29.09.2013 Views

ban pyndap ia ka npr schedule - Census of India Website

ban pyndap ia ka npr schedule - Census of India Website

ban pyndap ia ka npr schedule - Census of India Website

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

INTRODUCTION (KA MAITPHANG)<br />

1.1 Ka sor<strong>ka</strong>r kmie <strong>ka</strong> la rai <strong>ban</strong> thaw <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> National Population Register (NPR) ha <strong>ka</strong>ba baroh ki kyrteng<br />

jong ki briew ba shong ba sah ha ri Ind<strong>ia</strong> yn sa pynrung. Phi long kiba donbok shisha <strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong> kum<br />

<strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> lad ks<strong>ia</strong>r lad rupa <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>don bynta ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m haduh <strong>ka</strong>tta <strong>ka</strong>tta na <strong>ka</strong><br />

bynta <strong>ka</strong> jingbha jong <strong>ka</strong> ri bad ki briew jong<strong>ka</strong>.<br />

OBJECTIVES OF NPR (KI JINGTHMU JONG KA NPR)<br />

1.2 Ka NPR <strong>ka</strong> kynthup <strong>ia</strong> kine:<br />

Ban lum <strong>ia</strong> ki jingtip (particulars) jong baroh ki briew kiba shong ba sah ha <strong>ka</strong> ri Ind<strong>ia</strong>.<br />

Ban shondur bad shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shynr<strong>ia</strong>hkti jong baroh ki briew ba shong ba sah ha ri Ind<strong>ia</strong><br />

kiba la dap 15 snem <strong>ka</strong> rta.<br />

Kumno <strong>ban</strong> leh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m, la batai shai ha ki dkhot kiba bud<br />

1.3 Ki data (jingtip) <strong>ban</strong> pynkhreh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> NPR yn lum ha <strong>ka</strong> por ba pynlong <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Houselisting<br />

Operation (<strong>ka</strong> jing list <strong>ia</strong> ki iing) na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> 2011 <strong>Census</strong> (khana samari ne jingkhein briew)<br />

1 Ka kyrteng briew 7 Ka sngi kha 13 Ka ja<strong>ka</strong> sah ba thikna<br />

2 Ka jing<strong>ia</strong>dei bad u Khlieh 8 La shongkurim ne em 14 Ka jingtrei <strong>ka</strong>m<br />

3 Kyrteng kpa 9 Ja<strong>ka</strong> ba la kha 15 Ki jingpule ba la pyndep<br />

4 Kyrteng kmie 10 Jinglong trai ri<br />

5 Kyrteng u/<strong>ka</strong> lok 11 Ja<strong>ka</strong> sah ba mynta<br />

6 Kynthei/Shynrang 12 Katno por la sah hangne<br />

Ka dur bad <strong>ka</strong> shap shynr<strong>ia</strong>h kti yn shim tang na kito kiba la dap 15 snem <strong>ka</strong> rta.<br />

JINGMYNTOI JONG KA NPR<br />

1.4 Ka NPR <strong>ka</strong>n long <strong>ka</strong> tynrai <strong>ban</strong> ithuh <strong>ia</strong> ki briew ba shong ba sah ha ri Ind<strong>ia</strong> bad <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong>n<br />

<strong>ia</strong>rap ruh <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>da na ki jing thombor jong ki lehnoh. Kan sa <strong>ia</strong>rap shibun ha ki <strong>ka</strong>m pynroi bad <strong>ban</strong><br />

pynbha <strong>ia</strong> ki <strong>ka</strong>m pynroi.<br />

KI KYNDON KA AIÑ (LEGAL PROVISIONS) BAN THAW IA KA NPR.<br />

1.5 Ia <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m yn leh hapoh <strong>ka</strong> jingteh jong <strong>ka</strong> Citizenship Act, 1955 bad <strong>ka</strong> Citizenship<br />

(Registration <strong>of</strong> Citizens and Issue <strong>of</strong> National Identity Cards) Rules, 2003. Ha <strong>ka</strong> NPR yn don lut<br />

baroh ki sker jong ki briew ba shong basah ha <strong>ka</strong> ri Ind<strong>ia</strong>, lada ki dei ki nong Ind<strong>ia</strong> ne ki nongwei.<br />

1.6 Katto <strong>ka</strong>tne ki kyndon jong <strong>ka</strong> Citizenship Rules, 2003 kiba batai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>mram bad jingkitkhlieh jong<br />

baroh ki nongtrei jong <strong>ka</strong> Sor<strong>ka</strong>r pdeng bad ki Sor<strong>ka</strong>r jylla, ki District Council, ki Municipal, ki Town<br />

Committee etc, ki riew shimet bad ki khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem la hangne harum.<br />

Rule 3(4): Ka sor<strong>ka</strong>r pdeng <strong>ka</strong> lah <strong>ban</strong> ai hukum hapoh <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> rule bad rai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> tarik <strong>ban</strong> leh <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m da <strong>ka</strong>ba lum ki jingtip (information) na ki briew kiba shong basah hapoh u pud u sam<br />

jong u local Registrar.<br />

Rule 5: Ki nongtrei <strong>ka</strong> Sor<strong>ka</strong>r pdeng bad ki nongtrei ki Sor<strong>ka</strong>r jylla bad local bodies (Municipal,<br />

Town Committee, District Council etc) kin <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> u Registrar General <strong>of</strong> Citizen Registration.<br />

Man la u nongtrei jong <strong>ka</strong> Sor<strong>ka</strong>r pdeng ne Sor<strong>ka</strong>r jylla bad kiwei pat ki ophis hapoh jong ki, kin<br />

<strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> u Registrar General <strong>of</strong> Citizen Registration ne uno uno u briew uba u la ai bor <strong>ban</strong><br />

1


mihkhmat <strong>ia</strong> u <strong>ban</strong> pynkhreh <strong>ia</strong> ki database kiba <strong>ia</strong>dei bad man <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem bad man la u briew<br />

ne <strong>ka</strong> briew bad <strong>ban</strong> pyntrei <strong>ka</strong>m <strong>ia</strong> ki kyndon jong kine ki rule.<br />

Rule 7: U khlieh <strong>ka</strong> iing bad ki riew shimet kin trei kum ki informant (nongai jingtip).<br />

(2) Ka dei <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>mram bad <strong>ka</strong> jingkitkhlieh jong man la u khlieh jong man la ki iing ki sem, ha <strong>ka</strong> por<br />

ba pynkhreh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> NPR <strong>ban</strong> ai <strong>ia</strong> ki sker (details) kiba beit jong <strong>ka</strong> kyrteng jong baroh ki<br />

briew kiba ma u u dei u khlieh jong <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem kumba la kdew ha <strong>ka</strong> sub-rule (3) jong<br />

