Inspirasyon gikan sa Kinabuhi ug mga Pagtulun-an ni Presidente ...
Inspirasyon gikan sa Kinabuhi ug mga Pagtulun-an ni Presidente ...
Inspirasyon gikan sa Kinabuhi ug mga Pagtulun-an ni Presidente ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ANG SIMBAHAN NI JESUKRISTO SA MGA SANTOS SA ULAHING MGA ADLAW • ENERO 2013<br />
<strong>Inspirasyon</strong> <strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>Kinabuhi</strong> <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong><br />
Lorenzo Snow, pp. 12, 18<br />
Sa Pagsiksik og Kaalam, p. 20<br />
Buluhaton <strong>sa</strong> Pag-eskwela <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g Inyong<br />
Misyon <strong>sa</strong> <strong>Kinabuhi</strong>, p. 54<br />
Mahimo Ba T<strong>an</strong>g M<strong>an</strong>aghigala? p. 58
“It<strong>an</strong>di<br />
ngadto <strong>sa</strong><br />
Dios, <strong>an</strong>g<br />
tawo walay<br />
bili; ap<strong>an</strong><br />
kita <strong>an</strong>g<br />
t<strong>an</strong><strong>an</strong> al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> Dios.”<br />
<strong>Presidente</strong> Dieter F.<br />
Uchtdorf, Ikaduh<strong>an</strong>g<br />
Magtatambag <strong>sa</strong><br />
Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong>,<br />
“Kamo Import<strong>an</strong>te<br />
ngadto K<strong>an</strong>iya,”<br />
Liahona, Nob. 2011,<br />
20.
Liahona, Enero 2013<br />
MGA MENSAHE<br />
4 Men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong>:<br />
Ang Tingog <strong>sa</strong> Ginoo<br />
Ni <strong>Presidente</strong> Henry B. Eyring<br />
7 Men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> Visiting<br />
Teaching: Misyonaryo<br />
nga Buhat<br />
LABING IMPORTANTING<br />
MGA ARTIKULO<br />
12 Mga At<strong>sa</strong>ra, Mga Tur<strong>ni</strong>p, <strong>ug</strong><br />
Pagpamatuod: <strong>Inspirasyon</strong><br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> <strong>Kinabuhi</strong> <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Lorenzo Snow<br />
Ni Aaron L. West<br />
U<strong>sa</strong> ka pasiuna <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng tuig<br />
<strong>sa</strong> tun-<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> Melchizedek<br />
Priesthood <strong>ug</strong> Relief Society.<br />
20 Ang Bala<strong>an</strong>g Pagtahud <strong>sa</strong><br />
Dios Mao <strong>an</strong>g Sin<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Kaalam<br />
Ni Elder Neil L. Andersen<br />
28 Makahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>on nga<br />
Pagtudlo <strong>sa</strong> P<strong>an</strong>imalay<br />
Ni Darren E. Schmidt<br />
32 Bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> Babaye <strong>ug</strong><br />
<strong>an</strong>g Desisyon <strong>sa</strong> Pagmisyon<br />
Ki<strong>ni</strong>ng young adult nga <strong>mga</strong><br />
babaye misunod <strong>sa</strong> propetik<strong>an</strong>hong<br />
tambag kabahin <strong>sa</strong><br />
pagserbisyo og full-time misyon.<br />
36 Un<strong>sa</strong> nga Misyon <strong>an</strong>g Labing<br />
Nindot?<br />
Bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> pa <strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong><br />
kahimt<strong>an</strong>g, <strong>an</strong>aa <strong>an</strong>g oportu<strong>ni</strong>dad<br />
al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo para se<strong>ni</strong>or<br />
missionary.<br />
NAA SA HAPIN<br />
Sa atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong>: Litrato <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> Lorenzo<br />
Snow <strong>ni</strong> C. R. Savage, <strong>sa</strong> maayong kabubut-on<br />
<strong>sa</strong> L. Tom Perry Special Collections, Harold B.<br />
Lee Library, Brigham Young U<strong>ni</strong>versity;<br />
frame <strong>sa</strong> maayong kabubut-on <strong>sa</strong> Library of<br />
Congress, Washington, D.C. Sa luyo: Painting<br />
pinaagi <strong>ni</strong> John Willard Clawson © IRI. Sulod<br />
<strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> nga hapin: Gilitratoh<strong>an</strong> <strong>ni</strong><br />
Andrey Shumilin.<br />
32<br />
MGA DEPARTAMENTO<br />
8 Notebook <strong>sa</strong> Komperensya<br />
<strong>sa</strong> Oktubre<br />
10 Kami Namulong k<strong>an</strong>g Kristo:<br />
Pagbati nga Naayo<br />
Ni Michele Reyes<br />
31 Pagtudlo <strong>sa</strong> Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>: Ang<br />
Bili <strong>sa</strong> Edukasyon<br />
38 Mga Tingog <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos<br />
<strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw<br />
74 Mga Balita <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
79 Mga Ideya <strong>sa</strong> Family Home<br />
Eve<strong>ni</strong>ng<br />
80 H<strong>an</strong>gtud Kita Magkita<br />
Pag-u<strong>sa</strong>b: Ang Lima ka<br />
Minuto nga Leksyon<br />
Ni Christopher J. Smith<br />
Enero 2013 1
MGA YOUNG ADULT<br />
54<br />
42<br />
42 H<strong>ug</strong>ot nga Pagtuo,<br />
Paglaum <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Relasyon<br />
Ni Elder Michael T. Ringwood<br />
Sa un<strong>sa</strong>ng paagi <strong>an</strong>g tulo ka<br />
bahin <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo makatab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> inyong pagp<strong>an</strong>gulitawo<br />
<strong>ug</strong> desisyon <strong>sa</strong> pagminyo.<br />
KABATAN-ONAN<br />
18 Mahimong Pamilyar<br />
<strong>ni</strong> Lorenzo Snow<br />
Ni Christopher D. Fosse<br />
46 Ang Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon—<br />
Ipakigbahin Ki<strong>ni</strong><br />
Ni Elder Ju<strong>an</strong> A. Uceda<br />
Ang pagpakigbahin <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon<br />
<strong>ni</strong> Mormon ngadto <strong>sa</strong> inyong<br />
<strong>mga</strong> higala modala ngadto<br />
<strong>sa</strong> talag<strong>sa</strong>ong kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
pagkakabig.<br />
49 <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong><br />
ka <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong>: Doktrina<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad 87:8<br />
Ang tema <strong>sa</strong> Mutual <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng tuiga<br />
nagtudlo <strong>ni</strong>nyo a<strong>sa</strong> mobar<strong>ug</strong><br />
aron luwas.<br />
50 2013 nga Tema <strong>sa</strong> Mutual<br />
Sa kinatibuk-<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> presidente<br />
<strong>sa</strong> Young Men <strong>ug</strong> Young Women<br />
Mga ideya kon un<strong>sa</strong>on <strong>ni</strong>nyo<br />
nga makabar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga<br />
<strong>mga</strong> dapit.<br />
52 Un<strong>sa</strong>y Nakat-un<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Agung<br />
<strong>sa</strong> Badminton<br />
Ni Adam C. Olson<br />
Sa un<strong>sa</strong>ng paagi <strong>an</strong>g pagbaton<br />
og paglaum makap<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong><br />
atong kinabuhi karon.<br />
54 Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>: Edukasyon<br />
Ni Elder Craig A. Cardon<br />
56 Padayon <strong>sa</strong> Pagpraktis<br />
Ni Willis Jensen<br />
Wala ko magdahum nga <strong>an</strong>g<br />
akong pagpatudlo og pi<strong>an</strong>o<br />
makatab<strong>an</strong>g nako nga mobati<br />
<strong>sa</strong> Espiritu.<br />
57 Poster: Bar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Bala<strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> Dapit<br />
58 Pagt<strong>an</strong>-aw <strong>sa</strong> Kaayo <strong>ni</strong> Kylie<br />
Ni Karinne Stacey<br />
Si mama mis<strong>ug</strong>yot nga <strong>an</strong>g palaaway<br />
<strong>sa</strong> eskwelah<strong>an</strong> nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
l<strong>an</strong>g og amiga.<br />
MGA BATA<br />
59 Linain nga Saksi: Un<strong>sa</strong>on<br />
M<strong>an</strong> Nako <strong>sa</strong> Pag-<strong>an</strong>gkon<br />
og Pagpamatuod?<br />
Ni Elder Robert D. Hales<br />
60 U<strong>sa</strong> ka Pl<strong>an</strong>o al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
Among Pamilya<br />
Ni Maris<strong>sa</strong> Widdison<br />
Sa dih<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g m<strong>an</strong>ghud <strong>ni</strong> Levi<br />
natawo nga kul<strong>an</strong>g og bul<strong>an</strong>,<br />
siya nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> og <strong>mga</strong><br />
pag-ampo <strong>ug</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong><br />
priesthood.<br />
62 Diha <strong>sa</strong> Dal<strong>an</strong>: Duha ka<br />
<strong>mga</strong> Balay nga Gipuy-<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong> Joseph Smith<br />
Ni J<strong>an</strong> Pinboro<strong>ug</strong>h<br />
64 Mga Istorya kabahin <strong>ni</strong> Jesus:<br />
Si Jesukristo <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g Un<strong>an</strong>g<br />
P<strong>an</strong><strong>an</strong>-awon<br />
65 Atong Pahina<br />
66 Andam <strong>sa</strong> Pagba<strong>sa</strong><br />
Ni Merillee Booren<br />
68 Pagdala <strong>sa</strong> Primary<br />
ngadto <strong>sa</strong> P<strong>an</strong>imalay:<br />
Ang L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong><br />
Nahig<strong>ug</strong>ma Nako, <strong>ug</strong> Siya<br />
Adunay Pl<strong>an</strong>o al<strong>an</strong>g Nako<br />
70 Para <strong>sa</strong> Gagmayng <strong>mga</strong> Bata<br />
81 Litrato <strong>sa</strong> Propeta:<br />
Joseph Smith<br />
66<br />
T<strong>an</strong>-awa kon inyo b<strong>an</strong>g<br />
makit-<strong>an</strong> <strong>an</strong>g Liahona<br />
nga gitago dinhi <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga<br />
isyu. Tima<strong>an</strong>: “Un<strong>sa</strong>on<br />
nako nga maka<strong>an</strong>gkon”<br />
og Liahona?
ENERO 2013 VOL. 16 NO. 1<br />
LIAHONA 10781 853<br />
Internasyonal nga magasin <strong>sa</strong> Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw nga giimprinta <strong>sa</strong><br />
Cebu<strong>an</strong>o<br />
Ang Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong>: Thomas S. Monson,<br />
Henry B. Eyring, Dieter F. Uchtdorf<br />
Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles:<br />
Boyd K. Packer, L. Tom Perry, Russell M. Nelson, Dallin H.<br />
Oaks, M. Russell Ballard, Richard G. Scott, Robert D. Hales,<br />
Jeffrey R. Holl<strong>an</strong>d, David A. Bednar, Quentin L. Cook,<br />
D. Todd Christofferson, Neil L. Andersen<br />
Editor: Craig A. Cardon<br />
Mga Adviser: Shayne M. Bowen, Bradley D. Foster,<br />
Christoffel Golden Jr., Anthony D. Perkins<br />
Tigdumal<strong>an</strong>g Direktor: David T. Warner<br />
Direktor <strong>sa</strong> Family <strong>an</strong>d Member Support:<br />
Vincent A. Va<strong>ug</strong>hn<br />
Direktor <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Magasin <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>: All<strong>an</strong> R. Loyborg<br />
Business M<strong>an</strong>ager: Garff C<strong>an</strong>non<br />
Tigdumal<strong>an</strong>g Editor: R. Val Johnson<br />
Luyo-Luyo <strong>sa</strong> Tigdumal<strong>an</strong>g Editor: LaRene Porter Gaunt<br />
Luyo-luyo <strong>sa</strong> Publikasyon: Melis<strong>sa</strong> Zenteno<br />
Team <strong>sa</strong> Pagsulat <strong>ug</strong> Pag-edit: Su<strong>sa</strong>n Barrett, Ry<strong>an</strong> Carr,<br />
David Dickson, David A. Edwards, Matthew D. Flitton,<br />
Mindy Raye Friedm<strong>an</strong>, Hikari Loftus, Lia McCl<strong>an</strong>ah<strong>an</strong>,<br />
Michael R. Morris, Richard M. Romney, Paul V<strong>an</strong>DenBerghe,<br />
Julia Woodbury<br />
Tigdumal<strong>an</strong>g Direktor <strong>sa</strong> Art: J. Scott Knudsen<br />
Direktor <strong>sa</strong> Art: Tadd R. Peterson<br />
Team <strong>sa</strong> Pagdesinyo: Je<strong>an</strong>ette Andrews, Fay P. Andrus,<br />
C. Kimball Bott, Thomas Child, Kerry Lynn C. Herrin, Colleen<br />
Hinckley, Eric P. Johnsen, Scott M. Mooy, Brad Teare<br />
Coordinator <strong>sa</strong> Intellectual Property:<br />
Collette Nebeker Aune<br />
Tigdumala <strong>sa</strong> Produksyon: J<strong>an</strong>e Ann Peters<br />
Team <strong>sa</strong> Produksyon: Con<strong>ni</strong>e Bowthorpe Bridge, Howard G.<br />
Brown, Julie Burdett, Bry<strong>an</strong> W. Gygi, Kathleen Howard, De<strong>ni</strong>se<br />
Kirby, Ginny J. Nilson, Ty Pilcher, Gayle Tate Rafferty<br />
Prepress: Jeff L. Martin<br />
Direktor <strong>sa</strong> Pag-imprinta: Craig K. Sedgwick<br />
Direktor <strong>sa</strong> Pagp<strong>an</strong>g-apud-apod: Ev<strong>an</strong> Larsen<br />
Paghubad: Fr<strong>an</strong>cisco M. dela Cruz<br />
Ipadala <strong>an</strong>g subskripsyon, <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a, <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
taho ngadto <strong>sa</strong> Dateline Philippines <strong>sa</strong> Liahona, The<br />
Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, Temple Drive,<br />
Greenmeadows Subdivision, Quezon City 1110, Metro<br />
M<strong>an</strong>ila, Philippines o <strong>sa</strong> P. O. Box 1505, Ortigas Center,<br />
Emerald Avenue, Pasig 1600, Metro M<strong>an</strong>ila, Philippines.<br />
Numero <strong>sa</strong> telepono 635-9183. Presyo <strong>sa</strong> subskripsyon <strong>sa</strong><br />
Pilipinas, P86.40 matag tuig, P4.00 matag gula, gawas <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> espesyal nga isyu.<br />
Isumiter <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> m<strong>an</strong>uskrito <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a online<br />
<strong>sa</strong> liahona.lds.org; kon ipadala ngadto <strong>sa</strong> Liahona,<br />
Room 2420, 50 East North Temple Street,<br />
Salt Lake City, UT 84150-0024, USA; o i-e-mail <strong>sa</strong>:<br />
liahona@ldschurch.org<br />
Ang Liahona (u<strong>sa</strong> ka termino <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon nga<br />
nagpa<strong>sa</strong>but nga “kompas o direktor”) gim<strong>an</strong>tala <strong>sa</strong> Alb<strong>an</strong>i<strong>an</strong>,<br />
Arme<strong>ni</strong><strong>an</strong>, Bislama, Bulgari<strong>an</strong>, Cambodi<strong>an</strong>, Cebu<strong>an</strong>o, Chinese,<br />
Chinese (simplified), Croati<strong>an</strong>, Czech, D<strong>an</strong>ish, Dutch, English,<br />
Esto<strong>ni</strong><strong>an</strong>, Fiji<strong>an</strong>, Fin<strong>ni</strong>sh, French, Germ<strong>an</strong>, Greek, Hungari<strong>an</strong>,<br />
Icel<strong>an</strong>dic, Indonesi<strong>an</strong>, Itali<strong>an</strong>, Jap<strong>an</strong>ese, Kiribati, Kore<strong>an</strong>, Latvi<strong>an</strong>,<br />
Lithu<strong>an</strong>i<strong>an</strong>, Malagasy, Marshallese, Mongoli<strong>an</strong>, Norwegi<strong>an</strong>,<br />
Polish, Port<strong>ug</strong>uese, Rom<strong>an</strong>i<strong>an</strong>, Russi<strong>an</strong>, Samo<strong>an</strong>, Slove<strong>ni</strong><strong>an</strong>,<br />
Sp<strong>an</strong>ish, Swedish, Tagalog, Tahiti<strong>an</strong>, Thai, Tong<strong>an</strong>, Ukrai<strong>ni</strong><strong>an</strong>,<br />
Urdu, <strong>ug</strong> Vietnamese. (Ang ka<strong>sa</strong>gad magkalahi <strong>sa</strong> pinulong<strong>an</strong>.)<br />
© 2013 <strong>sa</strong> Intellectual Reserve, Inc. T<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong> katungod<br />
gigahin. Gigamit <strong>sa</strong> Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw nga may pagt<strong>ug</strong>ot. Gi-imprinta<br />
<strong>sa</strong> Ti<strong>ni</strong>pong B<strong>an</strong><strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Amerika.<br />
Ang teksto <strong>ug</strong> biswal nga materyal diha <strong>sa</strong> Liahona mahimong<br />
kopyah<strong>an</strong> al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> sulagma, dili p<strong>an</strong>gkomersyo nga pagga mit<br />
<strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong> o p<strong>an</strong>imalay. Ang biswal nga materyal dili<br />
mahimong kopyah<strong>an</strong> kon ki<strong>ni</strong> adunay <strong>mga</strong> pagdili diha <strong>sa</strong><br />
linya <strong>sa</strong> kredito <strong>sa</strong> maong artwork. Ang <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> ipadala ngadto <strong>sa</strong> Intellectual Property Office, 50<br />
East North Temple Street, Salt Lake City, UT 84150, USA; e-mail:<br />
cor-intellectualproperty@ldschurch.org.<br />
For Readers in the U<strong>ni</strong>ted States <strong>an</strong>d C<strong>an</strong>ada:<br />
J<strong>an</strong>uary 2012 Vol. 16 No. 1. LIAHONA (USPS 311-480)<br />
Cebu<strong>an</strong>o (ISSN 1096-5114) is published monthly by The<br />
Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 50 East North<br />
Temple, Salt Lake City, UT 84150. USA subscription price<br />
is $10.00 per year; C<strong>an</strong>ada, $12.00 plus applicable taxes.<br />
Periodicals Postage Paid at Salt Lake City, Utah. Sixty days‘<br />
notice required for ch<strong>an</strong>ge of address. Include address<br />
label from a recent issue; old <strong>an</strong>d new address must be<br />
included. Send USA <strong>an</strong>d C<strong>an</strong>adi<strong>an</strong> subscriptions to Salt Lake<br />
Distribution Center at address below. Subscription help<br />
line: 1-800-537-5971. Credit card orders (Vi<strong>sa</strong>, MasterCard,<br />
Americ<strong>an</strong> Express) may be taken by phone. (C<strong>an</strong>ada Poste<br />
Information: Publication Agreement #40017431)<br />
POSTMASTER: Send address ch<strong>an</strong>ges to Salt Lake Distribution<br />
Center, Church Magazines, PO Box 26368,<br />
Salt Lake City, UT 84126-0368.<br />
Anaa pay Internet<br />
dagh<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Liahona.lds.org<br />
PARA SA MGA HAMTONG<br />
Gipaila diha <strong>sa</strong> artikulo <strong>sa</strong> pahina 12 <strong>an</strong>g<br />
tun-<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> ma-Dominggo nga <strong>mga</strong> klase<br />
<strong>sa</strong> Melchizedek Priesthood <strong>ug</strong> Relief Society<br />
karong tuiga. Kon mas g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> <strong>ni</strong>nyo nga<br />
ba<strong>sa</strong>hon <strong>an</strong>g m<strong>an</strong>wal diha <strong>sa</strong> internet,<br />
makita ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> LDS.org ubos <strong>sa</strong> “Resources.”<br />
PARA SA MGA KABATAN-ONAN<br />
Sa pahina 50, si Elder Craig A. Cardon <strong>sa</strong><br />
Seventy nagtudlo kon <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi <strong>an</strong>g<br />
edukasyon makaapekto <strong>sa</strong> misyon <strong>sa</strong> inyong<br />
kinabuhi. Makakat-on pa mo og d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g<br />
kabahin <strong>sa</strong> edukasyon diha <strong>sa</strong> seksyon <strong>sa</strong><br />
Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
youth.lds.org.<br />
SA INYONG PINULONGAN<br />
Ang Liahona <strong>ug</strong> ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> materyal <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong> <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g pinulong<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
l<strong>an</strong>guages.lds.org.<br />
MGA HILISGUTAN NIINI NGA ISYU<br />
Mga numero <strong>sa</strong> pahina nagrepresentar <strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g pahina <strong>sa</strong> artikulo.<br />
Diosnong kinaiya, 68<br />
Edukasyon, 31, 54, 56<br />
Espiritu S<strong>an</strong>to, 4<br />
H<strong>ug</strong>ot nga Pagtuo, 42<br />
Jesukristo, 10<br />
Kaalam, 20<br />
Kabubut-on, 80<br />
Kalisd<strong>an</strong><strong>an</strong>, 10<br />
Kaminyoon, 42<br />
Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>,<br />
12, 18, 62<br />
Misyonaryo nga buhat, 7,<br />
32, 36, 38, 40, 41, 46<br />
Musika, 56<br />
Pag-ampo, 4, 39, 60<br />
Pagkaayo, 10<br />
Pagkagi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>, 28<br />
Pagkainah<strong>an</strong>, 10<br />
Pagkamabination, 58, 66<br />
Paglaum, 42, 52<br />
Pagpadayag, 32<br />
Pagpamatuod, 39, 46, 59<br />
Pagtudlo, 28<br />
Pagtuon <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong>, 28<br />
Pamilya, 28, 60<br />
P<strong>an</strong>aghigala, 58<br />
P<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong><br />
Priesthood, 40, 60<br />
P<strong>an</strong>alapi, <strong>mga</strong>, 20<br />
Smith, Joseph, 42, 62,<br />
64, 81<br />
Snow, Lorenzo, 12, 18<br />
Tema <strong>sa</strong> Mutual, 49, 50<br />
Templo, <strong>mga</strong>, 65, 70<br />
Un<strong>an</strong>g P<strong>an</strong><strong>an</strong>-awon, 39,<br />
62, 64<br />
Visiting teaching, 7<br />
Enero 2013 3
MENSAHE SA UNANG KAPANGULOHAN<br />
Ang Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad nagdapit <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>g<br />
katawh<strong>an</strong> bi<strong>sa</strong>n a<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> pagpaminaw <strong>sa</strong> tingog <strong>ni</strong><br />
Ginoong Jesukristo (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> D&P 1:2, 4, 11, 34;<br />
25:16). Ki<strong>ni</strong> napuno <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he, pasida<strong>an</strong>, <strong>ug</strong><br />
madasigong pag-awhag nga gihatag pinaagi <strong>sa</strong> pagpadayag<br />
ngadto <strong>sa</strong> pi<strong>ni</strong>li nga <strong>mga</strong> propeta. Nii<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> pinadayag<br />
makita kon <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi <strong>an</strong>g Dios motubag <strong>sa</strong><br />
atong <strong>mga</strong> pag-ampo nga may h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo pinaagi<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>udlo, kalinaw <strong>ug</strong> pasida<strong>an</strong>.<br />
Sa atong <strong>mga</strong> pag-ampo kita nagtinguha nga ma<strong>sa</strong>yud<br />
kon un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g gusto <strong>sa</strong> Ginoo nga atong buhaton, un<strong>sa</strong><br />
<strong>an</strong>g <strong>an</strong>gay natong buhaton aron kita makakaplag og kalinaw<br />
<strong>ug</strong> kalipay <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> sunod nga kinabuhi, <strong>ug</strong> un<strong>sa</strong>y<br />
nagpaabut k<strong>an</strong>ato. Ang Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad napuno<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tubag nga gip<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> ordinaryong <strong>mga</strong><br />
tawo <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> propeta diha <strong>sa</strong> mapainub<strong>sa</strong>nong pag-ampo.<br />
Ki<strong>ni</strong> mahimong bililhon nga giya nga nagtudlo k<strong>an</strong>ato kon<br />
un<strong>sa</strong>on makadawat og tubag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a kabahin<br />
<strong>sa</strong> atong temporal nga kaayoh<strong>an</strong> <strong>ug</strong> mah<strong>an</strong>gturong<br />
kaluwa<strong>sa</strong>n.<br />
Ang pagkamapainub<strong>sa</strong>non <strong>ug</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo diha<br />
<strong>sa</strong> Ginoong Jesukristo mao <strong>an</strong>g yawe. Si Oliver Cowdery<br />
nakadawat og tubag <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Ginoo kabahin <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
tinguha <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g og hubad <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon:<br />
“Hinumdumi nga kon wala <strong>an</strong>g h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo ikaw<br />
walay mahimo; bu<strong>sa</strong> p<strong>an</strong>gayo diha <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo.<br />
Ayaw pagtiaw-tiaw <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g; ayaw p<strong>an</strong>gayo<br />
4 Liahona<br />
Ni <strong>Presidente</strong><br />
Henry B. Eyring<br />
Un<strong>an</strong>g Magtatambag<br />
<strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong><br />
ANG TINGOG SA<br />
GINOO<br />
<strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga wala <strong>ni</strong>mo kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>a” (D&P 8:10).<br />
Nagbalik-balik diha <strong>sa</strong> Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad, <strong>an</strong>g<br />
Ginoo nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo <strong>ug</strong> pagkamapainub<strong>sa</strong>non<br />
<strong>sa</strong> dili pa Siya motab<strong>an</strong>g. U<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> rason <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
mao nga <strong>an</strong>g Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tubag dili mao <strong>an</strong>g atong gipaabut.<br />
Ni <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay <strong>sa</strong>yon ki<strong>ni</strong> dawaton.<br />
Ang ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> <strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
atong katigul<strong>an</strong>g<strong>an</strong> naghulagway <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga reyalidad. Ang<br />
akong apoh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> tuhod nga si Henry Eyring nag-ampo<br />
pag-ayo kon un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g <strong>an</strong>gay <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g buhaton <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
nakadungog siya <strong>sa</strong> gipahiuli nga eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ni</strong>adtong<br />
1855. Ang tubag miabut pinaagi <strong>sa</strong> damgo.<br />
Siya nagdamgo nga siya naglingkod ub<strong>an</strong> <strong>ni</strong>la <strong>ni</strong> Elder<br />
Erastus Snow <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka elder nga ging<strong>an</strong>l<strong>an</strong> og William Brown.<br />
Si Elder Snow mitudlo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
nga ingon og milungtad og <strong>mga</strong> u<strong>sa</strong> ka oras. Dayon si<br />
Elder Snow miingon, “Sa ngal<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo ikaw akong<br />
gim<strong>an</strong>do<strong>an</strong> nga magpabunyag <strong>ug</strong> ki<strong>ni</strong>ng tawh<strong>an</strong>a [si Elder<br />
Brown] . . . mobunyag k<strong>an</strong>imo.” 1 Mapa<strong>sa</strong>lamaton <strong>an</strong>g<br />
akong pamilya nga si Henry Eyring may h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo<br />
<strong>ug</strong> pagkamapainub<strong>sa</strong>non nga mabunyag<strong>an</strong> <strong>sa</strong> 7:30 <strong>sa</strong> buntag<br />
<strong>sa</strong> lim-aw nga napuno <strong>sa</strong> ul<strong>an</strong> <strong>sa</strong> St. Louis, Missouri,<br />
USA, <strong>ni</strong> Elder Brown.<br />
Ang tubag <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pag-ampo wala moabut pinaagi <strong>sa</strong><br />
klarong tingog <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Ginoo. Ki<strong>ni</strong> miabut pinaagi <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong><br />
ka p<strong>an</strong><strong>an</strong>-awon <strong>ug</strong> damgo diha <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka gabii, <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong>
LITRATO NI PARLEY P. PRATT SA MAAYONG KABUBUT-ON SA CHURCH HISTORY LIBRARY; JOURNAL UG LITRATO NI HENRY EYRING SA<br />
MAAYONG KABUBUT-ON SA UNIVERSITY OF UTAH MARRIOTT LIBRARY SPECIAL COLLECTIONS; LITRATO SA MGA ITEM NI DAVID STOKER<br />
nahitabo <strong>ni</strong> Lehi (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> 1 Nephi 8:2).<br />
Ang Ginoo nagtudlo u<strong>sa</strong>b k<strong>an</strong>ato nga <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> tubag moabut u<strong>sa</strong>b isip <strong>mga</strong> pagbati. Sa<br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad, Siya mitudlo <strong>ni</strong><br />
Oliver Cowdery, “T<strong>an</strong>-awa, Ako mosulti k<strong>an</strong>imo<br />
diha <strong>sa</strong> imong hunahuna <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> imong<br />
kasingkasing, pinaagi <strong>sa</strong> Espiritu S<strong>an</strong>to, nga<br />
moabut diha k<strong>an</strong>imo <strong>ug</strong> nga mopuyo diha <strong>sa</strong><br />
imong kasingkasing” (D&P 8:2).<br />
Ug Iy<strong>an</strong>g gidasig si Oliver <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng paagiha:<br />
“Wala ba Ako magsulti og kalinaw ng<strong>an</strong>ha<br />
<strong>sa</strong> imong hunahuna mahitungod <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga<br />
but<strong>an</strong>g? Un<strong>sa</strong> ka labaw nga kamatuor<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
imong ma<strong>an</strong>gkon kay <strong>sa</strong> <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Dios?” (D&P<br />
6:23).<br />
Ang Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad, <strong>an</strong>g ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> nga<br />
gihupt<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Henry Eyring <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g misyon<br />
hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g bunyag nagtudlo k<strong>an</strong>ako nga<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tubag mahimong mabati isip pasida<strong>an</strong><br />
ingon m<strong>an</strong> isip kalinaw.<br />
Niadtong Abril 1857, si Elder Parley P.<br />
Pratt <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong><br />
Apostoles mitambong og komperensya <strong>sa</strong><br />
dapit nga mao karon <strong>an</strong>g Oklahoma, USA.<br />
Si Henry Eyring mirekord nga <strong>an</strong>g hunahuna<br />
<strong>ni</strong> Elder Pratt “napuno og makapaguol nga<br />
p<strong>an</strong>ghunahuna . . . , dili makakita <strong>sa</strong> umaabot<br />
o <strong>sa</strong> bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong>ng paagi nga makalingkawas.” 2<br />
Si Henry mirekord <strong>sa</strong> makaguol nga balita <strong>sa</strong><br />
pagkamartir <strong>sa</strong> Apostol pagkahum<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Si<br />
Elder Pratt mipadayon <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>aw bi<strong>sa</strong>n<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagbati <strong>sa</strong> kakuyaw, <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> gibuhat<br />
<strong>ni</strong> Propeta Joseph <strong>sa</strong> pag-adto <strong>sa</strong> Carthage.<br />
Ki<strong>ni</strong> akong pagpamatuod nga <strong>an</strong>g Ginoo<br />
k<strong>an</strong>unay motubag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> mapainub<strong>sa</strong>nong<br />
pag-ampo nga may h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo. Ang<br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g atong<br />
personal nga <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong> nagtudlo k<strong>an</strong>ato<br />
kon un<strong>sa</strong>on nato pag-ila <strong>ni</strong>adtong <strong>mga</strong> tubag<br />
<strong>ug</strong> pagdawat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga may h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo,<br />
ki<strong>ni</strong> maghatag m<strong>an</strong> og giya, pagkumpirma <strong>sa</strong><br />
kamatuor<strong>an</strong>, o u<strong>sa</strong> ka pasida<strong>an</strong>. Nag-ampo ko<br />
nga kita k<strong>an</strong>unay maminaw <strong>ug</strong> moila <strong>sa</strong> mahig<strong>ug</strong>maong<br />
tingog <strong>sa</strong> Ginoo. ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. “The Journal of Henry Eyring: 1835–1902” (wala mam<strong>an</strong>tala<br />
nga m<strong>an</strong>uskrito nga <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> awtor).<br />
2. “The Journal of Henry Eyring: 1835–1902.”<br />
Sa wala: Dinhi nga<br />
journal, si Henry<br />
Eyring (litrato <strong>sa</strong><br />
wala) mirekord <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ghitabo hum<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> pagkamartir<br />
<strong>ni</strong> Elder Parley P. Pratt<br />
(litrato ubos <strong>sa</strong> litrato<br />
<strong>ni</strong> Henry Eyring). Ang<br />
pahina <strong>sa</strong> journal diha<br />
<strong>sa</strong> wala naghisgot <strong>sa</strong><br />
pagkamartir. Ubos<br />
<strong>sa</strong> journal mao <strong>an</strong>g<br />
1890 nge edisyon<br />
<strong>sa</strong> Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
Pakig<strong>sa</strong>ad.<br />
PAGTUDLO NIINI<br />
NGA MENSAHE<br />
1. Ikonsiderar nga<br />
magdung<strong>an</strong> og ba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> paragraph kabahin<br />
<strong>sa</strong> pag-ampo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
nga men<strong>sa</strong>he. Samt<strong>an</strong>g<br />
magba<strong>sa</strong>, h<strong>an</strong>gyoa <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> pamilya<br />
nga maminaw pag-ayo<br />
kon <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi<br />
<strong>an</strong>g Dios motubag <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> pag-ampo. Ikonsiderar<br />
<strong>sa</strong> pagpamatuod<br />
<strong>sa</strong> kaimport<strong>an</strong>te <strong>sa</strong><br />
pag-ampo.<br />
2. Ang Doktrina<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad<br />
napuno og <strong>mga</strong> tubag<br />
nga gip<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> tawo diha <strong>sa</strong><br />
pag-ampo. Un<strong>sa</strong> kaha<br />
kon <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tubag <strong>sa</strong><br />
il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
(<strong>mga</strong> pinadayag) wala<br />
marekord? Dasiga <strong>an</strong>g<br />
pamilya <strong>sa</strong> pagkat-on<br />
<strong>sa</strong> pag-ila <strong>ug</strong> pagsunod<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> aghat<br />
<strong>sa</strong> Espiritu. Mahimo<br />
<strong>ni</strong>l<strong>an</strong>g irekord <strong>an</strong>g<br />
il<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>ghunahuna<br />
kabahin <strong>sa</strong> pag-ampo<br />
diha <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g journal.<br />
Enero 2013 5
KABATAN-ONAN<br />
Pagpaminaw <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> Aghat<br />
Ni María I<strong>sa</strong>bel Molina<br />
U<strong>sa</strong> ka gabii <strong>an</strong>g akong bat<strong>an</strong>-ong<br />
ig-agaw milayas <strong>sa</strong> balay, bu<strong>sa</strong><br />
nagdali-dali ko <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gita <strong>ni</strong>ya. Samt<strong>an</strong>g<br />
nagm<strong>an</strong>iho ko, nag-ampo ko nga<br />
<strong>an</strong>g Espiritu motab<strong>an</strong>g nako. Na<strong>sa</strong>yud<br />
ko nga <strong>an</strong>g Ginoo motubag <strong>ug</strong> mogiya<br />
k<strong>an</strong>ako, <strong>ug</strong> n<strong>an</strong>ingkamot ko <strong>sa</strong> pagpaminaw<br />
<strong>sa</strong> aghat <strong>sa</strong> Espiritu. Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
wala koy nadungg<strong>an</strong>, mis<strong>ug</strong>od ko<br />
<strong>sa</strong> pagbati og tum<strong>an</strong>g kaguol <strong>ug</strong> mibati<br />
nga <strong>an</strong>g Espiritu wala moaghat nako.<br />
Bi<strong>sa</strong>n tuod g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> kong moadto<br />
MGA BATA<br />
U<strong>sa</strong> ka Makapainteres nga<br />
Kalihok<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Pag-ampo<br />
Si <strong>Presidente</strong> Eyring nagtudlo nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pagampo<br />
matubag <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g lain-laing paagi. Kamo<br />
makahimo og makapainteres nga kalihok<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagsiksik<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> aron mahibalo<strong>an</strong> <strong>an</strong>g pipila<br />
<strong>ni</strong>adto nga <strong>mga</strong> paagi.<br />
Gamita ki<strong>ni</strong> nga mapa <strong>sa</strong> pags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> inyong<br />
p<strong>an</strong>aw <strong>sa</strong> pagkat-on. T<strong>an</strong>-awa <strong>an</strong>g kada kasulat<strong>an</strong><br />
diha <strong>sa</strong> mapa. Sa bl<strong>an</strong>gko nga <strong>mga</strong> linya, pagsulat<br />
og pipila ka <strong>mga</strong> pulong nga naghulagway un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
giingon <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong> kabahin <strong>sa</strong> pag-ampo.<br />
Sa pagpadayon, mahimo <strong>ni</strong>nyong isulat <strong>sa</strong> inyong<br />
journal kon un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g inyong nakat-un<strong>an</strong> ingon m<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g inyong kasinati<strong>an</strong> kabahin <strong>sa</strong> pag-ampo nga<br />
natubag.<br />
6 Liahona<br />
Ju<strong>an</strong> 14:26<br />
<strong>sa</strong> layo aron <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gita, mibati ko<br />
nga magpabilin l<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> duol <strong>sa</strong> balay<br />
<strong>sa</strong> akong ig-agaw. Bu<strong>sa</strong> mihukom<br />
ko nga molibut og kau<strong>sa</strong> nal<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
maong dapit. Samt<strong>an</strong>g mihunong ko<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka interseksyon, nakakita ko og<br />
porma <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka bat<strong>an</strong>-ong babaye nga<br />
naglakaw. Akong nakit-<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong<br />
ig-agaw!<br />
Sa akong paggawas <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>ky<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
pagdag<strong>an</strong> paingon <strong>ni</strong>ya, nakaamgo ko<br />
nga <strong>an</strong>g Espiritu naggiya k<strong>an</strong>ako k<strong>an</strong>unay<br />
pinaagi <strong>sa</strong> pagpabati nako nga<br />
magpabilin <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>ma nga dapit. Tungod<br />
kay nagpaminaw ko <strong>sa</strong> hinay nga tingog,<br />
hapit wala nako mamatikdi <strong>an</strong>g<br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
Pakig<strong>sa</strong>ad 6:22–23<br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
Pakig<strong>sa</strong>ad 8:2.<br />
<strong>mga</strong> aghat <strong>sa</strong> Espiritu. Dayon na<strong>sa</strong>bt<strong>an</strong><br />
nako nga ka<strong>sa</strong>gar<strong>an</strong> kita dili makadungog<br />
og tingog, ap<strong>an</strong> kita mobati og<br />
impresyon <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> kasingkasing.<br />
Mapa<strong>sa</strong>lamaton kaayo ko <strong>sa</strong> giya <strong>sa</strong><br />
Espiritu. Sa tinuoray <strong>an</strong>aa Siya <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay!<br />
Sama <strong>sa</strong> giingon diha <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong>,<br />
“Ang Espiritu S<strong>an</strong>to mao <strong>an</strong>g inyong<br />
kaub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay” (D&P 121:46).<br />
Kon kita <strong>an</strong>gay <strong>sa</strong> paggiya <strong>sa</strong> Espiritu<br />
<strong>ug</strong> mamati, kita mahimong <strong>mga</strong><br />
instrumento diha <strong>sa</strong> kamot <strong>sa</strong> Dios <strong>sa</strong><br />
pagbuhat og kaayoh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g<br />
tawo. Sa k<strong>an</strong>unay nga p<strong>an</strong>ag-ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Espiritu, kita ma<strong>sa</strong>yud <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong> nga<br />
<strong>an</strong>gay natong padulng<strong>an</strong>.<br />
Mga Proverbio<br />
8:10–11<br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
Pakig<strong>sa</strong>ad 9:8–9<br />
MGA PAGHULAGWAY PINAAGI NI BRYAN BEACH
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI MATTHEW REIER<br />
MENSAHE SA VISITING TEACHING<br />
Tun-i ki<strong>ni</strong> nga materyal <strong>sa</strong> mainampoon nga paagi <strong>ug</strong>, kon <strong>an</strong>gay, hisguti ki<strong>ni</strong> ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
sister nga inyong bisitah<strong>an</strong>. Gamita <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a aron pagtab<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong> paglig-<br />
on <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong> sister <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> paghimo <strong>sa</strong> Relief Society isip aktibong bahin <strong>sa</strong> inyong ka<strong>ug</strong>alingon<br />
nga kinabuhi. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga impormasyon, adto <strong>sa</strong> reliefsociety.lds.org.<br />
Misyonaryo<br />
nga Buhat<br />
Ang <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong><br />
Adlaw gipadala aron <strong>sa</strong> “paghago<br />
diha <strong>sa</strong> uba<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> [Ginoo] al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> kaluwa<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kalag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
tawo” (D&P 138:56), nga naglakip<br />
<strong>sa</strong> misyonaryo nga buhat. Wala kita<br />
magkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> og pormal nga mission<br />
call aron ipakigbahin <strong>an</strong>g eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
Ang <strong>mga</strong> kinabuhi <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong> nga<br />
nagpalibut k<strong>an</strong>ato map<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
eb<strong>an</strong>ghelyo, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g n<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam<br />
kita, gamiton kita <strong>sa</strong> Ginoo. Ang <strong>mga</strong><br />
visiting teacher makah<strong>an</strong>gop <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
espiritwal nga <strong>mga</strong> responsibilidad<br />
<strong>ug</strong> makatab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> “pagpahinabo <strong>sa</strong><br />
pagka-imortal <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> kinabuhi nga<br />
dayon <strong>sa</strong> tawo” (Moises 1:39).<br />
Sa dih<strong>an</strong>g giorg<strong>an</strong>i<strong>sa</strong>r <strong>ni</strong> Propeta<br />
Joseph Smith <strong>an</strong>g Relief Society<br />
<strong>ni</strong>adtong 1842, siya miingon nga <strong>an</strong>g<br />
kababayen-<strong>an</strong> dili lam<strong>an</strong>g mag-atim<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kabus ap<strong>an</strong> moluwas u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> kalag. 1 Ki<strong>ni</strong> mao gihapon <strong>an</strong>g<br />
atong katuyo<strong>an</strong>.<br />
“Ang Ginoo . . . mot<strong>ug</strong>y<strong>an</strong> og u<strong>sa</strong><br />
ka pagpamatuod <strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>adtong kin<strong>sa</strong> mopakigbahin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong><br />
ub<strong>an</strong>,” miingon si <strong>Presidente</strong> Dieter F.<br />
Uchtdorf, Ikaduh<strong>an</strong>g Magtatambag<br />
<strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong>. “D<strong>ug</strong><strong>an</strong>g<br />
pa, <strong>an</strong>g Ginoo u<strong>sa</strong>b naglaum <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
miyembro <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g Simbah<strong>an</strong> nga<br />
Un<strong>sa</strong> Ang Akong Mahimo?<br />
1. Mosunod ba ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> aghat <strong>sa</strong><br />
Espiritu S<strong>an</strong>to <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g nakigbahin ko<br />
<strong>sa</strong> akong pagpamatuod ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
sister nga akong gibisitah<strong>an</strong>?<br />
‘mobuka <strong>sa</strong> [il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> ba-ba] <strong>sa</strong><br />
t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga higayon, mopahayag <strong>sa</strong><br />
[Iy<strong>an</strong>g] eb<strong>an</strong>ghelyo ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> tingog<br />
<strong>sa</strong> pagmaya’ (D&P 28:16). . . . U<strong>sa</strong>hay<br />
<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka h<strong>ug</strong>pong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong<br />
<strong>sa</strong> pagpamatuod makapas<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ghitabo nga makaapekto<br />
<strong>sa</strong> kinabuhi <strong>sa</strong> laing tawo h<strong>an</strong>gtud <strong>sa</strong><br />
kah<strong>an</strong>gtur<strong>an</strong>.” 2<br />
Gik<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kasulat<strong>an</strong><br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad 1:20–23;<br />
18:15; 123:12<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>: Joseph Smith<br />
(2007), 548.<br />
2. Dieter F. Uchtdorf, “Naghulat diha <strong>sa</strong> Dal<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Damasco,” Liahona, Mayo 2011, 76–77.<br />
3. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Anak nga <strong>mga</strong> Babaye <strong>sa</strong><br />
Akong Ginghari<strong>an</strong>: Ang Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
Buhat <strong>sa</strong> Relief Society (2011), 111–14.<br />
2. Sa un<strong>sa</strong>ng paagi nga akong matab<strong>an</strong>g<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> sister nga akong giamuma<br />
<strong>sa</strong> pagkat-on <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo?<br />
H<strong>ug</strong>ot nga Pagtuo,<br />
Pamilya, Kahupay<strong>an</strong><br />
Gik<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Atong Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong><br />
Ang istorya <strong>ni</strong> Olga Kovářová<br />
<strong>sa</strong> k<strong>an</strong>hi Czechoslovakia u<strong>sa</strong> ka<br />
ehemplo <strong>sa</strong> member missionary<br />
work <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> atong ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Relief Society. Sa <strong>mga</strong> tuig<br />
1970, si Olga <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> doktoral<br />
nga pagtuon <strong>ug</strong> gigutom <strong>sa</strong><br />
mas lawom nga espirituh<strong>an</strong>ong<br />
kinabuhi. Siya nakab<strong>an</strong>tay <strong>sa</strong> 75<br />
<strong>an</strong>yos nga si Otakar Vojkůvka,<br />
u<strong>sa</strong> ka S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong><br />
Adlaw. “Siya <strong>sa</strong> akong t<strong>an</strong>-aw<br />
daw <strong>mga</strong> siyenta y singko <strong>an</strong>g<br />
p<strong>an</strong>gidaron ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g<br />
kasingkasing mas duol <strong>sa</strong> diseotso<br />
<strong>an</strong>yos <strong>ug</strong> puno <strong>sa</strong> kalipay,”<br />
siya miingon. “Talag<strong>sa</strong> ra kaayo<br />
ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> Czechoslovakia <strong>ni</strong>adtong<br />
p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> pagkamatahapon.”<br />
Si Olga n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>ni</strong> Otakar<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pamilya kon <strong>sa</strong><br />
un<strong>sa</strong>ng paagi il<strong>an</strong>g nakaplag<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g hingpit nga kalipay. Siya<br />
il<strong>an</strong>g gipaila-ila ngado <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> gihatag<strong>an</strong><br />
siya og Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon.<br />
Iya ki<strong>ni</strong>ng giba<strong>sa</strong> ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
tum<strong>an</strong>g kahinam <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> wala mad<strong>ug</strong>ay<br />
nabunyag<strong>an</strong> <strong>ug</strong> nakumpirmah<strong>an</strong>.<br />
Sukad <strong>ni</strong>adto si Olga<br />
nahimong impluwensya al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> kaayoh<strong>an</strong> diha <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
politik<strong>an</strong>hong pagp<strong>an</strong>glupig <strong>ug</strong><br />
pagp<strong>an</strong>ggukod <strong>sa</strong> relihiyon. Siya<br />
miserbisyo isip presidente <strong>sa</strong> Relief<br />
Society <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g gamay nga<br />
br<strong>an</strong>ch <strong>ug</strong> mitab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagluwas<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kalag <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong> pinaagi<br />
<strong>sa</strong> pagdala k<strong>an</strong>ila ngadto k<strong>an</strong>g<br />
Kristo. 3<br />
Enero 2013 7
NOTEBOOK SA KOMPERENSYA SA OKTUBRE<br />
“Un<strong>sa</strong> nga Ako <strong>an</strong>g Ginoo namulong, Ako namulong; . . . bi<strong>sa</strong>n<br />
pinaagi <strong>sa</strong> akong ka<strong>ug</strong>alingon nga tingog o pinaagi <strong>sa</strong> tingog<br />
<strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> sul<strong>ug</strong>oon, ki<strong>ni</strong> m<strong>an</strong>ag<strong>sa</strong>ma ra” (D&P 1:38).<br />
Samt<strong>an</strong>g kamo magribyu <strong>sa</strong> kinatibuk-<strong>an</strong>g komperensya <strong>sa</strong> Abril 2012, inyong<br />
magamit ki<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> pahina (<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Notebook <strong>sa</strong> Komperensya <strong>sa</strong> umaabut<br />
nga <strong>mga</strong> isyu) aron <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong> pagtuon <strong>ug</strong> paggamit <strong>sa</strong> bag-o<br />
nga <strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> buhi nga <strong>mga</strong> propeta <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> apostoles <strong>ug</strong> ub<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> lider <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>.<br />
MGA ISTORYA GIKAN SA KOMPERENSYA<br />
Sulagma L<strong>an</strong>g Ba nga <strong>an</strong>g<br />
Among Dal<strong>an</strong> Nag-abut?<br />
Sa u<strong>sa</strong> ka grabe ka t<strong>ug</strong>naw nga<br />
Sabado <strong>sa</strong> gabii atol <strong>sa</strong> tingt<strong>ug</strong>naw<br />
<strong>ni</strong>adtong 1983–84, si Sister Monson<br />
<strong>ug</strong> ako nagbiyahe og layo ngadto <strong>sa</strong><br />
kabungtur<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Midway, Utah, diin<br />
didto duna mi balay. Ang temperatura<br />
<strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g gabhiona minus 24 degrees<br />
Fahrenheit (–31°C), <strong>ug</strong> gusto namong<br />
masiguro nga maayo ra <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> among balay didto. Among gisusi<br />
<strong>ug</strong> nakita nga walay problema, mao<br />
nga namalik mi <strong>sa</strong> Salt Lake City. Mga<br />
pipila ka milyas <strong>an</strong>g among nadag<strong>an</strong><br />
. . . <strong>an</strong>g among <strong>sa</strong>ky<strong>an</strong><strong>an</strong> di na<br />
mo<strong>an</strong>dar. . . . Hingpit <strong>an</strong>g among<br />
pagkalaming. . . .<br />
Nagp<strong>an</strong>uko kami nga milakaw<br />
padulong <strong>sa</strong> pinakaduol nga lungsod,<br />
<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ky<strong>an</strong><strong>an</strong> kusog nga molabay<br />
namo. Sa katapu<strong>sa</strong>n dunay mihunong,<br />
<strong>ug</strong> u<strong>sa</strong> ka bat<strong>an</strong>-ong lalaki<br />
8 Liahona<br />
mit<strong>an</strong>yag og tab<strong>an</strong>g. . . . Gihatud<br />
mi <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng bat<strong>an</strong>-on balik ngadto <strong>sa</strong><br />
among balay <strong>sa</strong> Midway. Gisulay<strong>an</strong><br />
nako siya og bayad . . . ap<strong>an</strong> siya . . .<br />
miingon nga u<strong>sa</strong> siya ka Boy Scout <strong>ug</strong><br />
gustong mohimo og maayong but<strong>an</strong>g.<br />
Mipaila ko <strong>ni</strong>ya, <strong>ug</strong> mipahayag siya<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pa<strong>sa</strong>lamat <strong>sa</strong> pribelihiyo nga<br />
nakatab<strong>an</strong>g. Akong gib<strong>an</strong>ab<strong>an</strong>a nga<br />
p<strong>an</strong>gmisyonaryo na <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g edad,<br />
maong n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a ko kon may pl<strong>an</strong>o<br />
ba siy<strong>an</strong>g magmisyon. Mipa<strong>sa</strong>but siya<br />
nga dili siya sigurado un<strong>sa</strong>y gusto<br />
<strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g buhaton.<br />
Sa pagkasunod Lunes <strong>sa</strong> buntag,<br />
gisulat<strong>an</strong> nako ki<strong>ni</strong>ng bat<strong>an</strong>-on <strong>ug</strong><br />
mipa<strong>sa</strong>lamat <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g kaayo. Sa<br />
sulat giawhag nako siya nga magmisyon<br />
og full-time. . . .<br />
Paglabay <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> u<strong>sa</strong> ka sem<strong>an</strong>a<br />
<strong>an</strong>g inah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> bat<strong>an</strong>-on n<strong>an</strong>awag<br />
<strong>ug</strong> misulti nako nga <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g <strong>an</strong>ak<br />
maayo nga bat<strong>an</strong>-on ap<strong>an</strong> tungod<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> impluwensya <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g kinabuhi,<br />
<strong>an</strong>g d<strong>ug</strong>ay na <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g tinguha<br />
nga magmisyon nag-<strong>an</strong>am kawala.<br />
Miingon siya nga siya <strong>ug</strong> iy<strong>an</strong>g b<strong>an</strong>a<br />
nag-pua<strong>sa</strong> <strong>ug</strong> nag-ampo nga <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g kasingkasing mau<strong>sa</strong>b. . . . [Ang<br />
mama] gustong mopahibalo nako nga<br />
<strong>an</strong>g nakita <strong>ni</strong>ya nga p<strong>an</strong>ghitabo <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g<br />
b<strong>ug</strong>naw nga kagabhion maoy<br />
tubag <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g pag-ampo al<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>ya.<br />
Miingon ko, “Miuyon ko <strong>ni</strong>mo.”<br />
Hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pipila ka bul<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga komu<strong>ni</strong>kasyon ub<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga bat<strong>an</strong>-on, malipayon mi<br />
<strong>ni</strong> Sister Monson nga mitambong <strong>sa</strong><br />
iy<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>amilit <strong>sa</strong> wala pa siya molarga<br />
ngadto <strong>sa</strong> Columbia V<strong>an</strong>couver<br />
Mission.<br />
Sulagma l<strong>an</strong>g ba nga <strong>an</strong>g among<br />
dal<strong>an</strong> nag-abut <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g b<strong>ug</strong>naw nga<br />
Disyembre? Bi<strong>sa</strong>n u<strong>sa</strong> ka higayon<br />
dili ko motuo. Hinoon, mituo ko nga<br />
<strong>an</strong>g among p<strong>an</strong>agkita u<strong>sa</strong> ka tubag<br />
<strong>sa</strong> kinasingkasing nga pag-ampo <strong>sa</strong><br />
inah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> amah<strong>an</strong> al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> gip<strong>an</strong>gga<br />
<strong>ni</strong>l<strong>an</strong>g <strong>an</strong>ak.<br />
<strong>Presidente</strong> Thomas S. Monson, “Hunahunaon<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> P<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin,” Liahona, Nob. 2012, 88.<br />
Mga P<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nga Pal<strong>an</strong>dungon:<br />
• Sa un<strong>sa</strong> nga paagi nga<br />
<strong>an</strong>g pagserbisyo og misyon<br />
makapalig-on k<strong>an</strong>inyo <strong>ug</strong><br />
<strong>ni</strong>adtong inyong gitudlo<strong>an</strong>?<br />
• Un<strong>sa</strong>y inyong mahimo <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam<br />
<strong>sa</strong> pagserbisyo og<br />
misyon?<br />
Ikonsiderar <strong>an</strong>g pagsulat <strong>sa</strong> inyong<br />
<strong>mga</strong> hunahuna <strong>sa</strong> inyong journal o<br />
hisguti ki<strong>ni</strong> ngadto <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>.<br />
D<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga <strong>mga</strong> kap<strong>an</strong>guha<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga hilisgut<strong>an</strong>:<br />
I<strong>sa</strong>ngyaw <strong>an</strong>g Akong Eb<strong>an</strong>ghelyo: U<strong>sa</strong> ka Giya <strong>sa</strong> Misyonaryo<br />
nga P<strong>an</strong>galagad (2004); Russell M. Nelson,<br />
“P<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>-a <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> Misyonaryo! Makatab<strong>an</strong>g Sila<br />
K<strong>an</strong>inyo!” Liahona, Nob. 2012, 18–21.
