1. Jak znaleźć ślimaki wstężyki - Evolution MegaLab
1. Jak znaleźć ślimaki wstężyki - Evolution MegaLab
1. Jak znaleźć ślimaki wstężyki - Evolution MegaLab
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>1.</strong> <strong>Jak</strong> <strong>znaleźć</strong> <strong>ślimaki</strong> <strong>wstężyki</strong><br />
Gdzie i kiedy prowadzić poszukiwania<br />
Ślimaki <strong>wstężyki</strong> (wstężyk gajowy i wstężyk ogrodowy) można <strong>znaleźć</strong> prawie w całym kraju,<br />
we właściwych dla nich środowiskach. Tam, gdzie gleba jest kwaśna lub torfowa, brakuje<br />
wapnia, który jest niezbędny ślimakom do budowy muszli, unikaj więc takich miejsc.<br />
Ślimaki są najbardziej aktywne, gdy jest ciepło i wilgotno – wtedy najłatwiej je <strong>znaleźć</strong>.<br />
Możesz więc obserwować je jedynie wiosną, latem i wczesną jesienią (koniec marca –<br />
koniec września). Dobrą okazją na poszukiwanie ślimaków jest padający deszcz lub czas tuż<br />
po nim, a także wczesne poranki, gdy na trawie jest rosa.<br />
Wstężyki można <strong>znaleźć</strong> w różnorodnych siedliskach, takich jak las, zarośla, żywopłoty (w<br />
nich i pod nimi), wysoka roślinność zielna, na przykład pokrzywy, wysoka i niska trawa oraz<br />
krzewy ogrodowe. Coraz częściej spotykane są również w ogrodach w wielu miastach.<br />
Brązowa<br />
Identyfikacja gatunku<br />
warga<br />
Poszukujemy dwóch gatunków z rodzaju wstężyk. Zanotuj różne typy (zwane morfami)<br />
ślimaków o brązowej wardze (wstężyk gajowy)<br />
i białej wardze (wstężyk ogrodowy).<br />
Przejrzyj zdjęcia zamieszczone po prawej stronie. Przedstawiono tam rozmaite gatunki<br />
większych ślimaków, które możesz <strong>znaleźć</strong> razem ze wstężykami.<br />
Oznaczaj wyłącznie dorosłe <strong>ślimaki</strong>,<br />
gdyż osobniki młodociane nie mają w pełni wykształconej<br />
wargi muszli. Prawidłowe oznaczenie gatunku u osobników,<br />
których warga nie jest w pełni wykształcona może być<br />
bardzo trudne.<br />
<strong>Jak</strong> i co notować<br />
W rozległym terenie, takim jak boisko szkolne, wyznacz obszar ok. 20m x 20m, szukaj pod<br />
liśćmi i w innych miejscach służących ślimakom jako ukrycie.<br />
Jeśli wybrała(e)ś żywopłot lub ścieżkę, przeszukaj pas o długości ok. 30m.<br />
Biała<br />
warga<br />
Możesz przeszukać dowolną liczbę powierzchni badawczych. Ważne, abyś notatki<br />
prowadził(a) dla każdego obszaru osobno. Pamiętaj o zapisaniu każdej z lokalizacji używając<br />
jednoznacznej nazwy. Na stronie <strong>MegaLab</strong>oratorium Ewolucji znajdziesz mapy i zdjęcia<br />
satelitarne, na których bardzo łatwo zaznaczyć miejsca, gdzie prowadziła(e)ś obserwacje.<br />
Wstężyk ogrodowy<br />
Z reguły ma białą wargę. Osobniki dorosłe mogą być małe – o średnicy muszli 14mm, jednak<br />
częściej jest to 17-20mm. Można również <strong>znaleźć</strong> większe osobniki, ale jeśli na danym obszarze<br />
występuje także wstężyk gajowy to wstężyk ogrodowy jest zawsze mniejszy.<br />
Wstężyk gajowy<br />
20 mm<br />
DWA GATUNKI Z RODZAJU CEPAEA I INNE GATUNKI<br />
DUŻYCH ŚLIMAKÓW<br />
Z reguły ma ciemną wargę. Osobniki dorosłe mogą być małe – o średnicy muszli 17mm,<br />
jednak zwykle jest to zakres 20-24mm. W bardzo niewielu miejscach można <strong>znaleźć</strong> osobniki<br />
o większych muszlach, tj. 26mm i większych.<br />
Ślimak zaroślowy Arianta arbustorum<br />
Forma<br />
typowa<br />
Forma<br />
żółta<br />
Malutki, zbliżony<br />
kształtem do<br />
szczeliny dołek<br />
osiowy<br />
Zwykle preferuje miejsca bardziej wilgotne niż <strong>wstężyki</strong>, ale bardzo często występuje na tym<br />
samym terenie. Kolor muszli jest zmienny – od ciemnobrązowego po żółty, ciemny środkowy pas<br />
może występować lub nie. Występuje malutki, zbliżony kształtem do szczeliny dołek osiowy, a<br />
otwór muszli jest od spodu bardziej zaokrąglony niż u wstężyków. Muszla jest zwykle nakrapiana<br />
lub cętkowana, co nigdy nie zdarza się u wstężyków.<br />
Ślimak kartuzek Monacha cartusiana<br />
Mały<br />
dołek osiowy<br />
Muszla jest biaława z<br />
małym dołkiem osiowym<br />
i ciemnym obrzeżeniem<br />
wargi.<br />
Muszle na zdjęciach są w skali zbliżonej do ich naturalnej wielkości, ale należy<br />
pamiętać, że wielkość jest zmienna. Podobnie kolory i wzory są zróżnicowane.
