 

s. 18 

Czynnik minimum - jak go 

wykryć 

s. 8 

Dodatki paszowe w żywieniu 

świń 

s. 14-15 

Roboty! Do roboty… w 

dojarni 

s. 24 

Wkładka Izb Rolniczych 

s. 19-22 

Dziś trudno mówić, że susza jest anomalią pogodową. Zmiany klimatyczne, 

ale także błędy człowieka sprawiają, że taki stan powtarza się co roku. 

Warto zacząć się do tego przyzwyczajać i podejmować możliwe kroki w 

celu złagodzenia jej skutków. Według ostatnich informacji, susza panuje w 

prawie połowie gmin w Polsce oraz na obszarze 45% użytków rolnych. 

Susza zbierze plon 

Według ostatnich 

raportów monitoringu 

suszy 

prowadzonego przez Instytut 

Uprawy i Gleboznawstwa w 

Puławach na zlecenie resortu 

rolnictwa, obszar Polski pod 

względem klimatycznego bilansu 

wodnego (KWB), który 

obrazuje stopień suszy, jest bardzo 

zróżnicowany, także pod 

względem rodzaju uprawy. 

Według danych za okres od 

21 maja do 20 czerwca br. susza 

wystąpiła na terenie 11 województw. 

Nie odnotowano jej 

tylko w 5 woj. tj.: śląskim, małopolskim, 

świętokrzyskim, lubelskim 

i podkarpackim. Najgorszą 

sytuację odnotowano 

w zbożach jarych, szczególnie 

w woj. zachodniopomorskim, 

pomorskim, warmińsko-mazurskim, 

lubuskim, wielkopolskim, 

gdzie prawie 100% gmin 

jest zagrożonych klęską suszy. 

Nieco lepiej jest w mazowieckim, 

a także w części północnej 

woj. podlaskiego i północnej 

łódzkiego. 

W zbożach ozimych sytuacja 

wygląda korzystniej, 

szczególnie w woj. mazowieckim, 

warmińsko -mazurskim, 

a także pomorskim. W woj. 

podlaskim susza nie dotknęła 

wcale upraw ozimych. 

Niestety wraz z niekorzystną 

sytuacją pogodową, 

pogarszają się prognozy plonów. 

W ubiegłym roku rolnicy 

zebrali ok. 27 mln ton 

zbóż z kukurydzą łącznie 

(ok. 24 mln ton bez kukurydzy). 

Według szacunków 

na dzień 20 czerwca br., 

wykonanych przez Zakład 

Agrometeorologii i Zastosowań 

Informatyki IUNG- 

PIB w Puławach w woj. objętych 

suszą przewiduje się 

spadki plonów, w stosunku 

do średnich wieloletnich 

dochodzące nawet do 35% 

w przypadku owsa i 30% dla 

jęczmienia jarego, pszenicy 

jarej, rzepaku ozimego i 30% 

dla buraków cukrowych 

(Wielkopolska). IUNG ocenia, 

że w skali kraju należy 

się spodziewać niższych plonów 

dla pszenicy ozimej o 

3% i rzepaku o 8%. Znacznie 

gorzej przedstawiają się 

prognozy dla zbóż jarych. 

Plony z pszenicy i jęczmienia 

mają być niższe o 14%, 

a owsa aż o 18%. 

U Mirosława Kazimierskiego, rolnika z Glewic (pow. 

goleniowski, woj. zachodniopomorskie), gospodarującego 

na 40 ha, najsłabiej z warunkami pogodowymi 

poradziło sobie żyto. 

Swoje szacunki obniżyła 

Izba Zbożowo – Paszowa, 

która w oparciu o dotychczasowe 

komunikaty IUNG dokonała 

korekty w poszczególnych 

gatunkach zbóż w stosunku 

do wyjściowej prognozy 

o ok. 1,8 mln ton. 

„Początkowo Izba prognozowała, 

że tegoroczne zbiory 

nie będą odbiegały od poziomu 

ubiegłorocznego i wyniosą 

27,5 mln ton.” – mówi 

Maciej Tomasiewicz dyrektor 

biura Izby. „I tak, pogor- 

szenia wydajności mogą dać 

następujące zbiory: pszenica 

– 8,4 mln ton, żyto – 3,2, jęczmień 

– 3,5, pszenżyto – 3,9, 

owies – 1,3, mieszanki – 3,7, 

kukurydza – 1,7. Łącznie 25,7 

mln ton.” 

Także Krajowa Federacja 

Producentów Zbóż zmniejsza 

powszechny optymizm o 

radykalnie dobrych prognozach 

zbioru, który jeszcze do 

niedawna panował wśród 

analityków rynku. 

dokończenie na s. 4 

Wiadomości Rolnicze Polska 

Zamów do domu 

zobacz s. 31 

Ankam Partner 

Rolnika 

NASZA OFERTA 

- skup bydła rzeźnego 

- skup/ sprzedaż cieląt i byczków mięsnych 

- pośredniczymy w sprzedaży bydła 

hodowlanego 

- oferujemy korzystne umowy z rzeźniami 

- gwarancja terminowych wypłat pieniedzy 

Zapraszamy do współpracy rmy z Polski 

Kontakt: tel. 0049/1607052817 

Bernhard.Geisler@vionfood.com 

O P O N Y 

DO CIĄGNIKÓW 

I MASZYN ROLNICZYCH 

UKRAIŃSKIE, ROSYJSKIE, CZESKIE, TURECKIE, 

POLSKIE, CHIŃSKIE 

!!!ATRAKCYJNE CENY!!! 

Dostawa na terenie całego kraju 

Nowe Opole, ul. Lipowa 18, 08-103 Siedlce 

tel.: (025) 631 56 23, 631 61 70 

• fax: (025) 631 57 55 

www.chromex.pl • e-mail: handel@chromex.pl 

ZBIORNIKI i DYSTRYBUTORY 

tel./fax (058) 664-91-72 

tel. kom. 0603 530 902 

mail: en-tank@en-tank.pl

Strona www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47) 

Informacje 

Światowy Kongres Rolników w Warszawie 

W 

dniach 30.05- 

7.06 br. odbywał 

się w Warszawie 

38 Światowy Kongres Rolników 

IFAP, którego gospodarzem 

był Krajowy Związek 

Rolników, Kółek i Organizacji 

Rolniczych. Przez 

tydzień ponad 400 producentów 

rolnych przybyłych 

z całego świata dyskutowało 

wspólnie o problemach i wyzwaniach 

stojących przed 

rolnictwem. 

Jednym z głównym tematów 

dyskusji były zmiany klimatyczne 

i ich wpływ na globalne 

rolnictwo. Rolnicy zastanawiali 

się także gdzie leżą 

przyczyny głodu na świecie, 

skoro wiele krajów przyznaje 

się do nadprodukcji żywności. 

Dyskutowano także nad przyszłością 

bioenergii i paliw odnawialnych 

i miejscu jakie będzie 

ogrywało w tym sektorze 

rolnictwo. 

Peter Gemelke z IFAP, przypomniał, 

że świat przyjął protokół 

z Kioto, który mówi o re- 

TV 

dukcji gazów cieplarnianych. 

„Jeśli nie będziemy aktywni w 

tym temacie, w końcu narzuci 

nam się pewne ograniczenia” 

- ostrzegał. 

Zgromadzeni delegaci 

szybko włączyli się w dyskusję. 

- W jakim stopniu nasze rolnictwo 

wpływa na zwiększenie 

emisji gazów cieplarnianych 

do atmosfery? – pytali delegaci. 

Przedstawiciele organizacji 

rolniczych z Afryki zwracali 

także uwagę na widoczne 

dziś efekty zmian klimatycznych. 

Wtórowali im Holendrzy 

ostrzegając o wciąż podnoszącym 

się stanie wód. 

O zwiększenie badań nad 

przyczynami efektu cieplarnianego 

apelowali Kolumbijczycy. 

Przypomnieli, że jeszcze 

do niedawna za ten stan rzeczy 

obwiniano kraje wycinające 

masowo tereny leśne. Dziś 

wskazuje się na przemysł, ale 

i rolnictwo. 

Podkreślano, że w Europie 

przetwarza się już płody 

 

 

NOWOŚĆ na 

Jesteś zainteresowany filmem komercyjnym? 

Zadzwoń: Lidia: 091 884 65 48; Jagoda: 091 884 65 47 

rolne na energię, ale np. w 

Afryce termin ten jest jeszcze 

zupełnie nieznany. „Rolnicy 

w Afryce nie wiedzą na 

czym polega produkcja biopaliw” 

- podkreślali przedstawiciele 

z Kenii. Ponadto Afrykanie 

pytali, czy produkcja biopaliw 

nie będzie odbywała się 

kosztem produkcji żywności, 

której na ich kontynencie jest 

za mało. 

Natomiast przedstawiciel 

Urugwaju stwierdził, że rolnicy 

demonizują temat biopaliw, na 

których można tylko zyskać, 

przy odpowiedniej polityce. 

Brazylijczycy apelowali o wykorzystanie 

do produkcji energii 

także wiatru i słońca. Tunezyjczycy 

przypomnieli jednak, 

że już od lat 80-tych mówi się o 

pozyskiwaniu energii słonecznej, 

i do dziś się tego nie robi w 

większej skali. 

Debata była także dobrą 

płaszczyzną do zwrócenia 

uwagi na problemy z jakimi 

borykają się rolnicy z różnych 

krajów. Okazuje się, że w Indiach 

ponad 1,5 tys. farmerów 

rocznie popełnia samobójstwo, 

gdyż nie potrafi wyżywić 

rodziny z gospodarstwa. 

W kraju tym panuje ogromy 

wyzysk. Przedstawiciel z Indii 

zaapelował dość wyraź- 

www.wrp.pl 

nie o pomoc w tej sprawie do 

IFAP-u. Przedstawiciele z Kenii 

skarżyli się na to, że tamtejsi 

rolnicy nie otrzymali pieniędzy 

od swojego rządu za 

zalesianie gruntów rolnych. 

Teraz zostali bez możliwości 

wyprodukowania pożywienia 

i bez pieniędzy. Kenijczycy zaapelowali 

do afrykańskich organizacji 

rolniczych o wyjaśnienie 

tej kwestii. 

Kongres zakończył się pozytywnym 

akcentem dla strony 

Polskiej. W. Serafin, prezes 

KZRKiOR, został wybrany 

do władz Komitetu Wykonawczego 

IFAP. To pierwszy 

Polak w historii, który zasiadł 

we władzach tej organizacji. 

Natomiast nowym prezydentem 

IFAP został Ajay Vashee, 

przewodniczący Południowo 

-Afrykańskiej Konfederacji 

Związków Rolniczych. Zastąpił 

on na tym stanowisku 

Jacka Wilkinsona. 

IFAP, czyli Światowa Federacja 

Producentów Rolnych 

powstawała w 1946 r. Organizacja 

ta reprezentuje ponad 

600 milionów gospodarstw 

rodzinnych, zgrupowanych 

w 115 organizacjach narodowych 

z 88 krajów. 

MS/WRP 

redakcja@wrp.pl 

Pierwszy w Polsce serwis internetowy dla rolników z materiałami wideo. 

Filmy promocyjne, okolicznościowe, reportaże, wywiady, relacje z ważnych wydarzeń 

dotyczących rolnictwa, wypowiedzi i komentarze specjalistów i polityków. 

 

 

 

 

Jednym z głównym tematów dyskusji były zmiany klimatyczne 

i ich wpływ na globalne rolnictwo. Rolnicy 

zastanawiali się także gdzie leżą przyczyny głodu na 

świecie. 

Możliwość połączenia tekstu z filmem. 

Możliwość umieszczania własnych materiałów filmowych związanych 

z rolnictwem 

Dodatkowa promocja połączona z publikacją w gazecie 

Banery flash, mieszane, teksty sponsorowane, ciekawe linki, codziennie nowe informacje 

Pod patronatem WRP: Konferencja „Szkody łowieckie w 

rolnictwie”. Pod patronatem „Polskiej Wsi” oraz „Wiadomości 

Rolniczych Polska” w dniu 7 lipca 2008 roku o godzinie 11.00 

w Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego Gdańsk – Oddział 

Stare Pole, Pomorska Izba Rolnicza organizuje konferencję 

„Szkody łowieckie w rolnictwie”. 

Głównym celem konferencji jest przedstawienie narastającego 

problemu szkód łowieckich na gruntach rolnych oraz 

uświadomienie konieczności zmian w prawodawstwie polskim 

w zakresie rozwiązań związanych głównie z odszkodowaniami 

łowieckimi. W trakcie obrad, które prowadził będzie 

Zenon Bistram, prezes PIR poruszony zostanie również temat 

rekultywacyjnego wapnowania gleb w Polsce, ze szczególnym 

uwzględnieniem obszaru województwa pomorskiego. 

W konferencji uczestniczyć będą parlamentarzyści, przedstawiciele 

administracji rządowej, administracji samorządowej 

i środowisk rolniczych. 

WOC, red. WRP 

CENTRALNA BIBLIOTEKA ROLNICZA 

n 17 mln euro dla francuskich hodowców owiec. Minister 

rolnictwa Francji ogłosił rozpoczęcie programu wspierania 

hodowców owiec, na który przeznaczono łącznie 17mln euro. 

Z tej sumy 3 mln euro przeznaczone będzie na obniżenie podatków, 

a 14 mln euro na rekompensowanie strat rolników. 

Aby skorzystać z programu rolnik musi posiadać co najmniej 

100 owiec - maciorek, a jego gospodarstwo musi być wyspecjalizowane 

w owczarstwie w co najmniej 30%. 

(Agar Europe 2008, nr 2308, s. N/2) W.M. 

n Trudna sytuacja litewskich hodowców świń. Na Litwie 

stale wzrasta liczba hodowców świń, którzy rezygnują z dotychczasowej 

produkcji. Ubiegły rok był dla nich najgorszy 

od czasu odzyskania niepodległości. Fermy trzody chlewnej 

są masowo kupowane przez duńskich rolników, którzy nie 

mogą w swoim kraju uzyskać pozwolenia na rozszerzenie 

produkcji. Koszty produkcji na Litwie podwoiły się w ciągu 

roku, przede wszystkim na skutek wzrostu kosztu pasz. Niedochodowe 

stały się nawet fermy liczące kilka tysięcy świń. 

Są one sprzedawane lub zmienia się ich specjalizacja – najczęściej 

przestawiane są na produkcję zbóż, drobiu lub bydła. 

Litwini domagają się zmiany zasad wspierania eksportu 

w Unii Europejskiej tak, aby wspomóc swoich producentów 

żywca wieprzowego. Obecnie według zasad unijnych dopłaca 

się 31 euro do 100 kg mrożonego mięsa eksportowanego do 

krajów trzecich. Z Litwy eksportuje się głównie żywe świnie. 

W ubiegłym roku sprzedano ich 150 tys. do Rosji. 

(Agra Europe 2008, nr 2306, s. N/4) W.M. 

n Wysokie ceny ziemi w Holandii. Ceny gruntów rolnych 

w Holandii osiągane od października 2007 r. do kwietnia 

2008 r. wzrosły średnio do 45 tys. euro/ha. W ciągu roku 

zwiększyły się one przeciętnie o 50%, a w niektórych regionach 

podwoiły się. W prowincjach centralnych osiągały 

one 67500-75000 euro/ha. Wzrost cen przypisywany jest 

dobrym wynikom finansowym uzyskanym w poprzednim 

roku w produkcji roślinnej i mleczarskiej. 

(Agra Europe 2008, nr 2308, s. N/4) W.M. 

n Spadek liczby tuczników w Unii Europejskiej. Rok 2007 

był rekordowy pod względem produkcji tuczników w Unii 

Europejskiej. Ich liczba osiągnęła 259 mln sztuk. Ocenia się, 

że w bieżącym roku zmniejszy się ona jednak o 1,6%, głównie 

ze względu na słabą opłacalność produkcji. Według niemieckich 

analityków mimo że konsumenci płacą więcej za 

mięso, producenci otrzymują za nie o 10% mniej niż dwa 

lata temu. Od początku 2007 r. koszt pasz zwiększył się o 

45-50%. Straty producentów w przeliczeniu na 1 tucznika 

wynoszą 23-40 euro. Szacuje się, że największy spadek produkcji 

wystąpi w Polsce (o 6,7-23%). W Niemczech wyniesie 

on 1,8%. Natomiast w Holandii produkcja tuczników 

zwiększy się o 1%. 

(Agra Europe 2008 , nr 2308, s. M/6) W.M.

Nr 07/ 008 (47) 

www.wrp.pl 

Strona

Strona 4 www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47) 

Na Państwa pytania, 

natury prawnej, 

w każdy 

czwartek w godz. 

16.00-18.00, pod 

nr. telefonu 667 

969 956 odpowiada 

prawnik Wojciech 

Lignowski 

(na zdj.). Pytania 

można również 

kierować listownie 

na adres redakcji 

WRP lub e-mail: 

redakcja@wrp.pl 

Prowadzę gospodarstwo rolne, do 

którego nie doprowadzono wody. Wójt 

odmawia doprowadzenia, tłumacząc 

się brakiem środków i oddaleniem gospodarstwa 

od zwartej zabudowy wsi. Czy gmina nie ma 

obowiązku zapewnić wody wszystkim jej mieszkańcom? 

Co do zasady można stwierdzić, iż ma Pan rację uważając, 

że do obowiązków gminy winno należeć zaopatrzenie 

swoich mieszkańców w wodę. Prawodawca nałożył taką 

powinność na gminę, stwierdzając w art. 7 ust. 1 pkt 3) 

ustawy o samorządzie gminnym, że zaspokajanie zbiorowych 

potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, 

które w szczególności obejmują sprawy m.in. wodociągów 

i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji itp. Pobieżna lektura 

powyższego przepisu pozwala na wysunięcie wniosku o 

odpowiedzialności odszkodowawczej gminy na wypadek 

nie wywiązania się z jej zadań własnych, w tym z zaopatrzenia 

w wodę. Ustawodawca zdając sobie sprawę ze słabości 

finansowej i znacznych ograniczeń w tym zakresie 

naszych samorządów gminnych postanowił podzielić owe 

zadania własne na dwie grupy, tj. na zadania o charakterze 

obowiązkowym i odmiennym. Zgodnie z zapisem ust. 2 

art. 7, to ustawy szczegółowe mają określać, jakie zadania 

są obligatoryjne. Ustawą o charakterze szczegółowym jest 

Rolnik pyta, prawnik odpowiada 

ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym 

odprowadzaniu ścieków, która ogranicza się jedynie w art. 

3 ust. 1 do wyrażenia, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę i 

zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym 

gminy. Nie ma tu mowy o jej obowiązkowym charakterze. 

Konsekwencją takiego unormowania jest brak możliwości 

uznania, iż po stronie gminy, która nie wypełniła 

obowiązku zaopatrzenia w wodę pewnej grupy mieszkańców, 

rodzi się odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu 

szkód i utrudnień jakie taka grupa mieszkańców odczuwa 

z powodu braku wodociągów. Oczywiście można w szczególnie 

uzasadnionych przypadkach, kiedy gmina w sposób 

rażący lub dyskryminujący pomija niektórych swoich 

mieszkańców w omawianym zakresie, dochodzić w drodze 

postępowania sądowego stosownej rekompensaty. 

Jestem członkiem wspólnoty gruntowej 

w postaci pastwiska. Część członków tej 

wspólnoty składa wnioski i otrzymuje 

dopłaty na tę działkę tak jakby byli jedynymi 

osobami, którym przysługuje do tego prawo. Czy 

taki stan rzeczy jest zgodny z prawem? 

Wspólnoty gruntowe reguluje ustawa o zagospodarowaniu 

wspólnot gruntowych, która na mocy art. 14 ust. 

1 nakłada na członków wspólnoty powinność utworzenia 

spółki do sprawowania zarządu na wspólnotą i do właściwego 

zagospodarowania gruntów wchodzących w skład 

tej wspólnoty. Wobec czego ważnym dla udzielenia poprawnej 

odpowiedzi jest ustalenie, czy taka spółka została 

rzeczywiście utworzona. Jeżeli odpowiedź jest twierdząca, 

to potrzeba sięgnąć po statut takiej spółki i przeanalizować 

jego zapisy pod kątem praw i obowiązków członków 

wspólnoty. Wówczas będzie można udzielić wyczerpującej 

odpowiedzi. Niezależnie od postanowień statutu, które 

muszą być zgodne z ustawą, można pewne fundamentalne 

zasady obowiązujące we wspólnotach gruntowych wskazać. 

Jedną z nich jest zasada, że każda z osób mająca prawo 

udziału we wspólnocie jest obowiązana ponosić obciąże- 

Susza zbierze plon 

Rolnicy będą mogli liczyć na pomoc. W wielu woj. trwa 

obecnie ocenianie sytuacji. Specjalne komisje szacują straty. 

Dopiero po przekazaniu tych danych, wojewoda może wystąpić 

do ministra rolnictwa o przydział puli na kredyty 

klęskowe. Rolnicy będą mogli ubiegać się o nie w ARiMR, 

która ma podpisane specjalne umowy z bankami na udzielanie 

takich pożyczek. 

Rolnicy, którzy odnotują spadek plonów będą mogli skorzystać 

także z odszkodowań z dopłatą państwa, pod warunkiem, 

że w porę ubezpieczyli swoje uprawy. 

dokończenie ze s. 1 

„Minione lata nie raz pokazały, 

jak trudno jest prognozować 

zbiory” – mówi Zbigniew 

Kaszuba, prezes Federacji. 

„Stąd, jako producenci z 

pewnością wykazujemy daleko 

idący umiar w przeciwieństwie 

do analityków rynku. Taką sytuację 

znów mamy, niestety, w 

bieżącym roku, gdzie już dzisiaj 

w dużej części Polski Północnej 

wystąpiła i trwa nadal głęboka 

susza. KFPZ szacuje więc, 

że w tym roku plony wyniosą 

nieco poniżej 24 mln ton bez 

kukurydzy.” 

To i tak lepiej niż w roku 

2006, kiedy cały kraj ogarnęła 

klęska suszy. Wtedy zebrano 

ok. 20 mln ton zbóż (bez kukurydzy), 

co było najsłabszym 

wynikiem od co najmniej kilkunastu 

lat. 

Rolnicy potwierdzają złą 

sytuację. W wielu gospodar- 

stwach plony będą niższe nawet 

o 50%. U Mirosława Kazimierskiego, 

rolnika z Glewic 

(pow. goleniowski, woj. zachodniopomorskie),gospodarującego 

na 40 ha, najsłabiej z 

warunkami pogodowymi poradziło 

sobie żyto. 

- „Uprawiam przeważnie 

zboża ozime. Mam tutaj słabe 

gleby, 4, 5 i 6 klasy” – mówi 

M. Kazimierski. „Oziminy 

posiałem w drugiej połowie 

października. Na początku 

wschody były dobre. Na jesień 

pryskałem tylko na miotłę 

zbożową. Zboża dobrze przezimowały. 

Sytuacja zmieniła 

się po kwietniowych opadach 

śniegu. W niektórych miejscach 

plantacja żółkła. Później 

zboże odbiło. Niestety później 

przyszła susza. Brak opadów 

odbił się na uprawach, szczególnie 

na życie. Jeśli chodzi 

o zbiory to z żyta nie będzie 

więcej niż 2 tony z ha, w ubiegłym 

roku było 4 tony. Trochę 

lepiej będzie z pszenicą, do 5 

ton z ha.” 

Pan Mirosław uprawia trzy 

gatunki zboża ozimego: żyto, 

pszenicę, jęczmień oraz owies. 

Na największym stanowisku 

rośnie żyto – 23 ha i pszenica 

– 12 ha. Rolnik nie prowadzi 

intensywnej uprawy. Stosuje 

mało zabiegów. Wiosną wykonał 

tylko jedno nawożenie. 

Słaba gleba wymaga także 

dość intensywnego wapnowania. 

Warto zauważyć, że pojęcie 

suszoodporności gatunków i 

całych upraw, zależy w równej 

mierze od agrotechniki, jak 

również od samych odmian. 

Problem suszy jest oczywiście 

spowodowany trwałymi i 

szybkimi zmianami klimatycznymi. 

Warto jednak zwrócić 

uwagę na statystyki mówiące 

o systematycznym stepowieniu 

gruntów rolnych na terenie 

naszego kraju. Około 60% 

powierzchni uprawnych zagrożonych 

jest stepowieniem lub 

proces ten następuje, z czego 

28% zagrożonych jest erozją 

wietrzną. Sprzyja temu intensywna 

produkcja rolna. Powoduje 

ona stopniowe zamieranie 

życia mikrobiologicznego 

w glebie. Dotknięte tym pro- 

blemem jest środowisko życia 

organizmów glebowych (w 30. 

centymetrowej warstwie gleby, 

na powierzchni jednego hektara 

żyje ok. 25 ton organizmów 

glebowych – 10 ton to 

bakterie, 10 ton to grzyby w 

postaci grzybni znajdującej się 

pod powierzchnią ziemi (nie 

mylić z owocnikami grzybni, 

które rosną w lesie), pozostała 

część – 5 ton, to większe 

organizmy - w tym owady i 

dżdżownice, gryzonie, itp. Brak 

nawożenia obornikiem, a co za 

tym idzie, niekorzystny bilans 

mikroorganiczny, częsta orka, 

doprowadzają do systematycznego 

osuszania gruntów poprzez 

ograniczenie sorpcyjności 

gleby. Większa część wód 

opadowych spływa z pól po 

powierzchni lub paruje niż 

wsiąka w nią. 

Jak mówi Józef Pawela, rolnik 

ze wsi Wylatowo w woj kujawsko-pomorskim 

– na moich 

plantacjach panuje oczywiście 

susza spowodowana brakiem 

opadów. Od siedmiu lat stosuję 

ulepszacz glebowy (Użyźniacz 

Glebowy przyp. red.). Ziemia 

nie jest zbita. Proszę zobaczyć 

ten łan pszenicy. Czy jemu coś 

brakuje? Ale moje pola nie są 

tak wysuszone i twarde jak u sąsiadów. 

Gleba, mimo że sucha, 

jest luźna. Widać to w uprawie 

nia z tym związane, ale również nie można jej pozbawiać 

prawa do udziału w korzyściach, jakie prawo udziału ze 

sobą niesie. Podobne stanowisko wyraził Wojewódzki Sąd 

Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 24 sierpnia 

2005 r. (II SA/Ke 230/05) stwierdzając, że brak ustaleń organów 

co do tego, że dana osoba należy do uprawnionych 

we wspólnocie, stanowi naruszenie obowiązku dokładnego 

wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, co w konsekwencji 

daje podstawę wznowienia postępowania. W przedmiocie 

dopłat, o których jest mowa w pytaniu wymaga zauważyć, 

iż jako członek wspólnoty ma Pan pełne prawo do dopłat 

uzyskiwanych na wspólnotowe grunty w wysokości odpowiadającej 

pańskiemu udziałowi. 

Nasza spółka corocznie ponosi znaczne 

straty z powodu szkód regularnie wyrządzanych 

przez gęsi gęgawa. W kole łowieckim 

odmówiono nam wypłaty odszkodowania. 

Czy można coś z tym problemem zrobić. 

Domniemam, że koło łowieckie odmówiło zajęcia się tą 

sprawą uzasadniając swoje stanowisko zapisami ustawy 

Prawo łowieckie. Rzeczywiście ustawa zwalnia dzierżawców 

obwodów łowieckich (koła łowieckie) za szkody wyrządzone 

w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, 

jelenie, daniele i sarny oraz przy wykonywaniu polowania. 

Gatunek zwierzyny, który powoduje straty w uprawach 

spółki, ani nie został ujęty w tym katalogu ani, co 

gorsza, nie należy do zwierząt łownych objętych całoroczną 

ochroną. Gdyby gęsi gęgawa były zwierzętami łownymi objętymi 

całoroczną ochroną, to wówczas odpowiedzialnych 

za wyrządzane przez nie szkody byłby Skarb Państwa. Niestety, 

ale w zaistniałej sytuacji jedyną możliwością zabezpieczenia 

się przed ponoszeniem strat z powodu szkód w 

uprawach jest zawarcie stosownej umowy ubezpieczenia. 

Nietrudno w tym miejscu zauważyć, iż przedstawiony przypadek 

jest kolejnym przykładem na to, że ustawa Prawo 

łowieckie winna być jak najszybciej przedmiotem gruntownej 

nowelizacji. n 

Proszę zobaczyć ten łan pszenicy. Czy jemu coś brakuje? 

Ale moje pola nie są tak wysuszone i twarde 

jak u sąsiadów. - mówi Józef Pawela, rolnik ze wsi 

Wylatowo w woj. kujawsko-pomorskim 

cebuli, pszenicy, rzepaku i truskawkach. 

Tutaj samo nawożenie 

nie wystarczyłoby na pewno. 

Pracownice pielące cebulę potwierdzają, 

że u mnie gleba jest 

bardzo luźna. Mają porównanie 

z innymi polami na których 

pracują. 

Józef Pawela prowadzi gospodarstwo 

specjalistyczne o 

powierzchni 55 ha, o profilu 

typowo roślinnym. Ziemie 

na jego stanowiskach to przewaga 

kl. IV i IIIb. Produkuje 

8/9 gatunków roślin, 50% okopowe, 

20% owoce miękkie (porzeczka 

i truskawki), brokuły, 

reszta to zboża. 

M. Simiński, D. Alankiewicz 

WRP

Nr 07/ 008 (47) 

Rzepak jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce. Bardzo popularne jest 

stosowanie oleju rzepakowego głównie w przemyśle spożywczym. Od niedawna 

znaczenie rzepaku wzrosło poprzez możliwość używania oleju (po 

poddaniu chemicznej przeróbce) jako ekologicznego paliwa do silników 

Diesla. 

Samosiewy rzepaku w zbożach 

i samosiewy zbóż w rzepaku 

W związku z rozszerzeniem 

areału 

uprawy rzepaku pojawia się 

problem samosiewów tej rośliny 

w uprawach zbóż ozimych, 

w stanowiskach po rzepaku. 

Przy sprzęcie rzepaku 

część nasion osypuje się na 

polu uprawnym. Ze względu 

na krótki okres jaki pozostaje 

na przygotowanie roli pod zasiewy 

zbóż ozimych, często 

mamy do czynienia z obecnością 

samosiewów rzepaku 

w oziminach. Przy dużym nasileniu 

zachwaszczenia zwalczanie 

chwastów metodami 

agrotechnicznymi jest niewystarczające 

i wtedy należy zastosować 

środki chemiczne 

zgodnie z założeniami dobrej 

praktyki ochrony roślin 

(tab. 1). W określeniu potrzeby 

wykonania zabiegu pomocne 

są progi szkodliwości, 

tj. taka liczba chwastów, 

przy której wartość spodziewanej 

utraty plonu przewyższa 

koszt wykonania zabiegu 

ochronnego. 

W kraju występuje wysycenie 

płodozmianu zbożami 

i w związku z tym zboża często 

są przedplonem dla innych 

roślin. 

W praktyce rzepak ozimy 

jest najczęściej uprawiany po 

jęczmieniu jarym i ozimym 

albo innych roślinach kłosowych 

np. po pszenicy. Spełnia 

wówczas rolę rośliny „łamiącej” 

długie następstwo 

zbóż po sobie. Zboża jako 

Gatunek zboża Nazwa środka Dawka na ha Termin wykonania zabiegu 

Jęczmień ozimy Expert 60 WG 0,4-0,6 l Stosować od momentu szpilkowania do końca 

wegetacji jesiennej. Chwasty podczas zabiegu 

powinny być jak najmłodsze. 

Pszenica ozima Racer 250 EC 1-2 l Stosować do 2 dni po siewie 

Chwastox M 210 SL 

(na różne kapustowate) 

5 l Stosować od początku do końca fazy krzewienia 

(do końca wegetacji jesiennej). Nie stosować 

podczas temperatury poniżej 8-10 0 C 

Pszenżyto ozime Racer 250 EC 1-1,5 l Stosować do 2 dni po siewie 

/głównie na kapustowate/ 

Agrosulfuron 750 WP 

Legan 75 WG 

Żyto ozime Racer 250 EC 

Mocarz 75 WG 

przedplony powodują jednak 

duże zachwaszczenie 

rzepaku samosiewami (na 

skutek długotrwałej uprawy 

zbóż zmniejsza się zawartość 

próchnicy, pogarsza się struktura 

gleby i jej stan fitosanitarny). 

W przypadku silnego 

zachwaszczenia rzepaku samosiewami 

zbóż nieodzowna 

jest ochrona chemiczna plantacji 

rzepaku – tabela 2. 

Samosiewy zbóż stanowią 

silną konkurencję dla młodych 

siewek rzepaku. Powodują 

nadmierne wyniesienie 

pąka wierzchołkowego i osłabienie 

roślin, co prowadzi do 

wymarzania rzepaku. Rzepak 

gromadzi wówczas mniej suchej 

masy i w związku z tym 

występują wypady roślin w 

czasie zimy. Wskaźnik zawar- 

20-25 g 

20-25 g 

1-1,5 l 

0,2 kg 

tości suchej masy w rzepaku 

przed zimą powinien przekroczyć 

1,5 g/roślinę rzepaku 

dla uzyskania prawdopodobieństwa 

przetrwania zimy 

w polskich warunkach. 