GILITRATOHAN NI MICHAEL GOIMARAC UG CHRISTINA SMITH<br />
MGA GIYA SA PAG-USAB SA<br />
EDAD SA MISYONARYO<br />
Niadtong Oktubre 2012 nga kinatibuk-<strong>an</strong>g<br />
komperensya, si <strong>Presidente</strong><br />
Thomas S. Monson mipahibalo:<br />
“Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong>g takus <strong>ug</strong> makahimo nga<br />
bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> lalaki kin<strong>sa</strong> nakagradwar<br />
og high school o kaparehas <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
DAPIT SA PAGTUON<br />
Pipila <strong>sa</strong> labing import<strong>an</strong>te nga<br />
<strong>mga</strong> hilisgut<strong>an</strong> gihisgut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> sobra<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka mamumulong <strong>sa</strong> kinatibuk-<strong>an</strong>g<br />
komperensya. A<strong>ni</strong>a un<strong>sa</strong>y<br />
gisulti <strong>sa</strong> upat ka <strong>mga</strong> mamumulong<br />
mahitungod <strong>sa</strong> tinuod nga pagkakabig.<br />
Sulayi <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gita og ub<strong>an</strong><br />
p<strong>an</strong>g su<strong>sa</strong>ma og kahul<strong>ug</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
kamo magtuon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pakigpulong<br />
<strong>sa</strong> komperensya.<br />
• “Tinuod nga pagkakabig . . .<br />
naglakip <strong>sa</strong> tinuod nga pa<strong>sa</strong>lig<br />
nga mahimong disipulo<br />
<strong>ni</strong> Kristo.” 1 —Elder David A.<br />
Bednar <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog<br />
Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles.<br />
• “Sa bunyag kita mi<strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong><br />
pagdala “<strong>sa</strong> ngal<strong>an</strong> <strong>ni</strong> [ Jesus]<br />
Kristo, adunay [u<strong>sa</strong> ka] tinguha<br />
<strong>sa</strong> pag-alagad k<strong>an</strong>iya h<strong>an</strong>gtud<br />
<strong>sa</strong> katapu<strong>sa</strong>n.’ [Moro<strong>ni</strong> 6:3;<br />
empasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g.] Ang mao<br />
. . . may opsyon nga marekomendar <strong>sa</strong><br />
misyonaryo nga pagserbisyo s<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong><br />
18 <strong>an</strong>yos, imbis 19 <strong>an</strong>yos . . . Makahimo,<br />
takus nga bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> babaye nga<br />
may tinguha <strong>sa</strong> pagserbisyo mahimong<br />
marekomendar <strong>sa</strong> misyonaryo<br />
Mga Su<strong>sa</strong>ma og Kahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>:<br />
Tinuod nga Pagkakabig<br />
nga pakig<strong>sa</strong>ad nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
og mais<strong>ug</strong> nga p<strong>an</strong>ingkamot,<br />
pa<strong>sa</strong>lig, <strong>ug</strong> integridad.” 2 —Elder<br />
Quentin L. Cook <strong>sa</strong> Korum<br />
<strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong><br />
Apostoles<br />
• “Kita <strong>mga</strong> sumusunod <strong>sa</strong> atong<br />
M<strong>an</strong>luluwas, si Jesukristo. Ang<br />
mao nga pagkakabig <strong>ug</strong> magkama<strong>sa</strong>ligon<br />
mao <strong>an</strong>g resulta<br />
<strong>sa</strong> kak<strong>ug</strong>i <strong>ug</strong> tinuyo<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>ingkamot.<br />
Ki<strong>ni</strong> indibidwal. Proseso<br />
ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> tibuok kinabuhi.” 3<br />
—Ann M. Dibb, ikaduh<strong>an</strong>g<br />
magtatambag <strong>sa</strong> Kinatibuk<strong>an</strong>g<br />
Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Young<br />
Women<br />
• “Gawas lam<strong>an</strong>g kon <strong>an</strong>g atong<br />
pagpamatuod motubo ngadto<br />
<strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>ong pag<strong>sa</strong>but<br />
nga <strong>an</strong>g atong tinguha <strong>sa</strong><br />
paghig<strong>ug</strong>ma <strong>ug</strong> pagserbisyo<br />
Propetik<strong>an</strong>hon<br />
nga Saad<br />
“Ang atong L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> nahibalo<br />
<strong>sa</strong> atong p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> <strong>ug</strong> motab<strong>an</strong>g<br />
nato kon kita m<strong>an</strong>gayo K<strong>an</strong>iya<br />
og p<strong>an</strong>ab<strong>an</strong>g. Nagtuo ko nga walay<br />
<strong>mga</strong> kabalaka nga gamay kaayo o dili<br />
import<strong>an</strong>te. Ang Ginoo naghunahuna<br />
<strong>sa</strong> matag detalye <strong>sa</strong> atong kinabuhi.”<br />
<strong>Presidente</strong> Thomas S. Monson, “Hunahunaon<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> P<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin,” Liahona, Nob. 2012, 88.<br />
nga pagserbisyo s<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> edad<br />
nga 19 <strong>an</strong>yos, imbis nga 21 <strong>an</strong>yos”<br />
(“Welcome <strong>sa</strong> Komperensya,”<br />
Liahona, Nob. 2012, 4, 5).<br />
mahimong <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas.”<br />
4 —Elder M. Russell Ballard<br />
<strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka<br />
<strong>mga</strong> Apostoles<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. David A. Bednar, “Nakabig ngadto <strong>sa</strong><br />
Ginoo,” Liahona, Nob. 2012, 107.<br />
2. Quentin L. Cook, “Kamo Mibati ba Karon<br />
<strong>sa</strong> Mao?” Liahona, Nob. 2012, 9.<br />
3. Ann M. Dibb, “Na<strong>sa</strong>yud Ako Nii<strong>ni</strong>. Nagpuyo<br />
Ako Nii<strong>ni</strong>. Nahig<strong>ug</strong>ma Ako Nii<strong>ni</strong>,” Liahona,<br />
Nob. 2012, 10.<br />
4. M. Russell Ballard, “Magmatinguhaong<br />
Moapil,” Liahona, Nob. 2012, 30.<br />
Sa pagba<strong>sa</strong>, pagt<strong>an</strong>-aw, o pagpaminaw<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pakigpulong<br />
<strong>sa</strong> kinatibuk-<strong>an</strong>g komperensya,<br />
bisitaha <strong>an</strong>g conference.lds.org.<br />
Enero 2013 9
KAMI NAMULONG KANG KRISTO<br />
PAGBATI NGA NAAYO<br />
Ni Michele Reyes<br />
Un<strong>sa</strong>on nako <strong>sa</strong> pag-ilis og diaper, pag-<strong>an</strong>dam og p<strong>an</strong>ihapon, o paghupay <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak gamit <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> l<strong>an</strong>g ka bukton?<br />
Sa dih<strong>an</strong>g 17 <strong>an</strong>yos ko, naputol <strong>an</strong>g<br />
akong wala nga bukton tungod<br />
<strong>sa</strong> aksidente <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>ky<strong>an</strong><strong>an</strong>. Ki<strong>ni</strong> nga<br />
kasinati<strong>an</strong> nakau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> tibuok kong<br />
kinabuhi. Bi<strong>sa</strong>n tuod adunay lisud<br />
nga <strong>mga</strong> adlaw <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> higayon <strong>sa</strong><br />
pagp<strong>an</strong>ingkamot, ki<strong>ni</strong>ng lisud kaayo<br />
nga hagit naghatag k<strong>an</strong>ako og oportu<strong>ni</strong>dad<br />
<strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>ksi <strong>sa</strong> gahum <strong>sa</strong> Pagula<br />
<strong>sa</strong> talag<strong>sa</strong>ong paagi.<br />
Ang akong kinabuhi karon kabahin<br />
<strong>sa</strong> pagka-a<strong>sa</strong>wa <strong>ug</strong> pagkainah<strong>an</strong>,<br />
duha ka tahas nga g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> kaayo<br />
ko. Sa wala pa n<strong>an</strong>gatawo <strong>an</strong>g akong<br />
<strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak, naghunahuna ko <strong>sa</strong><br />
akong pagka<strong>an</strong>gay isip u<strong>sa</strong> unya ka<br />
inah<strong>an</strong>. Un<strong>sa</strong>on nako <strong>sa</strong> pag-ilis og<br />
diaper, pag-<strong>an</strong>dam og p<strong>an</strong>ihapon, o<br />
paghupay <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak gamit<br />
<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> l<strong>an</strong>g ka bukton? Kinse ka<br />
tuig <strong>an</strong>g milabay, <strong>an</strong>aa ko <strong>sa</strong> tungatunga<br />
<strong>sa</strong> pagkainah<strong>an</strong> ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> lima<br />
ka buot<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak. Naka-adjust<br />
ko og maayo, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong><br />
<strong>an</strong>ak halos wala na makab<strong>an</strong>tay nga<br />
lahi ko <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> inah<strong>an</strong>. Ang<br />
pagkawala <strong>sa</strong> akong u<strong>sa</strong> ka bukton<br />
dili na u<strong>sa</strong> ka babag ap<strong>an</strong> u<strong>sa</strong><br />
ka simbolo <strong>sa</strong> g<strong>ug</strong>ma. Ki<strong>ni</strong> u<strong>sa</strong> ka<br />
tinubd<strong>an</strong> <strong>sa</strong> paghupay nga kupt<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak kon sila m<strong>an</strong>ghilak<br />
o matulog i<strong>ni</strong>gkagabii. Ki<strong>ni</strong> nga<br />
kasuod nahimo gumik<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g, ap<strong>an</strong> ako ki<strong>ni</strong>ng gil<strong>an</strong>taw<br />
isip ebidensya <strong>sa</strong> abilidad <strong>sa</strong><br />
M<strong>an</strong>luluwas <strong>sa</strong> pagm<strong>ug</strong>na og u<strong>sa</strong> ka<br />
maayo nga but<strong>an</strong>g <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka<br />
but<strong>an</strong>g nga bati.<br />
10 Liahona<br />
Dili nako mahulagway <strong>an</strong>g katam-is<br />
nga akong mabati nga k<strong>an</strong>a nga bahin<br />
k<strong>an</strong>ako makahupay <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong><br />
<strong>an</strong>ak. Ang pagkainah<strong>an</strong> nakahatag<br />
k<strong>an</strong>ako og p<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>taw <strong>sa</strong> akong<br />
pisikal nga kakul<strong>an</strong>g, <strong>ug</strong> mibati ko<br />
nga <strong>an</strong>g Pag-ula mis<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pag-ayo<br />
k<strong>an</strong>ako.<br />
Ang kada adlaw nga p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> pagkainah<strong>an</strong> u<strong>sa</strong>hay lisud<br />
kaayo. Ang kalisd<strong>an</strong><strong>an</strong> naghatag<br />
k<strong>an</strong>ako og rason nga mamal<strong>an</strong>dong<br />
<strong>sa</strong> katinuod <strong>sa</strong> Pagkab<strong>an</strong>haw <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
abilidad <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas <strong>sa</strong> pag-ayo<br />
k<strong>an</strong>ako. Sa ingon <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> ehemplo<br />
nga makapalambo og pagtuo<br />
kabahin <strong>sa</strong> pag-ayo nga maba<strong>sa</strong><br />
diha <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong> adunay espesyal<br />
nga kahul<strong>ug</strong><strong>an</strong> ngari k<strong>an</strong>ako. U<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
akong paborito mao <strong>an</strong>g pagbisita <strong>sa</strong><br />
M<strong>an</strong>luluwas ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Amerika <strong>ug</strong> miayo <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
ma<strong>sa</strong>kiton. Naghunahuna ko kon<br />
un<strong>sa</strong> kaha <strong>an</strong>g mahitabo kon u<strong>sa</strong><br />
ko <strong>ni</strong>adtong giayo <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas.<br />
Ang asoy nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g mahig<strong>ug</strong>maong<br />
pagdapit:<br />
“Aduna ba kamo dihay <strong>mga</strong> ma<strong>sa</strong>kiton?<br />
Dad-a sila ngari. Aduna ba<br />
kamo dihay <strong>mga</strong> bakol, o <strong>mga</strong> buta,<br />
o <strong>mga</strong> pungkol, o <strong>mga</strong> <strong>an</strong>gol, . . .<br />
o kadto nga gitakbuy<strong>an</strong> <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>kit? Dad-a sila<br />
ngari <strong>ug</strong> Ako moayo k<strong>an</strong>ila, kay Ako<br />
KALIG-ON SA PAGPUYO UBAN SA INYONG HAGIT<br />
“Dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> hagit <strong>sa</strong> kinabuhi dili masulbad dinhi<br />
<strong>sa</strong> yuta. Si Pablo katulo nga n<strong>an</strong>gamuyo nga <strong>an</strong>g ‘tunok<br />
dinhi <strong>sa</strong> lawas’ mat<strong>an</strong>gt<strong>an</strong>g. Ang Ginoo y<strong>an</strong>ong mitubag,<br />
‘Ang Akong grasya igo al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>imo’ (2 Mga Taga-<br />
Corinto 12:7, 9). . . . Agi og tab<strong>an</strong>g Iy<strong>an</strong>g gihatag<strong>an</strong> si<br />
Pablo og kalig-on aron makapuyo siya og makahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>ong<br />
kinabuhi. Gusto Niya nga makakat-on kamo un<strong>sa</strong>on pagkaayo kon<br />
ki<strong>ni</strong> Iy<strong>an</strong>g kabubut-on <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi <strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>gkon og kalig-on <strong>sa</strong><br />
pagpuyo ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> inyong hagit kon Iya ki<strong>ni</strong>ng himoon nga instrumento<br />
para <strong>sa</strong> kalambo<strong>an</strong>. Bi<strong>sa</strong>n a<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>an</strong>g M<strong>an</strong>unubos mosuporta k<strong>an</strong>inyo.”<br />
Elder Richard G. Scott <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles, “To Be Healed,” Ensign,<br />
Mayo 1994, 7.
SA IBABAW: GILITRATOHAN NI ROBERT CASEY<br />
adunay kalooy diha k<strong>an</strong>inyo; <strong>an</strong>g akong kasingkasing<br />
napuno <strong>sa</strong> kalooy. . . .<br />
“. . . Kay Ako nakakita nga <strong>an</strong>g inyong h<strong>ug</strong>ot<br />
nga pagtuo igo nga Ako moayo k<strong>an</strong>inyo.<br />
“. . . Sa diha nga siya nahum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagpamulong,<br />
<strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga pundok <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong>,<br />
nagkahiu<strong>sa</strong>, <strong>ug</strong> miduol ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> ma<strong>sa</strong>kiton <strong>ug</strong> may <strong>mga</strong> balati<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> il<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> bakol, <strong>ug</strong> ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> buta, <strong>ug</strong><br />
ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> am<strong>an</strong>g, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> k<strong>an</strong>ila<br />
nga gitakbuy<strong>an</strong> <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong>kit; <strong>ug</strong> siya miayo k<strong>an</strong>ila matag u<strong>sa</strong> k<strong>an</strong>ila”<br />
(3 Nephi 17:7–9).<br />
Al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ako, ki<strong>ni</strong> mao <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> labing<br />
makat<strong>an</strong>dog nga p<strong>an</strong>ghitabo nga gihulagway<br />
diha <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong>. Ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong p<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>taw<br />
nau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g akong gidawat <strong>an</strong>g<br />
pagkainah<strong>an</strong> nga may u<strong>sa</strong> l<strong>an</strong>g ka bukton. Sa<br />
una naghunahuna ko nga u<strong>sa</strong> ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo<br />
nga naghinam-hinam <strong>sa</strong> Pagkab<strong>an</strong>haw <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
ideya nga maayo <strong>sa</strong> hingpit. Ap<strong>an</strong> karon wala<br />
nako magdali-dali. Nagpadayon, mibati ko<br />
nga <strong>an</strong>g Pag-ula may epekto <strong>sa</strong> akong kinabuhi<br />
karon. Nakaamgo ko nga <strong>an</strong>g gahum <strong>sa</strong><br />
pag-ayo dili kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g mags<strong>ug</strong>od lam<strong>an</strong>g<br />
kon mahitabo na <strong>an</strong>g Pagkab<strong>an</strong>haw. Ang<br />
pagkaayo nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g, kada gabii, u<strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak malumo nga mokupot <strong>sa</strong><br />
nabilin nga bukton <strong>ug</strong> dayon makatulog. Ki<strong>ni</strong><br />
nga pagkaamgo ingon nga makahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>on<br />
kaayo nako <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> nga milagro<br />
<strong>sa</strong> pisikal nga pagkaayo. Nakahukom ko nga,<br />
<strong>sa</strong> karon, igo <strong>an</strong>g akong pagkaayo <strong>sa</strong>ma nga<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> ko nga mamahimo. ◼<br />
Ang nawala<br />
nakong bukton<br />
dili na u<strong>sa</strong> ka<br />
babag ap<strong>an</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka simbolo<br />
<strong>sa</strong> g<strong>ug</strong>ma. Ki<strong>ni</strong><br />
<strong>an</strong>g tinubd<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> paghupay<br />
nga kupt<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong><br />
<strong>an</strong>ak kon<br />
matulog i<strong>ni</strong>gka<br />
gabii.<br />
NGANONG NAHITABO KINI KANAKO?<br />
Gitubag ki<strong>ni</strong> nga p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>ni</strong> Elder Ronald A.<br />
Rasb<strong>an</strong>d <strong>sa</strong> Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Seventy <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pakigpulong<br />
<strong>ni</strong>adtong Abril 2012 nga kinatibuk-<strong>an</strong>g<br />
komperensya, “Espesyal nga <strong>mga</strong> Leksyon”:<br />
“Ki<strong>ni</strong> nga kinabuhi mao <strong>an</strong>g pagb<strong>an</strong><strong>sa</strong>y al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> mah<strong>an</strong>gturong kahimaya<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> k<strong>an</strong>a nga<br />
paagi nagpa<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagsulay. Ki<strong>ni</strong> k<strong>an</strong>unay<br />
nga ingon <strong>ni</strong><strong>an</strong>a, <strong>ug</strong> walay makalikay.<br />
“Ang pag<strong>sa</strong>lig <strong>sa</strong> pagbuot <strong>sa</strong> Dios maoy sentro<br />
<strong>sa</strong> mortalidad. Ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo diha<br />
K<strong>an</strong>iya, atong magamit <strong>an</strong>g gahum <strong>sa</strong> Pag-ula <strong>ni</strong><br />
Kristo <strong>ni</strong>adto nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ahon kon dagh<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>ug</strong> diyutay ra <strong>an</strong>g tubag. . . .<br />
“Bi<strong>sa</strong>n kita moatub<strong>an</strong>g og <strong>mga</strong> pagsulay, kalisd<strong>an</strong><strong>an</strong>,<br />
kakul<strong>an</strong>g<strong>an</strong>, kasubo, <strong>ug</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>g mat<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>kit, <strong>an</strong>g atong mapin<strong>an</strong>ggaong M<strong>an</strong>luluwas<br />
<strong>an</strong>aa k<strong>an</strong>unay al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ato. Nag<strong>sa</strong>ad Siya:<br />
“Dili ko kamo pagabiya<strong>an</strong> nga daw <strong>mga</strong> ilo:<br />
ako mobalik ra k<strong>an</strong>inyo. . . .<br />
“‘K<strong>an</strong>inyo ihatag ko <strong>an</strong>g akong kalinaw: hatag<strong>an</strong><br />
ko kamo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> dili <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> hinatag<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>.<br />
Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> dili magkaguol <strong>an</strong>g inyong<br />
kasingkasing, <strong>ni</strong> magtalaw’ (Ju<strong>an</strong> 14:18, 27).”<br />
Sa un<strong>sa</strong>ng <strong>mga</strong> pamaagi nga inyong ma<strong>an</strong>gkon<br />
<strong>an</strong>g kahupay <strong>ug</strong> kalinaw <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas diha <strong>sa</strong><br />
inyong <strong>mga</strong> pagsulay?<br />
Enero 2013 11
SA WALA: BACKGROUND © ARTBEATS; LITRATO PINAAGI NI JOHN WILLARD CLAWSON © IRI; SA TUO: GILITRATOHAN NI ROBERT CASEY<br />
Mga At<strong>sa</strong>ra, Mga Tur<strong>ni</strong>p,<br />
<strong>ug</strong> Pagpamatuod<br />
INSPIRASYON GIKAN SA KINABUHI UG<br />
MGA PAGTULUN-AN NI LORENZO SNOW<br />
Samt<strong>an</strong>g kamo magtuon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
pagtulun-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> Lorenzo<br />
Snow karong tuiga, inyo siy<strong>an</strong>g<br />
maila-ila isip u<strong>sa</strong> ka propeta, m<strong>an</strong>alagna<br />
<strong>ug</strong> tigpadayag k<strong>an</strong><strong>sa</strong>ng<br />
tambag magamit gayud karon.<br />
Kon kamo nakakita og litrato <strong>ni</strong> Lorenzo<br />
Snow, <strong>an</strong>g ikalima nga <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong><br />
Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw, tingali makahinumdom<br />
mo <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g taas nga puting bungot<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g buot<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>agway. Ug kon kamo<br />
mohunong og kadiyot sulod <strong>sa</strong> pipila ka<br />
minuto <strong>sa</strong> pag-ek<strong>sa</strong>min <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga litrato, tingali<br />
makamatikod mo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> mata <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong><br />
Snow—gikapoy ap<strong>an</strong> wala magluya, edar<strong>an</strong><br />
ap<strong>an</strong> puno <strong>sa</strong> kusog <strong>ug</strong> kahayag.<br />
Tingali inyong nadungg<strong>an</strong> nga si <strong>Presidente</strong><br />
Snow nadasig <strong>sa</strong> pagtudlo kabahin <strong>sa</strong> ikapulo,<br />
<strong>ug</strong> tingali inyong mahinumdum<strong>an</strong> nga nakaba<strong>sa</strong><br />
mo <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>sa</strong>gradong kasinati<strong>an</strong> nga<br />
nahitabo <strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong> Salt Lake.<br />
Ap<strong>an</strong> na<strong>sa</strong>yud ba mo kon un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g hinungd<strong>an</strong><br />
nga nahitabo <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g kasinati<strong>an</strong> diha<br />
<strong>sa</strong> templo <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g resulta <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>? G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> ba<br />
kamong ma<strong>sa</strong>yud <strong>sa</strong> istorya kabahin <strong>sa</strong> pagpadayag<br />
nga iy<strong>an</strong>g nadawat mahitungod <strong>sa</strong><br />
balaod <strong>sa</strong> ikapulo?<br />
Ug un<strong>sa</strong> kaha <strong>an</strong>g mahitungod <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> mata <strong>ug</strong> p<strong>an</strong>agway? Hum<strong>an</strong> makighimamat<br />
<strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> Snow, u<strong>sa</strong> ka mi<strong>ni</strong>stro <strong>sa</strong><br />
laing tinuoh<strong>an</strong> misulat: “Ang iy<strong>an</strong>g<br />
nawong u<strong>sa</strong> ka gahum <strong>sa</strong> kalinaw;<br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g presensya u<strong>sa</strong> ka p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>sa</strong> kalinaw. Sa malinawon nga<br />
kahiladm<strong>an</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> mata dili<br />
lam<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g ‘p<strong>an</strong>imalay <strong>sa</strong> hilum<br />
nga pag-ampo,’ ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g p<strong>an</strong>imalay<br />
<strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>on nga kalig-on.<br />
. . . Ang labing katingalah<strong>an</strong>g<br />
pagbati milukop k<strong>an</strong>ako, nga<br />
ako ‘nagbar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga<br />
yuta.’” 1 G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> ba mong ma<strong>sa</strong>yud<br />
kabahin <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>impalad,<br />
<strong>mga</strong> pagsulay, <strong>mga</strong> kalampu<strong>sa</strong>n,<br />
<strong>mga</strong> kasubo, <strong>mga</strong> kalipay, <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> pagpadayag nga nahiu<strong>sa</strong><br />
nga nakam<strong>ug</strong>na <strong>sa</strong> ingon nga<br />
p<strong>an</strong>agway?<br />
Karong tuiga, <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> sister<br />
<strong>sa</strong> Relief Society <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> naghupot<br />
<strong>sa</strong> Melchizedek Priesthood<br />
magtuon <strong>sa</strong> Mga <strong>Pagtulun</strong>-<br />
<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>:<br />
Lorenzo Snow. Samt<strong>an</strong>g<br />
magkat-on kamo <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong> <strong>ni</strong><br />
<strong>Presidente</strong> Snow<br />
<strong>ug</strong> hisgut<strong>an</strong> ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong><br />
simbah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>imalay,<br />
inyo siy<strong>an</strong>g<br />
maila nga labaw<br />
pa <strong>sa</strong> buot<strong>an</strong> nga<br />
tawo diha <strong>sa</strong><br />
kara<strong>an</strong> nga<br />
painting. Inyo<br />
Ni Aaron L. West<br />
Editor <strong>sa</strong> Kurikulum <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
Enero 2013 13
IMPORMASYON KABAHIN SA KINABUHI<br />
[BIOGRAPHICAL INFORMATION]<br />
Si Lorenzo Snow natawo <strong>ni</strong>adtong Abril 3, 1814, <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>tua, Ohio,<br />
USA. Ang iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>, sila si Rosetta <strong>ug</strong> Oliver Snow,<br />
mipadako k<strong>an</strong>iya <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g unom ka <strong>mga</strong> igsoon <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka p<strong>an</strong>imalay<br />
nga gipahinungod <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo, kak<strong>ug</strong>i, serbisyo, <strong>ug</strong><br />
edukasyon. Ki<strong>ni</strong>ng sukar<strong>an</strong><strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> mi<strong>an</strong>dam k<strong>an</strong>iya<br />
<strong>sa</strong> pagdawat <strong>sa</strong> gipahiuli nga eb<strong>an</strong>ghelyo. Niadtong Hunyo 1836<br />
siya nagpamiyembro <strong>sa</strong> Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos<br />
<strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw <strong>sa</strong> Kirtl<strong>an</strong>d, Ohio, naimpluwensya <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
aghat <strong>sa</strong> Espiritu S<strong>an</strong>to <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> malumong <strong>mga</strong> pagdasig <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
igsoon nga si Eliza, kin<strong>sa</strong> miyembro na <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>. Wala moabut<br />
og u<strong>sa</strong> ka tuig, siya gitawag <strong>sa</strong> pagserbisyo isip full-time missionary.<br />
Sa sunod 12 ka tuig, siya nagserbisyo og ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> misyon <strong>sa</strong><br />
Estados U<strong>ni</strong>dos, <strong>ug</strong> nagdumala u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> grupo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pioneer nga<br />
<strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw padulong <strong>sa</strong> Walog <strong>sa</strong> Salt Lake.<br />
Siya mapahinunguron, abtik nga misyonaryo, nag-alagad <strong>sa</strong> Italy,<br />
<strong>sa</strong> Hawaii<strong>an</strong> Isl<strong>an</strong>ds, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>dp<strong>an</strong>g Estados U<strong>ni</strong>dos. Siya giordinah<strong>an</strong><br />
isip Apostol <strong>ni</strong>adtong Pebrero 12, 1849. Siya u<strong>sa</strong>b miapil <strong>sa</strong><br />
ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> dapit <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gulo <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, lakip <strong>an</strong>g sobra <strong>sa</strong><br />
5 ka tuig nga pagserbisyo isip un<strong>an</strong>g presidente <strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong> Salt<br />
Lake. Niadtong Oktubre 10, 1898, siya gi-set apart isip <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong>. Namatay siya <strong>ni</strong>adtong Oktubre 10, 1901, <strong>sa</strong> Siyudad <strong>sa</strong><br />
Salt Lake, Utah.<br />
siy<strong>an</strong>g maila isip u<strong>sa</strong> ka tawo <strong>sa</strong> Dios—u<strong>sa</strong> ka<br />
propeta, m<strong>an</strong>alagna, <strong>ug</strong> tigpadayag k<strong>an</strong><strong>sa</strong>ng<br />
tambag magamit gyud kaayo karon.<br />
Aron <strong>sa</strong> pagd<strong>an</strong>i k<strong>an</strong>inyo, <strong>an</strong>ia <strong>an</strong>g pipila<br />
ka <strong>mga</strong> ehemplo <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> istorya nga inyong maba<strong>sa</strong> diha <strong>sa</strong><br />
tun-<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> klase karong tuiga. Sa mosunod<br />
nga <strong>mga</strong> paragraph, <strong>an</strong>g kapitulo <strong>ug</strong> pahina<br />
nagpa<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>: Lorenzo Snow.<br />
Mahimo <strong>ni</strong>nyong mahinumdum<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
u<strong>sa</strong> ka makapaikag nga pakigpulong<br />
<strong>sa</strong> kinatibuk-<strong>an</strong>g komperensya diin si<br />
Elder David A. Bednar <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog<br />
Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles mikompara <strong>sa</strong><br />
proseso <strong>sa</strong> pagkakabig ngadto <strong>sa</strong> proseso <strong>sa</strong><br />
paghimong at<strong>sa</strong>ra <strong>sa</strong> pipino. 2 Si Elder Bednar<br />
dili <strong>an</strong>g un<strong>an</strong>g Apostol nga mihimo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng<br />
pagkompara. Si <strong>Presidente</strong> Snow mipakigbahin<br />
og su<strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g ideya <strong>mga</strong> 150 ka tuig <strong>an</strong>g<br />
milabay:<br />
“Pagbut<strong>an</strong>g og u<strong>sa</strong> ka pipino diha <strong>sa</strong> sudl<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> suka <strong>ug</strong> adunay gamay ra kaayo nga<br />
epekto nga nahimo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g oras, <strong>ni</strong><br />
<strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g 12 ka oras. Susiha ki<strong>ni</strong> <strong>ug</strong> inyong<br />
makita nga <strong>an</strong>g epekto nga nahimo <strong>an</strong>aa ra<br />
<strong>sa</strong> p<strong>an</strong>it, tungod kay nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> og mas<br />
taas nga p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> paggamos <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Ang<br />
pagbunyag <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka tawo dinhi <strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong><br />
adunay epekto k<strong>an</strong>iya, ap<strong>an</strong> dili ingon nga<br />
<strong>an</strong>g epekto makatuhop dayon k<strong>an</strong>iya. Dili ki<strong>ni</strong><br />
makatukod og balaod <strong>sa</strong> katungod <strong>ug</strong> katungd<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
k<strong>an</strong>iya atol <strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g 12 o 24 ka oras;<br />
siya kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g magpabilin <strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong>,<br />
<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> pipino diha <strong>sa</strong> suka, h<strong>an</strong>gtud nga<br />
motuhop k<strong>an</strong>iya <strong>an</strong>g tukma nga espiritu.” 3<br />
Kon si <strong>Presidente</strong> Snow maghisgut kabahin<br />
<strong>sa</strong> pagkakabig, siya naghisgot <strong>gik<strong>an</strong></strong> mismo<br />
<strong>sa</strong> kasinati<strong>an</strong>. Siya k<strong>an</strong>unay maghisgut og<br />
duha ka <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ghitabo—<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> nahitabo<br />
<strong>sa</strong> wala pa siya mamiyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> nahitabo dili l<strong>an</strong>g d<strong>ug</strong>ay hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
iy<strong>an</strong>g bunyag <strong>ug</strong> kumpirmasyon—nga nakatab<strong>an</strong>g<br />
nga “motuhop k<strong>an</strong>iya <strong>an</strong>g tukma nga<br />
espiritu.” Inyong maba<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pahina 1, 3, 69,<br />
<strong>ug</strong> 72–73.<br />
“Ng<strong>an</strong>o nga <strong>an</strong>g [u<strong>sa</strong>] ka tawo gitawag <strong>sa</strong><br />
pagbar<strong>ug</strong> isip presidente <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka grupo <strong>sa</strong><br />
katawh<strong>an</strong>?” n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a kau<strong>sa</strong> si <strong>Presidente</strong><br />
Snow. “Aron ba <strong>sa</strong> pagbaton og impluwensya<br />
<strong>ug</strong> unya gamiton k<strong>an</strong>a nga impluwensya<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagtuboy <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g ka<strong>ug</strong>alingon? Dili,
GIKAN SA WALA: PAGHULAGWAY PINAAGI NI BRIAN CALL; GILITRATOHAN NI ROBERT CASEY; LITRATO SA MAAYONG KABUBUT-ON SA CHURCH HISTORY LIBRARY<br />
ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> sukwahi, gitawag siya <strong>sa</strong> paglihok <strong>sa</strong> mao nga katungd<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
diha <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> nga <strong>an</strong>g priesthood<br />
gihatag ngadto <strong>sa</strong> Anak <strong>sa</strong> Dios, nga siya kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> nga<br />
maghimo og <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kripisyo. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g ka<strong>ug</strong>alingon?<br />
Dili, ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kaayoh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> katawh<strong>an</strong> kin<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g gidumala.<br />
. . . Mahimong sul<strong>ug</strong>oon <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kaigsoon<strong>an</strong>,<br />
dili il<strong>an</strong>g agalon, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagtrabaho diha <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g kaayoh<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> kapusl<strong>an</strong><strong>an</strong>.” 4<br />
Isip u<strong>sa</strong> ka lider <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, si <strong>Presidente</strong> Snow nagsunod<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>, <strong>ug</strong> u<strong>sa</strong>hay siya mam<strong>ug</strong>naon <strong>sa</strong><br />
pagbuhat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Sama p<strong>an</strong><strong>an</strong>glit, kau<strong>sa</strong> migamit siya og<br />
<strong>mga</strong> tur<strong>ni</strong>p, <strong>mga</strong> bedsheet, <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> straw aron <strong>sa</strong> pagbayaw<br />
<strong>sa</strong> grupo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos nga nag-<strong>an</strong>tus. Ki<strong>ni</strong> nga<br />
ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> maba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> kapitulo 7. Aron makaba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> pipila<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong> kabahin <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gulo <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>,<br />
t<strong>an</strong>-awa <strong>an</strong>g kapitulo 18.<br />
Si <strong>Presidente</strong> Snow gamh<strong>an</strong><strong>an</strong>, mam<strong>ug</strong>naon, <strong>ug</strong> epektibo<br />
nga lider tungod kay siya na<strong>sa</strong>yud kon si kin<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
tinuod nga Lider. Siya mitudlo, “Ang dakong buhat karon<br />
gipatum<strong>an</strong>—<strong>an</strong>g pagpundok <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>asur<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> dili <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> hunahuna <strong>ni</strong> bi<strong>sa</strong>n kin<strong>sa</strong><br />
nga tawo o grupo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo; ap<strong>an</strong> naga<strong>gik<strong>an</strong></strong> ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong><br />
Ginoo nga Labawng Makakagahum.” 5 Isip tubag <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>agpundok<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> kin<strong>sa</strong> mipasidungog<br />
k<strong>an</strong>iya <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g ika-85 nga adlawng natawh<strong>an</strong>,<br />
siya miingon, “Ako mibati nga kon un<strong>sa</strong> m<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong<br />
nahimo dili k<strong>an</strong>a si Lorenzo Snow, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong><br />
Si <strong>Presidente</strong> Snow nag<strong>sa</strong>ngyaw nga<br />
<strong>an</strong>g pagbayad og ikapulo magdala og<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin. Ang ikapulo <strong>sa</strong> una<br />
pagadawaton <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> opisina <strong>sa</strong>ma<br />
<strong>sa</strong> gipakita dinhi (Salt Lake City, <strong>mga</strong><br />
1880). Sa wala: Agig pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam<br />
<strong>sa</strong> pag-abi-abi <strong>sa</strong> pipila ka <strong>mga</strong> higala,<br />
si <strong>Presidente</strong> Snow naghimo og <strong>mga</strong><br />
but<strong>an</strong>g<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>dila <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
tur<strong>ni</strong>p <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong><strong>ug</strong>a <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g balay<br />
nga troso [log home].<br />
nga nagdala k<strong>an</strong>ako <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga posisyon isip <strong>Presidente</strong><br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>—dili si Lorenzo Snow, ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g Ginoo <strong>an</strong>g<br />
naghimo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.” 6<br />
Ki<strong>ni</strong> nga kamatuor<strong>an</strong> iy<strong>an</strong>g gitudlo <strong>sa</strong> tibuok <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g<br />
pagp<strong>an</strong>galagad, ap<strong>an</strong> siya napahinumdum<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong><br />
bala<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> personal nga paagi <strong>sa</strong> wala pa siya nahimong<br />
<strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>. Siya <strong>an</strong>g nahimong se<strong>ni</strong>or nga<br />
Apostol <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g namatay si <strong>Presidente</strong><br />
Wilford Woodruff <strong>ni</strong>adtong Septyembre 2, 1898. Gikonsiderar<br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g ka<strong>ug</strong>alingon nga dili takus <strong>sa</strong> pagtum<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng responsibilidad, siya nag-inu<strong>sa</strong>ra nga miadto <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka kwarto <strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong> Salt Lake aron mag-ampo.<br />
Siya n<strong>an</strong>gamuyo og paggiya ap<strong>an</strong> mibati nga walay tubag<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pag-ampo, bu<strong>sa</strong> pagkataud-taud migawas siya<br />
<strong>sa</strong> kwarto <strong>ug</strong> misulod <strong>sa</strong> dakong haw<strong>an</strong><strong>an</strong>. Didto iy<strong>an</strong>g<br />
nadawat <strong>an</strong>g tubag. Ang nab<strong>an</strong>haw nga M<strong>an</strong>luluwas mibar<strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong>, <strong>mga</strong> tulo ka pye (1 m) ibabaw <strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong>l<strong>ug</strong>, <strong>ug</strong> misulti k<strong>an</strong>iya kon <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi p<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g Simbah<strong>an</strong>. Sa pagkat-on og d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g kabahin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng<br />
kasinati<strong>an</strong>, ba<strong>sa</strong>ha <strong>an</strong>g kapitulo 20.<br />
Si <strong>Presidente</strong> Snow nailh<strong>an</strong> pag-ayo <strong>sa</strong> pagdawat <strong>sa</strong><br />
pinadayag <strong>sa</strong> balaod <strong>sa</strong> ikapulo. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miyembro<br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong>adtong 1899, ki<strong>ni</strong> nga pinadayag gis<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><br />
ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> mais<strong>ug</strong>ong pagpahayag: “Ang p<strong>an</strong>ahon miabut na<br />
karon al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> matag S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw, kin<strong>sa</strong><br />
nagtinguha <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> umaabut <strong>ug</strong> mobar<strong>ug</strong><br />
nga lig-on diha <strong>sa</strong> tukm<strong>an</strong>g pundasyon, <strong>sa</strong> pagbuhat <strong>sa</strong><br />
Enero 2013 15
Si Lorenzo Snow adunay bala<strong>an</strong>ong kasinati<strong>an</strong> nga nakakita<br />
<strong>sa</strong> nab<strong>an</strong>haw nga Ginoo diha <strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong> Salt Lake.<br />
kabubut-on <strong>sa</strong> Ginoo <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagbayad <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g ikapulo <strong>sa</strong><br />
hingpit. K<strong>an</strong>a <strong>an</strong>g pulong <strong>sa</strong> Ginoo ng<strong>an</strong>ha k<strong>an</strong>inyo.” 7<br />
Ang <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw matinud<strong>an</strong>ong<br />
mitum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> tambag <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g propeta, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g<br />
Ginoo mip<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong> tinag<strong>sa</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> ti<strong>ni</strong>ngub<br />
nga paagi isip resulta <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Ang impluwensya <strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga<br />
pagpadayag nagpadayon karon, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> miyembro<br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> tibuok kalibut<strong>an</strong> nakadawat <strong>sa</strong><br />
espiritwal <strong>ug</strong> temporal nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin pinaagi <strong>sa</strong><br />
pagkamasulundon <strong>sa</strong> balaod <strong>sa</strong> ikapulo. Aron <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong> kasinati<strong>an</strong> nga nakaparesulta <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga pagpadayag<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin nga nagsunod <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>, t<strong>an</strong>-awa<br />
<strong>sa</strong> kapitulo 12.<br />
Sama <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>g propeta, si <strong>Presidente</strong> Snow mipamatuod<br />
og gamh<strong>an</strong><strong>an</strong>g pag<strong>sa</strong>ksi <strong>ni</strong> Jesukristo. Siya mitudlo:<br />
“Kit<strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> nag<strong>sa</strong>lig <strong>ni</strong> Jesukristo, <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pag-<strong>an</strong>hi<br />
<strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pag-abli <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong> diin kita makabaton<br />
16 Liahona<br />
og kalinaw, kalipay <strong>ug</strong> kahimaya<strong>an</strong>. Ug kon wala pa <strong>ni</strong>ya<br />
ki<strong>ni</strong> buhata kita dili gayud makabaton <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> pribilehiyo nga gipa<strong>sa</strong>lig ngari k<strong>an</strong>ato<br />
diha <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>gehlyo.” 8 Siya mipamatuod <strong>sa</strong> pagkatawo <strong>sa</strong><br />
M<strong>an</strong>luluwas, mortal nga p<strong>an</strong>galagad, Pag-ula, personal nga<br />
miatim<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g gipahiuli nga Simbah<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Ikaduh<strong>an</strong>g<br />
Pag-<strong>an</strong>hi. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga <strong>mga</strong> pulong <strong>sa</strong> pagpamatuod<br />
<strong>ni</strong> Jesukristo, t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> kapitulo 24.<br />
Siyempre, ki<strong>ni</strong>ng mubo nga artikulo makahatag k<strong>an</strong>inyo<br />
og mubong ka<strong>sa</strong>yur<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kinabuhi <strong>ug</strong> p<strong>an</strong>galagad <strong>ni</strong>
LITRATO SA MAAYONG KABUBUT-ON SA CHURCH HISTORY LIBRARY; DETALYE GIKAN SA ANG IKADUHANG PAG-ANHI, NI GRANT ROMNEY CLAWSON © IRI<br />
<strong>Presidente</strong> Snow. Sa inyong pagtuon <strong>sa</strong> Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>: Lorenzo Snow, kamo<br />
makakaplag og dagh<strong>an</strong> p<strong>an</strong>g makapadasig nga <strong>mga</strong> istorya,<br />
lakip <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g un<strong>an</strong>g oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong><br />
pagtudlo isip u<strong>sa</strong> ka misyonaryo, <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g hingpit nga<br />
pagkasurpri<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g gitawag <strong>sa</strong> pagserbisyo <strong>sa</strong> Korum<br />
<strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles, <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
pagbati <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g nag<strong>sa</strong>kay siya <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka barko <strong>sa</strong> may<br />
Atl<strong>an</strong>tic Oce<strong>an</strong> atol <strong>sa</strong> kusog kaayo nga unos, <strong>ug</strong> upat ka<br />
<strong>mga</strong> higayon nga <strong>an</strong>g gahum <strong>sa</strong> priesthood miluwas <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong> (lakip mismo <strong>ni</strong> Lorenzo Snow) <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong><br />
kamatayon. Makakat-on kamo pag-ayo <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
pagtulun-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> hilisgut<strong>an</strong>, lakip <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>aghiu<strong>sa</strong>,<br />
pagkamapainub<strong>sa</strong>non, pakig<strong>sa</strong>ad, buhat <strong>sa</strong> templo,<br />
relasyon <strong>sa</strong> pamilya, p<strong>an</strong>ingkamot para <strong>sa</strong> kahingpit<strong>an</strong>,<br />
priesthood, Relief Society, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g kalipay <strong>sa</strong> pagpakigbahin<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
Kon kamo nakagahin og p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> <strong>ug</strong><br />
pagpamal<strong>an</strong>dong <strong>sa</strong> pipila <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
pagtulun-<strong>an</strong> nga gihisgut<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng artikulo—o g<strong>an</strong>i determinadto<br />
nga ba<strong>sa</strong>hon ki<strong>ni</strong> unya—makasigurado kamo nga<br />
malipay si <strong>Presidente</strong> Snow <strong>sa</strong> inyong p<strong>an</strong>ingkamot. Siya<br />
nagkat-on <strong>sa</strong> tibuok <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g kinabuhi, <strong>ug</strong> siya nagtudlo nga<br />
kita kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g “m<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong> atong ka<strong>ug</strong>alingon”<br />
aron kita “mouswag diha <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong>”<br />
<strong>ug</strong> “molambo diha <strong>sa</strong> l<strong>an</strong>gitnong kahibalo.” 9 Siya<br />
miawhag, “Matag pinakaulahing adlaw o matag pinakaulahing<br />
sem<strong>an</strong>a kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> mao <strong>an</strong>g labing <strong>ni</strong>ndot nga atong<br />
nasinati, buot ipa<strong>sa</strong>but, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> natong palamboon og<br />
gamay <strong>an</strong>g atong ka<strong>ug</strong>alingon matag adlaw, diha <strong>sa</strong> kahibalo<br />
<strong>ug</strong> kaalam, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> abilidad <strong>sa</strong> paghimo og maayo.” 10<br />
Unta <strong>an</strong>g inyong kinabuhi magmabungahon karong<br />
tuiga pinaagi <strong>sa</strong> inyong pagtuon <strong>sa</strong> Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>: Lorenzo Snow. Samt<strong>an</strong>g<br />
kamo nagtuon, makasinati kamo og <strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong>adtong buot<strong>an</strong><br />
nga mi<strong>ni</strong>stro nga nakahimamat mismo <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> Snow.<br />
Magl<strong>an</strong>taw lapas pa <strong>sa</strong> mabination nga nawong <strong>ug</strong> kadtong<br />
malinawon nga <strong>mga</strong> mata, inyong mabati nga kamo<br />
nagbar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga dapit—dili tungod kay nakaila<br />
<strong>ni</strong>nyo si Lorenzo Snow ap<strong>an</strong> mas naduol kamo <strong>sa</strong> inyong<br />
L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo, nga u<strong>sa</strong> siya ka <strong>sa</strong>ksi<br />
K<strong>an</strong>ila. ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. Reverend Prentis, kinutlo <strong>sa</strong> Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong>: Lorenzo Snow (2012), 36.<br />
2. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> David A. Bednar, “Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g Matawo Kamo Pag-u<strong>sa</strong>b,”<br />
Liahona, Mayo 2007, 19–22.<br />
3. Teachings: Lorenzo Snow, 68.<br />
4. Teachings: Lorenzo Snow, 219.<br />
5. Teachings: Lorenzo Snow, 153.<br />
6. Teachings: Lorenzo Snow, 148.<br />
7. Teachings: Lorenzo Snow, 157.<br />
8. Teachings: Lorenzo Snow, 280–81.<br />
9. Teachings: Lorenzo Snow, 65.<br />
10. Teachings: Lorenzo Snow, 103.<br />
MGA MAKAPAINTERES NGA BAHIN SA<br />
MGA PAGTULUN-AN SA MGA PRESIDENTE<br />
SA SIMBAHAN: LORENZO SNOW<br />
Ki<strong>ni</strong> nga libro mao <strong>an</strong>g d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g <strong>sa</strong> inyong personal<br />
<strong>ug</strong> pamilya nga librarya <strong>sa</strong> Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>. Karon aduna nay 11 ka libro <strong>sa</strong><br />
serye, nga makapadasig <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
hilisgut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo. A<strong>ni</strong>a <strong>an</strong>g pipila <strong>sa</strong> makapainteres<br />
nga bahin <strong>sa</strong> libro:<br />
• Makapadasig nga <strong>mga</strong> pamahayag <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>ni</strong><br />
<strong>Presidente</strong> Lorenzo Snow <strong>sa</strong> sobra <strong>sa</strong> 75 ka <strong>mga</strong><br />
hilisgut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
• Bag-ong artwork <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> litrato <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> kinabuhi<br />
<strong>ni</strong> Lorenzo Snow nga wala pa makita <strong>sa</strong> kadagh<strong>an</strong><strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> miyembro.<br />
• Tulo ka mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagtudlo <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> tab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
pagkat-on <strong>sa</strong> matag kapitulo: Makapahunahuna<br />
nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a, <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> nga may kalabut<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> hilisgut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kapitulo, <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> tab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> pagtudlo nga makapalambo <strong>sa</strong> partisipasyon<br />
<strong>ug</strong> p<strong>an</strong>aghisgut<strong>an</strong> diha <strong>sa</strong> klase.<br />
• Tulo ka pahina <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> instruksyon aron <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miyembro nga mas m<strong>an</strong>indot <strong>an</strong>g<br />
il<strong>an</strong>g pagtuon <strong>sa</strong> libro <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagtudlo nga may<br />
inspirasyon <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>imalay o <strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong>.<br />
Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
Lorenzo Snow<br />
Ki<strong>ni</strong> nga libro <strong>an</strong>aa u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> internet <strong>sa</strong> LDS.org <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
Gospel Library app (<strong>sa</strong> I<strong>ni</strong>ngles) <strong>sa</strong> mobile.lds.org.<br />
Enero 2013 17
Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
Lorenzo Snow<br />
Ni Christopher D. Fosse<br />
Karong tuiga <strong>an</strong>g m<strong>an</strong>wal <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
klase <strong>sa</strong> Relief Society <strong>ug</strong> Melchizedek<br />
Priesthood nag-focus <strong>sa</strong><br />
kinabuhi <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong><br />
Lorenzo Snow (1814–1901).<br />
Tungod l<strong>an</strong>g nga dili ki<strong>ni</strong> gamiton <strong>sa</strong><br />
inyong <strong>mga</strong> kaedad, k<strong>an</strong>a wala magpa<strong>sa</strong>but<br />
nga wala namoy mahibalo<strong>an</strong><br />
bi<strong>sa</strong>n gamay kabahin k<strong>an</strong>iya. Si <strong>Presidente</strong><br />
Snow nagpuyo og talag<strong>sa</strong>ong<br />
kinabuhi ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagsulay <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> kalampu<strong>sa</strong>n.<br />
U<strong>sa</strong> ka Dumadapig<br />
<strong>sa</strong> Eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
Si Lorenzo Snow un<strong>an</strong>g nakadungog<br />
kabahin <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
dih<strong>an</strong>g bat<strong>an</strong>-on pa siya. Sa sin<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
wala siyay tinguha nga<br />
magpabunyag, bi<strong>sa</strong>n pa nga <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g igsoong babaye si Eliza (mao<br />
nga Eliza R. Snow kin<strong>sa</strong> misulat <strong>sa</strong><br />
himno <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing<br />
<strong>mga</strong> Adlaw <strong>ug</strong> miserbisyo isip ikaduh<strong>an</strong>g<br />
kinatibuk-<strong>an</strong>g presidente <strong>sa</strong><br />
18 Liahona<br />
Miserbisyo<br />
og misyon<br />
<strong>sa</strong> Hawaii.<br />
MAHIMONG PAMILYAR NI<br />
LORENZO SNOW<br />
Relief Society) naghinam-hinam <strong>sa</strong><br />
pagdawat <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo. Hinoon,<br />
iy<strong>an</strong>g nakita nga <strong>an</strong>g doktrina <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong> maayo kaayo. Sa dih<strong>an</strong>g<br />
si Lorenzo nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pag-eskwela<br />
<strong>sa</strong> kolehiyo <strong>sa</strong> Oberlin, Ohio, k<strong>an</strong>unay<br />
siy<strong>an</strong>g mopakigbahin <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
pagtuo <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
estudy<strong>an</strong>te kin<strong>sa</strong> gip<strong>an</strong>gb<strong>an</strong><strong>sa</strong>y nga<br />
mahimong <strong>mga</strong> mi<strong>ni</strong>stro <strong>sa</strong> Protest<strong>an</strong>te.<br />
Bi<strong>sa</strong>n tuod wala pa siya magpa<strong>sa</strong>lig<br />
nga magpabunyag, maayo<br />
kaayo <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g gipresentar <strong>an</strong>g eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
nga dagh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> estudy<strong>an</strong>te<br />
<strong>sa</strong> Oberlin mi<strong>an</strong>gkon nga mahimong<br />
tinuod <strong>an</strong>g gipahiuli nga Simbah<strong>an</strong>.<br />
Ingon nga lig-on siya nga misyonaryo<br />
<strong>sa</strong> wala pa <strong>ni</strong>ya dawata <strong>an</strong>g<br />
eb<strong>an</strong>ghelyo, dili ikatingala nga si<br />
Lorenzo mas mapahinunguron <strong>sa</strong><br />
buhat hum<strong>an</strong> siya mabunyagi. Atol<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g bag-ong <strong>mga</strong> katuig<strong>an</strong> isip<br />
miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, siya gitawag<br />
<strong>sa</strong> pagserbisyo og pipila ka full-time<br />
mission. Siya un<strong>an</strong>g nagserbisyo<br />
Miserbisyo og<br />
pipila ka misyon<br />
<strong>sa</strong> Estados<br />
U<strong>ni</strong>dos.<br />
Mitudlo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
eb<strong>an</strong>ghelyo ngadto<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> estudy<strong>an</strong>te<br />
nga mahimong <strong>mga</strong><br />
mi<strong>ni</strong>stro.<br />
<strong>sa</strong> Ohio, pagkahum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Missouri,<br />
Kentucky, <strong>ug</strong> Illinois, USA. Sa wala<br />
mad<strong>ug</strong>ay siya gipadala ngadto <strong>sa</strong><br />
Great Britain aron <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
pag-org<strong>an</strong>i<strong>sa</strong>r <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> didto <strong>sa</strong><br />
Engl<strong>an</strong>d. Samt<strong>an</strong>g naa didto, gihatag<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>ya og <strong>mga</strong> kopya <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon<br />
<strong>ni</strong> Mormon sila si Queen Victoria<br />
<strong>ug</strong> Prince Albert. Sa wala mad<strong>ug</strong>ay<br />