2. <strong>Jak</strong> <strong>znaleźć</strong> paskowane <strong>ślimaki</strong><br />
Swoje poszukiwania rozpocznij od krawędzi obszaru badań i dokładnie przeszukaj cały teren.<br />
W czasie pracy zaznaczaj każdego znalezionego wstężyka pionową kreską w odpowiednim<br />
okienku na karcie obserwacji. Na przykład, IIII to 4 <strong>ślimaki</strong>. Piątego ślimaka zaznacz, jako<br />
poziomą kreskę przekreślając poprzednie cztery, tzn. IIII , kolejne znowu zaznaczasz<br />
kreskami pionowymi. Przykład: 7 ślimaków zapisujemy tak: IIII II , a dziesięć w ten sposób IIII<br />
IIII . Kiedy zakończysz pracę, wpisz sumę osobników danego typu w odpowiednim okienku.<br />
Jeśli zaniesiesz <strong>ślimaki</strong> w miejsca, w których je znalazła(e)ś, zminimalizujesz wpływ badań<br />
na te zwierzęta.<br />
Postaraj się <strong>znaleźć</strong> 50 dorosłych wstężyków, ale nawet próba złożona z 5 bądź 6 ślimaków<br />
jest wystarczająca, jeśli były to wszystkie <strong>ślimaki</strong>, które udało się Tobie <strong>znaleźć</strong>. (Jeśli jest<br />
zbyt sucho, zawsze możesz wrócić później i dokończyć swoją pracę).<br />
Możesz zapisywać obserwacje żywych ślimaków, jak i martwych, pod warunkiem, że puste<br />
muszle są wystarczająco świeże. Pomiń wszystkie puste muszle, które wyglądają na silnie<br />
zwietrzałe.<br />
Kolor muszli: ocena koloru może być trudnym zadaniem, zwłaszcza rozróżnienie między<br />
muszlami różowymi i brązowymi. Najlepiej przyjrzeć się barwie spodniej części muszli;<br />
muszle brązowe mają brązowy kolor z delikatnym purpurowym odcieniem, którego nie mają<br />
muszle różowe.<br />
Wzór na muszli: muszle bez pasków są całkowicie pozbawione nawet śladów paskowania,<br />
muszle z jednym paskiem mają jeden wyraźny, dość wąski pasek, muszle z licznymi<br />
paskami mają ich wiele, ale niekiedy są one ze sobą zlane tworząc jeden bardzo szeroki pas,<br />
może również brakować niektórych fragmentów pasków. W naszych badaniach większość<br />
muszli, których nie potrafimy określić, jako tych “bez pasków” lub “ z jednym paskiem”<br />
powinniśmy zakwalifikować do kategorii „z wieloma paskami”.<br />
Chcesz dowiedzieć się więcej?<br />
Bardziej szczegółowe informacje dotyczące identyfikacji gatunków, znajdziesz na naszej<br />
stronie w dziale Identyfikacja.<br />
Ślimaki nie są niebezpieczne, natomiast warto przestrzegać kilku zasad podczas wypraw<br />
terenowych, przejrzyj dział Instrukcje lub kartę obserwacji na naszej stronie.<br />
Gdy wypełnisz już kartę obserwacji, zaloguj się na stronie <strong>MegaLab</strong>oratorium Ewolucji i<br />
wprowadź swoje obserwacje. Na stronie znajdziesz wskazówki, jak to zrobić.<br />
Teraz przejdź na stronę <strong>MegaLab</strong>oratorium Ewolucji, aby dodać<br />
zebrane przez Ciebie dane:<br />
www.evolutionmegalab.org 20 mm<br />
Zaroślarka pospolita Fruticicola fruticum<br />
Ślimak przydrożny Helicella obvia<br />
Dołek<br />
osiowy<br />
Winniczek Helix pomatia<br />
Dołęk<br />
osiowy<br />
Gatunek ten często można <strong>znaleźć</strong> razem z wstężykami. Na muszli może mieć ciemny środkowy<br />
pasek (może go też brakować), a w niektórych miejscach (zwłaszcza w Europie Wschodniej)<br />
muszla żywych ślimaków może być jasno żółta, przez co bardzo przypomina niektóre odmiany<br />
wstężyków. Jednak nawet w przypadku dorosłych osobników ma duży i wyraźny dołek osiowy.<br />
Wstężyk austriacki Cepaea vindobonensis<br />
Preferuje bardziej suche i otwarte siedliska niż wstężyk gajowy oraz ogrodowy, ale można go<br />
również <strong>znaleźć</strong> w tych samych miejscach co oba te gatunki. Jego muszla jest zwykle co najmniej<br />
tak szeroka jak u wstężyka gajowego. Jest biaława lub blado żółta, a na jej powierzchni występują<br />
żłobienia. Warga jest częściowo ciemna, ale nie tak równomiernie jak u wstężyka gajowego.<br />
Muszla silnie spłaszczona z<br />
bardzo dużym dołkiem<br />
osiowym.<br />
Jest zdecydowanie większy od wszystkich wstężyków. U osobników młodocianych brak jest wargi,<br />
ich kształt również jest charakterystyczny, ze znacznie większym, bardziej zaokrąglonym otworem<br />
muszli. W wielu krajach winniczek jest gatunkiem chronionym i nie wolno go zbierać.<br />
Muszle na zdjęciach są w skali zbliżonej do ich naturalnej wielkości, ale należy<br />
pamiętać, że wielkość jest zmienna. Podobnie kolory i wzory są zróżnicowane.
Change language