Wymienione w tabelach 

środki chemiczne należy stosować 

zgodnie z treścią etykiety- 

instrukcji stosowania 

środka ochrony roślin. Zaleceniem 

Dobrej Praktyki 

Ochrony Roślin jest zsynchronizowanie 

właściwego 

terminu stosowania, wykorzystanie 

sprzyjających warunków 

klimatycznych, prawidłowej 

techniki zabiegu i 

zużycie wymaganej ilości cieczy 

użytkowej w celu stosowania 

niższej z zalecanych 

dawek środka ochrony roślin. 

n 

Tabela 1. Zwalczanie samosiewów rzepaku w zbożach (według zaleceń IOR-PIB) 

Stosować od fazy 2 liści do końca krzewienia (do 

końca wegetacji jesiennej) 

Stosować do 2 dni po siewie 

Stosować wiosną od fazy 3 liści do końca fazy 

krzewienia 

Tabela 2. Zwalczanie samosiewów zbóż w rzepaku (na podstawie zaleceń IOR-PIB) 

Ochrona rzepaku Nazwa środka 

Samosiewy zbóż w fazie 

2-4 liści i jednoroczne 

jednoliścienne. Na chwasty 

w nieco starszych fazach 

należy stosować środek 

chemiczny w wyższych 

dawkach, bądź jeśli 

to możliwe łącznie z 

adiuwantami 

Agil 100 EC 

Arrow 240 EC + Atplus 80 EC 

Arrow 240 EC + Olbras 88 EC 

Focus Ultra 100EC 

Fusilade Forte 150 EC 

Gallant Plus 104 EC 

Graman 050 EC 

Leopard 05 EC 

Pantera 040 EC 

Perenal 104 EC 

Select 240 EC* + Atpolan 80 EC 

Select 240 EC* + Olbras 88 EC 

Select Super 120 EC 

Targa Super 05 EC 

Dawka 

na ha 

0,5-0,8 l 

0,4 + 1,5 

0,4 + 1,5 

1-1,5 l 

0,5-1 l 

0,5 l 

0,75-1 l 

1-1,5 l 

1-1,5 l 

0,5 l 

0,4 + 1,5 l 

0,4 + 1,5 l 

0,8 l 

1-1,5 l 

Termin wykonania zabiegu 

Jesienią w fazie od 2 liści rzepaku 

lub wiosną po ruszeniu wegetacji 

nie później niż do początku fazy 

strzelania rzepaku w pędy. 

W sprzyjających warunkach dawki 

niektórych graminicydów można 

obniżyć o 20-25% (nie poniżej 

najniższej zalecanej dawki) stosując 

je łącznie z adiuwantami Atpolan 

80 EC, Olbras 80 EC, Olejna 85 

EC. Adiuwanty można również 

stosować (nie zmniejszając dawki) 

gdy zwalczane chwasty przekroczyły 

nieco fazę największej wrażliwości. 

www.wrp.pl 

 

 

 

 

Strona

Strona 

dr Józefa Harasim 

Zakład Uprawy Roślin Pastewnych 

IUNG -PIB 

Oprócz roli paszowej 

pastwisko polowe 

spełnia także rolę 

ekologiczną, gdyż przywraca 

glebie żyzność i aktywność 

biologiczną, a jego następcze 

oddziaływanie (dzięki 

naturalnemu nawożeniu 

przez odchody zwierzęce) 

jest o około 10% korzystniejsze 

niż w przypadku 

koszonego krótkotrwałego 

użytku zielonego. 

Najbardziej odpowiednim 

przedplonem dla mieszanek 

pastwiskowych są rośliny 

okopowe uprawiane na 

oborniku, które zostawiają 

glebę dobrze spulchnioną 

i rozdrobnioną, co ułatwia 

siew nasion i równomierność 

wschodów. W badaniach 

IUNG plony uzyskiwane 

z pastwiska założonego 

po ziemniaku uprawianym 

na oborniku były 

o 50% większe niż plony po 

jęczmieniu uprawianym w 

długim okresie po oborniku. 

Do bardzo dobrych przedplonów 

zalicza się również 

rzepak ozimy. Niewskazana 

jest uprawa pastwiskowych 

mieszanek motylkowato-trawiastych 

po koniczynie, lucernie 

i innych motylkowych 

ze względu na „zmęczenie” 

gleby. Pastwisko polowe jest 

dobrym przedplonem dla 

takich roślin jak: ziemniak, 

burak, kukurydza, jęczmień, 

pszenica, owies, rzepak. 

Na pastwiska polowe najlepiej 

wysiewać mieszanki motylkowato-trawiaste, 

które 

dzięki zdolności wiązania 

azotu atmosferycznego przez 

roślinę motylkowatą nie wymagają 

wysokiego nawożenia 

tym składnikiem. Dobór 

komponentów do mieszanek 

zależy głównie od warunków 

klimatyczno-glebowych. Na 

gleby żyźniejsze i zwięźlejsze 

przydatne są: kostrzewa łąkowa, 

tymotka łąkowa, życica 

trwała, wiechlina łąkowa 

i kostrzewa trzcinowa. Natomiast 

na gleby lżejsze i okresowo 

przesychające nadają 

się kupkówka pospolita i 

kostrzewa czerwona (forma 

rozłogowa). Kupkówka pospolita 

jest gatunkiem kon- 

¨ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

kurencyjnym dla życicy 

trwałej i dlatego połączenie 

obu traw w jednej mieszance 

ogranicza konkurencję każdej 

z nich względem gatunków 

słabszych, a zwłaszcza 

koniczyny białej. 

Z roślin motylkowatych 

najbardziej przydatną do 

mieszanek na pastwiska 

jest koniczyna biała, która 

dobrze znosi przygryzanie 

i udeptywanie, a ruń z jej 

udziałem jest bardziej stabilna 

w plonowaniu niż mieszanki 

trawiastej. Mieszanki 

koniczynowo-trawiaste dostarczają 

paszy smakowitej, 

delikatnej i zarazem bogatej 

w białko o korzystnym składzie 

aminokwasowym, dlatego 

są chętniej wyjadane i 

wykorzystywane przez zwierzęta. 

W rejonach o łagodnych 

zimach dobrą mieszanką na 

dwuletnie użytkowanie jest 

zestaw 2 gatunkowy - życica 

trwała 60–70% + koniczyna 

biała 40–30%. Bardziej uniwersalną 

mieszanką na dłuższe 

użytkowanie w warun- 

www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47) 

Pastwiska polowe są doskonałym źródłem paszy w letnim żywieniu przeżuwaczy. Zakładane zazwyczaj 

w sąsiedztwie budynków inwentarskich dostarczają paszy tańszej niż pasze konserwowane jak 

kiszonka i siano. Bezpośredni wypas bydła i owiec na pastwisku pozwala na zmniejszenie zużycia 

pasz treściwych. Poprawia się również kondycja i wydajność zwierząt. 

Pastwiska na gruntach ornych 

kach dobrego uwilgotnienia 

jest zestaw 5 gatunkowy o 

składzie: życica trwała 35% 

+ kostrzewa łąkowa 25% 

+ tymotka łąkowa 15% + 

wiechlina łąkowa 10% + 

koniczyna biała 15%. Natomiast 

na gleby lżejsze i 

okresowo suche może być 

wysiana mieszanka o składzie: 

życica trwała 35% + 

kostrzewa czerwona 20% 

+ kupkówka 10% + wiechlina 

łąkowa 10% + koniczyna 

biała 20% + komonica 

5%. Mieszankę siewną 

na pastwiska polowe można 

wzbogacić nasionami ziół 

(ok. 5 %), zwłaszcza kminku 

i babki lancetowatej. Podniosą 

one smak i wartość 

pobieranej przez zwierzęta 

zielonki. Przed siewem należy 

dokładnie wymieszać 

nasiona, a w czasie siewu 

również dość często mieszać 

je w skrzyni siewnika, 

aby uniknąć rozwarstwienia. 

Głębokość umieszczenia 

nasion powinna wynosić 

1-1,5 cm, w rzędy 10-15 cm. 

Rolę zbyt pulchną przed siewem 

należy zwałować stosując 

wał gładki. 

Spośród motylkowatych 

drobnonasiennych do mieszanek 

wysiewanych na pastwiska 

polowe mogą być 

zastosowane również takie 

rośliny, jak: komonica rożkowa, 

esparceta, lucerna 

i koniczyna łąkowa. Rola 

komonicy i esparcety nabiera 

znaczenia zwłaszcza 

na gruntach suchych, gdzie 

koniczyny zawodzą. Główne 

zalety komonicy to długotrwałość, 

dobra wartość pastewna 

oraz niskie wymagania 

glebowo-klimatyczne. 

Jej wadą jest gorzki smak 

zielonki w czasie kwitnienia, 

dlatego należy ją spasać 

przed wystąpieniem tej 

fazy rozwojowej. 

Pastwiska polowe można 

zakładać wiosną (kwiecień - 

maj) lub latem (koniec lipca, 

sierpień - pierwsza połowa 

września). Bardzo ważne 

jest, aby siewu nasion dokonać 

w dostatecznie uwilgotnioną 

glebę i starannie uprawioną 

rolę. Jeżeli gleba ma 

odczyn kwaśny (pH < 5,0), 

to należy ją zwapnować, najlepiej 

pod przedplon mieszanki, 

lub po jego zbiorze. 

Na gleby lżejsze stosuje się 

wapno węglanowe, na cięższe 

- tlenkowe. Wiosną mieszankę 

pastwiskową można 

wysiać w siewie czystym lub 

w roślinę ochronną. Siew 

Mieszanka pastwiskowa o składzie: koniczyna biała 

20%, życica trwała 30%, kostrzewa łąkowa 30% i 

tymotka łąkowa 20%. 

czysty stosuje się na polach 

nie zachwaszczonych. Roślinę 

ochronną, najczęściej 

stanowią zboża jare (owies, 

zbierany na zielonkę lub 

jęczmień na ziarno). Latem 

pastwisko zakłada się bez 

rośliny ochronnej. W północnych 

i wschodnich rejonach 

kraju wysiew letni powinien 

być wykonany najpóźniej 

do końca sierpnia, a 

w pozostałych rejonach jest 

możliwy nawet do połowy 

września. 

Pielęgnację mieszanek zaczyna 

się w roku siewu stosując 

w razie potrzeby 1 lub 

dwukrotne przykoszenie 

chwastów. Pierwszy pełny 

odrost należy skosić, a następny, 

jesienny (we wrześniu) 

można wypasać stosując 

zasadę krótkiego wypasu. 

Jeżeli po zbiorze ściernianki, 

z powodu niekorzystnych 

warunków nie 

przeprowadzono wypasu to 

należy zwałować pastwisko. 

Mieszanki z siewu letniego 

nie należy wypasać, tylko 

dobrze wyrośnięty odrost 

trzeba przykosić, a następnie 

zwałować zasiew przed 

nastaniem zimy. Natomiast 

mieszankę słabo wyrośniętą 

pozostawia się na zimę bez 

przykoszenia, a po przezimowaniu 

pierwszy odrost 

należy skosić, zaś następne 

wypasać. W latach pełnego 

użytkowania pierwszy wypas 

należy przeprowadzić 

przy wysokości runi 10 –12 

cm. Opóźnienie wypasu powoduje 

pogorszenie jakości 

paszy pobieranej przez 

zwierzęta i hamuje krzewienie 

traw w następnym odroście. 

Niezbędnymi zabiegami 

pielęgnacyjnymi w latach 

pełnego użytkowania 

są: 1 lub 2 - krotne koszenie 

niedojadów i rozrzuca- 

nie łajniaków w celu utrzymania 

równo rosnącej runi 

pastwiskowej. W okresach 

suszy bardzo wskazanym 

zabiegiem jest deszczowanie 

pastwiska, które w takich 

warunkach korzystniej 

działa na roślinność niż nawożenie 

azotem. 

Nawożenie mineralne pastwiska 

polowego, zwłaszcza 

azotem zależy od udziału 

motylkowatych w runi i 

wynosi 60 – 120 kg N/ha. 

Większe dawki stosuje się 

przy mniejszym udziale motylkowatych. 

Azot stosuje się 

najczęściej w formie saletry 

amonowej w dawkach podzielonych, 

na ogół jednakowych 

pod kolejne odrosty, a 

pozostałe składniki – fosfor 

w ilości 80-100 P 2 O 5 /ha w 

formie superfosfatu i potas 

100-120 kg K 2 O w formie 

soli potasowej. Potas stosuje 

się w dwóch dawkach – wiosną 

i po II wypasie. Przy dużej 

zasobności gleby w potas 

można zmniejszyć jego 

dawkę, gdyż wraz z odchodami 

zwierząt część potasu 

wraca do gleby. Mieszanki 

będą też wdzięczne za nawożenie 

mikroelementami, 

szczególnie borem i molibdenem, 

które korzystnie 

wpływają na udział koniczyny 

białej. 

Na koniec należy zaznaczyć, 

że w przypadku, gdy 

mieszanki będą po raz 

pierwszy uprawiane na danym 

polu, lub gleba jest 

„zmęczona” na skutek wcześniejszej 

uprawy roślin motylkowatych, 

celowym zabiegiem 

będzie zaszczepienie 

nasion koniczyny bakteriami 

Rhizobium leguminozarum 

biotyp trifolii. Szczepionkę 

taką można zamówić 

w firmie Biofood w Wałczu. 

n

Nr 07/ 008 (47) 

W 

doradztwie nawozowympotrzebywapnowania 

uwzględniają kategorię 

agronomiczną gleby i aktualną 

wartość pHKCL, zgodnie 

z przedziałami, przedstawionymi 

w tabeli 2. Wapnowanie 

jest jedynym sposobem 

nie tylko na poprawę odczytu 

gleby, lecz także na utrzymanie 

gruzełkowatej struktury i 

uzyskanie optymalnych warunków 

dla wzrostu i funkcjonowania 

korzeni roślin 

uprawnych, co zapewnia wysokie 

plony i dobrą efektywność 

nawożenia 

Im cięższa gleba, tym wyższe 

są graniczne wartości pHKCL 

dla tego samego przedziału potrzeb 

wapnowania, ze względu 

na większe zdolności buforowe 

gleby i uprawę bardziej wrażliwych 

na zakwaszenie gatunków 

roślin. Docelowo utrzymujemy 

odczyn gleby w klasie 

ograniczonych potrzeb wapnowania. 

Wartości pHKCL 

dla tego przedziału odpowiadają 

optymalnym wartościom 

pHKCL dla najczęściej uprawianych 

na danej kategorii 

agronomicznej gatunków roślin. 

Wyznaczenie przedziałów 

potrzeb wapnowania umożliwia 

uściślenie koniecznej do 

zastosowania na danej glebie 

dawki CaO, po oznaczeniu 

jej kategorii agronomicznej i 

aktualnej wartości pHKCL w 

próbce pobranej z warstwy ornej. 

Wybór wielkości optymalnej 

dawki wapna ułatwia nam 

tabela 3. 

Oprócz optymalnej wielkości 

dawki CaO na hektar bardzo 

ważny jest wybór odpowiedniej 

formy nawozu wapniowego 

uwzględniający kategorię 

agronomiczną gleby, 

zawartość przyswajalnego 

magnezu, termin wapnowania 

oraz dostępność na rynku 

określonych form nawozów. 

Na gleby średnie i ciężkie zaleca 

się stosowanie tlenkowych 

nawozów wapniowych, a na 

bardzo lekkie i lekkie węglanowych, 

łagodniej działających 

przy ubogim kompleksie sorpcyjnym 

tych gleb. 

Jeżeli gleba pilnie wymaga 

wapnowania i ma jednocześnie 

bardzo niską zawartość przy- 

Dr Stanisław Gosek 

IUNG – PIB Puławy 

swajalnego magnezu to celowe 

jest zastosowanie wapna magnezowego, 

aby uzyskać zarówno 

poprawę odczynu, jak 

też wzbogacenie gleby w magnez 

przyswajalny dla roślin. 

Najczęściej zalecanym, optymalnym 

terminem dla wysiewu 

wapna jest okres po 

zbiorze zbóż, czyli na ściernisko. 

Roślina uprawiana po 

zbożach jest z reguły bardziej 

wrażliwa na zakwaszenie gleby, 

a dokładne wymieszanie wysianego 

wapna uprawkami pożniwnymi 

przyśpieszy odkwaszenie 

warstwy ornej i zapewni 

równomierność rozmieszczenia 

wapna w glebie. Zabieg 

wapnowania daje największe 

efekty w drugim roku po jego 

zastosowaniu i działa jeszcze 

przez 4-5 lat w stosunku do 

zmiany odczynu gleby i uzyskiwanych 

zwyżek plonu w 

porównaniu z glebą bez wapnowania. 

Zabieg wapnowania nie 

może być przeprowadzany 

równolegle z przyorywaniem 

obornika i wysiewem amonowych 

form nawozów azotowych, 

ze względu na możliwie 

duże straty azotu w formie 

amoniaku. Nie powinno 

się też stosować równolegle 

wapnowania i nawozów fosforowych 

ze względu na nasilenie 

procesów uwsteczniania 

fosforu przez świeżo wysiane 

wapno. Dopuszcza się 

pogłówne wapnowanie kredą 

w małej dawce 0,5 – 1,0 tony 

na hektar jeżeli rośliny wykazują 

objawy specyficzne dla silnego 

zakwaszenia i niedoboru 

wapnia w glebie. 

Przy wapnowaniu nie tylko 

poprawiamy odczyn gleby, lecz 

także jej właściwości fizyczne 

i chemiczne oraz pobudzamy 

aktywność biologiczną, typową 

dla gleb żyznych. Gleba 

aktywna biologicznie, to większe 

wiązanie przez bakterie 

wolno żyjące i symbiotyczne 

azotu z atmosfery oraz szybsza 

przemiana substancji organicznej 

w próchnicę z uwalnianiem 

dużych ilości składników 

pokarmowych w ciągu 

całego sezonu wegetacyjnego. 

Należy też pamiętać o tym, że 

wapń należy do makroelementów 

koniecznych dla prawidło- 

wego wzrostu i plonowania roślin 

uprawnych. Przy zakwaszaniu 

gleby na miejsce wymywanych 

z gleby i pobieranych 

przez rośliny kationów wapnia 

i magnezu wchodzi wodór, a 

na glebach bardzo kwaśnych 

o pHKCL poniżej 4,5 pojawia 

się toksyczny dla korzeni roślin 

ruchomy glin i nadmiar również 

toksycznego manganu. 

Z tego względu w pierwszej 

kolejności muszą być 

wapnowane gleby bardzo 

kwaśne, dla których zabieg 

ten jest konieczny, a następnie 

kwaśne, gdzie wapnowanie 

jest potrzebne dla utrzymania 

ich żyzności i ochrony 

przed chemiczną degradacją. 

Uregulowany odczyn gleby i 

optymalne wysycenie kompleksu 

sorpcyjnego jonami 

Ca2+ sprzyjają przemianom 

substancji organicznej w tak 

zwaną „słodką” próchnicę, podstawowy 

element żyznych gleb. 

Im więcej próchnicy w glebie, 

tym lepsze magazynowanie 

wody i lepsze zaopatrywanie roślin 

w makro- i mikroelementy, 

szczególnie w krytycznych okresach 

dużego zapotrzebowania. 

Wapń i próchnica sklejają agregaty 

glebowe w gruzełki, co poprawia 

przenikanie wody i powietrza 

do korzeni roślin i rozluźnia 

strukturę gleb ciężkich. 

Właściwe stosunki powietrznowodne, 

optymalny odczyn dla 

uprawianych gatunków roślin 

i co najmniej średnia zawartość 

przyswajalnych form fosforu, 

potasu i magnezu w glebie 

dają szansę efektywnego wykorzystania 

nawozów azotowych 

i uzyskania wysokich plonów i 

dobrej jakości produktów roślinnych. 

Zwapnowana gleba hamuje 

aktywność patogenów glebowych 

atakujących korzenie 

i części nadziemne roślin 

uprawnych oraz pobudza wytwarzanie 

brodawek korzeniowych 

przez rośliny motylkowate 

i tym samym zwiększa 

ilość wiązanego azotu. Korzystanie 

z doradztwa nawozowego 

i regularne analizowanie 

próbek glebowych, pobieranych 

co 3-4 lata z danego pola, 

pozwala na przeprowadzenie 

racjonalnego wapnowania i 

kontrolę, a w miarę potrzeby 

www.wrp.pl 

Wapno - na ściernisko 

Tabela 2 Przedziały potrzeb wapnowania gleb. 

(Fotyma M., Zięba S. 1989) 

Kategoria 

agronomiczna 

gleby 

Bardzo lekkie 

Lekkie 

Średnie 

Ciężkie 

Wartości pH KCL 

konieczne potrzebne wskazane ograniczone zbędne 

do 4,0 

do 4,5 

do 5,0 

do 5,5 

4,1-4,5 

4,6-5,0 

5,1-5,5 

5,6-6,0 

4,6-5,0 

5,1-5,5 

5,6-6,0 

6,1-6,5 

poprawę odczynu gleby i jej 

zasobności w przyswajalne dla 

roślin formy fosforu, potasu i 

magnezu. Również nawożenie 

azotem zgodne z zaleceniami 

doradztwa gwarantuje efektywne 

i bezpieczne dla środowiska 

stosowanie tego składnika. 

Stosowanie dużych dawek 

azotu bez regularnego 

wapnowania pogłębia zakwaszenie 

gleby ze względu na fizjologicznie 

kwaśny charakter 

nawozów azotowych. Wapnowanie 

jest w pełni efektywne i 

opłacalne po przeanalizowaniu 

próbek glebowych przed 

przeprowadzeniem tego zabiegu 

i określeniu wielkości 

dawki CaO i optymalnej formy 

wapna. Ze względu na kluczową 

rolę odczynu dla uzyskania 

maksymalnej żyzności 

gleby i dobrej efektywności nawożenia 

nie zwlekajmy z określeniem 

potrzeb wapnowania i 

wykorzystajmy okres po zbiorze 

zbóż do przeprowadzenia 

tego zabiegu w pierwszej kolejności 

na tych polach, gdzie jest 

ono konieczne, a w następnych 

latach tam, gdzie jest potrzebne 

i wskazane. Wszechstronne korzyści 

z wapnowania trwające 

przez kilka lat po jego zastosowaniu 

powinny przekonać rolnika 

do przeprowadzenia tego 

zabiegu. Regularne stosowanie 

wapnowania zachowawczego 

jest tańsze i bezpieczniejsze dla 

gleby i roślin niż konieczność 

wapnowania melioracyjnego 

Strona 7 

Utrzymanie na wysokim poziomie żyzności gleby, zabezpieczającej dobre zaopatrzenie roślin uprawnych 

w wodę i składniki pokarmowe wymaga, między innymi, doprowadzenia odczynu do poziomu, 

optymalnego dla uprawianych w zmianowaniu gatunków roślin. W tabeli 1 przedstawiono wrażliwość 

roślin uprawnych na zakwaszenie gleby i optymalne dla głównych gatunków wartości pHKCL. 

5,1-5,5 

5,6-6,0 

6,1-6,5 

6,6-7,0 

od 5,6 

od 6,1 

od 6,6 

od 7,1 

Tabela 1 Wrażliwość roślin na zakwaszenie gleby. 

(Fotyma M., Zięba S.: 1989 r.) 

Reakcja na 

zakwaszenie 

Gatunek rośliny Optymalne 

pH KCL 

Mało wrażliwe Łubin żółty, żyto, len, seradela, trawy; 5,1-5,5 

Średnio wrażliwe 

Wrażliwe 

Bardzo wrażliwe 

Owies, ziemniaki, mieszanki zbożowe, 

mieszanki pastewne; 

Pszenica, rzepak, bobik, łubin biały i 

wąskolistny, pszenżyto; 

Burak cukrowy i pastewny, lucerna, 

koniczyna, jęczmień, kukurydza; 

5,6-6,0 

6,1-6,5 

6,6-7,0 

Tabela 3. Zalecane dawki wapna w tonach CaO na 

hektar. 

(Fotyma M., Zięba S. 1989) 

Kategoria 

agronomiczna 

gleby 

Przedział potrzeb wapnowania 

konieczne potrzebne wskazane ograniczone 

Bardzo lekkie 3,5 2,0 1,0 - 

Lekkie 3,5 2,5 1,5 - 

Średnie 4,5 3,0 1,7 1,0 

Ciężkie 6,0 3,5 2,0 1,0 

dużą dawką CaO po stwierdzeniu 

bardzo silnego zakwaszenia 

gleby. Nawet na glebach lekkich, 

regularnie wapnowanych 

o dodatnim bilansie substancji 

organicznej można uzyskać 

wysokie plony roślin wrażliwych 

na zakwaszenie, o ile nie 

wystąpi długotrwała susza wiosenna 

lub letnia. n

Strona 8 

Zmniejsza się też aktywność 

biologiczna 

takich gleb, co dodatkowo 

zmniejsza tempo rozkładu 

substancji organicznej, 

zabezpieczającej uzupełnianie 

składników pokarmowych w 

glebie, w miarę ich pobierania 

przez rośliny uprawne. Niewłaściwe 

zmianowanie i ograniczone 

stosowanie nawozów 

naturalnych - obornika i gnojowicy, 

też może być czynnikiem 

w minimum ze względu 

na wyczerpanie przyswajalnych 

form mikroelementów, przyspieszone 

zakwaszenie gleby 

i zubożenie w substancję organiczną 

oraz nasilenie chorób, 

szkodników i zachwaszczenia. 

Ochrona wody w glebie. 

Utrzymywanie gleby w optymalnej 

dla wzrostu i plonowania 

roślin gruzełkowatej strukturze 

i częste płytkie spulchnianie 

zabezpieczają akumulację 

i ograniczają stratę wody na 

drodze parowania. Orka „ziębla” 

poprawia strukturę gleby i 

ułatwia nasycenie wodą z opadów 

jesienno-zimowych, o ile 

wczesną wiosną zastosujemy 

włókowanie wyrównujące powierzchnię 

gleby i ograniczające 

straty wody. Na glebach 

lekkich uprawa ozimin umożliwia 

dobre wykorzystanie wody 

i daje szansę uniknięcia wiosennych 

uprawek silnie przesuszających 

warstwę orną gleby. 

Na glebach ciężkich optymalne 

stosunki powietrzno-wodne, 

zapewnia sprawnie funkcjonujący 

drenaż, regularne wapnowanie 

i dodatni bilans substancji 

organicznej, wzbogacający 

glebę w próchnicę. 

Przy intensywnych uprawach 

warzyw w polu, konieczne 

może być dodatkowe 

nawadnianie w systemie deszczowni. 

Kontrola odczynu gleby. 

Poza okresową suszą silne 

zakwaszenie gleb najczęściej 

ogranicza efektywność nawożenia 

i tym samym wielkość 

i jakość plonu roślin uprawnych. 

Przyczyną zakwaszenia 

gleb jest głównie zaniedbanie 

przez szereg lat wapnowania 

lub stosowanie zbyt małych 

dawek CaO, nie pokrywających 

strat wapnia na drodze 

wymywania, pobierania przez 

rośliny i zobojętniania zakwaszającego 

wpływu fizjologicznie 

kwaśnych nawozów azotowych. 

W tabeli 1 przedstawiono 

wrażliwość na zakwaszenie 

oraz optymalne przedziały 

pH KCL dla głównych gatunków 

roślin uprawnych. 

W praktyce zaleceń nawozowych 

potrzeby wapnowania 

określa się dla poszczególnych 

kategorii agronomicznych 

gleby na podstawie aktualnie 

oznaczonej wartości 

pH KCL . Na najsilniej zakwaszonych 

glebach wapnowanie jest 

konieczne, na mniej zakwaszonych 

potrzebne lub wskazane. 

Wapnowanie ograniczone zabezpiecza 

utrzymywanie optymalnych 

przedziałów pH KCL 

przedstawionych w tabeli 1 

dla podstawowych gatunków 

roślin uprawnych. Jeżeli oznaczona 

wartość pH KCL jest większa 

od wartości optymalnej to 

wapnowanie jest zbędne. Określenie 

potrzeb wapnowania 

pozwala na szybką poprawę 

odczynu poprzez zastosowanie 

odpowiedniej formy wapna 

i zalecanej wielkości dawki. Po 

zwapnowaniu gleby możemy 

być pewni, że odczyn przez 4- 

6 lat nie będzie czynnikiem minimum, 

ograniczającym efektywność 

nawożenia i wielkość 

plonu roślin uprawnych. Najgroźniejszy 

dla roślin jest spadek 

pH KCL poniżej 4,5 (gleby 

bardzo kwaśne), ze względu 

na toksyczne działanie ruchomego 

glinu. 

Zasobność gleby w fosfor, 

potas i magnez. 

Oznaczając w odpowiednio 

pobranej próbce gleby z warstwy 

ornej odczyn, równolegle 

oznacza się też zawartość przyswajalnych 

form fosforu, potasu 

i magnezu. Zawartość P i 

K oznacza się w Polsce metodą 

Egnera-Riehma DL, a magnezu 

metodą Schachtschabela. Wykonujący 

oznaczenia określa 

zasobność gleby w fosfor, potas 

i magnez przyswajalny dla 

roślin. Oznaczenie zawartości 

przyswajalnego fosforu bezpośrednio 

wyznacza zawartości 

tego składnika w glebie, co 

przedstawiono w tabeli 2. 

Bardzo niska zawartość przyswajalnego 

fosforu może być 

czynnikiem minimum, uniemożliwiającym 

efektywne wykorzystanie 

azotu i silnie ogra- 

www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47) 

Czynnik minimum – jak go wykryć? 

Tabela 1. Wrażliwość roślin na zakwaszenie gleby. 

(Fotyma M., Zięba S.: 1989 r.) 

Reakcja na 

zakwaszenie 

O wielkości i jakości plonu roślin uprawnych decyduje czynnik będący w minimum. W warunkach przewagi gleb bardzo lekkich 

i lekkich czynnikiem minimum są często susze wiosenne i letnie oraz silne zakwaszenie gleby. Na glebach bardzo kwaśnych 

i kwaśnych z reguły wymyte są kationy wapnia i magnezu, w mniejszym stopniu potasu, co też jest czynnikiem zakłócającym 

równowagę składników pokarmowych i uniemożliwiającym nawet przy obfitym nawożeniu azotem uzyskanie wysokich 

plonów. Bardzo często ujemny bilans substancji organicznej prowadzi do zubożenia gleby w próchnicę, co ujemnie wpływa na 

strukturę, retencję wodną oraz właściwości fizyczne i chemiczne gleby. 

Gatunek rośliny Optymalne pH KCL 

Mało wrażliwe Łubin żółty, żyto, len, seradela, trawy; 5,1-5,5 

Średnio wrażliwe 

Wrażliwe 

Bardzo wrażliwe 

Owies, ziemniaki, mieszanki zbożowe, 

mieszanki pastewne; 

Pszenica, rzepak, bobik, łubin biały i 

wąskolistny, pszenżyto; 

Burak cukrowy i pastewny, lucerna, 

koniczyna, jęczmień, kukurydza; 

Tabela 2. Ocena zasobności gleb mineralnych w 

fosfor. 

(Obojski J., Strączyński S.: 1995) 

Klasa zawartości Zawartość fosforu w mg P · kg -1 gleby 

Bardzo niska 

Niska 

Średnia 

Wysoka 

Bardzo wysoka 

do 22 

23 – 44 

45 – 66 

67 – 88 

od 89 

5,6-6,0 

6,1-6,5 

6,6-7,0 

Tabela 3. Ocena zawartości przyswajalnego potasu w 

glebie 


Zasobność 

gleby w potas 

Bardzo niska 

Niska 

Średnia 

Wysoka 

Bardzo wysoka 

Zawartość potasu w mg K · kg -1 gleby 

Kategoria agronomiczna gleby 

Bardzo lekkie Lekkie Średnie Ciężkie 

do 21 

21-62 

63-104 

105-145 

od 146 

do 41 

41-83 

84-124 

125-166 

od 167 

do 62 

62-104 

105-166 

167-207 

od 208 

do 83 

83-125 

126-207 

208-249 

od 250 

Tabela 4. Ocena zawartości przyswajalnego magnezu 

w glebie 


Zasobność 

gleby w potas 

Bardzo niska 

Niska 

Średnia 

Wysoka 

Bardzo wysoka 

Zawartość magnezu w mg Mg · kg -1 gleby 

Kategoria agronomiczna gleby 

Bardzo lekkie Lekkie Średnie Ciężkie 

do 10 

10-20 

21-40 

41-60 

od 61 

do 20 

20-30 

31-50 

51-70 

od 71 

do 30 

30-50 

51-70 

71-90 

od 91 

do 40 

40-60 

61-100 

101-140 

od 141 

niczającym wielkość plonu. 

Przy niskiej zawartości fosforu 

też konieczne jest stosowanie 

naddatków na poprawę zasobności 

gleby w celu dobrego zaopatrywania 

korzeni roślin w 

ten składnik pokarmowy. Najkorzystniejsze 

jest utrzymywanie 

zawartości przyswajalnego 

dla roślin fosforu w glebie na 

granicy zawartości średniej i 

wysokiej. 

Ocena zasobności gleb w 

potas i magnez oprócz aktualnej 

zawartości przyswajalnych 

form tych składników wymaga 

oznaczenia dodatkowo kategorii 

agronomicznej gleby. O kategorii 

agronomicznej decyduje 

zawartość frakcji spławialnej 

o średnicy cząstek

Nr 07/ 008 (47) 

Doglebowe (tradycyjne) nawożenie plantacji 

ziemniaków nie zawsze gwarantuje dostępność 

niezbędnych składników dla wzrostu i rozwoju 

roślin oraz uzyskanie wysokich plonów dobrej 

jakości. 

Dolistne nawożenie 

plantacji ziemniaka 

Niekorzystne warunkiglebowoklimatyczne, 

takie 

jak: nadmiar lub brak opadów, 

za niskie lub za wysokie 

pH gleby, mała ilość 

próchnicy i minerałów ilastych 

oraz deficyt niektórych 

mikroelementów w 

glebie powodują utrudnienia, 

a nawet zahamowanie 

pobierania składników mineralnych 

przez korzenie 

roślin. W przypadku wystąpienia 

takich warunków 

nawożenie dolistne stanowi 

niezbędne uzupełnienie 

składników pokarmowych 

i jest zabiegiem interwencyjnym. 