nagserbisyo siya og misyon <strong>sa</strong> Italy,<br />
Switzerl<strong>an</strong>d, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> nailh<strong>an</strong> karon nga<br />
Hawaii<strong>an</strong> Isl<strong>an</strong>ds.<br />
Milagro diha <strong>sa</strong> Dagat<br />
Sa dih<strong>an</strong>g si Elder Snow mibiya<br />
<strong>sa</strong> Engl<strong>an</strong>d aron mobalik <strong>sa</strong> Nauvoo,<br />
Illinois, kaub<strong>an</strong> <strong>ni</strong>ya <strong>an</strong>g dakong<br />
grupo <strong>sa</strong> bag-ong nabunyag<strong>an</strong> nga<br />
<strong>mga</strong> miyembro. Sil<strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> mi<strong>sa</strong>kay<br />
<strong>sa</strong> barko nga Sw<strong>an</strong>ton <strong>ug</strong> mi<strong>an</strong>dam<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> taas nga p<strong>an</strong>aw ngadto <strong>sa</strong><br />
Amih<strong>an</strong><strong>an</strong>g Amerika.<br />
Bi<strong>sa</strong>n tuod <strong>an</strong>g kapit<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Sw<strong>an</strong>ton<br />
bati og tinagd<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong><br />
Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g barko,
MGA PAGHULAGWAY PINAAGI NI THOMAS S. CHILD UG JEANETTE ANDREWS; MAPA © ISTOCKPHOTO/THINKSTOCK<br />
A<strong>ni</strong>a <strong>an</strong>g pipila ka <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga mahimong wala <strong>ni</strong>nyo<br />
ma<strong>sa</strong>yri kabahin <strong>sa</strong> ikalima nga <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>.<br />
dili u<strong>sa</strong>b siya mahigalaon ngadto k<strong>an</strong>ila.<br />
Ka<strong>sa</strong>gar<strong>an</strong> magpalayo siya <strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
k<strong>an</strong>ila. Ap<strong>an</strong> hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> duha ka<br />
sem<strong>an</strong>a diha <strong>sa</strong> dagat, adunay u<strong>sa</strong> ka<br />
but<strong>an</strong>g nga nahitabo. Ang tig-alagad<br />
<strong>sa</strong> kapit<strong>an</strong> naaksidente. Walay nagdahum<br />
nga <strong>an</strong>g tig-alagad mabuhi<br />
pa <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g gabhiuna.<br />
Ap<strong>an</strong> u<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> matinuorong sister<br />
kin<strong>sa</strong> nag-asikaso <strong>sa</strong> himatyong marinero<br />
adunay s<strong>ug</strong>yot. Iy<strong>an</strong>g giingn<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g tig-alagad nga si Elder Lorenzo<br />
Snow makap<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin k<strong>an</strong>iya <strong>ug</strong> basin<br />
makaluwas ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g kinabuhi.<br />
Ang tig-alagad—nga nagtrabaho aron<br />
makasuporta <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g a<strong>sa</strong>wa <strong>ug</strong> duha<br />
ka <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak nga <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> Germ<strong>an</strong>y—<br />
miuyon dayon.<br />
Sa tunga-tung<strong>an</strong>g gabii, si Elder<br />
Snow gipukaw <strong>ug</strong> gih<strong>an</strong>gyo nga<br />
moadto <strong>sa</strong> kwarto <strong>sa</strong> himatyong tawo.<br />
Sa iy<strong>an</strong>g pag-abut, iy<strong>an</strong>g nahimamat<br />
<strong>an</strong>g kapit<strong>an</strong> <strong>sa</strong> barko. Ang kapit<strong>an</strong><br />
nagpa<strong>sa</strong>lamat k<strong>an</strong>iya ap<strong>an</strong> mipahayag<br />
nga wala nay paglaum <strong>sa</strong> sitwasyon.<br />
Miayo <strong>sa</strong> tig-alagad<br />
<strong>sa</strong> kapit<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka<br />
p<strong>an</strong>aw pabalik <strong>sa</strong><br />
Amih<strong>an</strong><strong>an</strong>g Amerika.<br />
Si Elder Snow nakakita nga naghilak<br />
<strong>an</strong>g kapit<strong>an</strong>.<br />
Misulod siya <strong>sa</strong> kwarto, mip<strong>an</strong>dong<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kamot diha <strong>sa</strong><br />
ulo <strong>sa</strong> tig-alagad, <strong>ug</strong> mihatag k<strong>an</strong>iya<br />
og p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong> priesthood. Dihadiha<br />
dayon pagkahum<strong>an</strong> og hatag<br />
og p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin, <strong>an</strong>g tawo mib<strong>an</strong>gon<br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> higda<strong>an</strong><strong>an</strong>. Ang tig-alagad<br />
hingpit nga naayo, <strong>ug</strong> siya mibuhat<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> buluhaton pagkasunod<br />
adlaw.<br />
Ang Bili <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kalag<br />
Ang pagkaayo <strong>sa</strong> tig-alagad nakapau<strong>sa</strong>b<br />
<strong>sa</strong> kahimt<strong>an</strong>g diha <strong>sa</strong><br />
Sw<strong>an</strong>ton. Ang kapit<strong>an</strong> mis<strong>ug</strong>od<br />
<strong>sa</strong> paggahin og dagh<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>ahon<br />
kutob <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g mahimo ngadto <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos, <strong>ug</strong> g<strong>an</strong>i siya nagtuon<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ug</strong> mitambong <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> miting <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>. Ang ub<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> marinero nakadayeg u<strong>sa</strong>b pagayo.<br />
Sa dih<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g barko miabut<br />
<strong>sa</strong> destinasyon, <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tripul<strong>an</strong>te<br />
mahig<strong>ug</strong>maong n<strong>an</strong>amilit <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
S<strong>an</strong>tos. Pinaagi <strong>sa</strong> gahum <strong>sa</strong> priesthood,<br />
dili l<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g kinabuhi <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong><br />
ka tawo <strong>an</strong>g naluwas, ap<strong>an</strong> dagh<strong>an</strong><br />
u<strong>sa</strong>b <strong>an</strong>g nakasinati <strong>sa</strong> gahum <strong>ug</strong><br />
g<strong>ug</strong>ma <strong>sa</strong> Dios. Ang tig-alagad <strong>ug</strong><br />
dagh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tripul<strong>an</strong>te <strong>sa</strong> wala<br />
mad<strong>ug</strong>ay nabunyag<strong>an</strong>.<br />
Dagh<strong>an</strong> p<strong>an</strong>g talag<strong>sa</strong>ong <strong>mga</strong><br />
hitabo <strong>an</strong>g nahitabo <strong>sa</strong> kinabuhi<br />
<strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> Lorenzo Snow. Mao<br />
nga karong tuiga, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> hamtong magtuon <strong>sa</strong> Mga<br />
<strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong>: Lorenzo Snow, ng<strong>an</strong>ong<br />
dili kamo magsunod? Ma-dominggo<br />
o kon naa moy libre nga p<strong>an</strong>ahon,<br />
mahimo <strong>ni</strong>nyong ba<strong>sa</strong>hon <strong>an</strong>g pipila<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong><br />
Snow. Mas makatampo mo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>aghisgut <strong>sa</strong> pamilya kabahin<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> proseso mas<br />
mailh<strong>an</strong> <strong>ni</strong>nyo <strong>an</strong>g talag<strong>sa</strong>ong<br />
tawo kin<strong>sa</strong> nahimong propeta<br />
<strong>sa</strong> Dios. ◼<br />
Mihatag og <strong>mga</strong><br />
kopya <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon<br />
<strong>ni</strong> Mormon <strong>ni</strong>la <strong>ni</strong><br />
Queen Victoria <strong>ug</strong><br />
Prince Albert.<br />
Enero 2013 19<br />
KABATAN-ONAN
Ang kaalam <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong> mahimong<br />
labing<br />
bililhon kon ki<strong>ni</strong><br />
nagsunod <strong>sa</strong> kaalam<br />
<strong>sa</strong> Dios.<br />
20 Liahona<br />
Ni Elder<br />
Neil L. Andersen<br />
Sa Korum <strong>sa</strong><br />
Napulog Duha<br />
ka <strong>mga</strong> Apostoles<br />
ANG BALAANG PAGTAHUD SA<br />
DIOS MAO ANG SINUGDANAN SA<br />
Kaalam<br />
Kita nagpuyo <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> nga naghingapin<br />
<strong>an</strong>g impormasyon. Tingali <strong>an</strong>g<br />
simbolo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng kalibut<strong>an</strong> mao <strong>an</strong>g<br />
talag<strong>sa</strong>ong Wikipedia, <strong>an</strong>g pinakadakong encyclopedia<br />
<strong>sa</strong> internet. Sa pagtab<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo<br />
nga ma<strong>sa</strong>yud un<strong>sa</strong> gyud <strong>ni</strong> kadako, <strong>sa</strong> 2012<br />
l<strong>an</strong>g misobra <strong>sa</strong> 2.5 ka bilyon ka <strong>mga</strong> pulong<br />
<strong>sa</strong> I<strong>ni</strong>ngles <strong>ug</strong> sobra <strong>sa</strong> 22 ka milyon nga artikulo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> 284 ka <strong>mga</strong> pinulong<strong>an</strong>. Adunay<br />
sobra <strong>sa</strong> 70 ka pinulong<strong>an</strong> nga bersyon <strong>sa</strong><br />
Wikipedia nga may dili moubos <strong>sa</strong> 10,000 ka<br />
<strong>mga</strong> artikulo matag u<strong>sa</strong>. Adunay sobra <strong>sa</strong><br />
4 ka milyon nga <strong>mga</strong> artikulo <strong>sa</strong> I<strong>ni</strong>ngles<br />
nga bersyon. 1<br />
Ang naghingapin nga impormasyon<br />
makita u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> sobr<strong>an</strong>g paggamit <strong>sa</strong> social<br />
networking site <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> Facebook, nga<br />
nam<strong>ug</strong>na <strong>ni</strong>adtong 2004 <strong>ug</strong> may sobra na <strong>sa</strong><br />
1 ka bilyon nga aktibong tiggamit <strong>sa</strong> tibuok<br />
kalibut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> 2012, 2 o <strong>an</strong>g YouTube, nga gipasi<strong>ug</strong>dah<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>adtong 2005, diin <strong>an</strong>g pipila<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> video clip nareport nga git<strong>an</strong>-aw og<br />
sobra <strong>sa</strong> 100 ka milyon ka beses.<br />
Nii<strong>ni</strong>ng sobra kaayo kadagh<strong>an</strong> nga impormasyon,<br />
hilabih<strong>an</strong> gayud <strong>an</strong>g atong p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kaalam, kaalam <strong>sa</strong> pagpili<br />
<strong>ug</strong> pag-ila kon un<strong>sa</strong>on paggamit <strong>an</strong>g atong<br />
nakat-un<strong>an</strong>. Si T. S. Eliot, u<strong>sa</strong> ka Kristiy<strong>an</strong>o<br />
nga misulat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> dagh<strong>an</strong>g tuig na <strong>an</strong>g milabay,<br />
naghisgot kabahin <strong>sa</strong> atong kalibut<strong>an</strong><br />
karon:<br />
O <strong>sa</strong> tingpamulak <strong>ug</strong> tinglarag, pagkatawo<br />
<strong>ug</strong> kamatayon!<br />
Ang mah<strong>an</strong>gturong pagbalik-balik <strong>sa</strong><br />
ideya <strong>ug</strong> aksyon,<br />
Way hunong nga imbensyon, way hunong<br />
nga eksperimento,<br />
Nagdala og kahibalo <strong>sa</strong> paglihok, ap<strong>an</strong><br />
dili <strong>an</strong>g kamalinawon;<br />
Kahibalo <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>ulti, ap<strong>an</strong> dili <strong>an</strong>g<br />
paghilum;<br />
Kahibalo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong, <strong>ug</strong> kaignor<strong>an</strong>te<br />
<strong>sa</strong> Pulong.<br />
Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong> natong kahibalo makapaduol<br />
nato <strong>sa</strong> kaignor<strong>an</strong>te,<br />
Ang atong kaignor<strong>an</strong>te makapaduol nato<br />
<strong>sa</strong> kamatayon,<br />
U<strong>sa</strong> ka kamatayon nga layo <strong>sa</strong> Dios.<br />
A<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g <strong>Kinabuhi</strong> nga atong nawala<br />
tungod <strong>sa</strong> pagpakabuhi?<br />
A<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g kaalam nga atong nawala<br />
tungod <strong>sa</strong> kahibalo?<br />
A<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g kahibalo nga atong nawala<br />
tungod <strong>sa</strong> impormasyon?<br />
Ang paglabay <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> napulog<br />
duha ka <strong>mga</strong> siglo<br />
Mas nakapalayo k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong> Dios <strong>ug</strong> nakapaduol<br />
k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong> Ab<strong>ug</strong>. 3<br />
A<strong>sa</strong> kutob <strong>an</strong>g inyong p<strong>an</strong>abut <strong>sa</strong> kaalam?<br />
Ang pipila maka<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka bat<strong>an</strong>-ong<br />
babaye, naghinam-hinam <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g umaabot<br />
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI DEREK ISRAELSEN
nga ka<strong>sa</strong>l, kin<strong>sa</strong> misyagit <strong>sa</strong> kalipay ngadto <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>,<br />
“Ah, magminyo nako. Anaa na ko <strong>sa</strong> utl<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
akong <strong>mga</strong> ka<strong>sa</strong>mok.” Ug <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g inah<strong>an</strong> mihunghong<br />
ngadto <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g b<strong>an</strong>a, “Oo, ap<strong>an</strong> wala siya ma<strong>sa</strong>yud kon<br />
a<strong>sa</strong> nga utl<strong>an</strong><strong>an</strong>.”<br />
Kon mas nakat-on ko <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios, mas nagtuo<br />
ko nga naa l<strong>an</strong>g ko <strong>sa</strong> sin<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> kaalam. Ki<strong>ni</strong> nakapaubos<br />
k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> pagkaamgo nga kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> pa nakong<br />
mokat-on og dagh<strong>an</strong>. Karon, naglaum ko nga mapalambo<br />
<strong>an</strong>g atong tinguha <strong>sa</strong> pagbaton og kaalam <strong>ug</strong> ilabi na <strong>sa</strong><br />
kaalam <strong>sa</strong> Dios.<br />
Ang <strong>mga</strong> P<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong> Kaalam<br />
Gusto kong mohatag og gib<strong>ug</strong>-aton <strong>sa</strong> pipila ka <strong>mga</strong><br />
bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> kaalam. Una, <strong>sa</strong> atong p<strong>an</strong>ahon<br />
<strong>sa</strong> impormasyon <strong>ug</strong> kahibalo, kita kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
magtinguha og kaalam. Ang kaalam dag-<br />
h<strong>an</strong> kaayo og <strong>mga</strong> aspeto <strong>ug</strong> nagkalain-lain.<br />
Ang kaalam nga <strong>sa</strong>yong na<strong>an</strong>gkon nagdala<br />
og dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin. Ang kaalam <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka dapit mahimong dili magamit <strong>sa</strong> lain<br />
nga dapit. Ug <strong>an</strong>g katapu<strong>sa</strong>n, <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong>, nga <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> hitabo bililhon<br />
kaayo, mahimong labing bililhon kon<br />
ki<strong>ni</strong> nagsunod <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios.<br />
Ang kasulat<strong>an</strong> naghulagway og duha ka<br />
mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kaalam: <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios. Ang kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong><br />
adunay positibo <strong>ug</strong> negatibo nga bahin.<br />
Sa labing bati nga pagkahulagway, ki<strong>ni</strong> mahulagway<br />
nga may gamay nga kamatuor<strong>an</strong>,<br />
gi<strong>sa</strong>gul<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagka-intelihenti <strong>ug</strong> pagm<strong>an</strong>ipular,<br />
<strong>sa</strong> pagkab-ot <strong>sa</strong> hinakog o daut<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
katuyo<strong>an</strong>.<br />
U<strong>sa</strong> ka ehemplo diha <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon<br />
mao si Amlici. Ang kasulat<strong>an</strong> nag-ingon<br />
“may u<strong>sa</strong> ka tawo, nga gitawag og Amlici,<br />
siya ingon nga u<strong>sa</strong> ka maliputon kaayo nga<br />
tawo, oo, u<strong>sa</strong> ka maalamon nga tawo ingon<br />
ngadto <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> . . . [nakad<strong>an</strong>i]<br />
og dagh<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong> ub<strong>an</strong> k<strong>an</strong>iya.”<br />
Ang kasulat<strong>an</strong> nagpadayon <strong>sa</strong> paghulagway<br />
<strong>ni</strong> Amlici nga “daut<strong>an</strong> nga tawo, . . . [k<strong>an</strong><strong>sa</strong>ng]<br />
tuyo [mao] nga malaglag <strong>an</strong>g simbah<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Dios” (Alma 2:1–2, 4; emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Kita dili intere<strong>sa</strong>do <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
kaalam.<br />
Adunay lain nga mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong> nga dili gayud daut<strong>an</strong>. Sa pagkatinuod<br />
ki<strong>ni</strong> positibo kaayo. Ki<strong>ni</strong> nga kaalam<br />
22 Liahona<br />
Atong malikay<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g makaguol<br />
nga <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong><br />
nga moabut<br />
<strong>sa</strong> atong kinabuhi<br />
pinaagi <strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong>yo nga pagbaton<br />
og kaalam.<br />
mabatun<strong>an</strong> pinaagi <strong>sa</strong> pagtuon, pagpamal<strong>an</strong>dong, pagobserbar,<br />
<strong>ug</strong> pagk<strong>ug</strong>i. Ki<strong>ni</strong> bililhon kaayo <strong>ug</strong> makatab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga atong gip<strong>an</strong>gbuhat. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> buot<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> desente nga <strong>mga</strong> tawo, ki<strong>ni</strong> moabut <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g kita nagsinati<br />
<strong>sa</strong> atong mortalidad.<br />
Inyong mahinumdum<strong>an</strong> <strong>an</strong>g komentaryo <strong>sa</strong> Amerik<strong>an</strong>ong<br />
awtor nga si Mark Twain: “Sa dih<strong>an</strong>g 14 <strong>an</strong>yos pa<br />
ko, <strong>an</strong>g akong amah<strong>an</strong> ignor<strong>an</strong>te kaayo nga dili gyud ko<br />
g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> kon <strong>an</strong>aa siya. Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g nag-21 <strong>an</strong>yos<br />
na ko, natingala ko <strong>sa</strong> kadagh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g nakat-un<strong>an</strong><br />
sulod <strong>sa</strong> 7 ka tuig.” 4 Kon kita magmabin<strong>an</strong>tayon, kon<br />
kita m<strong>an</strong>ggihunahunaon, dagh<strong>an</strong> kita’g makat-un<strong>an</strong><br />
paglabay <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ahon.<br />
Nakahinumdom ko <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g migradwar ko <strong>sa</strong> kolehiyo.<br />
Mibyahe ko <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Brigham Young<br />
U<strong>ni</strong>versity ngadto <strong>sa</strong> Preston, Idaho, USA, a<strong>sa</strong><br />
nagpuyo <strong>an</strong>g akong apoh<strong>an</strong>g babaye, si Mary<br />
Keller. Siya k<strong>an</strong>iadto 78 <strong>an</strong>yos <strong>ug</strong> nagluya.<br />
Namatay siya duha ka tuig hum<strong>an</strong> <strong>ni</strong>adto.<br />
Siya talag<strong>sa</strong>on nga babaye, <strong>ug</strong> na<strong>sa</strong>yud ko<br />
nga kon naminaw <strong>ug</strong> nagkat-on pa ko <strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong>, makakat-on ko og<br />
kaalam nga makatab<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ako.<br />
Atong malikay<strong>an</strong> <strong>an</strong>g makaguol nga <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> nga moabut <strong>sa</strong> atong kinabuhi<br />
pinaagi <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>yo nga pagbaton og kaalam—<br />
kaalam nga talag<strong>sa</strong>on <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka tawo nga<br />
atong kaedad. Tinguhaa ki<strong>ni</strong> nga kaalam—<br />
magmapal<strong>an</strong>dungon, magmabin<strong>an</strong>tayon <strong>sa</strong><br />
pag-obserbar, hunahunaa <strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kinabuhi.<br />
Kita u<strong>sa</strong>b makakat-on og kaalam <strong>sa</strong> atong<br />
piho nga <strong>mga</strong> propesyonal <strong>ug</strong> personal nga<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ingkamot. T<strong>ug</strong>uti ko <strong>sa</strong> paghatag<br />
k<strong>an</strong>inyo og duha ka ehemplo.<br />
Si Dr. DeVon C. Hale u<strong>sa</strong> ka doktor <strong>sa</strong><br />
Siyudad <strong>sa</strong> Salt Lake nga nagdako <strong>sa</strong> Idaho<br />
Falls, Idaho. Nahing<strong>an</strong>gha ko <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g kahibalo<br />
<strong>ug</strong> kaalam kalabut <strong>sa</strong> tropik<strong>an</strong>hon nga<br />
<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kit. Dili l<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g kahibalo <strong>ni</strong> Dr. Hale<br />
ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>abut u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> paggamit<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga kahibalo, nagh<strong>an</strong>-ay <strong>sa</strong> matag bahin<br />
<strong>sa</strong> impormasyon <strong>ug</strong> nagdesisyon pinaagi <strong>sa</strong><br />
pagkompara <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. U<strong>sa</strong> ka p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin nga makabaton<br />
og ingon <strong>an</strong>a nga mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kaalam<br />
<strong>sa</strong> medikal para <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyonaryo <strong>sa</strong> tibuok<br />
kalibut<strong>an</strong>.<br />
Ikaduha nga ehemplo: Sa dih<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g<br />
among kinamagul<strong>an</strong>g<strong>an</strong> nga <strong>an</strong>ak nga lalaki<br />
nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pag-eskwela og elementarya <strong>sa</strong>
among dapit <strong>sa</strong> Tampa, Florida, USA, gusto<br />
namo nga makighimamat <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g magtutudlo<br />
<strong>sa</strong> kindergarten, si Mrs. Judith Graybell.<br />
Siya u<strong>sa</strong> ka babaye nga <strong>mga</strong> 50 na <strong>an</strong>g p<strong>an</strong>uigon<br />
<strong>ug</strong> may talag<strong>sa</strong>ong abilidad <strong>sa</strong> pagtudlo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bata. Na<strong>sa</strong>yud siya kon un<strong>sa</strong>on <strong>sa</strong><br />
pagdasig k<strong>an</strong>ila, k<strong>an</strong>us-a modayeg k<strong>an</strong>ila, <strong>ug</strong><br />
k<strong>an</strong>us-a mag-i<strong>ni</strong>strikto k<strong>an</strong>ila. Adunay siyay<br />
kahibalo un<strong>sa</strong>on <strong>sa</strong> pagtudlo k<strong>an</strong>ila, ap<strong>an</strong><br />
adunay dagh<strong>an</strong> pa kalabut k<strong>an</strong>iya. Kami n<strong>an</strong>ingkamot<br />
nga mapasulod <strong>an</strong>g among <strong>mga</strong><br />
<strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g klaseh<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> kindergarten.<br />
Ki<strong>ni</strong>ng duha ka tawo nagpakita og pi<strong>ni</strong>li<br />
nga kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>. Ang il<strong>an</strong>g kaalam<br />
nakatab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo <strong>ug</strong> nagt<strong>ug</strong>ot<br />
k<strong>an</strong>ila nga magmalampuson <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
propesyon.<br />
Hinoon, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> natong hunahunaon<br />
<strong>an</strong>g limitasyon <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga kaalam. Ang kaalam<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka dapit mahimong dili magamit<br />
<strong>sa</strong> lain nga dapit. Sama p<strong>an</strong><strong>an</strong>glit, dili nako<br />
gusto nga si Mrs. Graybell modayagnos <strong>sa</strong><br />
tropik<strong>an</strong>hon nga <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kit, <strong>ug</strong> dili nako<br />
gusto nga si Dr. Hale motudlo <strong>sa</strong> klase <strong>sa</strong><br />
kindergarten <strong>sa</strong> akong <strong>an</strong>ak.<br />
Labaw nga import<strong>an</strong>te, <strong>an</strong>g kaalam nga<br />
nakahatag og kalampu<strong>sa</strong>n dinhi <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong><br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g ikaduha l<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios<br />
<strong>ug</strong> dili hunahunaon nga mas labaw <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Hinumdumi: <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>g kaalam wala mam<strong>ug</strong>na<br />
nga patas.<br />
Ang Salmista miingon, “Ang pagkahadlok<br />
<strong>sa</strong> Ginoo mao <strong>an</strong>g sin<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> kaalam”<br />
(Salmo 111:10). Ang gi<strong>sa</strong>pabut <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong><br />
mao nga <strong>an</strong>g “mahinukl<strong>ug</strong>ong bala<strong>an</strong> nga<br />
pagtahud” 5 <strong>sa</strong> Ginoo mao <strong>an</strong>g sin<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kaalam. K<strong>an</strong>a nga mahinukl<strong>ug</strong>ong bala<strong>an</strong><br />
nga pagtahud moabut tungod kay <strong>an</strong>g atong<br />
L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> “aduna <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga<br />
kaalam, <strong>ug</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga gahum, <strong>sa</strong> l<strong>an</strong>git <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
yuta” (Mosiah 4:9). Ang Iy<strong>an</strong>g kaalam hingpit.<br />
Ki<strong>ni</strong> putli. Ki<strong>ni</strong> dili hakog.<br />
Ki<strong>ni</strong> nga kaalam, u<strong>sa</strong>hay, mao <strong>an</strong>g kat<strong>ug</strong>b<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>, buot ipa<strong>sa</strong>but<br />
<strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong><br />
magkasumpaki <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g u<strong>sa</strong>.<br />
Nakahinumdom ba kamo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong<br />
<strong>sa</strong> Ginoo diha <strong>sa</strong> I<strong>sa</strong>ias?<br />
“Kay <strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong> hunahuna dili mao<br />
<strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong> hunahuna, <strong>ni</strong> <strong>an</strong>g inyong<br />
<strong>mga</strong> dal<strong>an</strong> akong <strong>mga</strong> dal<strong>an</strong>, nag-ingon <strong>an</strong>g<br />
Ginoo.<br />
“Kay maingon nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> l<strong>an</strong>git hataas<br />
kay <strong>sa</strong> yuta, mao m<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong> dal<strong>an</strong><br />
labi p<strong>an</strong>g hataas kay <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong> dal<strong>an</strong>, <strong>ug</strong><br />
<strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong> hunahuna kay <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong><br />
hunahuna” (I<strong>sa</strong>ias 55:8–9).<br />
Ang kaalam <strong>sa</strong> Dios dili moabut k<strong>an</strong>ato<br />
tungod kay katungod nato ki<strong>ni</strong>; kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
nga kita <strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gita <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
“Kon aduna m<strong>an</strong> k<strong>an</strong>inyo’y nakul<strong>an</strong>g<strong>an</strong><br />
og kaalam, pap<strong>an</strong>gayoa siya <strong>sa</strong> Dios, nga<br />
Ang kaalam nga nakahatag<br />
og kalampu<strong>sa</strong>n<br />
dinhi <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
ikaduha l<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios <strong>ug</strong><br />
dili hunahunaon nga<br />
mas labaw <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Enero 2013 23
nagap<strong>an</strong>ghatag ngadto <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo <strong>sa</strong><br />
madagayaon gayud <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> walay pagpamoyboy;<br />
<strong>ug</strong> ki<strong>ni</strong> igahatag k<strong>an</strong>iya” (S<strong>an</strong>tiago 1:5;<br />
emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Ang kaalam <strong>sa</strong> Dios u<strong>sa</strong> ka espiritwal nga<br />
ga<strong>sa</strong>. “Ayaw p<strong>an</strong>gita <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> katigayun<strong>an</strong><br />
ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kaalam, <strong>ug</strong> t<strong>an</strong>-awa, <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> misteryo<br />
<strong>sa</strong> Dios pagaablih<strong>an</strong> ng<strong>an</strong>ha k<strong>an</strong>imo, <strong>ug</strong><br />
unya ikaw mahimo nga adunah<strong>an</strong>” (D&P 6:7;<br />
emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Ang pagp<strong>an</strong>gita <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay<br />
pagaub<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagkamasulundon ngadto<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kas<strong>ug</strong>o<strong>an</strong>.<br />
Sa kinatibuk-<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g espiritwal nga ga<strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong> kaalam moabut <strong>an</strong>am-<strong>an</strong>am <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g kita<br />
matinuoron <strong>ug</strong> mak<strong>ug</strong>ihong m<strong>an</strong>gita <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
“Ako mopadayag ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong> og<br />
pagtulun-<strong>an</strong> hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka pagtulun-<strong>an</strong>,<br />
lagda hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka lagda, . . . <strong>ug</strong> bulah<strong>an</strong><br />
kadto kin<strong>sa</strong> mopatalingh<strong>ug</strong> ngari <strong>sa</strong> akong<br />
<strong>mga</strong> lagda, . . . kay sila makakat-on og kaalam;<br />
kay ngadto k<strong>an</strong>iya nga modawat Ako<br />
mohatag og d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g pa” (2 Nephi 28:30; emphasis<br />
gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Si Joseph Smith miingon <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>: “Ang but<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> Dios adunay b<strong>ug</strong>-at nga kahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>; <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g<br />
p<strong>an</strong>ahon, <strong>ug</strong> kasinati<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> pagmabin<strong>an</strong>tayon<br />
<strong>ug</strong> pagpamal<strong>an</strong>dong <strong>ug</strong> matinud-<strong>an</strong>ong <strong>mga</strong><br />
hunahuna maoy b<strong>ug</strong>tong paagi nga makakaplag<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng t<strong>an</strong><strong>an</strong>.” 6 Dili nato basta-basta l<strong>an</strong>g nga makita<br />
<strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios.<br />
Sa katapu<strong>sa</strong>n, <strong>an</strong>g tinubd<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios lahi<br />
kay <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>. Ang kaalam <strong>sa</strong> Dios makita diha <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
kasulat<strong>an</strong>, <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> propeta (<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong><br />
kinatibuk-<strong>an</strong>g komperensya), <strong>ug</strong>, siyempre, <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong><br />
pag-ampo (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> D&P 8:1–2). Ug k<strong>an</strong>unay gayud<br />
ki<strong>ni</strong> nga kaalam moabut k<strong>an</strong>ato pinaagi <strong>sa</strong> gahum <strong>sa</strong><br />
Espiritu S<strong>an</strong>to. Si Apostol Pablo miingon:<br />
“Kay kin<strong>sa</strong> b<strong>an</strong>g pagkatawh<strong>an</strong>a <strong>an</strong>g na<strong>sa</strong>yud <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
hunahuna <strong>sa</strong> tawo, gawas <strong>sa</strong> espiritu nga <strong>an</strong>aa <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g<br />
tawh<strong>an</strong>a? Maingon m<strong>an</strong> u<strong>sa</strong>b,walay bi<strong>sa</strong>n u<strong>sa</strong> nga maka<strong>sa</strong>but<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hunahuna <strong>sa</strong> Dios, gawas <strong>sa</strong> Espiritu <strong>sa</strong><br />
Dios. . . .<br />
“Ki<strong>ni</strong> among p<strong>an</strong>agsultih<strong>an</strong> dili pinaagi <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong<br />
nga gitudlo <strong>sa</strong> tawh<strong>an</strong>ong kaalam, kondili gitudlo <strong>sa</strong><br />
Espiritu S<strong>an</strong>to” (1 Mga Taga-Corinto 2:11, 13; emphasis<br />
gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Gamit <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios, kita makal<strong>an</strong>taw lapas pa <strong>sa</strong><br />
atong sirkumst<strong>an</strong>sya karon tungod, <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> gisulti <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong>,<br />
“<strong>an</strong>g Espiritu . . . namulong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g ingon nga<br />
24 Liahona<br />
Ang kaalam<br />
<strong>sa</strong> Dios makita<br />
diha <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong>,<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
pagtulun-<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> propeta<br />
(<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong><br />
kinatibuk-<strong>an</strong>g<br />
komperensya),<br />
<strong>ug</strong>, siyempre,<br />
<strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong><br />
pag-ampo.<br />
sila gayud mao, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g ingon nga<br />
sila gayud mahimo unya” ( Jacob 4:13).<br />
Ang kaalam <strong>sa</strong> Dios mao <strong>an</strong>g kaalam nga<br />
<strong>an</strong>gay <strong>sa</strong> atong hingpit nga atensyon.<br />
Kaalam <strong>ug</strong> Ikapulo<br />
Tingali <strong>an</strong>g labing import<strong>an</strong>te nga punto<br />
mao nga dili t<strong>an</strong><strong>an</strong>g kaalam gim<strong>ug</strong>na nga<br />
patas. Kita kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> nga makat-on nga kon<br />
adunay p<strong>an</strong>agsumpaki tali <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> kita<br />
mosunod <strong>sa</strong> kabubut-on <strong>sa</strong> Dios.<br />
Kita <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> Dios. Kita espiritwal<br />
nga <strong>mga</strong> <strong>ni</strong>lal<strong>an</strong>g nga <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> mortal nga misyon.<br />
Kita nga mapahinunguron <strong>sa</strong> pagkat-on<br />
<strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g dili gayud maglib<strong>ug</strong> kon a<strong>sa</strong> nga<br />
kaalam <strong>an</strong>g mas import<strong>an</strong>te.<br />
T<strong>ug</strong>uti ko nga mopakigbahin og kasinati<strong>an</strong><br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka matinud-<strong>an</strong>ong S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong><br />
Ulahing <strong>mga</strong> Adlaw <strong>sa</strong> São Paulo, Brazil. Siya<br />
naghisgut <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>limbas<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagbayad<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g ikapulo o <strong>sa</strong> tuition. Ki<strong>ni</strong> mao <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pulong:<br />
“Ang u<strong>ni</strong>bersidad . . . nagp<strong>ug</strong>ong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
estudy<strong>an</strong>te nga may ut<strong>an</strong>g [o wala makabayad<br />
<strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g tuition] <strong>sa</strong> pagkuha <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> ek<strong>sa</strong>min.<br />
“Nakahinumdom ko og higayon <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
. . . mi<strong>sa</strong>gub<strong>an</strong>g ko og seryosong kakul<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
pin<strong>an</strong>syal. Huwebes kadto <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g nadawat nako <strong>an</strong>g<br />
akong sweldo. Sa dih<strong>an</strong>g nahimo na nako <strong>an</strong>g binul<strong>an</strong><br />
nga badyet, nakab<strong>an</strong>tay ko nga dili ki<strong>ni</strong> paigo <strong>sa</strong> pagbayad<br />
[<strong>sa</strong> duha] <strong>sa</strong> akong ikapulo <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad. Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
ko nga mopili og u<strong>sa</strong> k<strong>an</strong>ila. Ang matag duha ka<br />
bul<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> ek<strong>sa</strong>min mags<strong>ug</strong>od na <strong>sa</strong> sunod sem<strong>an</strong>a,<br />
<strong>ug</strong> kon dili ko makakuha <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>, hagbong nako karong<br />
tuiga. Na<strong>sa</strong>gmuyo ko pag-ayo. . . . Tum<strong>an</strong>g kaguol <strong>an</strong>g<br />
akong gibati.”<br />
Ki<strong>ni</strong> u<strong>sa</strong> ka direkt<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>agsumpaki tali <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios. Bi<strong>sa</strong>n tuod buot<strong>an</strong> mo kaayo<br />
<strong>ug</strong> matarung, inyo ki<strong>ni</strong>ng masinati <strong>sa</strong> inyong kinabuhi,<br />
kon kamo matinuoron <strong>sa</strong> inyong ka<strong>ug</strong>alingon, nga maguol<br />
mo pag-ayo kon ki<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong> pagsumpaki mahitabo.<br />
Mobalik ko <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g istorya. Una, iy<strong>an</strong>g gibayar<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g ikapulo pagka-Dominggo. Pagka-Lunes iy<strong>an</strong>g giasoy<br />
<strong>an</strong>g nahitabo:<br />
“Ang oras <strong>sa</strong> pagtrabaho hapit na matapos <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
<strong>an</strong>g tag-iya miduol k<strong>an</strong>ako <strong>ug</strong> mihatag k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> katapu<strong>sa</strong>ng<br />
<strong>mga</strong> order <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g adlawa. . . . Sa kalit l<strong>an</strong>g, mihunong<br />
siya, <strong>ug</strong> n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a, ‘Kumusta <strong>an</strong>g imong eskwela <strong>sa</strong>
kolehiyo?’ [Iya ki<strong>ni</strong>ng gihulagway nga bati<br />
og bata<strong>sa</strong>n nga tawo, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g iya l<strong>an</strong>g nasulti<br />
mao ki<strong>ni</strong>:] ‘Maayo ra <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>!’”<br />
Dayon milakaw <strong>an</strong>g tag-iya. Diha-diha<br />
dayon <strong>an</strong>g sekretarya misulod <strong>sa</strong> kwarto.<br />
Miingon siya, “Ang tag-iya bag-ohay l<strong>an</strong>g<br />
nga misulti nga sukad karon, <strong>an</strong>g komp<strong>an</strong>iya<br />
mao <strong>an</strong>g mobayad <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>g bayrunon <strong>sa</strong><br />
eskwelah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> imong <strong>mga</strong> libro. Sa dili<br />
pa ka mogawas, hapit una <strong>sa</strong> akong lame<strong>sa</strong><br />
<strong>ug</strong> pahibaloa ko kon pila <strong>an</strong>g bayrunon aron<br />
i<strong>ni</strong>gka <strong>ug</strong>ma mahatag nako <strong>ni</strong>mo <strong>an</strong>g tseke.” 7<br />
Kon kamo sensitibo [receptive], inyong<br />
makaplag<strong>an</strong> nga kamo makasinati <strong>sa</strong> makadagh<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagsulay <strong>sa</strong><br />
inyong kinabuhi. A<strong>sa</strong> m<strong>an</strong> kamo mo<strong>sa</strong>lig?<br />
Paminawa <strong>an</strong>g pasida<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Ginoo direkta<br />
ngari k<strong>an</strong>ato:<br />
“O <strong>an</strong>g pagkakaw<strong>an</strong>g, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g pagkahuy<strong>an</strong>g,<br />
<strong>ug</strong> <strong>an</strong>g kabu<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo! Kon sila<br />
makinaadm<strong>an</strong>on [<strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>]<br />
sila nagtuo nga sila maalamon, <strong>ug</strong> sila dili<br />
mopatalingh<strong>ug</strong> ngadto <strong>sa</strong> tambag <strong>sa</strong> Dios,<br />
kay sila mi<strong>sa</strong>likway <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>, nagdahum nga sila<br />
na<strong>sa</strong>yud <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> ka<strong>ug</strong>alingon [<strong>sa</strong> kaalam<br />
<strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>], bu<strong>sa</strong>, <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g kaalam <strong>mga</strong><br />
binu<strong>an</strong>g <strong>ug</strong> ki<strong>ni</strong> dili mapahimusl<strong>an</strong> k<strong>an</strong>ila.<br />
Ug sila malaglag.<br />
“Ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g pagkamakinaadm<strong>an</strong>on [<strong>sa</strong> kaalam<br />
<strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>] maayo kon sila mopatalingh<strong>ug</strong><br />
ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tambag <strong>sa</strong> Dios” (2 Nephi<br />
9:28–29; emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Karon <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>ni</strong> Pablo:<br />
“Hain na m<strong>an</strong> <strong>an</strong>g tawong m<strong>an</strong>ggialamon?<br />
. . . wala ba <strong>sa</strong> Dios pakabinu<strong>an</strong>ga <strong>an</strong>g kaalam<br />
nga iya <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>?” (1 Mga Taga-<br />
Corinto 1:20).<br />
“Wala untay bi<strong>sa</strong>n kin<strong>sa</strong> nga maglimbong<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g ka<strong>ug</strong>alingon. Kon aduna k<strong>an</strong>inyoy<br />
magadahum nga siya m<strong>an</strong>ggialamon <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng<br />
kap<strong>an</strong>ahon<strong>an</strong> karon, magpakabu<strong>an</strong>g unta<br />
siya, aron mahimo siy<strong>an</strong>g m<strong>an</strong>ggialamon.<br />
“Kay <strong>an</strong>g kaalam nga iya <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng kalibut<strong>an</strong>a<br />
maoy u<strong>sa</strong> ka binu<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Dios” (1 Mga Taga-Corinto 3:18–19; emphasis<br />
gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Ang pagsulay <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay mao kon ato<br />
b<strong>an</strong>g t<strong>ug</strong>ut<strong>an</strong> <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios nga maoy<br />
Hunahunaa <strong>an</strong>g kaalam<br />
<strong>sa</strong> Dios <strong>sa</strong> personal nga<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>alapi. Atong<br />
gamiton <strong>an</strong>g kwarta <strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong>ktong gamit <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> pinaagi<br />
<strong>sa</strong> pagbayad og<br />
matinuorong ikapulo<br />
<strong>ug</strong> paghatag og sobra<br />
<strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> halad.
atong giya <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong> kon mosumpaki ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong>.<br />
Si Ammon namal<strong>an</strong>dong, “Kay sila dili m<strong>an</strong>gita og kaalam<br />
[<strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios], <strong>ni</strong> sila mitinguha nga siya mom<strong>an</strong>do<br />
ibabaw k<strong>an</strong>ila” (Mosiah 8:20). Kon maghunahuna<br />
kabahin <strong>ni</strong>adtong <strong>an</strong>dam nga <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios modumala<br />
k<strong>an</strong>ila, makahunahuna ko og u<strong>sa</strong> nako ka higala <strong>sa</strong><br />
mainl<strong>an</strong>d China, si Xie Ying, kin<strong>sa</strong> mihimo og dagkong<br />
<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kripisyo aron mamiyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> magserbisyo<br />
og misyon <strong>sa</strong> New York. Makahunahuna ko <strong>sa</strong><br />
akong duha ka <strong>an</strong>ak nga babaye, sil<strong>an</strong>g duha <strong>mga</strong> intelehente<br />
kaayo nga may <strong>mga</strong> master’s degree ap<strong>an</strong> mipili <strong>sa</strong><br />
p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong> pagkainah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> magbaton og<br />
<strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak. Makahunahuna ko og u<strong>sa</strong> ka higala<br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> South America kin<strong>sa</strong> mibiya <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
<strong>ni</strong>ndot kaayo nga trabaho <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g<br />
na<strong>sa</strong>yr<strong>an</strong> nga ki<strong>ni</strong> wala mobayad <strong>sa</strong> ek<strong>sa</strong>ktong<br />
buhis. Sil<strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> misunod <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong><br />
Dios kay<strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>.<br />
Makaguol, <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> makalingla<br />
<strong>sa</strong> makamao nga <strong>mga</strong> tawo. Si Joseph<br />
Smith miingon <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga paagi: “Adunay dagh<strong>an</strong><br />
u<strong>sa</strong>b nga b<strong>an</strong>t<strong>ug</strong><strong>an</strong>g maalamon nga <strong>mga</strong><br />
lalaki, <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> babaye, <strong>sa</strong> taliwala k<strong>an</strong>ato kin<strong>sa</strong><br />
maalamon ra kaayo nga matudlo<strong>an</strong>; mao nga<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> gayud sil<strong>an</strong>g mamatay <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g ka<br />
ignor<strong>an</strong>te, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagkab<strong>an</strong>haw il<strong>an</strong>g makaplag<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g <strong>sa</strong>yop.” 8<br />
Ang Kaalam <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> P<strong>an</strong>alapi<br />
Tungod <strong>sa</strong> kalisud <strong>sa</strong> atong ekonomiya,<br />
t<strong>ug</strong>uti ko nga hisgut<strong>an</strong> <strong>an</strong>g personal nga<br />
p<strong>an</strong>alapi. Sa atong kahimt<strong>an</strong>g karon kit<strong>an</strong>g<br />
t<strong>an</strong><strong>an</strong> mas mapainub<strong>sa</strong>non <strong>ug</strong> mas matudlo<strong>an</strong><br />
—ap<strong>an</strong> hunahunaa <strong>an</strong>g n<strong>an</strong>glabay nga <strong>mga</strong><br />
katuig<strong>an</strong>.<br />
Ang kalibut<strong>an</strong> nagtudlo nga kon gusto nato<br />
<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka but<strong>an</strong>g, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g ma<strong>an</strong>gkon<br />
nato ki<strong>ni</strong>. Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g dili ki<strong>ni</strong> nato paabuton.<br />
Ang ut<strong>an</strong>g makapahimo nga ma<strong>an</strong>gkon ki<strong>ni</strong><br />
nato karon. K<strong>an</strong>a nga ut<strong>an</strong>g mahimo pinaagi<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> credit card, o pinaagi <strong>sa</strong> pagkolateral <strong>sa</strong><br />
atong gip<strong>an</strong>ag-iya nga balay. Atong makolateral<br />
<strong>an</strong>g naa k<strong>an</strong>ato, bi<strong>sa</strong>n g<strong>an</strong>i <strong>an</strong>g atong edukasyon.<br />
Ang bili k<strong>an</strong>unay mag<strong>sa</strong>ka, <strong>ug</strong> kita molambo.<br />
Ang kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> mao nga <strong>an</strong>g<br />
k<strong>an</strong>tidad <strong>sa</strong> binul<strong>an</strong>g pagbayad mas import<strong>an</strong>te<br />
kay<strong>sa</strong> katindad <strong>sa</strong> atong gi-lo<strong>an</strong>. Ang atong pin<strong>an</strong>syal<br />
nga <strong>mga</strong> obligasyon ingon og makontrol<br />
ra nato, <strong>ug</strong> kon mapakyas <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>, <strong>an</strong>g<br />
26 Liahona<br />
Adunay dagh<strong>an</strong><br />
kaayo nga<br />
atong makatun<strong>an</strong><br />
karon<br />
kabahin <strong>sa</strong><br />
kaalam. Mo<strong>sa</strong>ad<br />
ko k<strong>an</strong>inyo<br />
nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>sa</strong> Ginoo ma<strong>an</strong>aa<br />
k<strong>an</strong>inyo<br />
<strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g kamo<br />
magtinguha og<br />
kaalam—<strong>an</strong>g<br />
kaalam <strong>sa</strong> Dios.<br />
pagka-b<strong>an</strong>krupt mao <strong>an</strong>g atong katapu<strong>sa</strong>ng opsyon.<br />
Karon hunahunaon nato <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios <strong>sa</strong> personal<br />
nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>alapi, nga k<strong>an</strong>unayng gitudlo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
propeta. Ang sukar<strong>an</strong><strong>an</strong> mao <strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong><br />
ka<strong>ug</strong>alingon <strong>ug</strong> buhat. Atong gamiton <strong>an</strong>g kwarta <strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong>ktong gamit <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> pinaagi <strong>sa</strong> pagbayad og matinuorong<br />
ikapulo <strong>ug</strong> paghatag og sobra <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> halad. Kita<br />
magpuyo nga ubos pa kay<strong>sa</strong> atong ki<strong>ni</strong>ta<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> kita moila<br />
tali <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> atong gusto l<strong>an</strong>g.<br />
Kita maglikay og ut<strong>an</strong>g gawas l<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>on gayud<br />
nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>. Kita magpakabuhi sumala<br />
<strong>sa</strong> atong badyet. Kita magtigom. Kita mobayad <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
natong pin<strong>an</strong>syal nga <strong>mga</strong> obligasyon.<br />
Mga 14 ka tuig <strong>an</strong>g milabay, si <strong>Presidente</strong><br />
Gordon B. Hinckley (1910–2008) mipasida<strong>an</strong>:<br />
“Mos<strong>ug</strong>yot ko nga <strong>an</strong>g p<strong>an</strong>ahon miabut na<br />
nga h<strong>an</strong>-ayon nato <strong>an</strong>g atong <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>imalay.<br />
Dagh<strong>an</strong> kaayo <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
nagpuyo nga hapit dili paigo <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g ki<strong>ni</strong>ta<strong>an</strong>.<br />
Sa pagkatinuod, <strong>an</strong>g pipila nagpuyo na<br />
l<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> ut<strong>an</strong>g. . . . Adunay timailh<strong>an</strong> <strong>sa</strong> maunuson<br />
nga p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> unah<strong>an</strong> nga kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
natong p<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam<strong>an</strong>.” 9<br />
Pipila ka tuig <strong>an</strong>g milabay <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ahon nga<br />
kita mabungahon gyud kaayo, si <strong>Presidente</strong><br />
Thomas S. Monson miingon:<br />
“Mga kaigsoon<strong>an</strong>, likayi <strong>an</strong>g pilosopiya nga<br />
<strong>an</strong>g kahayahay k<strong>an</strong>iadto nahimo na nga p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
karon. Dili ki<strong>ni</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
gawas kon mao k<strong>an</strong>a <strong>an</strong>g atong hunahuna.<br />
Dagh<strong>an</strong> <strong>an</strong>g misulod <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong>ay nga pagp<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>g<br />
h<strong>an</strong>gtud adunay moabut nga kau<strong>sa</strong>b<strong>an</strong>:<br />
<strong>mga</strong> tawo na<strong>sa</strong>kit o dili na makatrabaho,<br />
<strong>mga</strong> komp<strong>an</strong>iya nab<strong>an</strong>gkaruta o n<strong>an</strong>aktak og<br />
empleyado, nawad-<strong>an</strong> og <strong>mga</strong> trabaho, natural<br />
nga <strong>mga</strong> katalagm<strong>an</strong> moabut. Sa dagh<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> katarung<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g pagbayad <strong>sa</strong> dagko nga<br />
<strong>mga</strong> ut<strong>an</strong>g dili na mahimo. Ang atong ut<strong>an</strong>g<br />
nahimong espada <strong>ni</strong> Damocles nga nagbitay<br />
<strong>sa</strong> ibabaw <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> ulo <strong>ug</strong> naghulga <strong>sa</strong><br />
pagpatay k<strong>an</strong>ato.<br />
“Nag-awhag ako k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong> pagpakabuhi<br />
sumala <strong>sa</strong> inyong ki<strong>ni</strong>ta<strong>an</strong>. Dili makagasto <strong>an</strong>g<br />
u<strong>sa</strong> ka tawo sobra <strong>sa</strong> ki<strong>ni</strong>ta<strong>an</strong> <strong>ug</strong> makabayad<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> obligasyon. Mo<strong>sa</strong>ad ako k<strong>an</strong>inyo<br />
nga mas magmalipayon kamo kay <strong>sa</strong> pirme<br />
kamong mabalaka kon un<strong>sa</strong>on <strong>sa</strong> pagbayad<br />
<strong>sa</strong> sunod <strong>an</strong>g wala kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>a nga ut<strong>an</strong>g.” 10<br />
Inyo b<strong>an</strong>g nakita kon <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong> nga paagi<br />
nga <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios nagkasumpaki <strong>sa</strong>
Kaalam <strong>sa</strong> Kalibut<strong>an</strong><br />
Kaalam <strong>sa</strong> Dios<br />
kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>? Ang pagpili dili ingon<br />
ka klaro kon <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> mabungahong t<strong>an</strong>awon.<br />
Dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
nagmahay nga unta mas nagpatalingh<strong>ug</strong> sila.<br />
Ki<strong>ni</strong> mao <strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios.<br />
Mos<strong>ug</strong>yot ko nga inyong isulat <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
isyu nga inyong gi<strong>sa</strong>gub<strong>an</strong>g. Linyahi <strong>an</strong>g<br />
tunga-tunga <strong>sa</strong> piraso <strong>sa</strong> papel. Ilista <strong>an</strong>g kaalam<br />
<strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> wala nga bahin <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g<br />
kaalam <strong>sa</strong> Dios <strong>sa</strong> tuo nga bahin. Isulat <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> isyu nga nagkasumpaki <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g u<strong>sa</strong>.<br />
Un<strong>sa</strong> m<strong>an</strong> <strong>an</strong>g inyong pilion?<br />
Sa seksyon 45 <strong>sa</strong> Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad,<br />
nga naghisgut <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hitabo <strong>sa</strong> hapit<br />
na <strong>an</strong>g Ikaduh<strong>an</strong>g Pag-<strong>an</strong>hi <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas,<br />
<strong>an</strong>g Ginoo nag<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y pag-u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> istorya <strong>sa</strong><br />
napulo ka <strong>mga</strong> birhen <strong>ug</strong> dayon mibilin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng<br />
<strong>mga</strong> pulonga: “Kay sila nga maalamon,<br />
<strong>ug</strong> nakadawat <strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> nakadawat<br />
<strong>sa</strong> Bala<strong>an</strong> nga Espiritu S<strong>an</strong>to al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
paggiya, <strong>ug</strong> wala malimbongi—<strong>sa</strong> pagkatinuod<br />
Ako moingon ng<strong>an</strong>ha k<strong>an</strong>inyo, sila dili<br />
pagaputlon <strong>ug</strong> ilabay ngadto <strong>sa</strong> kalayo, ap<strong>an</strong><br />
molahutay <strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga adlaw” (D&P 45:57).<br />
Kita magtinguha <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios. Kita<br />
<strong>an</strong>aa karon <strong>sa</strong> krisis <strong>sa</strong> ekonomiya <strong>sa</strong> tibuok<br />
kalibut<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> ki<strong>ni</strong> nakatampo og pipila ka<br />
<strong>mga</strong> problema <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g kita nagpl<strong>an</strong>o para <strong>sa</strong><br />
atong <strong>mga</strong> trabaho <strong>ug</strong> ki<strong>ni</strong>ta<strong>an</strong>. Ap<strong>an</strong> adunay<br />
dagh<strong>an</strong>g maayo <strong>ug</strong> mabungahong <strong>mga</strong> adlaw<br />
<strong>sa</strong> umaabot. Adunay dagh<strong>an</strong> kaayo nga atong<br />
makat-un<strong>an</strong> karon kabahin <strong>sa</strong> kaalam. Mo<strong>sa</strong>ad<br />
ko k<strong>an</strong>inyo nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong><br />
Ginoo ma<strong>an</strong>aa k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g kamo magtinguha<br />
og kaalam—<strong>an</strong>g kaalam <strong>sa</strong> Dios. ◼<br />
Gik<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka pakigpulong <strong>sa</strong> gradwasyon nga gipamulong<br />
<strong>ni</strong>adtong Abril 10, 2009, <strong>sa</strong> Brigham Young U<strong>ni</strong>versity–<br />
Idaho. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kompleto nga teksto <strong>sa</strong> I<strong>ni</strong>ngles, bisitaha <strong>an</strong>g<br />