<strong>ka</strong> rule 3.<br />

(4) Na <strong>ka</strong> bynta kiba rit, kiba hapoh 18 snem <strong>ka</strong> rta bad na <strong>ka</strong> bynta kiba anna, <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>mram <strong>ban</strong> ai ki<br />

sker (particulars) jong ki, <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> jong u khlieh <strong>ka</strong> iing.<br />

Rule 16(4): Ban pyntrei<strong>ka</strong>m <strong>ia</strong> ki kyndon jong kine ki rule, u District Registrar, u Sub-district<br />

Registrar bad u Local Registrar <strong>of</strong> Citizen Registration, kin trei hapoh <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>lam bad jingpeit u<br />

Registrar General <strong>of</strong> Citizen Registration.<br />

HIERARCHY (KYNDON) JONG KI STATE/DISTRICT/SUB-DISTRICT/TOWN/VILLAGE (SHNONG) LOCAL LEVEL<br />

FUNCTIONARIES FOR NPR.<br />

1.7 Ka kyndon jong ki State/District/Sub-district/Town/Village functionaries la ai harum:<br />

a. U “State Co-ordinator” u dei u ophisar ba la thing da <strong>ka</strong> State Government (Sor<strong>ka</strong>r jylla) <strong>ban</strong> trei<br />

kum u State Co-ordinator.<br />

b. U “District Registrar” u dei u District Magistrate jong man la ki district bad ha Meghalaya u dei<br />

u Deputy Commissioner jong <strong>ka</strong> district.<br />

c. U “Sub-district Registrar” u ophisar jong <strong>ka</strong> sor<strong>ka</strong>r jylla uba la khot da <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong> kyrteng un<br />

trei kum u Sub-district Registrar. Ha Meghalaya, u dei u Block Development Officer.<br />

d. U “Local Registrar” u dei u ophisar jong <strong>ka</strong> sor<strong>ka</strong>r jylla uba la thung ha trai duh, ha man la ki<br />

shnong <strong>ban</strong> trei kum u Local Registrar.<br />

e. “Supervisor” u dei u <strong>of</strong>fic<strong>ia</strong>l ba la thung da u Sub-district Registrar na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>tto <strong>ka</strong>tne tylli<br />

ki shnong <strong>ban</strong> peit <strong>ia</strong> ki jingtrei jong ki Enumerator (Nong niew) ba la thung <strong>ban</strong> trei ha kito ki<br />

shnong.<br />

f. “Enumerator” u dei u local <strong>of</strong>fic<strong>ia</strong>l ba la thung da u Sub-district Registrar ha ki Houselisting<br />

Block.<br />

CONCEPT AND DEFINITIONS (JINGMUT JONG KI KTIEN)<br />

1.8 Phi dei <strong>ban</strong> kynmaw ba phi lum <strong>ia</strong> ki jingtip na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> NPR ryng<strong>ka</strong>t bad ki jingtip na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong><br />

Houselisting bad Housing <strong>Census</strong>, ki jingmut jong ki ktien kum ki “Houselisting Block”, ki<br />

“Premises”, ki “Building”, ki “<strong>Census</strong> House”, ki “Layout Map” ki long ki juh bad <strong>ia</strong> kine ha <strong>ka</strong><br />

Houselisting bad Housing <strong>Census</strong>. Kata <strong>ka</strong> ba batai shaphang <strong>ka</strong> thoh number <strong>ia</strong> ki Building, Ki<br />

<strong>Census</strong> House bad <strong>ban</strong> dro Map. Lada phi sngewthuh bha <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingmut jong kitei ki ktien phi lah<br />

ruh <strong>ban</strong> trei bha khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no bad khlem niew arsien <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no. Namar <strong>ka</strong>ta, <strong>ka</strong>tba lah <strong>ban</strong><br />

sngewthuh bha <strong>ia</strong> ki jingmut jong kito ki concept.<br />

2


ROLES AND RESPONSIBILITY<br />

2.1 Kine harum ki dei ki <strong>ka</strong>mram bad jingkitkhlieh jong man la u nongkit<strong>ka</strong>m:<br />

2.1.1 STATE COORDINATOR<br />

a. Ban pynbna ha <strong>ka</strong> Gazette jong <strong>ka</strong> Sor<strong>ka</strong>r jylla <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingthmu <strong>ban</strong> thaw <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR.<br />

b. Ban thung <strong>ia</strong> kito baroh kiba trei <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m hapoh <strong>ka</strong> state/UT.<br />

c. Ban peit ba <strong>ka</strong> jinghi<strong>ka</strong>i (Training) <strong>ia</strong> ki nongtrei ha <strong>ka</strong> state/district ki <strong>ia</strong>id ryntih.<br />

d. Ban peit <strong>ban</strong> nym pynsyrwa than <strong>ia</strong> ki jinglut jingsep.<br />

e. Ban <strong>ia</strong>trei lang bad u Director <strong>ka</strong> <strong>Census</strong> Operations ha <strong>ka</strong>ba pynbna paidbah <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingthmu <strong>ka</strong><br />

sor<strong>ka</strong>r pdeng <strong>ban</strong> thaw <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR.<br />

f. Ban <strong>ia</strong>trei lang ha baroh kiwei pat ki jaid <strong>ka</strong>m ha <strong>ka</strong> jylla ha <strong>ka</strong>ba <strong>ia</strong>dei bad <strong>ka</strong> NPR.<br />

2.1.2 DISTRICT REGISTRAR<br />

a. Ban thung <strong>ia</strong> ki nongtrei hapoh <strong>ka</strong> district.<br />

b. Ban ai jinghi<strong>ka</strong>i <strong>ia</strong> ki nongtrei hapoh <strong>ka</strong> district.<br />

c. Ban sam <strong>ia</strong> ki kot ki sla ki <strong>ban</strong> pyndon<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> lum jingtip na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> NPR.<br />

d. Ban peit ba <strong>ka</strong> jingpynbna paidbah <strong>ka</strong> b<strong>ia</strong>ng.<br />

e. Dei <strong>ban</strong> peit ba kito kiba trei shabar ha ki shnong/sor ki trei bha.<br />

f. Pynthikna bad pynskhem ba <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m la leh khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ruh ne niew arsien.<br />

g. Ban peit bad pyndep <strong>ia</strong> kino kino ki <strong>ka</strong>m jong ki riewshimet kumba la bthah na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por sha<br />

<strong>ka</strong>wei pat <strong>ka</strong> por.<br />

h. Ban pynshisha ba ki jingtip kiba la lum ki long kiba beit bad khlem bakla.<br />

i. Ban peit ba <strong>ka</strong>m don jingpynsyrwa ha <strong>ka</strong> jinglut jingsep.<br />

j. Ban peit ba <strong>ka</strong> jingtrei na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> NPR hapoh <strong>ka</strong> district <strong>ka</strong> <strong>ia</strong>id ryntih.<br />

k. Ban leh kino kino ki <strong>ka</strong>m ba la aiti ha u na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por sha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por.<br />