W niektórych warunkach 

pogodowych na glebach 

okresowo za suchych 

lub podmokłych nawożenie 

dolistne azotem staje się nawożeniem 

podstawowym. 

Na glebach bardzo kwaśnych 

fosfor łatwo przechodzi 

w formy nieprzyswajalne 

dla korzeni roślin 

ziemniaka i bez dolistnego 

nawożenia tym pierwiastkiem 

może nastąpić wyraźne 

obniżenie jakości i 

wielkości plonu bulw. 

Nawożenie dolistne plantacji 

ziemniaków ma wiele 

zalet, takich jak: 

• zwiększenie efektywności 

nawożenia mineralnego; 

• możliwość obniżenia dawek 

nawozów doglebowych; 

• poprawienie ogólnej 

kondycji roślin ziemniaka, 

dzięki czemu 

stają się bardziej odporne 

na porażenie chorobami 

(alternarioza, 

zaraza i rizoktonioza 

ziemniaka); 

• obniżenie kosztów nawożenia, 

a w przypadku 

łącznego stosowania nawozów 

dolistnych ze 

środkami ochrony roślin, 

również obniżenie 

nakładów na ochronę 

roślin. 

Najważniejszy wpływ na 

kształtowanie się plonu 

bulw ziemniaka i ich jakość 

ma azot. Doglebowe nawożenie 

pełną dawką azotu z 

wielu przyczyn może być 

mało efektywne. Przy stosowaniu 

wysokich dawek (powyżej 

180 kg N/ha) może 

dochodzić do uszkadzania 

rozwijających się mło- 

dych kiełków. Na glebach 

lekkich o małej zawartości 

próchnicy, azot może być 

bardzo łatwo wypłukiwany 

do głębszych warstw gleby 

a następnie do wód gruntowych, 

co może prowadzić 

do zanieczyszczenia środowiska 

naturalnego tym 

pierwiastkiem - eutrofizacji 

cieków wodnych (nadmierny 

rozwój glonów). 

Dolistne nawożenie azotem 

prawie dwukrotnie zmniejsza 

straty w porównaniu do 

nawożenia doglebowego. 

Najodpowiedniejszym nawozem 

azotowym do stosowania 

w nawożeniu dolistnym 


jest mocznik. Stosowany w 

dawkach do 30 kg nawozu 

rozpuszczonego w 300-400 

litrach wody nie powoduje 

poparzeń roślin. Zabieg ten 

można wykonywać wielokrotnie, 

lecz dawka azotu 

dostarczonego w formie dolistnej 

nie powinna przekroczyć 

25-30% przewidywanej 

ogólnej dawki azotu 

pod rośliny ziemniaka. Nie 

należy stosować do dolistnego 

nawożenia ziemniaków 

roztworu saletry amonowej 

lub saletrzaku (salmag), 

gdyż jest duże ryzyko 

wystąpienia objawów poparzenia 

roślin, szczególnie 

w przypadku wystąpienia 

dużej operacji słonecznej i 

przy wysokich temperaturach 

powietrza. 

Na stanowiskach ubogich 

w magnez można łącznie z 

mocznikiem lub osobno zastosować 

do 15 kg/ha siarczanu 

magnezu. 

Obecnie w Polsce jest 

dostępnych bardzo wiele 

nawozów wieloskładnikowych 

przeznaczonych do 

nawożenia dolistnego nawożenia 

plantacji. Przy wyborze 

nawozu do aplikacji 

dolistnej należy uwzględnić: 

warunki glebowo-klimatyczne, 

wymagania nawozowe 

uprawianej odmiany 

oraz kierunek użytkowania. 

Ogólnie można 

przyjąć, że nawozy dolistne 

o większym udziale 

makroelementów (N, P, K, 

Mg, Ca) należy stosować 

we wcześniejszych fazach 

rozwojowych roślin ziemniaka 

i większej zawartości 

mikroelementów (B, Cu, 

Fe, Mn, Mo, Zn) w późniejszym 

okresie. 

Wieloletnie badania przeprowadzone 

w IHAR - Radzików 

Zakładzie Nasiennictwa 

i Ochrony Ziemniaka 

w Boninie wykazały 

korzystny wpływ nawożenia 

dolistnego na wielkość 

i zdrowotność zbieranego 

plonu. 

Zwykle producenci nawozów 

dolistnych zalecają 

zastosowanie ich po 

raz pierwszy w momencie 

zwarcia rzędów lub tuż 

przed kwitnieniem (moment 

tuberyzacji - początek 

wiązania bulw pod krzakiem), 

a następne w odstępach 

10-14 dniowych. 

Przy stosowaniu nawozów 

dolistnych należy przestrzegać 

kilku zasad: 

• nie należy przekraczać 

zalecanych dawek i ilości 

aplikacji, 

• najwyższą efektywność 

uzyskuje się przy temperaturze 

ok. 12-15 st. 

C, w praktyce nawożenie 

powinno się wykonywać 

wieczorem lub w 

dni pochmurne, 

• zalecana ilość wody do 

aplikacji to 300-400 l/ha, 

większą ilość wody stosować 

w przypadku silnie 

rozwiniętej naci. 

Należy jednocześnie zaznaczyć, 

że nie przestrzeganie 

ww. zasad może prowadzić 

do: poparzenia (uszkodzenia 

powierzchni asymilacyjnej) 

roślin ziemniaka, 

zmniejszenia efektywności 

wykorzystania makro- 

i mikroelementów zawartych 

na nawozie, a w skrajnych 

przypadkach do obniżenia 

jakości i wielkości 

plonu bulw. 

Jednocześnie należy pamiętać, 

że nawożeniem dolistnym 

nie należy naprawiać 

popełnianych błędów 

w agrotechnice ziemniaka. 

Nawożenie to należy stosować 

w przypadku wystąpienia 

niekorzystnych warunkówglebowo-klimatycznych 

dla wzrostu i rozwoju 

roślin ziemniaka lub, gdy 

z przyczyn organizacyjnoekonomicznych 

wiosną nie 

zastosowano pełnego nawożenia 

doglebowego. 

Mgr inż. Edward Bernat 

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji 

Roślin - Radzików 

Zakład Nasiennictwa i 

Ochrony Ziemniaka w Boninie 

www.wrp.pl 

W 

ostatnich latach 

zwiększa się obszarprodukcji 

rzepaku. Bardzo często 

odbywa się to kosztem niewłaściwego 

zmianowania, 

co w konsekwencji prowadzi 

do masowego porażenia 

roślin kiłą kapustnych czy 

zgnilizną twardzikową. Metodą, 

która pozwala ograniczyć 

występowanie tych 

chorób, a także ogólnie poprawić 

zdrowotność gleby i 

upraw jest stosowanie Perlka. 

Jest to nawóz azotowy, 

z dużą zawartością wapnia, 

o specyficznym działaniu 

na glebę. 

Perlka jest zalecana do 

stosowania w uprawach 

rolniczych i ogrodniczych. 

Podwyższa zdrowotność 

gleby, poprawia jej właściwości 

chemiczne i fizyczne, 

ogranicza występowanie 

chwastów oraz szkodników 

i patogenów glebowych. 

Zalecenia dotyczące stosowania: 

Wielkość dawki należy 

uzależnić od wymagań 

unikalny nawóz azotowy 

o specyfi cznych właściwościach 

Strona 

Żyzność gleby i zdrowotność roślin są podwyższone 

przy stosowaniu nawozu Perlka. 

Perlka (azotniak) 

pokarmowych roślin, celu 

i terminu stosowania. 

Najczęściej polecane 

dawki wynoszą: 

• Rzepak 250 – 300 kg/ha 

bezpośrednio przed siewem 

(nie mieszać z glebą) 

• Warzywa, (2-3 tygodnie 

przed siewem czy sa- 

Perlka 

Perlka jest nawozem azotowym o spowolnionym działaniu, 

a jednocześnie nawozem, który przez swoje specy czne 

właściwości poprawia zdrowotność i produkcyjność gleb. 

Perlka - korzyści ze stosowania: 

Perlka jest długo działającym nawozem azotowym 

Perlka jest źródłem łatwo przyswajalnego wapnia 

Perlka stabilizuje pH gleby i poprawia jej właściwości 

Perlka jest pożywką dla mikroorganizmów glebowych 

Perlka zwiększa żyzność gleby oraz jej 

właściwości zyczne i chemiczne 

Perlka zmniejsza liczebność chwastów i 

szkodliwych organizmów glebowych (m.in. 

pędraki, drutowce, opuchlaki, kiłę kapusty, 

zgniliznę twardzikową, wertycyliozę, nicienie 

i ślimaki) 

BROSTE S. A. 

ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa 

tel. 022 860 73 25, fax 022 860 73 26 

dzeniem roślin): 300 – 800 

kg/ha (wymieszać z glebą 

na głębokość 5-10 cm) 

• Kapusta, kalafiory i brokuły 

(pogłównie): 400 – 500 

kg/ha 2 tygodnie po sadzeniu 

Opakowania: worki 50 kg 

oraz big-bag 600kg.

Strona 10 

mgr inż. Jerzy Osowski 

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji 

Roślin Radzików 

Zakład Nasiennictwa i Ochrony 

Ziemniaka 

Gdyby przyjąć, że możemy 

osiągnąć 100% 

potencjalnego plonowania 

roślin, to w obecnym 

czasie około 30% tych plonów 

uzyskuje się nie stosując 

zabiegów ochronnych, dalsze 

30% plonów „zyskujemy” 

stosując prawidłową ochronę 

chemiczną, jednak pozostałe 

40% jest z różnych przyczyn 

tracone. 

Uzyskanie wysokich plonów 

dobrej jakości wymaga 

stosowania ochrony chemicznej 

w okresie wegetacji 

z uwzględnieniem dużej 

ilości różnych czynników, 

które związane są zarówno 

ze zwalczanymi patogenami, 

Centrala w Golianach 

Goliany 43 

05-620 Błędów 

tel.: (0-48) 66 80 471, 

(0-48) 66 80 481 

stans, sprawca zarazy ziemniaka 

(fot. 1). Szkodliwość tej 

choroby wynika z niszczenia 

powierzchni asymilacyjnej 

roślin w okresie, kiedy gromadzony 

jest plon. Szybkie 

zmniejszenie powierzchni asymilacyjnej 

rośliny w znacznym 

stopniu ogranicza możliwość 

uzyskania wysokich plonów. 

Według wieloletnich obserwacji 

średnie straty plonu powodowane 

przez zarazę ziemniaka 

w Polsce wynoszą 15- 

30%. Choroba może w sprzyjających 

do swojego rozwoju 

warunkach klimatycznych 

zniszczyć w ciągu jednego 

dnia do 10% powierzchni 

asymilacyjnej rośliny, dopro- 

Oddział w Błoniu 

ul. Bieniewicka 43, 

05-870 Błonie 

tel. (0-22) 725 34 43 

fax. (0-22) 725 45 13 

liwość gromadzenia plonu 

przez roślinę. 

W warunkach klimatycznych 

naszego kraju długość 

prowadzenia ochrony chemicznej 

(w zależności od wczesności 

uprawianej odmiany, 

kierunku jej uprawy i sposobu 

prowadzenia ochrony) 

wynosi 2 do 3 miesięcy. Tak 

długi okres prowadzenia 

ochrony wymagać będzie od 

plantatorów odpowiedniego 

doboru środków ochrony roślin 

(należy uwzględnić fazę 

rozwoju rośliny; sposób działania 

środka w roślinie: systemiczny, 

wgłębny, systemicznowgłębny 

i powierzchniowy; 

dawkę i termin stosowania). 

www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47) 

W ostatnich latach obserwujemy duże zmiany w uprawie ziemniaka. Jedną z najważniejszych jest systematycznie 

malejąca powierzchnia uprawy z 1,7 mln hektarów w latach 90-tych ubiegłego stulecia do 

około 550 tys. ha w roku 2008 (wg IERiGŻ). Zmniejszająca się rokrocznie powierzchnia uprawy ziemniaków 

wymaga od rolników otrzymywania wyższych plonów z hektara, aby pokryć rosnące zapotrzebowanie 

rynku na wysokiej jakości ziemniaki zarówno do bezpośredniej konsumpcji, jak i do przetwórstwa. 

Merpan 500 SC - skuteczny 

fungicyd do zwalczania zarazy 

ziemniaka 

Rys. 1 Skuteczność wybranych fungicydów w ograniczaniu rozwoju zarazy ziemniaka 

(średnia z dwóch miejscowości). 

100,0 

80,0 

60,0 

40,0 

20,0 

0,0 

% 

jak i z samą rośliną ziemniaka. 

Najgroźniejszym patogenem 

roślin ziemniaka w okresie wegetacji 

jest Phytophthora infe- 

n kontrola n BRAVO 500 SC n DITHANEM 45 n MERPAN 500 SC 

% zniszczenia skuteczność w porównaniu do 

kontroli 

wadzając w krótkim czasie do 

zatrzymania możliwości gromadzenia 

plonu - zniszczenie 

ponad 50% powierzchni asymilacyjnej 

zatrzymuje moż- 

Oddział w Warce 

ul.Kolejowa 16 

05-660 Warka 

tel. 048 667 05 40 

fax. 48 667 05 41 

www.agrosimex.pl 

W roku obecnym do listy 

środków zarejestrowanych do 

zwalczania zarazy ziemniaka 

wprowadzono nowy fungicyd 

o nazwie Merpan 500 SC. Jest 

Objawy porażenia i zarodnikowania zarazy ziemniaka. 

to środek grzybobójczy dostępny 

jako koncentrat w formie 

stężonej zawiesiny do rozcieńczania 

wodą. Formulacja 

ta pozwala na szybkie i bezpieczniejsze 

(w odróżnieniu 

od formy proszkowej) sporządzanie 

cieczy roboczej. Merpan 

500 SC jest fungicydem, 

który w 1 litrze zawiera 500 

g kaptanu, substancji aktywnej 

z grupy ftalimidów. Jest to 

związek praktycznie nieszkodliwy 

dla pszczół, nieprzenikający 

do wód gruntowych i 

szybko rozkładający się w środowisku. 

Merpan 500 SC jest fungicydem 

o działaniu powierzchniowym 

(kontaktowym). Może 

być z powodzeniem wykorzystywany 

w różnych systemach 

ochrony (uproszczony, intensywny 

i zrównoważony) roślin 

ziemniaka przed zarazą. 

Ze względu na powierzchniowy 

sposób działania substancji 

aktywnej (kaptan) fungicyd 

ten może być stosowany 

do najwcześniejszych profilaktycznych 

zabiegów ochronnych 

(kiedy rośliny ziemniaka nie 

Nazwa handlowa Dawka na 1 ha 

weszły jeszcze w fazę intensywnego 

rozwoju masy liści i łodyg 

a istnieje duże ryzyko wstąpienia 

infekcji zarazowych) oraz 

do zabiegów kolejnych, kiedy 

rośliny zakończyły już intensywny 

rozwój części nadziemnej 

i rozpoczęły gromadzenie 

plonu bulw pod krzakiem. 

Badania prowadzone w 

Zakładzie Nasiennictwa i 

Ochrony Ziemniaka w Boninie 

(rys. 1) potwierdzają wysoką 

skuteczność fungicydu 

Merpan 500 SC w ograniczaniu 

rozwoju zarazy ziemniaka 

(zniszczenie powierzchni asymilacyjnej 

na poziomie fungicydów 

porównawczych). 

Zahamowanie zniszczenia 

powierzchni asymilacyjnej 

pozwoliło na wydłużenie 

okresu gromadzenia plonu i 

korzystnie wpłynęło na jego 

wielkość i jakość (tab. 1). Po 

zastosowaniu fungicydu Merpan 

500 SC uzyskano wzrost 

plonu ogólnego o około 15% 

w porównaniu do kombinacji 

bez ochrony chemicznej oraz 

stwierdzono istotnie niższe w 

porównaniu do wariantu kon- 

Tabela 1. Wpływ wybranych fungicydów na plon ogólny oraz porażenie bulw zarazą 

(średnia z dwóch miejscowości). 

Plon ogólny 

t/ha 

Wzrost plonu w porównaniu 

do kontroli % 

trolnego porażenie bulw zarazą. 

Fungicyd Merpan 500 SC należy 

stosować tak jak inne fungicydy 

o działaniu powierzchniowym 

w odstępach, co 7-10 

dni. Rekomendowaną dawkę 

3,0 l na hektar rozcieńczamy w 

200 – 400 litrach wody. Dawkę 

wody dostosowujemy do stopnia 

rozwinięcia naci roślin 

ziemniaka. Do zabiegów profilaktycznych 

stosowanych na 

początku okresu wegetacji możemy 

stosować niższą dawkę 

wody, w okresie pełnego rozwoju 

naci ziemniaczanej lub 

większej presji infekcyjnej zarazy 

należy stosować wyższą 

dawkę wody. 

Ważnym, jednak często 

pomijanym, elementem 

ochrony chemicznej jest jakość 

wykonanego zabiegu nalistnego. 

Najwyższą skuteczność 

można uzyskać stosując 

zabiegi ochronne wieczorem, 

gdy temperatura powietrza nie 

przekracza 20 O C oraz w warunkach 

bezwietrznych lub, 

gdy siła wiatru nie przekracza 

4-5 m/s. n 

Porażenie bulw 

zarazą % 

Kontrola - 38,3 - 15,2 

Bravo 500 SC 2,0 l 39,7 4,8 5,3 

Dithane M-45 80 WP 2,0 kg 44,7 16,3 6,3 

Merpan 500 SC 3,0 l 44,2 14,6 6,7

Nr 07/ 008 (47) 

Dr. inż. Tomasz Erlichowski 

IHAR Radzików 


Ziemniaka w Boninie 

Do najważniejszych 

i najliczniejszych 

szkodników ziemniaka 

w okresie lata zaliczamy 

stonkę ziemniaczaną 

Leptinotarsa decemlineta Say. 

Mimo, iż ten ekspansyjny 

szkodnik pojawił na terenie 

Polski już w 1945 roku na 

granicy zachodniej, przybywając 

z zachodu, długo był 

uważany przez propagandę 

Insektycyd Dawka na 

ha 

Decis 2,5 EC 0,3 l 

stosowane nalistnie 

komunistyczną jako dywersant 

„amerykański”. Mimo, 

iż stonka faktycznie przybyła 

do Europy (Francji) z 

Ameryki Płn. drogą morską 

z transportem ziemniaków 

na początku XX w., migrowała 

po kontynencie w sposób 

naturalny, zaczęła swój 

szybki „pochód na wschód” 

i z powodzeniem zasiedla coraz 

to nowe tereny Europy. 

Tabela 2. 

Preparaty zalecane do zwalczania rolnic w ziemniakach 

* 

Decis TB 0,3 

Fastac 100 EC 0,15 

Karate 025 EC 0,3-0,4 l 

Karate Zeon 050 CS 0,15-0,18 

Karate Zeon 100 CS 0,08 

Patriot 2,5 EC 0,3 l 

Ripcord Super 050 EC 0,3 l 

Termin stosowania 

występowanie młodych gąsienic na 

roślinach w sezonie wegetacyjnym, zabieg 

nalistny najlepiej późno wieczorny 

insektycydy granulowane 

Basudin 10 GR 40-60 kg stosować przed sadzeniem na powierzchni 

pola, wymieszać z 10-20 cm warstwą gleby 

Diazinon 10 GR 40-60 kg 

Diafuran 5 GR 20 kg 

*-wg zaleceń ochrony roślin i www.minrol.gov.pl 

(ochrona roślin) 

Obecnie nie jest tylko spotykana 

w Wielkiej Brytanii 

(obiekt kwarantannowy i bariera 

morska) i na północy 

Skandynawii oraz w Islandii. 

Niepowodzenia w walce ze 

stonką na początku lat 50. 

związane były głównie ze 

źle prowadzoną jednostajną 

ochroną (DDT, HCH) na 

które to substancje szybko się 

uodporniła. Następnym problemem 

jest duże rozdrobnienie 

areałów ziemniaka 

w naszym kraju, nie tylko 

w małych niechronionych 

plantacjach, ale też ogrodach 

działkowych, na których bez 

kontroli rozmnaża się ona, 

dając początek następnym 

pokoleniom. 

Stonka bardzo dobrze adaptuje 

się do zaistniałych warunków, 

jest bardzo płodna 

(lubi ciepłą i suchą pogodę) 

i posiada sprawne mechanizmy 

detoksykacji i uodparniania 

się na stosowane 

środki ochrony. To czyni ją 

bardzo plastyczną w środowisku 

upraw ziemniaka. 

Zwalczanie stonki ziemniaczanej 

wykonujemy na plantacji 

zgodnie z sygnalizacją i 

progami zagrożenia, pierwsze 

zabiegi wykonujemy gdy wylęgają 

się młode larwy L 1 - L 2 . 

Następne zabiegi trzeba powtarzać, 

gdy wylęgają się następne 

larwy z jaj. W nowoczesnej 

technologii ochrony 

ziemniaka najkorzystniej zaprawić 

bulwy w czasie sadzenia 

zaprawą insektycydowofungicydową 

Prestige 290 FS 

lub Prestige Forte 370 FS. 

Składnik czynny - insektycyd 

systemiczny (imidachlopryd)- 

krąży w młodej roślinie 

przez 12 tygodni, zabezpieczając 

ją przed stonką i innymi 

szkodnikami. Jeśli nie 

zaprawiamy bulw pozostają 

nam zabiegi nalistne środkami 

podanymi w tab. 1. 

W latach ciepłych dotkliwe 

szkody mogą wyrządzić Rolnice 

należą do rzędu motyli 

(Lepidoptera), z podrodziny 

Agrotinae. Są ważnymi 

szkodnikami wielożernymi, 

łącznie z drutowcami (Elateridae) 

oraz pędrakami (Melonthinae) 

podgryzają młode 

bulwy w glebie. Największe 

znaczenie gospodarcze mają 

gąsienice starszego pokolenia 

- barwy szarozielonej, które 

żyją pod ziemią i uszkadzają 

w znacznym stopniu bulwy 

ziemniaka tworząc w nich 

nieregularne wżery. Wżery 

i korytarze w bulwach ziemniaka 

są większej średnicy niż 

www.wrp.pl 

Strona 11 

Zagrożenie szkodnikami w uprawach rolniczych jest z roku na rok coraz większe. Przyczyniają się do 

tego specyficzne warunki ekonomiczne (duże rozdrobnienie areału) i ciepłe zimy, które nie powodują 

naturalnego ograniczenia populacji szkodników. Wraz z ociepleniem klimatu zaczynają także przenikać 

i migrować do nas szkodniki, które wcześniej nie były u nas obserwowane. 

Zwalczanie szkodników letnich ziemniaka 

Tabela 1 

Preparaty zalecane do zwalczania stonki w ziemniakach 

* 

Insektycyd Dawka na ha Termin stosowania 

stosowane nalistnie 

Pyretroidy występowanie młodych larw na 

roślinach w sezonie wegetacyjnym, 

zabieg nalistny, temp. powietrza do 

20 0 Ammo 250 EC 0,1 l 

Bulldock 025 EC 0,2 – 0,3 l 

C 

Cyperkil Super 25 EC 0,1 l 

Decis 2,5 EC 0,3 l 

Decis TB 0,3 

Fastac 100 EC 0,15 

Fury 100 EW 0,15- 0,2 l 

Karate 025 EC 0,3-0,4 l 

Karate Zeon 050 CS 0,15-0,18 

Rapid 060 CS 0,08 l 

Patriot 100 EC 0,05 l 

Sumi-Alpha 050 EC 0,2 – 0,25 l 

Sherpa 100 EC 0,3 l 

Neonikotynoidy 

Apacz 50 WG 40 g 

Actara 25 WG 80 g 

Calypso 480 S.C. 75 ml 

Mospilan 20 SP 80 g 

ProAgro 100 SL 100 ml 

Mieszaniny 

Nurelle 550 EC 0,6 l 

Enduro 258 EC 0,4 l 

Pochodne 

benzoilomocznika 

Nomolt 150 SC 0,25 l 

insektycydy granulowane 

Neonikotynoidy, zabieg nalistny, 

zakres temperatur dowolny 

Diafuran 5 GR 20 kg stosować rzędowo w czasie sadzenia 

z aplikatora montowanego na 

sadzarce 

*-wg zaleceń ochrony roślin i www.minrol.gov.pl 

(ochrona roślin) 

powodowane przez drutowce. 

Ochrona plantacji ziemniaka 

przed szkodnikami wielożernymi 

stanowi obecnie jeden 

z najważniejszych do rozwiązania 

problemów. Wpływ na 

liczniejsze występowanie rolnic 

miały przede wszystkim 

sprzyjające warunki pogodowe 

(ciepłe wiosny i letnie 

upały), jak i gradacja wzrostowa 

szkodnika związana z 

ociepleniem klimatu. 

Najbardziej szkodliwymi 

gatunkami w ziemniaku są: 

rolnica zbożówka – Agrotis 

segetum Schiff., rolnica czopówka 

– Agrotis exclamationis 

L. i rolnica gwoździówka 

– Agrotis ypsilon Rott. 

Owad dorosły rolnicy, to 

motyl o grubym, włochatym 

ciele, który nie ma znaczenia 

jako szkodnik. Zabarwienie 

motyli jest przeważnie szarobrunatne, 

skrzydła w spoczynku 

złożone są daszkowato. 

Motyle prowadzą nocną 

aktywność i nie są zauważane 

w ciągu dnia. Samice są jednak 

bardzo płodne i składają 

do 2000 jaj u nasady roślin. 

Dlatego szkodnik w krótkim 

czasie może namnożyć się na 

niespotykaną dotychczas skalę 

i powodować poważne straty 

plonu bulw. W maju/czerwcu 

2008 wystąpiło duże zagrożenie 

przez motyle składające 

jaja w rejonie Pomorza i centrum 

kraju, odławiano je tam 

licznie do trójkątnych pułapek 

feromonowych (sygnalizacja). 

Cechą charakterystyczną 

masowych pojawów 

rolnic (Agrotinae) jest ich cykliczność 

i zasięg lokalny oraz 

występowanie co kilka lat. 

Większość masowych pojawów 

jest wynikiem migracji 

motyli i korzystnych warunków 

meteorologicznych dla 

Niepowodzenia w walce ze stonką na początku 

lat 50. związane były głównie ze źle prowadzoną 

jednostajną ochroną (DDT, HCH) na które to substancje 

szybko się uodporniła. 

rozwoju nowego pokolenia 

szkodnika. Chemiczne zwalczanie 

szkodnika przez zabiegi 

nalistnego opryskiwania jest 

skuteczne tylko w pierwszym 

okresie rozwoju młodej gąsienicy, 

tj. kiedy żerują one jeszcze 

na częściach nadziemnych 

w nocy. Termin ten w praktyce 

jest trudny do ustalenia. 

Pokrywa się on zwykle z rutynowo 

wykonywanymi zabiegami 

zwalczania larw stonki 

ziemniaczanej. Aktualnym 

problemem jest także dobór 

środków chemicznych, gdyż 

dostępne i zarejestrowane insektycydy 

z grupy perytroidów 

(np. Decis, Karate, Fastac, Alfamor 

i inne) podane w tabeli 

2, bardzo słabo działają w czasie 

letnich upałów i podwyższonej 

temperatury powyżej 

20 0 C. Bardzo często istnieją 

jednak odstępstwa i zabieg na 

stonkę ziemniaczaną niekoniecznie 

musi zwalczać rolnice 

(Agrotinae), gdyż starsze gąsienice 

w okresie dnia przebywają 

już tylko w ziemi niszcząc 

bulwy. Tylko nocą wychodzą 

na powierzchnię gleby i pod- 

gryzają nasadę roślin. Celowym 

byłoby wykonywanie 

tych zabiegów ochrony w godzinach 

wieczornych lub nocnych, 

gdyż dodatkowo możemy 

w ten sposób zwalczyć 

gąsienice starsze. U większości 

gatunków rolnic jest 1 pokolenie 

rocznie, choć w ciepłychpołudniowo-wschodnich 

rejonach mogą być 2 pokolenia. 

Gąsienice żyją w glebie. Z 

tego powodu, w celu prognozowania, 

już na wiosnę 

można wykonać analizę 

gleby na obecność gąsienic 

(taka sama jak w przypadku 

drutowców). Wykonujemy 

32 dołki na 1 ha (25 x 25 

cm; głębokości 30 cm) po 

przekątnej pola i liczymy 

obecne tam szkodniki. W 

uprawie ziemniaka próg 

szkodliwości rolnic to 6 

sztuk gąsienic na 1 m 2 powierzchni. 

Agrotechniczne zwalczanie 

rolnic polega, podobnie jak 

w przypadku drutowców, na: 

częstym spulchnianiu gleby i 

zwalczaniu chwastów. n

Strona 1 

Jerzy Osowski 

Instytut Hodowli 

i Aklimatyzacji Roślin - Radzików 


Ziemniaka 

Epoka ziemniaka ogólnoużytkowego(wykorzystanie 

w zależności 

od koniunktury na jadalne, paszę, 

czy jako surowiec do produkcji 

spirytusu) odeszła w zapomnienie. 

Obecnie możemy 

zauważyć wzrost uprawy ziemniaków 

z przeznaczeniem na 

przetwory ziemniaczane (w 

2006 roku 2,5-krotny wzrost 

spożycia produktów przetworzonych 

na 1 mieszkańca w porównaniu 

do 1996 roku). 

Wzrost zainteresowania rynkiem 

ziemniaków świeżych i 

mytych oraz półprzetworzonych 

zmusza producentów do 

szukania nowych odmian odpowiadających 

tym kierunkom 

zainteresowania konsumentów. 

Konsekwencją tego 

jest także rosnące znaczenie 

chorób skórki (rizoktonioza, 

parch zwykły i srebrzysty). 

Dla doradców rolnych 

takie gospodarstwa 

są za duże, 

dla firm chemicznych – za 

małe. Dlatego Syngenta organizuje 

spotkania warsztatowe 

oraz Regionalne Dni 

Pola - od trzech lat pod hasłem 

„Wielkie manewry polowe”. 

Zaprasza na nie przede 

wszystkim rolników gospodarujących 

na 50-200 ha. W 

tym roku od maja do końca 

lipca w całym kraju zaplanowano 

ponad 200 takich spotkań 

(w tym 10 RDP), w których 

weźmie udział 14 tys. 

gości. 

Jedno z nich – w gospodarstwie 

Tadeusza Michalczyka 

w Rogóźnie Zamku (kujawsko-pomorskie) 

– odbyło się 

24 i 25 czerwca. Syngenta pokazała 

farmerom nowości, 

z których tylko Colzor Trio 

– przedwschodowy herbicyd 

stosowany w rzepaku, 

jest już zarejestrowany (od 

jesieni 2007 r.) i znany rolnikom. 

Preparat zwalcza 

przede wszystkim chwasty 

dwuliścienne – 25 najpopularniejszych 

gatunków, natomiast 

jednoliścienne tylko 

osłabia. – Trzeba więc dodatkowo 

zastosować Fusilade – 

Na tym tle nowego znaczenia 

nabiera także inna choroba 

skórki – antraknoza ziemniaka. 

Pierwsze doniesienia na temat 

wystąpienia choroby na roślinach 

ziemniaka i pomidora 

pochodzą z pierwszej połowy 

XIX-tego wieku a dokładnie 

została opisana przez Diksona 

w roku 1926. Sprawcą choroby 

jest grzyb Colletotrichum coccodes. 

Objawy choroby można 

zauważyć na wszystkich podziemnych 

częściach roślin 

ziemniaka (korzenie, stolony, 

bulwy), podstawie łodygi i liściach. 

Straty wywołane rozwojem 

antraknozy na plantacjach 

ziemniaka mogą w zależności 

od stopnia nasilenia 

choroby wynosić od 30% do 

ponad 70% plonu. 

Objawy chorobowe na częściach 

nadziemnych są trudne 

do rozpoznania, i często mogą 

Właściciele gospodarstw obejmujących od 50 

do 200 hektarów są zaniedbywani przez ośrodki 

doradztwa rolniczego i przez firmy chemiczne 

– uważa Zenon Smyk, przedstawiciel koncernu 

Syngenta Crop Protection. 

Wielkie manewry polowe 

Gośćmi Wielkich Manewrów Polowych w Rogóźnie 

Zamku byli też rolnicy z Białorusi. Po poletkach oprowadzał 

ich Łukasz Wawrzyniak (drugi z prawej). 

radzi Łukasz Wawrzyniak z 

Syngenty. 

Preparaty czekające na rejestrację 

to: fungicyd Revus, 

regulator wzrostu Toprex 

oraz herbicyd Lumax. 

Revus stosowany będzie 

na plantacjach ziemniaków 

przeciwko zarazie ziemniaczanej. 

Producent reklamuje 

preparat jako niezwykle odporny 

na deszcz. – Woda 

spływa po nim jak po kaczce 

– przekonuje Jarosław Rawski, 

zachwalając technologię 

LOK+FLO, dzięki której pre- 

być mylone z objawami wywoływanymi 

przez innych 

sprawców (Verticilliun dahlie 

lub Fusarium), powodujących 

hamowanie rozwoju roślin, 

ich przedwczesne starzenie 

się i w końcowym efekcie 

zamieranie. 

Zmiany chorobowe rozpoczynają 

się od wierzchołka rośliny, 

liście powoli żółkną, zwijają 

się, więdną i stopniowo zamierają. 

Łodygi roślin porażonych 

antraknozą po zaschnięciu 

liści długo jeszcze zachowują 

swoją naturalną barwę 

lub brązowieją a później usychają. 

Na podstawie łodygi, 

korzeniach i stolonach rozwija 

się suchy proces gnilny. 

Kora na tych częściach roślin 

gnije, pęka, łuszczy się i łatwo 

oddziela się od drewna (foto). 

W skutek zniszczenia korzeni 

chore łodygi łatwo można 

parat „przykleja się” do liścia. 