http://web.byui.edu/DevotionalsAndSpeeches.<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Andrew Lih, The Wikipedia Revolution<br />
(2009), xv–xvi; t<strong>an</strong>-awa u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> http://en.wikipedia<br />
.org/wiki/Wikipedia:Size_comparisons; http://<br />
wikimediafoundation.org/wiki/FAQ/en; http://<br />
en.wikipedia.org/wiki/History_of_Wikipedia.<br />
2. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Ramona Emerson, “Facebook<br />
Users Expected to Pass 1 Billion in A<strong>ug</strong>ust:<br />
iCrossing,” The Huffington Post, Ene. 14, 2012,<br />
www.huffingtonpost.com/2012/01/13/facebookusers-1-billion-icrossing_n_1204948.html.<br />
3. “Choruses from ‘The Rock,’” <strong>sa</strong> T. S. Eliot: The<br />
Complete Poems <strong>an</strong>d Plays, 1909–1950 (1980), 96.<br />
4. Mark Twain La<strong>ug</strong>hing: Humorous Anecdotes by <strong>an</strong>d<br />
about Samuel L. Clemens, ed. P. M. Zall (1985), xxii.<br />
5. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Marion G. Romney, “Converting Knowledge<br />
into Wisdom,” Ensign, Hulyo 1983, 5.<br />
6. Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>:<br />
Joseph Smith, (2007), 321.<br />
7. Sa Gordon B. Hinckley, “We Walk by Faith,” Liahona,<br />
Hulyo 2002, 81–82.<br />
8. Teachings: Joseph Smith, 202.<br />
9. Gordon B. Hinckley, “To the Boys <strong>an</strong>d to the Men,”<br />
Ensign, Nob. 1998, 53.<br />
10. Thomas S. Monson, “Matinud-<strong>an</strong>on <strong>sa</strong> H<strong>ug</strong>ot nga<br />
Pagtuo,” Liahona, Mayo 2006, 19.<br />
Isulat <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> isyu<br />
nga inyong gi<strong>sa</strong>gub<strong>an</strong>g.<br />
Linyahi <strong>an</strong>g tunga-tunga<br />
<strong>sa</strong> piraso <strong>sa</strong><br />
papel. Ilista <strong>an</strong>g kaalam<br />
<strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> wala<br />
nga bahin <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g kaalam<br />
<strong>sa</strong> Dios <strong>sa</strong> tuo nga<br />
bahin. Isulat <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
isyu nga nagkasumpaki<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g u<strong>sa</strong>.<br />
Enero 2013 27
Ang pagpahimulos <strong>sa</strong> <strong>ni</strong>ndot nga <strong>mga</strong><br />
higayon <strong>sa</strong> pagtudlo <strong>sa</strong> among walo ka<br />
<strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak nahimong mahagiton <strong>ug</strong> mag<strong>an</strong>tihon.<br />
Ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g pagka<strong>sa</strong>yud nga “<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>imalay<br />
mao <strong>an</strong>g una <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g labing epektibo<br />
nga dapit al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bata nga magkat-on <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> leksyon <strong>sa</strong> kinabuhi,” 1 <strong>an</strong>g akong a<strong>sa</strong>wa<br />
<strong>ug</strong> ako n<strong>an</strong>ingkamot pag-ayo <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak nga makakat-on <strong>ni</strong>adto nga <strong>mga</strong> leksyon.<br />
A<strong>ni</strong>a <strong>an</strong>g pipila ka <strong>mga</strong> bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> nga nakatab<strong>an</strong>g<br />
pag-ayo k<strong>an</strong>amo.<br />
Pagbuhat <strong>sa</strong> Pinakamaayo nga <strong>mga</strong> But<strong>an</strong>g<br />
Sa dih<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak mas naapil <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
kalihok<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g pagprayoridad nahimong mas gikinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>.<br />
Si Elder Dallin H. Oaks <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka<br />
<strong>mga</strong> Apostoles mipahinumdom k<strong>an</strong>ato nga “tungod lam<strong>an</strong>g<br />
kay <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka but<strong>an</strong>g maayo ki<strong>ni</strong> dili igo nga rason<br />
<strong>sa</strong> pagbuhat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. . . . Pipila <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g mas maayo<br />
kay <strong>sa</strong> maayo, og ki<strong>ni</strong> mao <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
nga un<strong>an</strong>g hatag<strong>an</strong> og pagtagad <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong><br />
kinabuhi.” Siya mid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pag-ingon: “Ang <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g molihok <strong>sa</strong> pagbilin og p<strong>an</strong>ahon al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> pag-ampo <strong>sa</strong> pamilya, pagtuon <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pamilya,<br />
family home eve<strong>ni</strong>ng, <strong>ug</strong> ub<strong>an</strong>g bililhon nga p<strong>an</strong>ag-ub<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> tinag<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g oras kada bata nga mob<strong>ug</strong>kos <strong>sa</strong> pamilya<br />
nga maghiu<strong>sa</strong> <strong>ug</strong> motab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> pagmahal <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga adunay mah<strong>an</strong>gturong bili. Ang <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g motudlo <strong>sa</strong> pag-una <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
pinaagi <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>y il<strong>an</strong>g gibuhat ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak.” 2<br />
Ki<strong>ni</strong> napamatud-<strong>an</strong> nga maayong tambag al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
among pamilya. Sa dih<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g akong a<strong>sa</strong>wa <strong>ug</strong> ako midesisyon<br />
nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kalihok<strong>an</strong> <strong>sa</strong> among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak diha<br />
<strong>sa</strong> gawas u<strong>sa</strong> ka but<strong>an</strong>g nga <strong>an</strong>gay<strong>an</strong>g pamal<strong>an</strong>dung<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
28 Liahona<br />
Makahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>on<br />
NGA PAGTUDLO SA PANIMALAY<br />
Upat ka <strong>mga</strong><br />
paagi un<strong>sa</strong>on<br />
nato pagtudlo<br />
<strong>an</strong>g atong<br />
<strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong><br />
import<strong>an</strong>ting<br />
<strong>mga</strong> leksyon <strong>sa</strong><br />
kinabuhi.<br />
Ni Darren E.<br />
Schmidt<br />
paga-ampo<strong>an</strong>, pipila <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga among<br />
gihunahuna nga import<strong>an</strong>te nahimong dili diay<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>on. Hilabih<strong>an</strong> kong natingala <strong>sa</strong><br />
dih<strong>an</strong>g gip<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nako <strong>an</strong>g among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak<br />
kon gusto ba <strong>ni</strong>la nga moapil <strong>sa</strong> basketball team<br />
nga ako <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g coach. Ang il<strong>an</strong>g tubag kay,<br />
“Dili tingali ko,” ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong>, “Pa, aduna kitay basketbol<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>sa</strong> atong balay, <strong>ug</strong> g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong><br />
ming modula ub<strong>an</strong> <strong>ni</strong>mo <strong>ug</strong> kita makigdula <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong><br />
siling<strong>an</strong>. Mas naa namo <strong>an</strong>g bola!”<br />
Pagtuon <strong>ug</strong> Pagsunod <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kasulat<strong>an</strong><br />
Adunay dakong kalain<strong>an</strong> tali <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagtuon <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Ang propeta <strong>sa</strong> kara<strong>an</strong> nga si<br />
Josue mitudlo nga <strong>an</strong>g kalampu<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> pagtuon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong><br />
mahitabo kon kita “magpal<strong>an</strong>dong <strong>ni</strong><strong>an</strong>a <strong>sa</strong> adlaw<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> gabii” <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> “pagbuhat sumala <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga gisulat<br />
dinha” ( Josue 1:8; emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g). Atol <strong>sa</strong> among<br />
pagtuon <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pamilya, kami nagmalampuson<br />
pag-ayo kon among gahin<strong>an</strong> og p<strong>an</strong>ahon <strong>an</strong>g among <strong>mga</strong><br />
<strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> pagpamal<strong>an</strong>dong og piho nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>ug</strong><br />
dayon <strong>sa</strong> pagdapit k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong> “pagbuhat sumala <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
nga gisulat.”<br />
U<strong>sa</strong> ka gabii kami n<strong>an</strong>gaon og lami<strong>an</strong>g pagkaon <strong>sa</strong><br />
gawas <strong>ug</strong> nagba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon kabahin <strong>sa</strong><br />
pagkalaglag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Nephite. Mibati ko <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
<strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak ng<strong>an</strong>o kaha <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> Nephite nahimong<br />
hilabih<strong>an</strong> kadaut<strong>an</strong>. Ang <strong>sa</strong>yis <strong>an</strong>yos nga si Celeste<br />
miingon nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> Nephite <strong>ug</strong> Lam<strong>an</strong>ite mihunong <strong>sa</strong><br />
il<strong>an</strong>g inadlaw nga <strong>mga</strong> pag-ampo. Kaming t<strong>an</strong><strong>an</strong> miuyon<br />
nga <strong>an</strong>g paglaglag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Nephite nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagkalimot<br />
<strong>sa</strong> pag-ampo <strong>ug</strong> ub<strong>an</strong> p<strong>an</strong>g su<strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g gagmay<br />
nga <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g. Ni<strong>an</strong><strong>an</strong>g higayona, nakahunahuna ko<br />
<strong>sa</strong> pagdapit <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> pag-ampo nga mas
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI CODY BELL © IRI<br />
mahunahunaon <strong>ug</strong> kinasingkasing.<br />
Pagkasunod adlaw n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a ko k<strong>an</strong>ila<br />
kon kumusta <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pag-ampo. Ki<strong>ni</strong><br />
nakahatag k<strong>an</strong>ila og oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong> pagpakigbahin<br />
<strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong> <strong>ug</strong> nakahatag<br />
k<strong>an</strong>ako og oportu<strong>ni</strong>dad nga padayon nakong<br />
ikapaambit <strong>an</strong>g pagpamatuod kabahin <strong>sa</strong> pagampo.<br />
Dili t<strong>an</strong><strong>an</strong>g kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagtuon <strong>sa</strong><br />
kasulat<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pamilya <strong>ni</strong>ndot <strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>, ap<strong>an</strong><br />
kon kami adunay <strong>mga</strong> diskusyon <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
pagdapit <strong>sa</strong> pagbuhat isip kabahin <strong>sa</strong> among<br />
pagtuon, <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> nahimong mas<br />
makahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>on.<br />
Pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Bata nga Mahimong<br />
Respon<strong>sa</strong>ble<br />
Kami nahimong mas epektibo <strong>sa</strong> paghatag<br />
og <strong>mga</strong> buluhaton <strong>sa</strong> among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
pagt<strong>ug</strong>ot k<strong>an</strong>ila nga ma<strong>sa</strong>yr<strong>an</strong> <strong>ni</strong>la <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
detalye nga sila-sila l<strong>an</strong>g. Kon atong t<strong>ug</strong>ut<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g atong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak nga moapil <strong>ug</strong> motab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> paghimo og <strong>mga</strong> desisyon <strong>sa</strong> pamilya, sila<br />
Atol <strong>sa</strong> among<br />
pagtuon <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> pamilya,<br />
kami nagmalampuson<br />
pag-ayo kon<br />
among gahin<strong>an</strong><br />
og p<strong>an</strong>ahon <strong>an</strong>g<br />
among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak<br />
<strong>sa</strong> pagpamal<strong>an</strong>dong<br />
og piho nga<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
<strong>ug</strong> dayon <strong>sa</strong> pagdapit<br />
k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong><br />
pagbuhat.<br />
mahimong mas aktibo nga <strong>mga</strong> partisip<strong>an</strong>te.<br />
Sila u<strong>sa</strong>b makapalambo og pagbati nga n<strong>an</strong>ag-<br />
iya <strong>ug</strong> pagkamay tulubagon <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> ingon<br />
nakakat-on <strong>sa</strong> “pagbuhat og dagh<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong><br />
but<strong>an</strong>g diha <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g ka<strong>ug</strong>alingon nga gawasnon<br />
nga kabubut-on, <strong>ug</strong> magpahinabo <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong><br />
nga pagkamatarung” (D&P 58:27). A<strong>ni</strong>a<br />
<strong>an</strong>g pipila ka <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga nakatab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak nga mahimong respon<strong>sa</strong>ble:<br />
• Pagtab<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>dam og leksyon,<br />
kasulat<strong>an</strong>, o talento nga il<strong>an</strong>g gusto<br />
para <strong>sa</strong> family home eve<strong>ni</strong>ng.<br />
• Pagt<strong>ug</strong>ot k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong> pagpili og himno aron<br />
k<strong>an</strong>tahon <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> atol <strong>sa</strong> pagtuon <strong>sa</strong><br />
kasulat<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pamilya <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagdapit <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka bata <strong>sa</strong> pag-ampo.<br />
• Pagt<strong>ug</strong>ot k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagpl<strong>an</strong>o<br />
<strong>ug</strong> mahimong respon<strong>sa</strong>ble <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka bahin <strong>sa</strong> pagbiyahe <strong>sa</strong> pamilya.<br />
• Pagpahigayon og family council nga may<br />
kalabut<strong>an</strong> <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>alapi <strong>ug</strong> patab<strong>an</strong>ga sila<br />
Enero 2013 29
<strong>sa</strong> paghimo og <strong>mga</strong> desisyon kabahin<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> palaliton.<br />
• Pagtudlo k<strong>an</strong>ila kon un<strong>sa</strong>on pagbuhat<br />
<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka piho nga trabaho <strong>ug</strong><br />
sila <strong>an</strong>g tigdumala <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g trabahoa<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka sem<strong>an</strong>a.<br />
• Paghimo og binul<strong>an</strong> nga proyekto<br />
<strong>sa</strong> pamilya <strong>sa</strong> pagserbisyo <strong>ug</strong> sila<br />
<strong>an</strong>g padesisyona kon kin<strong>sa</strong>ng pamilya<br />
<strong>an</strong>g tab<strong>an</strong>g<strong>an</strong>.<br />
• Papuli-puliha sila <strong>sa</strong> pagpili og u<strong>sa</strong><br />
ka tawo nga bisitahon <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka<br />
Dominggo.<br />
• Papilia sila og u<strong>sa</strong> ka kalihok<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pamilya <strong>sa</strong> piho<br />
nga gabii atol <strong>sa</strong> bul<strong>an</strong>.<br />
Paggiya K<strong>an</strong>ila<br />
May <strong>mga</strong> higayon nga <strong>an</strong>g akong a<strong>sa</strong>wa <strong>ug</strong> ako mibati<br />
nga <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tigb<strong>an</strong>tay og karnero nga nagtapok<br />
<strong>sa</strong> among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak para <strong>sa</strong> pag-ampo o <strong>sa</strong> pagtuon <strong>sa</strong><br />
kasulat<strong>an</strong>. May <strong>mga</strong> higayon u<strong>sa</strong>b nga gibati namo <strong>an</strong>g<br />
maayong pagbati <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g kami matinud-<strong>an</strong>ong naggiya<br />
<strong>ug</strong> nag-amuma <strong>sa</strong> among gamay nga pundok. Kon kami<br />
dili magmabin<strong>an</strong>tayon, dili namo mab<strong>an</strong>tay<strong>an</strong> ki<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong><br />
higayon <strong>sa</strong> paggiya.<br />
U<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng higayon nahitabo <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g nagpakatulog<br />
ko <strong>sa</strong> among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g higda<strong>an</strong><strong>an</strong>. U<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
akong <strong>an</strong>ak nga lalaki n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a, “Pa, un<strong>sa</strong>y makatintal<br />
<strong>ni</strong>mo?”<br />
Nakurat ko <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a.<br />
Dayon siya miingon, “Naghisgot kami kon un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
makatintal nato, <strong>ug</strong> naghunahuna kami kon un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
makatintal <strong>ni</strong>mo.”<br />
Na<strong>sa</strong>yud ko nga ki<strong>ni</strong> mao <strong>an</strong>g labing maayo nga<br />
higayon <strong>sa</strong> pagtudlo k<strong>an</strong>ila, ap<strong>an</strong> gikapoy ko <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong><br />
kaayong gitrabaho. Wala kaayo ko mag<strong>an</strong>ahi nga makig-<br />
istorya og seryoso ngadto <strong>sa</strong> duha nako ka <strong>an</strong>ak nga<br />
lalaki kay gabii na kaayo, ilabi na kay ting-eskwela.<br />
Ap<strong>an</strong> nahinumdumam nako <strong>an</strong>g istorya <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas<br />
diha <strong>sa</strong> atabay. G<strong>an</strong>i hum<strong>an</strong> og lakaw og 30 ka milya<br />
(48 km) o sobra pa, Siya migahin og p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> pagtudlo<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka babaye nga taga-Samaria (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Ju<strong>an</strong> 4).<br />
Mihukom ko nga tingali mao ki<strong>ni</strong> <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>adtong <strong>mga</strong><br />
higayon diha <strong>sa</strong> “atabay”, bu<strong>sa</strong> milingkod ko <strong>ug</strong> n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
k<strong>an</strong>ila kon sila ba naghunahuna nga <strong>sa</strong>la kon tintalon.<br />
Adunay taas nga kahilum, <strong>ug</strong> dayon nags<strong>ug</strong>od mi <strong>sa</strong> pagistoryah<strong>an</strong>ay<br />
<strong>ug</strong> pagpaminaw <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g u<strong>sa</strong>. Gitudlo<strong>an</strong> nako<br />
sila kabahin <strong>sa</strong> pagtintal <strong>ni</strong> Sat<strong>an</strong>as <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas (t<strong>an</strong>awa<br />
<strong>sa</strong> Mateo 4) <strong>ug</strong> mipamatuod k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>sa</strong> pagbuntog <strong>sa</strong> tintasyon.<br />
30 Liahona<br />
U<strong>sa</strong> kadto <strong>sa</strong> espesyal nga higayon<br />
isip u<strong>sa</strong> ka gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>. Nakatulog mi nga<br />
ulahi na kay <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>gad, ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g hingpit<br />
nga kalipay nga akong nabati <strong>an</strong>gay ra<br />
<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>kripisyo nga kul<strong>an</strong>g og katulog.<br />
“U<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> dinali<strong>an</strong> nga oportu<strong>ni</strong>dad<br />
mao <strong>an</strong>g pagtubag <strong>sa</strong> bata kon<br />
siya matinguhaong n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a, hinumdumi<br />
nga dili sila k<strong>an</strong>unay m<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a,<br />
nga dili sila k<strong>an</strong>unay matudlo<strong>an</strong>, nga<br />
dili sila k<strong>an</strong>unay maminaw,” mitudlo<br />
si Elder Richard L. Ev<strong>an</strong>s (1906–71) <strong>sa</strong><br />
Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles. “Ug <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>gar<strong>an</strong><br />
mag-agad kita <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kahimt<strong>an</strong>g, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
p<strong>an</strong>ahon, <strong>ug</strong> dili k<strong>an</strong>unay <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> kahimt<strong>an</strong>g, <strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> atong p<strong>an</strong>ahon. . . . Kon il<strong>an</strong>g makita nga sila maka<strong>sa</strong>lig<br />
k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g ginagmay nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a, <strong>sa</strong> dili<br />
mad<strong>ug</strong>ay sila mo<strong>sa</strong>lig k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g mas lawom nga <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a.” 3<br />
Pi<strong>ni</strong>li <strong>ug</strong> Gitab<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Ginoo<br />
Ang responsibilidad <strong>sa</strong> pag-amuma <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong><br />
Dios b<strong>ug</strong>-at kaayo. Kon mobati ko nga dili takus isip u<strong>sa</strong><br />
ka gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>, pahinumdum<strong>an</strong> nako <strong>an</strong>g akong ka<strong>ug</strong>alingon<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka but<strong>an</strong>g nga gisulti <strong>ni</strong> Elder Neal A. Maxwell<br />
(1926–2004) <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles:<br />
“Ang <strong>sa</strong>ma nga Dios nga mipahimut<strong>an</strong>g <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g bitoon<br />
<strong>sa</strong> tukma nga kahimt<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> libo<strong>an</strong>g katuig<strong>an</strong> <strong>sa</strong> wala<br />
pa ki<strong>ni</strong> makita <strong>sa</strong> Bethlehem <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>ulog <strong>sa</strong> pagkatawo<br />
<strong>sa</strong> Bata <strong>an</strong>g naghatag og <strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g atensyon <strong>sa</strong> pagh<strong>an</strong>-ay<br />
k<strong>an</strong>atong t<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> tukma nga tawh<strong>an</strong>ong kahimt<strong>an</strong>g aron<br />
kita, kon atong it<strong>ug</strong>ot, mopahayag <strong>sa</strong> atong tag<strong>sa</strong>-tag<strong>sa</strong><br />
nga kinabuhi, aron <strong>an</strong>g atong kahayag dili l<strong>an</strong>g mogiya <strong>sa</strong><br />
ub<strong>an</strong> ap<strong>an</strong> mopai<strong>ni</strong>t u<strong>sa</strong>b k<strong>an</strong>ila.” 4<br />
Ki<strong>ni</strong> nga pahayag makapadasig k<strong>an</strong>ako kon mawad-<strong>an</strong><br />
ko og kadasig. Ki<strong>ni</strong> nakahatag <strong>sa</strong> akong a<strong>sa</strong>wa <strong>ug</strong> k<strong>an</strong>ako<br />
og kais<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> among <strong>mga</strong> abilidad isip <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>, na<strong>sa</strong>yud<br />
nga <strong>an</strong>g among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak gipahimut<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> among<br />
“orbit” al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka katuyo<strong>an</strong> <strong>ug</strong> nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> mi<strong>sa</strong>lig k<strong>an</strong>amo.<br />
Unta Iy<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<strong>an</strong> <strong>an</strong>g inyong pamilya <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
kamo dung<strong>an</strong> nga magkat-on <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, magtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
inyong <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak nga mahimong responsible, <strong>ug</strong> mopahimulos<br />
<strong>ni</strong>adtong <strong>ni</strong>ndot nga <strong>mga</strong> higayon <strong>sa</strong> pagtudlo. ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. David O. McKay, <strong>sa</strong> Family Home Eve<strong>ni</strong>ng M<strong>an</strong>ual (1968), iii.<br />
2. Dallin H. Oaks, “Maayo, Mas Maayo, Labing Maayo,” Liahona,<br />
Nob. 2007, 104, 105.<br />
3. Richard L. Ev<strong>an</strong>s, “The Spoken Word,” Ensign, Mayo 1971, 12.<br />
4. Neal A. Maxwell, That My Family Should Partake (1974), 86. ANG NAWALA NGA KARNERO, NI DEL PARSON
PAGHULAGWAY PINAAGI NI TAIA MORLEY<br />
PAGTUDLO SA ALANG SA KALIG-ON SA MGA KABATAN-ONAN<br />
ANG BILI SA EDUKASYON<br />
Ang edukasyon u<strong>sa</strong> ka mahinungd<strong>an</strong>on<br />
nga bahin <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam aron maapil <strong>sa</strong><br />
katilingb<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>ngkap <strong>sa</strong> indibidwal<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pamilya. 1 Si Elder<br />
Craig A. Cardon <strong>sa</strong> Seventy naghisgut<br />
<strong>sa</strong> kaimport<strong>an</strong>te <strong>sa</strong> edukasyon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
pahina 54–55 <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga isyu.<br />
“Nii<strong>ni</strong>ng nagkalisud nga kalibut<strong>an</strong>,<br />
<strong>an</strong>g edukasyon mao <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
labing import<strong>an</strong>te nga ma<strong>an</strong>gkon <strong>sa</strong><br />
kinabuhi,” siya nagsulat. “Ug <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
tinuod nga <strong>an</strong>g d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g edukasyon <strong>sa</strong><br />
kinatibuk-<strong>an</strong> mo<strong>sa</strong>ngpot <strong>sa</strong> oportu<strong>ni</strong>dad<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga temporal<br />
nga <strong>mga</strong> g<strong>an</strong>ti, <strong>an</strong>g mas dakong bili<br />
<strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g kahibalo mao <strong>an</strong>g oportu<strong>ni</strong>dad<br />
nga ikahatag <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nato nga<br />
mahimong dakong impluwensya<br />
<strong>sa</strong> pagtum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> katuyo<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Ginoo.”<br />
Nasulat <strong>sa</strong> Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>: “Ang inyong<br />
edukasyon kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g maglakip <strong>sa</strong><br />
espirituh<strong>an</strong>ong pagkat-on. Pagtuon <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> propeta <strong>sa</strong> ulahing <strong>mga</strong> adlaw.<br />
Apil <strong>sa</strong> seminary <strong>ug</strong> institute. Padayon<br />
<strong>sa</strong> tibuok <strong>ni</strong>nyong kinabuhi <strong>sa</strong><br />
pagkat-on kabahin <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong>. Ki<strong>ni</strong>ng espirituh<strong>an</strong>on<br />
nga pagkat-on motab<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo<br />
nga makit-<strong>an</strong> <strong>an</strong>g tubag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hagit<br />
<strong>sa</strong> kinabuhi <strong>ug</strong> modapit <strong>sa</strong> pagpakigub<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Espiritu S<strong>an</strong>to.” 2<br />
Mga S<strong>ug</strong>yot <strong>sa</strong> Pagtudlo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Bat<strong>an</strong>-on<br />
• Pagba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> seksyon <strong>sa</strong> edukasyon<br />
<strong>sa</strong> Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>. Pagpakigbahin<br />
<strong>sa</strong> inyong positibong <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> diha <strong>sa</strong> eskwelah<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagtuon <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
Ki<strong>ni</strong> makapahimo k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong><br />
paghisgut <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng sumb<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> inyong tin-edyer <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
pagtubag <strong>sa</strong> bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>ya nga<br />
p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a.<br />
• Pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> inyong tin-edyer<br />
<strong>sa</strong> pagh<strong>an</strong>-ay og <strong>mga</strong> tumong <strong>sa</strong><br />
p<strong>an</strong>arbaho <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pag-eskwela<br />
nga nakabase <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> talento<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> interes. Pagtab<strong>an</strong>g<br />
k<strong>an</strong>ila <strong>sa</strong> pag-ila og pipila ka<br />
<strong>mga</strong> lak<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagtrabaho<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> tumong.<br />
• Pagkonsiderar <strong>sa</strong> pagbuhat og<br />
family home eve<strong>ni</strong>ng <strong>sa</strong> kaimport<strong>an</strong>te<br />
<strong>sa</strong> edukasyon (u<strong>sa</strong> ka<br />
maayong kap<strong>an</strong>guha<strong>an</strong> mao <strong>an</strong>g<br />
artikulo <strong>ni</strong> Elder Dallin H. Oaks<br />
<strong>ug</strong> Kristen M. Oaks, “Pagtuon<br />
<strong>ug</strong> Mga S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong><br />
Adlaw,” Liahona, Abr. 2009,<br />
26–31).<br />
• Pagbisita <strong>sa</strong> youth.lds.org <strong>ug</strong><br />
iklik <strong>an</strong>g “For the Strength of<br />
Youth” ubos <strong>sa</strong> Youth Menu.<br />
Ubos <strong>sa</strong> “Education,” kamo<br />
makakita og <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong><br />
kabahin <strong>sa</strong> edukasyon, <strong>mga</strong><br />
video (t<strong>an</strong>-awa, <strong>sa</strong>ma p<strong>an</strong><strong>an</strong>glit,<br />
“Surfing or Seminary?”), <strong>mga</strong><br />
programa <strong>sa</strong> radyo <strong>sa</strong> Mormon<br />
Ch<strong>an</strong>nel, <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> tubag, <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> artikulo, lakip<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pakigpulong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
General Authority.<br />
Mga S<strong>ug</strong>yot <strong>sa</strong> Pagtudlo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Bata<br />
Makalingaw nga makakat-on<br />
og bag-ong <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g, ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
pagkat-on mahimong lisud u<strong>sa</strong>b.<br />
Ang isyu karong bul<strong>an</strong>a naglakip <strong>sa</strong><br />
istorya nga giuloh<strong>an</strong> og “Andam <strong>sa</strong><br />
Pagba<strong>sa</strong>” (pahina 66). Ang istorya<br />
naghulagway <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka babaye nga<br />
may dyslexia kin<strong>sa</strong> n<strong>an</strong>limbas<strong>ug</strong><br />
MGA KASULATAN<br />
KABAHIN SA<br />
PAGKAT-ON<br />
Mga Proverbio 4:7<br />
2 Nephi 9:29<br />
Alma 37:35<br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
Pakig<strong>sa</strong>ad 88:77–80<br />
<strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> og kusog <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng<br />
paagi <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> bata <strong>sa</strong> Primary nagawhag<br />
k<strong>an</strong>iya <strong>sa</strong> pagbuhat <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
pinakamaayo. Ikonsiderar <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong><br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng istorya ngadto <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong><br />
<strong>an</strong>ak <strong>ug</strong> magdung<strong>an</strong> <strong>sa</strong> paghisgut <strong>sa</strong><br />
mosunod nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a:<br />
• Un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g gibati <strong>ni</strong> Mary <strong>sa</strong><br />
dih<strong>an</strong>g siya n<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong><br />
pagbuhat og u<strong>sa</strong> ka lisud nga<br />
but<strong>an</strong>g? Ng<strong>an</strong>ong import<strong>an</strong>te<br />
nga padayong makat-on bi<strong>sa</strong>n<br />
kon lisud?<br />
• Un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g gibuhat <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
bata aron matab<strong>an</strong>g<strong>an</strong> si Mary?<br />
Un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g inyong mahimo aron<br />
matab<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>an</strong>g ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagkat-on<br />
diha <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>imalay, <strong>sa</strong><br />
simbah<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> eskwelah<strong>an</strong>? ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> (booklet, 2001), 9.<br />
2. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>, 10.<br />
Enero 2013 31
32 Liahona
SA WALA: PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI ROBERT CASEY; SA TUO: LITRATO SA NAMETAG NI EMILY LEISHMAN BEUS © IRI<br />
Bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> Babaye<br />
<strong>ug</strong> <strong>an</strong>g<br />
Desisyon <strong>sa</strong> Pagmisyon<br />
Niadtong Oktubre 2012 nga kinatibuk<strong>an</strong>g<br />
komperensya, si <strong>Presidente</strong><br />
Thomas S. Monson mipahibalo nga<br />
“<strong>an</strong>g makahimo, takus nga bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong><br />
babaye nga may tinguha <strong>sa</strong> pagserbisyo mahimong<br />
marekomendar <strong>sa</strong> misyonaryo nga<br />
pagserbisyo s<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> edad nga 19 <strong>an</strong>yos,<br />
imbis nga 21 <strong>an</strong>yos.” Miingon siya nga <strong>an</strong>g<br />
bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> babaye “dili sila ubos <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g<br />
s<strong>ug</strong>o <strong>sa</strong> pagserbisyo <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> bat<strong>an</strong>-ong<br />
<strong>mga</strong> lalaki,” sila “nakahatag <strong>ug</strong> bililhon nga<br />
kontribusyon isip <strong>mga</strong> misyonaryo, <strong>ug</strong> among<br />
dawaton <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g serbisyo.” 1<br />
Un<strong>sa</strong>on <strong>sa</strong> paghukom <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka sister kon<br />
moserbisyo ba? Ang mosunod nga <strong>mga</strong> asoy<br />
nakigbahin kon giun<strong>sa</strong> paggiya <strong>sa</strong> Espiritu <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> sister <strong>sa</strong> paghukom un<strong>sa</strong> nga dal<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
ek<strong>sa</strong>kto al<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>la.<br />
Ang Nawala nga Sumpay<br />
Kon duna pay n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nako <strong>sa</strong> gamay pa ko kon<br />
magmisyon ba ko, moingon unta ko og dili. Mihumok <strong>an</strong>g<br />
akong kasingkasing <strong>sa</strong> maong ideya <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g nagkadako<br />
ko, tingali tungod kay akong nakita <strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong> magul<strong>an</strong>g<br />
nga nagserbisyo. Ap<strong>an</strong> wala gyud ko maghunahuna<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga maoy akong buhaton.<br />
Sa dih<strong>an</strong>g nag-21 na <strong>an</strong>yos na ko, naghunahuna ko<br />
kon magmisyon ba ko, ap<strong>an</strong> wala gyud mag-ampo nga<br />
seryoso bahin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Sa paglabay <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ahon, nags<strong>ug</strong>od<br />
ko <strong>sa</strong> pagbati nga morag dunay nawala. Akong gisultih<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g akong mama un<strong>sa</strong>y akong gibati <strong>ug</strong> mis<strong>ug</strong>yot siya<br />
nga i-konsiderar <strong>an</strong>g magmisyon. Miingon siya nga <strong>sa</strong><br />
dih<strong>an</strong>g nag-edad siya <strong>sa</strong>ma nako, iy<strong>an</strong>g gibati <strong>an</strong>g <strong>sa</strong>ma<br />
Un<strong>sa</strong>on <strong>sa</strong><br />
young adult<br />
nga <strong>mga</strong> babaye<br />
pag-aplay<br />
<strong>an</strong>g map<strong>an</strong>agnaon<br />
nga tambag<br />
kabahin <strong>sa</strong><br />
full-time nga<br />
misyonaryo nga<br />
pagserbisyo.<br />
nga emosyon nga akong nasinati. Ang pagserbisyo<br />
og misyon mao <strong>an</strong>g tubag al<strong>an</strong>g<br />
<strong>ni</strong>ya, tingali mao u<strong>sa</strong>b <strong>an</strong>g tubag k<strong>an</strong>ako.<br />
Nahadlok akong mag-ampo mahitungod <strong>sa</strong><br />
misyon. U<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> rason nga wala nako hunahunaa<br />
<strong>an</strong>g misyon k<strong>an</strong>iadto mao nga ako wala<br />
magtuo nga makahimo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> nakong<br />
biya<strong>an</strong> <strong>an</strong>g pagkakomportable <strong>ug</strong> tingali<br />
magkat-on og bag-ong pinulong<strong>an</strong>. D<strong>ug</strong><strong>an</strong>g<br />
pa, wala kaayo koy kahibalo <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
nga motudlo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong pag-ampo<br />
ub<strong>an</strong> <strong>an</strong>g katuyo<strong>an</strong>, akong gibati <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
kahadlok nga nawala. Ang tubag nga akong<br />
nadawat hilabih<strong>an</strong> kaayo: nahig<strong>ug</strong>ma <strong>an</strong>g<br />
Ginoo nako, <strong>ug</strong> Siya gusto nga moserbisyo<br />
ko og misyon.<br />
Natingala ko <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>lig nga akong gibati<br />
hum<strong>an</strong> ko makadawat og tubag. Wala<br />
na nako batia <strong>an</strong>g kabalaka o dili kwalipikado. Hinoon<br />
g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> ko nga mopakigbahin <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, <strong>ug</strong> nags<strong>ug</strong>od<br />
<strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> papeles <strong>sa</strong> misyon. Sa<br />
wala mad<strong>ug</strong>ay ako gitawag ngadto <strong>sa</strong> Utah Salt Lake City<br />
Temple Square Mission.<br />
Rebecca Keller Monson<br />
<strong>Kinabuhi</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka Misyonaryo<br />
Sa nag-edad na ko og 17, nags<strong>ug</strong>od <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo <strong>sa</strong><br />
pagp<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nako kon magmisyon ba ko. Wala pa ko<br />
makahukom, mao nga mobalibad ko <strong>ni</strong>la k<strong>an</strong>unay.<br />
Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g hapit na <strong>an</strong>g akong ika-21 nga adlawng<br />
natawh<strong>an</strong>, nags<strong>ug</strong>od na ko <strong>sa</strong> paghunahuna <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Akong<br />
giba<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g akong patriyarkal nga p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin, nakigsulti <strong>sa</strong><br />
akong <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>, <strong>ug</strong> nag-ampo.<br />
Enero 2013 33
ANG ESPIRITU SA<br />
PAGPADAYAG<br />
“Kon <strong>an</strong>g pagpili<br />
makahimo og tinuod<br />
nga kalain<strong>an</strong> <strong>sa</strong> atong<br />
<strong>mga</strong> kinabuhi . . .<br />
<strong>ug</strong> kon kita nagpuyo<br />
subay <strong>sa</strong> Espiritu<br />
<strong>ug</strong> n<strong>an</strong>gita <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
giya, makasiguro kita<br />
nga kita makadawat<br />
<strong>sa</strong> giya nga atong<br />
gikinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> aron<br />
makab-ot <strong>an</strong>g atong<br />
tumong. Ang Ginoo<br />
dili mobiya nato nga<br />
walay tab<strong>an</strong>g.”<br />
Elder Dallin H. Elder Dallin H.<br />
Oaks <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog<br />
Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles,<br />
“Revelation,” <strong>sa</strong> Brigham<br />
Young U<strong>ni</strong>versity 1981–82<br />
Fireside <strong>an</strong>d Devotional<br />
Speeches (1982), 26.<br />
34 Liahona<br />
Ang tinguha wala gyud moabut, wala gyud<br />
nako batia <strong>an</strong>g p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> nga moserbisyo.<br />
Naghunahuna ko <strong>sa</strong> tambag <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong><br />
Gordon B. Hinckley (1910–2008), kin<strong>sa</strong><br />
miingon nga welcome <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> sister nga<br />
magmisyon, sila “dili ubos <strong>sa</strong> obligasyon nga<br />
magmisyon.” 2 Napahinumdum<strong>an</strong> u<strong>sa</strong>b ako <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> pulong <strong>sa</strong> Ginoo nga <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> Doktrina<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad: “Kon kamo adunay tinguha<br />
<strong>sa</strong> pag-alagad <strong>sa</strong> Ginoo kamo gitawag<br />
ngadto <strong>sa</strong> buhat” (4:3).<br />
Ang kasulat<strong>an</strong> mitab<strong>an</strong>g nako <strong>sa</strong> paghukom<br />
nga dili moserbisyo. Sa dih<strong>an</strong>g akong<br />
gisultih<strong>an</strong> <strong>an</strong>g Ginoo pinaagi <strong>sa</strong> pag-ampo <strong>sa</strong><br />
akong desisyon, akong gibati <strong>an</strong>g kalinaw <strong>ug</strong><br />
kumpirmasyon nga adunay <strong>mga</strong> paagi nga<br />
ako mahimong misyonaryo nga dili mag-alagad<br />
og full-time. Akong nakaplag<strong>an</strong> nga ako<br />
mahimong makigbahin <strong>sa</strong> akong pagpamatuod<br />
<strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> paagi—pinaagi <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ag-istoryah<strong>an</strong>ay<br />
bahin <strong>sa</strong> malumong kalooy<br />
<strong>sa</strong> Ginoo, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g nag-visiting teaching, o<br />
naghimo og family history <strong>ug</strong> buhat <strong>sa</strong> templo.<br />
Akong ipahinungod <strong>an</strong>g akong ka<strong>ug</strong>alingon<br />
<strong>sa</strong> misyonaryo nga buhat pinaagi <strong>sa</strong><br />
pagp<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong> pagsunod <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ug</strong> pagsunod <strong>sa</strong> inspirasyon <strong>sa</strong> Espiritu.<br />
Amy Simon<br />
Maayo nga Kais<strong>ug</strong><br />
Sa pags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> tuig 2010, nag-<strong>an</strong>tus<br />
ko og <strong>mga</strong> pagsulay <strong>ug</strong> naglakaw-lakaw<br />
aron <strong>sa</strong> pagpaga<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong hunahuna.<br />
Samt<strong>an</strong>g naglakaw-lakaw, akong gibati <strong>an</strong>g<br />
Espiritu nga naghung-hong nga dili ko mabalaka<br />
<strong>sa</strong> n<strong>an</strong>glabay; hinoon, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
hunahunaon nako <strong>an</strong>g akong umaabut. Sa<br />
dih<strong>an</strong>g akong giribyu <strong>an</strong>g akong tumong<br />
nga makahum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pag-eskwela, naaghat<br />
ko <strong>sa</strong> paghunahuna og pagserbisyo og<br />
misyon. Wala gyud ko maghunahuna og<br />
misyon k<strong>an</strong>iadto, ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g miabut<br />
<strong>an</strong>g ideya, mao u<strong>sa</strong>b <strong>an</strong>g kadasig <strong>ug</strong> tinguha<br />
<strong>sa</strong> pagserbisyo. Hinoon, nakahukom<br />
ko nga hunahunaon pa nako <strong>an</strong>g maong<br />
dako nga desisyon.<br />
Ang misunod nga <strong>mga</strong> bul<strong>an</strong> napuno <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> aghat <strong>sa</strong> pagmisyon. Samt<strong>an</strong>g akong<br />
gibati k<strong>an</strong>a nga <strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g tinguha <strong>ug</strong> kadasig<br />
kon moabut <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> aghat, <strong>mga</strong> pagduha-duha<br />
<strong>ug</strong> kahadlok miabut u<strong>sa</strong>b. Na<strong>sa</strong>yud<br />
ko nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> babaye giawhag <strong>sa</strong><br />
pagserbisyo kon sila adunay tinguha pero<br />
dili obligado. Nii<strong>ni</strong>ng higayona, nakadawat<br />
ko og p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong> priesthood nagsulti<br />
nako nga <strong>an</strong>g Ginoo mahimuot bi<strong>sa</strong>n<br />
un<strong>sa</strong> pay akong pilion.<br />
Sa misunod nga summer aduna koy kaub<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kwarto nga nagmisyon. Miingon<br />
siya nga siya u<strong>sa</strong>b mibati og kahadlok k<strong>an</strong>iadto<br />
<strong>ug</strong> bi<strong>sa</strong>n hum<strong>an</strong> siya makahukom nga<br />
moserbisyo. Mipa<strong>sa</strong>but siya nako nga <strong>an</strong>g<br />
Espiritu dili mamulong pinaagi <strong>sa</strong> pagduhaduha<br />
<strong>ug</strong> kahadlok (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> 2 Timoteo<br />
1:7). Samt<strong>an</strong>g kami nag-istorya, git<strong>an</strong>dog<br />
ako <strong>sa</strong> Espiritu. Mibalik ko <strong>sa</strong> akong kwarto<br />
<strong>ug</strong> miba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> sulat <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka amiga<br />
nga nagmisyon. Ang sulat nag-awhag<br />
nako <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Josue 1:9, <strong>ug</strong> akong<br />
gibati nga <strong>an</strong>g Espiritu midasig nako <strong>sa</strong><br />
pagt<strong>an</strong>-aw <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Ang <strong>mga</strong> pulong midulot <strong>sa</strong> akong kalag.<br />
“Magmakusg<strong>an</strong>on ka <strong>ug</strong> magmais<strong>ug</strong>;<br />
ayaw kahadlok <strong>ug</strong> dili ka maluya: kay si<br />
Jehova nga imong Dios, magaub<strong>an</strong> k<strong>an</strong>imo<br />
bi<strong>sa</strong>n a<strong>sa</strong> ikaw paingon.” Akong gibati nga<br />
ingon og <strong>an</strong>g Ginoo direkt<strong>an</strong>g nakigsulti<br />
nako. Na<strong>sa</strong>yud ko nga magmisyon ko. Dili<br />
ko kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g mahadlok—dili ra ako<br />
<strong>an</strong>g magbuhat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>; <strong>an</strong>g Ginoo magaub<strong>an</strong><br />
k<strong>an</strong>ako.<br />
Paglabay <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka bul<strong>an</strong> akong nadawat<br />
<strong>an</strong>g akong tawag ngadto <strong>sa</strong> Philippines Iloilo<br />
Mission, diin <strong>an</strong>g Josue 1:9 mao <strong>an</strong>g tema <strong>sa</strong><br />
misyon.<br />
Kristen Nicole D<strong>an</strong>ner<br />
U<strong>sa</strong> ka Lahi nga Misyon<br />
Nagpl<strong>an</strong>o ko <strong>sa</strong> akong tibuok kinabuhi<br />
nga magmisyon. Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g mieskwela<br />
ko <strong>sa</strong> Brigham Young U<strong>ni</strong>versity (Utah,<br />
USA), nags<strong>ug</strong>od ko <strong>sa</strong> pagkabalaka. Un<strong>sa</strong>on<br />
nako <strong>sa</strong> pagkahibalo kon kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> ba<br />
gayud kong magmisyon? Akong gigahin <strong>an</strong>g<br />
tuig <strong>sa</strong> wala <strong>an</strong>g akong ika-21 nga adlawng<br />
SA IBABAW: PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI DEREK ISRAELSEN; SA TUO: PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI JERRY L. GARNS
natawh<strong>an</strong> n<strong>an</strong>gh<strong>an</strong>gyo <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagsulti<br />
nako kon ako magmisyon ba. Dayon <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
propesor <strong>sa</strong> relihiyon misulti nga nakapau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> akong<br />
kinabuhi: “Ang Ginoo dili makadrayb <strong>sa</strong> giparking nga<br />
<strong>sa</strong>ky<strong>an</strong><strong>an</strong>.” Nakahukom kong molihok.<br />
Akong gisumiter <strong>an</strong>g akong papeles, nakadawat og tawag,<br />
namalit og si<strong>ni</strong>na, <strong>ug</strong> mipauli <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Utah ngadto <strong>sa</strong><br />
North Carolina—ki<strong>ni</strong>ng t<strong>an</strong><strong>an</strong> nahimo <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g nag-<strong>an</strong>dam<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> akong misyon ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> mai<strong>ni</strong>ton nga pag-ampo,<br />
pagtuon, <strong>ug</strong> pagpua<strong>sa</strong>.<br />
Hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong pagpauli <strong>sa</strong> North Carolina, u<strong>sa</strong><br />
ka bat<strong>an</strong>-ong lalaki nga akong gikaila <strong>sa</strong> eskwelah<strong>an</strong><br />
mibisita nako, <strong>ug</strong> seryoso kaming naghisgot <strong>sa</strong> among<br />
relasyon.<br />
N<strong>an</strong>gamuyo ko pag-u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> akong pag-ampo, ap<strong>an</strong><br />
nagpadayon kong mibati nga <strong>an</strong>g Ginoo mi<strong>sa</strong>lig nako <strong>sa</strong><br />
paghimo <strong>sa</strong> akong ka<strong>ug</strong>alingong desisyon. Akong gibati<br />
<strong>an</strong>g kab<strong>ug</strong>-at <strong>sa</strong> responsibilidad ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g matam-is nga<br />
kasiguro<strong>an</strong> nga kon mopili ginamit <strong>an</strong>g h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo,<br />
<strong>an</strong>g Ginoo mosuporta <strong>sa</strong> akong desisyon.<br />
Napulo ka adlaw <strong>sa</strong> wala pa ako mobiya, <strong>an</strong>g akong<br />
amigo mihalad og kaminyoon. Akong gil<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong<br />
misyon aron paghatag <strong>sa</strong> akong ka<strong>ug</strong>alingon <strong>sa</strong> paghunahuna.<br />
Sa dih<strong>an</strong>g nakahukom ko nga magminyo, <strong>an</strong>g<br />
Espiritu mikumpirmar <strong>sa</strong> akong pam<strong>an</strong>hunon <strong>ug</strong> nako<br />
nga ki<strong>ni</strong> ek<strong>sa</strong>kto.<br />
Bi<strong>sa</strong>n og wala ko makaserbisyo og full-time nga misyon,<br />
<strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam nakapau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> akong kinabuhi.<br />
Ang pagpaduol ngadto <strong>sa</strong> Ginoo nakatab<strong>an</strong>g nako nga<br />
mahimong tawo nga gusto Niya nako al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> akong<br />
misyon isip a<strong>sa</strong>wa <strong>ug</strong> inah<strong>an</strong>.<br />
Cassie R<strong>an</strong>dall<br />
Mga Kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Tibuok <strong>Kinabuhi</strong><br />
Nap<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<strong>an</strong> ko og lig-on nga pagpamatuod <strong>ug</strong><br />
g<strong>ug</strong>ma al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>sa</strong> bat<strong>an</strong>-on pa, ap<strong>an</strong> wala ko<br />
kahinumdom og higayon <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g nakahibalo ko nga<br />
<strong>an</strong>g pagserbisyo og misyon ek<strong>sa</strong>kto. Nakahibalo gyud ko<br />
nga magmisyon ko. Naghimo ko og tumong <strong>sa</strong> pagpuyo<br />
<strong>sa</strong> paagi nga mokwalipay nako <strong>sa</strong> pagmisyon.<br />
Sa dih<strong>an</strong>g nags<strong>ug</strong>od ko <strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> akong misyon,<br />
nagpua<strong>sa</strong>, nag-ampo, <strong>ug</strong> mitambong ko <strong>sa</strong> templo. Samt<strong>an</strong>g<br />
nakigtambayayong ko <strong>sa</strong> akong bishop, nagpadayon<br />
ko <strong>sa</strong> pagbati og kalinaw nga akong gibati <strong>sa</strong> akong tibuok<br />
kinabuhi bahin <strong>sa</strong> pagmisyon.<br />
Ang proseso u<strong>sa</strong>hay malisud: <strong>sa</strong> kalit mimahal <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> galastuh<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g eskwelah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> trabaho nagkalisud.<br />
Nag-eskwela ko layo <strong>sa</strong> akong pamilya, <strong>ug</strong> ingon<br />
og <strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong> higala n<strong>an</strong>agminyo. Morag makahadlok<br />
nga paminawon nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo nga atong<br />
gimahal nagpadayon <strong>sa</strong> pagkau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g ako tua<br />
<strong>sa</strong> misyon.<br />
Tungod kay wala koy bi<strong>sa</strong>g u<strong>sa</strong> ka espirituh<strong>an</strong>ong<br />
kasinati<strong>an</strong> nga mokumpirma <strong>sa</strong> akong desisyon <strong>sa</strong> pagserbisyo,<br />
<strong>sa</strong>yon kaayo nga magduha-duha kon magkalisud<br />
na. Ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g Ginoo mip<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin nako hum<strong>an</strong> nako<br />
madawat <strong>an</strong>g akong tawag ngadto <strong>sa</strong> Chile S<strong>an</strong>tiago East<br />
Mission <strong>sa</strong> paghig<strong>ug</strong>ma <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo <strong>sa</strong> akong misyon,<br />
bi<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> wala pa ko moadto. Karon ako aduna nay <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kinabuhi nga nakapamatuod nga <strong>an</strong>g misyon<br />
u<strong>sa</strong> ka maayong pagpili al<strong>an</strong>g nako. ◼<br />
Madeleine Bailey<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. Thomas S. Monson, “Welcome <strong>sa</strong> Komperensya,” Liahona,<br />
Nob. 2012, 4–5.<br />
2. Gordon B. Gordon B. Hinckley, “Ngado <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Bishop <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>,”<br />
Tibuok Kalibut<strong>an</strong> nga Miting <strong>sa</strong> Pagb<strong>an</strong><strong>sa</strong>y <strong>sa</strong> Pagp<strong>an</strong>gulo,<br />
Hunyo 2004, 27.<br />
PAGTUBAG SA MGA PANGUTANA<br />
Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong> b<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing <strong>mga</strong><br />
Adlaw kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g magmisyon? Dili, <strong>an</strong>g<br />
t<strong>an</strong><strong>an</strong>g misyonaryo nga serbisyo boluntaryo. Ang<br />
bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> lalaki gipaabut nga moserbisyo,<br />
<strong>an</strong>g bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> babaye mahimo <strong>sa</strong>d, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g<br />
se<strong>ni</strong>or <strong>ug</strong> minyo nga <strong>mga</strong> magtiayon giawhag <strong>sa</strong><br />
pagsebrisyo kon sila makahimo. Ang bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong><br />
lalaki mags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagserbisyo <strong>sa</strong> edad nga 18 <strong>ug</strong><br />
moserbisyo og duha ka tuig. Ang bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong><br />
babaye mags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> edad nga 19 <strong>ug</strong> moserbisyo<br />
sulod <strong>sa</strong> 18 ka bul<strong>an</strong>. Ang retirado nga <strong>mga</strong> se<strong>ni</strong>or<br />
<strong>ug</strong> minyo nga <strong>mga</strong> magtiayon makaserbisyo <strong>sa</strong> lainlaing<br />
mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> buluhaton <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> 6 ngadto<br />
<strong>sa</strong> 23 ka bul<strong>an</strong>.<br />
Giisip <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> nga u<strong>sa</strong> ka<br />
pribelihiyo <strong>sa</strong> pagpakita <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g g<strong>ug</strong>ma al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
ub<strong>an</strong>g tawo <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Ginoo pinaagi <strong>sa</strong> pagsunod <strong>sa</strong><br />
Iy<strong>an</strong>g s<strong>ug</strong>o. “Bu<strong>sa</strong> p<strong>an</strong>glakaw kamo, <strong>ug</strong> pag<strong>sa</strong>ngyaw<br />
<strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>g k<strong>an</strong>asur<strong>an</strong>” (Mateo 28:19).<br />
Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga impormasyon, t<strong>an</strong>-awa <strong>an</strong>g<br />
mormon.org/faq <strong>ug</strong> i-klik <strong>an</strong>g hilisgut<strong>an</strong> bahin <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> misyonaryo.<br />
Enero 2013 35
Un<strong>sa</strong> nga Misyon<br />
Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga impormasyon mahitungod <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong> misyon <strong>sa</strong> se<strong>ni</strong>or, pakigsulti <strong>sa</strong> inyong lider<br />
<strong>sa</strong> priesthood <strong>ug</strong> adto <strong>sa</strong> lds.org/service/missionary-service.