2.1.3 SUB-DISTRICT REGISTRAR<br />

a. Ban thung nongtrei hapoh <strong>ka</strong> sub-district.<br />

b. Ban ai jinghi<strong>ka</strong>i <strong>ia</strong> ki nongtrei ha <strong>ka</strong> sub-district.<br />

c. Ban sam <strong>ia</strong> ki kot ki sla.<br />

d. Ban pynbna paidbah.<br />

e. Ban peit <strong>ia</strong> ki jingtrei ba trei ha ki shnong/sor.<br />

f. Pynthikna ba <strong>ka</strong> jingsdang bad jingpyndep <strong>ia</strong> ki <strong>ka</strong>m <strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> por ba la buh.<br />

g. Pynthikna ba ki jingtip ba la lum ki long ki babha bad ba beit.<br />

h. Pynthikna bad pynskhem ba la leh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m baroh khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ruh ne niew arsien.<br />

i. Ban peit bad pyndep <strong>ia</strong> kino kino ki <strong>ka</strong>m jong ki riewshimet kumba la bthah na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por sha<br />

<strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por.<br />

j. Ban pynshisha ba ki jingtip ba la lum ki long kumba la bthah bad la hi<strong>ka</strong>i.<br />

k. Ban peit ba ym don jingpynsyrwa ha <strong>ka</strong> lut <strong>ka</strong> sep.<br />

l. Ban peit bad <strong>ban</strong> pynbeit <strong>ia</strong> ki jingtrei baroh hapoh <strong>ka</strong> sub-district.<br />

m. Ban leh kiwei pat ki <strong>ka</strong>m ba la phah leh na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por sha <strong>ka</strong>wei pat <strong>ka</strong> por.<br />

2.1.4 LOCAL REGISTRAR<br />

a. Ban peit ba ki jingpynbna paidbah shaphang <strong>ka</strong> <strong>ban</strong> thaw <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR la leh da <strong>ka</strong>ba tem ksing ne<br />

da <strong>ka</strong> mike.<br />

b. Ban pynthikna ba <strong>ia</strong> ki jinglum jingtip la leh baroh khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ruh ne niew arsien.<br />

c. Wah <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> list jong ki briew ba sah ha <strong>ka</strong> shnong ha ki ja<strong>ka</strong> ba paw bha.<br />

3


d. Ban pynbeit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> list bad ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ha u Sub-district Registrar hadien ba la pynbeit <strong>ia</strong> ki jingkylla<br />

bad jingujor baroh.<br />

e. Ban pynshisha ba ki jingtip ba la lum na ki briew baroh hangta ki long ki ba beit bad <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong><br />

jingbthah ba la ai na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por sha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por.<br />

f. Ban leh kiwei pat ki <strong>ka</strong>m ba la aiti na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por sha <strong>ka</strong>wei pat <strong>ka</strong> por.<br />

2.1.5 SUPERVISOR<br />

a. Ban pynthinkna ba ki Enumerator hapoh <strong>ka</strong> jingpeit jong u ki leit <strong>ban</strong> shah hi<strong>ka</strong>i bad ki la ioh <strong>ia</strong><br />

ki kot ki sla baroh haba kut <strong>ka</strong> jinghi<strong>ka</strong>i.<br />

b. Ban pynthikna ba ki Enumerator ki ithuh <strong>ia</strong> u pud sawdong jong <strong>ka</strong> block lajong khlem da ieh ne<br />

niew arsien bad ba u sdang <strong>ban</strong> trei <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m ha <strong>ka</strong> por ba la buh.<br />

c. Ban leit jngoh <strong>ia</strong> ki Houselisting Block bad <strong>ban</strong> pynthikna ba <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m <strong>ka</strong> <strong>ia</strong>id beit bad <strong>ban</strong> pyndep<br />

ha <strong>ka</strong> por ba la buh. Haba don jingbakla eiei, pynbeit <strong>ia</strong> ki jingbakla ryng<strong>ka</strong>t bad <strong>ka</strong> jingsneng u<br />

Sub-district Registrar.<br />

d. Ban peit ba ki NPR Schedule la <strong>pyndap</strong> <strong>ka</strong>tkum ki jingbthah bad ba <strong>ka</strong> jingtrei <strong>ka</strong> long shisha<br />

<strong>ka</strong>ba bha bad ba u Enumerator u la soi ha man la ki Schedule.<br />

e. Ban soi <strong>ia</strong> ki Schedule ha ki ja<strong>ka</strong> ba la buh.<br />

f. Ban pynthikna ba u Enumerator ba trei hapoh jong u um don jingeh eiei bad ba u ioh baroh <strong>ia</strong><br />

ki kot ki sla lada u dang don<strong>ka</strong>m khlem pynslem.<br />

g. Ban lum <strong>ia</strong> ki kot ki sla na u Enumerator bad ynda dep, peit bn<strong>ia</strong>h bha <strong>ia</strong> ki bad lada ym don<br />

jingbakla eiei, ai <strong>ia</strong> ki sha u Sub-district Registrar.<br />

h. Ban leh <strong>ia</strong> kino kino kiwei pat ki <strong>ka</strong>m ba la ba la aiti ha u na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> por sha <strong>ka</strong>wei pat <strong>ka</strong> por.<br />

2.1.6 KI KAMRAM JONG U ENUMERATOR HA KA POR LUM JINGTIP (DATA COLLECTION)<br />

a) Leit shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Appointment Letter bad <strong>ka</strong> Identity Card.<br />

b) Peit bn<strong>ia</strong>h lada ki jingbatai (Particulars) jong <strong>ka</strong> area ba la ai <strong>ia</strong> phi la thoh ne em ha <strong>ka</strong><br />

Appointment Letter bad Identity Card.<br />

c) Pynthikna <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> tarik bad ja<strong>ka</strong> ai jinghi<strong>ka</strong>i.<br />

d) Wat pep <strong>ban</strong> leit sha <strong>ka</strong> Training class.<br />

e) Pule bn<strong>ia</strong>h <strong>ia</strong> ki NPR Schedule bad Instruction Manual.<br />

f) Phi dei <strong>ban</strong> sngewthuh <strong>ia</strong> ki concepts baroh.<br />

g) Lada don kiba phim sngewthuh, kylli na u nonghi<strong>ka</strong>i.<br />

h) Shim baroh ki NPR Schedule bad <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip Booklet.<br />

i) Peit bha <strong>ia</strong> ki NPR Schedules <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Form Number ha <strong>ka</strong> Enumerator’s Abstracts.<br />

j) Iaid sawdong <strong>ka</strong> Block jong phi ba phin dup ithuh bha <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>.<br />

k) Kynmaw ba phi dei <strong>ban</strong> niew baroh ki briew ba shong ba sah ha <strong>ka</strong> block jong phi. Namar<strong>ka</strong>ta,<br />