Jeśli deszcz spadnie nie wcześniej 

niż godzinę po zabiegu 

– pole jest dokładnie chronione 

przed zarazą. 

Syngenta pokazała też poletka 

doświadczalne rzepaku 

po zastosowaniu regulatora 

wzrostu i rozwoju Toprex 

(który jest też fungicydem) 

oraz kukurydzy po zastosowaniu 

herbicydu Lumax - 

przed i wcześnie powschodowego, 

zwalczającego chwasty 

jedno- i dwuliścienne. 

(łaszcz) 

www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47) 

W Polsce, w ostatnich latach obserwujemy ogromne zmiany zarówno w wielkości powierzchni, jak 

i kierunkach uprawy ziemniaków. Od początku lat dziewięćdziesiątych następuje stały spadek powierzchni 

uprawy ziemniaków o ponad 1,1 mln ha w porównaniu z rokiem 2007 ( ok. 600 tys. ha). 

Zmiany te obejmują także kierunki uprawy ziemniaków oraz ich przeznaczenie. 

Antraknoza – rosnące zagrożenie 


Objawy antraknozy na łodydze. 

wyciągnąć z gleby. Na porażonej 

warstwie drewna, często 

barwy jasnofioletowej występują 

liczne czarne mikrosklerocja 

(forma przetrwalnikowa, 

która pozwala na przetrwanie 

niekorzystnych warunków 

np. susza, zima) - objaw 

charakterystyczny dla antraknozy. 

Uszkodzenia występujące 

w początkowej fazie na 

podziemnych częściach łodyg 

i stolonów mogą być czasami 

mylnie porównywane do innych 

chorób, na przykład rizoktoniozy. 

Innym, często spotykanym 

w okresie zbiorów, objawem 

choroby są bulwy z przylegającymi 

do nich kawałkami wysuszonych 

stolonów pokrytych 

sklerocjami lub bez nich. 

Wynikiem rozwoju infekcji 

C. coccodes na bulwach jest 

tworzenie się na powierzchni 

srebrzystej barwy uszkodzeń 

charakteryzujących się występowaniem 

czarnych mikrosklerocjów. 

Niekiedy w części 

przystolonowej są obserwowane 

brązowej barwy uszkodzenia, 

które są słabo odgraniczone 

od zdrowej tkanki - w 

przeciwieństwie do parcha srebrzystego, 

gdzie nekrozy są wyraźnie 

odgraniczone od zdrowej 

tkanki. Aby móc zidentyfikować 

te dwie choroby konieczne 

jest skorzystanie z mikroskopu 

lub szkła powiększającego 

w celu zauważenia charakterystycznych 

dla antraknozy 

czarnych mikrosklerocjów 

(przypominają swoim 

wyglądem główki od szpilki) 

lub w przypadku parcha srebrzystego 

konidioforów Helminthosporium 

solani. Bulwy 

porażonych roślin tracą turgor, 

stają się gumowate i pomarszczone. 

Na bulwach takich 

dochodzi do utraty wagi 

podczas okresu przechowywania 

(przy infekcji obejmującej 

około 60% powierzchni 

skórki bulwy po okresie 18 tygodni 

przechowywania następuje 

utrata 10% wagi). Takie 

bulwy wykorzystywane do sadzenia 

dają duży procent nitkowatych 

kiełków. 

Grzyb zimuje w postaci mikrosklerocjów 

na powierzchni 

bulw, resztkach roślin i w glebie. 

Najnowsze badania przeprowadzone 

w Wielkiej Brytanii 

wykazały, że sklerocja 

mogą przetrwać w glebie od 

8 do 13 lat i po tym okresie są 

zdolne do zakażania. 

Występowaniu i rozwojowi 

choroby sprzyja szereg czynników, 

do których zaliczyć 

możemy: 

• Zmiany klimatu (postępujące 

ocieplenie); 

• Temperaturę – najkorzystniejsza 

do rozwoju choroby 

wynosi od 25 do 

31 0 C; 

• Uprawa ziemniaków na 

glebach lekkich, piaszczystych 

o nieuregulowanych 

warunkach wilgotnościowych; 

• Stan nasycenia gleby wilgocią 

w momencie zwierania 

się roślin w rzędach 

oraz wyższe temperatury 

w późniejszym okresie wegetacji. 

Zwalczanie antraknozy, tak 

jak innych chorób ziemniaka, 

opiera się przede wszystkim 

na wykorzystaniu metod 

agrotechnicznych i stosowaniu 

chemicznych środków 

ochrony roślin. Do najważniejszych 

zabiegów agrotechnicznych 

zaliczyć możemy: 

• Zdrowy, kwalifikowany 

materiał sadzeniakowy; 

• Odpowiednio dobrany płodozmian, 

rośliny ziemniaka 

powinny przychodzić na to 

samo pole, po co najmniej 

3-4- letniej przerwie; 

• Stosowanie tzw. biofumigantów 

- uprawa jako 

przedplonów nawozów zielonych 

np. gorczyca indyjska; 

• Wybór właściwego stanowiska 

pod uprawę, gleba 

o uregulowanych stosunkach 

wodno-powietrznych, 

niezbyt ciężka i niemająca 

skłonności do zaskorupiania 

się; 

• Utrzymanie właściwej 

agrotechniki gleby, orka zimowa 

na głębokość co najmniej 

30 cm; 

• Dokładnie wykonane zabiegi 

pielęgnacyjne (duże 

znaczenie obsypywania redlin). 

Ochrona chemiczna obejmuje: 

• Zwalczanie chwastów a 

zwłaszcza tych będących 

gospodarzami pośrednimi: 

psianka czarna, komosa 

biała, tasznik pospolity, 

rdest ptasi i bieluń dziędzierzawa. 

Specjaliści amerykańscy 

zalecają zwalczanie 

chwastów już 12 miesięcy 

przed uprawianiem ziemniaków 

na danym polu, w 

trakcie ich uprawy i 12 miesięcy 

po. 

• Zaprawianie bulw przed sadzeniem 

(należy pamiętać 

o oczyszczeniu bulw z nadmiaru 

gleby tak, aby środek 

mógł dokładnie pokryć 

bulwę); 

• Fumigacja gleby (jest to 

jednak zabieg kosztowny i 

nie zawsze daje gwarancję 

skuteczności); 

• Zabiegi nalistne od momentu 

zwierania się roślin 

w rzędach; 

• Desykacja naci i zbiór bulw 

po osiągnięciu dojrzałości 

technologicznej tak szybko 

jak to jest możliwe. 

Ostatnim, ale również ważnym 

elementem zwalczania antraknozy 

jest właściwe przygotowanie 

bulw do okresu przechowywania. 

Dużego znaczenia 

nabiera tutaj odparowanie 

nadmiaru wilgotności w bulwach 

a szczególnie wysuszenie 

skórki bulw. Okres wysuszania 

bulw staje się szczególnie 

efektywny w redukcji poziomu 

choroby podczas przechowywania, 

kiedy bulwy zbierane 

w wilgotnych warunkach 

są ubłocone składowane do 

przechowalni. n

Nr 07/ 008 (47) 

Termoregulacja u ptaków 

oraz ciepłota ciała, 

regulowane są głównie 

przez skórę, gdyż w obrębie 

głębszych warstw naskórka 

znajdują się zakończenia nerwów 

czuciowych reagujące na 

zmiany temperatury otoczenia. 

Cechą charakterystyczną 

skóry ptaków jest brak gruczołów 

potowych. Ptaki mogą jedynie 

tracić ciepło, ziejąc (dysząc). 

Dla każdego zwierzęcia, w 

tym i dla drobiu istnieje charakterystyczna 

temperatura 

otoczenia, która nie pobudza 

ustroju do zwiększonej przemiany 

materii. Temperaturę 

tę określa się mianem tzw. 

strefy obojętnej. I tak, temperatura 

optymalna dla kurcząt 

w pierwszych dniach życia 

wynosi pod sztuczną kwoką 

30-35 o C, a w pomieszczeniu 

mniej o 6-10 o C. Umożliwia to 

ptakom okresowe chłodzenie 

ciała. W ciągu następnych 3- 

4 tygodni, wraz ze wzrostem 

masy ciała maleje zapotrzebowanie 

kurcząt na ciepło. Dlatego 

pod sztuczną kwoką obniża 

się temperaturę do 25 o C, 

Tekst reklamowy 

a w pomieszczeniu do 20 o C. 

Optymalna temperatura dla 

dorosłych kur wynosi 18-20 o 

C, zaś kaczek i gęsi 8-12 o C. 

Tylko indyki i kaczki piżmowe 

wymagają wyższej temperatury 

w czasie wychowu i chowu. 

W celu ograniczenia niekorzystnych 

skutków przegrzania 

drobiu należy zapewnić ptakom 

dostęp do wody o temperaturze 

10-12 o C, ewentualnie 

z dodatkiem witaminy C (1 

gram na litr wody). Zapotrzebowanie 

wody w optymalnych 

warunkach wynosi 2 ml/ gram 

paszy. Zużycie wody zwiększa 

się o 7% na każdy 1 o C powyżej 

temperatury 18 o C. Spożycie 

wody jest u kurcząt 2 razy 

większe niż paszy, a u kur 1,6- 

1,8 razy większe. 

Aby zabezpieczyć drób przed 

niekorzystnym wpływem upałów, 

należy zwiększyć w paszy 

ilość białka ogólnego, energii 

metabolicznej, witamin i 

składników mineralnych. W 

celu zyskania równowagi kwasowo-zasadowej 

konieczne jest 

wzbogacenie dawki pokarmowej 

przede wszystkim w sód, 

potas i chlor. 

W celu ograniczenia działania 

stresu termicznego na 

ptaki, paszę najlepiej podawać 

w nocy, kiedy jest chłodniej. 

W oddzielnych karmidełkach 

warto podawać mieszankę 

mineralną, zawierającą 

kredę, mieszankę MM-D 

oraz żwirek w proporcji objętościowej 

1:2:4. Można też, w 

celu pobudzenia ptaków do 

większego pobierania w czasie 

upałów paszy i wody, zwiększyć 

moc światła do 5 watów na 

metr kwadratowy oraz długość 

dnia świetlnego, nawet do 23 

godzin na dobę. W przypadku 

kurcząt brojlerów warto rozważyć 

zmniejszenie obsady ptaków 

na jednostce powierzchni 

do 17 sztuk na metr kwadratowy 

podłogi. 

W czasie upałów należy 

zwracać baczną uwagę na wentylację 

pomieszczeń dla drobiu, 

zapewniając ruch powietrza 

nawet do 2 metrów na sekundę. 

W nocy intensywność 

wentylacji można zwiększyć w 

porównaniu do dnia. Zwiększenie 

szybkości ruchu powietrza 

o każde 0,1 metra na se- 

www.wrp.pl 

Selko® TMR - sposób na upalne dni 

TMR to najpopularniejszy system żywienia krów o 

wysokim potencjale produkcyjnym. 

Selko TMR należy bezpośrednio w odmierzonej ilości 

dodać do zawartości wozu paszowego i dokładnie mieszać 

przez min. 3 minuty. 

Problem zagrzewania się 

pasz nabiera szczególnego 

znaczenia przy 

żywieniu bydła dawkami TMR 

zwłaszcza, jeśli TMR jest zadawany 

tylko raz na dobę. W takiej 

sytuacji wzrost temperatury 

w TMR w ciągu dnia prowadzi 

nie tylko do strat paszy 

objętościowej, ale także strat 

drogich pasz treściwych zawartych 

w TMR (śruty białkowe, 

zbożowe, itp.) oraz dodatków 

witaminowo-mineralnych. Zagrzewanie 

się TMR zmienia 

nie tylko temperaturę paszy i 

jej smak, ale również zaburza 

równowagę mikrobiologiczną 

pasz prowadząc do szybkiego 

rozwoju drożdży i pleśni. Nawet 

konserwowane kiszonki 

wprowadzane do TMR zawierają 

dużo drożdży oraz Enetrobacterii, 

które po wymieszaniu 

w TMR-rze z innymi składnikami 

paszy uzyskują nagle zdecydowanie 

lepsze warunki do 

szybszego rozwoju. W TMR 

przy wzrastającej temperaturze 

i dobrej wilgotności rozwijają 

się one szybko ograni- 

czając wartość pokarmową paszy. 

Drożdże w pierwszej kolejności 

zużywają łatwo strawną 

skrobię, którą krowy mogłyby 

lepiej wykorzystać na produkcję 

mleka i białka w mleku. W 

efekcie w zagrzanym TMR-e 

dochodzi do spadku zawartości 

węglowodanów (nawet do 

40% w ciągu 24 godz.), obniżenia 

strawności białka (reakcja 

Maillarda) oraz utraty SM. 

Także zapach i smak TMR 

zmienia się negatywnie, wpływając 

na ograniczenie pobrania 

pasz przez bydło. W ciągu 

5-6 godzin w TMR z dodatkiem 

skrobi, po wymieszaniu 

wszystkich składników, temperatura 

dawki wzrasta od 10 do 

15 0 C, zwłaszcza przy wysokich 

temperaturach zewnętrznych 

> 20 0 C. Taki proces zagrzewania 

się dawki TMR dla hodowcy 

oznacza zarówno straty 

paszy, jak również straty finansowe 

(koszt nie zjedzonej paszy, 

koszt niższej produkcji 

mleka). 

Firma Trouw Nutrition Polska 

oferuje hodowcom by- 

kundę zmniejsza temperaturę 

ciała drobiu o 1-2 o C. Doskonałym 

sposobem ochładzania 

drobiu jest ruch powietrza 

wywoływany wentylatorem o 

średnicy 1 metra, który ustawia 

się na posadzce przy ścianie 

pomieszczenia. Wentylator 

nachyla się w taki sposób, aby 

skierować ruch powietrza nad 

głowami ptaków. Szybkość ruchu 

powietrza może wynosić 

nawet 3 metry na sekundę. 

W czasie upałów konieczna 

jest właściwa pielęgnacja 

ściółki. Po 21 dniach odchowu 

zwiększa się znacznie temperatura 

ściółki. Z tych względów 

konieczne jest częstsze dościelanie 

nagrzanej powierzchni 

nową warstwą ściółki, która 

będzie izolować ptaki od ciepła 

podłoża. Przy bardzo dużych 

upałach wskazane jest 

zamgławianie pomieszczeń 

zimną wodą. 

Zapewnienie drobiu optymalnej 

temperatury otoczenia 

jest niezmiernie ważne z ekonomicznego 

punktu widzenia. 

Wzrost bowiem temperatury 

powyżej 25 o C o każdy kolejny 

1 o C powoduje u kur nieśnych 

spadek nieśności o 1,5%, zużycie 

paszy także o 1,5%, zaś masy 

ciała 0,3 grama. Przy temperaturze 

otoczenia powyżej 30 o C 

następuje gwałtowne zmniejszenie 

spożycia paszy i produkcji, 

a później w krótkim okresie 

czasu – śmierć ptaków. 

Z przytoczonych faktów wynika, 

że kiedy chcemy dysponować 

dobrze funkcjonującą 

fermą drobiu, pomieszczenia 

inwentarskie muszą odpowiednio 

chronić zwierzęta 

przed bezpośrednim wpły- 

Strona 1 

W hodowli bydła ciągle za mało uwagi poświęca się prawidłowej konserwacji i zabezpieczaniu pasz. 

Ten problem staje się szczególnie dotkliwy dla hodowców bydła w okresie letnim, kiedy to wysokie 

temperatury otoczenia stają się przyczyną zagrzewania się pasz, gorszej żerności krów i w efekcie 

spadku produkcji mleka, co przekłada się na gorsze wyniki finansowe. 

prof. dr hab. Tadeusz Barowicz Utrzymując drób wyłącznie w zamkniętych pomieszczeniach trzeba pamiętać, że sztuczne warunki 

bytowe nigdy nie zastąpią warunków naturalnych, zaś temperatury otoczenia w takim chowie 

(zwłaszcza w upalnych dniach lata) wywierają negatywny wpływ na organizm ptaka, jego zdrowotność, 

tempo wzrostu oraz użytkowość. 

Wentylacja latem - kurniki 

dła skuteczny produkt Selko ® 

TMR zabezpieczający pasze 

TMR nie tylko przed zagrzewaniem, 

ale również utratą 

wartości pokarmowej oraz poprawiający 

smak paszy a tym 

samym żerność zwierząt. 

Zastosowanie 1.5 do 2 kg 

Selko ® TMR na tonę paszy skutecznie 

powstrzymuje procesy 

fermentacji i wzrost temperatury 

TMR. Dawkowanie Selko ® 

TMR uzależnione jest składu 

dawki TMR oraz od temperatury 

zewnętrznej. Przy temperaturach 

otoczenia do 20 

0 C dawka 1,5 kg Selko TMR 

jest optymalna, przy wyższych 

temperaturach zaleca się dawkowanie 

na poziomie 2.0 kg/ 

tonę paszy. Selko TMR należy 

bezpośrednio w odmierzonej 

ilości dodać do zawartości 

wozu paszowego i dokładnie 

mieszać przez min. 3 minuty 

(optymalny czas mieszania 

5 minut). 

Pasze zabezpieczone Selko 

TMR pozostają świeże i 

smaczne przez 24 godziny niezależnie 

od temperatury oto- 

czenia, co w praktyce przekłada 

się na lepszą żerność 

krów. Według opinii hodowców 

krowy pobierają średnio 

o 2 do 4 kg paszy TMR więcej 

przy stosowaniu Selko ® TMR, 

co jest szczególnie istotne w 

upalne wiosenne i letnie dni. 

Częstym dodatkowym skutkiem 

stosowania Selko ® TMR, 

obserwowanym w praktyce, 

jest spadek poziomu komórek 

somatycznych w mleku. 

Selko ® TMR przynosi hodowcom 

bydła wymierne korzyści 

finansowe w postaci mniejszych 

strat paszy, oszczędności 

czasu pracy i oszczędności paliwa 

(przy jednorazowym zadawaniu 

pasz w ciągu dnia). 

Pamiętajmy, że wiosna to początek 

upalnych dni i problemów 

będących skutkiem wysokich 

temperatur. Już dzisiaj 

pomyśl jak uniknąć problemów 

związanych z upalnymi 

dniami. 

Selko ® TMR – teraz bardziej 

niż kiedykolwiek potrzebujesz 

efektywnych 

rozwiązań. n 

Optymalna temperatura dla kurcząt w pierwszych 

dniach życia wynosi pod sztuczną kwoką 30-35 o C, a 

w pomieszczeniu mniej o 6-10 o C. 

wem klimatu zewnętrznego i 

stwarzać optymalny dla produkcji 

jaj lub wzrostu brojlerów 

mikroklimat. Pomieszczenia 

te powinny być zbudowane 

z takich materiałów oraz 

winny w nich być stosowane 

takie technologie, by temperatura 

wewnątrz kurnika nie 

spadała poniżej 10 o C w razie 

obniżenia się temperatury zewnętrznej 

poniżej -15 o C, jak 

również nie wzrastała powyżej 

25 o C podczas upałów spotykanych 

latem. n


prof. dr hab. Tadeusz Barowicz 

Instytut Zootechniki - Państwowy 

Instytut Badawczy, w Krakowie 

Do klasycznie rozumianych 

dodatków 

paszowych należy 

zaliczyć: probiotyki, prebiotyki, 

enzymy paszowe, zakwaszacze, 

substancje aromatyczne 

i smakowe, barwniki, 

konserwanty i detoksykanty, 

lepiszcza do produkcji pasz 

przemysłowych, przeciwutleniacze, 

preparaty deodoryzujące, 

zioła i inne. 

Probiotyki są to najczęściej 

odpowiednio dobrane 

naturalne szczepy bakterii 

jelitowych, które po doustnym 

wprowadzeniu są w 

stanie zasiedlić przewód pokarmowy, 

uniemożliwiając 

tym samym nadmierny rozwój 

mikroorganizmów chorobotwórczych,zapewniając 

lepsze trawienie i optymalne 

wykorzystanie pokarmu. 

Probiotyki mogą zawierać 

jeden lub kilka szczepów 

mikroorganizmów i być 

podawane zwierzęciu w formie 

dodatków mikrobiologicznych, 

pojedynczych lub 

zmieszanych z innymi substancjami. 

Są podawane prosiętom 

doustnie jako proszek 

lub zawiesina, tabletki, granulki 

lub pasty – periodycznie 

lub w sposób ciągły. 

Polski Związek Hodowców 

Bydła Simentalskiego, 

który 

jest współorganizatorem 

imprezy w Rudawce Rymanowskiej 

będzie w roku bieżącym 

gospodarzem posiedzenia 

Zarządu Europejskiej 

Federacji Hodowców Bydła 

Simentalskiego. 

Patronat nad całym przedsięwzięciem 

objęli: Minister 

Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 

Marszałek Województwa 

Podkarpackiego i Wojewoda 

Podkarpacki. W gronie organizatorów 

i współorganizatorów 

znaleźli się: 

• Polski Związek Hodowców 

Bydła Simentalskiego 

z/s w Odrzechowej 

• Okręgowy Związek Hodowców 

Koni w Rzeszowie 

• Podkarpacki Urząd Wojewódzki 

• Urząd Marszałkowski 

Województwa Podkarpackiego 

Większość powszechnie 

używanych probiotyków 

jest produkowanych z bakterii 

kwasu mlekowego. Preparaty 

te muszą być odporne 

na działanie temperatury i ciśnienia 

w procesie granulowania 

oraz wilgotności i ewentualnego 

oddziaływania metali 

ciężkich podczas przechowywania 

gotowych pasz. Czas 

aktywności w paszach i premiksach 

nie może być krótszy 

niż 4 miesiące. Wiele firm 

chcąc przedłużyć okres trwałości 

otoczkuje preparaty, co 

powoduje przedłużenie przeżywalności 

szczepów bakteryjnych 

podczas granulowania. 

Probiotyki dostarcza się 

świniom najczęściej z wodą 

pitną lub jako dodatek do 

paszy pełnoporcjowej lub do 

premiksów. 

Probiotyki zalecane są 

głównie dla zwierząt młodych, 

narażonych na stresy 

oraz na fermach wielkotowarowych. 

U świń obserwuje się 

zmniejszone biegunki, mniejsze 

upadki prosiąt, zwiększoną 

immunostymulację organizmu 

oraz odporność na 

działanie mikotoksyn przez 

ich neutralizację, a przede 

wszystkim szybszy wzrost i 

redakcja 

Pożegnanie wakacji w Rudawce Rymanowskiej 

• Polska Federacja Hodowców 

Bydła i Producentów 

Mleka w Warszawie 

• Instytut Zootechniki 

Państwowy Instytut Badawczy 

w Krakowie 

• Urząd Gminy Rymanów 

• Urząd Gminy Zarszyn 

• Podkarpacka Izba Rolnicza 

w Boguchwale 

• Zakład Doświadczalny 

Instytutu Zootechniki 

PIB Odrzechowa Sp. z 

o.o. 

• Małopolskie Centrum 

Biotechniki Sp. z o.o. w 

Krasnem 

Posiedzenie Zarządu Europejskiej 

Federacji Hodowców 


odbędzie się w dniu 

28 sierpnia 2008 r. w Instytucie 

Zootechniki PIB w Balicach. 

29 sierpnia 2008 r. goście 

przejadą na Podkarpacie, 

gdzie odwiedzą Małopolskie 

Centrum Biotechniki w 

Krasnem oraz kilka podkarpackich 

gospodarstw zajmu- 

Dodatki paszowe, to związki i preparaty, których obecność w paszy zwiększa produkcyjność zwierząt 

lub też pozwala przedłużyć albo poprawić jej użyteczność pokarmową. Najczęściej są to substancje 

dodawane do paszy w celu poprawienia jej jakości lub też osiągnięcia określonych właściwości, 

szczególnie pod względem wyglądu, zapachu, smaku, konsystencji i trwałości oraz ze względów technologicznych, 

żywieniowo-fizjologicznych lub dietetycznych. 

Dodatki paszowe w żywieniu świń 

lepsze wykorzystanie paszy. 

Skuteczność probiotyków w 

żywieniu zwierząt dorosłych 

jest mała lub żadna. 

Prebiotyki to dodatki paszowe 

nie zawierające mikroorganizmów, 

ale substancje 

odżywcze, stymulujące rozwój 

oraz wzrost naturalnej, 

pożytecznej mikroflory jelitowej 

zasiedlającej przewód pokarmowy 

zwierząt oraz tłumiąc 

potencjalnie szkodliwe 

bakterie. Wynikiem działania 

prebiotyków jest stymulacja 

odporności organizmu przez 

zrównoważenie pożytecznej 

mikroflory jelitowej, do zwalczania 

infekcji powodowanych 

przez bakterie chorobotwórcze 

lub będących wynikiem 

szkodliwego wpływu 

produkowanych przez nie 

toksyn. Prebiotyki mogą zawierać 

laktozę, mannozę, laktulozę 

(produkt konwersji 

laktozy), lactitol (pochodna 

laktozy), mannooligosacharydy, 

fruktooligosacharydy, 

wyciągi roślinne (np. z juki). 

Można je stosować łącznie z 

probiotykami jako tzw. synbiotyki. 

Prebiotyki hamują 

wzrost mikroorganizmów patogennych 

i działają stymulująco 

na wzrost poziomu im- 

Już po raz ósmy w Rudawce Rymanowskiej w ostatnich dniach sierpnia spotkają się hodowcy bydła 

simentalskiego i koni huculskich. W roku bieżącym będą to nie tylko hodowcy z kraju, ale z całej Europy. 

jących się hodowlą bydła simentalskiego. 

30 sierpnia 2008 r. cały Zarząd 

Europejskiej Federacji 

Hodowców Bydła Simentalskiego 

weźmie udział w 

Krajowej Wystawie Bydła Simentalskiego 

w Rudawce Rymanowskiej, 

gdzie od godz. 

11.00 zacznie się komisyjna 

ocena koni huculskich i bydła 

simentalskiego. Bydło 

oceniać będzie międzynarodowa 

komisja w składzie: 

- Dr Josef Kučera z Czech – 

prezydent Europejskiej Federacji 


- Ing. Richard Pichler z Austrii 

– były prezydent Europejskiej 

Federacji Bydła Simentalskiego 

- Hugo Valentino – przedstawiciel 

hodowli włoskiej, 

były prezydent Światowej Federacji 

Hodowców Bydła Simentalskiego. 

Organizatorzy spodziewają 

się udziału w wystawie kilkudziesięciu 

hodowców by- 

munoglobin. Są to dodatki w 

pełni bezpieczne dla zdrowia 

zwierząt i ludzi. 

Enzymy paszowe to białka 

katalizujące procesy przemian 

zachodzące w organizmach 

roślin, zwierząt oraz 

mikroorganizmów. Znanych 

jest 2477 enzymów, które ze 

względu na rodzaj katalizowanych 

reakcji zostały zaszeregowane 

do 6 grup: oksydoreduktaz, 

transferaz, hydrolaz, 

liaz, izomeraz oraz ligaz. 

Enzymy trawienne z rodziny 

hydrolaz, rozkładają wielkocząsteczkowe 

związki pokarmowe, 

enzymy proteolityczne 

- rozkładają białko do aminokwasów, 

amylolityczne – rozkładają 

cukry do monosacharydów, 

lipolityczne – rozkładają 

tłuszcze do monoglicerydów 

i kwasów tłuszczowych. 

Ich zadaniem jest wspomaganie 

trawienia przez enzymy 

własne zwierząt lub gdy nie 

są produkowane przez przewód 

pokarmowy zwierząt, 

a więc rozkładają głównie 

składniki włókna pokarmowego 

oraz fitazy rozkładające 

organiczne formy fosforu. 

Enzymy paszowe produkowane 

są na drodze fermentacji 

przez takie mikro- 

dła simentalskiego i koni huculskich 

z całej Polski. Planowany 

jest przyjazd około 60 

koni i około 80 sztuk bydła 

simentalskiego. 

O godz. 14.00 w sobotę 30 

sierpnia uroczystego otwarcia 

wystawy dokona Minister 

Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po 

czym wręczy nagrody dla hodowców 

czempionów i wiceczempionów 

wśród bydła simentalskiego. 

W godzinach 

popołudniowych rozpoczną 

się zmagania zawodników 

w tzw. ścieżce huculskiej 

koni młodych. W niedzielę 

31 sierpnia planowana jest 

ścieżka huculska koni starszych 

oraz niezwykle widowiskowe 

zawody w powożeniu 

zaprzęgami. 

Dopełnieniem oceny zwierząt, 

zawodów i pokazów będzie 

wystawa maszyn i urządzeń 

rolniczych, prezentacja 

ofert przez agencje rolne, 

firmy działające w otoczeniu 

rolnictwa oraz występy 

organizmy jak pleśnie, grzyby 

i bakterie. Korzyści ze stosowania 

enzymów to poprawa 

przyrostów oraz wykorzystania 

paszy, polepszenie strawności 

białka i energii, zmniejszenie 

biegunek oraz poprawa 

warunków zoohigienicznych. 

Stosowanie fitazy pozwala na 

lepsze wykorzystanie zasobów 

fosforu z pasz, co pozwala na 

zmniejszenie dodatku fosforanów 

i ograniczenie ilości 

wydalanego fosforu z kałem. 

W efekcie uzyskuje się obniżenie 

zanieczyszczenia środowiska 

tym pierwiastkiem. 

Nowym zagadnieniem jest 

stosowanie enzymów hydrolizujących 

niestrawne oligosacharydy 

do form prebiotycznych, 

które funkcjonują 

zarówno jako substraty do 

wzrostu korzystnych mikroorganizmów, 

jak i wiążą bakterie 

patogenne. 

Przeciwutleniacze to 

związki, których zadaniem 

jest zapobieganie lub ograniczanie 

efektu utleniania 

tłuszczów i niektórych witamin, 

występujących lub dodanych 

do paszy. Mogą to 

być substancje naturalne (tokoferole, 

flawonoidy) jak też 

syntetyczne. Obecnie do pasz 

zespołów artystycznych polskich, 

słowackich i łemkowskich. 

Impreza, która odbywa 

się nieprzerwanie od ośmiu 

stosuje się EQ, BHA (E 320) 

i BHT (E 321), a najczęściej 

pod nazwą takich preparatów 

jak Rendox lub Endox. Należą 

do preparatów bezpiecznych, 

stosuje się do surowców 

tłuszczowych, witamin, mączek 

zwierzęcych oraz pasz 

natłuszczanych. 

Konserwanty (zakwaszacze) 

i detoksykanty to krótkołańcuchowe 

kwasy organiczne 

lub ich sole dodawane pojedynczo 

lub w postaci mieszanin 

do surowców lub pasz. W 

skład tych preparatów wchodzą 

najczęściej: kwas mlekowy, 

mrówkowy, propionowy, sorbowy, 

cytrynowy i fumarowy. 

Są dostępne w postaci preparatów 

stałych lub płynnych, 

zawierających jeden lub mieszaninę 

kilku kwasów oraz ich 

soli. Zakwaszanie pasz ma na 

celu przede wszystkim obniżenie 

pH treści jelitowej, dzięki 

czemu powstają niekorzystne 

warunki dla rozwoju chorobotwórczej 

flory bakteryjnej. 

Ograniczają one lub zapobiegają 

rozwojowi szkodliwej mikroflory 

bakteryjnej lub grzybów 

w paszach wyprodukowanych 

lub przechowywanych 

w wadliwych warunkach. 

dokończenie na s. 15 

Impreza, która odbywa się nieprzerwanie od ośmiu 

lat promuje bydło simentalskie i konie huculskie, 

promuje Beskid Niski oraz miejscową kulturę. 

lat promuje bydło simentalskie 

i konie huculskie, 

promuje Beskid Niski oraz 

miejscową kulturę – kulturę 

styku trzech granic. n 

W imieniu organizatorów zapraszamy wszystkich w 

dniach 29-31 sierpnia bieżącego roku do Rudawki Rymanowskiej. 

Znajdą tu coś dla siebie zarówno hodowcy 

bydła i koni, jak też osoby niezwiązane z rolnictwem, ale 

wrażliwe na piękno przyrody.

Nr 07/ 008 (47) 

Do klasycznie rozumianych dodatków paszowych należy zaliczyć: probiotyki, 

prebiotyki, enzymy paszowe, zakwaszacze, substancje aromatyczne i smakowe, 

barwniki, konserwanty i detoksykanty, lepiszcza do produkcji pasz przemysłowych, 

przeciwutleniacze, preparaty deodoryzujące, zioła i inne. 

dokończenie ze s. 14 

Konserwanty ponadto korzystnie 

wpływają na procesy 

zachodzące w organizmie 

świni działając stabilizująco 

na mikroflorę przewodu 

pokarmowego przez 

zmianę kwasowości. Obniżeniu 

ulega także poziom toksycznego 

amoniaku i amin 

biogennych w jelicie cienkim, 

przyczyniając się do polepszenia 

wchłanialności białek 

oraz tłuszczów. 

Dodatek zakwaszaczy do 

mieszanek paszowych dla 

prosiąt wywiera podobny 

efekt jak antybiotykowe stymulatory 

wzrostu na poprawę 

trawienia białek i aminokwasów 

w jelicie cienkim oraz absorpcję 

składników mineralnych 

i odżywczych zawartych 

w diecie. Zakwaszacze mogą 

mieć również zastosowanie 

jako dodatki smakowe poprawiające 

smakowitość pasz, 

szczególnie z udziałem takich 

składników jak: poekstrakcyjne 

śruty lub nasiona roślin 

strączkowych. 