<strong>an</strong>g Labing Nindot?<br />
Kin<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
makaserbisyo?<br />
Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
miyembro nga<br />
takus <strong>sa</strong> templo?<br />
Time commitment<br />
Gid<strong>ug</strong>ayon <strong>sa</strong><br />
commitment<br />
Bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> pay inyong sirkumst<strong>an</strong>sya, <strong>an</strong>g oportu<strong>ni</strong>dad<br />
<strong>sa</strong> se<strong>ni</strong>or nga misyonaryo <strong>an</strong>aa al<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>nyo.<br />
Full-Time nga Misyon<br />
Se<strong>ni</strong>or nga magtiayon,<br />
se<strong>ni</strong>or nga <strong>mga</strong> sister<br />
Mga Church-Service<br />
Missionary<br />
Se<strong>ni</strong>or nga magtiayon,<br />
se<strong>ni</strong>or nga <strong>mga</strong> brother,<br />
se<strong>ni</strong>or nga <strong>mga</strong> sister<br />
Long-term volunteer<br />
Bi<strong>sa</strong>n kin<strong>sa</strong><br />
Oo Oo Dili<br />
Sobra <strong>sa</strong> 32 ka oras<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka sem<strong>an</strong>a<br />
6–23 ka bul<strong>an</strong><br />
Kahimt<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> trabaho Retirado na<br />
Nahimut<strong>an</strong>g<strong>an</strong> Layo <strong>sa</strong> balay<br />
Pin<strong>an</strong>syal<br />
Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g makagasto<br />
<strong>sa</strong> misyon diin<br />
tawagon. Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
mobayad <strong>sa</strong> ab<strong>an</strong>g<strong>an</strong><br />
(h<strong>an</strong>gtud U.S.$1,400<br />
kada bul<strong>an</strong> al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
magtiayon), medical<br />
<strong>ug</strong> dental insur<strong>an</strong>ce,<br />
tr<strong>an</strong>sportasyon kon<br />
<strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> misyon, personal<br />
nga <strong>mga</strong> galastuh<strong>an</strong><br />
Mga 8 <strong>ug</strong> 32 ka oras<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka sem<strong>an</strong>a<br />
6–24 ka bul<strong>an</strong> (makaserbisyo<br />
og taas<br />
ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagt<strong>ug</strong>ot <strong>sa</strong><br />
presidente <strong>sa</strong> stake)<br />
Mahimong retirado o<br />
nagtrabaho gihapon<br />
Duol <strong>sa</strong> balay o<br />
<strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> balay<br />
Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g makagasto<br />
<strong>sa</strong> misyon diin<br />
tawagon. Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
mobayad <strong>sa</strong> ab<strong>an</strong>g<strong>an</strong>,<br />
medical <strong>ug</strong> dental<br />
insur<strong>an</strong>ce, tr<strong>an</strong>sportasyon,<br />
personal nga<br />
<strong>mga</strong> galastuh<strong>an</strong><br />
Minos <strong>sa</strong> 8 ka oras<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka sem<strong>an</strong>a<br />
Bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> nga<br />
gid<strong>ug</strong>ayon<br />
Mahimong retirado o<br />
nagtrabaho gihapon<br />
Diha <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>imalay<br />
Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
moabaga <strong>sa</strong> ka<strong>ug</strong>alingon<br />
<strong>mga</strong> galastuh<strong>an</strong><br />
Enero 2013 37<br />
GILITRATOHAN NI ROBERT CASEY
MGA TINGOG SA MGA SANTOS SA ULAHING MGA ADLAW<br />
PAGPAKIGBAHIN<br />
SA AKONG<br />
KAHAYAG<br />
Dili kadto ordinaryo nga adlaw <strong>sa</strong><br />
Southern Califor<strong>ni</strong>a, USA, nga may<br />
dunay p<strong>an</strong><strong>ug</strong>dog, kilat, kusog nga ul<strong>an</strong>,<br />
<strong>ug</strong> grabeng kai<strong>ni</strong>t. Naghinam-hinam<br />
ko nga maka-relaks <strong>ug</strong> magt<strong>an</strong>-aw og<br />
<strong>sa</strong>lida <strong>sa</strong> akong air-conditioned nga balay.<br />
Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong paglingkod, mibati<br />
ko nga kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g tawag<strong>an</strong> nako<br />
<strong>an</strong>g akong higala nga si Sherrill.<br />
Sa akong pagtawag, akong nahibalo<strong>an</strong><br />
nga walay kuryente <strong>sa</strong> ilaha<br />
sukad pa pagkabuntag. Siya nabalaka<br />
nga <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g frozen nga pagkaon<br />
mahilis <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g gatas madaot, bu<strong>sa</strong><br />
among gibalhin <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g pagkaon <strong>sa</strong><br />
akong refrigerator.<br />
Pagkasunod gabii si Sherrill <strong>ug</strong> ako<br />
nagbar<strong>ug</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g balay.<br />
Matag balay <strong>sa</strong> bahin <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong> nga habig<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g balay ngitngit <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>,<br />
<strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g naa <strong>sa</strong> pikas bahin <strong>sa</strong><br />
dal<strong>an</strong> adunay kuryente. U<strong>sa</strong> ka balay<br />
<strong>an</strong>g nakakuha <strong>sa</strong> akong atensyon. Sa<br />
pikas bahin <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g balay puno<br />
<strong>sa</strong> kahayag <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo<br />
naglingkod diha <strong>sa</strong> may balkonahe<br />
nag-istoryah<strong>an</strong>ay, nagkinataw-<strong>an</strong>ay,<br />
<strong>ug</strong> naglingaw-lingaw.<br />
Sa sunod nga <strong>mga</strong> adlaw, dili gyud<br />
nako makalimt<strong>an</strong> kadto nga eksena.<br />
Samt<strong>an</strong>g nagbar<strong>ug</strong> ko <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>gitngit, naghunahuna ko kon kapila ko nahi<strong>sa</strong>ma<br />
<strong>ni</strong>adtong <strong>mga</strong> tawo <strong>sa</strong> pikas bahin <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong>—nagtagamtam <strong>sa</strong> kahayag <strong>sa</strong><br />
eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g ub<strong>an</strong> naglingkod <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>gitngit.<br />
Ang kalain<strong>an</strong> klaro gayud: hingpit<br />
nga k<strong>an</strong>gitngit <strong>sa</strong> pikas bahin <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> hayag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> s<strong>ug</strong>a <strong>sa</strong> pikas bahin;<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo naglingkod <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>gitngit<br />
<strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> siling<strong>an</strong> nagtagamtam<br />
<strong>sa</strong> kahayag.<br />
Ang imahe nakapahunahuna k<strong>an</strong>ako<br />
kon kapila ko nahi<strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong>adtong<br />
<strong>mga</strong> tawo <strong>sa</strong> pikas bahin <strong>sa</strong> dal<strong>an</strong>—<br />
nagtagamtam <strong>sa</strong> kahayag <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>g-<br />
CALL<br />
helyo <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g ub<strong>an</strong> naglingkod<br />
BRIAN NI<br />
diha <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>gitngit. Naghunahuna ko<br />
<strong>sa</strong> akong ka<strong>ug</strong>alingon nga naglingkod<br />
<strong>sa</strong> may balkonahe ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pipila ka<br />
PINAAGI<br />
<strong>mga</strong> higala <strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong>, nagtagamtam<br />
<strong>sa</strong> kahayag <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo nga wala<br />
mopakigbahin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>.<br />
PAGHULAGWAY<br />
Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga <strong>an</strong>aa dinhi <strong>sa</strong> MGA
kalibut<strong>an</strong> natawo nga may kahayag—<br />
<strong>an</strong>g Kahayag <strong>ni</strong> Kristo. Isip miyembro<br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, kita adunay pribilehiyo<br />
<strong>sa</strong> pagd<strong>ug</strong><strong>an</strong>g <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g kahayag pinaagi<br />
<strong>sa</strong> pagpakigbahin <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
Ang M<strong>an</strong>luluwas mitudlo:<br />
“T<strong>an</strong>-awa, magdagkot ba <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
tawo og u<strong>sa</strong> ka k<strong>an</strong>dila <strong>ug</strong> ibut<strong>an</strong>g<br />
ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> ilawom <strong>sa</strong> tadyaw? Dili, ap<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> k<strong>an</strong>dilero, <strong>ug</strong> ki<strong>ni</strong> mohatag og<br />
kahayag ngadto <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga <strong>an</strong>aa<br />
sulod <strong>sa</strong> balay;<br />
“Bu<strong>sa</strong>, himoa nga <strong>an</strong>g inyong<br />
kahayag mohayag <strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
nga <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong>, aron sila<br />
makakita <strong>sa</strong> inyong<br />
maayo nga <strong>mga</strong><br />
buhat <strong>ug</strong> himayaon<br />
<strong>an</strong>g inyong Amah<strong>an</strong> kin<strong>sa</strong> <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong><br />
l<strong>an</strong>git” (3 Nephi 12:15–16).<br />
Isip miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, kita<br />
may responsibilidad nga ipakigbahin<br />
<strong>an</strong>g atong <strong>mga</strong> pagpamatuod kabahin<br />
<strong>ni</strong> Kristo aron <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> makakita—<br />
ilabi na <strong>ni</strong>adtong naa <strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>on<br />
nga k<strong>an</strong>gitngit. Hum<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga kasinati<strong>an</strong>,<br />
determinadto ko nga mahimong<br />
mat<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> tawo nga ma<strong>sa</strong>lig<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> nga mobiya<br />
<strong>sa</strong> kahayahay <strong>sa</strong> akong balkonahe <strong>ug</strong><br />
dad-on <strong>an</strong>g kahayag <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
ngadto <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> siling<strong>an</strong> nga<br />
<strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>gitngit. ◼<br />
Dolores Sobieski, Califor<strong>ni</strong>a, USA<br />
ANG AKONG<br />
UNANG PAG-<br />
AMPO KABAHIN<br />
SA UNANG<br />
PANAN-AWON<br />
Sa dih<strong>an</strong>g mihukom ko nga magpabunyag,<br />
tungod ki<strong>ni</strong> kay nasulbad<br />
<strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong> problema <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
naminaw <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>aghisgut<strong>an</strong>. Dili<br />
<strong>ni</strong> tungod nga nag-ampo ko <strong>ug</strong> nakadawat<br />
og pagpamatuod nga <strong>an</strong>g Ba<strong>sa</strong>hon<br />
<strong>ni</strong> Mormon tinuod o si Joseph<br />
Smith nakakita <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g Anak, si Jesukristo.<br />
Ang <strong>mga</strong> misyonaryo midapit k<strong>an</strong>ako<br />
<strong>sa</strong> pag-ampo kabahin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>ga,<br />
ap<strong>an</strong> wala nako buhata. Y<strong>an</strong>o<br />
l<strong>an</strong>g ko nga mituo <strong>sa</strong> gip<strong>an</strong>gtudlo <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> misyonaryo ngari k<strong>an</strong>ako.<br />
Tulo ka tuig hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
bunyag, u<strong>sa</strong> ka sister <strong>an</strong>g mibar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
podium <strong>sa</strong> chapel <strong>ug</strong> mipakigbahin<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pagpamatuod <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon<br />
<strong>ni</strong> Mormon <strong>ug</strong> <strong>ni</strong> Joseph Smith. Siya<br />
mih<strong>an</strong>gyo <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagpamal<strong>an</strong>dong<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a: “Kita ba<br />
matinuorong nag-ampo kabahin <strong>sa</strong><br />
katinuod <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon <strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> kasinati<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Joseph Smith?” Naigo<br />
kaayo ko <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>aha, <strong>ug</strong><br />
naghunahuna ko, “Wala pa gyud ko<br />
kaampo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>ga, ap<strong>an</strong><br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> nako <strong>ni</strong>ng buhaton <strong>ug</strong><br />
buhaton gyud nako.”<br />
Nadasig ko <strong>sa</strong> pagbuhat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> tungod<br />
kay <strong>an</strong>g akong pagtuo <strong>ni</strong>adtong<br />
higayona huy<strong>an</strong>g pa <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g akong<br />
pagpamatuod <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong> mabaw<br />
pa. Ni<strong>an</strong><strong>an</strong>g gabhiuna nag-ampo ko<br />
<strong>sa</strong> akong L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> kabahin<br />
<strong>ni</strong> Joseph Smith <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> katinuod<br />
<strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon.<br />
Wala pa koy nabati <strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g higayon<br />
nga nag-ampo ko, <strong>ni</strong> <strong>sa</strong> ikaduha.<br />
Wala mawad-i og kadasig, giablih<strong>an</strong><br />
nako <strong>an</strong>g akong kasulat<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Joseph<br />
Smith—Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> 1:14–17, ki<strong>ni</strong><br />
naghulagway giun<strong>sa</strong> <strong>ni</strong> Joseph pagadto<br />
<strong>sa</strong> kakahoy<strong>an</strong> al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> personal<br />
nga pag-ampo:<br />
“Ako nakakita og u<strong>sa</strong> ka dako nga<br />
gilis <strong>sa</strong> kahayag ibabaw gayud <strong>sa</strong><br />
akong ulo, labaw <strong>sa</strong> kahayag <strong>sa</strong> adlaw,<br />
nga nag-<strong>an</strong>am og paubos h<strong>an</strong>gtud<br />
ki<strong>ni</strong> midapat k<strong>an</strong>ako.<br />
“Diha-diha nga ki<strong>ni</strong> mipakita ako<br />
nakakaplag <strong>sa</strong> akong ka<strong>ug</strong>alingon<br />
nga giluwas. . . . Sa diha nga <strong>an</strong>g kahayag<br />
midapat k<strong>an</strong>ako ako nakakita<br />
og duha ka Personahe.”<br />
Samt<strong>an</strong>g nagba<strong>sa</strong> ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong,<br />
mikurog ko ingon og nakuryentah<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g akong tibuok lawas.<br />
Diha-diha dayon na<strong>sa</strong>yr<strong>an</strong> nako nga<br />
si Joseph Smith <strong>sa</strong> tinuoray nakakita<br />
<strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g<br />
Pinal<strong>an</strong>gg<strong>an</strong>g Anak, si Jesukristo. Na<strong>sa</strong>yud<br />
ko nga kita <strong>an</strong>aay Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong><br />
Mormon tungod kay gipahubad ki<strong>ni</strong><br />
<strong>sa</strong> Dios pinaagi <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g propeta.<br />
Mapa<strong>sa</strong>lamaton ko nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> mihatag k<strong>an</strong>ako<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng <strong>sa</strong>ksi <strong>sa</strong> katinuod <strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g<br />
P<strong>an</strong><strong>an</strong>-awon. Nakaamgo ko nga kon<br />
<strong>an</strong>g eb<strong>an</strong>ghelyo wala pa gipahiuli,<br />
dili unta nako ma<strong>sa</strong>yr<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong<br />
M<strong>an</strong>unubos. Na<strong>sa</strong>yud ko nga <strong>an</strong>g<br />
kahingpit<strong>an</strong> <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo tinuod, <strong>ug</strong><br />
na<strong>sa</strong>yud ko nga akong madawat <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong> Dios kon matinud-<strong>an</strong>on<br />
kong molahutay <strong>sa</strong> katapu<strong>sa</strong>n. ◼<br />
Jing-ju<strong>an</strong> Chen, Taiw<strong>an</strong><br />
Enero 2013 39
MAHIMO BA NGA INYO KONG<br />
MAPANALANGINAN?<br />
Dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tuig <strong>an</strong>g milabay,<br />
giub<strong>an</strong><strong>an</strong> nako <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong><br />
ka brother nga ako <strong>an</strong>g nag-home<br />
teach, si Brother Schaaf, ngadto <strong>sa</strong><br />
ospital aron <strong>sa</strong> paghatag og p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>sa</strong> priesthood ngadto <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
a<strong>sa</strong>wa <strong>sa</strong> dili pa siya operah<strong>an</strong>. Si<br />
Sister Schaaf may kaub<strong>an</strong> nga u<strong>sa</strong><br />
ka babaye diha <strong>sa</strong> kwarto <strong>sa</strong> ospital<br />
nga ging<strong>an</strong>l<strong>an</strong> og An<strong>ni</strong>e Leddar, u<strong>sa</strong><br />
ka d<strong>ug</strong>ay na nga pasyente nga may<br />
k<strong>an</strong>ser nga dili na maayo nga hapit<br />
n<strong>an</strong>g mamatay.<br />
Gibira nako <strong>an</strong>g kurtina nga giali<br />
<strong>sa</strong> duha ka higda<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> ospital <strong>sa</strong><br />
wala pa s<strong>ug</strong>di <strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin,<br />
Gibira nako <strong>an</strong>g<br />
kurtina nga giali <strong>sa</strong><br />
duha ka higda<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> ospital <strong>sa</strong> wala<br />
pa s<strong>ug</strong>di <strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin,<br />
ap<strong>an</strong><br />
mihunong ko, dili<br />
ko gusto nga malain<br />
si An<strong>ni</strong>e.<br />
ap<strong>an</strong> mihunong ko. Dili ko gusto<br />
nga malain si An<strong>ni</strong>e, gipa<strong>sa</strong>but nako<br />
kon un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g among buhaton <strong>ug</strong> n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
k<strong>an</strong>iya kon g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> ba siya<br />
nga mo<strong>sa</strong>ksi <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin. Siya<br />
miingon nga g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> siy<strong>an</strong>g mot<strong>an</strong>-aw.<br />
Ang iy<strong>an</strong>g b<strong>an</strong>a, nga namatay<br />
na, u<strong>sa</strong> ka mi<strong>ni</strong>stro <strong>sa</strong> laing tinuoh<strong>an</strong>,<br />
<strong>ug</strong> siya intere<strong>sa</strong>do <strong>sa</strong> atong gituoh<strong>an</strong>.<br />
Si Brother Schaaf <strong>ug</strong> ako mipadayon<br />
<strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g naminaw<br />
si An<strong>ni</strong>e.<br />
Mga pipila ka adlaw <strong>an</strong>g milabay,<br />
<strong>sa</strong> wala pa makagawas si Sister Schaaf<br />
<strong>sa</strong> ospital, si An<strong>ni</strong>e mih<strong>an</strong>gyo kon siya<br />
makadawat u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong><br />
priesthood. Si Brother Schaaf <strong>ug</strong> ako<br />
malipayong mibalik <strong>sa</strong> ospital aron <strong>sa</strong><br />
pagp<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin k<strong>an</strong>iya. Si An<strong>ni</strong>e wala<br />
maayo <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ser, ap<strong>an</strong> miar<strong>an</strong>gar<strong>an</strong>g<br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>glawas.<br />
Siya intere<strong>sa</strong>do nga makat-on pa<br />
og d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g kabahin <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo,<br />
bu<strong>sa</strong> gih<strong>an</strong>gyo nako <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> misyonaryo<br />
<strong>sa</strong> pag-adto <strong>sa</strong> ospital aron<br />
tudlo<strong>an</strong> siya. Siya kinasingkasing nga<br />
naminaw <strong>sa</strong> men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ug</strong> mipili nga magpabunyag. Kada sem<strong>an</strong>a<br />
hum<strong>an</strong> siya mabunyagi moadto<br />
mi <strong>sa</strong> ospital aron kuhaon si An<strong>ni</strong>e<br />
para dalhon <strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong> gamit <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g wheelchair.<br />
Tungod ma<strong>sa</strong>kiton si An<strong>ni</strong>e, lisud<br />
al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>iya <strong>sa</strong> paglihok-lihok,<br />
ap<strong>an</strong> siya nakakaplag og iy<strong>an</strong>g paagi<br />
<strong>sa</strong> pagserbisyo <strong>sa</strong> Ginoo. Gidad-<strong>an</strong><br />
namo siya og typewriter, <strong>ug</strong> siya<br />
mogahin og dagh<strong>an</strong>g oras kada<br />
adlaw <strong>sa</strong> ospital naghimo og buhat<br />
<strong>sa</strong> family history. Si An<strong>ni</strong>e nabuhi<br />
og tulo pa ka tuig kay<strong>sa</strong> gidahum<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> naka<strong>an</strong>dam og gatu<strong>sa</strong>n ka <strong>mga</strong><br />
ngal<strong>an</strong> para <strong>sa</strong> templo <strong>sa</strong> wala pa<br />
siya mamatay.<br />
Hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kamatayon <strong>ni</strong> An<strong>ni</strong>e,<br />
si Sister Schaaf mi-proxy <strong>sa</strong> buhat <strong>sa</strong><br />
templo al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g babaye nga<br />
<strong>mga</strong> katigul<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>ni</strong> An<strong>ni</strong>e.<br />
Kutob <strong>sa</strong> akong nahibalo<strong>an</strong>, si<br />
An<strong>ni</strong>e l<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pamilya. Ang <strong>mga</strong> buhi<br />
pa <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pamilya dili gayud maintere<strong>sa</strong>do<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pag-apil <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>,<br />
ap<strong>an</strong> sigurado ko nga dagh<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g namatay nga <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong><br />
pamilya mapa<strong>sa</strong>lamaton <strong>sa</strong> vicarious<br />
nga buhat para k<strong>an</strong>ila.<br />
Wala kita ma<strong>sa</strong>yud kon <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
tawo nga atong ikahimamat <strong>an</strong>dam <strong>sa</strong><br />
pagdawat <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo. Mapa<strong>sa</strong>lamaton<br />
ko nga nakakita <strong>sa</strong> paglambo<br />
<strong>sa</strong> pagpamatuod—nga natisok <strong>sa</strong><br />
kasingkasing <strong>ni</strong> An<strong>ni</strong>e hum<strong>an</strong> siya<br />
maka<strong>sa</strong>ksi <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong> priesthod—naglambo<br />
<strong>ug</strong> nagp<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong><br />
gatu<strong>sa</strong>n nga <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong>. ◼<br />
Art Crater, New York, USA
ANG AKONG<br />
BIRTHDAY WISH<br />
Sa dih<strong>an</strong>g gidawat nako <strong>an</strong>g<br />
eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>sa</strong> edad nga 18,<br />
gi<strong>an</strong>gkon nako nga akong natilaw<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g pinakatam-is nga prutas <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>.<br />
Mibati ko og dakong kalipay, ap<strong>an</strong><br />
naghunahuna ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong><br />
akong pamilya, kin<strong>sa</strong> n<strong>an</strong>gawala <strong>ug</strong><br />
nahi<strong>sa</strong>laag. Nagguol ko pag-ayo nga<br />
ako l<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> akong pamilya, ap<strong>an</strong> wala ko ma<strong>sa</strong>yud<br />
kon un<strong>sa</strong>on nako <strong>sa</strong> pagbuka<br />
<strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> mata <strong>ug</strong> dungg<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
kamatuor<strong>an</strong>.<br />
Gisulay<strong>an</strong> nako <strong>an</strong>g dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
pamaagi <strong>sa</strong> pagkombinser <strong>sa</strong> akong<br />
pamilya <strong>sa</strong> pagpaminaw <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
misyonaryo. Ap<strong>an</strong> kon mas m<strong>an</strong>ingkamot<br />
ko, mas magduha-duha na<br />
hinoon sila.<br />
Nawad-<strong>an</strong> ko <strong>sa</strong> kadasig, <strong>ug</strong> naghunahuna<br />
ko nga dili na mosimba.<br />
Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g nag-ampo ko, nakahinumdom<br />
ko og u<strong>sa</strong> ka kasulat<strong>an</strong>:<br />
“Hum<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> [kamo] molimud k<strong>an</strong>ako,<br />
ki<strong>ni</strong> maayo pa al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo<br />
nga kamo wala makaila k<strong>an</strong>ako”<br />
(2 Nephi 31:14). Mas nag-ampo ko,<br />
nagba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong>, nagtambong<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miting <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>,<br />
<strong>ug</strong> nag-focus <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong><br />
akong kinabuhi. Isip resulta, nags<strong>ug</strong>od<br />
og kawala <strong>an</strong>g ka<strong>sa</strong>kit.<br />
Sa dih<strong>an</strong>g nagkaduol <strong>an</strong>g akong<br />
birthday, nadasig ko nga magpahigayon<br />
og <strong>sa</strong>lo-<strong>sa</strong>lo <strong>sa</strong> akong birthday<br />
<strong>sa</strong> akong balay <strong>ug</strong> dapiton <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
nakong higala <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, lakip <strong>an</strong>g<br />
full-time missionaries. Gusto nako<br />
nga akong pamilya mas makaistoryah<strong>an</strong>ay<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>,<br />
nga para nako mao <strong>an</strong>g labing<br />
malipayon nga <strong>mga</strong> tawo <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>.<br />
Al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ako, <strong>an</strong>g <strong>sa</strong>lo-<strong>sa</strong>lo <strong>sa</strong>ma<br />
l<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> family home eve<strong>ni</strong>ng.<br />
Hum<strong>an</strong> <strong>ni</strong>adtong adlawa, <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nau<strong>sa</strong>b. Ang <strong>mga</strong> misyonaryo<br />
welcome na <strong>sa</strong> among balay<br />
Sa dih<strong>an</strong>g nagkaduol <strong>an</strong>g akong birthday, nadasig ko nga magpahiyagon<br />
og <strong>sa</strong>lo-<strong>sa</strong>lo <strong>sa</strong> akong birthday <strong>sa</strong> akong balay <strong>ug</strong> dapiton <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> nakong<br />
higala <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, lakip <strong>an</strong>g full-time missionaries.<br />
<strong>ug</strong> nahimong <strong>mga</strong> higala <strong>sa</strong> akong<br />
pamilya. U<strong>sa</strong> ka adlaw <strong>an</strong>g akong<br />
amah<strong>an</strong> mipahibalo nga gusto <strong>ni</strong>ya<br />
<strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> pamilya maminaw<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyonaryo <strong>ug</strong> m<strong>an</strong>imba.<br />
Nakalit<strong>an</strong> ko.<br />
Tulo ka tuig hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
bunyag, <strong>an</strong>g akong pamilya nabunyag<strong>an</strong>.<br />
Sa baptismal service,<br />
<strong>an</strong>g akong inah<strong>an</strong> mipamatuod, <strong>ug</strong><br />
<strong>an</strong>g akong amah<strong>an</strong> mipa<strong>sa</strong>lamat <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> misyonaryo. Ang <strong>mga</strong> miyembro<br />
<strong>sa</strong> ward nahing<strong>an</strong>gha <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
pagkakabig.<br />
Sa un<strong>sa</strong>ng paagi ki<strong>ni</strong> nahitabo?<br />
Ang akong pagkamabination <strong>sa</strong><br />
akong pamilya <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> tumong nga<br />
akong gihimo nakatab<strong>an</strong>g. Ap<strong>an</strong><br />
labaw <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>, <strong>an</strong>g kasingkasing <strong>sa</strong><br />
akong amah<strong>an</strong> nahumok tungod <strong>sa</strong><br />
g<strong>ug</strong>ma <strong>ug</strong> pagkahigala <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyonaryo<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> miyembro <strong>sa</strong> ward.<br />
Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong>g miyembro <strong>mga</strong> misyonaryo<br />
tungod <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g ehemplo <strong>sa</strong><br />
pagsunod <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ni</strong> Jesukristo.<br />
Mapa<strong>sa</strong>lamaton ko k<strong>an</strong>ila <strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong>, nga<br />
nakapahimo <strong>sa</strong> pamilya nga magub<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kah<strong>an</strong>gtur<strong>an</strong>. ◼<br />
Angelica Carbonell Digal, Philippines<br />
Enero 2013 41
Ni Elder<br />
Michael T.<br />
Ringwood<br />
Sa Seventy<br />
42 Liahona<br />
Ang tinguha,<br />
pagtuo, <strong>ug</strong><br />
paglaum kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>gmodasig<br />
k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong><br />
pagpalambo og<br />
<strong>mga</strong> relasyon<br />
nga mo<strong>sa</strong>ngput<br />
<strong>sa</strong> kaminyoon.<br />
H<strong>ug</strong>ot nga Pagtuo,<br />
Paglaum <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> Relasyon<br />
Nagsulat ba gyud ka og listah<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> ikaayo <strong>ug</strong> dili ikaayo?”<br />
Ang p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> akong tinedyer<br />
nga <strong>an</strong>ak nga lalaki <strong>sa</strong> katingala<br />
nagpa<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> listah<strong>an</strong> nga iy<strong>an</strong>g<br />
nakita <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> journal.<br />
Dili l<strong>an</strong>g <strong>ni</strong> ordinaryo nga listah<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> ikaayo <strong>ug</strong> dili ikaayo; ki<strong>ni</strong> <strong>an</strong>g<br />
listah<strong>an</strong> nga akong gisulat <strong>mga</strong> 30<br />
na katuig <strong>an</strong>g milabay, <strong>sa</strong> wala pa ko<br />
mag-proposed <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g inah<strong>an</strong>. Wala<br />
ko makahibalo kon pila ka lalaki <strong>an</strong>g<br />
naghimo og listah<strong>an</strong> <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> akoa,<br />
ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g namal<strong>an</strong>dong ko <strong>sa</strong><br />
ideya nga magminyo isip 24 <strong>an</strong>yos<br />
nga estudy<strong>an</strong>te <strong>sa</strong> kolehiyo, ingon<br />
og ki<strong>ni</strong> <strong>an</strong>g husto nga buhaton.<br />
Wala na ko makahinumdom og<br />
lain pa nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>ni</strong>adtong<br />
adlawa <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> akong <strong>an</strong>ak nga<br />
lalaki kabahin <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>guyab; siya<br />
naka-focus l<strong>an</strong>g gyud <strong>sa</strong> listah<strong>an</strong>. Nakahinumdom<br />
gihapon ko nga nagl<strong>an</strong>taw<br />
<strong>ni</strong>ya, nagsinggit ngadto <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> igsoon, “Si Papa naghimo og<br />
listah<strong>an</strong> kabahin <strong>ni</strong> Mama! T<strong>an</strong>-awa<br />
ki<strong>ni</strong>!” Hinoon, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g naghinumdom<br />
ko, makahunahuna ko og dagh<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nga mahimo <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g<br />
ip<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a.<br />
Wala ka ba mahig<strong>ug</strong>ma k<strong>an</strong>iya?<br />
Ki<strong>ni</strong> gyud unta <strong>an</strong>g una <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a.<br />
Ang akong tubag gyud unta<br />
kay oo; mao nga naghimo ko og<br />
listah<strong>an</strong>. Nahig<strong>ug</strong>ma gyud ko k<strong>an</strong>iya,<br />
<strong>ug</strong> nagtinguha ko labaw <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
nga magmalipayon siya. Ang listah<strong>an</strong><br />
mas mahitungod <strong>sa</strong> pagsiguro kon<br />
makapalipay ba ko k<strong>an</strong>iya kay<strong>sa</strong> kon<br />
ako nahig<strong>ug</strong>ma o wala mahig<strong>ug</strong>ma<br />
k<strong>an</strong>iya.<br />
Wala ba mo malingaw <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g<br />
u<strong>sa</strong>? U<strong>sa</strong>b, <strong>an</strong>g akong tubag gyud<br />
unta kay oo; mao nga naghimo ko<br />
<strong>sa</strong> listah<strong>an</strong>. Ki<strong>ni</strong> u<strong>sa</strong> ka paagi <strong>sa</strong> pagsiguro<br />
nga <strong>an</strong>g akong tinguha nga<br />
siya k<strong>an</strong>unay malingaw ub<strong>an</strong> nako<br />
matinuod.<br />
Wala ka ba maghunahuna nga<br />
siya na <strong>an</strong>g imong minyo<strong>an</strong>? Siguro<br />
ki<strong>ni</strong> mao nga pinaka makapaintriga<br />
nga p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>. Tubagon<br />
gyud unta <strong>ni</strong> nako og oo; nagtuo ko<br />
nga siya na <strong>an</strong>g “babaye nga akong<br />
minyo<strong>an</strong>,” ap<strong>an</strong> gisigurado nako nga<br />
<strong>an</strong>g akong pagtuo makadasig og<br />
askyon <strong>sa</strong> akong bahin nga mahitabo<br />
<strong>an</strong>g gipaabut.<br />
Nagtuo ko nga wala nako ma<strong>sa</strong>bti<br />
<strong>sa</strong> hingpit <strong>ni</strong>adtong higayona <strong>an</strong>g<br />
epekto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagtulun-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
presidente <strong>sa</strong> misyon kabahin <strong>sa</strong><br />
h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bahin<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga tinguha, pagtuo, <strong>ug</strong> paglaum<br />
<strong>sa</strong> akong pagp<strong>an</strong>guyab. Ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
klaro nga p<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>taw gumik<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
paglabay <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ahon, mapa<strong>sa</strong>lamaton<br />
ko <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> F. Ray Hawkins<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g impluwensya ngari k<strong>an</strong>ako.<br />
Anaa gihapon nako <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> mubong<br />
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI ANN HIGGINS
Enero 2013 43<br />
MGA YOUNG ADULT
<strong>mga</strong> sulat nga akong gihimo isip<br />
20-<strong>an</strong>yos nga misyonaryo <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
<strong>an</strong>g akong bat<strong>an</strong>-ong presidente <strong>sa</strong><br />
misyon miabli <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
mipa<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> elemento <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot<br />
nga pagtuo nga magamit <strong>sa</strong> paghimo<br />
<strong>sa</strong> labing import<strong>an</strong>te nga desisyon <strong>sa</strong><br />
akong kinabuhi.<br />
Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Alma<br />
<strong>sa</strong> H<strong>ug</strong>ot nga Pagtuo<br />
U<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga gipakigbahin<br />
<strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> Hawkins kabahin<br />
<strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo mao <strong>an</strong>g pagtulun-<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong> Alma ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pobre<br />
taliwala <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Zoramites. Si Alma<br />
miila <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagbaton<br />
og tipik <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo, nga<br />
iy<strong>an</strong>g gihulagway nga tinguha (t<strong>an</strong>awa<br />
<strong>sa</strong> Alma 32:27). Ang tinguha<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka but<strong>an</strong>g nga mahitabo<br />
u<strong>sa</strong> ka gamh<strong>an</strong><strong>an</strong>g impluwensya<br />
al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong> pagbuhat <strong>sa</strong> gikinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> lak<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagpalambo<br />
<strong>sa</strong> atong pagtuo.<br />
Ang ikaduha nga tipik <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot<br />
nga pagtuo nga gitudlo <strong>ni</strong> Alma naga<strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
<strong>sa</strong> tinguha: pagtuo. Siya n<strong>an</strong>udlo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Zoramites nga t<strong>ug</strong>ut<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g tinguha nga modasig k<strong>an</strong>ila<br />
h<strong>an</strong>gtud sila motuo <strong>sa</strong> paagi nga <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pulong ma<strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
kasingkasing (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> bersikulo<br />
27). Ki<strong>ni</strong> nga kombinasyon <strong>sa</strong> tinguha<br />
<strong>ug</strong> pagtuo mags<strong>ug</strong>od nga mabati diha<br />
<strong>sa</strong> atong kasingkasing, <strong>ug</strong> ato ki<strong>ni</strong>ng<br />
maila nga maayo. Ki<strong>ni</strong> mos<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong><br />
pagpadako <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> kalag <strong>ug</strong><br />
pagd<strong>an</strong>-ag <strong>sa</strong> atong <strong>sa</strong>labut<strong>an</strong>. Mags<strong>ug</strong>od<br />
ki<strong>ni</strong> nga mahimong <strong>ni</strong>ndot.<br />
(T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> bersikulo 28.)<br />
Ang paglaum lain nga import<strong>an</strong>ting<br />
tipik <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo. Si<br />
Alma miingon <strong>sa</strong> mapainub<strong>sa</strong>nong<br />
<strong>mga</strong> Zoramite nga <strong>an</strong>g h<strong>ug</strong>ot nga<br />
pagtuo dili <strong>an</strong>g pagbaton <strong>sa</strong> hingpit<br />
nga ka<strong>sa</strong>yur<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g. Ki<strong>ni</strong><br />
<strong>an</strong>g “paglaum <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga diin<br />
dili makita, diin <strong>mga</strong> tinuod” (Alma<br />
32:21; emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g). Si Mormon<br />
u<strong>sa</strong>b mitudlo nga <strong>an</strong>g paglaum<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>on nga tipik <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot<br />
44 Liahona<br />
nga pagtuo <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g miingon siya<br />
ngadto k<strong>an</strong>g Moro<strong>ni</strong>, “Un<strong>sa</strong>on nga<br />
kamo makakab-ut ngadto <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot<br />
nga pagtuo, gawas nga kamo magbaton<br />
og paglaum?” (Moro<strong>ni</strong> 7:40). Ang<br />
paglaum mahimong ihulagway nga<br />
abilidad nga makakakita <strong>sa</strong> mas maayo<br />
<strong>sa</strong> umaabot. 1 Ang akong listah<strong>an</strong><br />
mao <strong>an</strong>g akong paagi <strong>sa</strong> pagl<strong>an</strong>taw<br />
<strong>sa</strong> umaabut ub<strong>an</strong> <strong>an</strong>g mata <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot<br />
nga pagtuo <strong>ug</strong>, <strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong> Abraham,<br />
determinado nga “adunay labaw nga<br />
kalipay <strong>ug</strong> kalinaw” (Abraham 1:2)<br />
al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ako nga maminyo <strong>sa</strong> akong<br />
a<strong>sa</strong>wa.<br />
Ang pagbaton og tinguha nga<br />
tipik <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo, n<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
ko og pagtuo <strong>ug</strong> paglaum<br />
aron mahingpit <strong>an</strong>g akong h<strong>ug</strong>ot<br />
nga pagtuo, <strong>ug</strong> kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> ko nga<br />
molihok pinaagi <strong>sa</strong> pagh<strong>an</strong>gyo <strong>ni</strong><br />
Ro<strong>sa</strong>lie <strong>sa</strong> pagminyo k<strong>an</strong>ako. Ang<br />
listah<strong>an</strong>—akong pagpakita <strong>sa</strong> tinguha,<br />
pagtuo, <strong>ug</strong> paglaum—import<strong>an</strong>te<br />
nga nakahatag k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> kais<strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
pagbuhat <strong>sa</strong> gikinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g aksyon<br />
<strong>sa</strong> pagkompleto <strong>sa</strong> akong h<strong>ug</strong>ot nga<br />
pagtuo. Si S<strong>an</strong>tiago mitudlo nga <strong>an</strong>g<br />
pagtuo patay kon ki<strong>ni</strong> walay binuhat<strong>an</strong><br />
(t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> S<strong>an</strong>tiago 2:17). Walay<br />
bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong>ng gidagh<strong>an</strong>on <strong>sa</strong> tinguha,<br />
pagtuo, o paglaum <strong>an</strong>g makatab<strong>an</strong>g<br />
k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> pagkakaplag og labaw nga<br />
kalipay <strong>ug</strong> kalinaw nga akong nasinati<br />
<strong>sa</strong> kaminyoon kon kadtong <strong>mga</strong><br />
tipik wala pa moggiya k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
<strong>sa</strong> mahinungd<strong>an</strong>on kaayo<br />
nga p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a. (Makaguol, <strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g<br />
higayon nga mi-propose ko, mibalibad<br />
si Ro<strong>sa</strong>lie, ap<strong>an</strong> ki<strong>ni</strong> lain na u<strong>sa</strong>b<br />
nga istorya para <strong>sa</strong> laing higayon. Sa<br />
<strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong> sirkumst<strong>an</strong>sya—<br />
kon <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g wala mahitabo<br />
sumala <strong>sa</strong> atong pl<strong>an</strong>o o timing—<strong>an</strong>g<br />
h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo aduna gihapoy<br />
mahinungd<strong>an</strong>on nga bahin <strong>sa</strong> atong<br />
kinabuhi.) Ki<strong>ni</strong> nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> og<br />
pagkamak<strong>an</strong>unayon <strong>ug</strong> pagmapailubon<br />
namong duha, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> wala<br />
mad<strong>ug</strong>ay nagminyo mi <strong>sa</strong> t<strong>ug</strong>naw<br />
kaayo [snowy] nga p<strong>an</strong>ahon <strong>ni</strong>adtong<br />
Disyembre 1982.<br />
Ang h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo import<strong>an</strong>te<br />
<strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> natong gibuhat, lakip <strong>an</strong>g<br />
pagpakig-date <strong>ug</strong> pagp<strong>an</strong>guyab. Ang<br />
tinguha, pagtuo, <strong>ug</strong> paglaum nga<br />
adunay labaw nga kalipay <strong>ug</strong> kalinaw<br />
nga nagpaabut k<strong>an</strong>ato modasig<br />
k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong> pagbuhat <strong>sa</strong> pagpalambo<br />
og <strong>mga</strong> relasyon nga modala ngadto<br />
<strong>sa</strong> kaminyoon. Nagtinguha ba mo<br />
<strong>sa</strong> pagsunod <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong> kalipay?<br />
Nagtuo ba mo nga <strong>an</strong>g pagsunod <strong>sa</strong><br />
pl<strong>an</strong>o modala ngadto <strong>sa</strong> labaw nga<br />
kalipay <strong>ug</strong> kalinaw? (Tuohi ko kon<br />
SODERQUIST<br />
mosulti ko k<strong>an</strong>inyo nga <strong>an</strong>g pagsu-<br />
JOHN<br />
nod <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>ug</strong> pagminyo <strong>sa</strong> templo<br />
modala ngadto <strong>sa</strong> labaw nga kali-<br />
JUSTIN UG<br />
pay <strong>ug</strong> kalinaw.) Naglaum ba mo <strong>sa</strong><br />
malipayon nga kaminyoon? Ang inyo<br />
DIMOND<br />
b<strong>an</strong>g paglaum makapakita k<strong>an</strong>inyo<br />
<strong>sa</strong> inyong ka<strong>ug</strong>alingon nga ma<strong>an</strong>aa<br />
CRAIG NI<br />
<strong>sa</strong> mas maayo nga dapit <strong>sa</strong> umaabot?<br />
NILA<br />
Kon <strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong> tubag <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>aha kay oo, n<strong>an</strong> kom-<br />
PINAAGI<br />
pletuhon <strong>ni</strong>nyo <strong>an</strong>g inyong h<strong>ug</strong>ot nga<br />
pagtuo pinaagi <strong>sa</strong> paglihok. H<strong>an</strong>gyoa<br />
LITRATO SA<br />
<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka tawo nga mag-date! Dawata<br />
<strong>an</strong>g imbitasyon nga makig-date!<br />
Ibut<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g inyong ka<strong>ug</strong>alingon<br />
<strong>sa</strong> sitwasyon nga makahimamat <strong>sa</strong><br />
PAGHULAGWAY<br />
ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> young adult nga <strong>sa</strong>ma MGA
<strong>ni</strong>mo og p<strong>an</strong>ghunahuna. Sa mubong<br />
pagkasulti, pagtinguha og dal<strong>an</strong> nga<br />
modala ngadto <strong>sa</strong> labaw nga kalipay<br />
<strong>ug</strong> kalinaw.<br />
Ang Ehemplo <strong>ni</strong> Joseph Smith<br />
<strong>sa</strong> H<strong>ug</strong>ot nga Pagtuo<br />
Atong ikonsiderar si Joseph Smith<br />
isip ehemplo <strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagpakita <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tipik nga<br />
tinguha, pagtuo, <strong>ug</strong> paglaum.<br />
Si Joseph n<strong>an</strong>gita <strong>sa</strong> tinuod nga<br />
Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo. Ang iy<strong>an</strong>g<br />
tinguha kusog kaayo nga ki<strong>ni</strong> naggiya<br />
k<strong>an</strong>iya ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong>, diin<br />
siya nakaba<strong>sa</strong>, “Ug kon aduna m<strong>an</strong><br />
k<strong>an</strong>inyoy nakul<strong>an</strong>g<strong>an</strong> og kaalam,<br />
pap<strong>an</strong>gyoa siya <strong>sa</strong> Dios” (S<strong>an</strong>tiago<br />
1:5). Siya naghunahuna kabahin<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng kasulat<strong>an</strong>. Siya nagtinguha<br />
nga makabaton og kaalam, <strong>ug</strong> siya<br />
nagtuo nga siya maka<strong>an</strong>gkon <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
kon siya m<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> Dios. Gibuhat<br />
l<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>ya <strong>an</strong>g <strong>an</strong>gay<strong>an</strong> nga buhaton:<br />
siya nag-ampo <strong>ug</strong> n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> Dios.<br />
Karon hunahunaa ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> makadiyot.<br />
Si Joseph adunay tinguha nga ma<strong>sa</strong>yud<br />
<strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong>. Siya mituo <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> pulong <strong>ni</strong> S<strong>an</strong>tiago. Siya milaum<br />
og tubag. Ap<strong>an</strong> kon mihunong pa<br />
siya didto, wala unta ta dinhi karon.<br />
Ang paggamit og h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo<br />
nagpa<strong>sa</strong>but nga kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g<br />
moadto <strong>sa</strong> kakahoy<strong>an</strong> <strong>ug</strong> mag-ampo.<br />
Nagtuo ko nga <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g si Joseph<br />
miadto <strong>sa</strong> kakahoy<strong>an</strong> para magampo,<br />
siya nagdahum nga siya tubagon.<br />
Tingali wala siya magdahum nga<br />
makakita <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
<strong>ni</strong> Jesukristo, ap<strong>an</strong> siya nagdahum og<br />
tubag. Talag<strong>sa</strong>on gyud nga ehemplo<br />
<strong>sa</strong> h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo! Siya adunay<br />
tinguha, siya nagtuo, siya naglaum,<br />
<strong>ug</strong> siya milihok.<br />
Ang h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo <strong>sa</strong> 14 <strong>an</strong>yos<br />
nga bat<strong>an</strong>g lalaki nakapau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong>. Tungod <strong>sa</strong> pag-ampo <strong>ni</strong><br />
Joseph <strong>sa</strong> Sagradong Kakahoy<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g<br />
kal<strong>an</strong>git<strong>an</strong> nabukas <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g Dios nakigsulti<br />
pag-u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak<br />
pinaagi <strong>sa</strong> propeta.<br />
U<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Inyong <strong>mga</strong> Oportu<strong>ni</strong>dad<br />
<strong>sa</strong> Pagpakita og H<strong>ug</strong>ot nga Pagtuo<br />
Ang Ginoo nagpadayon <strong>sa</strong> pagsulti<br />
pinaagi <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g propeta karon.<br />
Mga sobra l<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka tuig <strong>ug</strong><br />
tunga <strong>an</strong>g milabay, si <strong>Presidente</strong><br />
Thomas S. Monson miingon:<br />
“Adunay y<strong>ug</strong>to <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ahon nga<br />
higayon na nga seryosong maghunahuna<br />
kabahin <strong>sa</strong> kaminyoon <strong>ug</strong><br />
m<strong>an</strong>gita og gusto <strong>ni</strong>mo nga ikaub<strong>an</strong><br />
h<strong>an</strong>gtud <strong>sa</strong> kah<strong>an</strong>gtur<strong>an</strong>. Kon kamo<br />
maalamon nga mopili <strong>ug</strong> kon kamo<br />
mapa<strong>sa</strong>ligon <strong>sa</strong> kalampu<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> inyong<br />
kaminyoon, wala nay lain pa<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng kinabuhia nga makahatag<br />
k<strong>an</strong>inyo og mas dakong kalipay.<br />
“Kon kamo magminyo, . . . p<strong>an</strong>g<strong>an</strong>doy<br />
kamo nga maminyo diha <strong>sa</strong> balay<br />
<strong>sa</strong> Ginoo. Al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo kin<strong>sa</strong> naghupot<br />
<strong>sa</strong> priesthood, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> nga<br />
wala nay lain p<strong>an</strong>g kapili<strong>an</strong>. Pagmabin<strong>an</strong>tayon<br />
aron dili mawala <strong>an</strong>g inyong<br />
ka<strong>an</strong>gay<strong>an</strong> nga maka<strong>sa</strong>l <strong>sa</strong> ingon nga<br />
paagi. Makahimo kamo <strong>sa</strong> inyong<br />
p<strong>an</strong>ag-uyab nga <strong>an</strong>aa sulod <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
lagda <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g nalingaw gihapon.” 2<br />
Ang inyong tinguha, pagtuo, <strong>ug</strong><br />
paglaum mahimong dili makita diha <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka listah<strong>an</strong>, <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> akoa, ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong>ng paagi nga inyong mapakita<br />
ki<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong> kinaiya, ki<strong>ni</strong> makatab<strong>an</strong>g<br />
k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong> paghingpit <strong>sa</strong> inyong<br />
h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo pinaagi <strong>sa</strong> pagsunod<br />
<strong>sa</strong> propeta <strong>sa</strong> Ginoo <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gita og<br />
paris nga makakaplag kamo og labaw<br />
nga kalipay. Ang inyong tinguha,<br />
pagtuo, <strong>ug</strong> paglaum makatab<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong>b<br />
k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong> pagpili <strong>sa</strong> maayo.<br />
Ang <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong> pagpadayon<br />
<strong>ug</strong> pag-amuma og mah<strong>an</strong>gturong<br />
kaminyoon mogiya k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong><br />
pagsinati <strong>sa</strong> bunga <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo,<br />
nga gihulagway <strong>ni</strong> Alma nga “bililhon<br />
kaayo, . . . tam-is labaw <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga<br />
tam-is, <strong>ug</strong> . . . putli labaw <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
nga putli.” Iy<strong>an</strong>g gipadayon, “Kamo<br />
mokaon [<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga bunga] g<strong>an</strong>i h<strong>an</strong>gtud<br />
kamo mabusog, nga kamo dili na<br />
gutumon, <strong>ni</strong> kamo uhawon” (Alma<br />
32:42). Imbis nga mahadlok <strong>sa</strong> umaabot,<br />
gamita <strong>an</strong>g h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo nga<br />
makat<strong>ug</strong>ot k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>gkon <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong> Ginoo. ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Den<strong>ni</strong>s F. Rasmussen, “What<br />
Faith Is,” <strong>sa</strong> Larry E. Dahl <strong>ug</strong> Charles D. Tate<br />
Jr., eds., The Lectures on Faith in Historical<br />
Perspective (1990), 164.<br />
2. Thomas S. Monson, “Gahum <strong>sa</strong> Priesthood,”<br />
Liahona, Mayo 2011, 67–68.<br />
Enero 2013 45<br />
MGA YOUNG ADULT
Ni Elder<br />
Ju<strong>an</strong> A. Uceda<br />
Sa Seventy<br />
Si Elder Uceda (ikaduha<br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> tuo)<br />
ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pamilya<br />
<strong>sa</strong> Lima, Peru,<br />
hum<strong>an</strong> siya magpa<strong>sa</strong>kop<br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>.<br />
46 Liahona<br />
Ang<br />
Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong><br />
Mormon—<br />
Ipakigbahin<br />
Ki<strong>ni</strong><br />
Na<strong>sa</strong>yud ko nga <strong>an</strong>g Ba<strong>sa</strong>hon<br />
<strong>ni</strong> Mormon tinuod tungod <strong>sa</strong><br />
tulo ka but<strong>an</strong>g nga akong<br />
gibati <strong>sa</strong> higayon nga ako<br />
moba<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Sa dih<strong>an</strong>g 18 pa ko, nagpuyo ko<br />
<strong>sa</strong> Lima, Peru, diin ako natawo<br />
<strong>ug</strong> nagdako. Ni<strong>an</strong><strong>an</strong>g higayuna<br />
<strong>an</strong>g akong amah<strong>an</strong> nakas<strong>ug</strong>at og buot<strong>an</strong>g<br />
higala nga wala na <strong>ni</strong>ya ikakita<br />
<strong>sa</strong> d<strong>ug</strong>ay n<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>ahon.<br />
Natingala <strong>an</strong>g akong papa nga <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g higala bat<strong>an</strong>-on l<strong>an</strong>g gihapon<br />
t<strong>an</strong>-awon <strong>ug</strong> <strong>ni</strong>ndot <strong>an</strong>g p<strong>an</strong>amit.<br />
Iy<strong>an</strong>g gip<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g higala<br />
un<strong>sa</strong>y nahitabo k<strong>an</strong>iya nga nau<strong>sa</strong>b<br />
m<strong>an</strong>. “Bag-o ka b<strong>an</strong>g nakada<strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
lottery?” n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a siya. Mitubag <strong>an</strong>g<br />
higala, “N<strong>an</strong>, mas maayo pa <strong>ni</strong><strong>an</strong>a.<br />
Mormon na ako karon, <strong>ug</strong> gusto<br />
nakong ipakigbahin <strong>an</strong>g eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ni</strong>mo <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> imong pamilya.”<br />
Nagtuo <strong>an</strong>g akong amah<strong>an</strong> nga<br />
n<strong>an</strong>gomedya ra <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g higala, LITRATO SA PAMILYA SA MAAYONG KABUBUT-ON NI ELDER UCEDA; MGA PAGHULAGWAY PINAAGI NI BRIAN CALL
mao nga siya miingon, “OK, kon<br />
gusto <strong>ni</strong>mong ipadala <strong>an</strong>g imong <strong>mga</strong><br />
misyonaryo, buhata na.” Ap<strong>an</strong> ki<strong>ni</strong>ng<br />
tawh<strong>an</strong>a seryoso kaayo bahin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>,<br />
<strong>ug</strong> d<strong>an</strong>gt<strong>an</strong> og pipila ka adlaw miabut<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> misyonaryo <strong>ug</strong> n<strong>an</strong>uktok<br />
<strong>sa</strong> among pultah<strong>an</strong>. Mao kadto <strong>an</strong>g<br />
sin<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> talag<strong>sa</strong>ong kasinati<strong>an</strong>.<br />
Mitudlo namo <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> misyonaryo<br />
mahitungod <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong><br />
Mormon <strong>ug</strong> mibilin og kopya aron<br />
among ba<strong>sa</strong>hon. Sa summer ki<strong>ni</strong>, <strong>ug</strong><br />
ako nagbakasyon sulod <strong>sa</strong> duha ka<br />
bul<strong>an</strong> hum<strong>an</strong> matapos <strong>an</strong>g akong<br />
un<strong>an</strong>g tuig <strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad. Mao nga<br />
akong gidawat <strong>an</strong>g libro <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g hapuna<br />
hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> diskusyon <strong>ug</strong> nags<strong>ug</strong>od<br />
<strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Pahina hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka pahina<br />
nagsige ko og ba<strong>sa</strong>, <strong>ug</strong> dili makahunong.<br />
Dihay magic nga naga<strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
<strong>sa</strong> libro. G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> ako nga moba<strong>sa</strong><br />
<strong>ug</strong> nakaba<strong>sa</strong> na og dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
libro, ap<strong>an</strong> lahi ki<strong>ni</strong>. Nad<strong>an</strong>i ako <strong>sa</strong><br />
libro, <strong>ug</strong> hum<strong>an</strong> ako makaba<strong>sa</strong> og<br />
dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> oras, <strong>an</strong>g akong mama<br />
miingon, “Ju<strong>an</strong>, pagnga <strong>an</strong>g s<strong>ug</strong>a!<br />
Ang imong <strong>mga</strong> igsoong lalaki gusto<br />
n<strong>an</strong>g matulog.” Ug miingon ko, “Oo,<br />
kadiyot na l<strong>an</strong>g, kadiyot na l<strong>an</strong>g,” <strong>ug</strong><br />
nagpadayon ko <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong>. Bi<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong><br />
dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> oras <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong>, wala<br />
ko gutuma, wala uhawa, <strong>ug</strong> walay<br />
tinguha nga matulog.<br />
Sa wala pa nako mahum<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
libro, na<strong>sa</strong>yud ko nga dunay espesyal<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Nakabaton ko og pagpamatuod<br />
tungod <strong>sa</strong> tulo ka but<strong>an</strong>g nga akong<br />
nasinati <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g ako nagba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> libro<br />
<strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g higayon.<br />
Ang un<strong>an</strong>g but<strong>an</strong>g nga nahitabo<br />
nako atol <strong>ni</strong>adtong <strong>mga</strong> ora<strong>sa</strong> mao<br />
<strong>an</strong>g tum<strong>an</strong>g pagbati <strong>sa</strong> kalinaw nga<br />
lahi <strong>sa</strong> bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> nga akong nasinati<br />
k<strong>an</strong>iadto. Ki<strong>ni</strong>ng pagbati <strong>sa</strong><br />
kalinaw diha nako sulod <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> oras.<br />
Ang ikaduh<strong>an</strong>g but<strong>an</strong>g nga akong<br />
nasinati <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g ako nagba<strong>sa</strong> mao<br />
<strong>an</strong>g pagbati <strong>sa</strong> kalipay. Dili kadto<br />
<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> kalipay nga akong nasinati<br />
kon ako ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> higala o<br />
kon duna koy but<strong>an</strong>g nga gipalit nga<br />
gusto kaayo nako. Dili kadto pagbati<br />
<strong>sa</strong> kaalegre; pagbati kadto <strong>sa</strong> kalipay.<br />
Samt<strong>an</strong>g ako nagba<strong>sa</strong>, nags<strong>ug</strong>od ako<br />
<strong>sa</strong> paghilak <strong>ug</strong> nakaamgo, “Wow,<br />
g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> ako <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>!”<br />
Ug <strong>an</strong>g ikatulong but<strong>an</strong>g nga<br />
akong nasinati mao <strong>an</strong>g katin-aw<strong>an</strong>.<br />
Sa akong un<strong>an</strong>g pags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong>,<br />
lisud kaayo <strong>sa</strong>bton tungod kay<br />
dihay <strong>mga</strong> pulong <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> Nephi <strong>ug</strong><br />
Pag-ula nga dili nako pamilyar. Ap<strong>an</strong><br />
hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pipila ka oras nga pagba<strong>sa</strong>,<br />
<strong>an</strong>g akong hunahuna nabuk<strong>sa</strong>n, <strong>ug</strong><br />
ingon og dihay kahayag <strong>sa</strong> akong<br />
Enero 2013 47<br />
KABATAN-ONAN
hunahuna <strong>ug</strong> mas nagkadagh<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
akong na<strong>sa</strong>bt<strong>an</strong> <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g nagpadayon<br />
ko <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> libro.<br />
Sa wala mad<strong>ug</strong>ay akong nahibalo<strong>an</strong><br />
nga kadtong tulo ka <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> mao <strong>an</strong>g pipila ka <strong>mga</strong><br />
paagi diin <strong>an</strong>g Espiritu mopamatuod<br />
nato. Akong nadawat <strong>an</strong>g Espiritu, <strong>ug</strong><br />
ako <strong>an</strong>dam nga magpabunyag, ap<strong>an</strong><br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> kong maghulat <strong>sa</strong> akong<br />
pamilya nga makadawat <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
ka<strong>ug</strong>alingong <strong>mga</strong> pagpamatuod.<br />
Sa katapu<strong>sa</strong>n <strong>ni</strong>adtong Abril 6, 1972,<br />
<strong>an</strong>g akong mama, <strong>an</strong>g akong igsoong<br />
babaye, <strong>ug</strong> ako nabunyag<strong>an</strong>. Ang<br />
akong papa <strong>ug</strong> akong duha ka <strong>mga</strong><br />
igsoon mitambong <strong>ug</strong> nag-obserbar<br />
pag-ayo un<strong>sa</strong>y nahitabo <strong>ug</strong> pipila<br />
ka bul<strong>an</strong> hum<strong>an</strong> <strong>ni</strong><strong>an</strong>a, sila u<strong>sa</strong>b<br />
nabunyag<strong>an</strong>.<br />
Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
miabut <strong>sa</strong> akong kinabuhi <strong>sa</strong> tukm<strong>an</strong>g<br />
higayon. Sa akong un<strong>an</strong>g tuig<br />
<strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad, akong nadungg<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pilosopiya <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
tawo <strong>ug</strong> bag-ong <strong>mga</strong> ideya <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
pamaagi <strong>sa</strong> pagpakabuhi nga lahi<br />
48 Liahona<br />
kaayo kay <strong>sa</strong> akong na<strong>an</strong>d<strong>an</strong>. Dagh<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hiyas nga akong nakat-un<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> akong laing simbah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
pagkabata gihagit <strong>sa</strong> bag-ong <strong>mga</strong><br />
ideya nga karon akong giatub<strong>an</strong>g.<br />
Lisud al<strong>an</strong>g nako tungod kay ako<br />
naglibog. Dihay dagh<strong>an</strong> kaayong<br />
bag-ong <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga akong gibati<br />
nga dili ek<strong>sa</strong>kto, ap<strong>an</strong> normal<br />
ra kaayo <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>. Ug <strong>an</strong>g akong kahibalo<br />
dili igo <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>alipod<br />
<strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> hiyas.<br />
Hum<strong>an</strong> ako mabunyagi, lahi na<br />
kadto nga kasinati<strong>an</strong> pagbalik nako<br />
ngadto <strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad. Karon aduna<br />
akoy ikasulti <strong>sa</strong> pagtubag ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
g<strong>ug</strong>ma ngadto <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>. Makasulti ko<br />
nga ma<strong>sa</strong>ligon, “Dili, <strong>sa</strong>lamat, dili na<br />
al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>ako.” Ug karon na<strong>sa</strong>yud ko<br />
ng<strong>an</strong>ong kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g mosulti ko<br />
<strong>ni</strong><strong>an</strong>a. Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g Ba<strong>sa</strong>hon<br />
<strong>ni</strong> Mormon miabut <strong>sa</strong> tukm<strong>an</strong>g<br />
p<strong>an</strong>ahon al<strong>an</strong>g nako. Mapa<strong>sa</strong>lamaton<br />
kaayo ko tungod kay nakapau<strong>sa</strong>b ki<strong>ni</strong><br />
<strong>sa</strong> akong kinabuhi.<br />
Nap<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<strong>an</strong> ako tungod <strong>sa</strong><br />
akong desisyon <strong>sa</strong> pagpa<strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong>. Sa Simbah<strong>an</strong> akong nahimamat<br />
<strong>an</strong>g akong suod nga <strong>mga</strong> higala.<br />
Maulawon kaayo ko, <strong>ug</strong> gusto ra<br />
kong mag-inu<strong>sa</strong>ra, magtuon, moba<strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong> libro, <strong>ug</strong> malingaw <strong>sa</strong><br />
akong ka<strong>ug</strong>alingon. Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
<strong>an</strong>g Simbah<strong>an</strong> miabut <strong>sa</strong> akong kinabuhi,<br />
akong nakat-un<strong>an</strong> un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
tinuod nga higala. Nakit-<strong>an</strong> nako<br />
<strong>an</strong>g talag<strong>sa</strong>ong bat<strong>an</strong>-ong babaye<br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> kin<strong>sa</strong> nahimo nakong<br />
a<strong>sa</strong>wa. Nakit-<strong>an</strong> nako <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> lider<br />
<strong>sa</strong> priesthood <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> tawo kin<strong>sa</strong><br />
nagpakab<strong>an</strong>a nako. Sa Simbah<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Ginoo, akong nakit-<strong>an</strong> un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
akong gikinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>.<br />
Adunay dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo kin<strong>sa</strong><br />
makakita <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>y il<strong>an</strong>g gikinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
diha <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>. Ayaw kahadlok<br />
<strong>sa</strong> pag-abli <strong>sa</strong> inyong ba-ba ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
inyong <strong>mga</strong> higala <strong>ug</strong> moingon, “Nagtuo<br />
ako <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Gusto nakong ipakigbahin<br />
ki<strong>ni</strong> <strong>ni</strong>nyo.” U<strong>sa</strong>hay makadungog<br />
kamo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hamtong nga moingon<br />
un<strong>sa</strong>y matarung <strong>ug</strong> <strong>sa</strong>yop, ap<strong>an</strong><br />
kon kamo dunay higala nga inyong<br />
kaedad kin<strong>sa</strong> moingon <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g<br />
but<strong>an</strong>g, sundon <strong>ni</strong>nyo k<strong>an</strong>a nga tawo.<br />
Naay <strong>mga</strong> rason ng<strong>an</strong>ong <strong>an</strong>g tingog<br />
<strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> higala mas kusog kay<br />
<strong>sa</strong> tingog <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hamtong. Mao nga<br />
pagpakita og maayong ehemplo<br />
tungod kay dili <strong>ni</strong>nyo mahibalo<strong>an</strong><br />
kon <strong>an</strong>aay Ju<strong>an</strong> Uceda nga naghulat.<br />
Dili gayud kamo makahibalo gawas<br />
kon inyong ablih<strong>an</strong> <strong>an</strong>g inyong ba-ba<br />
<strong>ug</strong> moingon, “Ju<strong>an</strong>, gusto ka nakong<br />
imbitaron <strong>sa</strong> akong simbah<strong>an</strong>. Gusto<br />
ko nga moba<strong>sa</strong> ka <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga libro.”<br />
Kon buhaton <strong>ni</strong>nyo k<strong>an</strong>a nga y<strong>an</strong>ong<br />
but<strong>an</strong>g, basin makau<strong>sa</strong>b mo og <strong>mga</strong><br />
kinabuhi. ◼<br />
Hum<strong>an</strong> magpa<strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>,<br />
si Elder Uceda adunay dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong> pagpakigbahin <strong>sa</strong><br />
iy<strong>an</strong>g pagpamatuod <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong><br />
Mormon isip full-time nga misyonaryo<br />
<strong>sa</strong> Peru. Sa wala, ibabaw:<br />
Elder Uceda (tuo) nagbar<strong>ug</strong> ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
nakabig nga pamilya nga iy<strong>an</strong>g gitudlo<strong>an</strong>.<br />
Sa wala, ubos: Elder Uceda<br />
(<strong>sa</strong> likod, tuo) nagpundok ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> misyonaryo <strong>sa</strong> gawas<br />
<strong>sa</strong> building <strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong>.