pynthikna ba baroh ki ja<strong>ka</strong> ba ioh <strong>ban</strong> sah ki briew la hajan ne sha jngai, la ioh lut.<br />

l) Ki sker jong kito kiba dei <strong>ban</strong> niew la thoh kham shadien <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> kot. Pule bn<strong>ia</strong>h bha <strong>ia</strong> ki.<br />

m) Sdang <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>mha <strong>ka</strong> sngi ba la buh.<br />

n) Deng <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Identity Card jongphi ha <strong>ka</strong> por ba phi trei.<br />

o) Leit rung ha baroh ki iing bad lum jingtip shaphang kibriewba sah ha kito ki iing. Lada don <strong>ka</strong><br />

iing <strong>ka</strong>ba khang tala ha <strong>ka</strong> por ba phi leit jngoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>, leit b<strong>ia</strong>ng sa shisien ne arsien haduh ba<br />

phin <strong>ia</strong> kynduh <strong>ia</strong> ki briew ba sah hangta. Phi leh ruh <strong>ban</strong> kyrpad <strong>ia</strong> ki para marjan jong ki <strong>ban</strong><br />

<strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> ki lano phin wan b<strong>ia</strong>ng.<br />

p) Pynthikna ba <strong>ka</strong> jingtrei jong phi <strong>ka</strong> <strong>ia</strong>id shaphrang man la <strong>ka</strong> sngi haduh <strong>ka</strong> tarik ba <strong>ka</strong>tduh.<br />

q) Pynthikna ba ki sker la thoh beit <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> jingbthah. Ong <strong>ia</strong> u/<strong>ka</strong> briew ba phi kylli jingkylli ba<br />

<strong>ka</strong> <strong>ka</strong>mram jongki <strong>ka</strong> long <strong>ban</strong> jubab hok <strong>ia</strong> ki jingkylli shaphang man la u/<strong>ka</strong> briew ba sah ha<br />

<strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing, lada ki dei shikur ne ym dei ruh. Ong ruh <strong>ia</strong> ki ba lada kim jubab hok <strong>ia</strong> ki jingkylli,<br />

ki lah <strong>ban</strong> shah pynshitom <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> aiñ.<br />

r) Wat <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>j<strong>ia</strong> ne bun ktien bad u/<strong>ka</strong> briew ba phi kylli jingkylli. Lada phi sngew ba u/<strong>ka</strong> khlem<br />

jubab hok <strong>ia</strong> ki jingkylli jong phi, <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> u Supervisor jong phi.<br />

4


s) Pyni <strong>ia</strong> uto uba phi kylli jingkylli baroh ki jubab ba phi la pynrung ha <strong>ka</strong> NPR Schedule bad phah<br />

ba un soi ne phah shon kti ha <strong>ka</strong> NPR Schedule.<br />

t) Pyndap baroh artylli ki bynta jong <strong>ka</strong> Acknowledgement slip bad phah <strong>ia</strong> u <strong>ban</strong> soi ne shon kti<br />

ha <strong>ka</strong> <strong>of</strong>fice copy jong <strong>ka</strong> Acknowledgement slip. Phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng bad <strong>ka</strong> sex<br />

(Shynrang/Kynthei) jong baroh kiba shong ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iingha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong>ba la buh ha lyndet jong <strong>ka</strong><br />

Acknowledgement slip.<br />

u) Tar <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip <strong>ka</strong>ba dei <strong>ka</strong> jong uba phi kylli jingkylli, soi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> bad ai <strong>ka</strong> <strong>ka</strong> ha<br />

u.<br />

v) Bthah <strong>ia</strong> u briew ba phi kylli jingkylli <strong>ban</strong> buh bha <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Acknowledgement slip ba dei <strong>ka</strong> jong u<br />

namar ba un sa don<strong>ka</strong>m <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne ha <strong>ka</strong> por ba shondur.<br />

w) Pynthikna ba phi la ioh baroh ki briew ha <strong>ka</strong> block jong phi khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ruh ne niew<br />

arsien.<br />

x) Iakynduh <strong>ia</strong> u Supervisor jong phi barabor <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> u shaphang <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>id beit <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m jong<br />

phi.<br />

y) Ai ha u Supervisor jong phi baroh ki NPR Schedule ba la pyndon<strong>ka</strong>m bad bay m pat pyndon<strong>ka</strong>m,<br />

<strong>ka</strong> Acknowledgement Slip Booklet, Enumerator’s Abstract bad Working Sheet.<br />

z) Kino kino ki <strong>ka</strong>m ba la ai <strong>ban</strong> leh ha <strong>ka</strong> por Enumeration.<br />

2.1.7 KI KAMRAM U ENUMERATOR HA KA POR SHONDUR<br />

a) Peit, phin sa hap ruh <strong>ban</strong> leit shondur bad <strong>ban</strong> shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shynr<strong>ia</strong>h kti <strong>ka</strong> <strong>ban</strong> long hadien<br />

pat. U Charge Officer bad u Supervisor jong phi un sa pyntip <strong>ia</strong> phi shaphang <strong>ka</strong>ne. Phinhap leit<br />

arsien <strong>ban</strong> shondur ha man la ki shnong bad sor. Ka <strong>ka</strong>mram jongphi <strong>ka</strong>n long kumne:<br />

i. Pynthikna <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> tarik bad ja<strong>ka</strong> jong <strong>ka</strong> lympung shondur.<br />

ii. Poi sha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ha <strong>ka</strong> por <strong>ka</strong>ba b<strong>ia</strong>ng.<br />

iii. Shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip na uba peit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> lympung.<br />

iv. Shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> copy jong <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip n auto uba phi la kylli jingkylli bad peit lada<br />

ki <strong>ia</strong>dei ne em.<br />

v. Thoh <strong>ka</strong>tno ngut na <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing ki la wan <strong>ban</strong> shondur ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> (box) ba la buh lypa ha <strong>ka</strong><br />

<strong>of</strong>fice copy. Buh <strong>ia</strong> u dak ( ) pyrshah <strong>ka</strong> kyrteng ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la pynkhreh lypa ha <strong>ka</strong><br />

<strong>of</strong>fice copy jong <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip.<br />

vi. Pynphai sha u respondent <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> copy jong <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip jong u.<br />

vii. Iarap <strong>ia</strong> kito ki <strong>of</strong>fic<strong>ia</strong>l <strong>ban</strong> shem la uto u briew ba la wan <strong>ban</strong> shondur u dei shisha ma u ne<br />

um dei.<br />

b) Lada don jingartatien shaphang uno uno u briew lada u dei shisha ne um dei, pyntip <strong>ia</strong> ki<br />