Detoksykanty to sorbenty 

takie jak glinokrzemiany, 

kaolin, zeolit, tlenek glunu, 

modernit, bentonit, węgiel 

drzewny i inne. Ich zadaniem 

jest odłączyć mikotoksynę 

od cząstki paszy, zaabsorbować 

ją na swojej powierzchni, 

a następnie wydalić 

z kałem. Stosowanie 

detoksykantów wpływa korzystnie 

na efekty produkcyjne; 

notuje się znacznie 

mniejsze upadki prosiąt, 

lepsze wykorzystanie paszy 

oraz poprawę wskaźników 

reprodukcyjnych loch. Detoksykanty 

i konserwanty 

nie wymagają okresu karencji 

i mogą być skarmiane do 

ostatniego dnia tuczu. Ponadto 

konserwanty wpływają 

dodatnio na stosowanie 

probiotyków, enzymów 

paszowych oraz wykazują 

efekt synergizmu z niektórymi 

przeciwutleniaczami. 

Zioła stanowią alternatywę 

dla stymulatorów wzrostu. 

Zawierają wiele składników 

i substancji biologicznie czynnych 

jak: alkaloidy, glikozydy, 

garbniki, saponiny, olejki eteryczne, 

terpeny, flawonoidy, 

śluzy roślinne, pektyny, kwasy 

organiczne, witaminy i sole 

mineralne. Wszystkie one 

wzmagają wrażenia smakowe 

i pobudzają apetyt, wpływając 

na motorykę jelit, sekrecję soków 

trawiennych. Działać też 

mogą osłonowo, jako regulatory 

przemiany materii, wpływają 

też na jakość produktów 

zwierzęcych, działają przeciwbiegunkowo,antybakteryjnie 

i przeciwzapalnie. Niektóre 

surowce zielarskie wykazują 

działanie anaboliczne, 

antystresowe, wzmacniające i 

niwelujące negatywny wpływ 

substancji przeciwodżywczych. 

Zioła można stosować 

pojedynczo lub w mieszankach, 

świeże lub w postaci 

suszu albo w formie lizawek, 

naparu odwaru czy maceratu. 

Udowodniono, że lepszy 

efekt uzyskuje się stosując 

mieszaninę odpowiednio zestawionych 

ziół dla określonego 

gatunku zwierząt, wieku 

i kierunku produkcji niż przy 

zastosowaniu pojedynczego 

zioła do dawki pokarmowej. 

Zioła wprowadzone do pasz 

dla świń powodują polepszenie 

efektów produkcyjnych, 

zdrowotności oraz poprawę 

walorów dietetycznych i smakowych 

wieprzowiny. 

W żywieniu świń stosuje 

się także preparaty aromatyczno-smakowe 

w celu podwyższenia 

ilości pobieranej 

paszy przez świnie, jak też i 

dla komfortu przebywających 

w chlewni. Lotne substancje 

zawarte w tych dodatkach decydują 

o właściwościach zapachowych, 

a nielotne o smakowych. 

Na rynku znajduje się 

szereg dodatków aromatycznych 

i smakowych, zarówno 

naturalnych jak i syntetycz- 

nych o zapachu, np. malinowym, 

truskawkowym, waniliowym, 

mlekowym, itd. 

Biopleksy mineralne to 

kompleksy organiczne zawierające 

chelatowo związane 

jony metali. W takiej 

postaci są one łatwo pobierane, 

transportowane i 

wchłaniane w przewodzie 

pokarmowym. Wykazują się 

także większą trwałością i 

są zabezpieczone przed niekorzystnym 

działaniem ze 

strony innych składników 

pokarmowych, które mogą 

redukować ich wchłanianie. 

Poza większą biologiczną 

dostępnością, organiczne 

formy są także bardziej bioaktywne. 

Tak więc alternatywą 

dla powszechnie stosowanych 

związków i surowców 

mineralnych stają 

się ich organiczne formy, lepiej 

przyswajane i wykorzystywane 

przez zwierzęta. 

Inne - to specyficzne dodatki 

(substancje) stosowane 

w żywieniu świń których 

celem jest pobudzanie 

do właściwego funkcjonowania 

systemu odpornościowego 

młodego 

zwierzęcia. Można wymienić 

tu specjalnie preparowany 

proszek z jaj, w postaci 

immunizowanych jaj, 

którego podawanie wywiera 

szczególną korzyść 

u prosiąt w okresie odsadzania. 

Innym interesującym 

dodatkiem do pasz 

dla świń może być plazma 

krwi. Suszona plazma, 

oprócz aminokwasów, zawiera 

także immunoglobuliny, 

niezbędne dla prawidłowego 

funkcjonowania 

organizmu prosięcia. Wyciąg 

z juki ogranicza rozwój 

bakterii urolitycznych, 

co w konsekwencji przyczynia 

się do zmniejszenia 

ilości amoniaku i innych 

szkodliwych gazów, 

produkowanych przez świnie. 

n 

www.wrp.pl 

Strona 1


Nowoczesne technologie dostępne w chwili obecnej na polskim rynku pozwalają 

na sprawne przeprowadzenie budowy obiektu inwentarskiego. 

Mówi się popularnie – oby tylko pieniądze były! Jednak wybór właściwych 

technologii, sprawne skompilowanie ich, wybór materiałów i wreszcie wykonawcy 

to nie lada wyzwanie. 

Budujemy chlewnię 

Jest to pierwszy z cyklu 

artykułów, mówiący 

o sprawnej budowie 

obiektu inwentarskiego jakim 

jest chlewnia. Z uwagi na konieczność 

utrzymania należytego 

dobrostanu zwierząt w 

nim zamieszkujących, przed 

przystąpieniem do prac logistyczno 

- budowlanych należy 

wykonać swoiste studium wykonalności 

rozszerzone o wybrane 

technologie. W skład 

jego powinno wchodzić: 

• wybór lokalizacji 

• dopełnienie formalności 

budowlanych 

• wybór technologii utrzymania 

stada 

• polityka gospodarki ściekami 

• wybór technologii budowlanej 

• wybór wykonawcy 

Wybór lokalizacji 

Produkcja zwierzęca, a 

szczególnie trzody chlewnej 

w technologii rusztowej, 

bezściołowej jest szczególnie 

uciążliwa dla okolicznych 

mieszkańców. Duże ilości 

gnojowicy spływające do 

zbiorników powodują psucie 

atrakcyjności okolicy przez 

niemiłą woń. Jak wskazuje 

praktyka, sprawy takie mogą 

ciągnąć się latami i ich wynik 

nie jest wcale przesądzony na 

korzyść producenta – wła- 

ściciela chlewni. Dokonując 

wyboru lokalizacyjnego 

warto dokonać gruntownej 

analizy okolicznej infrastruktury. 

Istniejące gospodarstwa 

agroturystyczne, ośrodki wypoczynkowe, 

punkty widokowe, 

uczęszczane szlaki turystyczne 

to tylko nieliczne 

zagrożenia dla działającej już 

chlewni. I trudno się dziwić. 

Jeśli na etapie planowania 

stwierdzono możliwą uciążliwość 

dla szeroko pojętego sąsiedztwa 

a nie istnieje możliwość 

zmiany lokalizacji, warto 

zasięgnąć rady dotyczącej różnych 

technologii utrzymania 

dobrostanu zwierząt. Ta bowiem 

ma ogromne znaczenie 

nie tylko na wyniki produkcyjne, 

ale również na wspomnianą 

uciążliwość. 

Dopełnienie formalności 

budowlanych 

Po zakończeniu planowania 

czas na załatwianie formalności 

budowlanych. Do 

rozpoczęcia budowy niezbędne 

jest: 

• uzyskanie pozytywnej decyzji 

o warunkach zabudowy 

i zagospodarowania 

terenu (WZiZT), 

• w zgodzie z uzyskaną decyzją 

(budynki i ich usytuowanie 

powinny odpowiadać 

stosownym przepisom 

- Dz. U. Nr 15 z 1999 r., 

poz. 140) musi zostać wykonany 

projekt budowlany. 

Projektant musi posiadać 

odpowiednie uprawnienia 

do tego typu inwestycji. 

• Inwestor winien złożyć do 

odpowiedniego organu 

projekt budowlany wraz z 

opiniami, uzgodnieniami 

oraz innymi wymaganymi 

dokumentami. Zakończeniem 

postępowania jest 

uzyskanie pozwolenia na 

budowę. 

Warto zwrócić baczną 

uwagę na postanowienia zawarte 

w Warunkach Zabudowy 

i Zagospodarowania 

Terenu oraz w Pozwoleniu 

na Budowę. Mogą tam znaleźć 

się klauzule mówiące o 

konieczności wykonania ekspertyz 

oddziaływania na środowisko. 

Ponadto, zmiany w 

projekcie lub technologii już 

po rozpoczęciu budowy są 

możliwe dopiero po uzyskaniu 

na nie zezwolenia od projektanta 

i Inspektora Nadzoru 

Inwestorskiego. Niedotrzymanie 

stosownych formalności 

grozi wstrzymaniem budowy 

i poważnymi konsekwencjami 

karno-administracyjnymi. 

Kolejne części artykułu 

można będzie przeczytać w 

następnych numerach WRP 

Daniel Alankiewicz 

WRP 

Opracowując koncepcję żywienia trzody chlewnej należy pamiętać nie 

tylko o właściwej paszy, ale również o doborze optymalnego, dostosowanego 

do wymagań zwierząt systemu żywienia. Sprzęt używany do karmienia 

musi być tak zaprojektowany i skonstruowany, aby minimalizował 

zanieczyszczenie pokarmu. 

Nowe automaty 

paszowe KOCA 

Dążąc do optymalizacji 

produkcji 

świń firma Terra- 

Exim – Agroimpex wyszła 

naprzeciw oczekiwaniom 

klienta wprowadzając do 

swojej oferty automaty paszowe 

amerykańskiej firmy 

KOCA. 

Automaty KOCA są nowością 

na rynku polskim. Technologia 

wykonania sprawia, 

że są bardzo wytrzymałe i 

w przystępnej cenie. Zostały 

zaprojektowane do podawania 

dużej ilości paszy, powodując 

optymalny przyrost 

masy w krótkim czasie. 

Sprawdzone i niezawodne 

w codziennej pracy rolnika 

spełniają wszystkie najważniejsze 

wymagania: 

- są funkcjonalne 

- minimalizują straty paszy 

- zapewniają optymalną higienę 

pokarmu. 

Automat paszowy TR 25 

W – dla warchlaków i tuczników 

Konstrukcja i koryto wykonane 

są ze stali nierdzewnej. 

Koryto posiada specjalnie 

wyprofilowane krawędzie, 

które ułatwiają zwierzętom 

dostęp do paszy i minimalizują 

jej straty. W rurze 

wmontowane są specjalne 

zakładki zabezpieczające 

paszę przed zawieszaniem. 

Automat ma 80 litrów pojemności 

i do 25 możliwych 

Automaty KOCA są nowością na rynku polskim. Technologia 

wykonania sprawia, że są bardzo wytrzymałe 

i w przystępnej cenie. 

ustawień dozowania paszy. 

Przeznaczony dla zwierząt 

o wadze 6-30 kg. Obsada do 

40 sztuk. 

Automat paszowy TR 27 

T – dla tuczników. 

Konstrukcja i koryto wykonane 

są ze stali nierdzewnej. 

Starannie zaprojektowane 

koryto pozbawione ostrych 

krawędzi zapewnia minimalne 

straty paszy podczas 

karmienia. W rurze wmontowane 

są specjalne zakładki 

zabezpieczające paszę przed 

zawieszaniem. Automat ma 

80 litrów pojemności i do 25 

możliwych ustawień dozowania 

paszy. Przeznaczony 

dla zwierząt o wadze 20-125 

kg. Obsada do 40 sztuk. 

Na podstawie materiałów 

Terraexim 

Redakcja WRP

Nr 07/ 008 (47) 

Anna Kaczmarek - Lignowska 

Do najbardziej znanych, 

a zarazem niebezpiecznychzarazków 

przenoszonych przez muchy 

zaliczyć można pałeczki 

duru brzusznego, przecinkowca 

cholery, prątka gruźlicy 

i inne. Mogą również rozprzestrzeniać 

jaja pasożytów (endo- 

i ektopasożytów). Dlatego też 

należy zwalczać wszystkimi 

dostępnymi środkami tych 

nieproszonych gości. 

Do ulubionych siedlisk much 

należą żywność, odpady i odchody. 

Pojawiają się one w 

pomieszczeniach gospodarskich 

już w maju i w większych 

ilościach występują aż 

do późnego września. Muchy 

domowe składają jaja wszędzie 

gdzie bytują, a zwłaszcza 

na śmieciach, odpadach kuchennych, 

w odchodach zwierzęcych, 

w oborniku. Temperatura 

dla nich optymalna to 

17 do 20 stopni C. Po około 

8 godzinach ze złożonych jaj 

wylęgają się larwy- tzw. czerw, 

który następnie intensywnie 

żeruje i rośnie, by na koniec 

przekształcić się w poczwarkę 

(proces przepoczwarzenia). Z 

poczwarki na koniec powstaje 

dorosły osobnik. Już po 24 godzinach 

od przeistoczenia się w 

postać dorosłą muchy domowej, 

zaczyna się etap łączenia 

w pary po to, by dać życie kolejnym 

osobnikom. 

Płodność much jest olbrzymia. 

Samica składa w ciągu 

swego życia około 600 jaj porcjowanych 

w 5-6 pakietach po 

około 100 jaj. 

W najbardziej optymalnych 

warunkach z jednej pary much 

domowych może powstać w 

ciągu roku ponad tysiąc osobników 

potomnych! W ciągu 

letniego miesiąca mogą rozwinąć 

się aż 4 pokolenia much. 

Na nasze szczęście muchy również 

mają swoich wrogów, zarówno 

naturalnych, jak i w postaci 

niekorzystnych warunków 

środowiska. Duża część 

nowo rozwijających się much 

ginie od chorób, pasożytów i 

drapieżców. Wszystkie te czynniki 

w sposób istotny ograniczają 

populacje much, jednak 

nie do takiego stopnia, o jakim 

marzymy. 

Niszczyć muchy należy zawsze 

i systematycznie 

Na rynku istnieje szeroka 

gama środków owadobójczych. 

Bazują one na różnych 

związkach chemicznych, są 

oferowane przez firmy w postaci 

proszków, sprayów, emulsji 

wodnych, tabletek, zawiesin, 

koncentratów, farb, granulatów, 

lepów do zawieszenia. 

Ważne jest, by przed przystąpieniem 

do zwalczania owadów 

metodą chemiczną, pomieszczenie 

odpowiednio 

przygotować: 

• ścianę oczyścić z pyłu, 

• brudu, 

• pajęczyn, 

• jeśli zachodzi konieczność 

nawet wygładzić (duża 

ilość płynów i brudu znacznie 

ogranicza kontakt owadów 

z insektycydem, aktywność 

środków chemicznych 

w zabrudzonych po- 

mieszczeniach jest znikoma). 

Dodatkowym sposobem 

na ograniczenie much domowych 

jest regularne i systematyczne 

usuwanie z pomieszczeń, 

w których utrzymywane 

są zwierzęta gnoju i obornika, 

ponieważ tu najbardziej lubią 

się rozmnażać. 

Do zwalczania much stosujemy 

związki chemiczne: 

• imidakloprid, 

• fosforek glinu, 

• pirymifos metylowy, 

• permetrynę, 

• cypermetrynę, 

• związki fosforoorganiczne- 

dichlorfos, chlorfenwinfos, 

itp., 

• karbaminany, 

• inne. 

Najbardziej znaną substancją 

jest imidakloprid. Jest oferowany 

np. w formie proszku 

stosowanego poprzez rozsypywanie 

albo malowanie powierzchni 

obsiadanych przez 

muchy. 

Pyrethius - substancja czynna 

stanowiąca bazę innych preparatów, 

zasadniczo przeznaczonych 

do aerozolowania w 

powietrzu, celem zwalczenia 

owadów latających. 

Permetryna - to proszek do 

sporządzania zawiesiny wodnej. 

Jest bezwonny, niedrażniący 

i o przedłużonym działaniu. 

Świeca dymna - preparat na 

bazie związku chemicznego - 

permetryny, do stosowania w 

piwnicach, pomieszczeniach 

magazynowych, w tym także 

www.wrp.pl 

Nieproszeni goście 

z żywnością. Ponadto do świec 

stosowany jest również związek 

chemiczny - pirymifos - 

zwalczający większość szkodników 

magazynowych - działa 

na owady kontaktowo, żołądkowo 

i gazowo. 

Naklejka - bezzapachowa 

trutka do zwalczania much - 

umieszcza się ją na tafli okna, 

w miejscu nasłonecznionym. 

Specjalne substancje wabią 

owady, które następnie giną po 

spożyciu trutki znajdującej się 

na taśmie. Owady nie przyklejają 

się do produktu. 

Spraye - stosuje się do zabijania 

much w zamkniętych pomieszczeniach. 

Rozpyla się je 

w powietrzu, pozostawia na 

kilkanaście minut a następnie 

trzeba wywietrzyć. 

W farmakologii weterynaryjnej 

istnieją jeszcze preparaty 

IDI- tzw. inhibitory rozwoju 

owadów - pochodne benzoilofenylo-mocznika. 

Np. diflubenzuron 

- stosowany u bydła 

do ograniczania populacji 

much, które składają jaja na ich 

odchodach. Lek wydalany jest 

z kałem - hamuje rozwój larw 

much. Jest mało toksyczny dla 

ssaków i nie pozostaje w organizmie. 

Wszystkie insektycydy, czyli 

środki owadobójcze są bardzo 

toksyczne dla człowieka i naszych 

zwierząt. Nie należy ich 

rozprowadzać w pomieszczeniach, 

w których znajdują się 

dzieci bądź zwierzęta. Środki 

ostrożności i przeciwdziałania 

znajdziemy na dołączanej do 

preparatu ulotce. 

Mówiąc o metodach zwalczania 

much na terenie naszych 

gospodarstw nie możemy 

zapomnieć o lampach 

owadobójczych, które należą 

do bardzo skutecznych sposobów 

pozbycia się tych owadów. 

Są to najczęściej nowoczesne 

technologie o najwyższej 

jakości, a poza tym spełniają 

wymogi sanitarne przewidywane 

przez HACCP, takie 

jak: 

• lampy automatyczne - zalecane 

są do dużych hal, np.: do 

chlewni, obór. W zależności 

od stopnia problemu są różne 

prędkości pracy. Wewnątrz 

lamp umieszczony jest lep na 

muchy 

• lampa - pułapka lepowa- 

posiada wkład lepowy nasączony 

substancjami wabiącymi 

owady 

• lampa - pułapka rażąca- 

zbudowana ze świetlówek 

i wkładki grzejnej zaopatrzonej 

w tablice feromonowe 

do wabienia. Urządzenie 

jest wyposażone w 

Strona 17 

Muchy - wszędobylskie i uciążliwe stworzenia od wieków towarzyszą człowiekowi. Nie są one typowymi 

pasożytami, które mają bezpośredni wpływ na zdrowie i życie człowieka. Jednak ich obecność 

w naszym otoczeniu oraz w środowisku zwierząt jest dość uporczywa i nie daje spokoju. Pośredniczą 

one w roznoszenie chorób, ponieważ stanowią w tym łańcuchu wektor, przenosząc zarazki mechanicznie 

na swoim ciele albo w jelitach. 

Mówiąc o metodach zwalczania much na terenie naszych 

gospodarstw nie możemy zapomnieć o lampach 

owadobójczych, które należą do bardzo skutecznych 

sposobów pozbycia się tych owadów. 

siatkę rażącą o wysokim 

napięciu, 

• pułapka świetlna - kinkiet 

z wkładką nasączoną feromonami, 

• aktyniczne lampy owadobójcze 

- niszczyciel owadów 

łączący działanie świetlówek 

aktynicznych i małego 

„wentylatorka” zasysającego. 

Owady wabione są 

specyficznym światłem do 

specjalnej szufladki i tam są 

zatrzymywane, 

• lampy owadobójcze lepowe 

i rażeniowe - wabienie poprzez 

system świetlówek 

UVA, urządzenie jest wyposażone 

w płytkę z lepem 

i feromonem. 

Montaż lamp jest bardzo 

prosty, polega na powieszeniu, 

postawieniu lub montażu kinkietowo-naściennym. 

Wszystkie lampy są najczęściej 

energooszczędne, łatwe i 

szybkie w montażu, spełniają 

standardy europejskie, wykonywane 

ze stali nierdzewnej i 

są łatwe do czyszczenia. n


Rolnicy nie byliby w 

stanie konkurować 

swymi produktami z 

hodowcami z innych krajów 

Unii Europejskiej, gdzie pasze 

zawierające w swoim składzie 

GMO są dopuszczone do stosowania. 

W praktyce idzie bój o śrutę 

sojową, która jest podstawowym 

składnikiem pasz dla 

wysoko produkcyjnych zwierząt. 

Prawie 85% światowej 

produkcji pochodzi z nasion 

GMO. W Polsce producenci 

pasz do tej pory bazowali właśnie 

na importowanej śrucie 

sojowej. Śruta z GMO jest łatwo 

dostępna, tańsza oraz bardziej 

wydajna, czyli obniża 

koszty produkcji pasz. Teoretycznie 

można ją zastąpić 

śrutą rzepakową, ale dawana 

w nadmiarze pogarsza opłacalność 

chowu kurcząt i świń, 

u kur niosek powoduje przykry 

„rybny” zapach jaj, a krowom 

obniża mleczność oraz 

pogarsza wskaźniki rozrodu. 

Tak naprawdę soja nie jest do 

zastąpienia w żywieniu zwierząt. 

Naiwnie wmawia się rol- 

Tadeusz Moraw 

nikom możliwość jej zastąpienia 

krajowymi paszami opartymi 

na grochu, łubinie, soczewicy 

lub bobiku, jakie od 

wieków uprawia się w Polsce. 

Są one jednak w naszym kraju 

produkowane w zbyt małych 

ilościach i nie ma możliwości 

radykalnego zwiększenia 

upraw, zaś koszty ich wytwarzania 

są bardzo wysokie. Rośliny 

te dają niższe plony, zawierają 

substancje antyodżywcze 

co sprawia, że mogą być 

dodawane do paszy w ograniczonych 

ilościach, zaś nasiona 

w naszym klimacie trzeba dosuszać, 

co podnosi koszty produkcji. 

Zakaz stosowania pasz z 

GMO, jak twierdzą fachowcy, 

może obniżyć opłacalność produkcji 

zwierzęcej w Polsce nawet 

o 30%. Najbardziej zakaz 

uderzy w producentów drobiu, 

bo właśnie pasze dla tego 

gatunku zwierząt oparte są 

głównie na soi. W przypadku 

braku soi w paszy dla drobiu, 

ptaki będą musiały być dłużej 

karmione, by osiągnąć swoją 

masę ciała i automatycznie w 

Sejm poprzedniej kadencji, głosami takich partii jak: PiS, Samoobrona oraz LPR przyjął dwie ustawy, 

które w praktyce zabraniają na terenie naszego kraju zarówno uprawiać roślin GMO, jak ich używać 

jako pasz w żywieniu zwierząt domowych. Takich roślin nie będzie też można na teren Polski sprowadzać 

z innych krajów. Przyjęte ustawy są sprzeczne z prawem unijnym, zaś Polsce grozi kara nawet 

do ponad 200 tys. euro dziennie, jaką może nałożyć na nas Komisja Europejska. 

Pasze z GMO - fakty czy mity? 

tym czasie zjedzą więcej paszy. 

Wzrost kosztów produkcji 

przełoży się automatycznie 

na ceny dla konsumentów. Sądzi 

się szacunkowo, że mięso 

drobiowe może podrożeć o 40- 

50%, wieprzowina o 15-20%, 

zaś jajka o 30-40%. Tak gwałtowne 

zmiany cen podstawowych 

artykułów żywnościowych 

nie mogą pozostać bez 

wpływu na wzrost inflacji w 

Polsce. Wprowadzenie ustawy 

o wycofaniu roślin GMO z żywienia 

zwierząt w efekcie spowoduje 

również likwidację 

dużych stad kur, natomiast 

w produkcji krów mlecznych 

ich wydajność wg szacunków 

ekspertów może obniżyć się o 

1000-2000 kg mleka rocznie, 

tj. o 20%. 

Zakaz stosowania GMO w żywieniu 

naszych zwierząt wcale 

nie oznacza, że polscy konsumenci 

nie jedli do tej pory i nie 

będą nadal jedli produktów 

pochodzenia zwierzęcego od 

zwierząt karmionych paszami 

z GMO. Paradoksem jest, że te 

same partie, wprowadzające w 

naszym ustawodawstwie zakaz 

Czym gorsze warunki na polu, to dla mnie lepiej - mówi dr Jarosław Bojanowski 

z HR Smolice, pierwszy w Polsce hodowca pszenic twardych Durum. 

Im bardziej ekstremalne warunki klimatyczno-glebowe, czym więcej patogenów, 

tym łatwiej jest mi dobrać najlepsze rośliny do dalszej hodowli. 

Z Durum podobnie jak 

z GMO i biopaliwami 

W 

siedzibie HR 

Smolice 25 

czerwca odbyła 

się konferencja poświęcona 

uprawie i agrotechnice 

pszenicy Durum. To 

właśnie z tego gatunku wytwarza 

się semolinę, która 

jest podstawowym surowcem 

do produkcji gatunkowych 

makaronów. 

Czym jest semolina? To 

bardzo drobna kaszka z tej 

pszenicy i to właśnie z niej, 

a nie z mąki wytwarza się 

najlepszy makaron. 

W spotkaniu wzięli udział 

zarówno rolnicy, przedstawiciele 

przemysłu zbożowo-młynarskiego, 

jak i 

spora grupa zainteresowanych 

rolników. Oczywiście 

z Ministerstwa Rolnictwa 

nikt nie dojechał, pomimo 

wcześniejszych zapowiedzi, 

ale do tego zdążyliśmy się 

już przyzwyczaić. 

Pszenica Durum do tej 

pory w Polsce nie była 

uprawiana z powodu swej 

słabej zimotrwałości. Dr 

Bojanowski poradził sobie 

z tym problem i oto mamy 

w Polsce pierwszą odmianę 

pszenicy twardej. Nazwano 

Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się, że istnieje potężne lobby 

sprzeciwiające się produkcji tych pszenic w Polsce. Zarzucają, 

że nasze odmiany mają niską jakość. Kto to taki? Importerzy 

pszenic twardych, którzy mogą wiele stracić. Może dlatego 

nie było przedstawicieli Ministerstwa? Życzymy hodowcom, 

aby nie było powtórki z biopaliw. Wtedy też miały się zepsuć 

wszystkie samochody w Polsce. 

ją Komnata. Na dzień dzisiejszy 

podlega rejestracji 

przez COBORU. Dlatego na 

razie nie można jej wykorzystywać 

w produkcji nasiennej, 

ale w towarowej 

tak. Komnata siana już 

była na polach produkcyjnych 

i plonowała bardzo 

obiecująco, bo 5 do 

7 t/ha. Biorąc pod uwagę 

fakt, że jest około 30% 

droższa od tradycyjnej, 

Czym gorsze warunki na 

polu, to dla mnie lepiej - 

mówi dr Jarosław Bojanowski 

z HR Smolice. 

rzecz warta przemyślenia. 

W tym roku w Smolicach 

będzie blisko 300 ton nasion 

i okazuje się, że większość 

jest już sprzedana na 

pniu. Nowe odmiany - zarówno 

ozime, jak i jare - 

zostały już przekazane do 

rejestracji. Kto wie, może 

staniemy się mocarstwem 

w produkcji najlepszych 

makaronów? 

Jan Nikoniuk 

Zakaz stosowania GMO w żywieniu naszych zwierząt wcale nie oznacza, że polscy 

konsumenci nie jedli do tej pory i nie będą nadal jedli produktów pochodzenia 

zwierzęcego od zwierząt karmionych paszami z GMO. 

zabraniają na terenie kraju zarówno 

uprawiać roślin GMO, 

jak ich używać jako pasz w żywieniu 

zwierząt domowych nie 

zastanowiły się nad wprowadzeniem 

zakazu zabraniającego, 

by do naszego kraju wjeżdżało 

mięso z krajów Unii Europejskiej, 

pochodzące od zwierząt 

żywionych paszami z GMO. 

Ustawa sprokurowana głosami 

posłów PiS, Samoobrony 

oraz LPR wcale nie oznacza, że 

polscy konsumenci będą jedli 

mniej drobiu lub jaj od zwierząt 

wolnych od GMO, tylko oznacza, 

że będą jedli mniej polskich 

produktów! 

A jak jest naprawdę? Dzięki 

inżynierii genetycznej wzbogacił 

się arsenał odmian roślin 

pozwalający na szybsze 

otrzymywanie roślin, charakteryzujących 

się korzystniejszymi, 

zaprogramowanymi 

przez człowieka właściwościami. 

Stosowane obecnie w 

uprawach rośliny genetycznie 

zmodyfikowane są uodpornione 

na działanie szkodników, 

chorób i środków chwastobójczych. 

Wprowadzane są 

do uprawy rośliny, które mają 

pożądane przez człowieka cechy. 

Są odporne na choroby, 

a dzięki temu produkty spożywcze 

otrzymywane z takich 

roślin są zdrowsze, bo zawierają 

mniejszą ilość pozostałości 

środków ochrony roślin. Nasuwa 

się więc pytanie, czy spożywanie 

żywności z GMO jest 

bezpieczne dla człowieka? 

Zgodnie z przepisami obowiązującymi 

w Krajach Unii 

Europejskich, każda nowa odmiana 

GMO jest poddawana 

badaniom oceniającym jej cechy 

pod kątem bezpieczeństwa. 

Do obrotu mogą być wprowadzone 

tylko odmiany całkowicie 

bezpieczne dla ludzi, zwierząt 

i środowiska. Zanim roślina 

zostanie zarejestrowana i 

trafi w Unii Europejskiej do ob- 

rotu jako pasza lub do uprawy, 

musi uzyskać pozytywną opinię 

Europejskiego Urzędu ds. 

Bezpieczeństwa Żywności. 

Nadzór merytoryczny nad badaniami 

GMO sprawują krajowe 

laboratoria referencyjne. 

System ten, również w Polsce 

zapewnia kontrolę nad obrotem 

pasz z GMO w Polsce. 

Na świecie przeprowadzono 

setki badań produktów GMO. 

Ziarna kukurydzy GMO mają 

ten sam skład jakościowy i ilościowy, 

co odmiany tradycyjne. 

Wprowadzenie sztucznych genów 

sprawia powstanie białek, 

które zwiększają odporność rośliny 

na szkodniki. Wielokrotnie 

przeprowadzano badania 

dotyczące żywienia zwierząt 

paszami z GMO. n 

Dwa dni po napisaniu niniejszego tekstu, tj. 26 czerwca 

Sejm RP przedłużył możliwość stosowania pasz z GMO do 

końca 2012 r. Jednak problem jest wciąż aktualny, a próby 

majstrowania przy możliwości stosowania pasz GMO z 

całą pewnością zakończą się przedstawionym powyżej scenariuszem. 

Pozostaje życzyć decydentom obecnego rządu, 

aby w przyszłości zabierając się za ten problem opierali 

się na rzetelnej wiedzy przedmiotowej a nie na koniunkturalnych 

naciskach lobby importerów mięsa. 

Badania, jak dotąd, nie wykazały żadnego ujemnego wpływu na zdrowie oraz jakość 

i bezpieczeństwo żywności pochodzenia zwierzęcego. Podczas spożywania produktów 

GMO przez człowieka lub zwierzęta, zmodyfikowane białka nie przechodzą do organizmu, 

lecz są trawione na mniejsze elementy – aminokwasy lub peptydy – i dopiero w 

takiej formie wchłaniane do organizmu konsumenta. Podobnie jest z paszami GMO. 

Od 10-12 lat zwierzęta są żywione paszami zawierającymi soję GMO. 85-90% soi na 

rynku europejskim to GMO. Ziarno to stanowi główne źródło białka w żywieniu zwierząt. 

Jak do tej pory nie potwierdzono naukowo negatywnego wpływu ziarna GMO na 

zdrowie zwierząt i bezpieczeństwo żywności. 

Wniosek z przytoczonych argumentów jest jeden. Nie ma wyjścia. Pasze z GMO muszą 

stać się codziennością, tak jak to ma miejsce dziś. Rozsądni eksperci apelują do rządu 

o wstrzymanie na najbliższe 3 lata zakazu stosowania pasz z GMO. W 2011 roku wygasają 

już wydane zezwolenia na import pasz z GMO. Z drugiej strony należy liczyć na 

rozsądek obecnego parlamentu, który na przestrzeni najbliższych 3 lat powinien zmienić 

ustawę o paszach. W taki sposób rząd mógłby uniknąć niebagatelnych kar finansowych, 

a producenci mięsa i mleka wiedzieliby, że mają spokój na 3 lata i nie muszą ograniczać 

produkcji w obawie przed wzrostem kosztów produkcji.

Grupa Wyszehradzka 

obradowała na Ukrainie 

Przedstawiciele izb rolniczych Grupy Wyszehradzkiej 

we Lwowie. 

Po raz pierwszy przedstawiciele 

izb rolniczych krajów 

Grupy Wyszehradzkiej 

obradowali na Ukrainie. 

We Lwowie bowiem 

w dniach 19 – 20 czerwca 

odbyło się 32 posiedzenie 

przedstawicieli izb rolniczych 

krajów Grupy Wyszehradzkiej.Gospodarzem 

spotkania była Krajowa 

Izba Rolnicza Ukrainy, 

która już po raz trzeci 

występuje w roli obserwatora 

rozmów samorządów 

Krajowa Rada Izb Rolniczych 

4 czerwca podpisała porozumienie 

o współpracy z Polskim 

Związkiem Hodowców i Producentów 

Bydła Mięsnego. 

Celem porozumienia jest 

przede wszystkim rozwijanie 

współpracy oraz podejmowanie 

wspólnych działań konsultacyjno 

– doradczo – opiniodawczych. 