Bar<strong>ug</strong> Kamo<br />
“Ang Ginoo nagdapit<br />
k<strong>an</strong>ato, ‘Paduol<br />
ngari k<strong>an</strong>ako <strong>ug</strong> Ako<br />
mopaduol ng<strong>an</strong>ha<br />
k<strong>an</strong>inyo; p<strong>an</strong>gita k<strong>an</strong>ako<br />
nga mak<strong>ug</strong>ihon<br />
<strong>ug</strong> kamo makakita k<strong>an</strong>ako.’ Kon atong<br />
buhaton, atong bation <strong>an</strong>g Iy<strong>an</strong>g<br />
Espiritu <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> kinabuhi, nga<br />
naghatag k<strong>an</strong>ato og tinguha <strong>ug</strong> kais<strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> pagbar<strong>ug</strong> nga lig-on <strong>ug</strong> dili matar<strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> pagkamatarung—<strong>sa</strong> ‘pagbar<strong>ug</strong><br />
. . . <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit, <strong>ug</strong> ayaw<br />
pagbalhin.’”<br />
<strong>Presidente</strong> Thomas S. Monson, “Bar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Bala<strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> Dapit,” Liahona, Nob. 2011, 86.<br />
Moabut Ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> Kalit<br />
“Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g magb<strong>an</strong>tay kita <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> timailh<strong>an</strong> [<strong>sa</strong> Ikaduh<strong>an</strong>g Pag<strong>an</strong>hi],<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g magmatinud-<strong>an</strong>on<br />
kita kutob <strong>sa</strong> mahimo. . . . Ap<strong>an</strong> kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
dili kita maparali<strong>sa</strong>r tungod<br />
l<strong>an</strong>g kay k<strong>an</strong>a nga hitabo <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
hitabo nga naglibut <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nag-una<br />
k<strong>an</strong>ato. Dili kita mohunong <strong>sa</strong> pagpakabuhi.<br />
Sa pagkatinuod, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
kit<strong>an</strong>g magpakabuhi <strong>sa</strong> mas hingpit<br />
kay <strong>sa</strong> ato n<strong>an</strong>g nahimo.”<br />
Elder Jeffrey R. Holl<strong>an</strong>d <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog<br />
Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles, “Ki<strong>ni</strong>, <strong>an</strong>g Pinakamahinungd<strong>an</strong>on<br />
<strong>sa</strong> T<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong> Dispen<strong>sa</strong>syon,”<br />
Liahona, Hulyo 2007, 19–20.<br />
PAGTULUN-AN HUMAN SA USA KA PAGTULUN-AN<br />
Doktrina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad 87:8.<br />
Ang tema <strong>sa</strong> Mutual <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng tuiga nagtudlo nato a<strong>sa</strong> mobar<strong>ug</strong> aron luwas.<br />
Adlaw <strong>sa</strong> Ginoo<br />
Adlaw <strong>sa</strong> Ginoo—Ang Ikaduh<strong>an</strong>g<br />
Pag-<strong>an</strong>hi <strong>ni</strong> Jesukristo<br />
Sa Bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> Dapit<br />
“Un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g . . . ‘bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit’?<br />
Sa tinuod ki<strong>ni</strong> naglakip <strong>sa</strong> templo<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> pakig<strong>sa</strong>ad <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga matinud<strong>an</strong>ong<br />
gitum<strong>an</strong>. Sa tinuod ki<strong>ni</strong> naglakip<br />
<strong>sa</strong> p<strong>an</strong>imalay diin <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak<br />
gibah<strong>an</strong>di <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> gitahud.<br />
Sa tinuod <strong>an</strong>g bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit<br />
naglakip <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> katungd<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
nga gihatag <strong>sa</strong> awtoridad <strong>sa</strong> priesthood,<br />
lakip <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> misyon <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
calling nga matinud-<strong>an</strong>ong gitum<strong>an</strong><br />
diha <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> br<strong>an</strong>ch, <strong>mga</strong> ward, <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> stake.”<br />
Elder Dallin H. Oaks <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog Duha<br />
ka <strong>mga</strong> Apostoles, “Pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
Ikaduh<strong>an</strong>g Pag-<strong>an</strong>hi,” Liahona, Mayo 2004, 10;<br />
emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g.<br />
Ayaw Pagbalhin<br />
A<strong>ni</strong>ay pipila ka <strong>mga</strong> paagi <strong>sa</strong> pagsiguro<br />
nga <strong>an</strong>g but<strong>an</strong>g dili mabalhin:<br />
• Kalig-on—“Paglaum . . . naghimo<br />
og kalig-on ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kalag <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> tawo” (Ether 12:4).<br />
• Lig-on nga pundasyon—“Diha <strong>sa</strong><br />
lig-on nga sukar<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> atong M<strong>an</strong>unubos<br />
kin<strong>sa</strong> mao si Kristo, <strong>an</strong>g<br />
<strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> Dios, nga kamo kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
gayud motukod <strong>sa</strong> inyong tukur<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
. . . , nga mao <strong>an</strong>g tinuod<br />
nga tukur<strong>an</strong><strong>an</strong>” (Helam<strong>an</strong> 5:12).<br />
• Lig-on nga pagbar<strong>ug</strong> —Dili mahimo<br />
nga <strong>an</strong>aa ka <strong>sa</strong> Zion <strong>ug</strong> padayon<br />
nga malambigit <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>,<br />
kay “siya nga maoy tawong tagurhag<br />
p<strong>an</strong>ghunahuna, nga mabalhinon<br />
<strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> paagi”<br />
(S<strong>an</strong>tiago 1:8).<br />
• Mga <strong>ug</strong>sok [stake] <strong>sa</strong> tolda—Ang<br />
<strong>mga</strong> <strong>ug</strong>sok <strong>sa</strong> tolda <strong>sa</strong> Zion makatab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> nga magbar<strong>ug</strong><br />
<strong>ug</strong> lig-ong mapahimut<strong>an</strong>g, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
magt<strong>an</strong>yag nato og kapasilong<strong>an</strong>:<br />
“Ug nga <strong>an</strong>g p<strong>an</strong>agpundok <strong>sa</strong> yuta<br />
<strong>sa</strong> Zion, <strong>ug</strong> diha <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> istaka,<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka p<strong>an</strong>alipod, <strong>ug</strong><br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka d<strong>an</strong>gp<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
<strong>sa</strong> unos” (D&P 115:6).<br />
Mubo nga sulat <strong>sa</strong> editor: Ki<strong>ni</strong> nga pahina wala<br />
himoa nga kinatibuk-<strong>an</strong>g pagpa<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> pi<strong>ni</strong>li<br />
nga bersikulo <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong>, ki<strong>ni</strong> u<strong>sa</strong> lam<strong>an</strong>g ka<br />
punto <strong>sa</strong> pags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> inyong ka<strong>ug</strong>alingon nga<br />
pagtuon.<br />
Enero 2013 49<br />
KABATAN-ONAN
2013 nga<br />
TEMA SA<br />
MUTUAL<br />
Ang 2013 nga tema <strong>sa</strong> Mutual gikuha <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Doktrina<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Pakig<strong>sa</strong>ad 87:8: “Bu<strong>sa</strong>, bar<strong>ug</strong> kamo <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> dapit, <strong>ug</strong> ayaw pagbalhin, h<strong>an</strong>gtud <strong>an</strong>g adlaw <strong>sa</strong><br />
Ginoo moabut.” Ang p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nga akong gilaum<strong>an</strong> nga<br />
pal<strong>an</strong>dungon <strong>sa</strong> bat<strong>an</strong>-ong lalaki <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng umaabut tibuok<br />
tuig mao, Nagbar<strong>ug</strong> ba ako <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit?<br />
Samt<strong>an</strong>g akong nahimamat <strong>an</strong>g hal<strong>an</strong>gdong <strong>mga</strong> bat<strong>an</strong>ong<br />
lalaki <strong>sa</strong> tibuok kalibut<strong>an</strong>, ako gayud nga na<strong>sa</strong>ksih<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g libo<strong>an</strong> <strong>ni</strong>nyo nga naghimo na <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
paagi. Nagbar<strong>ug</strong> kamo <strong>sa</strong> labing bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit<br />
kada higayon nga kamo mosulod <strong>sa</strong> templo aron magpahigayon<br />
og <strong>mga</strong> bunyag al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> patay. Moawhag ko<br />
<strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> pagpahimulos <strong>sa</strong> kada oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong> pagsulod<br />
<strong>sa</strong> templo <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay magpakatakus <strong>sa</strong> pagbuhat <strong>sa</strong><br />
ingon. Kada adlaw <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g inyong tum<strong>an</strong>on <strong>an</strong>g inyong<br />
katungd<strong>an</strong><strong>an</strong> ngadto <strong>sa</strong> Dios, kamo nagbar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> dapit <strong>ug</strong> <strong>an</strong>aay kahigayun<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagbayaw <strong>sa</strong><br />
ub<strong>an</strong>. Nagbar<strong>ug</strong> kamo <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
kamo mag-<strong>an</strong>dam, mop<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin, <strong>ug</strong> mopaambit <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>krament<br />
kada Dominggo. Nagbar<strong>ug</strong> kamo <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong><br />
dapit <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g inyong ipakigbahin <strong>an</strong>g eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ug</strong> kon<br />
kamo molihok isip k<strong>an</strong>unay nga mi<strong>ni</strong>stro—kin<strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay<br />
nga makahimo, <strong>an</strong>dam, <strong>ug</strong> takus <strong>sa</strong> pagserbisyo <strong>ug</strong> paglig-on<br />
<strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>.<br />
Isip tighupot <strong>sa</strong> Aaro<strong>ni</strong>c Priesthood, kamo gihatag<strong>an</strong><br />
og s<strong>ug</strong>o <strong>sa</strong> pagpasida<strong>an</strong>, pagpatin-aw, pag-awhag, pagtudlo,<br />
<strong>ug</strong> pagdapit <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagduol ngadto k<strong>an</strong>g<br />
Kristo (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> D&P 20:59). Si <strong>Presidente</strong> Harold B. Lee<br />
(1899–1973) miingon: “Dili mo makabayaw <strong>sa</strong> laing kalag<br />
h<strong>an</strong>gtud nga kamo nagbar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> mas taas nga dapit kay<br />
k<strong>an</strong>iya. . . . Dili mo makadagkot og kalayo <strong>sa</strong> laing kalag<br />
gawas kon ki<strong>ni</strong> nagsiga na <strong>sa</strong> inyong ka<strong>ug</strong>alingon kalag.” 1<br />
Ni David L. Beck<br />
Kinatibuk-<strong>an</strong>g <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Young Men<br />
50 Liahona<br />
PAGBARUG SA<br />
MAS TAAS<br />
NGA DAPIT<br />
Bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> lalaki, nagpa<strong>sa</strong>but ki<strong>ni</strong> nga kamo kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
m<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong> pagpalig-on <strong>sa</strong> inyong pagpamatuod<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay <strong>an</strong>dam nga mopakigbahin <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Kamo adunay <strong>sa</strong>grado nga responsibilidad nga mahimong<br />
instrumento <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kamot <strong>sa</strong> Ginoo. Samt<strong>an</strong>g kamo<br />
mag-ampo <strong>ug</strong> magtuon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong>, m<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong><br />
pagtum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> s<strong>ug</strong>o, <strong>ug</strong> maminaw <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> aghat <strong>sa</strong> Espiritu,<br />
inyong makaplag<strong>an</strong> <strong>an</strong>g inyong ka<strong>ug</strong>alingon nga <strong>an</strong>aa<br />
<strong>sa</strong> mas taas nga dapit. Isip <strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong>, bi<strong>sa</strong>n a<strong>sa</strong> kamo<br />
k<strong>an</strong>a mahimong u<strong>sa</strong> ka bala<strong>an</strong> nga dapit. Dayon, kon<br />
moabut <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> sitwasyon, makabaton kamo <strong>sa</strong> kalig-on,<br />
kais<strong>ug</strong>, <strong>ug</strong> abilidad <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagbayaw <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>.<br />
Makabaton kamo <strong>sa</strong> gahum <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>alipod nga gi<strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong><br />
Ginoo <strong>ni</strong>adtong kin<strong>sa</strong> magbar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit.<br />
G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> ko <strong>sa</strong> gisulti <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong> Thomas S. Monson<br />
mahitungod <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g gip<strong>an</strong>iguro<br />
nato nga kon kita magpaduol ngadto <strong>sa</strong> Ginoo, “atong<br />
mabatyag<strong>an</strong> <strong>an</strong>g Iy<strong>an</strong>g Espiritu <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> kinabuhi,<br />
nagahatag nato <strong>sa</strong> tinguha <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> kais<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagbar<strong>ug</strong> nga<br />
lig-on <strong>ug</strong> dili matar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagkamatarung—<strong>sa</strong> ‘pagbar<strong>ug</strong> . . .<br />
<strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit, <strong>ug</strong> ayaw pagbalhin’ (D&P 87:8).<br />
“Samt<strong>an</strong>g nagkau<strong>sa</strong>b <strong>an</strong>g kalibut<strong>an</strong> libut nato <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> moral <strong>sa</strong> katilingb<strong>an</strong> nagkahuy<strong>an</strong>g,<br />
hinaut atong hinumdum<strong>an</strong> <strong>an</strong>g bililhong <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ad <strong>sa</strong><br />
Ginoo <strong>ni</strong>adtong kin<strong>sa</strong> nag<strong>sa</strong>lig K<strong>an</strong>iya: “Ayaw kahadlok;<br />
kay <strong>an</strong>ia ako ub<strong>an</strong> k<strong>an</strong>imo: ayaw pagtalaw; kay ako mao<br />
<strong>an</strong>g imong Dios: Palig-onon ko ikaw; oo bulig<strong>an</strong> ko ikaw’<br />
(I<strong>sa</strong>ias 41:10).” 2 ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. Harold B. Lee, “St<strong>an</strong>d Ye in Holy Places,” Ensign, Hulyo 1973, 123.<br />
2. Thomas S. Monson, “Bar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> Dapit,” Liahona,<br />
Nob. 2011, 86.
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI JOHN LUKE<br />
BALAAN NGA MGA<br />
DAPIT SA INYONG<br />
KINABUHI<br />
Ni Elaine S. Dalton<br />
Ang tema <strong>sa</strong> Mutual <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng tuiga nag-imbitar <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong><br />
paghunong nga mahimong kabahin <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
pag-focus ngadto <strong>sa</strong> ginghari<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Dios. Sama <strong>sa</strong> gitudlo <strong>ni</strong><br />
<strong>Presidente</strong> Boyd K. Packer, <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog<br />
Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles, nagpuyo kita <strong>sa</strong> teritoryo <strong>sa</strong><br />
kaaway. 1 Kinatibuk-<strong>an</strong>g <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Young Women<br />
“Bar<strong>ug</strong> kamo <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit” import<strong>an</strong>te<br />
<strong>sa</strong> paglahutay.<br />
Ki<strong>ni</strong> nga tema nag-imbitar og import<strong>an</strong>te nga <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a: Un<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka bala<strong>an</strong> nga dapit? A<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
bala<strong>an</strong> nga dapit? Un<strong>sa</strong>on nato <strong>sa</strong> pagbar<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> dapit? Sa un<strong>sa</strong> nga paagi nga atong mahimo <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> dapit nga k<strong>an</strong>unay natong puy-<strong>an</strong> nga mas bala<strong>an</strong>?<br />
Samt<strong>an</strong>g m<strong>an</strong>gita kamo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tubag <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a,<br />
<strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong> tubag mogiya <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong><br />
aso<strong>sa</strong>syon, <strong>sa</strong> inyong pagpili <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kalihok<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
inyong si<strong>ni</strong>na, <strong>mga</strong> pulong, <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> buhat.<br />
Mipa<strong>sa</strong>lig kamo <strong>sa</strong> pagpalig-on <strong>sa</strong> inyong p<strong>an</strong>imalay <strong>ug</strong><br />
pamilya. P<strong>an</strong>ingkamuti <strong>sa</strong> paghimo <strong>sa</strong> inyong p<strong>an</strong>imalay<br />
nga u<strong>sa</strong> ka bala<strong>an</strong> nga dapit, puno <strong>sa</strong> Espiritu <strong>sa</strong> Ginoo.<br />
Makasuporta kamo <strong>sa</strong> pag-ampo <strong>sa</strong> pamilya <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagtuon<br />
<strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong>.<br />
Ang inyong kwarto mahimong u<strong>sa</strong> ka bala<strong>an</strong> nga dapit<br />
nga nag-imbitar <strong>sa</strong> Espiritu. Kon <strong>an</strong>g propeta mot<strong>an</strong>-aw <strong>sa</strong><br />
inyong kwarto, mot<strong>an</strong>-aw ba siya <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga u<strong>sa</strong> ka bala<strong>an</strong><br />
nga dapit? Kamo ba?<br />
Makabar<strong>ug</strong> kita <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit kon kita moadto<br />
<strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong>. Ang <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> nagtudlo nga <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> ward <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> stake <strong>sa</strong> Zion bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit nga<br />
“al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka p<strong>an</strong>alipod, <strong>ug</strong> al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka d<strong>an</strong>gp<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> unos” (D&P 115:6)<br />
Ang labing bala<strong>an</strong> nga dapit <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> mao <strong>an</strong>g<br />
templo. Si <strong>Presidente</strong> Thomas S. Monson miingon: “Akong<br />
“BARUG KAMO SA<br />
BALAAN NGA MGA<br />
DAPIT, UG AYAW<br />
PAGBALHIN . . .”<br />
(TAN-AWA SA D&P 87:8)<br />
bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> higala nga <strong>mga</strong> tin-edyer, itumong k<strong>an</strong>unay<br />
<strong>sa</strong> inyong p<strong>an</strong><strong>an</strong>-aw <strong>an</strong>g templo. Ayaw pagbuhat og<br />
bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> nga makap<strong>ug</strong>ong <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong> pagsulod <strong>ug</strong> pagambit<br />
<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>grado <strong>ug</strong> mah<strong>an</strong>gturong <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin didto.<br />
Modayeg ko <strong>ni</strong>adtong nakaadto na <strong>sa</strong> templo k<strong>an</strong>unay<br />
aron <strong>sa</strong> pagpahigayon og <strong>mga</strong> bunyag al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> patay.”<br />
2 Pagpakatakus k<strong>an</strong>unay <strong>sa</strong> pagbaton og magamit nga<br />
rekomend <strong>sa</strong> templo, bi<strong>sa</strong>n kon <strong>an</strong>g templo layo.<br />
Bi<strong>sa</strong>n a<strong>sa</strong> kamo nga <strong>an</strong>aa <strong>an</strong>g Espiritu mahimong u<strong>sa</strong> ka<br />
bala<strong>an</strong> nga dapit. Si <strong>Presidente</strong> Harold B. Lee (1899–1973)<br />
mitudlo nga <strong>an</strong>g bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit mas adunay kalabut<br />
<strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi <strong>an</strong>g tawo nagpakabuhi kay <strong>sa</strong> diin<br />
siya magpuyo. 3 Kon nagpakabuhi kamong takus <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>unay<br />
nga pakig-ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Espiritu S<strong>an</strong>to, n<strong>an</strong> nagbar<strong>ug</strong> kamo<br />
<strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga dapit.<br />
Sa kada templo adunay nakasulat nga “Pagkabala<strong>an</strong><br />
ngadto <strong>sa</strong> Ginoo.” P<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong> pagbar<strong>ug</strong> k<strong>an</strong>unay<br />
<strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> dapit. Samt<strong>an</strong>g kamo magsunod <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> sumb<strong>an</strong><strong>an</strong>, mag-ampo kada adlaw, <strong>ug</strong> magba<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong>—ilabi na <strong>sa</strong> Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon—inyong<br />
mabati <strong>an</strong>g pagpakig-ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Espiritu S<strong>an</strong>to. Ang Ginoo<br />
Mismo mi<strong>sa</strong>ad k<strong>an</strong>inyo, “Kay <strong>sa</strong> pagkatinuod Ako moingon<br />
ng<strong>an</strong>ha k<strong>an</strong>inyo, nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> mahinungd<strong>an</strong>on nga<br />
but<strong>an</strong>g nagpaabut k<strong>an</strong>inyo” (D&P 45:62). Ako uyon <strong>ug</strong><br />
mopamatuod nga ki<strong>ni</strong> tinuod! ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Boyd K. Packer, “Un<strong>sa</strong>on nga Maluwas [Survive] diha<br />
<strong>sa</strong> Teritoryo <strong>sa</strong> Kaaway,” Liahona, Okt. 2012, 34–37; New Era,<br />
Abr. 2012, 2–5.<br />
2. Thomas S. Monson, “Ang Bala<strong>an</strong> nga Templo—<strong>an</strong>g S<strong>ug</strong>a <strong>sa</strong> Kalibut<strong>an</strong>,”<br />
Liahona, Mayo 2011, 93.<br />
3. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Doctrine <strong>an</strong>d Coven<strong>an</strong>ts Student M<strong>an</strong>ual: Religion 324<br />
<strong>an</strong>d 325, 2nd ed. (Church Educational System m<strong>an</strong>ual, 2001), 196.<br />
Enero 2013 51<br />
KABATAN-ONAN
52 Liahona<br />
Ni Adam C. Olson<br />
Mga Magasin <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
UNSAY<br />
NAKAT-<br />
UNAN NI<br />
AGUNG<br />
SA BADMINTON<br />
U<strong>sa</strong> ka tin-edyer nga Taga-Indonesia<br />
nakat-on nga <strong>an</strong>g pagbaton og paglaum<br />
makap<strong>ug</strong>ong <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> pag-und<strong>an</strong>g.<br />
Ig<strong>an</strong>g kaayo <strong>sa</strong> Jogjakarta, Indonesia, <strong>ug</strong> nagkadusingot<br />
<strong>an</strong>g agt<strong>an</strong>g <strong>ni</strong> Agung <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g siya<br />
naghulat <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g kontra nga moserbisyo. Ang<br />
<strong>sa</strong>ngka <strong>sa</strong> badminton sikit kaayo, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g 15<br />
<strong>an</strong>yos n<strong>an</strong>ingkamot nga modaog.<br />
Hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> grabing binayloay, <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g<br />
kontra mihapak <strong>sa</strong> bola [shuttlecock] palayo<br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>ni</strong> Agung. Dili gusto nga makapuntos<br />
<strong>an</strong>g kontra <strong>sa</strong> maong sikit nga dula, gidayb<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong> Agung <strong>an</strong>g bola ap<strong>an</strong> wala kaabut—<br />
<strong>ug</strong> nagkad<strong>ug</strong>o tungod <strong>sa</strong> pagka-slide <strong>sa</strong><br />
semento nga korte.<br />
Makita gayud nga g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> kaayo<br />
siya <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>ngka <strong>sa</strong> badminton. Ap<strong>an</strong> si<br />
Agung wala magdamgo nga mahimong<br />
propesyonal nga magdudula <strong>sa</strong> badminton.<br />
Dili siya kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g mopili<br />
tali <strong>sa</strong> pagdula <strong>sa</strong> badminton didto <strong>sa</strong><br />
Olympic <strong>ug</strong> pagserbisyo og misyon.<br />
Sa iy<strong>an</strong>g ka<strong>ug</strong>alingon pagtuo, dili siya<br />
maayo <strong>sa</strong> sport.<br />
Mao nga ng<strong>an</strong>ong ki<strong>ni</strong>ng gamay nga tinedyer<br />
nga dunay dakong pahiyom n<strong>an</strong>ingkamot<br />
pag-ayo? Paglaum.<br />
“Nagtuo ko nga mas momaayo ko,” miingon<br />
siya.<br />
MGA LITRATO PINAAGI NI ADAM C. OLSON
U<strong>sa</strong> ka Rason al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Paglaum<br />
Ang paglaum mao <strong>an</strong>g rason nga<br />
kita mibuhat og dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g.<br />
Mag-ehersisyo kita tungod <strong>sa</strong> paglaum<br />
nga mas makusg<strong>an</strong> <strong>ug</strong> mahimsog<br />
kita. Magpraktis kita og instrumento<br />
<strong>sa</strong> musika tungod kay naglaum ta nga<br />
makat-on <strong>sa</strong> pagpatukar. Nagpraktis<br />
si Agung og badminton tungod kay<br />
naglaum siya nga molambo.<br />
“Kon dili ko maglaum nga mahimong<br />
mas maayo <strong>ug</strong> modaog, <strong>sa</strong>yon<br />
kaayo <strong>an</strong>g pag-und<strong>an</strong>g,” miingon si<br />
Agung.<br />
Ang paglaum u<strong>sa</strong> ka import<strong>an</strong>te<br />
nga elemento <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong> kaluwa<strong>sa</strong>n.<br />
Ang paglaum nga kita mapa<strong>sa</strong>ylo<br />
mogiya nato <strong>sa</strong> paghinulsol <strong>ug</strong> pagsulay<br />
pag-u<strong>sa</strong>b hum<strong>an</strong> kita mapakyas <strong>sa</strong><br />
pagtum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka s<strong>ug</strong>o.<br />
Ang Pag-ataki <strong>ni</strong> Sat<strong>an</strong>as<br />
<strong>sa</strong> Paglaum<br />
Duha <strong>sa</strong> labing maayong hinagib<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong> Sat<strong>an</strong>as batok nato mao <strong>an</strong>g<br />
pagduha-duha <strong>ug</strong> pagkawala <strong>sa</strong> paglaum.<br />
Wala siya makau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong><br />
L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> pinaagi <strong>sa</strong> paghunong<br />
<strong>sa</strong> Pag-ula. Ap<strong>an</strong> makasulay<br />
gihapon siya <strong>sa</strong> pag-u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> makapalimpyo<br />
nga epekto <strong>sa</strong> Pag-ula <strong>sa</strong><br />
atong <strong>mga</strong> kinabuhi kon siya makapawagt<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> atong paglaum nga kita<br />
mapa<strong>sa</strong>ylo.<br />
“Si Sat<strong>an</strong>as gusto nga mawad-<strong>an</strong><br />
kita og paglaum,” miingon si Agung,<br />
“tungod kay kon kita mohunong,<br />
makapalayo ki<strong>ni</strong> nato <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong>.”<br />
Hinoon, kon si Sat<strong>an</strong>as magmalampuson<br />
<strong>sa</strong> pagkuha <strong>sa</strong> atong paglaum,<br />
adunay <strong>mga</strong> paagi nga makakita kita<br />
pag-u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> paglaum.<br />
Pagp<strong>an</strong>gita og Paglaum<br />
Kon nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> ta og paglaum<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> umaabut, makat<strong>an</strong>-aw<br />
kita <strong>sa</strong> n<strong>an</strong>gagi. Gigamit <strong>ni</strong> Agung<br />
<strong>an</strong>g ehemplo <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> eskwelah<strong>an</strong><br />
nga nakatudlo <strong>ni</strong>ya <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga leksyon.<br />
“Akong nakita nga kon ako magtuon<br />
og maayo, magmalampuson ko <strong>sa</strong><br />
akong <strong>mga</strong> ek<strong>sa</strong>m,” miingon siya.<br />
“Tungod <strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga kasinati<strong>an</strong>, ako<br />
adunay paglaum nga kon ako magpraktis<br />
og maayo, mapalambo nako<br />
<strong>an</strong>g akong badminton,” miingon siya.<br />
“Ang akong kasinati<strong>an</strong> naghatag nako<br />
og paglaum.”<br />
Kon nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> ta og paglaum<br />
diha k<strong>an</strong>g Jesukristo, makat-un<strong>an</strong><br />
nato ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> atong milabay nga <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> gahum <strong>sa</strong> Pag-ula (t<strong>an</strong>awa<br />
<strong>sa</strong> Mga Taga-Roma 5:4) <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>, lakip <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> nga inyong madungg<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>krament miting, <strong>sa</strong> leksyon <strong>sa</strong><br />
Sunday School, <strong>sa</strong> Liahona, o <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
kasulat<strong>an</strong> (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Jacob 4:4–6).<br />
Samt<strong>an</strong>g magtuon kita <strong>sa</strong> malaumon<br />
nga <strong>mga</strong> pulong <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> propeta,<br />
mag-ampo al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>ong<br />
ga<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> paglaum, <strong>ug</strong> magkat-on <strong>sa</strong><br />
pag-ila <strong>sa</strong> gahum <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas <strong>sa</strong><br />
atong <strong>mga</strong> kinabuhi, <strong>an</strong>g atong h<strong>ug</strong>ot<br />
nga pagtuo K<strong>an</strong>iya motubo, ingon<br />
m<strong>an</strong> u<strong>sa</strong>b <strong>an</strong>g atong paglaum nga<br />
Siya motab<strong>an</strong>g nato <strong>sa</strong> umaabut. 1<br />
Ayaw Gayud Paghunong<br />
Nakahibalo si Agung nga dili<br />
gayud tingali siya mahimong<br />
propesyonal nga atleta, ap<strong>an</strong> na<strong>sa</strong>yud<br />
siya nga kon magpadayon siya <strong>sa</strong><br />
pagp<strong>an</strong>ingkamot, adunay paglaum<br />
nga siya molambo.<br />
Nakat-on siya nga <strong>an</strong>g dakong<br />
gahum <strong>sa</strong> paglaum mao ki<strong>ni</strong>: “Basta<br />
dili ka l<strong>an</strong>g mohunong, adunay paglaum,”<br />
miingon siya.<br />
Sa kinabuhi, <strong>an</strong>g Pag-ula <strong>ni</strong> Jesukristo<br />
mao <strong>an</strong>g import<strong>an</strong>te nga tinubd<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> paglaum. Tungod <strong>sa</strong> Pag-ula<br />
makahinulsol kita kon kita makahimo<br />
og <strong>sa</strong>yop. Nagpa<strong>sa</strong>but u<strong>sa</strong>b k<strong>an</strong>a nga<br />
tungod <strong>sa</strong> Pag-ula, wala kita mapakyas<br />
<strong>sa</strong> atong kinabuhi nga pagsulay<br />
kon kita ma<strong>sa</strong>yop gawas kon kita<br />
mohunong <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong><br />
paghinulsol <strong>ug</strong> pagsunod.<br />
Mao nga nagpadayon si Agung <strong>sa</strong><br />
pag-imbitar <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g amah<strong>an</strong> ngadto<br />
<strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong> kada Dominggo. Mao nga<br />
nagpadayon siya <strong>sa</strong> pagbar<strong>ug</strong> un<strong>sa</strong>y<br />
ek<strong>sa</strong>kto, bi<strong>sa</strong>n kon <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
higala dili. Mao nga k<strong>an</strong>unay siya magbiseklita<br />
padulong og balik <strong>sa</strong> meetinghouse<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> seminary, Mutual, <strong>mga</strong><br />
miting <strong>sa</strong> Dominggo, <strong>mga</strong> klase <strong>sa</strong><br />
pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> misyonaryo, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
pagtab<strong>an</strong>g og limpyo <strong>sa</strong> building.<br />
“Dili <strong>sa</strong>yon <strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>ingkamot<br />
nga mahi<strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong> Jesus,” miingon si<br />
Agung. “U<strong>sa</strong>hay mawala <strong>an</strong>g akong<br />
paglaum, ap<strong>an</strong> dili ko mohunong. Tungod<br />
<strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g <strong>sa</strong>kripisyo al<strong>an</strong>g nako,<br />
duna koy paglaum nga mahimong<br />
mas maayo.”<br />
Tungod <strong>sa</strong> Pag-ula adunay paglaum.<br />
Ug tungod <strong>sa</strong> paglaum, <strong>an</strong>g Pag-ula<br />
makapau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> kinabuhi. ◼<br />
MUBO NGA SULAT<br />
1. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Dieter F. Uchtdorf, “Ang<br />
Walay Kinutob<strong>an</strong> nga Gahum <strong>sa</strong> Paglaum,”<br />
Liahona, Nob. 2008, 21–24.<br />
USA KA SAAD SA PAGLAUM<br />
“Tungod kay <strong>an</strong>g Dios nagmatinud-<strong>an</strong>on <strong>ug</strong> mitum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ad<br />
k<strong>an</strong>iadto, makalaum kita ub<strong>an</strong> <strong>an</strong>g pag<strong>sa</strong>lig nga <strong>an</strong>g Dios motum<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ad ngari nato karon <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> umaabut.<br />
<strong>Presidente</strong> Dieter F. Uchtdorf, Ikaduh<strong>an</strong>g Magtatambag <strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong>,<br />
“Ang Walay Kinutub<strong>an</strong> nga Gahum <strong>sa</strong> Paglaum,” Liahona, Nob. 2008, 23.<br />
Enero 2013 53<br />
KABATAN-ONAN
ALANG SA KALIG-ON SA MGA KABATAN-ONAN<br />
Edukasyon<br />
D<strong>ug</strong><strong>an</strong>g kahibalo makahatag nato og oportu<strong>ni</strong>dad nga mahimong<br />
dakong impluwensya <strong>sa</strong> pagtum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> katuyo<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Ginoo.<br />
Ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dakong tinguha <strong>ug</strong><br />
pakab<strong>an</strong>a al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kaayoh<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kalag, si Jacob mitudlo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Nephi “mahitungod<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga <strong>an</strong>aa na<br />
<strong>ug</strong> k<strong>an</strong>a nga moabut pa” (2 Nephi<br />
6:4). Iya ki<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> katawh<strong>an</strong>, <strong>ug</strong><br />
gimahal <strong>ni</strong>ya sila. Gitudlo<strong>an</strong> <strong>ni</strong>ya sila<br />
kon kin<strong>sa</strong> gayud sila <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ad<br />
<strong>sa</strong> Ginoo mahitungod <strong>ni</strong>la. Samt<strong>an</strong>g<br />
siya mitudlo <strong>ni</strong>la bahin <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas,<br />
siya mituaw: “O pagkawalay<br />
katapu<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> pagkabala<strong>an</strong> <strong>sa</strong> atong<br />
Dios! Kay siya na<strong>sa</strong>yud <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga<br />
<strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g, <strong>ug</strong> walay but<strong>an</strong>g nga<br />
siya wala mahibalo” (2 Nephi 9:20;<br />
emphasis gid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g).<br />
Angay gayud k<strong>an</strong>a nga hinumdum<strong>an</strong><br />
kon inyong hunahunaon <strong>an</strong>g<br />
kaimport<strong>an</strong>te <strong>sa</strong> edukasyon. Gatu<strong>sa</strong>n<br />
ka tuig <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>yo pa, <strong>sa</strong> laing bahin <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong>, si Amah<strong>an</strong>g Abraham “mitinguha<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>sa</strong> akong<br />
<strong>mga</strong> amah<strong>an</strong>” “u<strong>sa</strong>b nga mahimo<br />
nga u<strong>sa</strong> kin<strong>sa</strong> maka<strong>an</strong>gkon og dako<br />
nga kahibalo, <strong>ug</strong> mahimo nga u<strong>sa</strong> ka<br />
labaw nga sumusunod <strong>sa</strong> pagkamatarung,<br />
<strong>ug</strong> maka<strong>an</strong>gkon og dako nga<br />
kahibalo” (Abraham 1:2).<br />
Kamong t<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>mga</strong> minahal<br />
nga <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> Dios 1 <strong>ug</strong><br />
“<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kaliwat<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
propeta <strong>ug</strong> kamo <strong>an</strong>aa<br />
. . . <strong>sa</strong> pakig<strong>sa</strong>ad diin<br />
<strong>an</strong>g Amah<strong>an</strong> mihimo<br />
ub<strong>an</strong> k<strong>an</strong>g [Abraham]”<br />
(3 Nephi 20:25). Sama <strong>ni</strong><br />
Abraham, <strong>an</strong>aa k<strong>an</strong>inyo <strong>an</strong>g<br />
kapasidad nga “maka<strong>an</strong>gkon og<br />
54 Liahona<br />
dako nga kahibalo” <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g kamo<br />
matudlo<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g, “nga<br />
<strong>an</strong>gay al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>but”<br />
(D&P 88:78).<br />
Ang Ginoo miingon nga <strong>an</strong>g maayong<br />
kahibalo naglakip “<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g<br />
diha <strong>sa</strong> l<strong>an</strong>git <strong>ug</strong> diha <strong>sa</strong> yuta, <strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> ilawom <strong>sa</strong> yuta; <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga<br />
diha na, <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g<br />
nga <strong>an</strong>aa, <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g<br />
nga <strong>sa</strong> mubong<br />
p<strong>an</strong>ahon<br />
mahinabo;
MGA PAGHULAGWAY SA LITRATO<br />
PINAAGI NI ROBERT CASEY<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>imalay,<br />
<strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga atua <strong>sa</strong> layong<br />
dapit; <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> gubat <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
kagubot <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> nasud, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
paghukom nga <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> yuta; <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g<br />
ka<strong>sa</strong>yur<strong>an</strong> u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> nasud <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> ginghari<strong>an</strong>” (D&P 88:79).<br />
Ng<strong>an</strong>o m<strong>an</strong>? Ng<strong>an</strong>o nga import<strong>an</strong>te<br />
<strong>an</strong>g pag-<strong>an</strong>gkon og edukasyon?<br />
Ang Ginoo Mismo mihatag og talag<strong>sa</strong>ong<br />
pagpa<strong>sa</strong>but: “Nga kamo<br />
unta ma<strong>an</strong>dam diha <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga<br />
<strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g kon Ako mopadala<br />
k<strong>an</strong>inyo pag-u<strong>sa</strong>b aron <strong>sa</strong><br />
pagpalambo <strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga<br />
tawag diin Ako nagtawag<br />
k<strong>an</strong>inyo, <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> misyon diin<br />
Ako nags<strong>ug</strong>o k<strong>an</strong>inyo”<br />
(D&P 88:80).<br />
Nii<strong>ni</strong>ng nagkalisud nga<br />
kalibut<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g edukasyon<br />
mao <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> labing import<strong>an</strong>te<br />
nga ma<strong>an</strong>gkon <strong>sa</strong><br />
kinabuhi. Ug <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g tinuod<br />
nga <strong>an</strong>g d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g edukasyon<br />
<strong>sa</strong> kinatibuk-<strong>an</strong> mo<strong>sa</strong>ngpot <strong>sa</strong><br />
oportu<strong>ni</strong>dad al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga<br />
temporal nga <strong>mga</strong> g<strong>an</strong>ti, <strong>an</strong>g mas<br />
dakong bili <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g kahibalo<br />
mao <strong>an</strong>g oportu<strong>ni</strong>dad nga ikahatag<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nato nga mahimong dakong<br />
impluwensya <strong>sa</strong> pagtum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
katuyo<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Ginoo. Sumala <strong>sa</strong> gipa<strong>sa</strong>but<br />
<strong>sa</strong> Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong><br />
Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>: “Ang edukasyon u<strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong> import<strong>an</strong>ting bahin <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong><br />
L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g<br />
<strong>ni</strong>nyo nga mas mahi<strong>sa</strong>ma K<strong>an</strong>iya.<br />
Gusto Niya nga inyong edukahon<br />
<strong>an</strong>g inyong hunahuna <strong>ug</strong> palamboon<br />
<strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong> kah<strong>an</strong>as <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> talento, <strong>an</strong>g inyong gahum<br />
<strong>sa</strong> pagbuhat og maayo <strong>sa</strong> inyong<br />
<strong>mga</strong> responsibilidad, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g inyong<br />
kapasidad <strong>sa</strong> pagpa<strong>sa</strong>lamat <strong>sa</strong><br />
kinabuhi.” 2<br />
Si Propeta Joseph Smith mitudlo<br />
u<strong>sa</strong>b: “Adunay gahum <strong>sa</strong> kahibalo.<br />
Ang Dios adunay mas dagh<strong>an</strong>g gahum<br />
kay <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong> binuhat,<br />
tungod kay Siya adunay mas dagh<strong>an</strong>g<br />
kahibalo.” 3<br />
Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> maayo nga <strong>mga</strong> rason,<br />
<strong>an</strong>g pormal nga edukasyon nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>nyo, sulod <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> tuig, <strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>gkon og lain-<br />
laing <strong>mga</strong> kah<strong>an</strong>as <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> hilisgut<strong>an</strong>,<br />
tingali <strong>an</strong>g ub<strong>an</strong> dili <strong>ni</strong>nyo<br />
pamilyar o diin dili makalingaw nga<br />
inyong tun-<strong>an</strong>. Bi<strong>sa</strong>n pa <strong>ni</strong><strong>an</strong>a, kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
kamong magmak<strong>ug</strong>ihon <strong>sa</strong><br />
inyong <strong>mga</strong> pagtuon, kay makapalapad<br />
ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> inyong p<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>taw <strong>ug</strong><br />
mopadako <strong>sa</strong> kapasidad <strong>sa</strong> inyong<br />
hunahuna aron makat-on u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> laing<br />
<strong>mga</strong> bahin. Sa pagkatinuod, <strong>an</strong>g<br />
inyong kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g lainlaing<br />
sukar<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kah<strong>an</strong>as <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> hilisgut<strong>an</strong> makahatag <strong>ni</strong>nyo og<br />
oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong> pag-ila <strong>ni</strong>adtong <strong>mga</strong><br />
kah<strong>an</strong>as <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> hilisgut<strong>an</strong> nga duna<br />
moy tinud-<strong>an</strong>ay nga tinguha. Ub<strong>an</strong><br />
Ni Elder<br />
Craig A. Cardon<br />
Sa Seventy<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga tinguha, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g magpadayon<br />
kamo <strong>sa</strong> pagd<strong>ug</strong><strong>an</strong>g <strong>sa</strong> inyong<br />
edukasyon, kamo adunay oportu<strong>ni</strong>dad<br />
<strong>sa</strong> pagpalambo pa <strong>ni</strong>adtong<br />
inyong gusto kaayo.<br />
Si <strong>Presidente</strong> Henry B. Eyring,<br />
Un<strong>an</strong>g Magtatambag <strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong>,<br />
mipakigbahin <strong>sa</strong> bililhong<br />
tambag nga iy<strong>an</strong>g nadawat <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong><br />
iy<strong>an</strong>g amah<strong>an</strong> diin <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g amah<strong>an</strong><br />
mitambag k<strong>an</strong>iya <strong>sa</strong> pagpadayon <strong>sa</strong><br />
edukasyon nga “g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> kaayo mo<br />
nga dili na mo maghunahuna pa og<br />
lain, k<strong>an</strong>a <strong>an</strong>g inyong hunahunaon” 4<br />
Si Sister Cardon <strong>ug</strong> ako mitambag <strong>sa</strong><br />
among <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> pagpadayon og<br />
edukasyon <strong>ug</strong> p<strong>an</strong>arbaho nga gusto<br />
<strong>ni</strong>la kaayo nga sila “malipayon nga<br />
moadto <strong>sa</strong> trabaho.”<br />
Mipasida<strong>an</strong> si Jacob <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
katawh<strong>an</strong> batok <strong>sa</strong> “pagkahuy<strong>an</strong>g,<br />
<strong>ug</strong> <strong>an</strong>g kabu<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo!” Siya<br />
mipa<strong>sa</strong>but, “Kon sila makinaadm<strong>an</strong>on<br />
sila nagtuo nga sila maalamon, <strong>ug</strong> sila<br />
dili mopatalingh<strong>ug</strong> ngadto <strong>sa</strong> tambag<br />
<strong>sa</strong> Dios.” Dayon siya mid<strong>ug</strong><strong>an</strong>g <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng<br />
talag<strong>sa</strong>ong kamatuor<strong>an</strong>: “Ap<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g pagkamakinaadm<strong>an</strong>on maayo<br />
kon sila mopatalingh<strong>ug</strong> ngadto<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tambag <strong>sa</strong> Dios” (2 Nephi<br />
9:28–29).<br />
Pagmakinaadm<strong>an</strong>on <strong>ug</strong> patalingh<strong>ug</strong><br />
ngadto <strong>sa</strong> Ginoo. Siya mop<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>ug</strong> mopauswag <strong>ni</strong>nyo <strong>sa</strong><br />
pagtum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> katuyo<strong>an</strong>. ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> “Ang Pamilya: U<strong>sa</strong> ka Pamahayag<br />
ngadto <strong>sa</strong> Kalibut<strong>an</strong>,” Liahona, Nob.<br />
2010, 129.<br />
2. Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
(booklet, 2011), 6.<br />
3. Mga <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong>: Joseph Smith, (2007), 265.<br />
4. Sa Gerald N. Lund, “Elder Henry B. Eyring:<br />
Molded by ‘Defi<strong>ni</strong>ng Influences,’” Liahona,<br />
Abr. 1996, 28.<br />
Enero 2013 55<br />
KABATAN-ONAN
Ni Willis Jensen<br />
na ko g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> nga mag-<br />
“Dili<br />
patudlo og pi<strong>an</strong>o,” akong<br />
giingn<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong inah<strong>an</strong>.<br />
Nagpatudlo ko sulod na <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> tuig <strong>ug</strong> gikapoy na <strong>sa</strong> sigig praktis.<br />
G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> na kong mound<strong>an</strong>g. Dili<br />
m<strong>an</strong> <strong>sa</strong>d gyud ko maayo ba. Tungod<br />
kay nag-<strong>an</strong>tus ko <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>r<strong>an</strong>g<strong>an</strong> nga<br />
pagkawala <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>dungog <strong>ug</strong> nagsulob<br />
og hearing aids, wala gyud nako<br />
isipa <strong>an</strong>g akong ka<strong>ug</strong>alingon nga<br />
tawo nga dunay talento <strong>sa</strong> musika. Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
gyud k<strong>an</strong>unay og dagh<strong>an</strong>g<br />
pagpraktis aron makat-on <strong>sa</strong> tono <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka k<strong>an</strong>ta.<br />
Ang akong mama walay dagh<strong>an</strong>g<br />
gisulti ap<strong>an</strong> miingon ra nako nga<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g magpadayon ko <strong>sa</strong><br />
pagpatudlo h<strong>an</strong>gtud makapatukar na<br />
ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> himno. Hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g<br />
pagbagulbol <strong>sa</strong> akong bahin<br />
<strong>ug</strong> tum<strong>an</strong>g pag-awhag <strong>sa</strong> akong <strong>mga</strong><br />
gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>, nakahukom ko nga dili<br />
mound<strong>an</strong>g.<br />
Paglabay <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> katuig<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> libo<strong>an</strong> ka <strong>mga</strong> milya <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka<br />
chapel <strong>sa</strong> kabukir<strong>an</strong> <strong>sa</strong> tunga-tung<strong>an</strong>g<br />
Guatemala. Isip u<strong>sa</strong> ka misyonaryo,<br />
nagtambong ko og u<strong>sa</strong> ka komperensya<br />
<strong>sa</strong> district. Sayo kong miabut<br />
<strong>ug</strong> nakakita og pi<strong>an</strong>o didto, mao nga<br />
milingkod ko <strong>ug</strong> nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagpatukar<br />
og <strong>mga</strong> himno. Kadagh<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> ward <strong>ug</strong> br<strong>an</strong>ch adunay gagmay<br />
56 Liahona<br />
PADAYON SA<br />
PAGPRAKTIS<br />
Gusto nakong mound<strong>an</strong>g. Ki<strong>ni</strong> ba nga p<strong>an</strong>ingkamot<br />
makahatag og katum<strong>an</strong><strong>an</strong>?<br />
nga <strong>mga</strong> electric keyboard nga lisud<br />
patukaron, mao nga nadasig kaayo<br />
ko nga mopatukar <strong>sa</strong> tinuod nga<br />
pi<strong>an</strong>o. Gih<strong>an</strong>gyo na hinoon ko nga<br />
moduyog <strong>sa</strong> kongregasyon al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
komperensya.<br />
Un<strong>sa</strong>y nakapau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> akong kinaiya<br />
tali <strong>sa</strong> akong pagkabata <strong>ug</strong><br />
p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> akong pagkamisyonaryo?<br />
Akong gibati <strong>an</strong>g gahum <strong>sa</strong> Espiritu<br />
pinaagi <strong>sa</strong> musika.<br />
Samt<strong>an</strong>g nagserbisyo <strong>sa</strong> misyon,<br />
duna koy dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> oportu<strong>ni</strong>dad<br />
<strong>sa</strong> paggamit <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kah<strong>an</strong>as <strong>sa</strong> musika<br />
nga akong nakat-un<strong>an</strong>. G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong><br />
ko <strong>sa</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong><br />
pagk<strong>an</strong>ta <strong>ug</strong> pagpatukar <strong>sa</strong> pi<strong>an</strong>o <strong>ug</strong><br />
nakapatukar hapit kada Dominggo <strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong>krament miting. Mahinumdum<strong>an</strong><br />
gyud nako k<strong>an</strong>unay nga naminaw<br />
<strong>ni</strong>adtong matinud-<strong>an</strong>ong <strong>mga</strong> miyembro<br />
<strong>sa</strong> Guatemala nga nagk<strong>an</strong>ta<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> himno. Akong gitudlo<strong>an</strong> <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> miyembro og bag-ong <strong>mga</strong><br />
himno nga dili <strong>ni</strong>la pamilyar. Nagtudlo<br />
ko og <strong>mga</strong> leksyon <strong>sa</strong> pi<strong>an</strong>o.<br />
Ang akong komp<strong>an</strong>yon <strong>ug</strong> ako mok<strong>an</strong>ta<br />
ngadto <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo nga among<br />
gitudlo<strong>an</strong>. Bi<strong>sa</strong>n og mayabag mi, <strong>an</strong>g<br />
Espiritu <strong>an</strong>aa k<strong>an</strong>unay <strong>sa</strong> pagt<strong>an</strong>dog<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasingkasing <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo.<br />
Akong nakat-un<strong>an</strong> nga bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong><br />
<strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong> talento, makakat-on<br />
gihapon kamo <strong>sa</strong> pagpalambo og<br />
<strong>mga</strong> abilidad <strong>sa</strong> musika. Dili gyud<br />
ko mahimong world-class nga piy<strong>an</strong>ista,<br />
<strong>ug</strong> dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> miyembro <strong>sa</strong><br />
Guatemala dili gayud makasulod <strong>sa</strong><br />
Tabernacle Choir. Pero dili k<strong>an</strong>a ig<strong>sa</strong>pay<strong>an</strong>.<br />
Matagamtam gihapon namo<br />
<strong>an</strong>g pagbati <strong>sa</strong> Espiritu pinaagi <strong>sa</strong><br />
musika. Mapa<strong>sa</strong>lamaton kaayo ko nga<br />
<strong>an</strong>g akong <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> miawhag<br />
nako <strong>sa</strong> pagpadayon <strong>sa</strong> pagpatudlo<br />
og pi<strong>an</strong>o, <strong>ug</strong> ako mapa<strong>sa</strong>lamaton nga<br />
nagpadayon ko og praktis. ◼<br />
PALAMBOA ANG INYONG<br />
MGA KAHANAS UG MGA<br />
TALENTO<br />
“Ang edukasyon u<strong>sa</strong> ka import<strong>an</strong>te nga<br />
bahin <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
pagtab<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo aron mahimong mas<br />
mahi<strong>sa</strong>ma K<strong>an</strong>iya. Siya gusto nga kamo<br />
moedukar <strong>sa</strong> inyong hunahuna <strong>ug</strong> mopalambo<br />
<strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong> kah<strong>an</strong>as <strong>ug</strong> <strong>mga</strong><br />
talento, <strong>sa</strong> inyong gahum nga molihok<br />
og maayo <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong> responsibilidad,<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> inyong kapasidad <strong>sa</strong> pagpa<strong>sa</strong>lamat<br />
<strong>sa</strong> kinabuhi. Ang edukasyon nga inyong<br />
na<strong>an</strong>gkon mahimong mahinungd<strong>an</strong>on<br />
al<strong>an</strong>g k<strong>an</strong>inyo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng kinabuhia <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
umaabut nga kinabuhi.”<br />
Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kalig-on <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
(booklet, 2001), 9.<br />
GILITRATOHAN NI ISTOCKPHOTO © BRIAN STEELE
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI WELDEN C. ANDERSEN; IMAHE SA BACKGROUND © DIGITAL VISION/GETTY IMAGES<br />
BARUG<br />
SA BALAAN NGA MGA DAPIT<br />
“Bi<strong>sa</strong>n a<strong>sa</strong> kamo nga <strong>an</strong>aa <strong>an</strong>g Espiritu mahimong u<strong>sa</strong> ka bala<strong>an</strong> nga dapit.”<br />
(Elaine S. Dalton, “Bala<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> Dapit <strong>sa</strong> Inyong <strong>Kinabuhi</strong>,”<br />
Liahona, Ene. 2013, 51; t<strong>an</strong>-awa u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> D&P 87:8.)