<strong>of</strong>fic<strong>ia</strong>l ki <strong>ban</strong> leh <strong>ka</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m <strong>ka</strong>ba ki ibit.<br />

c) Sngewbha pynphai noh ki kot ki sla sha uba peit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> lympung shondur.<br />

d) Wat mih na <strong>ka</strong> lympung khlem <strong>ka</strong> jingbit jong uba peit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>.<br />

e) Phin sa ioh <strong>ka</strong> pisa (Honorarium) hadien ba phi la lah <strong>ban</strong> mih noh na <strong>ka</strong> lympung na <strong>ka</strong> bynta<br />

man la <strong>ka</strong> sien ba don jingshondur.<br />

2.2 HABA KUT KA TRAINING, PHIN SA IOH IA KINE HARUM:<br />

a) Ka Appointment Letter bad ki sker jong <strong>ka</strong> Houselisting Block ba la aiti ha phi.<br />

b) Ka Identity Card.<br />

c) NPR Schedules ba khlem pat <strong>pyndap</strong> (Blank).<br />

d) Acknowledgement Slip Booklet.<br />

e) NPR Schedule Working Sheet.<br />

f) Enumerator’s Abstract.<br />

2.2.1 APPOINTMENT LETTER (SHITHI THUNG KAM)<br />

Ia <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> shithi thung <strong>ka</strong>m ba la soi da u Charge Officer/Sub-district Registrar yn ai ha phi. Ka<br />

shithi thung <strong>ka</strong>m <strong>ka</strong>n don <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> district/R.D. Block bad <strong>ka</strong> Houselisting Block ba la aiti<br />

5


ha phi <strong>ban</strong> leh. Lada j<strong>ia</strong> ba don <strong>ka</strong>ei <strong>ka</strong>ei <strong>ka</strong>ba khyllah hangta, pyntip shi syndon sha u<br />

Supervisor/Charge Officer jong phi. Ka <strong>ka</strong>m ba <strong>ia</strong>dei bad <strong>ka</strong> NPR <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m ba la leh da <strong>ka</strong> ain.<br />

Namar<strong>ka</strong>ta, don<strong>ka</strong>m <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shithi thung <strong>ka</strong>m ba la soi da u Officer ba la buh <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> ain. Wat leh <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong>no <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m khlem da ioh shuwa <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shithi thung<strong>ka</strong>m.<br />

2.2.2 IDENTITY CARD (KA KOT PYNITHUH)<br />

Kumjuh ruh phin ioh <strong>ka</strong> Identity Card <strong>ka</strong> <strong>ban</strong> long <strong>ka</strong> jingpynshisha ba la thung <strong>ia</strong> phi kum u<br />

Enumerator. Phi dei <strong>ban</strong> deng <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> Card barobor ha <strong>ka</strong> por ba phi trei <strong>ka</strong>m.<br />

2.2.3 BLANK NPR SCHEDULE (KI SCHEDULE BYM PAT THOH EIEI)<br />

Ki Schedule bym pat thoh eiei ruh, yn sa ai ha phi <strong>ka</strong>t <strong>ban</strong> b<strong>ia</strong>ng ki jingdon<strong>ka</strong>m jong phi. Kine ki form<br />

ki dei kiba la don number lypa ter ter. Phi dei <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> ki sker jong kine ki form ha <strong>ka</strong><br />

Enumerator’s Abstract. Ka ser<strong>ia</strong>l number jong <strong>ka</strong> form <strong>ka</strong> don ha trai duh ha l<strong>ia</strong>ng <strong>ka</strong> d<strong>ia</strong>ng jong <strong>ka</strong><br />

form. Phi dei <strong>ban</strong> peit bn<strong>ia</strong>h baroh ki form khamtam <strong>ia</strong> u number. Lada don ki form kiba jah ne sniew<br />

noh, pyntip <strong>ia</strong> u Supervisor/Charge Officer jong phi. Kynmaw ba <strong>ia</strong> kine ki form yn pynrung ha <strong>ka</strong><br />

Computer. Namar<strong>ka</strong>ta, dei <strong>ban</strong> sumar bha <strong>ia</strong> ki. Wat khyll<strong>ia</strong>p <strong>ia</strong> kine pyndon<strong>ka</strong>m da u pin/clip/ksai,<br />

etc. Wat thoh arsien ha u juh u dak bad wat pynjaboh da <strong>ka</strong> s<strong>ia</strong> ne <strong>ka</strong> rong. Wat la phi la ioh tam ki<br />

form, wat pynlehnohei <strong>ia</strong> ki. Lada phi don<strong>ka</strong>m shuh ki form, pan na u Supervisor jong phi. Peit bn<strong>ia</strong>h<br />

ba ki sker ba la shon ha <strong>ka</strong> NPR form shaphang <strong>ka</strong> State ne District jong <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la aiti ha phi, ki<br />

beit. Phi dei <strong>ban</strong> pyndep maphi ha <strong>ka</strong> form <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng ki town/village, ward number (na <strong>ka</strong> bynta<br />

ki town) Houselisting Block number bad Household number. Ka jingbthah kumno <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> kine<br />

la batai ha ki paragraph ba bud.<br />

2.2.4 ACKNOWLEDGEMENT SLIP, WORKING SHEET AND ENUMERATOR’S ABSTRACT.<br />

Yn ai haphi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kot rit (booklet) ba don ki Acknowledgement slip. Ia kine, phin ai ha u briew uba<br />

phi kylli jingkylli hadien ba phi la dep kylli jingkylli <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem (Household). Kito kiba la<br />

dap 15 snem <strong>ka</strong> rta ba sah ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ki dei <strong>ban</strong> wanrah bad <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip<br />

ynda ki wan sha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> shondur (Camp) <strong>ban</strong> shondur bad <strong>ban</strong> shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shynr<strong>ia</strong>h kti. Ka<br />

jingbatai shaphang <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m la ai ha <strong>ka</strong> lynnong 6 jong <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> kot.<br />

2.3 ENUMERATION PERIOD (KA POR BAN NIEW)<br />

Ka por <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR <strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>juh kum <strong>ka</strong> por <strong>ban</strong> niew Houselisting bad Housing <strong>Census</strong>. Ha<br />

<strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> por ba la buh, phi dei <strong>ban</strong> pyndep baroh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> block jong phi da <strong>ka</strong>ba lum ki jingtip baroh<br />

na ki normal household.<br />

2.4 APPROACH TO FIELD WORK<br />

2.4.1 Ia <strong>ka</strong> NPR Schedule dei <strong>ban</strong> leh ryng<strong>ka</strong>t bad <strong>ka</strong> Houselisting bad Housing <strong>Census</strong>. Phi dei <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>id<br />

sawdong <strong>ka</strong> Block jongphi khnang ba phin dup ithuh <strong>ia</strong> u pudsawdong jong <strong>ka</strong>. Lada don<br />

jingartatien, kylli na u Supervisor jong phi bad baroh ki jingartatien dei <strong>ban</strong> shai bha shwa ba phin<br />

sdang <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m jong phi. Hadien ba phi la tip <strong>ia</strong> u pudsawdong <strong>ka</strong> Block jong phi, phi lah <strong>ban</strong> thoh<br />

number <strong>ia</strong> ki building bad ki <strong>Census</strong> house. Phi lah <strong>ban</strong> pynkhreh ruh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Layout Map jong <strong>ka</strong> Block<br />

jong phi na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> Houselisting bad Housing <strong>Census</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ba yn pyndon<strong>ka</strong>m na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> NPR<br />

ruh. Sngewbha peit bn<strong>ia</strong>h lada lah ai <strong>ia</strong> phi <strong>ban</strong> trei ha ki bun tylli ki Block, <strong>ia</strong> ki kot ki sla dei <strong>ban</strong><br />

buh la <strong>ka</strong> jong <strong>ka</strong> jong, ym bit <strong>ban</strong> pynkhleh lang <strong>ia</strong> ki. Mynta phi lah <strong>ban</strong> sdang <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

Houselisting bad Housing <strong>Census</strong> Schedule bad kumjuh ruh <strong>ka</strong> NPR Schedule.<br />

Kumba la batai sdang <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m na <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong>ba nyngkong bad <strong>ia</strong>id ter ter sha <strong>ka</strong> ba khatduh. Kane<br />

<strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> phi <strong>ban</strong> ioh pynrung baroh ki iing ki sem khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no noh ne leh arsien <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>juh.<br />

Pynthikna ba ha <strong>ka</strong> NPR Schedule dei <strong>ban</strong> pynrung <strong>ia</strong> baroh ki iing shong briew (Normal<br />

Household).<br />

6


FILLING UP OF THE NATIONAL<br />

POPULATION REGISTER SCHEDULE<br />

(BAN PYNDAP IA KA NPR SCHEDULE)<br />

3.1 Ka NPR Household <strong>schedule</strong> <strong>ka</strong> don ar bynta, ki sker jong <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> bad ki sker jong u riew shimet. Ki<br />

sker jong <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ki long kiba don<strong>ka</strong>m haduh <strong>ka</strong>tta <strong>ka</strong>tta bad dei <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> khlem bakla. Kine ki<br />

sker bad jinis ki la don lypa ha <strong>ka</strong> shithi thung <strong>ka</strong>m <strong>ia</strong> phi. Ka kyrteng bad Code jong <strong>ka</strong> State/UT, <strong>ka</strong><br />

kyrteng bad Code <strong>ka</strong> district lah dep shon lypa ha <strong>ka</strong> NPR Schedule. Sngewbha peit bn<strong>ia</strong>h ba kine ki<br />

sker kim don jingbakla ei ei ruh. Lada don jingbakla pyntip <strong>ia</strong> u Charge Officer/Supervisor jong phi.<br />

Phi dei <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> hi maphi <strong>ia</strong> ki kyrteng bad Code jong <strong>ka</strong> Rural Development Block, Town/Village<br />

bad Ward lada dei ha sor. Phi dei ruh <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Houselisting Block Number bad <strong>ia</strong> u number<br />

jong <strong>ka</strong> Household. U number <strong>ban</strong>yngkong eh jong <strong>ka</strong> Houselisting Block u don ha <strong>ka</strong> Appointment<br />

Letter jong phi. Ia u baar dei <strong>ban</strong> kopi na column 9 jong <strong>ka</strong> Houselisting Schedule. Ynda phi la<br />

pyndep lut <strong>ia</strong> kine ki particular jong <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong>, phi lah <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> kji sker (Particulars) jong ki<br />

riewshimet.<br />

Ban <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR Schedule, phi dei <strong>ban</strong> kylli jingkylli na u briew jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem uba don <strong>ka</strong><br />

jingkitkhlieh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Wad <strong>ia</strong> u nongjubab u bab<strong>ia</strong>ng bad uba tip lut <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem,<br />

uba nang <strong>ban</strong> kren bad uba lah <strong>ban</strong> jubab <strong>ia</strong> ki jingkylli jong phi hadien ba u la kynjoh ktien lang na<br />

kiwei pat ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Lada lah, baroh ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ki dei <strong>ban</strong> don<br />

lang ha <strong>ka</strong> por ba phi kylli jingkylli <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong><strong>ka</strong> NPR Schedule. Phin iohi ba <strong>ka</strong> NPR Schedule <strong>ka</strong><br />

long <strong>ka</strong> ba jem <strong>ban</strong> sngewthuh, shisien ba phi la pula bha <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>. Ki jingkylli ki dei tang shaphang ki<br />

kyrteng jong ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing bad <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba ki sah. Phi dei <strong>ban</strong> kynmaw ba man la u dkhot jong<br />

<strong>ka</strong> iing u don ki sker (particulars) bapher bapher na kiwei pat ki dkhot. Namar<strong>ka</strong>ta dei <strong>ban</strong><br />

pynthikna bha <strong>ia</strong> ki sker jong man la u dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem bad <strong>pyndap</strong> ha <strong>ka</strong> NPR Schedule.<br />

3.2 Kynmaw ba ki NPR Schedule ki don u number ba kyrpang. Namar<strong>ka</strong>ta, phi dei <strong>ban</strong> sumar bha ioh phi<br />

kum klet ha <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ba phi kylli jingkylli <strong>ia</strong> kine ki Schedule. Phi dei <strong>ban</strong> buh jingkhein bha <strong>ia</strong> ki<br />

Schedule ba phi la ioh bad kito kiba la sniew bad ba khlem pat pyndon<strong>ka</strong>m.<br />

3.3 Ka jingbha bad jingbeit jong ki jubab <strong>ka</strong> shong eh ha phi ba haduh <strong>ka</strong>tno phi la sngewthuh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne<br />

<strong>ka</strong> kot jingbthah (Manual <strong>of</strong> Instruction). Phi dei namar<strong>ka</strong>ta <strong>ban</strong> pule bad sngewthuh bha <strong>ia</strong> kine ki<br />

jingbthah bad jinghi<strong>ka</strong>i khnang ba phin dup nang bha <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> ki jubab ha <strong>ka</strong> Schedule. Lada<br />

phi don jingartatien eiei, kylli na u Charge Officer/Supervisor jongphi.<br />

HOUSEHOLDS/PERSONS TO BE ENUMERATED (KI IING KI SEM BAD KI BRIEW BAN NIEW)<br />

3.4 Phi dei <strong>ban</strong> niew (enumerate) tang ki iing ki sem (normal household) jong <strong>ka</strong> Houselisting Block<br />

jong phi khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ruh bad khlem niew arsien. Phim don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> ki Institutional<br />

Household. Hynrei phi dei <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> ki Normal Household ba shong ba sah kito ki Institution (Ki<br />

iing) kum <strong>ka</strong> iing u Warden jong <strong>ka</strong> Hostel/Jail/Principal etc. Ia kine ki briew lah <strong>ban</strong> pynrung ha <strong>ka</strong><br />