Współpraca ta polegać 

będzie między innymi 

na wypracowywaniu wspólnych 

opinii i analiz dotyczących 

sektora produkcji bydła 

mięsnego oraz rynku wołowiny, 

organizowaniu wspólnych 

konferencji i seminariów. 

Ponadto wymianie publikacji, 

materiałów, opracowań i opinii 

rynkowych i podejmowaniu 

wspólnych inicjatyw w obszarze 

współpracy zagranicznej, 

w tym na forum ponadnarodowych 

struktur Unii Europejskiej, 

a w szczególności w 

COPA – COGECA. 

rolniczych Czech, Słowacji, 

Węgier i Polski. Nasz 

kraj reprezentował Władysław 

Piasecki, wiceprezes 

Krajowej Rady Izb Rolniczych 

i prezes Lubuskiej 

Izby Rolniczej. 

- Podczas pierwszego 

dnia obrad omówiono 

pilne kwestie związane z 

przeglądem Wspólnej Polityki 

Rolnej oraz założenia 

do budżetu Unii Europejskiej 

po 2013 roku. Drugiego 

dnia rozmów, któ- 

AUTONOMICZNA OGÓLNOPOLSKA WKŁADKA IZB ROLNICZYCH 2008/07 (47) 

rych miejscem wybrano 

siedzibę Lwowskiego Uniwersytetu 

Rolniczego na 

Dublianach, poruszono 

kwestie związane z możliwościamiinwestycyjnymi 

krajów V4 na Ukrainie, 

współpracą transgraniczną 

w sferze rolnictwa, 

rozwoju obszarów wiejskich 

oraz agroturystyki. 

Uczestnicy spotkania wymienili 

się ponadto informacjami 

na temat prognozowanych 

na ten rok zbiorów 

zbóż i roślin oleistych 

w poszczególnych krajach. 

Tradycyjnie rozmowy zakończone 

zostały podpisaniem 

wspólnego komunikatu, 

w którym zawarte 

zostały główne wnioski, jakie 

padły podczas tej dwudniowej 

dyskusji. Spotkanie 

było ponadto okazją do 

podpisania porozumienia o 

współpracy pomiędzy Krajową 

Izbą Rolniczą Ukrainy 

a Słowacką Izbą Rolno- 

Spożywczą – mówi Adam 

Stępień z Biura KRIR w 

Warszawie. 

Opracował: WOC 

Z myślą o wZajemnej 

współpracy 

Bogdan Konopka, prezes Polskiego Związku Hodowców 

i Producentów Bydła Mlecznego oraz Wiktor 

Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych 

podpisują porozumienie o współpracy. 

Krajowa Rada Izb Rolniczych 

będzie dążyć również 

do przekazania idei współpracy 

z Polskim Związkiem 

Hodowców Bydła Mięsnego 

na wojewódzkie izby rolnicze. 

KRIR zobowiązuje się 

również pomagać w ramach 

swoich możliwości technicznych 

oraz woli wojewódzkich 

izb rolniczych przy tworzeniu 

struktur terenowych Polskiego 

Związku Hodowców 

i Producentów Bydła Mięsnego. 

WOC 

wkładka pod redakcją Wojciecha Petery 

konferencja eUropejskich 

iZb rolnicZych 

Krajową Radę Izb Rolniczych podczas Międzynarodowej Konferencji Izb Rolniczych 

reprezentował Wiktor Szmulewicz oraz Zenon Bistram. 

11 czerwca br. w siedzibie 

COPA-COGECA w Brukseli 

odbyła się II Konferencja Europejskich 

Izb Rolniczych. Organizatorem 

tego wydarzenia 

były wspólnie samorządy rolnicze 

Austrii, Francji i Niemiec. 

Wśród uczestników spotkania 

nie zabrakło przedstawicieli Zarządu 

Krajowej Rady Izb Rolniczych. 

Konferencja podzielona 

została na trzy bloki tematyczne. 

Pierwszy z nich, któremu przewodniczył 

Prezes Stałego Zgromadzenia 

Francuskich Izb Rolniczych 

Luc Guyau, był okazją 

do zaprezentowania prowadzenia 

przez izby rolnicze w poszczególnych 

krajach doradztwa 

rolniczego, w szczególności 

ukierunkowanego na wdrażanie 

zasady wzajemnej zgodności. 

Swoje prezentacje miały tutaj 

m.in. delegacje Austrii i Słowenii. 

Tematem drugiego panelu, 

poprowadzonego przez 

Prezydenta Związku Niemieckich 

Izb Rolniczych pana Fredericha 

Scholtena, była dotychczasowa 

wymiana doświadczeń 

między europejskimi izbami 

rolniczymi oraz przyszły rozwój 

transgranicznej współpracy 

samorządów rolniczych 

krajów UE. W tej części Konferencji 

omówiono także możliwości 

kooperacji poprzez realizację 

wspólnych projektów 

m.in. z programu Leonardo da 

Vinci. W ostatnim bloku pod 

przewodnictwem Prezydenta 

Austriackiej Izby Rolniczej Gerharda 

Wlodkowskiego przedstawione 

zostały informacje na 

temat roli izb rolniczych dla rozpoczynającej 

się w lipcu Prezydencji 

Francji w UE oraz następnej 

po niej Prezydencji Republiki 

Czeskiej. Uczestnicy spotkania 

byli zgodni, że rozwijająca 

się wciąż współpraca izb 

rolniczych powinna zostać rozszerzona 

o wszystkie kraje Unii 

Europejskiej, które mają izby 

rolnicze, a które dotychczas 

do tej współpracy nie przystąpiły 

(Hiszpania, Włochy) oraz 

państwa w bliskim sąsiedztwie 

Wspólnoty (m.in. Ukraina, 

Turcja). Przy okazji omawia- 

Przepełnieni głębokim smutkiem i żalem żegnamy 

Pana Andrzeja Wojdyłę 

Prezesa Zarządu „TUW” 

nia formy jaką powinna obrać 

kolejna tego typu Konferencja, 

głos zabrał Prezes KRIR Wiktor 

Szmulewicz, który podkreślił 

istotę tego typu spotkań oraz 

stwierdził, iż wydarzenie takie 

powinno mieć miejsce corocznie 

i stanowić ważny punkt koordynacji 

współpracy między 

samorządami rolniczymi różnych 

państw. Należy przypomnieć, 

że inicjatorem spotkań 

izb rolniczych Unii Europejskiej 

była Krajowa Rada Izb 

Rolniczych, która zorganizowała 

pierwszą Konferencję izb 

rolniczych państwa UE w październiku 

2005 roku w Poznaniu. 

W tym inauguracyjnym 

spotkaniu uczestniczyli wówczas 

przedstawiciele samorządów 

rolniczych 9 krajów UE, a 

rozmowy zakończone zostały 

podpisaniem wspólnego komunikatu. 

Kolejne spotkanie 

tego rodzaju zostało zorganizowane 

przez Stałe Zgromadzenie 

Francuskich Izb Rolniczych 

w 2007 roku w Brukseli. 

Adam Stępień. 

wielce zasłużonego dla rozwoju ubezpieczeń wzajemnych 

w Polsce i Europie. 

Pamięć o Nim zachowamy w naszych sercach. 

Rodzinie serdeczne wyrazy współczucia składa 

Krajowa Rada Izb Rolniczych

Strona 0 IZBY ROLNICZE Nr 07/ 008 (47) 

Szykuje nam się zapowiadana 

już od dłuższego czasu 

reforma systemu ubezpieczeń 

rolniczych. Do samorządów 

rolniczych dotarł 

pisemny projekt założeń 

do owej reformy. O tym, że 

system ten należało poddać 

gruntownym zmianom mówiły 

kolejne ekipy rządowe, 

lecz żadna z nich nie podjęła 

się tego trudnego zadania. 

Brak określonej woli politycznej 

kolejnych koalicji w 

obawie o utratę elektoratu, 

jak również krytyczne nastawienie 

do jakichkolwiek 

zmian samych środowisk 

rolniczych, które z reguły 

były i są za utrzymaniem dotychczasowego 

„status quo” 

- to zasadnicze powody dla 

których prace te odkładano 

na później. Trudno zresztą 

dziwić się takiej postawie 

rolników, skoro straszono 

ich podwyższaniem składek 

na ubezpieczenie i ograniczeniem 

wydatków budżetowych 

wspierających Kasę 

Rolniczych Ubezpieczeń 

Społecznych. Jednak zdecydowana 

większość rolników 

dla których działalność 

rolnicza stanowi główne 

Sobota, 5 lipca 2008 r. 

11.00 – Powitanie gości: Herbert Czaja Prezes Izby Rolniczej 

w Opolu oraz Prezesi Związków Hodowców 

Zwierząt 

11.15 – Otwarcie Wystawy: Józef Sebesta Marszałek 

Województwa Opolskiego 

12.00–18.00 – 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

„Juzyna” 

 

„Rudniczanki” 

organizatorzY: 

Izba Rolnicza w Opolu, Związki Hodowców Zwierząt 

źródło utrzymania ich rodzin 

jest przekonana o potrzebie 

przeprowadzenia 

zmian w systemie ubezpieczeń 

społecznych rolników. 

Nie ukrywam, że zdania są 

podzielone, jeśli chodzi o 

to, jak głębokie powinny 

te zmiany i w jaki sposób 

należałoby wprowadzić je 

w życie. Biorąc pod uwagę 

liczbę osób ubezpieczonych 

w KRUS-sie (blisko 1,6 mln) 

oraz bardzo zróżnicowany 

ich status ekonomiczny, sytuację 

taką należy uznać za 

normalną. W ocenie projektodawcy, 

zakres proponowanych 

zmian w systemie 

ubezpieczenia społecznego 

rolników jest tak duży, 

że nie wystarczy nowelizacja 

ustawy z 1990 roku, ale 

należy stworzyć od podstaw 

nowy akt prawny gwarantujący 

spójność z finansami 

publicznymi i przepisami 

dotyczącymi ubezpieczenia 

zdrowotnego. Być może, z 

powodów administrowania 

systemem, jest to podejście 

poprawne, natomiast nie 

sadzę, aby potrzebna była 

nowa ustawa na okoliczność 

merytorycznych zmian, pro- 

wYstawa pod patronateM: 

Ministra rolnictwa i rozwoju wsi 

Marszałka województwa opolskiego 

wojewodY opolskiego i prezYdenta Miasta opola 

współorganizatorzY: 

Józef Sebesta – Marszałek Województwa Opolskiego 

Ryszard Zembaczyński – Prezydent Miasta Opola 

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 

Agencja Nieruchomości Rolnych, Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego 

patronat MedialnY: 

naprawianie krUs-U? 

ponowanych przez ustawodawcę. 

Zmiany te, dla beneficjentów 

systemu mają 

raczej charakter kosmetyczny. 

Neutralne pozostają 

również dla budżetu państwa, 

głównego źródła zasilającego 

ten system. Zakłada 

się przyjęcie jednego z 

dwóch wariantów zróżnicowania 

wielkości składek na 

ubezpieczenie: wariant powierzchniowy 

i wariant ekonomiczny. 

Pierwszy z nich 

uzależnia wysokość składki 

od powierzchni gospodarstwa. 

I tak właściciele gospodarstw 

do 50 ha wraz 

z osobami uprawnionymi 

do ubezpieczenia w systemie, 

płaciłyby składkę w dotychczasowym 

wymiarze, tj. 

10% najniższej emerytury 

miesięcznie (obecnie 63,63 

zł), osoby prowadzące gospodarstwa 

o powierzchni w 

przedziale 50 – 100 ha mają 

wyznaczoną składkę na poziomie 

15% wspomnianej 

wyżej emerytury, natomiast 

powyżej 100 ha – 20% (taką 

wysokością składek objęci 

będą także pracownicy 

rolni). Ministerstwo, bardzo 

nieprzychylnie trak- 

Niedziela, 6 lipca 2008 r. 

10.00 – Otwarcie drugiego dnia wystawy – Herbert Czaja Prezes Izby Rolniczej 

w Opolu 

 

 

 

13.00 – Podsumowanie wystawy 

 

 

 

 

„Medalu Samorządu Rolniczego” – medal Izby Rolniczej w Opolu 

 

 

 

 

 

„Szydłowianki” 

 

„Jutrzenka” z Grodźca 

Zespół Wielopokoleniowy 

 

tuje osoby prowadzące pozarolniczą 

działalność rolniczą, 

wymierzając im składkę 

w wysokości czterokrotnie 

wyższą w porównaniu z rolnikami 

do 50 ha. Musicie 

Państwo przyznać, że sytuacja 

taka nie będzie zachęcać 

rolników do podejmowania, 

skądinąd pożądanych 

i oczekiwanych przedsięwzięć 

w sektorze pozarolniczym. 

Drugi wariant 

określający sposób naliczania 

składek nazwany przeze 

mnie „ekonomicznym czy 

dochodowym” nawiązuje do 

tzw. SNB (standardowa nadwyżka 

bezpośrednia). Suma 

wartości tychże nadwyżek 

bezpośrednich uzyskiwana 

z poszczególnych działalności 

rolniczych w gospodarstwie 

podzielona przez 

1200 EURO (w przeliczeniu 

na złotówki po ustalonym 

kursie) dawałaby 

tzw. europejską jednostkę 

wielkości – ESU. Wysokość 

składki uzależniona 

będzie od liczby - wielkości 

ESU z tym, że składka 

składałaby się z dwóch części: 

podstawowej i dodatkowej. 

Prowadzący działal- 

Tegoroczne obchody Wojewódzkiego 

Święta Truskawki 

w Buczku - łódzkie, 

lokalne władze samorządowe 

mogą zaliczyć do udanych. 

Dopisała bowiem zarówno 

piękna pogoda, jak i goście 

na czele z Arturem Ławniczakiem, 

wiceministrem Rolnictwa 

i Rozwoju Wsi, którzy 

w niedzielę 22 czerwca licznie 

przybyli do Buczka na zaproszenie 

wójta Bronisława 

Węglewskiego, aby uczestniczyć 

w XIII już edycji truskawkowego 

święta. Czekały 

na nich liczne „truskawkowe 

konkursy” z atrakcyjnymi 

nagrodami, występy zespołów 

artystycznych nie tylko 

z Buczka, ale również gmin 

ościennych, jak również stoiska 

z truskawkami, punkty 

małej gastronomii oraz stragany, 

na których można było 

kupić nie tylko obarzanki, ale 

również pierścionek z czerwonym 

oczkiem, wiatraczek 

czy kwiatki z bibuły. Wójt 

Bronisław Węglewski zadbał 

też o najmłodszych mieszkańców 

organizując wesołe 

miasteczko. Na ich rodziców 

czekał zaś pokaz sztucznych 

ność rolniczą i osiągający 

wielkość do 6 ESU, płacić 

będą tylko składkę podstawową 

na dotychczasowym 

poziomie, tj. 10% najniższej 

emerytury. Osoby uzyskujące 

dochody w przedziale 

8-16 ESU miałyby możliwość 

(na zasadzie dobrowolności) 

opłacania wyższych 

składek w zamian za 

większe świadczenia emerytalne. 

Dopiero gospodarstwa 

przekraczające dochód 

16 ESU zobowiązane byłyby 

do opłacania składek w wymiarze 

40% najniższej emerytury. 

Taki sposób naliczania 

składek niesie ze sobą 

konieczność corocznego informowania 

ubezpieczyciela 

o wielkości osiąganych dochodów 

przez każde z gospodarstw 

rolnych. Analizując 

założenia do ustawy 

o systemie ubezpieczenia 

społecznego w rolnictwie, 

można by odnieść wrażenie, 

że są one daleko idące 

w odniesieniu do tego co 

obowiązuje nas dziś. Nic 

bardziej mylnego. Zmiany 

te, oprócz tego, że wprowadzają 

dodatkowe utrudnienia 

(w przypadku przyję- 

TruskaWkoWy 

bUcZek 

ogni oraz zabawa taneczna. 

W tym roku odbył się też 

mecz towarzyski reprezentacji 

„Oldboje Buczka” przeciwko 

byłym reprezentantom 

Widzewa Łódź i ŁKS Łódź, 

który zakończył się zwycięstwem 

gospodarzy 5:4. 

Minister Ławniczak nie 

tylko pochwalił wójta za 

cenną inicjatywę zorganizowania 

święta promującego 

uprawę oraz spożycie owoców 

miękkich, ale również 

cia wariantu dochodowego 

w naliczeniu składek) niewiele 

wnoszą do systemu. 

Zdecydowana większość 

ubezpieczonych (blisko 

1,5 mln) niezależnie od 

przyjętej metody naliczania 

składek (dochodowej 

czy obszarowej) pozostanie 

w „starym portfelu”, 

czyli dla nich praktycznie 

nic się nie zmieni. 

Zarówno składki na ubezpieczenie, 

jak świadczenia 

pozostaną na dotychczasowym 

poziomie. Można 

wiązać nadzieję z zapowiadanym 

uszczelnieniem sytemu 

poprzez utworzenie, 

między innymi, centralnego 

rejestru ubezpieczonych 

i powiązaniu uczestnictwa 

w ubezpieczeniach 

rolniczych z faktycznym 

prowadzeniem działalności 

rolniczej. W tym celu 

Ministerstwo Rolnictwa zamierza 

wykorzystać istniejącą 

już bazę w postaci ewidencji 

gospodarstw rolnych 

oraz ewidencji wniosków o 

przyznanie płatności. 

Paweł Wienconek 

Kujawsko – Pomorska 

Izba Rolnicza 

Andrzej Górczyński, członek zarządu Krajowej Rady 

Izb Rolniczych i prezes Izby Rolniczej Województwa 

Łódzkiego w towarzystwie Iwony Grąckiej, dyrektora 

IRWŁ wręcza list gratulacyjny oraz pamiątkowy 

puchar wójtowi Buczka Bronisławowi Węglęwskiemu. 

wziął udział w konkursie na 

jak najszybsze zjedzenie kilograma 

truskawek. Ponadto 

wręczył najlepszym plantatorom 

puchary ufundowane 

przez resort rolnictwa oraz 

odznaczenia resortowe. 

Natomiast wójt Buczka 

otrzymał okolicznościowy 

puchar od Andrzeja Górczyńskiego, 

prezesa Izby Rolniczej 

Województwa Łódzkiego. 

WOC

Nr 07/ 008 (47) 

Kalkulacja kosztów uprawy 1 ha (w zł) 

Pszenica ozima Czerwiec 2008 r. 

Nakład Jednostka Ilość Cena Wartość 

1. Materiał siewny 

2. Nawożenie: 

dt 2,5 188,71 471,78 

Saletra amonowa dt 3 103,16 309,48 

Polifoska 6-20-30 dt 3 192,61 577,83 

Ca/Mg co 4 lata t 3 46,21 34,66 

Razem nawożenie 

3. Ochrona roślin 

921,97 

Isoguard 500 S.C. 

kg(l) 2,5 20,83 52,08 

Mustang 306 SE kg(l) 0,5 105,67 52,84 

Bumper 250 EC 

kg(l) 0,5 97,00 48,50 

Fury 100 EW kg(l) 0,1 113,80 11,38 

Antywylegacz pł. 675 SL 

kg(l) 2,5 12,99 32,48 

Razem ochrona 

4. Inne 

197,27 

Sznurek 

5. Usługi 

szt. 1,5 30,00 45,00 

Bizon Super godz. 1,25 255,77 319,71 

Prasa godz. 1 157,41 157,41 

Wapnowanie co 4 lata godz. 1 198,00 49,50 

Razem usługi 

6. Praca ciągnika 

526,62 

Podorywka godz. 1,6 44,25 70,80 

Bronowanie godz. 0,6 35,83 21,50 

Orka siewna godz. 3 44,25 132,75 


Wysiew nawozów (3x) godz. 2,1 35,83 75,23 

Uprawa przedsiewna godz. 1,5 44,25 66,37 

Siew godz. 1,4 35,83 50,16 

Opryski 4x godz. 3,6 35,83 128,97 


Odbiór ziarna godz. 1 44,25 44,25 

Zwózka słomy godz. 2 35,83 71,65 

Transport zewnętrzny godz. 2 44,25 88,50 

Razem praca ciągnika godz. 20,9 825,41 

7. Podatek 145,73 

8. OC rolników 3,80 

Razem koszty bezpośrednie 3137,56 

9. Koszty ogólnogospodarcze 820,40 

w tym amortyzacja 602,17 

10. Koszt pracy ludzkiej godz. 35 7,00 245,00 

Suma kosztów 

Wartość produkcji i wynik finansowy 

4202,97 

Produkt główny (netto) dt 50 81,67 4083,50 

Ryczałtowy zwrot VAT % 6 4,90 245,01 

Cena brutto zł/dt 

86,57 

Koszt produkcji ziarna zł/dt 

65,81 

Przychód (ziarno) 4328,51 

Produkt uboczny (słoma) dt 30 316,06 

Dopłata bezpośrednia zł/ha 596,45 

Razem przychód 5241,02 

Wynik finansowy zł/ha 1038,05 

Zdolność odtworzenia majątku gospodarstwa % 272,39 


Jęczmień jary Czerwiec 2008 r. 




dt 1,7 185,43 315,23 

Saletra amonowa dt 2 103,16 206,32 

Polifoska 6-20-30 dt 2,5 192,61 481,53 

Ca/Mg co 4 lata t 3 46,21 34,66 


3. Ochrona roślin 

722,50 

Mustang 306 SE kg(l) 0,5 105,67 52,84 

Bumper 250 EC 

kg(l) 0,5 97,00 48,50 

Fury 100 EW kg(l) 0,1 113,80 11,38 

Razem ochrona 

4. Inne 

112,72 

Sznurek szt. 1 30,00 30,00 

Razem inne 

5. Usługi 

30,00 

Bizon Super godz. 1,1 255,77 281,35 

Prasa godz. 0,75 157,41 118,06 

Wapnowanie co 4 lata godz. 1 198,00 49,50 

Razem usługi 


448,90 



Orka zimowa godz. 3 52,67 158,02 



Uprawa przedsiewna godz. 1,5 44,25 66,37 

Siew godz. 1,4 35,83 50,16 

Opryski 2x godz. 1,8 35,83 64,49 

Odbiór ziarna godz. 1 44,25 44,25 

Zwózka słomy godz. 2 35,83 71,65 


Razem praca ciągnika godz. 17,6 737,51 

7. Podatek 145,73 





10. Koszt pracy ludzkiej godz. 28 7,00 196,00 

Suma kosztów 

Wartość produkcji 

3532,79 




77,36 

Koszt produkcji ziarna zł/dt 

66,87 

Przychód (ziarno) zł 3094,35 

Produkt uboczny (słoma) dt 20 261,71 


Razem przychód 3952,51 

Wynik finansowy zł/ha 419,72 


IZBY ROLNICZE 

Opracowanie: Kornel Pabiszczak 

i Grzegorz Wysocki 

Strona 1 

st. specjaliści Wielkopolskiej Izby Rolniczej 

www.wir.org.pl 

tel. (61) 84 64 405 


BURAK CUKROWY Czerwiec 2008 r. 




js 1,3 474,00 616,20 

Saletra amonowa dt 3,5 103,16 361,06 

Polifoska 6-20-30 dt 4 192,61 770,44 

Ca/Mg co 4 lata t 3 46,21 34,66 


3. Ochrona roślin: 

1166,16 

Betanal Progress 274 OF 

kg(l) 3 180,18 540,54 

Kemifam Super 160 EC 

kg(l) 2,5 36,20 90,50 

+ Kemiron 500 SC 

kg(l) 0,8 112,75 90,20 

Bi 58 Nowy kg(l) 0,8 36,00 28,80 

Razem ochrona 

4. Usługi: 

750,04 

Siewnik punktowy Gama godz. 1,5 65,00 97,50 

Kombajn buraczany godz. 10 120,33 1203,30 

Razem usługi 


1300,80 



Orka zimowa godz. 3 52,67 158,02 



Oprysk herbicydem godz. 0,6 35,83 21,50 

Uprawa przedsiewna 2x godz. 3 44,25 132,75 

Uprawa międzyrzędowa godz. 2 35,83 71,65 

Oprysk herbicydem 2x godz. 1,2 35,83 42,99 

Odbiór korzeni od kombajnu godz. 2 44,25 88,50 


Razem praca ciągnika 33,5 1452,87 

6. Podatek 145,73 





9. Koszt pracy ludzkiej godz. 83,5 7,00 584,50 

Suma kosztów 


6840,49 




11,91 

Koszt produkcji zł/dt 

17,10 


Dopłata "cukrowa" zł/t 37,29 1491,60 

Suma przychodów zł 6558,90 

Wynik finansowy zł/ha -281,59 


Kalkulacja kosztów produkcji w zł na szt. 

Żywiec wieprzowy Czerwiec 2008 r. 

Wyszczególnienie 

A) Koszty bezpośrednie 

Jednostka Ilość Cena Wartość 

1. Zakup prosięcia szt. 1 102,11 105,17 

Ubytki naturalne % 3 

2. Pasza 

Jęczmień z zakupu dt 

2,9 72,98 211,64 

Jęczmień z produkcji własnej dt 

2,9 66,87 193,91 

Pszenica z zakupu dt 

0,18 80,72 14,53 

Pszenica z produkcji własnej dt 

0,18 65,81 11,85 

Konc.T Starter dt 

0,04 190,68 6,86 

Konc.T Grower dt 

0,07 181,81 13,09 

Konc.T Finiszer dt 

0,22 162,65 35,13 

Razem pasza z zakupu I 3,4 281,26 

Razem pasza (zboża własne) II 3,4 260,84 

3. Słoma dt 

2 10,95 21,89 

4. Woda m 0,64 2,39 1,53 

5. Obsługa weterynaryjna zł 16,00 

6. Praca ciągnika h/szt. 0,6 44,25 26,55 

7. Koszt pracy ludzkiej h/szt. 4 7,00 28,00 

Razem koszty bezpośrednie I zł 480,41 

Razem koszty bezpośrednie II 

B) Koszty ogólnogospodarcze 

zł 459,99 

Roczna obsada zwierząt szt. 200 

zł 26,28 

zł 56,30 

zł 5,40 

Razem koszty ogólnogospodarcze zł 82,58 

KOSZTY RAZEM I zł 562,98 

KOSZTY RAZEM II 


zł 542,57 

Produkt główny (netto) kg 110 4,25 467,50 


Cena brutto zł/kg 4,51 

zł/kg 5,12 

zł/kg 4,93 

Suma przychodów zł 495,55 

Wynik ekonomiczny I zł -67,43 

Wynik ekonomiczny II zł -47,02 

% -9,30 

% 23,79 

3 

Koszty ogólnogospodarcze bez 

amortyzacji 

Amortyzacja budynków inwentarskich i 

wyposażenia 

Amortyzacja ciągnika 

(w koszcie pracy ciągnika) 

Jednostkowy koszt prod. I 

Jednostkowy koszt prod. II 

Zdolność odtworzenia majątku 

gospodarstwa I 

Zdolność odtworzenia majątku 

gospodarstwa II

Strona IZBY ROLNICZE Nr 07/ 008 (47) 

Agroturystyka – nasi liderzy 

Historia Stadniny MALUT- 

KIE sięga końca XIX wieku, 

kiedy to Jan Reszka, światowej 

sławy śpiewak operowy 

(tenor) i właściciel słynnej 

paryskiej stajni wyścigowej, 

założył stadninę koni angloarabskich 

w miejscowości 

Skrzydłów. Przez dziesięciolecia 

stadnina ta stanowiła 

silny filar polskiej 

hodowli i stała się matecznikiem 

wielu wybitnych koni 

sportowych. 

Osada Agroturystyczna 

położona jest 5 kilometrów 

od centrum Radomska, 

a 100 metrów od granic 

miasta. Teren ze wszystkich 

stron jest otoczony lasem, co 

sprzyja spacerom, grzybobraniom 

czy wycieczkom rowerowym. 

Na terenie gospodarstwa 

położone jest także źródło 

wody mineralnej, z którego 

można degustować do 

woli. Wszystkim osobom odwiedzającym 

Stadninę Koni 

MALUTKIE właściciele zapewniają 

maksimum relaksu 

i satysfakcji. 

Zajeżdżając do Stadniny 

Koni MALUTKIE trafiliśmy 

na pustą stajnię i wielki 

plac budowy. Okazało się, że 

konie były nieopodal na wybiegu. 

– Obecnie mamy 28 

koni. 10 lat temu mąż sprzedał 

swoją dużą firmę i postanowiliśmy, 

że założymy 

mały rodzinny interesik. Kupimy 

sobie ze cztery koniki i 

zajmiemy się taką małą agroturystyką. 

Przyjechał do nas 

kolega i powiedział, że Stadnina 

Koni w Skrzydłowie jest 

w likwidacji. „Jedźcie, zobaczcie, 

może coś dla siebie wybierzecie” 

– zachęcał. No i pojechaliśmy; 

wzięliśmy ze sobą 

jakąś tam zaliczę. Obeszliśmy 

jedną stajnię, obeszliśmy 

drugą – konie jeden piękniejszy 

od drugiego… Skończyło 

się na tym, że zostawiliśmy 

tę zaliczkę, którą wzięliśmy, 

nieZbyt malUtkie malUtkie 

Teren stadniny ze wszystkich stron otoczony jest 

lasem. 

i kupiliśmy wszystkie konie, 

siodła i bryczki, siano, owies, 

słomę. I oczywiście co? Konie 

kupione, a my nie mamy 

stajni. Szybciutko musieliśmy 

się tym zająć. Na św. Huberta 

nasze konie mieliśmy już w 

naszej stajni – wspominają 

Teresa i Marian Skórowie, 

właściciele gospodarstwa. 

Wielki plac budowy świadczy 

o tym, że rodzinny interes 

się rozwija. Powstaje 

duży hotel, gdzie będzie 

12 pokoi, w tym dwa apartamenty 

z wyjściem na taras; 

każdy pokój ma powierzchnię 

ok. 12 m kw, a apartamenty 

po 16; przed budynkiem 

plac zabaw dla dzieci 

z huśtawkami, piaskownicą. 

– Urządzimy też boisko dla 

piłki plażowej, no i w końcu 

kawałek parku z klombami, 

ławeczkami – informują nas 

gospodarze. 

Powstaje też duża kryta 

ujeżdżalnia, kryty kort tenisowy 

i miejsce, gdzie będzie 

można poszaleć na gokartach. 

Jak mówią gospodarze, 

inwestycje będą ukończone 

do końca tego roku. 

– Chcielibyśmy otworzyć 

też hotel dla koni, który zarobiłby 

na utrzymanie naszych 

koni, ale na razie po prostu 

nie mamy miejsca – mówią 

Skórowie. 

A okolica jest cudowna – 

piękny las, cisza, wspaniałe 

konie i dziki, wśród drzew 

ukryte domki, które można 

wynająć. Na terenie gospodarstwa 

agroturystycznego 

prowadzona jest nauka 

jazdy konnej na wszystkich 

poziomach zaawansowania, 

z treningiem skokowym 

włącznie. Konie ze stadniny 

MALUTKIE mają sportowe 

rodowody i bogatą tradycję 

(kilku mistrzów i wicemistrzów 

Polski w skokach 

przez przeszkody). Niektóre 

z nich można podziwiać 

Obecnie w Skrzydłowie znajduje się 28 koni. Teresa i Marian Skórowie wraz z synem - właściciele 

Stadniny Koni Malutkie. 

w superprodukcji Jerzego 

Hoffmana „Ogniem i Mieczem”. 

A o ogromnej woli 

walki koni ze Stadniny MA- 

LUTKIE można się przekonać 

oglądając je podczas zawodów 

hipicznych. Gospodarstwo 

agroturystyczne 

organizuje jedno- i kilkudniowe 

rajdy konne po malowniczych 

krainach byłego 

województwa piotrkowskiego, 

prowadzona jest w 

pełni profesjonalna konna 

obsługa imprez okolicznościowych, 

takich jak: wesela, 

komunie, festyny. Na terenie 

gospodarstwa można 

skorzystać z bazy noclegowej 

w stylowych domkach 

góralskich z łazienką, TV, 

wc, salonem, sypialnią i tarasem. 

Gospodarstwo organizuje 

corocznie pogoń za 

lisem (Bieg Świętego Huberta), 

a ponadto pikniki, 

Z początkiem 2008 r. 

Zarząd Województwa 

Małopolskiego ogłosił 

otwarty konkurs ofert na 

realizację zadań publicznych 

Województwa Małopolskiego 

w dziedzinie 

turystyki w 2008 r. pod 

nazwą „Małopolska Gościnna”. 

Konkurs miał na 

celu „identyfikację najwartościowszychprojektów 

służących rozwojowi 

przemysłu czasu wolnego, 

których realizacja przyczyni 

się do podniesienia 

atrakcyjności turystycznej 

Województwa Małopolskiego 

i zwiększenia 

liczby osób korzystają- 

Wielki plac budowy świadczy o tym, że rodzinna inwestycja Skórów się rozwija. 

ogniska i inne imprezy plenerowe. 

W słoneczne dni 

gospodarstwo oferuje przejażdżki 

po leśnych duktach 

zabytkową bryczką. Z my- 

cych z oferty turystycznej 

regionu”. 

Do konkursu przystąpiło 

Stowarzyszenie Agroturystyczne 

„Galicyjskie Gospodarstwa 

Gościnne” zgłaszając 

projekt pt. „Podnoszenie 

jakości usług agroturystycznych 

w Małopolsce”. Z 

końcem kwietnia 2008 została 

zawarta umowa pomiędzy 

Stowarzyszeniem 

a Województwem Małopolskim 

na realizację wymienionego 

projektu. 