Pagt<strong>an</strong>-aw <strong>sa</strong> KAAYO <strong>ni</strong> Kylie<br />
Dili kami magkaduol <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g<br />
u<strong>sa</strong>. Magkaamiga kaha mi?<br />
Sa grade 4, diha ako <strong>sa</strong> labing<br />
maayong klase sukad. Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga klase perpekto gawas<br />
k<strong>an</strong>g—Kylie (p<strong>an</strong>gal<strong>an</strong> giu<strong>sa</strong>b). Bagis<br />
siya ngadto <strong>sa</strong> hapit t<strong>an</strong><strong>an</strong>, lakip<br />
nako. Nakakita ko nga n<strong>an</strong>ukmod<br />
siya <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong> diha <strong>sa</strong> hallway, <strong>ug</strong> g<strong>an</strong>i<br />
ako gitukmod <strong>sa</strong>d <strong>sa</strong> pipila ka higayon.<br />
Mouli ko nga naghilak tungod<br />
kay wala ko maka<strong>sa</strong>but ng<strong>an</strong>ong iya<br />
kong awayon.<br />
Wala siyay amiga. Aduna siyay<br />
iy<strong>an</strong>g ka<strong>ug</strong>alingong lame<strong>sa</strong> i<strong>ni</strong>g p<strong>an</strong>iudto<br />
kay walay gustong molingkod<br />
duol <strong>ni</strong>ya. Akong giingn<strong>an</strong> <strong>an</strong>g akong<br />
mama bahin <strong>ni</strong> Kylie, <strong>ug</strong> siya mihatag<br />
og makapau<strong>sa</strong>b nga pulong <strong>sa</strong> kaalam:<br />
“Tingali og nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> l<strong>an</strong>g<br />
siya og amiga.”<br />
Nakapak<strong>ug</strong><strong>an</strong>g <strong>ni</strong> nako. Un<strong>sa</strong>on<br />
nako <strong>sa</strong> pagbinuot<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka tawo<br />
kin<strong>sa</strong> walay pagp<strong>an</strong>uko <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>ghingal<strong>an</strong><br />
nako og makapainsulto?<br />
Nagduha-duha, nakahukom ko nga<br />
magbinuot<strong>an</strong> ngadto <strong>ni</strong> Kylie <strong>ug</strong> m<strong>an</strong>ingkamot<br />
<strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>but <strong>ni</strong>ya. Samt<strong>an</strong>g<br />
nailh<strong>an</strong> na nako siya, akong nahibalo<strong>an</strong><br />
nga buot<strong>an</strong> diay siya. Akong<br />
Ni Karinne Stacey<br />
nahibalo<strong>an</strong> nga <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g kinabuhi<br />
grabe kaayo kay <strong>sa</strong> akong mahunahuna.<br />
Nagpuyo siya <strong>sa</strong> lisud nga p<strong>an</strong>imalay,<br />
<strong>ug</strong> maglikay siya <strong>sa</strong> bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong><br />
nga p<strong>an</strong>ag-istorya bahin <strong>sa</strong> “pamilya.”<br />
U<strong>sa</strong> ka adlaw <strong>ni</strong><strong>an</strong>a atol <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>iudto,<br />
naglingkod ko ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
<strong>mga</strong> amiga. Tungod kay si Kylie m<strong>an</strong>gaway<br />
<strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>, dihay pipila ka <strong>mga</strong><br />
bat<strong>an</strong>g babaye nga dili u<strong>sa</strong>b maayo<br />
k<strong>an</strong>iya. Nags<strong>ug</strong>od sila <strong>sa</strong> pagb<strong>ug</strong>alb<strong>ug</strong>al<br />
<strong>ni</strong> Kylie, nagsulti og kusog aron<br />
siya makadungog <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Miingon sila<br />
<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong>, “Dali tupad namo—DILI!”<br />
“Un<strong>sa</strong> m<strong>an</strong> n<strong>an</strong>g baho?” Oh, si Kylie!”<br />
<strong>ug</strong> “Palayo <strong>gik<strong>an</strong></strong> namo!” Naglingkod<br />
ko nga naminaw.<br />
Dayon nakadungog ko og hinay<br />
nga tingog <strong>sa</strong> akong hunahuna:<br />
“Pagbuhat og maayo.” Mibar<strong>ug</strong> ko og<br />
mibati nga dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> mata <strong>an</strong>g<br />
mit<strong>an</strong>-aw nako. “Hunong!”Ako miingon.<br />
“Ng<strong>an</strong>ong moingon m<strong>an</strong> mo<br />
<strong>ni</strong><strong>an</strong>a ngadto <strong>ni</strong> bi<strong>sa</strong>n kin<strong>sa</strong>? Pagbinuot<strong>an</strong><br />
l<strong>an</strong>g gud k<strong>an</strong>iya!” Nahilom <strong>an</strong>g<br />
t<strong>an</strong><strong>an</strong>. Sa akong paglingkod git<strong>an</strong>-aw<br />
nako si Kylie. Milingi siya <strong>ug</strong> mit<strong>an</strong>-<br />
aw nako nga mapa<strong>sa</strong>lamaton.<br />
Sa pagka-grade six <strong>sa</strong> hapit na <strong>an</strong>g<br />
akong ika-12 nga adlawng natawh<strong>an</strong>,<br />
gusto kong mag-<strong>sa</strong>lo-<strong>sa</strong>lo ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
akong pipila ka <strong>mga</strong> amiga. Sa dih<strong>an</strong>g<br />
<strong>an</strong>g akong mama n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a kon naa<br />
ba koy gustong imbitaron pa, nadungog<br />
nako <strong>an</strong>g <strong>sa</strong>m<strong>an</strong>g hinay nga<br />
tingog <strong>sa</strong> akong hunahuna: “Imbitara<br />
si Kylie.”<br />
“Gusto nakong imbitaron si Kylie,”<br />
giingn<strong>an</strong> nako <strong>an</strong>g akong mama.<br />
“Mao ba?”<br />
Miy<strong>an</strong>go ko. Hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>lo-<strong>sa</strong>lo<br />
<strong>sa</strong> akong adlawng natawh<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g<br />
akong <strong>mga</strong> amiga <strong>ug</strong> ako, lakip <strong>ni</strong><br />
Kylie, nagkasuod pag-ayo nga kami<br />
magpundok kada Biyernes sulod<br />
<strong>sa</strong> katapu<strong>sa</strong>n tulo ka bul<strong>an</strong> <strong>sa</strong> tingtungha.<br />
Mi<strong>an</strong>ha si Kylie pirme. Nahimo<br />
kaming suod nga amiga.<br />
Karon naa nako <strong>sa</strong> grade 8 <strong>ug</strong><br />
mibalhin ngadto <strong>sa</strong> laing estado, ap<strong>an</strong><br />
k<strong>an</strong>unay kong mosulat <strong>ni</strong> Kylie, kin<strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> gihapon <strong>sa</strong> akong suod nga <strong>mga</strong><br />
amiga. U<strong>sa</strong>hay <strong>an</strong>g akong ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
amiga n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi<br />
kami nagkasuod pag-ayo.<br />
“Sa grade 4 siya <strong>an</strong>g palaaway,<br />
<strong>ug</strong> naglagot kaayo mi <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g u<strong>sa</strong>,”<br />
moingon ko.<br />
“Mao ba, n<strong>an</strong> <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>ng paagi nahimo<br />
kamong suod nga <strong>mga</strong> amiga?”<br />
“Akong git<strong>an</strong>-aw <strong>an</strong>g maayo diha<br />
k<strong>an</strong>iya. Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong> adunay maayo<br />
diha k<strong>an</strong>ila, <strong>ug</strong> ako n<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong><br />
pagp<strong>an</strong>gita <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g kaayo.” ◼<br />
PAGHULAGWAY PINAAGI NI TAIA MORLEY
MGA PAGHULAGWAY PINAAGI NI BRAD TEARE<br />
LINAIN NGA SAKSI<br />
Ni Elder<br />
Robert D. Hales<br />
Sa Korum <strong>sa</strong><br />
Napulog Duha ka<br />
<strong>mga</strong> Apostoles<br />
Ang <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong><br />
Korum <strong>sa</strong> Napulog<br />
Duha ka <strong>mga</strong><br />
Apostoles gitawag<br />
nga linain nga <strong>mga</strong><br />
<strong>sa</strong>ksi <strong>ni</strong> Jesukristo.<br />
Un<strong>sa</strong>on m<strong>an</strong> nako<br />
<strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>gkon og<br />
PAGPAMATUOD?<br />
Ang pag-<strong>an</strong>gkon og pagpamatuod<br />
mags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagtuon<br />
dayon <strong>sa</strong> pagsunod <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo ub<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g pailub <strong>ug</strong> kak<strong>ug</strong>i<br />
<strong>ug</strong> pag-ampo<br />
<strong>ug</strong> pag-imbitar <strong>ug</strong> paghulat <strong>sa</strong> Espiritu. Ang kinabuhi <strong>ni</strong> Joseph Smith<br />
mao <strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka <strong>ni</strong>ndot<br />
kaayo nga ehemplo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
nga proseso.<br />
Gik<strong>an</strong> <strong>sa</strong> “Pagdawat og Pagpamatuod <strong>sa</strong> Gipahiuli nga<br />
Eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ni</strong> Jesukristo,” Liahona, Nob. 2003, 28.<br />
Enero 2013 59<br />
MGA BATA
U<strong>sa</strong> ka Pl<strong>an</strong>o<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Among<br />
Pamilya<br />
“Pamilya mahimong m<strong>an</strong>ag-ub<strong>an</strong> ngadto’s kah<strong>an</strong>gtur<strong>an</strong>”<br />
(Children’s Songbook, 98).<br />
Ni Maris<strong>sa</strong> Widdison<br />
Mga Magasin <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
Gibase <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka tinuod nga istorya<br />
Naglingkod ko <strong>sa</strong> higda<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong> Mama <strong>ug</strong> Papa, gimingaw<br />
kaayo <strong>ni</strong>la, <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
60 Liahona<br />
mibagting <strong>an</strong>g telepono.<br />
“Hey, Levi. Tag-<strong>an</strong>a kon un<strong>sa</strong>?”<br />
Miingon si Papa. “Ang imong igsoong<br />
babaye nga si Nora natawo<br />
karong hapon!”<br />
Makasulti ko nga malipayon<br />
si Papa, ap<strong>an</strong> <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g<br />
tingog morag lain—ingon<br />
og nabalaka siya.<br />
“Un<strong>sa</strong> siya<br />
kadak-a?” N<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a<br />
ko, naghunahuna<br />
kon gusto ba<br />
gyud ko nga ma<strong>sa</strong>yud<br />
<strong>sa</strong> tubag.<br />
Nahilom og kadiyot si Papa.<br />
“Sobra gamay <strong>sa</strong> 2 ka libras [0.9<br />
kg],” miingon siya. Karon nabalaka<br />
gyud siya. P<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> Pasko pa<br />
unta nga <strong>an</strong>gay ipakatawo si Nora,<br />
ap<strong>an</strong> Septyembre pa kadto. “Gamay<br />
siya, o sige,” mipadayon si Papa.<br />
“Hinumdumi <strong>sa</strong> pag-ampo al<strong>an</strong>g<br />
k<strong>an</strong>iya, Levi. Ug pag-ampo al<strong>an</strong>g<br />
nato u<strong>sa</strong>b aron kita maka<strong>sa</strong>lig nga<br />
<strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> na<strong>sa</strong>yud<br />
un<strong>sa</strong>y labing maayo al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> atong<br />
pamilya.”<br />
Hum<strong>an</strong> nako mabut<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g<br />
telepono, miadto ko <strong>sa</strong> kusina <strong>ug</strong><br />
mikuha <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka putos nga be<strong>an</strong>s<br />
nga gipl<strong>an</strong>oh<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Mama nga himoong<br />
sinabaw. Maba<strong>sa</strong> diha <strong>sa</strong> putos<br />
<strong>an</strong>g gib<strong>ug</strong>-aton <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong>ma <strong>ni</strong> Nora<br />
karon. Akong gigu<strong>ni</strong>t<strong>an</strong> ki<strong>ni</strong>, naghunahuna<br />
un<strong>sa</strong>y hitsura <strong>sa</strong> bata nga<br />
ingon i<strong>ni</strong> og gidak-on.<br />
“Ang iy<strong>an</strong>g espiritu <strong>gik<strong>an</strong></strong> pa<br />
gyud <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong>,” naghunahuna<br />
ko, naghinumdom un<strong>sa</strong>y<br />
akong nakat-un<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kinabuhi nga<br />
SIMONSEN<br />
BEN<br />
wala pa dinhi <strong>sa</strong> yuta <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong><br />
NI<br />
kaluwa<strong>sa</strong>n. Na<strong>sa</strong>yud ako nga bi<strong>sa</strong>n<br />
mamatay si Nora, makita ra gihapon<br />
PINAAGI<br />
namo siya pag-u<strong>sa</strong>b tungod kay<br />
kaming t<strong>an</strong><strong>an</strong> nab<strong>ug</strong>kos isip u<strong>sa</strong> ka<br />
pamilya. Ap<strong>an</strong> naglaum u<strong>sa</strong>b ako PAGHULAGWAY
nga magpabilin siya ub<strong>an</strong> namo<br />
dinhi <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>.<br />
Sa misunod nga pipila ka bul<strong>an</strong>,<br />
si Mama <strong>ug</strong> Papa kadagh<strong>an</strong> moadto<br />
<strong>sa</strong> ospital. Si Lola <strong>ug</strong> si Lolo moadto<br />
<strong>sa</strong> among balay aron <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> pag-atim<strong>an</strong> nako <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
<strong>mga</strong> m<strong>an</strong>ghud. Ang ward nagpua<strong>sa</strong><br />
<strong>ug</strong> nag-ampo al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> among<br />
pamilya, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g buot<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong><br />
babaye <strong>sa</strong> Relief Society magdala<br />
u<strong>sa</strong>hay og p<strong>an</strong>ihapon al<strong>an</strong>g namo.<br />
Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong> gustong makahibalo kon<br />
kumusta na si Nora.<br />
U<strong>sa</strong> ka gabii <strong>ni</strong><strong>an</strong>a, si Mama <strong>ug</strong><br />
Papa mitawag namong t<strong>an</strong><strong>an</strong> diha<br />
<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>la. Miingon sila nga si Papa<br />
ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> bishop mohatag og p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>ni</strong> Nora. Hum<strong>an</strong> makailis <strong>ug</strong><br />
makabiya si Papa, gipundok kaming<br />
t<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ni</strong> Mama libut <strong>sa</strong> sofa aron<br />
mag-ampo.<br />
“Palih<strong>ug</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gi<strong>ni</strong> si Papa<br />
<strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g siya mop<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>ni</strong><br />
Nora,” miingon si Mama. Mihinay<br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g tingog. “Ug palih<strong>ug</strong>, kon<br />
Imong kabubut-on, t<strong>ug</strong>uti siya nga<br />
makapauli <strong>ug</strong> magmahimsog.”<br />
Samt<strong>an</strong>g kami nag-ampo, akong<br />
mabati <strong>an</strong>g Espiritu S<strong>an</strong>to nga mipuno<br />
<strong>sa</strong> kwarto ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kalinaw <strong>ug</strong><br />
g<strong>ug</strong>ma. Ingon og <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> <strong>an</strong>g nagsulti nako nga, bi<strong>sa</strong>g<br />
un<strong>sa</strong>y mahitabo <strong>ni</strong> Nora, ki<strong>ni</strong>ng<br />
t<strong>an</strong><strong>an</strong> kabahin <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g pl<strong>an</strong>o.<br />
Unya pagkagabii <strong>ni</strong><strong>an</strong>a, si Papa<br />
mipauli <strong>ug</strong> misulti namo nga dunay<br />
talag<strong>sa</strong>on nga nahitabo didto <strong>sa</strong><br />
ospital. Sa ka<strong>sa</strong>gar<strong>an</strong> <strong>an</strong>g kwarto<br />
<strong>ni</strong> Nora <strong>sa</strong>ba. Adunay dagh<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> makina <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> mo<strong>ni</strong>tor nga<br />
dunay alarma <strong>ug</strong> nagkidlap-kidlap<br />
nga <strong>mga</strong> s<strong>ug</strong>a, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> nars <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> doktor k<strong>an</strong>unay nga nagdali <strong>sa</strong><br />
pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> gagmayng <strong>mga</strong> bata<br />
didto. Ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g si Papa <strong>ug</strong><br />
<strong>an</strong>g bishop miabut, lahi <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>.<br />
Hilom <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong> makina. Ang<br />
<strong>mga</strong> nars naglingkod tupad <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
bata, nagba<strong>sa</strong> o nagt<strong>an</strong>-aw k<strong>an</strong>ila.<br />
Si Papa <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g bishop nakahimo<br />
<strong>sa</strong> paghatag og p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin <strong>ni</strong> Nora<br />
nga walay nakabalda.<br />
Wala ko kahibalo kon si Nora<br />
magdako ba dinhi <strong>sa</strong> yuta o mobalik<br />
<strong>sa</strong> pagpuyo ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> dili mad<strong>ug</strong>ay. Ap<strong>an</strong><br />
ako na<strong>sa</strong>yud nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> makadungog <strong>ug</strong> motubag<br />
<strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> pag-ampo, <strong>ug</strong><br />
akong gibati <strong>an</strong>g kalinaw <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
nakahinumdom ko nga Siya adunay<br />
pl<strong>an</strong>o al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kada <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong><br />
akong pamilya. ◼<br />
Enero 2013 61<br />
MGA BATA
DIHA SA DALAN<br />
Dali suhira <strong>an</strong>g import<strong>an</strong>te nga dapit <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>!<br />
2 Ni J<strong>an</strong> Pinboro<strong>ug</strong>h Mga Magasin <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
KA MGA BALAY<br />
NGA GIPUY-AN NI JOSEPH SMITH<br />
Palmyra, New York, mao <strong>an</strong>g dapit diin <strong>an</strong>g Pagpahiuli <strong>sa</strong> Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing<br />
<strong>mga</strong> Adlaw nags<strong>ug</strong>od 193 ka tuig na <strong>an</strong>g milabay. Sila si Luke, Rachel, <strong>ug</strong> Julia S. mibisita <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng espesyal nga dapit<br />
aron makat-on pa og d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g mahitungod <strong>sa</strong> gipuy-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Propeta Joseph Smith <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong> nga paagi siya mitab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> pagpahiuli <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> dinhi <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>.<br />
ANG BALAY NGA TROSO<br />
Ki<strong>ni</strong>ng balay nga troso gitukod nga pareha <strong>sa</strong> balay nga<br />
gipuy-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Joseph Smith <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> edad nga 12 h<strong>an</strong>gtud 19.<br />
1.<br />
Si Joseph adunay lima ka <strong>mga</strong><br />
igsoong lalaki <strong>ug</strong> tulo ka igsoong<br />
babaye. Gamay kadto nga<br />
balay al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> 11 ka tawo!<br />
2.<br />
Ang pamilya <strong>sa</strong><br />
ka<strong>sa</strong>gar<strong>an</strong> magpundok<br />
<strong>sa</strong> lame<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
kusina aron moba<strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong> Biblia. Sa dih<strong>an</strong>g<br />
nag-edad siya og 14,<br />
miba<strong>sa</strong> si Joseph <strong>sa</strong><br />
S<strong>an</strong>tiago 1:5: “Kon<br />
aduna m<strong>an</strong> k<strong>an</strong>inyoy<br />
nakul<strong>an</strong>g<strong>an</strong> og<br />
kaalam, pap<strong>an</strong>gayoa<br />
siya <strong>sa</strong> Dios.” Aduna<br />
siyay import<strong>an</strong>te nga<br />
ip<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> Dios.<br />
GILITRATOHAN NI BRENT WALTON; ANG ANGHEL MORONI NAGPAKITA NGADTO NI JOSEPH SMITH, NI TOM LOVELL © 2003 IRI
3.<br />
U<strong>sa</strong> ka adlaw <strong>sa</strong> tingpamulak<br />
<strong>ni</strong>adtong 1820, si Joseph<br />
miadto <strong>sa</strong> kakahoy<strong>an</strong> duol<br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g balay nga troso<br />
<strong>ug</strong> nag-ampo aron makahibalo<br />
un<strong>sa</strong> nga simbah<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g apil<strong>an</strong>. Ang<br />
L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> si<br />
Jesukristo nagpakita <strong>ug</strong><br />
misulti k<strong>an</strong>iya nga dili moapil<br />
<strong>sa</strong> bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong> nga <strong>mga</strong><br />
simbah<strong>an</strong>. Si Jesus miingon<br />
nga si Joseph motab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
pagpabalik <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Ginoo dinhi <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>.<br />
ANG BALAY NGA TABLA<br />
Sa dih<strong>an</strong>g si Joseph nag-edad og 19, <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g pamilya<br />
mibalhin ngadto <strong>sa</strong> bag-ong balay. Didto siya nagpuyo <strong>sa</strong><br />
dih<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g nakuha <strong>an</strong>g bulaw<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> palid <strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
<strong>sa</strong> Bungtod <strong>sa</strong> Cumorah.<br />
5.<br />
Ang ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tawo misulay <strong>sa</strong> pagkawat <strong>sa</strong> bulaw<strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> palid. Gitago<strong>an</strong> ki<strong>ni</strong> <strong>ni</strong> Joseph ilawom<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bika <strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng fireplace.<br />
4.<br />
Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong>g unom ka <strong>mga</strong> lalaki <strong>sa</strong><br />
pamilya matulog <strong>sa</strong> kwarto <strong>sa</strong> ta-as. U<strong>sa</strong><br />
ka gabii <strong>ni</strong><strong>an</strong>a <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g si Joseph nagedad<br />
og 17, si <strong>an</strong>ghel Moro<strong>ni</strong> nagpakita<br />
<strong>sa</strong> makatulo ka higayon <strong>ug</strong> misulti <strong>ni</strong>ya<br />
mahitungod <strong>sa</strong> bulaw<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> palid<br />
nga hubaron <strong>ni</strong><br />
Joseph <strong>ug</strong> im<strong>an</strong>tala<br />
isip <strong>an</strong>g Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong><br />
Mormon. Nakuha<br />
<strong>ni</strong> Joseph <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
palid paglabay <strong>sa</strong><br />
upat ka tuig.<br />
6.<br />
Ang <strong>mga</strong> igsoong babaye <strong>ni</strong><br />
Joseph nga sila si Sophro<strong>ni</strong>a<br />
<strong>ug</strong> Katherine matulog <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng<br />
gamay nga kwarto. U<strong>sa</strong> ka<br />
gabii <strong>ni</strong><strong>an</strong>a giputos <strong>ni</strong> Joseph<br />
og p<strong>an</strong>apton <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> palid<br />
<strong>ug</strong> gitago<strong>an</strong> ki<strong>ni</strong> taliwala <strong>sa</strong><br />
duha ka <strong>mga</strong> babaye <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
higda<strong>an</strong><strong>an</strong>.<br />
Enero 2013 63<br />
MGA BATA
MGA ISTORYA KABAHIN NI JESUS<br />
Si Jesukristo <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g Un<strong>an</strong>g P<strong>an</strong><strong>an</strong>-awon<br />
64 Liahona<br />
Ang Un<strong>an</strong>g P<strong>an</strong><strong>an</strong>-awon—<strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
nakita <strong>ni</strong> Joseph Smith <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> si Jesukristo—mao<br />
<strong>an</strong>g sin<strong>ug</strong>d<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagkabalik <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Jesukristo ng<strong>an</strong>hi <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong>.<br />
Nakat-un<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Joseph Smith <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong><br />
Un<strong>an</strong>g P<strong>an</strong><strong>an</strong>-awon nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> si Jesukristo duha<br />
ka lahi nga <strong>mga</strong> binuhat.<br />
U<strong>sa</strong> ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> tulo ka higayon nga<br />
narekord <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> nga <strong>an</strong>g<br />
L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> mipaila <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g<br />
Anak, nga si Jesukristo (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong><br />
Joseph Smith—Ka<strong>sa</strong>y<strong>sa</strong>y<strong>an</strong> 1:17).<br />
Ang laing <strong>mga</strong> higayon mao kadtong<br />
<strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g M<strong>an</strong>luluwas mibisita<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Nephite <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g Siya<br />
gibunyag<strong>an</strong> (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> 3 Nephi 11:7;<br />
Mateo 3:17).<br />
ANG UNANG PANAN-AWON, NI GARY L. KAPP, DILI MAHIMONG PAKOPYAHAN
Atong Pahina<br />
Si Carolina L., edad 11, <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Venezuela,<br />
nagtubo <strong>sa</strong> Ang Simbah<strong>an</strong> <strong>ni</strong><br />
Jesukristo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> Ulahing<br />
<strong>mga</strong> Adlaw <strong>ug</strong> k<strong>an</strong>unay nga g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong><br />
nga moadto <strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong> Caracas Venezuela.<br />
Niadtong Marso 2012 mibisita<br />
siya <strong>sa</strong> templo <strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g higayon. Nakapalipay<br />
kaayo ki<strong>ni</strong> <strong>ni</strong>ya.<br />
Duna koy espesyal<br />
kaayo nga pamilya.<br />
Ang simbah<strong>an</strong><br />
unom ka<br />
oras <strong>an</strong>g gilay-on<br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> namo, pero<br />
moadto mi kutob<br />
<strong>sa</strong> mahimo. Ang<br />
akong amah<strong>an</strong> mop<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>krament al<strong>an</strong>g namo<br />
kada Dominggo, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g akong mama<br />
motudlo nako <strong>sa</strong> Primary. Moadto mi<br />
<strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong> Recife Brazil kau<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong><br />
ka tuig. Magmisyon ko kon modako na<br />
ko. Magtuon ko <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
mag-ampo kada adlaw. M<strong>an</strong>ingkamot<br />
ko nga mapahimuot <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> pinaagi <strong>sa</strong> pagbinuot<strong>an</strong>. Gimahal<br />
ko kaayo <strong>an</strong>g eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
Kevin L., edad 8, Brazil<br />
Sa dih<strong>an</strong>g miadto<br />
ko <strong>sa</strong> templo, nalingaw<br />
ko ub<strong>an</strong> <strong>ni</strong><br />
papa <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> akong<br />
igsoon, nga si<br />
Ry<strong>an</strong>, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g<br />
akong mama <strong>ug</strong><br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g amiga<br />
nagsesyon. Nagbinuot<strong>an</strong><br />
gyud ko pag-ayo <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g diha<br />
ko <strong>sa</strong> hulat<strong>an</strong><strong>an</strong> nga kwarto <strong>sa</strong> templo.<br />
G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> kaayo ko nga naa <strong>sa</strong> balay<br />
<strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> mobati <strong>sa</strong><br />
Iy<strong>an</strong>g g<strong>ug</strong>ma <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g kaayo pinaagi<br />
<strong>sa</strong> Espiritu. Gimahal nako <strong>an</strong>g balay <strong>sa</strong><br />
Ginoo.<br />
Jorge M., edad 6, Costa Rica<br />
Ang akong m<strong>an</strong>ghud<br />
nga babaye, nga<br />
si Omega, <strong>ug</strong> ako<br />
g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> nga makakita<br />
<strong>sa</strong> templo. Sa<br />
dih<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g among<br />
ward mobisita <strong>sa</strong><br />
Templo <strong>sa</strong> Monterrey<br />
Mexico, mobiya mi <strong>sa</strong><br />
tung<strong>an</strong>g gabii <strong>ug</strong> mobiyahe og unom ka<br />
oras aron makaabut didto. Na<strong>sa</strong>yud ako<br />
nga <strong>an</strong>g templo mao <strong>an</strong>g dapit diin <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> pamilya mahimong mah<strong>an</strong>gturon.<br />
Sa dili mad<strong>ug</strong>ay mobalhin mi ngadto <strong>sa</strong><br />
Tuxtla Gutiérrez. Adunay templo didto,<br />
<strong>ug</strong> makahimo na kami <strong>sa</strong> pagbisita k<strong>an</strong>unay.<br />
Mapa<strong>sa</strong>lamaton ako <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> templo.<br />
Helem N., edad 4, Mexico<br />
Solene S., edad 6, Brazil<br />
Drawing ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong> Asunción Paraguay.<br />
Malipayon kaayo ko tungod kay<br />
<strong>sa</strong> dili mad<strong>ug</strong>ay mab<strong>ug</strong>kos na kami isip<br />
u<strong>sa</strong> ka mah<strong>an</strong>gturong pamilya. Magpa<strong>sa</strong>lamat<br />
ako <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
paghatag nako og pamilya.<br />
Angelo N., edad 5, Paraguay<br />
Sa dih<strong>an</strong>g misulod<br />
ko <strong>sa</strong> Templo <strong>sa</strong><br />
Quetzalten<strong>an</strong>go<br />
Guatemala, akong<br />
gibati <strong>an</strong>g tum<strong>an</strong>g<br />
kalinaw. Atol <strong>sa</strong><br />
pagpahinungod<br />
nalipay kaayo ko.<br />
Ang <strong>mga</strong> pakigpulong<br />
mituhop<br />
gyud <strong>sa</strong> akong<br />
kasingkasing.<br />
Ju<strong>an</strong> G., edad 11,<br />
Guatemala<br />
Enero 2013 65<br />
MGA BATA
66 Liahona<br />
Andam<br />
Ni Merillee Booren<br />
Gibase <strong>sa</strong> tinuod nga istorya<br />
“Kay kita wala <strong>sa</strong> Dios hatagig espiritu<br />
<strong>sa</strong> katalaw kondili <strong>sa</strong> espiritu <strong>sa</strong><br />
gahum” (2 Timoteo 1:7).<br />
Wala mahimut<strong>an</strong>g si Mary<br />
diha <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g lingkur<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g siya naminaw <strong>sa</strong><br />
ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> bata <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g klase <strong>sa</strong><br />
Primary nga nagpulipuli <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong><br />
<strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong>. Naglaum<br />
siya nga dili moabut <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g<br />
turno.<br />
Si Mary adunay kakul<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
pagkat-on nga gitawag og dyslexia.<br />
Kon mot<strong>an</strong>-aw siya <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
letra <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka pahina, ingon og<br />
ki<strong>ni</strong> magdag<strong>an</strong>-dag<strong>an</strong> <strong>ug</strong> mobalhin.<br />
Kon siya moba<strong>sa</strong> og kusog,<br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pulong hinay <strong>ug</strong><br />
u<strong>sa</strong>hay dili magsunod. U<strong>sa</strong>hay<br />
moba<strong>sa</strong> siya og <strong>mga</strong> pulong<br />
nga wala g<strong>an</strong>i diha.<br />
s s<br />
MGA PAGHULAGWAY PINAAGI NI APRYL STOTT
a <strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Pagba<strong>sa</strong> Pagba<strong>sa</strong><br />
a Pagba<strong>sa</strong> Pagba<strong>sa</strong><br />
Sa nagkaduol na <strong>an</strong>g turno <strong>ni</strong><br />
Mary, mas nahadlok siya. Sa dih<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> katapu<strong>sa</strong>n iya n<strong>an</strong>g turno, wala<br />
na makaagw<strong>an</strong>ta si Mary.<br />
“Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> kong moadto <strong>sa</strong><br />
cr,” kalit siy<strong>an</strong>g miingon <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
milukso <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g lingkur<strong>an</strong><strong>an</strong>,<br />
hinungd<strong>an</strong> nga mahulog <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> diha <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>log.<br />
Midag<strong>an</strong> si Mary <strong>sa</strong> hallway padulong<br />
<strong>sa</strong> cr. Nalipay siy<strong>an</strong>g walay<br />
tawo. Nagbar<strong>ug</strong> siya <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka daplin<br />
<strong>ug</strong> nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> paghilak.<br />
Paglabay <strong>sa</strong> pipila ka minuto,<br />
nakadungog siya <strong>ni</strong> Sister Smith nga<br />
mitawag <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pagsulod <strong>sa</strong><br />
cr. “Mary, un<strong>sa</strong>y nahitabo?”<br />
Wala ma<strong>sa</strong>yud si Mary kon un<strong>sa</strong>y<br />
isulti. Naulaw kaayo siya. Walay<br />
laing bata nga aduna <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga problema.<br />
“Dili ko makaba<strong>sa</strong>!” mihilak<br />
siya <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g giumod <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g ulo <strong>sa</strong> nagky<strong>ug</strong>pos nga <strong>mga</strong><br />
bukton <strong>ni</strong> Sister Smith.<br />
“Dili ka makaba<strong>sa</strong>?” N<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a si<br />
Sister Smith, nga natingala. “Nakakita<br />
ko <strong>ni</strong>mo nga mihatag og pakigpulong<br />
<strong>sa</strong> Primary. Na<strong>sa</strong>yud ako<br />
nga ikaw makaba<strong>sa</strong>.<br />
Gilingo-lingo <strong>ni</strong> Mary <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g<br />
ulo. “Akong gimemorya <strong>an</strong>g akong<br />
pakigpulong. Akong giprakti<strong>sa</strong>n<br />
ki<strong>ni</strong> pagbalik-balik aron dili na ko<br />
mosulay <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tawo. Dili ko makaba<strong>sa</strong><br />
og kusog, <strong>ug</strong> kon moba<strong>sa</strong><br />
ko, makahimo ko og dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
<strong>sa</strong>yop. Dili ko gusto nga kataw-<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> bata.”<br />
“Oh, Mary, pa<strong>sa</strong>yloa<br />
ko. Dili ka nako tawgon<br />
<strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong> h<strong>an</strong>gtud nga<br />
makahibalo ko nga <strong>an</strong>dam<br />
ka,” miingon si Sister<br />
Smith. “Ug dili ko motuo<br />
nga dunay mokatawa<br />
<strong>ni</strong>mo <strong>sa</strong> atong klase.<br />
Imo sil<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> higala.”<br />
“Ang <strong>mga</strong> bata <strong>sa</strong><br />
eskwelah<strong>an</strong> mokatawa<br />
nako,” mihung-hong si<br />
Mary.<br />
Gipahir<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Sister Smith<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> luha <strong>ni</strong> Mary. “Balik<br />
<strong>sa</strong> klase. Imong makita,”<br />
miingon siya.<br />
Mibalik sila ngadto <strong>sa</strong> klasrom.<br />
Ang amiga <strong>ni</strong> Mary nga si Betsy<br />
milingkod tupad <strong>sa</strong> lingkur<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ni</strong><br />
Mary, mihap<strong>sa</strong>y <strong>sa</strong> nagum-os nga<br />
<strong>mga</strong> pahina <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> <strong>ni</strong><br />
Mary. Milingkod si Mary, <strong>ug</strong> gitunol<br />
<strong>ni</strong> Betsy <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong><br />
ngadto <strong>ni</strong>ya.<br />
“Kin<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g gusto nga mosunod<br />
<strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong>?” N<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a si Sister<br />
Smith.<br />
“K<strong>an</strong>g Mary na <strong>an</strong>g turno,” u<strong>sa</strong> ka<br />
bat<strong>an</strong>g lalaki <strong>sa</strong> klase <strong>an</strong>g miingon.<br />
Nagduha-duha si Mary, ap<strong>an</strong> mit<strong>an</strong>-aw<br />
siya <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kaub<strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
nakita <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g mabination nga <strong>mga</strong><br />
pahiyom. Miy<strong>an</strong>go si Sister Smith <strong>ug</strong><br />
mipahiyom u<strong>sa</strong>b. Gikulba<strong>an</strong> si Mary,<br />
ap<strong>an</strong> iy<strong>an</strong>g nakita <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g l<strong>ug</strong>ar <strong>ug</strong><br />
nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong>.<br />
Hinay nga migawas <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> pulong. Nakahimo siya og <strong>mga</strong><br />
<strong>sa</strong>yop, ap<strong>an</strong> kon siya mahunong, si<br />
Betsy hinay nga mohung-hong <strong>sa</strong><br />
ek<strong>sa</strong>kto nga pulong <strong>sa</strong> dungg<strong>an</strong> <strong>ni</strong><br />
Mary. Dili maayong moba<strong>sa</strong> si Mary<br />
kay <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> bata <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
klase, ap<strong>an</strong> walay u<strong>sa</strong> nga mikatawa<br />
o mi<strong>sa</strong>way <strong>ni</strong>ya. Dayon lain na u<strong>sa</strong>b<br />
<strong>an</strong>g miba<strong>sa</strong> <strong>ug</strong> nagpadayon <strong>an</strong>g<br />
leksyon.<br />
Samt<strong>an</strong>g sila naglakaw <strong>sa</strong> kwarto<br />
<strong>sa</strong> Primary hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> klase, si Sister<br />
Smith mihung-hong <strong>ni</strong> Mary nga<br />
siya mapasigarbuhon k<strong>an</strong>iya. Nalipay<br />
si Mary nga dili na siya mosulay<br />
<strong>sa</strong> pagtago <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g kalisud<br />
<strong>sa</strong> pagba<strong>sa</strong>. “Magpraktis l<strong>an</strong>g ko<br />
pirme,” naghunahuna siya. Ug siya<br />
mipahiyom, nga nakahibalo nga<br />
duna siyay buot<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> higala<br />
<strong>sa</strong> simbah<strong>an</strong> nga mosuporta k<strong>an</strong>iya<br />
<strong>sa</strong> pagpadayon. ◼<br />
Enero 2013 67<br />
MGA BATA
PAGDALA SA PRIMARY NGADTO SA PANIMALAY<br />
Ang L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> Nahig<strong>ug</strong>ma Nako,<br />
<strong>ug</strong> Siya Adunay Pl<strong>an</strong>o al<strong>an</strong>g Nako<br />
Ang kahumot <strong>sa</strong> giluto nga<br />
cookies milukop <strong>sa</strong> palibut<br />
<strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g si Nat<strong>an</strong>iel mitab<strong>an</strong>g<br />
<strong>ni</strong> Lola <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>ndok og libadura<br />
ngadto <strong>sa</strong> but<strong>an</strong>g<strong>an</strong><strong>an</strong> og cookie.<br />
Mipahiyom si Lola <strong>ni</strong>ya. “Kin<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g<br />
nahig<strong>ug</strong>ma <strong>ni</strong>mo?” n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a siya.<br />
Naghunahuna si Nat<strong>an</strong>iel nga<br />
si Lola k<strong>an</strong>unay magluto <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
paborito nga <strong>mga</strong> cookie <strong>ug</strong><br />
68 Liahona<br />
mag-<strong>an</strong>dam og papel tungod kay<br />
na<strong>sa</strong>yud <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g Lola nga g<strong>an</strong>ah<strong>an</strong><br />
siy<strong>an</strong>g mag-drawing. “Ikaw,”<br />
mitubag siya.<br />
“Tinuod k<strong>an</strong>a,” miingon si Lola.<br />
“D<strong>ug</strong>ay na kong nakaila <strong>ni</strong>mo kay<br />
<strong>ni</strong> bi<strong>sa</strong>n kin<strong>sa</strong> gawas <strong>sa</strong> imong<br />
mama <strong>ug</strong> papa. Pero dunay lain nga<br />
mas d<strong>ug</strong>ay p<strong>an</strong>g nakaila <strong>ni</strong>mo kay<br />
k<strong>an</strong>ako.”<br />
Inyong magamit ki<strong>ni</strong> nga leksyon <strong>ug</strong> kalihok<strong>an</strong><br />
aron makat-on og d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g kabahin<br />
<strong>sa</strong> tema <strong>sa</strong> Primary karong bul<strong>an</strong>a.<br />
“Kin<strong>sa</strong> pa?” N<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>ni</strong><br />
Nat<strong>an</strong>iel.<br />
“U<strong>sa</strong> ka tawo nga nahig<strong>ug</strong>ma<br />
<strong>ni</strong>mo <strong>sa</strong> wala pa ikaw mo<strong>an</strong>hi <strong>sa</strong><br />
kalibut<strong>an</strong>,” miingon si Lola.<br />
“Oh,” miingon si Nat<strong>an</strong>iel. “Ang<br />
L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>an</strong>g buot <strong>ni</strong>mong<br />
ipa<strong>sa</strong>but.”<br />
“Oo,” miingon si Lola, nga migakos<br />
<strong>ni</strong> Nat<strong>an</strong>iel.<br />
Siya mipahiyum. Nakahibalo<br />
nga siya gihig<strong>ug</strong>ma mibati siya og<br />
kadasig.<br />
Sa p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> pagpakigbahin<br />
karong tuiga, inyo p<strong>an</strong>g mas makatun<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g mahitungod <strong>sa</strong> talag<strong>sa</strong>ong<br />
kamatuor<strong>an</strong> nga kamo <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong><br />
Dios. Ang L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> nakaila<br />
<strong>ug</strong> nahig<strong>ug</strong>ma k<strong>an</strong>inyo. Aduna<br />
siyay pl<strong>an</strong>o <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>nyo nga<br />
makabalik <strong>sa</strong> pagpuyo ub<strong>an</strong> K<strong>an</strong>iya<br />
<strong>sa</strong> umaabut. ◼<br />
K<strong>an</strong>ta <strong>ug</strong> Kasulat<strong>an</strong><br />
• “Ako Anak <strong>sa</strong> Dios” (Children’s<br />
Songbook, 2–3)<br />
• Mga Taga-Roma 8:16<br />
MGA PAGHULAGWAY PINAAGI NI BECKY FAWSON; SA WALA: SINUKIP PINAAGI NI PHYLLIS LUCH
Snowflake Craft<br />
1. Tung-a pagpilo <strong>an</strong>g 8 x 8-ka pulgada<br />
(20 x 20 cm) nga piraso nga papel. Dayon<br />
pil-a pa og katunga kaduha pa ka higayon.<br />
2. Gamita <strong>an</strong>g sumb<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> paggunting og<br />
snowflake nga lalaki o babaye. Guntinga<br />
<strong>an</strong>g yellow nga dapit.<br />
3. Paggamit og krayola o <strong>mga</strong> lapis <strong>sa</strong> pagkolor<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> hulagway diha <strong>sa</strong> snowlake.<br />
Mga Ideya al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> P<strong>an</strong>ag-istorya<br />
<strong>sa</strong> Pamilya<br />
• Sama <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> snowflake nga lain-lain<br />
og <strong>mga</strong> porma <strong>ug</strong> gidak-on, <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
bata adunay espesyal nga <strong>mga</strong> hiyas<br />
nga nakapahimo <strong>sa</strong> kada bata nga<br />
talag<strong>sa</strong>on. Hum<strong>an</strong> makahimo og <strong>mga</strong><br />
snowflake, makapuli-puli mo <strong>sa</strong> pagpa<strong>sa</strong>-pa<strong>sa</strong><br />
<strong>sa</strong> snowflake <strong>sa</strong> kada <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong><br />
pamilya magsulti og espesyal nga <strong>mga</strong><br />
kinaiya <strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga tawo <strong>ug</strong> mopadayag<br />
og g<strong>ug</strong>ma. Dayon sultihi <strong>an</strong>g kada<br />
tawo nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong><br />
nakaila <strong>ug</strong> nahig<strong>ug</strong>ma<br />
k<strong>an</strong>iya.<br />
• Mahimo u<strong>sa</strong>b kamong<br />
mopa<strong>sa</strong>-pa<strong>sa</strong> og<br />
<strong>sa</strong>lamin <strong>ug</strong> pat<strong>an</strong>awon<br />
<strong>an</strong>g kada <strong>sa</strong>kop<br />
<strong>sa</strong> pamilya <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
kamo maghisgot <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga<br />
<strong>mga</strong> konsepto. Kamo<br />
u<strong>sa</strong> ka <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong> Dios. Ang<br />
inyong L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong><br />
nahig<strong>ug</strong>ma k<strong>an</strong>inyo pag-ayo. Nagpuyo<br />
kamo <strong>sa</strong> l<strong>an</strong>git ub<strong>an</strong> K<strong>an</strong>iya <strong>sa</strong> wala<br />
pa kamo mo<strong>an</strong>hi <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong>. Mao<br />
nga Siya atong gitawag nga L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong>. Gusto Siya nga kamo<br />
magmalipayon <strong>ug</strong> makabalik ngadto<br />
K<strong>an</strong>iya <strong>sa</strong> umaabut. Sa un<strong>sa</strong> nga paagi<br />
kamo makahibalo nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> nahig<strong>ug</strong>ma k<strong>an</strong>inyo?<br />
Mahimo <strong>ni</strong>nyong kolor<strong>an</strong> og lain-lain<br />
<strong>an</strong>g kada hulagway <strong>sa</strong> pagpakita og<br />
talag<strong>sa</strong>on nga <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g mahitungod<br />
<strong>sa</strong> inyong ka<strong>ug</strong>alingon.<br />
4. Sa sentro <strong>sa</strong> snowflake, isulat <strong>an</strong>g,<br />
“nahig<strong>ug</strong>ma <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong><br />
k<strong>an</strong>ako” <strong>sa</strong> pagpahinumdom <strong>sa</strong> inyong<br />
ka<strong>ug</strong>alingon nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong><br />
Ang<br />
L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> Nahig<strong>ug</strong>ma<br />
K<strong>an</strong>ako<br />
Ang<br />
L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> Nahig<strong>ug</strong>ma<br />
K<strong>an</strong>ako<br />
nakahibalo <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> mahitungod<br />
k<strong>an</strong>inyo <strong>ug</strong> nga Siya nahig<strong>ug</strong>ma<br />
<strong>ni</strong>nyo pag-ayo.<br />
bat<strong>an</strong>g<br />
babaye<br />
bat<strong>an</strong>g<br />
lalaki<br />
Enero 2013 69<br />
MGA BATA
PARA SA GAGMAYNG MGA BATA<br />
Pagpamatuod <strong>ni</strong> Evelyn <strong>sa</strong> Templo<br />
Ni Miche Barbo<strong>sa</strong> <strong>ug</strong> Maris<strong>sa</strong> Widdison<br />
Gibase <strong>sa</strong> tinuod nga istorya<br />
G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> si Evelyn nga moadto <strong>sa</strong> Primary. K<strong>an</strong>unay siy<strong>an</strong>g mopataas <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
kamot aron mag-ampo. G<strong>an</strong>ah<strong>an</strong> u<strong>sa</strong>b siya nga motab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> titser.<br />
70 Liahona<br />
Ap<strong>an</strong> karon mao <strong>an</strong>g un<strong>an</strong>g<br />
higayon <strong>ni</strong> Evelyn <strong>sa</strong> paghatag<br />
og pakigpulong. Samt<strong>an</strong>g<br />
siya naglakaw <strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
kwarto, <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g tiy<strong>an</strong> nagdaguok.<br />
Dayon gikulba<strong>an</strong> siya.<br />
Thump-thump. Thump-thump.<br />
Thump-thump.<br />
MGA PAGHULAGWAY PINAAGI NI KATIE MCDEE
“Hi,” miingon si Evelyn <strong>sa</strong> pag-abut <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong> atub<strong>an</strong>g<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kwarto.<br />
“Ako si Evelyn. Ang akong pamilya bag-o l<strong>an</strong>g miadto <strong>sa</strong> templo aron<br />
kami magkaub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kah<strong>an</strong>gtur<strong>an</strong>.”<br />
Gisultih<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Evelyn <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> bata <strong>sa</strong> Primary bahin <strong>sa</strong> puti nga si<strong>ni</strong>na nga<br />
iy<strong>an</strong>g gisul-ob. Ang templo puti u<strong>sa</strong>b kaayo. Giingn<strong>an</strong> <strong>ni</strong>ya sila nga siya <strong>ug</strong><br />
<strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ug</strong> igsoong babaye nab<strong>ug</strong>kos <strong>sa</strong> kah<strong>an</strong>gtur<strong>an</strong>.<br />
Enero 2013 71<br />
MGA BATA
“Na<strong>sa</strong>yud ko nga <strong>an</strong>g L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> nahig<strong>ug</strong>ma k<strong>an</strong>ato,” miingon si<br />
Evelyn. “Gipaadto kita Niya <strong>sa</strong> templo aron ikaub<strong>an</strong> <strong>an</strong>g atong <strong>mga</strong> pamilya<br />
<strong>sa</strong> kah<strong>an</strong>gtur<strong>an</strong>.”<br />
Mibalik <strong>sa</strong> paglingkod si Evelyn. Mibati siya og kalipay. Ingon og mai<strong>ni</strong>t nga kahayag<br />
<strong>an</strong>g mi<strong>sa</strong>nag <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g tibuok lawas. Nalipay siya nga miadto <strong>sa</strong> templo. ◼<br />
72 Liahona
Pagpamatuod <strong>sa</strong> Templo<br />
Naghisgot si Evelyn mahitungod <strong>sa</strong> pagkab<strong>ug</strong>kos ngadto <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pamilya<br />
didto <strong>sa</strong> templo. Susiha kon kamo makakita ba og pipila ka but<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kwarto<br />
<strong>ni</strong> Evelyn nga iy<strong>an</strong>g gipamulong atol <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pakigpulong <strong>sa</strong> Primary. Makita<br />
ba u<strong>sa</strong>b <strong>ni</strong>nyo <strong>an</strong>g ub<strong>an</strong>g natago nga <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g?<br />
Enero 2013 73<br />
MGA BATA
MGA BALITA SA SIMBAHAN<br />
Bisitahi <strong>an</strong>g news.lds.org al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga <strong>mga</strong> balita <strong>ug</strong> p<strong>an</strong>ghitabo <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>.<br />
Pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> nga Mahimong<br />
Gamh<strong>an</strong><strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> Tigkat-on <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> Magtutudlo<br />
Ni Michael Barber<br />
Curriculum Developer, Priesthood Department<br />
Ang bag-ong kurikulum <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>,<br />
Come, Follow Me: Lear<strong>ni</strong>ng Resources for<br />
Youth, [Dali, Sunod K<strong>an</strong>ako: Mga Kap<strong>an</strong>guha<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Pagkat-on al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>],<br />
nagpa<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> upat ka epektibong paagi<br />
nga <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>, <strong>mga</strong> magtutudlo,<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> lider makatab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
nga makabig ngadto <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
Sa asoy <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong> mahitungod<br />
<strong>sa</strong> pagkabat<strong>an</strong>-on <strong>ni</strong> Jesukristo,<br />
atong mahibalo<strong>an</strong> nga <strong>an</strong>g 12 <strong>an</strong>yos<br />
nga M<strong>an</strong>luluwas nakita ub<strong>an</strong> “<strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> doktor diha <strong>sa</strong> templo naminaw<br />
ngadto <strong>ni</strong> Jesus <strong>ug</strong> n<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a k<strong>an</strong>iya<br />
og <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a.<br />
“Ug <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong> nakadungog k<strong>an</strong>iya<br />
nahitingala <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>abut <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
iy<strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>ubag” (Hubad <strong>ni</strong> Joseph<br />
Smith, Lucas 2:46–47 [<strong>sa</strong> Lucas 2:46,<br />
footnote c]).<br />
Gik<strong>an</strong> pa <strong>sa</strong> pagkabat<strong>an</strong>-on <strong>an</strong>g<br />
M<strong>an</strong>luluwas miapil <strong>sa</strong> pagkat-on<br />
<strong>ug</strong> pagtudlo <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo. Didto<br />
<strong>sa</strong> templo, <strong>an</strong>g M<strong>an</strong>luluwas mitudlo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ni</strong>adtong giisip nga dagh<strong>an</strong> og kahibalo<br />
<strong>ug</strong> mas sinati kay K<strong>an</strong>iya. Ap<strong>an</strong><br />
Siya naka<strong>sa</strong>but nga <strong>an</strong>g pagkat-on<br />
<strong>ug</strong> pagtudlo <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo kabahin<br />
<strong>sa</strong> “balay <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g Amah<strong>an</strong>” (Lucas<br />
2:49).<br />
Walay p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a, si Jesukristo<br />
u<strong>sa</strong> ka talag<strong>sa</strong>ong tigkat-on <strong>ug</strong> magtutudlo<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, bi<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong><br />
bat<strong>an</strong>-on pa; ap<strong>an</strong> nagdako Siya <strong>sa</strong><br />
Iy<strong>an</strong>g kapasidad <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>but <strong>ug</strong> pagtudlo<br />
<strong>sa</strong> doktrina. Ang <strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong><br />
nagsulti nato nga Siya “naka<strong>an</strong>gkon<br />
og grasya <strong>ug</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g pa nga grasya,<br />
h<strong>an</strong>gtud nga siya nakadawat <strong>sa</strong><br />
74 Liahona<br />
SI KRISTO SA EMMAUS, NI WALTER RANE© IRI<br />
kahingpit<strong>an</strong>” (D&P 93:13). Kon <strong>an</strong>g<br />
kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> karon k<strong>an</strong>unay nga<br />
motumong <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kinabuhi <strong>sa</strong><br />
un<strong>sa</strong>y il<strong>an</strong>g nahibalo<strong>an</strong> nga tinuod,<br />
sila u<strong>sa</strong>b tinud-<strong>an</strong>ay nga makabig<br />
ngadto <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g<br />
eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ug</strong> magdako diha <strong>sa</strong> kaalam<br />
“pagtulun-<strong>an</strong> hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka<br />
pagtulun-<strong>an</strong>, lagda hum<strong>an</strong> <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka<br />
lagda” (2 Nephi 28:30).<br />
Sa giya <strong>sa</strong> bag-ong <strong>mga</strong> materyal<br />
<strong>sa</strong> kurikulum <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g<br />
Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong> namahayag,<br />
“Kamo gitawag <strong>sa</strong> Ginoo <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> nga makabig<br />
ngadto <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo.” 1 Samt<strong>an</strong>g<br />
kita magtuon <strong>ug</strong> magsunod <strong>sa</strong><br />
p<strong>an</strong>galagad <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas, epektibo<br />
kit<strong>an</strong>g makasuporta <strong>sa</strong> atong<br />
kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>aw <strong>sa</strong><br />
pagkat-on, pagsunod <strong>ug</strong> pagtudlo<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ni</strong> Jesukristo. Sama<br />
<strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas, ma<strong>an</strong>dam nato <strong>an</strong>g<br />
atong <strong>mga</strong> ka<strong>ug</strong>alingon <strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>on,<br />
motubag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> atong kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>,<br />
moawhag <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> pagdiskobre <strong>sa</strong><br />
Espirituh<strong>an</strong>ong pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam—pagtuon, pag-ampo, <strong>ug</strong> pagpua<strong>sa</strong>—makatab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> magtutudlo <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> tigkat-on nga mobati <strong>sa</strong> impluwensya <strong>sa</strong> Espiritu.<br />
<strong>mga</strong> kamatuor<strong>an</strong> <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, <strong>ug</strong><br />
mohagit <strong>ni</strong>la nga makabig <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
sila magbaton og h<strong>ug</strong>ot nga pagtuo.<br />
Pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong><br />
Espirituh<strong>an</strong>on nga Paagi<br />
Sa wala pa mags<strong>ug</strong>od <strong>an</strong>g Iy<strong>an</strong>g<br />
mortal nga p<strong>an</strong>galagad, <strong>an</strong>g M<strong>an</strong>luluwas<br />
mi<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g Ka<strong>ug</strong>alingon<br />
<strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>ong paagi pinaagi <strong>sa</strong><br />
pagk<strong>ug</strong>i <strong>sa</strong> pagtuon, pag-ampo, <strong>ug</strong>
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI CRAIG DIMOND<br />
pagpua<strong>sa</strong>. “Gigiyah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Espiritu,<br />
ngadto <strong>sa</strong> kamingaw<strong>an</strong>, aron makigub<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Dios” <strong>ug</strong> “nagpua<strong>sa</strong> sulod<br />
<strong>sa</strong> kap-at<strong>an</strong> ka adlaw <strong>ug</strong> kap-at<strong>an</strong><br />
ka gabii” (Hubad <strong>ni</strong> Joseph Smith,<br />
Mateo 4:1–2 [<strong>sa</strong> Mateo 4:1, footnote<br />
b]). Sa katapu<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g pagpua<strong>sa</strong>,<br />
nag-atub<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g M<strong>an</strong>luluwas og<br />