NPR.<br />

i. Kiba don ha iing baroh shi lynter jong <strong>ka</strong> por niew (1-4-2010 haduh 15-5-2010)<br />

ii. Kiba dei ki normal resident jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ( ki briew ba shait sah ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing) bad<br />

kiba sah hangta <strong>ka</strong>tto <strong>ka</strong>tne sngi ha <strong>ka</strong> por ba niew.<br />

iii. Kiba dei ki normal resident jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, hynrei ki bym don ha iing ha <strong>ka</strong> por ba<br />

niew.<br />

3.5 Kito kiba shu sah <strong>ka</strong>i, ki shakri, ki nongshongwai, ki driver bad kiwei kiwei ki briew kiba sah ha <strong>ka</strong>to<br />

<strong>ka</strong> iing bad kiba hap hapoh kitei ki lai kyndon ba la ai haneng dei <strong>ban</strong>niew <strong>ia</strong> ki. Ka long <strong>ka</strong>ba<br />

7


don<strong>ka</strong>m haduh <strong>ka</strong>tta <strong>ka</strong>tta ba man la u briew ne <strong>ka</strong> briew lada la tymmen ne dang rit dei <strong>ban</strong> niew<br />

tang shisien, khlem iehnoh ne niew arsien.<br />

3.6 Ka NPR <strong>ka</strong>n nym kynthup <strong>ia</strong> ki nongwei kiba wan na <strong>ka</strong> bynta ki <strong>ka</strong>m <strong>ia</strong>dei ri (diplomatic status).<br />

Tangba ki nongwei ki bym <strong>ia</strong>dei ha <strong>ka</strong>tei <strong>ka</strong> bynta, bad ki nong Ind<strong>ia</strong> kiba shong bad ki yn khein lang<br />

ha <strong>ka</strong> NPR. Ka long namar<strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> kynthup <strong>ia</strong> baroh ki longiing kiba phi <strong>ia</strong> shem ha <strong>ka</strong><br />

Houselisting Block jong phi.<br />

Enumeration <strong>of</strong> Defence and similar Service Personnel (Ka jingniew <strong>ia</strong> ki shipai bad kiwei kiwei<br />

kiba trei <strong>ia</strong> kito ki jait <strong>ka</strong>m)<br />

3.7 Phi dei <strong>ban</strong> niew ruh <strong>ia</strong> ki shipai/ki pulit/ki CRP/ki BSF/Assam Rifles etc lada ki shong ki sah ha ki<br />

ja<strong>ka</strong> paidbah. Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba sah ha ki len hap niew da kiwei pat ki nongniew ba la buh<br />

kyrpang.<br />

ENSURING COMPLETE COVERAGE (Sumar <strong>ban</strong> ym iehnoh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ne niew arsien)<br />

3.8 Phi dei <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> ki briew ba sah ha <strong>ka</strong> iing ha <strong>ka</strong> rukom <strong>ka</strong>ba beit khnang <strong>ban</strong> ym ieh noh <strong>ia</strong>no<br />

<strong>ia</strong>no ruh ne niew arsien. Phi dei <strong>ban</strong> sdang da <strong>ka</strong>ba <strong>pyndap</strong> nyngkong eh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sker (Particulars) jong<br />

u khlieh <strong>ka</strong> iing. U khlieh <strong>ka</strong> iing u dei u briew ba la ithuh da <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ba u long u khlieh. U dei<br />

barabor u briew uba bahkhlieh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, uba pyn<strong>ia</strong>id <strong>ia</strong> ki <strong>ka</strong>m ki jam <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem bad<br />

uba rai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ei <strong>ka</strong> <strong>ban</strong> leh ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. U khlieh <strong>ka</strong> iing u lah <strong>ban</strong> long kumta wat lada um<br />

dei u Shynrang uba heh rta duh ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, ne uba <strong>ka</strong>mai <strong>ka</strong>jih na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong><br />

sem, hynrei <strong>ka</strong> lah ruh <strong>ban</strong> long <strong>ka</strong> kynthei ne u shynrang ba kham rit <strong>ka</strong> rta. Lada u khlieh <strong>ka</strong> iing<br />

dei <strong>ka</strong> riew kynthei, <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> dei <strong>ban</strong> thoh nyngkong eh (No. 1) ha <strong>ka</strong> Schedule. Phim dei <strong>ban</strong> <strong>ia</strong><strong>ka</strong>j<strong>ia</strong><br />

hynrei pd<strong>ia</strong>ng beit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>/uba <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem <strong>ka</strong> jied <strong>ban</strong> long u khlieh <strong>ka</strong> iing. Lada ym lah <strong>ban</strong><br />

niew <strong>ia</strong> u khlieh jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing namar ki daw bym lah k<strong>ia</strong>r, u dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong><br />

sem uba bahkhlieh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing bad pyn<strong>ia</strong>id <strong>ia</strong> ki <strong>ka</strong>m ki jam jong <strong>ka</strong> dei <strong>ban</strong> khein kum u khlieh <strong>ka</strong><br />

iing. Kum <strong>ka</strong> nuksa, lada u khlieh <strong>ka</strong> iing u trei ha Delhi bad u sah hangta, phim lah <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> u ha<br />

<strong>ka</strong> block jong phi bad um dei ruh u khlieh jong <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Phi dei namar<strong>ka</strong>ta <strong>ban</strong> khein <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong> lok jong u ne uno uno uba bahkhlieh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem <strong>ban</strong> long khlieh. U khlieh <strong>ka</strong> iing u dei uba<br />

shong basah ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem bad uba ithuh kum u khlieh <strong>ka</strong> iing. U kpa jong <strong>ka</strong> iing uba trei<br />

ha Delhi, um sah ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Namar<strong>ka</strong>ta, um dei u khlieh jong <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem.<br />

3.9 Ynda phi la dep pynrung <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng bad ki particulars jong u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha <strong>ka</strong> jingkylli<br />

<strong>ka</strong>ba 1 haduh 8, phi dei <strong>ban</strong> kylli shaphang kiwei pat ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Kane <strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong><br />

phi <strong>ban</strong> ai <strong>ka</strong> ser<strong>ia</strong>l number jong u kpa, <strong>ka</strong> kmie, u lok ne <strong>ka</strong> lok lada la niew <strong>ia</strong> ki ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong><br />

sem. Lada ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem sah tang u lok, <strong>ka</strong> lok bad ki khun bym pat shongkurim, phi dei<br />

<strong>ban</strong> pynrung <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u lok ne <strong>ka</strong> lok hadien ba phi la dep niew <strong>ia</strong> u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem,<br />

nangta sa <strong>ia</strong> ki khun <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> rta ong ki, sdang na uba nyngkong bad pynkut ha u ba khatduh.<br />