Projekt zakłada kategoryzację 

145 obiektów agroturystycznych 

oraz turystyki 

wiejskiej na terenie Małopolski, 

oraz dofinansowa- 

ślą o wszystkich, którzy 

chcieliby nauczyć się jeździć 

konno, jak i tych, którzy 

chcieliby swoje umiejętności 

doskonalić, gospodar- 

nie do kategoryzacji na zasadach; 

- dla obiektów zrzeszonych 

w stowarzyszeniach 

należących do Polskiej Federacji 

Turystyki Wiejskiej 

do 5 pokoi dofinansowanie 

100% 

- dla obiektów niezrzeszonych 

do 5 pokoi dofinansowanie 

50%, drugie 

50% tj. 250 zł dopłaca właściciel 

obiektu. 

Powyżej 5 pokoi gościnnych 

obowiązuje dopłata 

w wysokości 20 zł za każdy 

następny pokój. 

Kategoryzacja obiektu 

to po prostu oficjalne potwierdzenie 

jakości usługi 

stwo prowadzi szkółkę jeździecką. 

Grażyna Bożyk 

Robert Durka 

Fot. Grażyna Bożyk 

dofinansowanie do 

kategoryZacji wiejskiej 

baZy noclegowej 

turystycznej, co w sytuacji 

rosnącej konkurencji 

na tym rynku ma ogromne 

znaczenie dla właścicieli 

wynajmujących kwatery 

wiejskie. Ponadto uprawnia 

m.in. do ubiegania się 

o nieodpłatne umieszczenie 

swojej oferty w „Małopolskim 

Atlasie Gospodarstw 

Agroturystycznych” 

(w trzech wersjach językowych; 

polski, angielski, niemiecki), 

oraz na stronie internetowej 

Wrota Małopolski 

– promującej turystykę 

wiejską. 

Barbara Mikołajewicz 

Prezes Stowarzyszenia 

GGG

Nr 07/ 008 (47) 

www.wrp.pl 

Strona


Marek Gaworski 

Katedra Organizacji i Inżynierii 

Produkcji 

SGGW w Warszawie 

Od 1992 roku producenci 

mleka na świecie 

mają możliwość 

wyposażania swoich gospodarstw 

w komercyjnie dostępne 

urządzenia automatyzujące 

dój krów, nazywane 

popularnie robotami udojowymi. 

Z tej możliwości skorzystało 

już kilka tysięcy gospodarstw, 

głównie w krajach 

północnej i zachodniej Europy, 

a także w Stanach Zjednoczonych, 

Kanadzie i Japonii. 

Czym różni się robot udojowy 

od … 

… nowoczesnych dojarek 

mechanicznych, rozpowszechnionych 

również w krajowych 

gospodarstwach mlecznych? 

W zasadzie tylko jednym elementem. 

Tym elementem jest 

układ do automatycznego zakładania 

kubków udojowych 

na strzyki wymienia. Poza 

tym, zarówno w przypadku 

robota, jak i tradycyjnych instalacji 

udojowych można wyróżnić 

na ogół te same zespoły 

robocze, a są to chociażby instalacja 

do automatycznego 

zdejmowania aparatów udo- 

Tematyka całkowitej automatyzacji doju krów budzi rosnące zainteresowanie wśród producentów 

mleka w naszym kraju. I jest to zainteresowanie w pełni uzasadnione. Wizyty na specjalistycznych 

targach w Poznaniu, gdzie w bieżącym roku i poprzednich latach prezentowano konstrukcje robotów 

udojowych niewątpliwie rozbudzają wyobraźnię, stawiając równocześnie szereg szczegółowych 

pytań dotyczących doju krów bez udziału człowieka. 

Roboty! Do roboty… w dojarni 

Robot udojowy „w akcji” ze sztuczną krową na targach 

w Poznaniu. 

jowych, urządzenia do identyfikacji 

i monitorowania zwierząt, 

no i oczywiście układ do 

wytwarzania podciśnienia, 

pulsacji, przedudojowej stymulacji 

wymienia i inne. Ponieważ 

ideą opracowania instalacji 

w pełni automatyzującej 

dój jest całkowite zastąpienie, 

a właściwie wyeliminowanie 

człowieka na stanowisku 

udojowym, więc w konstrukcji 

i programie działania robota 

musi być uwzględniony 

dodatkowo jeszcze jeden etap 

podlegający automatyzacji, a 

jest to mycie i dezynfekcja 

wymienia, przeprowadzane 

przed dojem właściwym. Zestawiając 

różnice między robotem 

a nowoczesną dojarką 

mechaniczną warto zwrócić 

uwagę na inny ważny szczegół. 

W instalacji robota udojowego 

poszczególne kubki 

udojowe są zakładane i zdejmowane 

indywidualnie, niezależnie 

od siebie. Wyeliminowanie 

klasycznego aparatu 

udojowego z kolektorem łączącym 

wszystkie kubki udojowe, 

tak jak jest to w klasycz- 

Robot udojowy – kompleksowa instalacja 

nej dojarce, decyduje tym samym 

o możliwości indywidualnego 

zdejmowania poszczególnych 

kubków ze strzyków, 

odpowiednio do natężenia 

wypływającego z nich mleka. 

Jest to ważna zaleta instalacji 

robota udojowego, stwarza się 

bowiem sprzyjające warunki 

do dokładniejszego opróżniania 

z mleka każdej z ćwiartek 

wymienia. 

Czynniki uzasadniające 

użytkowanie robotów udojowych 

Do najważniejszych bodźców 

decydujących o rozwoju 

badań i próbach wdrażania 

automatycznych systemów 

doju była potrzeba ograniczenia 

uciążliwości dotychczasowych, 

konwencjonalnych metod 

pozyskiwania mleka od 

krów. Jak wynika z szeregu 

badań i obserwacji, dój krów 

zalicza się do prac powodujących 

niekorzystne obciążenie 

fizyczne dojarza, prowadząc 

niejednokrotnie w długim 

okresie czasu do schorzeń 

szyi, ramion i pleców. Nie bez 

znaczenia pozostają również 

niesprzyjające warunki środowiskowe 

panujące w miejscu 

pozyskiwania mleka. Stężenie 

amoniaku i wilgoci, a także 

zanieczyszczenia organiczne 

i nieorganiczne ograniczają 

komfort pracy przy obsłudze 

krów w czasie doju. Komfort 

ten jest dodatkowo zakłócany 

ryzykiem kopnięcia człowieka 

przez zwierzę. 

Poza możliwościami ograniczenia 

skutków towarzyszących 

tradycyjnym metodom 

doju, na robotyzację pozyskiwania 

mleka patrzy się jednak 

przede wszystkim w aspekcie 

oszczędności nakładów pracy 

ręcznej. Jak wynika z przykładowych 

badań, użytkowanie 

robota wspomaganego komputerowym 

systemem monitorowania 

stada i kontroli ruchu 

zwierząt pozwala za zaoszczędzenie 

w ciągu roku 

ok. 2/3 czasu w porównaniu 

z konwencjonalnymi metodami 

doju mechanicznego. 

Inne badania modelowe wskazują 

natomiast na możliwość 

zmniejszenia nakładów pracy 

fizycznej w przypadku stosowania 

robota udojowego o ok. 

30-40%. Dzięki temu można 

zmniejszyć obciążenie pracą 

fizyczną przy bezpośredniej 

obsłudze krów w gospodarstwie 

mlecznym. 

Pełne automatyzowanie 

doju przekłada się również na 

produkcyjne wskaźniki krów. 

Możliwość dobrowolnego 

podchodzenia krów do stanowiska 

udojowego stanowi 

impuls do wyrażenia naturalnych 

potrzeb i zachowań związanych 

z oddawaniem mleka. 

Zastosowanie robota udojowego, 

jak wskazują liczne badania 

i obserwacje, prowadzi 

do skrócenia czasookresu 

dzielącego kolejne doje, a tym 

samym wzrostu częstotliwości 

oddawania mleka przez 

zwierzęta w ciągu doby. W 

przypadku stada obsługiwanego 

robotami liczba dojów 

w ciągu doby wynosi na ogół 

2,5÷3,0 na krowę. Zwiększeniu 

częstotliwości doju towarzyszy 

zaś wzrost wydajności 

mlecznej krów. W badaniach 

doświadczalnych, przechodząc 

z dwukrotnego na 

trzykrotny dój w ciągu doby 

stwierdzono wzrost wydajności 

mlecznej krów w zakresie 

6÷25% w pełnym okresie 

laktacji. W gospodarstwach 

francuskich użytkujących roboty 

udojowe w okresie ponad 

dwu lat, wzrost wydajno- 

ści mlecznej krów wynosił zaś 

od 3 do 9%. 

Pomimo tak znaczących korzyści 

towarzyszących użytkowaniu 

automatycznych systemów 

doju, rozwiązania te są 

wdrażane jedynie w niektórych 

częściach Europy, Japonii, 

Stanach Zjednoczonych 

i Kanadzie. Nasuwa się zatem 

pytanie: dlaczego roboty 

udojowe znajdują zwolenników 

tylko w niektórych krajach 

świata? 

Roboty udojowe – uwarunkowania 

rozwoju nowoczesnej 

techniki 

Planując wyposażenie gospodarstwa 

w robot udojowy, 

producenci mleka muszą liczyć 

się z koniecznością poniesienia 

znacznych kosztów 

inwestycyjnych. W pierwszej 

połowie bieżącego dziesięciolecia 

cena jednostanowiskowego 

robota udojowego 

kształtowała się na poziomie 

od ok. 140 tys. do ok. 180 tys. 

euro, na rynku brytyjskim 

84-100 tys. GBF, zaś na rynku 

amerykańskim 150-170 tys. 

USD. W warunkach amerykańskich 

rozbudowa instalacji 

jednostanowiskowego 

robota udojowego wiązała 

się z wydatkiem rzędu 55- 

60 tys. USD za każde dodatkowe 

stanowisko. Wysokie 

koszty zakupu robotów udojowych 

mogą być główną barierą 

ograniczającą ich użytkowanie 

w wielu krajach, w 

tym także w Polsce. Inną barierą 

są koszty pracy ręcznej 

w rolnictwie. Tam, gdzie 

te koszty są niskie, roboty 

udojowe nie stanowią konkurencji 

dla pracowników 

obsługujących krowy w dojarniach. 

Tekst w całości można przeczytać 

na www.wrp.pl

Nr 07/ 008 (47) 



d.alankiewicz@wrp.pl 

Mniejsze gospodarstwa, 

aby utrzymać 

opłacalność 

produkcji na przyzwoitym 

poziomie samodzielnie wykonują 

takie zabiegi. Urządzenia 

do zaprawiania nasion 

popularnie zwane zaprawiarkami 

dzielą się ze 

względu na cykl pracy i formulację 

zaprawy. 

Zaprawianie na sucho 

Zaprawy suche występujące 

w formie miałkiego proszku 

najlepiej nanosić na nasiona 

w zaprawiarkach bębnowych. 

Zaletą tego typu zapraw jest 

możliwość stosowania nawet 

w trakcie mrozów. Wadami - 

kiepskie przyleganie do nasion 

i silne zapylenie środkiem 

zaprawiającym otoczenia 

zaprawiarki. 

Z uwagi na niemożność 

oddzielenia nasion od nadmiaru 

zaprawy zaleca się, by 

do bębna zaprawiarki trafiła 

porcja nasion i odmierzona 

porcja zaprawy. Zaprawiarki 

bębnowe z racji swojej konstrukcji 

i zasady działania są 

zaprawiarkami porcjowymi. 

W zależności od typu urządzenia 

różna jest jego wydajność. 

Powszechnie stosowaną 

metodą w tej technologii jest 

używanie 50 lub 100 kilogramowych 

betoniarek budowlanych 

jako zaprawiarek. Metoda 

ta jest skuteczna, jednak 

mało wydajna. W ten sposób 

można również używać 

zapraw w formie zawiesiny, 

jednak oddzielenie nasion od 

kąpieli jest niezwykle trudne. 

Sposób ten jest niepolecany 

z uwagi na nierównomierne 

pokrycie nasion. 

Zaprawianie na mokro 

Zaprawy zawiesinowe najlepiej 

nakładać za pomocą 

zaprawiarek porcjowych lub 

przystosowanych do pracy w 

ruchu ciągłym. Przykładem 

minizaprawiarki może być 

zaprawiarka AL 50 produkcji 

rodzimego AgrAlex-u. Jest 

to bardzo proste urządzenie 

pracujące w systemie porcjowym. 

Nasiona znajdujące się 

w komorze zaprawiania są 

wprawione w bezwładny 

ruch, powodujący bardzo 

intensywne ich mieszanie. 

Podczas mieszania, w komorze 

tej uwalnia się z nasion 

kurz, który jest wysysany za 

pomocą ssawki i transportowany 

wraz z powietrzem do 

urządzenia odpylającego. Zadaniem 

urządzenia odpylającego 

jest również odciąg oparów 

z worka podczas workowania 

zaprawionych nasion. 

Ciecz zaprawiająca spływa 

samoczynnie ze zbiorniczka 

cieczy do rozpylacza rotacyjnego 

znajdującego w pokrywie 

komory. W dolnej części 

komory mieszania znajduje 

się zasuwa służąca do 

opróżnienia komory z zaprawianych 

nasion, odbywa się 

to po odciągnięciu pręta zasuwy, 

którego rękojeść znaj- 

duje się tuż nad workownikiem. 

Wydajność AL50 to 

1t/h. Pojemność zbiornika 

na ziarno 50 kg. Moc silników 

elektrycznych napędzających 

urządzenie wynosi 

1,37 kW. 

Dla większych gospodarstw 

i firm usługowych polecić 

można zaprawiarkę o 

wdzięcznej nazwie AGATA. 

Jest to urządzenie przystosowane 

do pracy samodzielnej 

lub w liniach technologicznych. 

Nasiona znajdujące 

się w koszu zasypowym 

po otwarciu szczeliny roboczej 

spadając w dół obracają 

bęben mechanizmu dozującego. 

Na osi bębna zamocowane 

jest koło dozujące zaprawę, 

którego łopatki zanurzone 

są w zaprawie znajdującej 

się w wanience. Łopatki 

obracając się zaczerpują zaprawę 

i wlewają ją do rynienki, 

stąd z kolei zaprawa 

przewodem doprowadzana 

jest do rozpylacza rotacyjnego 

kierunkowego i rozpylona 

skierowana jest na swobodnie 

spadające nasiona w 

komorze zraszania. Wstępnie 

zaprawione nasiona w 

komorze zraszania spadają 

do przenośnika ślimakowego 

gdzie są dokładnie wymieszane 

z zaprawą i przetransportowane 

do podwójnego 

workownika. Zaprawa nasienna 

znajdująca się w 

zbiorniku pompowana jest 

przy pomocy pompy prze- 

www.wrp.pl 

Kiedy rolnik zaprawia 

Blisko 33.000 odwiedzających. Najbardziej znaczące 

specjalistyczne wydarzenie branży rolniczej 

w południowo-zachodniej Polsce. Pokaz 

zwierząt już na starcie olbrzymim sukcesem (DLG 

AgroFood). 

Opolagra kontynuuje swój 

dynamiczny wzrost 

W 

dniach od 6 do 8 

czerwca 2008 roku 

w Polskiej Nowej 

Wsi, gmina Komprachcice 

koło Opola, odbyła się specjalistyczna 

wystawa rolnicza 

Opolagra. Zarówno wystawcy, 

jak też organizator DLG Agro- 

Food (Poznań), spółka córka 

DLG (Niemieckiego Towarzystwa 

Rolniczego), wyrazili duże 

zadowolenie z jej przebiegu i 

frekwencji. 

Według danych DLG Agro- 

Food około 33.000 rolników 

i specjalistów rolnictwa skorzystało 

z oferty Opolagry, 

aby u 270 wystawców zapoznać 

się z odpowiednimi 

technologiami i środkami do 

produkcji roślinnej i zwierzęcej. 

„Zarówno po stronie 

odwiedzających, jak też po 

stronie wystawców udało się 

zanotować kolejny wzrost o 

około dziesięć procent w porównaniu 

z poprzednią imprezą“ 

- powiedział w swym 

pierwszym podsumowaniu 

prezes DLG AgroFood, dr 

Georg Mosch. 

Pokaz zwierząt nową 

główną atrakcją Opolagry 

Przeprowadzony po raz 

pierwszy na Opolagrze 2008 

pokaz zwierząt natychmiast 

okazał się kolejną atrakcją 

wystawy. Pod kierownic- 

wodem tłocznym do rozdzielacza 

i dalej do wanienki, z 

której nadmiar przelewa się 

przewodem przelewowym 

do zbiornika a odpowiednia 

dawka pobrana przez koło 

dozujące skierowana jest 

do rynienki a stąd do rozpylacza. 

Nadmiar cieczy z 

rozdzielacza kierowany jest 

przewodem mieszadła z powrotem 

do zbiornika w celu 

ciągłego mieszania jego zawartości 

(zapobiega to sedymentacji 

zawiesiny). Zaprawiarka 

przystosowana jest do 

wszystkich rodzajów zapraw 

zawiesinowych i płynnych. 

Wydajność AGATY to 2 – 6t/ 

h regulowane bezstopniowo. 

Moc silników napędzających 

to 1,32 kW. 

Największą zaprawiarką 

pro du kow aną pr z e z 

Strona 

Zaprawianie nasion jest zabiegiem tyleż oczywistym ile koniecznym. Duże gospodarstwa rolne zakupując 

kwalifikowany materiał siewny decydują się na korzystanie z usługowego zaprawiania nasion 

– zlecając taką usługę specjalistycznej firmie. Bardzo często firmy nasienne sprzedają gotowy, zaprawiony 

materiał siewny. 

twem prezesa Związku Hodowców 

Bydła w Opolu, 

Martina Ziaji, w specjalnie 

zorganizowanym pokazie zaprezentowano 

wybór najlepszych 

krów, jałówek i cieląt z 

regionu. 

Udany Dzień Eksperta 

Sprawdziła się koncepcja 

utworzenia Dnia Eksperta 

pierwszego dnia wystawy 

oraz osobnego programu 

dla przedsiębiorców branży 

rolnej. DLG AgroFood zanotowało 

dwukrotnie większą 

liczbę zwiedzających tego 

dnia w porównaniu z ubiegłoroczną 

imprezą. 

Redakcja 

Dla większych gospodarstw i firm usługowych polecić 

można zaprawiarkę o wdzięcznej nazwie AGATA. 

Jest to urządzenie przystosowane do pracy samodzielnej 

lub w liniach technologicznych. 

AgrAlex jest zaprawiarka 

HANKA o wydajności do 

10t/h. Alternatywnym rozwiązaniem 

jest zaprawiarka 

AMELA. Jest to urządzenie 

przewoźne, które można 

transportować za samochodem 

osobowym. Wydajność 

tej maszyny wynosi 

2 – 6 t/h. Można polecić 

takie rozwiązanie w 

przypadku zakupu zespołowego. 

Zaprawiarka może 

trafić bez trudu do kilku 

gospodarstw i wykonać na 

miejscu pracę. 

Z uwagi na sytuację rynkową 

na polskim rynku jest 

niewielu producentów zaprawiarek. 

Powszechny pogląd, 

że „zaprawiarka jest 

za droga” spowodował powszechne 

wykonywanie zaprawiania 

za pomocą różnego 

rodzaju domowych 

metod. Może warto pomyśleć 

o zespołowym zakupie 

tego typu urządzenia. Właściwie 

przygotowany materiał 

siewny wyda obfity plon, 

który szybko skompensuje 

dokonany wydatek. n

Strona www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47) 

Bardzo wiele dziedzin produkcji rolniczej opartych jest o urządzenia zasilane 

energią elektryczną. Schładzalniki do mleka w trakcie 40 stopniowych 

upałów, systemy grzewcze oparte o sterowniki elektryczne zimą, 

urządzenia monitorujące zadawanie paszy w kurnikach, to tylko niektóre 

z przykładów na to, że gospodarstwo zajmujące się regularną produkcją 

musi być wyposażone we własne źródło prądu. 

Przenośne 

generatory rolnicze 

Nie trzeba chyba nikogo 

przekonywać jakie 

straty może ponieść właściciel 

kurnika na kilkanaście 

tysięcy kur, jeśli z powodu 

braku prądu unieruchomione 

zostaną urządzenia 

do zadawania pasz, 

wentylatory lub klimatyzatory. 

W zakładach produkcyjnych, 

które nie mogą zostać 

zatrzymane w trakcie 

procesu produkcyjnego czy 

choćby nawet w szpitalach 

powszechnie stosowane są 

własne stacje prądotwórcze, 

oparte o agregaty o napędzie 

spalinowym. 

W produkcji rolnej coraz 

większą popularność zyskują 

różnego rodzaju spalinowe 

źródła prądu. O ile 

na potrzeby przykładowego 

kurnika potrzeba urządzenia 

o dużej mocy, wyposażonego 

w elektroniczne 

urządzenia sterujące, pozwalające 

na zasilanie złożonych 

urządzeń elektronicznych, 

o tyle na potrzeby 

zasilania domostwa na czas 

awarii w zupełności wystarczą 

urządzenia prostsze i zarazem 

tańsze. 

W cenie agregatu prądotwórczego 

znaczący udział 

ma silnik spalinowy. Istnieją 

jednak urządzenia pozwala- 

W naszej ofercie posiadamy przenośne oraz 

stacjonarne agregaty prądotwórcze. 

Szczególnie polecamy agregaty o mocy od 16 

kVA do 50 kVA napędzane wałkiem ciągnika 

rolniczego. 

jące na zoptymalizowanie 

zakupu. Są to agregaty napędzane 

z WOM ciągnika 

rolniczego. Ich cena bywa 

nawet 4-ro krotnie niższa 

niż agregat spalinowy o tej 

samej mocy. 

Urządzenia rolnicze to 

typowe generatory prądu 

trójfazowego, zabudowane 

na ramie wyposażonej w 

punkty mocowania TUZ. 

Urządzenie takie można by 

wykonać we własnym zakresie, 

jeśli tylko wykonawca 

posiadałby właściwą prądnicę. 

Diabeł tkwi jednak w 

szczegółach. Obroty wałka 

odbioru mocy ciągnika 

są zbyt małe aby sprzęgać 

prądnice WOM w stosunku 

1:1. Konieczne jest zastosowanie 

przekładni redukującej 

obroty WOM w stosunku 

niekiedy 1:4 lub nawet 1:6. 

Obroty jakie powinien uzyskać 

alternator agregatu wynoszą 

najczęściej około 3000 

o/min. Jeśli obroty eksploatacyjne 

WOM wynoszą 540 

o/min. konieczne jest zastosowanie 

przekładni. Jej wykonanie 

jest zbyt skomplikowane 

i przesądza o nieopłacalności 

samodzielnej 

produkcji. 

Oferta rynkowa tego 

typu urządzeń nie jest co 

T 16 Dane techniczne: TL 50 Dane techniczne: 

• moc podstawowa: 12,8 kW (16 kVA) 

• obroty: 3000 obr/min 

• moc pochłaniana: 23 KM 

• wymiary ( dł. x szer. x wys.): 980x810x890 mm 

• masa: 116 kg 

Panel sterujący: 

• urządzenia pomiarowe: amperomierz, woltomierz 

• urządzenia ochronne: przycisk ELCB (Earth Leakage 

Circuit Breaker), wyłącznik 3P 25A 

Agregaty prądotwórcze 

Motopompy Silniki 

90-562 Łódź, ul. Łąkowa 11 

www.invesall.pl, e-mail: invesall@invesall.pl 

tel. +48 42 639 52 49 

prawda porażająco bogata, 

lecz nie oznacza to 

wcale, że nie można ich nabyć. 

Ciekawą propozycją 

mogą być rolnicze agregaty 

prądotwórcze marki GE- 

SAN. Dostępne są w kilkunastu 

modelach różniących 

się mocą. Najmniejszy 

w ofercie oznaczony T 

16 ma moc podstawową 

12,8 kW (16 kVA) i zapotrzebowanie 

na moc zaledwie 

23 KM. Największy 

TL 50 posiada moc podstawową 

40 kW (50 kVA) 

i zapotrzebowanie na moc 

75 KM. 

Urządzenia GESAN mogą 

służyć zarówno do zasilania 

urządzeń w gospodarstwie, 

jak również jako przenośne 

(przewoźne) źródło 

prądu w trakcie prac polowych 

leśnych i innych. Zastosowań 

nie trudno szukać. 

Niektóre linie do sortowania 

ziemniaków zasilane 

są energią elektryczną, 

urządzenia do czyszczenia 

i pakowania warzyw również 

można używać na polu, 

dzięki przenośnym źródłom 

zasilania jakim są generatory 

rolnicze. 


WRP 


• moc podstawowa: 40 kW (50 kVA) 

• obroty: 1500 obr/min 

• moc pochłaniana: 75 KM 

• wymiary ( dł. x szer. x wys.): 1320x920x1120 mm 

• masa: 320 kg 

• urządzenia pomiarowe: amperomierz, woltomierz, 

częstotliwościomierz 

• urządzenia ochronne: przycisk ELCB (Earth Leakage 

Circuit Breaker), wyłącznik 4P 80A 

Dobre, jasnozielone, pachnące siano to prawdziwy skarb. Wiedzą o tym 

wszyscy hodowcy bydła. Bez takiego siana wychów cieląt jest praktycznie 

niemożliwy. Gdy takie siano poda się sztukom dorosłym, to nie trzeba być 

fachowcem, aby zauważyć, że bydło zajada się nim z prawdziwą przyjemnością. 

Stosowane w żywieniu krów mlecznych, pozwala na uzyskanie 

5000 l rocznie mleka bez dodatku pasz treściwych. 

Ile wytrzyma traktorzysta 

Konstrukcja noży w tych kosiarkach nie jest przypadkowa, to owoc wieloletnich 

doświadczeń. Wykonano je ze specjalnej stali. Są bardzo trwałe. 

Dzisiaj słów parę o nowych 

maszynach do 

zbioru zielonki francuskiego 

Kuhna. To największa na 

świecie fabryka zajmująca się 

tego typu konstrukcjami. Firmowi 

inżynierowie, korzystający 

z wieloletnich doświadczeń 

(firma liczy sobie już 175 

lat, a kosiarki dyskowe produkuje 

od 1968 r., zresztą jako 

pierwsza na świecie), skonstruowali 

maszyny uznawane 

za jedne z najlepszych 

na świecie. Co ważne, są one 

dostępne w naszym kraju. Zacznijmy 

od kosiarek, bo to ich 

praca zawsze jest pierwszym 

etapem przy produkcji siana 

czy sianokiszonki. 

Co wyróżnia te rozwiązania 

od tych powszechnie znanych? 

Kosiarka zawieszana 

GMD 

Noże to newralgiczny 

punkt, bo właśnie one bezpośrednio 

odpowiadają za 

jakość cięcia, a i mają styczność 

z różnego rodzaju przeszkodami. 

Konstrukcja noży 

w tych kosiarkach nie jest 

przypadkowa, to owoc wieloletnich 

doświadczeń. Wykonano 

je ze specjalnej stali. Są 

bardzo trwałe. Każdy z nich 

pozwala na skoszenie około 

40 ha. Można to pomnożyć 

przez ilość dysków i już 

wiemy, jaki areał można skosić 

jednym kompletem. Noży 

nie wolno ostrzyć. Dlaczego? 

Ogromna prędkość obrotowa 

tych elementów wymusza 

ich idealne wyważenie. 

Każda, nawet minimalna 

różnica wagi powoduje tzw. 

„bicia”, a to może być powodem 

uszkodzenia łożysk. 

Prócz tego, ostrzenie powoduje 

rozhartowanie stali 

i stają się one mniej trwałe. 

Specjalny kształt noży pozwala 

na delikatne podrzucenie 

skoszonej masy, przekazanie 

jej na dysk i przerzucenie 

do tyłu. Dyski tnące 

uformowano w ten sposób, 

że trawa natychmiast poda- 

wana jest na pokos. Tak więc, 

nie ma mowy o zapychaniu 

się czy wleczeniu skoszonej 

masy. Specjalne przegięcie 

blachy i osłona nakrętki 

mocującej zapobiegają wycieraniu 

się tych elementów. 

Pod dyskami znajdują 

się płozy z kolistym zarysowaniem, 

chroniące je przed 

kamieniami. Utrzymują one 

całą belkę tnącą. Na glebach 

piaszczystych i zakamienionych 

te części szybko się zużywają, 

dlatego są one wymienne. 

Zarówno noże, jak 

i dyski pracują z ogromną 

energią. Prędkość obrotowa 

tych elementów jest olbrzymia, 

bo aż 3 000 obr./min, 

postępowa to 180 km/godz. 

Olbrzymia energia cięcia 

pozwoliła na bardzo szybką 

pracę kosiarek. Można pracować 

z dowolną prędkością. 

Widziałem testy, na których 

te kosiarki pracowały w trawie 

po pas z prędkością 40 

km/godz. Oczywiście, w 

praktyce taka prędkość jest 

niemożliwa, bo żaden traktorzysta 

tego nie wytrzyma. 

No, może na idealnie równym 

polu golfowym. 

Lift Control 

Lift Control to hydropneumatyczne 

zawieszenie belki 

tnącej. Na czym to polega? 

System w swej idei podobny 

jest do pneumatycznego zabezpieczenia 

korpusów stosowanego 

w niektórych pługach. 

Sercem tego systemu 

jest amortyzator hydropneumatyczny. 

Ciśnienie oleju 

działa na dwa siłowniki hydrauliczne 

utrzymujące stały 

docisk belki tnącej do podłoża. 

To pozwala na utrzymanie 

idealnie równej wysokości 

cięcia i na płynną pracę. 

Klasyczne belki w przypadku 

najechania na przeszkodę 

odchylają się do tyłu. 

Trzeba wówczas stanąć, cofnąć 

maszyną, zabezpieczyć 

sprzęgło i jechać dalej. W 

rozwiązaniu Lift Control zastosowano 

dwa siłowniki hy- 

drauliczne jako zabezpieczenia 

przeciwko niespodziewanym 

przeszkodom. W przypadku 

uderzenia w duży kamień, 

belka tnąca podnosi się 

o 40 cm i odchyla do tyłu. Po 

ominięciu przeszkody wraca 

automatycznie do położenia 

roboczego. Przy niewielkiej 

przeszkodzie kierowca może 

nawet nie zauważyć, że coś 

się stało. Poczuje jedynie delikatne 

szarpnięcie. 

W pogoni za prędkością 

Ciągniki są coraz szybsze. 

Zawieszenia i kabiny coraz 

lepiej amortyzowane. Naturalnym 

więc jest, że rolnicy 

żądają maszyn, z którymi 

można pracować przy dużej 

prędkości. Niestety, wraz 

ze zwiększaniem prędkości 

pracy gwałtownie wzrasta 

masa oraz obciążenia dynamiczne 

zespołu tnącego. Jednym 

z rozwiązań, które to 

umożliwiają, jest charakterystyczna 

dla Kuhna różnica 

odległości między talerzami 

na belce. Ta odległość jest na 

przemian mała i duża. 

W tradycyjnych konstrukcjach 

koła napędowe pracują 

zanurzone w oleju. Olej, częściej 

lub rzadziej, należy wymieniać, 

a to stwarza różne 

problemy, a często się o tym 

po prostu nie pamięta. Dlatego 

w kosiarkach Kuhna zastosowano 

tzw. system Opti 

Disc - olej zalany fabrycznie 

nie podlega nigdy wymianie. 

Fabryka daje dożywotnią 

gwarancję. To pierwsza 

i chyba jedyna taka belka 

tnąca na świecie. Prawda, że 

wygodne? Wspomniałem o 

przeszkodach. Ale co się stanie, 

gdy sąsiad podrzuci duży 

blok betonu? Znane są takie 

wypadki. Wtedy podczas 

uderzenia odpada cały dysk. 

Oś napędowa dysku ma specjalne 

przewężenie stanowiące 

swoisty bezpiecznik. 

Co wtedy? Odkręcamy cztery 

śruby, montujemy nowy moduł 

i jedziemy dalej. 

Jan Nikoniuk

Nr 07/ 008 (47) 




Tegoroczna impreza 

z uwagi na konieczność 

dopasowania 

do kalendarza lokalnych 

imprez wystawienniczych, 

odbywała się wcześniej niż 

dotychczas. 

Impreza odbywała się na 

przyległych do KPODR 

polach. Tegoroczna edycja 

była wyjątkowo rozległa z 

uwagi na największą, jak 

dotychczas, ilość wystawców. 

Pod względem ilości 

maszyn oraz asortymentu, 

Agro-Tech staje się jedną 

z najważniejszych krajowych 

imprez organizowanych 

na wolnym powietrzu. 

Tak pod względem przygotowania 

ekspozycji, jak 

również zaplecza logistycznego 

targi w Minikowie są 

atrakcyjne i udane tak dla 

wystawców, jak również 

dla zwiedzających. Według 

szacunków wystawę odwiedziło 

około 40 tysięcy zwiedzających. 

Nie sposób nie 

wspomnieć o pokazach 

pracy maszyn. 

Jak co roku odbywają się 

one w bardzo trudnym terenie. 

Pokaz opryskiwaczy 

polowych odbywa się na 

terenie płaskim z użyciem 

specjalnego toru przeszkód, 

natomiast maszyny uprawowe 

i ciągniki skazane są 

na pracę na polu przypominającym 

wąwóz. Żartobliwie 

nazywany wąwozem 

śmierci nastręcza nie lada 

kłopotów operatorom. Długość 

poletka to około 170 

metrów, natomiast skłon 

stoku wynosi kilkanaście 

procent ze stoku i kilkanaście 

procent – proporcjonalnie 

pod stok. W tym 

roku w pokazie brały udział 

tylko maszyny do bezorkowej 

uprawy roli. Wielu operatorów 

ratowało sytuację 

zmniejszając głębokość roboczą 

ciągniętych maszyn 

– szczególnie w trakcie 

podjazdu. W przeciwnym 

wypadku groziło postawienie 

ciągnika do pionu lub 

zatrzymanie na stoku, na 

co skwapliwie czekali widzowie. 