<strong>mga</strong> tintasyon <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> kaaway. Ang<br />
pagtuon <strong>sa</strong> kasulat<strong>an</strong> nakatab<strong>an</strong>g <strong>ni</strong><br />
Jesus <strong>sa</strong> pagbatok <strong>sa</strong> kada tintasyon<br />
ginamit <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> bersikulo <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> kasulat<strong>an</strong> (t<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong> Mateo<br />
4:3–10). Espirituh<strong>an</strong>ong pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam<br />
nakapahimo Niya dili lam<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
pagpakigbatok <strong>sa</strong> tintasyon <strong>sa</strong> malampusong<br />
paagi <strong>sa</strong> tibuok Niy<strong>an</strong>g kinabuhi,<br />
ap<strong>an</strong> <strong>sa</strong> gamh<strong>an</strong><strong>an</strong>g pagtudlo<br />
u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g tibuok<br />
p<strong>an</strong>galagad.<br />
Ang pagtudlo <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
nagkinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> og d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam<br />
kay <strong>sa</strong> pagt<strong>an</strong>-aw og dalidali<br />
<strong>sa</strong> m<strong>an</strong>wal pipila ka minuto <strong>sa</strong><br />
dili pa mags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagtudlo. Ang<br />
Ginoo mis<strong>ug</strong>o, “Ayaw pagtinguha<br />
<strong>sa</strong> pagpahayag <strong>sa</strong> akong pulong,<br />
ap<strong>an</strong> unaha <strong>an</strong>g pagbaton <strong>sa</strong> akong<br />
pulong” (D&C 11:21). Maka<strong>an</strong>dam<br />
kita <strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>ong paagi pinaagi<br />
<strong>sa</strong> mainampoong pagtuon <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
kasulat<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pulong <strong>sa</strong> buhi<br />
nga <strong>mga</strong> propeta <strong>sa</strong> pagkat-on <strong>sa</strong><br />
tinuod nga doktrina. Samt<strong>an</strong>g mag<strong>an</strong>dam<br />
kita <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng paagiha, <strong>an</strong>g<br />
Espiritu S<strong>an</strong>to momatuod <strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> doktrina <strong>ug</strong> moaghat nato<br />
<strong>sa</strong> paghinumdom <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> pagpuyo <strong>sa</strong> doktrina nga atong<br />
mapaambit.<br />
Sa pagtudlo <strong>sa</strong> bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong> babaye<br />
mahitungod <strong>sa</strong> kaimport<strong>an</strong>te <strong>sa</strong><br />
personal nga pagpadayag, si Estef<strong>an</strong>i<br />
Melero nga <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Lima Peru Surco<br />
Stake naaghat <strong>sa</strong> pagpakigbahin <strong>sa</strong><br />
iy<strong>an</strong>g kasinati<strong>an</strong> nga nagtinguha og<br />
pagpamatuod <strong>sa</strong> edad nga 14. Nagpamatuod<br />
siya ngadto <strong>sa</strong> bat<strong>an</strong>-ong <strong>mga</strong><br />
babaye nga <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g siya sinserong<br />
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI RICHARD ROMNEY<br />
nag-ampo aron makahibalo <strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, u<strong>sa</strong> ka tingog<br />
ingon og naghung-hong <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
kasingkasing og <strong>mga</strong> pulong nga dili<br />
gayud <strong>ni</strong>ya makalimt<strong>an</strong>: “Nakahibalo<br />
ka ki<strong>ni</strong> tinuod, Estef<strong>an</strong>i. Nakahibalo<br />
ka k<strong>an</strong>unay.”<br />
Samt<strong>an</strong>g atong tun-<strong>an</strong> <strong>ug</strong> sundon<br />
<strong>an</strong>g doktrina nga atong gitudlo,<br />
mahimo kit<strong>an</strong>g mas labaw pa <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
magtutudlo—mahimo kit<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
<strong>sa</strong>ksi <strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong>.<br />
Mga P<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nga Pal<strong>an</strong>dungon:<br />
Un<strong>sa</strong>y lain p<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
kasulat<strong>an</strong> nga nagpakita giun<strong>sa</strong> <strong>sa</strong><br />
M<strong>an</strong>luluwas pag-<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g<br />
Ka<strong>ug</strong>alingon <strong>sa</strong> pagtudlo? Sa un<strong>sa</strong><br />
nga paagi nga <strong>an</strong>g inyong pagp<strong>an</strong>ingkamot<br />
<strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> pagtudlo<br />
nakaimpluwensya <strong>sa</strong> kaepektibo <strong>sa</strong><br />
inyong men<strong>sa</strong>he?<br />
I-focus <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> P<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
Sa Iy<strong>an</strong>g inter-aksyon <strong>sa</strong> datu nga<br />
bat<strong>an</strong>-ong puno<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g M<strong>an</strong>luluwas<br />
nagpakita nga Siya naka<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> <strong>ni</strong>adtong Iy<strong>an</strong>g<br />
gitudlo<strong>an</strong>. Ang puno<strong>an</strong> nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a: “Un<strong>sa</strong>y bay buhaton<br />
ko aron makap<strong>an</strong>unod ako <strong>sa</strong> kinabuhing<br />
dayon?” Hum<strong>an</strong> makatudlo<br />
<strong>an</strong>g M<strong>an</strong>luluwas <strong>sa</strong> kaimport<strong>an</strong>te <strong>sa</strong><br />
pagsunod <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> s<strong>ug</strong>o, <strong>an</strong>g bat<strong>an</strong>ong<br />
puno<strong>an</strong> mitubag, “K<strong>an</strong><strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
ako n<strong>an</strong>g ginab<strong>an</strong>tay<strong>an</strong> sukad pa <strong>sa</strong><br />
akong pagkabat<strong>an</strong>-on.” Nahibalo nga<br />
<strong>an</strong>g kasingkasing <strong>sa</strong> puno<strong>an</strong> kul<strong>an</strong>g<br />
pa og “u<strong>sa</strong> ka but<strong>an</strong>g,” gihagit <strong>ni</strong> Jesus<br />
<strong>an</strong>g tawo <strong>sa</strong> pagbaligya <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ni</strong>y<strong>an</strong>g<br />
kabt<strong>an</strong>g<strong>an</strong>, ihatag ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> kabus,<br />
<strong>ug</strong> mosunod K<strong>an</strong>iya. (T<strong>an</strong>-awa <strong>sa</strong><br />
Lucas 18:18–23.) Kon kita mag-ampo<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> pagpadayag <strong>ug</strong> makahibalo<br />
Ang kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> makapalig-on <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong>g u<strong>sa</strong> kon sila magpakigbahin <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagsunod <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo.<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> interes, <strong>mga</strong> paglaum, <strong>mga</strong><br />
tinguha <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>, kita—<strong>sa</strong>ma<br />
<strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas—makahibalo un<strong>sa</strong>on<br />
<strong>sa</strong> pagtudlo <strong>ug</strong> paghagit <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> pagsunod<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>sa</strong> makahul<strong>ug</strong><strong>an</strong>ong<br />
paagi.<br />
Si <strong>Presidente</strong> Boyd K. Packer,<br />
<strong>Presidente</strong> <strong>sa</strong> Korum <strong>sa</strong> Napulog<br />
Duha ka <strong>mga</strong> Apostoles, mipahayag<br />
nga <strong>an</strong>g atong “kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> nagdako<br />
diha <strong>sa</strong> teritoryo <strong>sa</strong> kaaway.” 2<br />
Enero 2013 75
Isip <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> magtutudlo,<br />
kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g atong ma<strong>sa</strong>bt<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kalisud nga giatub<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
atong kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>. Si Kevin Toutai,<br />
u<strong>sa</strong> ka magtutudlo <strong>sa</strong> Sunday School<br />
<strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> didto <strong>sa</strong> Columbine<br />
Colorado Stake, mipahayag, “Ang<br />
<strong>mga</strong> hagit nga giatub<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>on<strong>an</strong><br />
dili matudlo <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> m<strong>an</strong>wal.<br />
Mao k<strong>an</strong>a <strong>an</strong>g personal nga pagpadayag<br />
nga atong madawat isip<br />
magtutudlo <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>ug</strong> pagpa<strong>an</strong>dam<br />
<strong>sa</strong> atong kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
76 Liahona<br />
<strong>sa</strong> pagpakigbatok <strong>ni</strong> Sat<strong>an</strong>as kada<br />
adlaw. Ako nakita nga dili l<strong>an</strong>g ka<br />
mo<strong>an</strong>ha <strong>sa</strong> Dominggo ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> m<strong>an</strong>wal<br />
<strong>ug</strong> mohatag <strong>sa</strong> leksyon.”<br />
Ang pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
nga makat-on <strong>ug</strong> pagsunod <strong>sa</strong><br />
eb<strong>an</strong>ghelyo naglakip <strong>sa</strong> hi<strong>ni</strong>u<strong>sa</strong>ng<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong>,<br />
<strong>mga</strong> lider, <strong>mga</strong> tigtambag, <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> magtutudlo. Kon magtinguha<br />
kita <strong>sa</strong> inspirasyon <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> Espiritu<br />
S<strong>an</strong>to, epektibo kit<strong>an</strong>g makatudlo<br />
<strong>sa</strong> doktrina nga makapa<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong><br />
Ang <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> mao <strong>an</strong>g respon<strong>sa</strong>ble <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak <strong>sa</strong><br />
pagdiskobre <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kamatuor<strong>an</strong> <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g kada bat<strong>an</strong>-ong babaye<br />
<strong>ug</strong> bat<strong>an</strong>-ong lalaki adunay indibidwal nga responsibilidad nga mas mahimong<br />
hingpit nga nakabig. Ang <strong>mga</strong> lider <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> nagsuporta<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ingkamot.<br />
PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI CHRISTINA SMITH<br />
kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tintasyon <strong>ug</strong><br />
<strong>mga</strong> hagit nga il<strong>an</strong>g giatub<strong>an</strong>g.<br />
Mga P<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nga Pal<strong>an</strong>dungon:<br />
Sa un<strong>sa</strong> nga paagi nga lahi<br />
<strong>an</strong>g kalibut<strong>an</strong> karon kay <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g<br />
kamo <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> bat<strong>an</strong>-on? Un<strong>sa</strong> nga<br />
<strong>mga</strong> hagit <strong>an</strong>g inyong nakita nga<br />
giatub<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>? Un<strong>sa</strong><br />
nga <strong>mga</strong> doktrina <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo, kon<br />
ma<strong>sa</strong>bt<strong>an</strong>, <strong>an</strong>g makatab<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>la nga<br />
magmalampuson <strong>sa</strong> pag-atub<strong>an</strong>g <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> hagit?<br />
Imbitara <strong>an</strong>g Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Pagdiskobre <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Kamatuor<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
Ang M<strong>an</strong>luluwas mitudlo <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> tinun-<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> paagi nga makapaawhag<br />
<strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> pagdiskobre <strong>sa</strong> kamatuor<strong>an</strong><br />
<strong>ug</strong> maka<strong>an</strong>gkon og personal<br />
nga <strong>mga</strong> pagpamatuod. Sa dih<strong>an</strong>g nagtudlo<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> Nephite, Siya miingon:<br />
“Ako naka<strong>sa</strong>but nga kamo mahuy<strong>an</strong>g,<br />
nga kamo dili maka<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong><br />
akong t<strong>an</strong><strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> pulong nga<br />
gis<strong>ug</strong>o k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> Amah<strong>an</strong> nga isulti<br />
ng<strong>an</strong>ha k<strong>an</strong>inyo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga higayon.<br />
“Bu<strong>sa</strong> pamauli kamo <strong>sa</strong> inyong<br />
<strong>mga</strong> p<strong>an</strong>imalay <strong>ug</strong> pal<strong>an</strong>donga ki<strong>ni</strong><br />
nga <strong>mga</strong> pulong nga Ako miingon,<br />
<strong>ug</strong> p<strong>an</strong>gayoa <strong>sa</strong> Amah<strong>an</strong>, pinaagi <strong>sa</strong><br />
akong ngal<strong>an</strong>, aron kamo maka<strong>sa</strong>but,<br />
<strong>ug</strong> i-<strong>an</strong>dam <strong>an</strong>g inyong <strong>mga</strong> hunahuna<br />
al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> <strong>ug</strong>ma, <strong>ug</strong> Ako mo<strong>an</strong>ha<br />
k<strong>an</strong>inyo pag-u<strong>sa</strong>b” (3 Nephi 17:2–3).<br />
Ang pagtudlo nga <strong>sa</strong>ma k<strong>an</strong>g Kristo<br />
naglakip og mas labaw pa <strong>sa</strong> paghatag<br />
og impormasyon. Naglakip ki<strong>ni</strong><br />
<strong>sa</strong> paggiya <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>but<br />
<strong>sa</strong> doktrina al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
ka<strong>ug</strong>alingon. Samt<strong>an</strong>g matintal kita<br />
<strong>sa</strong> pag-lecture <strong>ni</strong>la bahin <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo,<br />
mas epektibo kita kon kita<br />
motab<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>gita <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
tubag al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> ka<strong>ug</strong>alingon,<br />
makahimo <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> pag-<strong>an</strong>gkon <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
ka<strong>ug</strong>alingong <strong>mga</strong> pagpamatuod, <strong>ug</strong><br />
pagtudlo <strong>ni</strong>la un<strong>sa</strong>on as pagp<strong>an</strong>gita<br />
og <strong>mga</strong> tubag kon sila dunay <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a. Sumala <strong>sa</strong> gipa<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong><br />
bag-ong kurikulum <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>,<br />
Come, Follow Me: Lear<strong>ni</strong>ng Resources<br />
for Youth [Dali, Sunod K<strong>an</strong>ako: Mga
Kap<strong>an</strong>guha<strong>an</strong> <strong>sa</strong> Pagkat-on al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>], makaimbitar u<strong>sa</strong>b<br />
kita <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong> pagpakigbahin <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagpuyo <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> pagpamatuod ngadto <strong>sa</strong><br />
il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> kaedad <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga<br />
il<strong>an</strong>g nahibalo<strong>an</strong> nga tinuod.<br />
Si Elder Kim B. Clark, Area Seventy<br />
<strong>ug</strong> presidente <strong>sa</strong> BYU–Idaho, miistorya<br />
karong bag-o mahitungod <strong>sa</strong><br />
deacons quorum k<strong>an</strong><strong>sa</strong>ng tigtambag<br />
naghisgot og pag-ampo ub<strong>an</strong> <strong>ni</strong>la.<br />
Sa wala damha, <strong>an</strong>g presidente <strong>sa</strong><br />
deacons quorum mipataas <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
kamot <strong>ug</strong> miingon, “Gusto ko nga<br />
m<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a <strong>sa</strong> korum. Kin<strong>sa</strong> <strong>ni</strong>nyo<br />
<strong>an</strong>g <strong>an</strong>dam nga mopa<strong>sa</strong>lig nga magampo<br />
buntag <strong>ug</strong> gabii kada adlaw<br />
karong sem<strong>an</strong>aha?” Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
<strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> korum mipataas <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> kamot gawas <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka bat<strong>an</strong>ong<br />
lalaki, kin<strong>sa</strong> dili makapa<strong>sa</strong>lig nga<br />
makasunod <strong>sa</strong> mao nga hagit. Ang<br />
tigtambag naglingkod l<strong>an</strong>g <strong>ug</strong> nagt<strong>an</strong>-aw<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> korum nga<br />
nagtudlo <strong>ug</strong> nagpamatuod <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
ka edad mahitungod <strong>sa</strong> pag-ampo,<br />
nagtab<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>ya nga maka<strong>an</strong>gkon og<br />
pag<strong>sa</strong>lig <strong>sa</strong> pagdawat <strong>sa</strong> hagit.<br />
Mga P<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nga Pal<strong>an</strong>dungon:<br />
Sa un<strong>sa</strong> nga <strong>mga</strong> paagi<br />
inyong namatikd<strong>an</strong> <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> magtutudlo<br />
nga nag-awhag <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop<br />
<strong>sa</strong> klase nga aktibong moapil <strong>sa</strong><br />
bahin <strong>sa</strong> pagkat-on? Un<strong>sa</strong>on <strong>ni</strong>nyo<br />
<strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> nga<br />
inyong gitudlo<strong>an</strong> nga makapalambo<br />
og <strong>mga</strong> kinaiya <strong>sa</strong> pagtuon <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo?<br />
Gawas <strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>aghisgot,<br />
un<strong>sa</strong>y laing <strong>mga</strong> paagi <strong>sa</strong> pagpaapil<br />
<strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagkat-on <strong>sa</strong><br />
eb<strong>an</strong>ghelyo?<br />
I-awhag <strong>an</strong>g Konbersyon<br />
Ang konbersyon u<strong>sa</strong> ka tibuok<br />
kinabuhi nga proseso nga naglakip<br />
<strong>sa</strong> pakat-on <strong>ug</strong> pagsunod <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
kada adlaw. Labaw pa kay <strong>sa</strong><br />
pagkahibalo l<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo,<br />
<strong>an</strong>g konbersyon “kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g nga<br />
kita mobuhat <strong>ug</strong> mahimo.” 3 Hum<strong>an</strong><br />
makatudlo <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tinun-<strong>an</strong><br />
mahitungod <strong>sa</strong> kapu<strong>an</strong>god <strong>sa</strong> maayo<br />
nga Samari<strong>an</strong>hon, <strong>an</strong>g M<strong>an</strong>luluwas<br />
mihagit k<strong>an</strong>ila, “Lakaw <strong>ug</strong> buhata<br />
<strong>an</strong>g ingon” (Lucas 10:37). Miawhag<br />
Siya <strong>ni</strong>la nga mas labaw kay <strong>sa</strong> tigpaminaw<br />
<strong>sa</strong> pulong <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> paglihok<br />
pinaagi <strong>sa</strong> pagtuo <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
pagtulun-<strong>an</strong>.<br />
Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> nga awhagon nato<br />
<strong>an</strong>g kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> nga magk<strong>ug</strong>i <strong>sa</strong><br />
pagsunod <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo tungod kay<br />
<strong>an</strong>g konbersyon dili l<strong>an</strong>g mahitabo<br />
<strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka higayon <strong>sa</strong> pagtudlo. Ang<br />
konbersyon mahitabo kon <strong>an</strong>g kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
maka<strong>sa</strong>but <strong>sa</strong> tinuod nga<br />
doktrina <strong>ug</strong> makaestabli<strong>sa</strong>r og <strong>mga</strong><br />
sumb<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> pagtuon <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ug</strong> matarung nga pagpuyo, <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
sila atong awhagon <strong>sa</strong> paghimo <strong>sa</strong><br />
Dali, Sunod K<strong>an</strong>ako.<br />
Si Krista War<strong>ni</strong>ck, presidente <strong>sa</strong><br />
Young Women <strong>sa</strong> Arapahoe Colorado<br />
Stake, miingon, “Ang kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
karon nag-atub<strong>an</strong>g og dagh<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
hagit nga wala nako madunggi sukad<br />
h<strong>an</strong>gtud nga mas mihingkod na<br />
ako. Akong napalambo <strong>an</strong>g akong<br />
pagpamatuod <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>gar<strong>an</strong> kon ako<br />
maglihok <strong>sa</strong> akong ka<strong>ug</strong>alingon <strong>ug</strong><br />
makahimo <strong>ug</strong> makaimplementar <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g nga akong nakat-un<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> klase <strong>sa</strong> Young Women. Ang<br />
paghatag <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> og <strong>mga</strong><br />
hagit <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong> paggamit<br />
<strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g pagtuo makatab<strong>an</strong>g <strong>ni</strong>la<br />
<strong>sa</strong> pagpalambo <strong>sa</strong> sukar<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> pagpamatuod <strong>sa</strong> mas bata pa.”<br />
Ang hagit <strong>sa</strong> konbersyon dili lam<strong>an</strong>g<br />
nga kita makat-on <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo ap<strong>an</strong><br />
u<strong>sa</strong>b nga kita mag-u<strong>sa</strong>b tungod <strong>sa</strong><br />
un<strong>sa</strong>y atong nakat-un<strong>an</strong>. Kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
kit<strong>an</strong>g motab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> nga<br />
maka<strong>sa</strong>but nga <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g “dako nga<br />
kau<strong>sa</strong>b<strong>an</strong>” (Alma 5:14) <strong>sa</strong> kasingkasing<br />
dili mahitabo diha-diha dayon, ap<strong>an</strong><br />
ki<strong>ni</strong> moabut <strong>sa</strong> hinay-hinay <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g<br />
sila magpalambo og k<strong>an</strong>unay nga <strong>mga</strong><br />
kinaiya <strong>sa</strong> pagtuon, pag-ampo k<strong>an</strong>unay,<br />
<strong>ug</strong> pagsunod <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> s<strong>ug</strong>o. Samt<strong>an</strong>g<br />
sila magbuhat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng <strong>mga</strong> but<strong>an</strong>g,<br />
il<strong>an</strong>g mamatikd<strong>an</strong> nga <strong>an</strong>g il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
tinguha, <strong>mga</strong> kinaiya, <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> aksyon<br />
mau<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong> pagpakita <strong>sa</strong> kabubut-on<br />
<strong>sa</strong> Amah<strong>an</strong>.<br />
Mga P<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a nga Pal<strong>an</strong>dungon:<br />
Un<strong>sa</strong>y nahimo <strong>sa</strong> inyong <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong> pagkat-on <strong>ug</strong> pagsunod<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>sa</strong> inyong ka<strong>ug</strong>alingong<br />
konbersyon? Sa un<strong>sa</strong> nga paagi<br />
kamo nalig-on <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> magtutudlo <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> lider <strong>sa</strong><br />
Simbah<strong>an</strong>?<br />
Pagsuporta <strong>sa</strong> Atong Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
Dali, Sunod K<strong>an</strong>ako nagrepresentar<br />
l<strong>an</strong>g kabahin <strong>sa</strong> p<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong><br />
pagsuporta <strong>sa</strong> kabt<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>. D<strong>ug</strong><strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> indibidwal nga responsibilidad<br />
<strong>sa</strong> kada bat<strong>an</strong>-on nga mas makabig,<br />
“<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> adunay un<strong>an</strong>g<br />
responsibilidad <strong>sa</strong> pagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> <strong>an</strong>ak nga makaila <strong>sa</strong> L<strong>an</strong>gitnong<br />
Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g Anak nga si<br />
Jesukristo.” 4 Kita nga naglihok ub<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> makasuporta <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> gi<strong>ni</strong>k<strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>ug</strong> makasunod <strong>sa</strong><br />
ehemplo <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas kon kita<br />
m<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>ong paagi,<br />
mo-focus <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>, moimbitar <strong>ni</strong>la <strong>sa</strong><br />
pagdiskobre <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kamatuor<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
eb<strong>an</strong>ghelyo, <strong>ug</strong> mohatag <strong>ni</strong>la og <strong>mga</strong><br />
oportu<strong>ni</strong>dad <strong>sa</strong> paglihok ginamit <strong>an</strong>g<br />
pagtuo <strong>ug</strong> mahimong makabig. Samt<strong>an</strong>g<br />
kita m<strong>an</strong>ingkamot <strong>sa</strong> pagsunod<br />
<strong>ni</strong> Jesukristo, mas mahimo kit<strong>an</strong>g<br />
maayong tigkat-on <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> magtutudlo,<br />
<strong>ug</strong> kita nagtab<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> umaabut<br />
nga <strong>mga</strong> lider <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> komu<strong>ni</strong>dad<br />
<strong>ug</strong> <strong>sa</strong> stong Simbah<strong>an</strong> nga mahimong<br />
gamh<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong> tigkat-on<br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> magtutudlo <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
ka<strong>ug</strong>alingon. ◼<br />
MUBO NGA MGA SULAT<br />
1. Teaching the Gospel in the Savior’s Way<br />
(a guide to Come, Follow Me: Lear<strong>ni</strong>ng<br />
Resources for Youth, 2012), 2.<br />
2. Boyd K. Packer, “Tambag ngadto <strong>sa</strong><br />
<strong>mga</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong>,” Liahona <strong>ug</strong> Ensign,<br />
Nob. 2011, 16.<br />
3. Dallin H. Oaks, “The Challenge to<br />
Become,” Liahona, Ene. 2001, 40; Ensign,<br />
Nob. 2000, 32.<br />
4. H<strong>an</strong>dbook 2: Admi<strong>ni</strong>stering the Church<br />
(2010), 5.5.4.<br />
Al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> d<strong>ug</strong><strong>an</strong>g nga impormasyon mahitungod<br />
<strong>sa</strong> bag-ong kurikulum <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>on<strong>an</strong>,<br />
bisitahi <strong>an</strong>g lds.org/youth/learn.<br />
Enero 2013 77
Nag-implementar <strong>an</strong>g Simbah<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Bag-ong Kurikulum<br />
<strong>sa</strong> Kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> 2013<br />
S<strong>ug</strong>od <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>ng bul<strong>an</strong>a, <strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
magtutudlo <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> lider <strong>sa</strong><br />
tibuok Simbah<strong>an</strong> mags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong><br />
hingpit nga pag-implementar <strong>sa</strong><br />
bag-ong kurikulum <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>on<strong>an</strong>,<br />
Come, Follow Me: Lear<strong>ni</strong>ng<br />
Resources for Youth, [Dali, Sunod<br />
K<strong>an</strong>ako: Mga Kap<strong>an</strong>guha<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
Pagkat-on al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Kabat<strong>an</strong>on<strong>an</strong>]<br />
un<strong>an</strong>g gipahibalo <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong><br />
ka sulat <strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>adtong Septyembre.<br />
Sa lds.org/youth/learn, <strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> magtutudlo <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> lider<br />
<strong>sa</strong> Young Women, Aaro<strong>ni</strong>c<br />
Priesthood, <strong>ug</strong> Sunday School<br />
makakita og <strong>mga</strong> leksyon <strong>sa</strong> 23<br />
ka pinulong<strong>an</strong>. Ang t<strong>an</strong><strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
leksyon maimprinta. Kadtong<br />
walay internet access kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>g<br />
mokontak <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g lokal<br />
nga <strong>mga</strong> lider <strong>sa</strong> priesthood aron<br />
mosusi un<strong>sa</strong>on <strong>an</strong>g Come, Follow<br />
Me [Dali, Sunod K<strong>an</strong>ako] maimplementar<br />
<strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g dapit.<br />
“Ang bag-ong kurikulum<br />
adunay sukar<strong>an</strong><strong>an</strong> nga <strong>mga</strong><br />
doktrina <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo ingon<br />
m<strong>an</strong> u<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> bar<strong>ug</strong><strong>an</strong><strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
pagtudlo <strong>sa</strong> pamaagi <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas,”<br />
maba<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g sulat <strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g<br />
Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong>. “Ma<strong>sa</strong>ligon<br />
kami nga [ki<strong>ni</strong>] makap<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
78 Liahona<br />
<strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong> <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong><br />
p<strong>an</strong>ingkamot nga hingpit nga<br />
makabig ngadto <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo<br />
<strong>ni</strong> Jesukristo.”<br />
Sa Come, Follow Me, [Dali,<br />
Sunod K<strong>an</strong>ako] kada bul<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
tuig adunay gi-assign nga hilisgut<strong>an</strong><br />
nga doktrina, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g t<strong>an</strong><strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> klase <strong>sa</strong> Sunday School,<br />
Young Women, <strong>ug</strong> Aaro<strong>ni</strong>c<br />
Priesthood magtuon <strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga<br />
hilisgut<strong>an</strong> <strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga bul<strong>an</strong>.<br />
Ang kada leksyon adunay<br />
upat ka <strong>mga</strong> seksyon: espirituh<strong>an</strong>ong<br />
pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> magtutudlo, <strong>mga</strong> ideya<br />
<strong>sa</strong> pagpaila a hilisgut<strong>an</strong>, piho<br />
nga <strong>mga</strong> ideya <strong>sa</strong> kalihok<strong>an</strong>, <strong>ug</strong><br />
seksyon <strong>sa</strong> pag-imbitar <strong>sa</strong> kabat<strong>an</strong>-on<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> paglihok. Ang <strong>mga</strong><br />
magtutudlo gih<strong>an</strong>gyo nga m<strong>an</strong>gita<br />
og inspirasyon <strong>sa</strong> pagpili<br />
<strong>ug</strong> pagpahaum <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> leksyon<br />
base <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> estudy<strong>an</strong>te.<br />
Ang web site naglakip <strong>sa</strong> makatab<strong>an</strong>g<br />
nga video nga magpaabut<br />
un<strong>sa</strong>on <strong>sa</strong> pag-implementar<br />
<strong>sa</strong> bag-ong kurikulum, <strong>mga</strong> ideya<br />
<strong>sa</strong> pagp<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> kalihok<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> pagkat-on, <strong>ug</strong> bag-ong<br />
giya nga ba<strong>sa</strong>hon, Teaching the<br />
Gospel in the Savior’s Way. ◼<br />
LITRATO PINAAGI NI TJ THOMAS<br />
SA TIBUOK SIMBAHAN<br />
Samt<strong>an</strong>g nag-apil <strong>sa</strong> proyekto <strong>sa</strong> Mormon Helping<br />
H<strong>an</strong>ds <strong>sa</strong> tibuok Africa, <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> miyembro <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong><br />
mihimo og bililhon nga pagserbisyo, milig-on<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> relasyon <strong>sa</strong> laing-laing relihiyon, mipadagh<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> kahibalo <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>, <strong>ug</strong> milig-on <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> pagpamatuod <strong>sa</strong> g<strong>ug</strong>ma nga putli.<br />
Ikaunom nga Tinuig nga Adlaw<br />
<strong>sa</strong> Pagserbisyo <strong>sa</strong> tibuok Africa<br />
Sabado, Agosto 18, 2012, nakita <strong>an</strong>g libo<strong>an</strong> ka<br />
<strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos <strong>sa</strong> sobra <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka dosena nga <strong>mga</strong> nasud<br />
<strong>sa</strong> Arica nagpundok <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> komu<strong>ni</strong>dad aron <strong>sa</strong><br />
pag-apil <strong>sa</strong> ikaunom nga tinuig nga Africa Mormon<br />
Helping H<strong>an</strong>ds Day.<br />
“Ang <strong>mga</strong> ward <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> br<strong>an</strong>ch n<strong>an</strong>ggawas aron<br />
mohatag og import<strong>an</strong>te nga serbisyo,” <strong>an</strong>g misyonaryo<br />
<strong>sa</strong> public affairs nga si Elder C. Terry Warner misulat <strong>sa</strong><br />
u<strong>sa</strong> ka email. “N<strong>an</strong>gita silag <strong>mga</strong> partner, mipili silag<br />
proyekto nga, bi<strong>sa</strong>n lisud, import<strong>an</strong>te kaayo. Dagh<strong>an</strong><br />
kaayo sila nga gustong motab<strong>an</strong>g, <strong>ug</strong> sila nahimong<br />
higala <strong>sa</strong> Simbah<strong>an</strong>.”<br />
Si Elder Adesina J. Oluk<strong>an</strong><strong>ni</strong>, direktor <strong>sa</strong> public<br />
affairs al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> Africa West Area, miingon bahin <strong>sa</strong><br />
adlaw <strong>sa</strong> pagserbisyo, “Mao ki<strong>ni</strong> <strong>an</strong>g labing maayong<br />
paagi diin kita makatubag <strong>sa</strong> tawag <strong>sa</strong> propeta nga<br />
magmabination <strong>sa</strong> atong <strong>mga</strong> siling<strong>an</strong>, <strong>sa</strong> pagtubag <strong>sa</strong><br />
il<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>ginah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>, <strong>sa</strong> paghatag kay <strong>sa</strong> modawat.<br />
Mao ki<strong>ni</strong> <strong>an</strong>g labing <strong>sa</strong>yon nga paagi <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>ngyaw<br />
<strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo—pinaagi <strong>sa</strong> ehemplo.”<br />
Ang Mormon.org Karon<br />
<strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> 20 ka Pinulong<strong>an</strong><br />
Ang Mormon.org karon <strong>an</strong>aa na a Arme<strong>ni</strong><strong>an</strong>,<br />
Cebu<strong>an</strong>o, Chinese, Dutch, English, French, Germ<strong>an</strong>,<br />
Indonesi<strong>an</strong>, Itali<strong>an</strong>, Jap<strong>an</strong>ese, Kore<strong>an</strong>, Latvi<strong>an</strong>, Polish,<br />
Port<strong>ug</strong>uese, Russi<strong>an</strong>, Sp<strong>an</strong>ish, Swedish, Tagalog, Thai,<br />
<strong>ug</strong> Ukrai<strong>ni</strong><strong>an</strong>.<br />
Ang <strong>mga</strong> indibidwal giawhag <strong>sa</strong> paghimo <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g<br />
ka<strong>ug</strong>alingon <strong>mga</strong> Mormon.org profile <strong>sa</strong> il<strong>an</strong>g gusto<br />
nga pinulong<strong>an</strong> <strong>ug</strong> ipakigbahin ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>.
KOMENTARYO<br />
Ang Tinuod nga Gamit<br />
<strong>sa</strong> Grasya<br />
Nat<strong>an</strong>dog gyud ako pag-ayo<br />
<strong>sa</strong> duha ka <strong>mga</strong> artikulo <strong>sa</strong> Abril<br />
2012 nga isyu: Ang artikulo <strong>ni</strong> Elder<br />
David A. Bednar, “Ang Pag-ula<br />
<strong>ug</strong> <strong>an</strong>g P<strong>an</strong>aw <strong>sa</strong> Pagka-mortal”<br />
(pahina 12), <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g artikulo <strong>ni</strong><br />
Kristen Nicole Cardon, “Katingalah<strong>an</strong><br />
nga Grasya” (pahina 10). Ang<br />
akong <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>gut<strong>an</strong>a mahitungod<br />
<strong>sa</strong> tinuod nga gamit <strong>sa</strong> grasya <strong>sa</strong><br />
atong mortal nga <strong>mga</strong> kinabuhi <strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> atong pagp<strong>an</strong>ingkamot al<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> kinabuhing dayon hingpit nga<br />
natubag. Mapa<strong>sa</strong>lamaton ako <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
nga <strong>mga</strong> artikulo—nakapad<strong>ug</strong><strong>an</strong>g<br />
ki<strong>ni</strong> pag-ayo <strong>sa</strong> akong pag<strong>sa</strong>but,<br />
<strong>ug</strong> gibalik-balik nako ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong><br />
pagpamal<strong>an</strong>dong.<br />
Emm<strong>an</strong>uel Adu-Gyamfi, Gh<strong>an</strong>a<br />
Koreksyon<br />
Sa Men<strong>sa</strong>he <strong>sa</strong> Un<strong>an</strong>g Kap<strong>an</strong>guloh<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> Enero 2012, “Pagpuyo<br />
og Abunda nga <strong>Kinabuhi</strong>,” among<br />
nakalimt<strong>an</strong> <strong>an</strong>g paghatag og pa<strong>sa</strong>lamat<br />
<strong>an</strong>g u<strong>sa</strong> ka kinutlo <strong>ni</strong> Mary<br />
Anne Radmarcher. Ang kinutlo makita<br />
<strong>sa</strong> pahina 5 <strong>sa</strong> Liahona. Ang orihinal<br />
nga kinutlo <strong>ni</strong> Ms. Radmacher<br />
maba<strong>sa</strong>, “U<strong>sa</strong>hay <strong>an</strong>g kais<strong>ug</strong> mao<br />
<strong>an</strong>g hinay nga tingog <strong>sa</strong> pagtapos<br />
<strong>sa</strong> adlaw nga nag-ingon, ‘Akong<br />
sulay<strong>an</strong> og u<strong>sa</strong>b <strong>ug</strong>ma.’” Makita<br />
ki<strong>ni</strong>, <strong>sa</strong> ub<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> publikasyon <strong>ni</strong><br />
Ms. Radmacher, Courage Doesn’t<br />
Always Roar (2009). Pa<strong>sa</strong>yloa kami<br />
<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>yop.<br />
MGA IDEYA SA FAMILY HOME EVENING<br />
Ki<strong>ni</strong> nga isyu nagl<strong>an</strong>gkob og <strong>mga</strong> artikulo <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> kalihok<strong>an</strong> nga<br />
mahimong magamit al<strong>an</strong>g <strong>sa</strong> family home eve<strong>ni</strong>ng. Ang mosunod<br />
mao <strong>an</strong>g pipila ka <strong>mga</strong> ehemplo.<br />
“Ang Pagkasuperior <strong>sa</strong> Kaalam<br />
<strong>sa</strong> Dios,” pahina 20: Ikonsiderar <strong>an</strong>g<br />
paghisgot <strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> it<strong>an</strong>di<br />
<strong>sa</strong> kaalam <strong>sa</strong> Dios. Mahimo <strong>ni</strong>nyong<br />
ba<strong>sa</strong>hon <strong>an</strong>g 2 Nephi 9:28–29 <strong>ug</strong> paghunahuna<br />
og <strong>mga</strong> sitwasyon diin <strong>an</strong>g<br />
kalibut<strong>an</strong>on nga kaalam lahi <strong>sa</strong> kaalam<br />
nga gitudlo <strong>sa</strong> eb<strong>an</strong>ghelyo. Paghukom<br />
hain nga dal<strong>an</strong> <strong>an</strong>g inyong subayon <strong>sa</strong><br />
kada sitwasyon.<br />
“2013 nga Tema <strong>sa</strong> Mutual,”<br />
pahina 50: Ba<strong>sa</strong>ha <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> artikulo<br />
<strong>ni</strong> Elaine S. Dalton <strong>ug</strong> David L. Beck <strong>sa</strong><br />
2013 nga Tema <strong>sa</strong> Mutual. Ikonsiderar<br />
<strong>an</strong>g pagp<strong>an</strong>gita og <strong>mga</strong> paagi nga ikatab<strong>an</strong>g<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> pamilya <strong>sa</strong> paghimo<br />
<strong>sa</strong> p<strong>an</strong>imalay nga u<strong>sa</strong> ka bala<strong>an</strong> nga dapit.<br />
Mahimo kamong mopakita og litrato <strong>sa</strong><br />
templo <strong>sa</strong> inyong p<strong>an</strong>imalay <strong>ug</strong> mohimo<br />
og tumong <strong>sa</strong> pagtambong <strong>sa</strong> templo<br />
isip pamilya.<br />
“Padayon <strong>sa</strong> Pagpraktis,” pahina 56:<br />
Ikonsiderar <strong>an</strong>g paghimo og pasundayag<br />
<strong>sa</strong> talento <strong>sa</strong> pamilya. Is<strong>ug</strong>yot nga <strong>an</strong>g<br />
kada <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> pamilya m<strong>an</strong>g<strong>an</strong>dam <strong>sa</strong><br />
pagpakigbahin og kah<strong>an</strong>as o pasundayag.<br />
Pagkahum<strong>an</strong> ba<strong>sa</strong>ha <strong>an</strong>g artikulo “Padayon<br />
<strong>sa</strong> Pagpraktis” <strong>ug</strong> hisguti <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong><br />
nga paagi nga <strong>an</strong>g pagpraktis <strong>ug</strong> pagpakigbahin<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> talento makap<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<br />
<strong>ni</strong>adtong <strong>an</strong>aa <strong>sa</strong> palibut.<br />
“Pagpamatuod <strong>ni</strong> Evelyn <strong>sa</strong><br />
Templo,” pahina 70: Ikonsiderar <strong>an</strong>g<br />
paghimo og “pagpamatuod <strong>sa</strong> pamilya.”<br />
Pagbut<strong>an</strong>g og <strong>mga</strong> litrato diha <strong>sa</strong> kwarto<br />
<strong>ug</strong> ipakolekta <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>kop <strong>sa</strong> pamilya<br />
kadtong il<strong>an</strong>g gituoh<strong>an</strong> (p<strong>an</strong><strong>an</strong>glit: <strong>mga</strong><br />
litrato <strong>sa</strong> inyong pamilya, <strong>sa</strong> templo, <strong>ni</strong><br />
<strong>Presidente</strong> Thomas S. Monson, bunyag,<br />
slip <strong>sa</strong> tithing, bat<strong>an</strong>-on nga tarung<br />
nagsi<strong>ni</strong>na). Tapu<strong>sa</strong> pinaagi <strong>sa</strong> paghisgot<br />
ng<strong>an</strong>ong mituo kamo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Mga Leksyon <strong>sa</strong> K<strong>an</strong>gitngit<br />
U<strong>sa</strong> ka adlaw <strong>sa</strong> Oktubre <strong>an</strong>g among <strong>an</strong>ak nga si Julia, kin<strong>sa</strong> dili mahimut<strong>an</strong>g<br />
p<strong>an</strong>ahon <strong>sa</strong> family home eve<strong>ni</strong>ng, miingon, “Wala gyud kita mag-family home eve<strong>ni</strong>ng<br />
<strong>sa</strong> ngitngit. Mahimo ba?” Naghunahuna mi un<strong>sa</strong>on <strong>ug</strong> un<strong>sa</strong>y among itudlo <strong>ni</strong>ya <strong>sa</strong><br />
k<strong>an</strong>gitngit.<br />
Among gipalong <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> s<strong>ug</strong>a, <strong>ug</strong> hingpit nga k<strong>an</strong>gitngit <strong>an</strong>g mitabon namo. Dayon<br />
giablih<strong>an</strong> <strong>sa</strong> akong b<strong>an</strong>a <strong>an</strong>g iy<strong>an</strong>g cellphone <strong>ug</strong> nags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> pagtudlo mahitungod <strong>sa</strong><br />
Kahayag <strong>ni</strong> Kristo. Iy<strong>an</strong>g gipakita <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong> nga paagi nga <strong>an</strong>g Kahayag <strong>ni</strong> Kristo makapagawas<br />
namo <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> k<strong>an</strong>gitngit <strong>ug</strong> mogiya <strong>sa</strong> among pamilya balik ngadto K<strong>an</strong>iya. Ang<br />
s<strong>ug</strong>a nga <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> cellphone dili kaayo hayag, ap<strong>an</strong> igo na ki<strong>ni</strong> nga kami makakita.<br />
Samt<strong>an</strong>g mapalong matag karon <strong>ug</strong> unya <strong>an</strong>g s<strong>ug</strong>a <strong>sa</strong> cellphone, nakahimo kami<br />
<strong>sa</strong> pagpakita <strong>sa</strong> among <strong>an</strong>ak kon un<strong>sa</strong>y mahitabo <strong>sa</strong> among kinabuhi kon wala <strong>an</strong>g<br />
M<strong>an</strong>luluwas, nga si Jesukristo. Diha gyud <strong>an</strong>g Espiritu, <strong>ug</strong> <strong>an</strong>g among <strong>an</strong>ak hingpit nga<br />
nagbinuot<strong>an</strong>. Bi<strong>sa</strong>n karon nakahinumdom siya <strong>sa</strong> among paborito nga family home<br />
eve<strong>ni</strong>ng <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> men<strong>sa</strong>he nga gitudlo.<br />
Valquíria Lima dos S<strong>an</strong>tos, Brazil<br />
Enero 2013 79
HANGTUD KITA MAGKITA PAG-USAB<br />
ANG LIMA KA<br />
MINUTO NGA<br />
LEKSYON<br />
Ni Christopher James Smith<br />
Sa pagtapos <strong>sa</strong> katapu<strong>sa</strong>n nako nga tuig<br />
<strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad, motambong ko og seremonyas<br />
<strong>sa</strong> gradwasyon diin <strong>an</strong>g bag-ong<br />
<strong>mga</strong> gradwado, magsul-ob <strong>sa</strong> na<strong>an</strong>d<strong>an</strong> nga<br />
kalo <strong>ug</strong> gown, makadawat og degree <strong>gik<strong>an</strong></strong><br />
<strong>sa</strong> bisita nga dig<strong>ni</strong>tary. Gipaabut ko ki<strong>ni</strong><br />
nga higayon, u<strong>sa</strong> ka pag<strong>sa</strong>ulog <strong>sa</strong> upat ka<br />
lisud nga tuig <strong>sa</strong> pagtuon. Ni<strong>an</strong><strong>an</strong>g buntag<br />
dayon <strong>sa</strong> seremonyas, nakadawat ko og<br />
sulat <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> u<strong>ni</strong>bersidad ap<strong>an</strong> wala ko<br />
ki<strong>ni</strong> dayon ablihi.<br />
Ang seremonyas mags<strong>ug</strong>od <strong>sa</strong> 1:30 <strong>sa</strong> hapon,<br />
<strong>ug</strong> nagpl<strong>an</strong>o ko nga magpalitrato <strong>sa</strong> dili<br />
pa ki<strong>ni</strong> mags<strong>ug</strong>od. Subo l<strong>an</strong>g, dunay dagh<strong>an</strong>g<br />
nagpalitrato, <strong>ug</strong> akong git<strong>an</strong>-aw <strong>an</strong>g relo <strong>ug</strong><br />
hapit na gayud mags<strong>ug</strong>od. Ap<strong>an</strong> d<strong>ug</strong>ay na<br />
kong naghulat <strong>ug</strong> determinado kong magpalitrato.<br />
Sa katapu<strong>sa</strong>n nahum<strong>an</strong> 10 ka minutos <strong>sa</strong><br />
wala pa mags<strong>ug</strong>od <strong>an</strong>g gradwasyon, midag<strong>an</strong><br />
ko padulong <strong>sa</strong> hall.<br />
Sa pag-abut nako didto, bi<strong>sa</strong>n pa, sirado<br />
na <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> pultah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> dunay <strong>mga</strong> gwardiya.<br />
Mih<strong>an</strong>gyo ko nga makasulod ap<strong>an</strong> mibalibad<br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> gwardiya, nag-ingon nga kinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong><br />
kong moabut 15 minutos <strong>sa</strong> dili pa<br />
mags<strong>ug</strong>od aron makalingkod. Una kadtong<br />
higayon nga nakadungog ko mahitungod <strong>sa</strong><br />
gikinah<strong>an</strong>gl<strong>an</strong>, mao nga misupak ko. Ap<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> gwardiya wala molihok. Upat ka tuig<br />
ko ki<strong>ni</strong>ng gitrabaho<strong>an</strong> aron ma<strong>an</strong>gkon ki<strong>ni</strong><br />
nga degree, <strong>ug</strong> dili nako ki<strong>ni</strong> makuha atol <strong>sa</strong><br />
seremonyas. Didto ko milingkod <strong>sa</strong> balkon<br />
ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> tumat<strong>an</strong>-aw.<br />
Dih<strong>an</strong>g mipauli ko <strong>ug</strong> giablih<strong>an</strong> <strong>an</strong>g sulat<br />
nga nadawat nako <strong>ni</strong><strong>an</strong><strong>an</strong>g pagkabuntag,<br />
akong naba<strong>sa</strong> <strong>an</strong>g klaro nga instruksyon nga<br />
m<strong>an</strong>glingkod na pinakaminus 15 minutos <strong>sa</strong><br />
di pa mags<strong>ug</strong>od o dili na makasulod. Gibati<br />
nako nga <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> bu<strong>an</strong>gon nga <strong>mga</strong> dalag<strong>an</strong>g<br />
birhen <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>mbingay <strong>sa</strong> M<strong>an</strong>luluwas:<br />
80 Liahona<br />
Wala ko kaabut<br />
<strong>sa</strong> lima ka<br />
minuto nga cut<br />
off nga mahimo<br />
p<strong>an</strong>g makasulod.<br />
Ang ingon<br />
<strong>ni</strong><strong>an</strong>a nga<br />
gid<strong>ug</strong>ayon dili<br />
siguro makap<strong>ug</strong>ong<br />
nako<br />
<strong>sa</strong> pagtambong<br />
<strong>sa</strong> akong<br />
gradwasyon <strong>sa</strong><br />
u<strong>ni</strong>bersidad.<br />
“Ug <strong>sa</strong>mt<strong>an</strong>g [<strong>an</strong>g bu<strong>an</strong>gon nga <strong>mga</strong> dalag<strong>an</strong>g<br />
birhen] n<strong>an</strong>gadto <strong>sa</strong> pagpamalit, miabut<br />
<strong>an</strong>g pam<strong>an</strong>hunon <strong>ug</strong> sila nga <strong>an</strong>dam misulod<br />
ub<strong>an</strong> k<strong>an</strong>iya ngadto <strong>sa</strong> kumbira <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>l: <strong>ug</strong><br />
unya <strong>an</strong>g pultah<strong>an</strong> gitakp<strong>an</strong>.<br />
“Tapus <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> n<strong>an</strong>gabut u<strong>sa</strong>b <strong>an</strong>g ub<strong>an</strong>g<br />
<strong>mga</strong> dalaga, nga n<strong>an</strong>ag-ingon, Senyor, Senyor,<br />
ablihi kami.<br />
“Ap<strong>an</strong> siya mitubag nga nag-ingon, Sa pagkatinuod<br />
magaingon ako k<strong>an</strong>inyo, nga wala<br />
ako makaila k<strong>an</strong>inyo” (Mateo 25:10–12).<br />
Bi<strong>sa</strong>n og <strong>an</strong>g dili pagpaapil <strong>sa</strong> import<strong>an</strong>te<br />
nga selebrasyon ingon og grabe nga <strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
tungod <strong>sa</strong> daw gamay l<strong>an</strong>g nga pagka<strong>sa</strong>yop,<br />
akong naamguh<strong>an</strong> nga mao u<strong>sa</strong>b<br />
ki<strong>ni</strong> <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagpili <strong>ug</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong>. Kon<br />
mopu<strong>ni</strong>t ko <strong>sa</strong> tumoy <strong>sa</strong> u<strong>sa</strong> ka tukog, gipu<strong>ni</strong>t<br />
<strong>sa</strong>b nako <strong>an</strong>g laing tumoy <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>. Mao u<strong>sa</strong>b <strong>sa</strong><br />
bi<strong>sa</strong>n un<strong>sa</strong>ng pagpili, gipili nako dili lam<strong>an</strong>g<br />
<strong>an</strong>g lihok ap<strong>an</strong> u<strong>sa</strong>b <strong>an</strong>g kaub<strong>an</strong> nga <strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong>—bi<strong>sa</strong>n<br />
og dili pa makita <strong>an</strong>g <strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong>.<br />
Si Sat<strong>an</strong>as <strong>an</strong>g gusto nga magpunting kita<br />
<strong>sa</strong> <strong>mga</strong> pagpili nga dili magtagad <strong>sa</strong> <strong>mga</strong><br />
<strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong>. Sagad siy<strong>an</strong>g mobuhat <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong><br />
pinaagi <strong>sa</strong> pag-ag<strong>ni</strong> k<strong>an</strong>ato <strong>sa</strong> pag-focus<br />
<strong>sa</strong> pisikal nga kahinam, “<strong>sa</strong> kabubut-on<br />
<strong>sa</strong> tawo” (2 Nephi 2:29), <strong>ug</strong> diha-diha nga<br />
katagbaw<strong>an</strong>.<br />
Ang atong L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong>, <strong>sa</strong> laing bahin,<br />
nagtinguha nga kita mag-focus <strong>sa</strong> kalipay<br />
<strong>ug</strong> mah<strong>an</strong>gturong <strong>mga</strong> p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin. Naglaum<br />
siya k<strong>an</strong>ato nga mohunahuna <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
kon magbuhat kita og <strong>mga</strong> desisyon <strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> paghimo <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> <strong>sa</strong>ngput<strong>an</strong><strong>an</strong> nga bahin<br />
<strong>sa</strong> atong kadasig: “Sila gawasnon <strong>sa</strong> pagpili <strong>sa</strong><br />
kalingkawa<strong>sa</strong>n <strong>ug</strong> <strong>sa</strong> kinabuhi nga dayon, pinaagi<br />
<strong>sa</strong> hal<strong>an</strong>gdon nga Tigpataliwala <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong><br />
nga <strong>mga</strong> tawo, o pagpili <strong>sa</strong> pagkabihag <strong>ug</strong> <strong>sa</strong><br />
kamatayon” (2 Nephi 2:27).<br />
Samt<strong>an</strong>g dili ko mapa<strong>sa</strong>lamaton nga wala<br />
makaabut <strong>sa</strong> pormal nga pagdawat <strong>sa</strong> akong<br />
degree, nagpa<strong>sa</strong>lamat ko <strong>sa</strong> un<strong>sa</strong>y natudlo k<strong>an</strong>ako<br />
<strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga kasinati<strong>an</strong> <strong>sa</strong> mah<strong>an</strong>gturon nga<br />
p<strong>an</strong>ghunahuna—nga dili gayud ko mohimo<br />
og pagpili nga maka<strong>sa</strong>nta k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> pagsulod<br />
<strong>sa</strong> presensya <strong>sa</strong> Pam<strong>an</strong>hunon. Imbis masirad-<br />
<strong>an</strong> ub<strong>an</strong> <strong>sa</strong> pulong nga “wala ako makaila<br />
k<strong>an</strong>inyo,” n<strong>an</strong>ingkamot ko <strong>sa</strong> paghimo og<br />
pagpili nga makapadungog k<strong>an</strong>ako <strong>sa</strong> Iy<strong>an</strong>g<br />
pag-ingon nga, “Dumuyog ka <strong>sa</strong> kalipay <strong>sa</strong><br />
imong agalon” (Mateo 25:21). ◼<br />
LITRATO © PHOTOSPIN
PAGHULAGWAY PINAAGI NI R. T. BARRETT<br />
LITRATO SA PROPETA<br />
JOSEPH SMITH<br />
Si Joseph Smith nag-edad og 14 <strong>sa</strong> dih<strong>an</strong>g siya nag-ampo aron makahibalo hain nga<br />
simbah<strong>an</strong> <strong>an</strong>g husto. Ang L<strong>an</strong>gitnong Amah<strong>an</strong> <strong>ug</strong> si Jesukristo nagpakita k<strong>an</strong>iya, <strong>ug</strong> iy<strong>an</strong>g<br />
nahibalo<strong>an</strong> nga wala <strong>sa</strong> <strong>mga</strong> simbah<strong>an</strong> <strong>sa</strong> kalibut<strong>an</strong> <strong>an</strong>g aduna <strong>sa</strong> t<strong>an</strong><strong>an</strong>g kamatuor<strong>an</strong>.<br />
Mitab<strong>an</strong>g si Joseph Smith <strong>sa</strong> pagpahiuli <strong>sa</strong> tinuod nga eb<strong>an</strong>ghelyo <strong>ni</strong> Jesukristo <strong>ug</strong> nahimong<br />
un<strong>an</strong>g propeta <strong>sa</strong> ulahing <strong>mga</strong> adlaw. Isip kabahin <strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g trabaho, gihubad <strong>ni</strong>ya<br />
<strong>an</strong>g Ba<strong>sa</strong>hon <strong>ni</strong> Mormon <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> bulaw<strong>an</strong> nga <strong>mga</strong> palid <strong>ug</strong> gis<strong>ug</strong>o <strong>an</strong>g <strong>mga</strong> S<strong>an</strong>tos<br />
<strong>sa</strong> pagtukod <strong>sa</strong> un<strong>an</strong>g templo <strong>ni</strong>i<strong>ni</strong> nga dispen<strong>sa</strong>syon, <strong>an</strong>g Templo <strong>sa</strong> Kirtl<strong>an</strong>d.
Hum<strong>an</strong> makighimamat <strong>ni</strong> <strong>Presidente</strong><br />
Snow, u<strong>sa</strong> ka mi<strong>ni</strong>stro <strong>sa</strong> laing<br />
tinuoh<strong>an</strong> misulat: “Ang iy<strong>an</strong>g<br />
nawong u<strong>sa</strong> ka gahum <strong>sa</strong> kalinaw; <strong>an</strong>g<br />
iy<strong>an</strong>g presensya u<strong>sa</strong> ka p<strong>an</strong>al<strong>an</strong>gin<strong>an</strong> <strong>sa</strong><br />
kalinaw. Sa malinawon nga kahiladm<strong>an</strong><br />
<strong>sa</strong> iy<strong>an</strong>g <strong>mga</strong> mata dili lam<strong>an</strong>g <strong>an</strong>g ‘p<strong>an</strong>imalay<br />
<strong>sa</strong> hilum nga pag-ampo,’ ap<strong>an</strong><br />
<strong>an</strong>g p<strong>an</strong>imalay <strong>sa</strong> espirituh<strong>an</strong>on nga<br />
kalig-on. . . . Ang labing katingalah<strong>an</strong>g<br />
pagbati milukop k<strong>an</strong>ako, nga ako ‘nagbar<strong>ug</strong><br />
<strong>sa</strong> bala<strong>an</strong> nga yuta.’” T<strong>an</strong>-awa<br />
<strong>sa</strong> “Mga At<strong>sa</strong>ra, Mga Tur<strong>ni</strong>p, <strong>ug</strong> Pagpamatuod:<br />
<strong>Inspirasyon</strong> <strong>gik<strong>an</strong></strong> <strong>sa</strong> <strong>Kinabuhi</strong><br />
<strong>ug</strong> <strong>mga</strong> <strong>Pagtulun</strong>-<strong>an</strong> <strong>ni</strong> Lorenzo Snow,”<br />
pahina 12.