Po raz pierwszy w historii 

targów w Minikowie zaprezentowany 

został zestaw do 

jazdy równoległej. W pokazach 

Maszyn uprawowych 

wzięło udział 21 zestawów, 

w paradzie ciągników 16 

maszyn, w pokazie opryskiwaczy 

na torze przeszkód 

11 zestawów. Prawdziwą 

brawurą wykazał się operator 

ciągnący opryskiwacz 

Amazone. Pokonał tor z 

największą prędkością wykazując 

nie tylko skuteczną 

pracę stabilizacji belki, ale 

również silną więź z fotelem 

kierowcy! 

Pokazy pracy maszyn 

prowadził niezawodny 

Krzysztof Płocki, redaktor 

naczelny Rolniczego Przeglądu 

Technicznego. 

Prawdziwą ozdobą pokazów 

była parada oldtimerów. 

Stare ciągniki pieczołowicie 

restaurowane przez 

swych właścicieli wykazały 

nie mniej wigoru niż nowe 

konstrukcje. Poza tym poczciwe 

jednocylindrowe 

Ursusy budowane na bazie 

LanzBuldoga przypominały 

o swej czynnej obecności 

miarowym staccato, 

granym mezzoforte przez 

silnik. Rytmiczne pah, pah, 

pah, słyszane było na terenie 

całej wystawy! 

Po raz pierwszy w Minikowie 

odbyła się warsztatowa 

konferencja na temat 

uprawy bezorkowej. 

W namiocie seminaryjnym 

obok terenu pokazów 

można było posłuchać 

prelekcji dr. Dariusza 

Jaskólskiego, przedstawiciela 

firmy LEMKEN Polska 

oraz KÖCKERLING. O 

ile prelekcja dwóch pierwszych 

była ciekawa i merytoryczna, 

o tyle przedstawiciel 

niemieckiego producenta 

Köckerling, prowadził 

prelekcję w sposób quasinaukowy, 

chaotyczny a wy- 

świetlana prezentacja była 

w języku niemieckim. W 

tym przypadku nie sprawdziło 

się powiedzenie – nie 

ten kto zaczął ale ten kto 

skończył. Niemniej jednak 

pomysł organizowania takich 

spotkań jest godny 

kontynuacji. 

Ciekawie przygotowana 

była ekspozycja ogrodnicza. 

Okazy flory można 

było nabyć, wzbogacając 

domowy ogród. 

Firma ROLNAS z Bydgoszczy 

prezentowała kolekcję 

roślin uprawnych, 

doskonale wypielęgnowaną, 

uprawianą na poletkach 

będących wycinkami 

okręgu. 

Nowalijkami były firmy 

znane do tej pory z rynku samochodowego, 

a zajmujące 

się wyposażeniem warsztatów. 

Świadczy to dobitnie 

o tym, że rynek rolny staje 

się coraz bardziej atrakcyjny 

dla przedsiębiorstw spoza 

niego. 

Mówiąc o Targach w Minikowie 

nie sposób nie wspomnieć 

o wystawie zwierząt. 

Na specjalnie przygotowanym 

ringu przeprowadzane 

były prezentacje czworonogich 

piękności – pretendentów 

do miana czempionów. 

Ogółem, 84 wystawców prezentowało 

101 sztuk bydła, 

kilkadziesiąt sztuk trzody, 

kozy, owce, drób i futerkowe. 

Bezapelacyjnym zwycięzcą 

była OHZ w Osięcinach, deklasując 

konkurentów w kategorii 

bydła mlecznego. Jedynie 

w podkategorii jałowice 

cielne laur otrzymała 

RSP Sadki. W kategorii bydła 

mięsnego konkurowali jedynie 

indywidualni hodowcy 

prezentując swe sztuki. 

W trakcie trwania targów 

rozstrzygnięte zostały różnorakie 

konkursy. Między 

innymi „Bezpieczne gospodarstwo 

rolne”, „Agroliga 

2008”, „Zielone lato”. 

Kończąc tą krótką reminiscencję 

nie sposób nie 

www.wrp.pl 

wspomnieć o problemach 

komunikacyjnych. Teren 

targów położony jest tuż 

przy drodze krajowej nr 10. 

Z tej przyczyny w trakcie 

trwania ekspozycji na drodze 

rokrocznie tworzą się 

korki. W tym roku organizatorzy 

dwoili się i troili, 

aby zapewnić płynny przejazd 

i sprawne zjazdy na 

teren wystawy i parkingi. 

Mimo ogromnego zaangażowania 

policji, służb 

ochrony, organizatorów 

korki choć mniejsze - powstawały. 

Szczególnie w 

niedzielę między godz. 11 

Doradcy handlowi: 

Północ: Mikołaj Szembek 

Południe: Adam Kłoda 

Wschód: Marek Zieliński 

a 17. Nie sposób jednak nie 

pokusić się o gorzką uwagę 

pod adresem władz lokalnych. 

Jak stwierdził dr Roman 

Saas, dyrektor KPODR 

w Minikowie, władze lokalne 

odmawiają zainwestowania 

jakichkolwiek 

środków na wybudowanie 

dwóch dodatkowych pasów 

ruchu na odcinku drogi nr 

10 w Minikowie. 

Panowie decydenci winni 

spojrzeć na zagadnienie 

oczami gospodarza i dopomóc 

organizatorom w 

rozwijaniu imprezy. Fakt, 

że Agro-Tech jest organi- 

Części: Krzysztof Mrula 

Serwis: Marcin Milczarek 

Serwis: Grzegorz Masłowski 

Strona 7 

W dniach 21 - 22 czerwca na terenie Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie 

pod Bydgoszczą odbyły się XXXI Międzynarodowe Targi Rolniczo-Przemysłowe. Organizatorem 

tej cyklicznej imprezy jest KPODR, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy i 

od ubiegłego roku niemieckie DLG. 

Agro-Tech Minikowo już za nami 

zowany już po raz trzydziesty 

pierwszy, że współorganizatorami 

są silni europejscy 

partnerzy winien 

przemówić do wyobraźni 

tych, którzy brakiem dobrej 

woli skazują kierowców 

na stanie w wielokilometrowych 

korkach. Targi 

tego typu to nie tylko promocja 

regionu, ale również 

wymierny zysk ekonomiczny. 

A ten powinien 

być skwapliwie pomnażany. 

Nie będzie to jednak 

łatwe, jeśli nie zostaną rozwiązane 

bolączki komunikacyjne. 

n 

SZYBKI AGREGAT UPRAWO-SIEWNY 

COMPACT-SOLITAIR. 

WYJĄTKOWO UNIWERSALNY, 

WYDAJNY I PRECYZYJNY. 

www.lemken.com.pl 

Lemken Polska Sp. z o.o. 

Żalęcino 21, 73-115 Dolice 

tel. +48 91 563 76 46 

fax. +48 91 563 76 04 

tel. +48 601 62 62 15 

tel. +48 601 80 25 11 

tel. +48 722 09 78 77 

tel. +48 601 98 49 18 

tel. +48 605 26 89 99 

tel. +48 603 89 54 94


Użycie siły wiatru do napędu urządzeń użytecznych 

człowiekowi to pomysł z bardzo długą historią. 

Również budowa i wykorzystanie generatorów 

prądu elektrycznego napędzanych energią 

wiatrową nie jest nowy. W dobie wyczerpywania 

się paliw kopalnych nabiera coraz większego 

znaczenia. 

Czysta energia, czysty 

zysk – energia wiatrowa 

Do 2020 roku 20% energii 

produkowanej w UE będzie 

pochodzić ze źródeł 

energii odnawialnej. 

Pola w Europie Zachodniej 

są miejscami 

wręcz usiane farmami 

wiatraków, mielącymi majestatycznie 

powietrze swymi 

kilkudziesięciometrowymi 

śmigłami. Mankamentem 

tego typu siłowni jest niestała 

podaż energii – czyli 

wiatr o różnej sile i zmiennym 

kierunku. Wymaga to 

budowania wiatraków na samonastawnych 

obrotnicach, 

synchronizowania ze sobą całej 

siłowni, składającej się z 

kilku, a czasami kilkudziesięciu 

generatorów. 

W marcu 2007 podczas 

szczytu Unii Europejskiej w 

Brukseli przywódcy państw 

członkowskich przyjęli zobowiązanie, 

że do 2020 roku 

20% energii produkowanej w 

UE będzie pochodzić ze źródeł 

energii odnawialnej. Polska, 

podobnie jak inne kraje 

unijne musi przedsięwziąć 

wszelkie możliwe kroki, aby 

wspierać energetykę odnawialną, 

tym samym wywiązując 

się z założonych celów. 

Bez wątpienia w dużej części 

do wyznaczonego celu 

przyczyniać się będzie rozwój 

sektora energetyki wiatrowej. 

Jednak polski system 

prawny daleko odstaje od 

standardów zachodnioeuropejskich. 

Wspomnieć należy 

chociażby o braku konkretnych 

zasad lokalizacji farm 

wiatrowych na obszarach objętych 

Siecią Ekologiczną NA- 

TURA 2000, braku jasnych 

kryteriów sporządzania raportów 

środowiskowych czy 

też oceny wpływu inwestycji 

na krajobraz - mówi Alicja 

Chilińska - Skubisz dyrektor 

Starke Wind Polska. 

Bez unormowania norm 

prawnych i stworzenia mechanizmówprzymuszających 

podmioty odpowiedzialne 

za produkcję i dystrybucję 

energii konwencjonalnej 

aktualne będzie 

przysłowie – biednemu zawsze 

wiatr w oczy. 


WRP 


W dniach 28 – 30 maja na terenie lotniska Aeroklubu Kujawskiego odbyło 

się szkolenie dealerów Lemken i JF-Stoll. Z tej okazji w jednym miejscu znalazły 

się najnowsze maszyny będące obecnie w ofercie handlowej tych firm. 

Na zakończenie, w dniu 31 maja odbył się otwarty pokaz pracy maszyn dla 

zaproszonych rolników. 

Po raz pierwszy pokos 

w Inowrocławiu 

W 

trakcie pokazu 

można było obserwować 

i pracować 

maszynami uprawowymi 

Lemken, JF-Stoll i 

APV. Wszystkie firmy zaprezentowały 

sprzęt z tzw. 

górnej półki pracujący 

w realnych warunkach. 

Wszystkie maszyny poruszały 

się za ciągnikami Valtra 

i Case. 

Valtra zaprezentowała bogatą 

ofertę ciągników od 

modeli o mocy 100 do 250 

koni mechanicznych. 

Sprzęt zielonkowy JF-Stoll 

operował na areale około 

60 ha. W pokazie prezentowano 

kosiarki GX 9005 

oraz GTX 12005. Maszyny 

te posiadają wydajność sięgającą 

20 ha/h, tak więc powierzchnia 

na jakiej odbywał 

się pokaz była odpowiednia 

dla przejazdów z 

prędkością sięgającą 40 km/ 

h. Większość kosiarek tej 

firmy wyposażona była w 

kondycjonery pokosu. Dodatkowo 

zaprezentowano 

nagrodzoną na targach 

Agritechnica zgrabiarkę 

R1405 oraz ładowacz czołowy 

z systemem samopoziomowania 

elementu roboczego. 

Maszyny Lemken, jak 

stwierdzili widzowie pracowały 

na poligonie. Do 

prac uprawowych wyznaczony 

był fragment lotniska 

nie uprawiany od kilkudzie- 

sięciu lat. Dużym zainteresowaniem 

cieszyły się pługi 

– siedmiokorpusowy EuroDiamant 

z zabezpieczeniami 

sprężynowymi nonstop 

i odkładnicami ażurowymi 

oraz EurOpal 8X. 

Po przejeździe pługów, 

pracę rozpoczęły agregaty 

uprawowe Compact Solitair 

9 plus oraz Solitair 9. 

Co warto zauważyć, praca 

maszyn odbywała się na 

glebie 1 klasy, bardzo zbitej 

i zleżałej. Tym samym 

walory maszyn ją uprawiających 

były w pełni eksponowane. 

Przejazd maszyn Lemken 

zakończyły opryskiwacze 

EuroTrain z belką aluminiową 

oraz Albatros z belką 

stalową. 

Na uprawioną ziemię 

wjechał również agregat 

do uprawy łąk i zakładania 

użytków zielonych firmy 

APV. Jest to brona łąkowa z 

nabudowanym siewnikiem 

pneumatycznym. Urządzenie 

to doskonale nadaje się 

do wysiewu poplonów, rekultywacji 

i zakładania 

użytków zielonych. 

Po pokazie każdy chętny 

mógł samodzielnie zająć 

miejsce w kabinie ciągnika 

i wykonać jazdy 

próbne. 


Wiadomości Rolnicze 

Polska 

d.alankiewicz@wrp.pl

Nr 07/ 008 (47) 

www.wrp.pl 

KSM 

72-200 Nowogard, ul. Nadtorowa 14c, tel./fax (091) 392 69 43; tel. (091) 392 71 13; tel. kom. 0604 249 072, 

tel. (091) 392 71 14, e-mail: ksm_trading@op.pl; www.ksm-trading.pl 

78-120 Gościno, Ząbrowo 29, tel (094) 351 21 70 fax (094) 352 05 77 

Ford TW25, 200KM, 6600 motogodzin, 

cena 75 000,00 PLN 

Opryskiwacz Hardi, 800l., zawieszany 

14m., cena 3.400 PLN 

Zgrabiarka do siana Pottinger 340N, 1-karuzelowa, 

szer. 3,4m. cena 13.000 PLN 

Fiat 780DT, 85KM, 5104 motogodzin, 1983r., 

cena 38 000,00 zł. 

Przyczepa samozbierająca Taarup 1030, 

cena 28 000,00 PLN 

Przetrząsarko-zgrabiarka „Mesko-Rol” Z 

275, 2 karuzelowa, cena 6.710 PLN 

Taarup 306 - kosiarka dyskowa, ciągana, 

szerokość 2m., cena 10.000 PLN 

Presa rolująca John Deere 410, 

cena 18 000,00 PLN 

nowe maszyny • nowe maszyny • nowe maszyny 

Kosiarka Pottinger NOVADISC 265, szerokość 

robocza 2,62 m., wydajność w ha/h 2,6 

Presa kostkująca New Holland, 

cena 12.000 PLN 

New Holland 8670, 200KM, 

8700 motogodzin, cena: 115000zł 

Strona 

Opracowała firma INFO-EKSPERT Sp. z o. o., specjalizująca się w badaniu rynku pojazdów, 

wydawca katalogów „Pojazdy Samochodowe Wartości Rynkowe” oraz „Systemu Komputerowego 

INFO-EKSPERT”. 

Informacje szczegółowe: 

01-864 Warszawa, ul. Kochanowskiego 47 lok. 43, 

tel. 022 560 70 00, www.info-ekspert.pl 

Marka, typ, model, nadwozie, pojemność/moc 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 

BELARUS 82.1 82.1 Standard 4750/60 51,9 44,2 38,5 34,1 30,5 

CAS CRYSTAL CRYSTAL 8.9t 120 6842/88 144 128,5 115 104 94,1 86,4 79 

CASE IH MAGNUM 7140 8.9t 7140 2WD 8300/175 115,5 105 95,4 87 79,5 72,8 

CLAAS ARES 500 8.0t 556 4525/74 218 187,5 164 145,5 130,5 118,5 107,5 97,8 

DEUTZ-FAHR AGROCOMPACT 4.3t F70 DT 30/15 3000/49 98 89,2 81,5 74,6 

DEUTZ-FAHR AGROKID 30 DT 1500/29 46,8 43,4 40,3 37 

DEUTZ-FAHR AGROTRON 12.0t 105 DT 4788/75 182 167 153 139,5 128 117 107,5 99 91,3 84,3 

FARMTRAC TRACTORS ESCORT 450 450 K Powertrac 3120/35 56,8 50,1 44,7 41,2 37,5 33,9 30,9 28,2 

FENDT FAVORIT 700 VARIO 12.5t 716 6057/121 398 347 308 275 248 225 203 185 168,5 153,5 139,5 127 115,5 

JOHN DEERE 5015 3.2t 5215 2940/40 102 93,3 86,1 80 74,4 69,2 

JOHN DEERE 5015 3.2t 5515 4525/59 119 108,5 100 93 86,6 80,5 

JOHN DEERE 8020 MR`05 14.0t 8120 8100/147 303 271 246 223 205 187,5 172,5 158,5 

KUBOTA ME 5700DTN 2746/46 70,8 65,4 59,5 54,2 49,5 45,3 41,3 37,4 

LAMBORGHINI RUNNER 1.1t 250DT 1318/20 38,4 34,3 31,2 28,6 26,1 24 22 

LAMBORGHINI LAMPO 2.8t 60DT 3000/44 77,1 70,1 64,1 58,7 53,8 49,4 

MASSEY FERGUSON MF 4200 4245 4400/63 220 191,5 168 150 134,5 121,5 111 101 91,8 83,6 76 69,2 63 57,3 

MASSEY FERGUSON MF 8200 8220 6600/114 166 150 136,5 124,5 113 103 93,8 85,3 77,6 70,6 64,3 

MTZ-PRONAR Pronar 9.0t 82 4752/60 29,9 27,4 25,2 23,2 21,3 19,6 18 16,6 

NEW HOLLAND 66S 3.8t 70 3600/51 46,1 42,3 

RENAULT ARES 8.2t 735 RZ 6788/136 262 234 213 195 179 164 150 136,5 124,5 114 

SAME DIAMOND II 230 DT 7146/169 377 336 306 281 258 237 

SAME DORADO S 70 DT EII D 3000/49 92,8 84,7 77,2 70,6 

SAME ROLLER 60DT 3000/44 84 75,6 68,8 63,1 58 53,4 

URSUS 912 4562/59 32,4 29,8 27,4 25,2 23,2 21,3 19,7 

URSUS 914 4562/59 51,7 47,6 43,8 40,3 37,1 34,1 31,3 28,8 26,5 

URSUS 4514 5.7t 3865/44 82,7 71,8 64,2 58,1 52,8 48,3 44,3 40,9 37,8 35,1 32,7 30,4 28,3 26,4 24,6 

WŁADYMIREC T25A 1323/21 9,7 9 8,4 7,9 7,5 

ZETOR CLASSIC EKO 4.0t 4320 3922/43 57,3 51,8 46,2 41,8 38,1 34,7 31,6 

ZETOR CLASSIC EKO 4.0t 4340 3922/43 65,2 59,1 52,9 47,8 43,6 39,7 36,1 

więcej na www.wrp.pl: cennik maszyn używanych 

Traktor Case IH956 XLA Turbo, 95KM, 9600 

motogodzin, cena 38.000 PLN 

Kombajn Class Dominat, 2196 m./godz. 

cena: 32.000 PLN 

Naprawiamy węże hydrauliczne wysokociśnieniowe 

- ceny promocyjne


Alldrive Twaites Mach, 74 KM, 4 

WD, ładowność 3750 kg, rocznik 1995 

cena: 23 000,00 zł 

MF 50 HX, koparko-ładowarka, 

4WD, rok 1982, 

cena: 29 000,00 zł 

MF 590 z ładowaczem, 78 KM, 

2 WD, rocznik 1978, 

cena: 23 000 zł 

MF 699, 

97 KM, rocznik 1985, cena 

cena: 32 000 zł 

Case 121B, ładowarka łamana, 

52KM, 4 WD, rok 1995, 

cena: 49 000 zł 

JD 1072, rocznik 1987, 125 KM, 

heder 3,7, silnik z roczną gwarancją 

cena: 59 000 zł 

Fiat Laverda 3900, 

rocznik 1985, heder 5,3, 

cena: 46 000 zł 

Sambron, ładowarka teleskopowa, 

rocznik 1982, cena: 47 000,00 zł. 

wszystkie podane cany są cenami netto, bez VAT 

Sprawdź aktualną listę oferowanych maszyn na www.rol-system.com.pl 

wystawiamy także faktury VAT 

MASZYNA NOWA 

kosiarka bijakowa Muthing, 2m 

pług Kverneland, hydraulicznie 

obracany, 4 korpusy, zab. kołkowe, 


orkan do zielonek 

16.900 PLN 

agregat uprawowy, wałki doprawiające, 

3m. 

Fransgaard SV-250, zgrabiarka do 

pokosów 

agregat uprawowy, 5,6 m., talerze, 

wał doprawiający, 35.000 PLN 

Opryskiwacz Hardi, 2600 litrów, cena 

24.000 PLN 

prasa Massey Ferguson, 170 cm, stan 

b. dobry, cena 10.400 PLN 

John Deere 3140 z ładowaczem, 

97KM, 4WD, rok 1988 

cena: 39 000,00 zł 

Hydrema, 

h=3m, 

kombajn Forschritt E514, sieczkarnia, 

kabina, wózek 

beczka, 10 000l., węże rozlewowe 12 m, 

1993 r. cena 25.500 PLN 

kultywator, 19 łap, wałek Vibro Flex 

Ciągnik Ursus Turbo 

cena: 32 000 zł 

Ładowarka Matbro TS 280, 

rocznik 1997, 

cena: 39 000,00 zł 

Kompletne sieczkarnie: NH, JD, MF, 

Deutz, Dronningborg 

kombajn Claas Macator 50 

NOWE I UŻYWANE CZĘŚCI 

Silniki 

Turbiny 

Przekładnie 

Pompy 

W SPRZEDAŻY: 

Traktory: Belarus, Case/IH, Deutz, Fiat, Ford, John Deere, 

Lamborghini, MF, Ursus, Valmet, Zetor 

Koparki: Case, Cat, JCB, MF, Hydrema 

Kombajny zbożowe: Claas, John Deere, MF, NH, 

Dronningborg, Fortschritt 

Jesteśmy największą rmą handlującą używanymi maszynami 

rolniczymi oraz częściami zamiennymi w Skandynawii. Na stanie 

posiadamy ok. 700 maszyn (ciągniki, kombajny zbożowe, koparko- 

-ładowarki) oraz niezliczone ilości używanych oryginalnych części 

zamiennych. Sprzedajemy także uszkodzone maszyny. 

Sjorup Traktor A/S Dania 

Filia w Polsce 

Sjorup Traktor Polska Sp. z o.o. 

Pluty 14, 64-930 Szydłowo 

Tel.: +48 67 216 00 30, kom. 509 944 600 

Fax: +48 672160053 

E-mail: biuro@sjoruptraktor.pl; WWW: www.sjoruptraktor.pl 

FH “Rol-System” • Miastecka 32 • 77-220 Koczała • woj. pomorskie 

• tel. 0608 321 641 • e-mail: biuro@rol-system.com.pl 

agregat uprawowo-siewny 4m, 

ścieżki, cena 14.000 PLN 

Ciągnik Case IH 1056 XL, 86 r. 

kombajn Dronningborg, sieczkarnia, 

hydrostatic, wózek, cena 25.900 PLN 

agregat uprawowo-siewny 2,5m. talerzówka Dal-Bo, 3,6 metra, składana prasa John Deere 550, 1991 rok, 


prasa International, podajnik ślimakowy 

szer. 165cm, cena 7.900 brutto PLN 

Opryskiwacze Hardi, nowe atesty, 

cena 2.500 - 3.000 PLN 

Ciągnik Zetor, 1996 rok, stan b. dobry, 

cena na www.rol-system.com.pl 

Inne maszyny: 

1. śrutownik ssąco-tłoczący Kongskilde 

2. kosiarki dyskowe Deutz-Fahr i Taarup 

3. brony 8 metrów, dziesięciopolowe, składane cena 5.400 PLN 

4. rozsiewacze nawozowe Bogeballe dwutalerzowe 

5. dmuchawy do zboża 

6. wały krusząco-ugniatające 

7. kombajn jednorzędowy do kukurydzy Mengele

Nr 07/ 008 (47) 

Tanie okna do chlewni, 

obór, kurników. Według 

unijnych wymogów. Producent. 

Telefon: 32/233 98 01, 

0513740923, e-mail: okna. 

inwentarskie@op.pl 

- WR-084/08 

DANIELE sprzedam, hodowla 

Noteckie Rancho. Tel. 

0601-710-750 www.hodowladanieli.com. 

– WR-012/08 

Sprzedam słomę w balotach, 

siatkę leśną używaną 

oraz torf w kostkach-250l, 

tel. 664 123 599 

– WR-112/08 

Używane wyposażenie 

chlewni: klatki, boksy, 

karmniki, paszociągi. 

Tel. 0506-48-27-66; 

0501-17-17-49. 

Firma AGROCOMPLEX oferuje 

wyposażenie obory: 

Zgarniacze hydrauliczne 

Maty legowiskowe - Promocja 

do końca czerwca 

Przegrody stanowiskowe do obór 

uwięziowych i wolnostanowiskowych 

PRODUCENT 

Poidła 

Dojarki konwiowe 

Dojarki przewodowe - nowe i używane 

Duńskie SAC 

Schładzalniki do mleka - Nowe i używane 

Pastuchy elektryczne - najlepsze na 

polskim rynku 

Z dostawą do klienta. 

Tel: (22)731 16 60, 731 64 16 

lub kom: 696 209 772 

PHU „ARON” poleca: 

WR- 234/07 

KOMBAJNY ZBOŻOWE: 

CLAAS LEXION 460,480, 550 

CLAAS COMMANDOR 228cs 

CLAAS MEGA 204, 208, 218 

CLAAS DOMINATOR 108 sl Maxi,108 VX, 98sl 

Maxi, 96sl, 78, 76, 87, 68, 66 

MASSEY FERGUSON 520, 620 

NEW HOLLAND 8070 

SIECZKARNIE KUKURYDZY: 

CLAAS JAGUAR 870, 860, 840, 820, 690sl, 

685, 680,80, 70 

JOHN DEERE 5720, 5820 

MENGELLE SF 5200 

CIĄGNIKI ROLNICZE: 

MASSEY FERGUSON 8120, 3085, 3680, 3690 

ZETOR 6245 z ładowaczem, 6945, 5711 

URSUS 1614 

DEUTZ FAHR DX. 7.10 

Wydawca: Wiadomości Rolnicze Polska Sp. z o.o. 

Adres: ul. Wojska Polskiego 55, 72-100 Goleniów 

NIP: 856-17-16-757 

Sąd Rejonowy w Szczecinie, XVII Wydział Gospodarczy KRS 

KRS: 0000174080 

Internet: www.wrp.pl 

E-mail: wrp@wrp.pl 

Redakcja gazety: redakcja@wrp.pl 

Tel: 091 885 4490, 091 418 27 22 

Fax: 091 885 4491 

Nakład: 60.220 egz. 

ARE YOU OUR NEW 

SALES AGENT 

WITHIN RESPONSIBILITY FOR THE 

MARKETS IN EASTERN EUROPE? 

MI in Denmark is looking for a competent and proactive 

agent with the responsibility for the sales channel selling 

second hand farm machinery from Denmark to Eastern 

Europe. 

You will be the link between the largest and strongest 

dealer network in Denmark and our partners in Eastern 

Europe. (Existing and new partners). 

There will be a lot of traveling in Eastern Europe and in 

Denmark. 

Interested? For further details look at: www.mi.dk/agent 

ciągniki rolnicze 

tury 

kabiny 

prasy zwijające 

owijarki 

kosiarki 

karuzele 

przetrząsacze 

agregaty 

pługi 

talerzówki 

glebogryzarki 

brony polowe 

pielniki 

mieszalniki 

śrutowniki 

żmijki 

siewniki 

sadzarki 

opryskiwacze 

rozsiewacze 

rozrzutniki 

betoniarki 

PHU „ARON” 

ŁASK-ORCHÓW 172, 98-100 ŁASK, tel. 043 675 86 31, 

kom. 0604 966 560, www.aron.pl 

MASZYNY 

FABRYCZNE NOWE 

gotówka • raty • transport 

Tel. 044 755 29 61 

kom. 0665 540 600 

www.maszynyfabryczne.pl 

PRASY KOSTKUJĄCE: 

CLAAS MARKANT 50 

JOHN DEERE 332 

NEW HOLLAND366 

PRASY ROLUJĄCE: 

CLAAS ROLLANT 44,45,46,62,66,250 

WELGER RP15, RP200 

KRONE KR 125, KR155 

JOHN DEERE 590 Rotocut 

CASSE 1212 rotocut 

GALLIGNANI 

KOPARKO-ŁADOWARKI: 

CASSE 580 

od 71800 zł 

od 4900 zł 

od 2400 zł 

od 44000 zł 

8300 zł 

3300 zł 

1150 zł 

od 2100 zł 

2500 zł 

1100 zł 

3100 zł 

4200 zł 

950 zł 

680 zł 

od 3600 zł 

od 3900 zł 

1580 zł 

od 9200 zł 

1860 zł 

2100 zł 

820 zł 

10900 zł 

od 950 zł 

Przystawki do kukurydzy, agregaty 

uprawowe, brony talerzowe, pługi i inny 

sprzęt rolniczy. 

USZKODZONY, SPALONY- KUPIE, ZAMIENIĘ 

MOŻLIWOŚĆ KREDYTU I TRANSPORTU 

@www.wrp.pl 

A Ty jak zaczynasz swój 

dzień? 

OKNA plastikowe do 

obór, chlewni, pomieszczeń 

gospodarczych, 

różne rozmiary. Cena 

od 140,00 do 200,00. 

065/540-18-07, 0697- 

966-871. 

red. naczelny gazety 

red. naczelny portalu WRP 

Współpracownicy 

Jacek Białek 

Natalia Buczkowska 

Anna Nieróbca 

Krzysztof Mikulski 

www.wrp.pl 

WR-235/07 

Sprzedaż paliw z importu, 

olej opałowy, olej 

napędowy. Dowóz gratis. 

Telefon: Tel. 503 029 

779. 

WR-049/08 

Sprzedam kosiarki rotacyjne, 

dyskowe, rozdrabniacze 

do słomy do 

Bizona i Fortschritta; 

owijarki, rozsiewacze 

nawozów oraz stoły do 

rzepaku. Nowe, na gwarancji. 

0695-735-429 

WR-064/08 

Sprzedam rozdrabniacz 

słomy do BIZONA, 

FORTSCHRITTA; kosiarkę 

rotacyjną, owijarkę 

do bel; kultywator 

ścierniskowy, rozsiewacz 

nawozów i inne. 

Tel. 0604-18-43-45. 

WR-161/07 

PPHUT TAMA 

EXPORT-IMPORT ANDRZEJ TAMA 

Używane ciągniki, kombajny zbożowe, 

pługi obrotowe, agregaty uprawowe, 

prasy zwijające 

Stary Olesiec 24a, 63-313 Chocz 

tel. (062) 741 51 68, 0 608 386 577 

0 606 453 049 

Trasa nr 442 Września-Kalisz 

Ziemia rolna na sprzedaż, 

Jeżowa koło Lublińca, 

około 50 ha, jeden 

pisemny przetarg, 

oferty do 25 lipca, informacja 

tel. 0516 04 

25 71. 

Lidia Janiak 

marketing 

tel. 091 884 65 48 

tel. kom. 0515 293 631 

lidia@wrp.pl 

Jagoda Szwed 

marketing 

tel. 091 884 65 47 

tel. kom. 0503 188 438 

j.szwed@wrp.pl 

Paweł Kochanek 

grafika, dtp 

p.kochanek@wrp.pl 

WR-111/08 

Monrol Mońki oferuje 

noże do glebogryzarki 

ciągnikowej model 

U530 i U530/1, Cena: 

16zł + VAT tel: 085 716- 

22-56. 

WR-097/08 

Justyna Kniaź 

księgowa, prenumerata 

091 885 44 90 

j.kniaz@wrp.pl 

Filtry do dojarek 

bańkowych i przewodowych 

wszystkie rozmiary 

producent: „koral” p.p.H.u 

ul. Magazynowa 8 78-200 białogard 

tel. 094 312 30 96 kom. 509 911 244 

zadzwoń - wysyłamy na nasz koszt 

• OCIEPLENIE BUDYNKÓW INWENTAR- 

SKICH BEZSTROPOWYCH 

• MATY LEGOWISKOWE 

• ŚWIETLIKI KALENICOWE 

• POKRYCIA DACHOWE Z EUROFALI 

TEL. 0602-248-181, 025/752-43-20 

WWW.AGRO-DOM.BIZ, 

MAZOWIECKIE 

DYSTRYBUCJA: 

Strona 1 

Sprzedaż zbiorników chłodniczych 

prof. dr hab. inż. Aleksander Lisowski, 

prof. dr hab. Tadeusz Barowicz, doc. dr hab. Kazimierz Jabłoński, 

dr Anna Kocoń, dr Tadeusz Wałkowski, dr inż. Tomasz Erlichowski 

Naszą gazetę mogą państwo za darmo dostać w następujących organizacjach: 

Ośrodki Doradztwa Rolniczego... 

Tanie inkubatory 

i odchowalniki 

do wylęgu kur, 

kaczek, papug itp. 

80 typów 

FUH WALEŃSKI 

Droga Starogardzka, 63-800 Gostyń 

tel. 065 572 34 62, kom. 507 142 764 

e-mail: festwo@onet.pl, 

www.strusie.pl/fest 

(chłodziarnie) 

Alfa-Laval-Packo-Røka 

Zbiorniki chłodnicze(chłodziarnie) 

od 200-14.000 litrów 

Obory dla krów i systemy urządzeń 

mlecznych 

Mówimy po polsku. 

Telefon 0045 65 37 13 32 

tel.kom. 0045 23 31 68 20 

Telefax 0045 65 37 13 30 

PZZHiPD 

... oraz w wielu innych organizacjach oraz firmach z rynku rolniczego. 

nr 47 

CENA 

OD 450 zł 

RATY 

Schładzalniki do mleka, 

dojarki – nowe i używane. 

Zamiana, serwis, 

gwarancja. 046/833-07- 

27, 0505-039-888. 

WR-238/07

Strona 

www.wrp.pl Nr 07/ 008 (47)

Ściągnij - Wiadomości Rolnicze

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?