Lada <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha <strong>ka</strong>ba don bun ki shijur (joint family/household) bad ki khun jong ki,<br />

phi dei <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> ki dkhot jong <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha <strong>ka</strong> rukom ba beit khnang ba phin ym ieh<br />

<strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ruh bad <strong>ban</strong> ym niew arsien. Hadien ba phila dep pynrung <strong>ia</strong> u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, phi<br />

dei <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> u lok ne <strong>ka</strong> lok jong u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, ki khun kynthei ne shynrang ki bym pat<br />

shongkurim <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> rta jong ki, na u/<strong>ka</strong> ba nyngkong sha u/<strong>ka</strong> ba khatduh. Nangta, sa ki khun<br />

kynthei/shynrang ba la shongkurim, <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> rta jong kin e u/<strong>ka</strong> ba nyngkong sha u/<strong>ka</strong> ba<br />

khatduh, ki lok jong ki bad sa ki khun <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> rta jong ki. Nangta, sa <strong>ia</strong> ki kur jong u khlieh <strong>ka</strong> iing<br />

<strong>ka</strong> sem, kum u kpa, <strong>ka</strong> kmie, ki para shynrang bad kynthei etc. Khatduh eh niew <strong>ia</strong> kito ki bym <strong>ia</strong>dei<br />

kur bad u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, kiba shu wan sah <strong>ka</strong>i, ki shakri, etc. kiba bam ba dih bad <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing<br />

<strong>ka</strong> sem. Lada phi leh ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> rukom, <strong>ka</strong> jingpynrung <strong>ia</strong> ki particular ha ki jingkylli 1 haduh 8 <strong>ka</strong><br />

long <strong>ka</strong>ba beit khlem ieh <strong>ia</strong>no <strong>ia</strong>no ruh khamtam ki khunlung bad ki riewtymmen. Phi dei <strong>ban</strong><br />

pynthikna na uba phi kylli jingkylli, ba baroh ki shakri kita kiba wan sah <strong>ka</strong>i la pynrung ut ha <strong>ka</strong><br />

jingkylli 1 haduh 8 jong <strong>ka</strong> NPR Schedule. Phi dei ruh <strong>ban</strong> pyndep <strong>ia</strong> ki jingkylli ba dang sah na <strong>ka</strong><br />

bynta baroh ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem da <strong>ka</strong>ba sdang na u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem.<br />

8


FILLING UP OF LOCATION PARTICULARS AND<br />

HOUSELISTING BLOCK PARTICULARS IN NPR SCHEDULE (KA<br />

JINGKYNTIEW IA KI LOCATION PARTICULARS JONG KA<br />

HOUSELISTING BLOCK HA KA NPR SCHEDULE)<br />

LOCATION PARTICULARS<br />

(Located on the top <strong>of</strong> Side ‘A’)<br />

4.1 Ki Schedule ba phi la ioh ki lah <strong>ban</strong> long kiba la don lypa ki kyrteng bad Code jong <strong>ka</strong> State bad<br />

district. Sngewbha <strong>ban</strong> peit bn<strong>ia</strong>h lada ki kyrteng bad ki code jong <strong>ka</strong> State bad district <strong>ka</strong> dei ki juh<br />

kum kito ba la shon ha <strong>ka</strong> appointment letter (Shithi thung<strong>ka</strong>m) jong phi. Lada kim dei kijuh, kylli na<br />

Charge Officer/Supervisor jong phi.<br />

Lada <strong>ia</strong> kine ki kyrteng bad code ym pat shon ha ki NPR Schedule ba phi la ioh, phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> ki<br />

ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba dei <strong>ban</strong> thoh ha <strong>ka</strong> NPR Schedule. Kiwei pat ki location particular ba phi dei <strong>ban</strong> thoh<br />

ha ki NPR Schedule, ki dei ki kyrteng bad code number jong ki C& RD. Block, ki Town/Village bad ki<br />

ward lada dei ha sor.<br />

Bud <strong>ia</strong> kine ki jinghi<strong>ka</strong>i ha <strong>ka</strong> por ba phikyntiew <strong>ia</strong> ki location particular jong <strong>ka</strong> Houselisting Block<br />

ha ki NPR Schedule.<br />

i. Ki jingtip (information) ba phi la lum ha <strong>ka</strong> NPR Schedule yn process ha <strong>ka</strong> computer. Namar<strong>ka</strong>ta,<br />

<strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m eh <strong>ban</strong> thoh/kyntiew <strong>ia</strong> kito ki location particular ha <strong>ka</strong> NPR Schedule.<br />

ii. Phi dei <strong>ban</strong> sumar bha ba ki NPR Schedule<br />

Schedule kin ym sniew ha <strong>ka</strong> por ba phi<br />

pyndon<strong>ka</strong>m <strong>ia</strong> ki ha <strong>ka</strong> Houselisting Block<br />

jong phi. Wat khyll<strong>ia</strong>p <strong>ia</strong>ki. Ia ki NPR<br />

Schedule<br />

la shon ha baroh arl<strong>ia</strong>ng jong <strong>ka</strong> sla kot. Ka l<strong>ia</strong>ng na khmat la thoh ‘A’ nadien pat ‘B’. Pyndon<strong>ka</strong>m<br />

shwa <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng ba don u ‘A’, Fig. (4.1)Ynda la lut <strong>ka</strong>ba nyngkong bad phi pyndon<strong>ka</strong>m noh da <strong>ka</strong><br />

<strong>schedule</strong> ba-ar, sdang b<strong>ia</strong>ng na <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng ba don u ‘A’ jong <strong>ka</strong> NPR Schedule Schedule.<br />

iii. Phi dei <strong>ban</strong> thoh shai bad beit <strong>ia</strong> ki kyrteng bad Code Number jong <strong>ka</strong> C&RD. Block, Town/Village<br />

bad Ward (ha sor).<br />

iv. La pynkhreh ar tylli ki synduk (Box) <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Code No. jong <strong>ka</strong> State/UT bad <strong>ka</strong> Code No. jong<br />

<strong>ka</strong> District. Ia kine don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> thoh tang lada ym pat shon lypa <strong>ia</strong> ki ha <strong>ka</strong> NPR Schedule Schedule.<br />

Lada u Code No. u don ar dak jingkhein (digit) ha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong><br />

synduk yn thoh uwei u digit. Kum <strong>ka</strong><br />

nuksa, lada u Code No. jong <strong>ka</strong> State u dei<br />

u 23, phi dei <strong>ban</strong> thoh 2 ha <strong>ka</strong> synduk<br />

<strong>ban</strong>yngkong bad 3 ha <strong>ka</strong> ba-ar. (Fig. 4.2)<br />

v. Kumjuh, lada <strong>ka</strong> Code No. jong <strong>ka</strong> District u<br />

dei tang uwei u dak jingkhein (digit). Ban<br />

pynlong ar digit phi dei <strong>ban</strong> thoh u “O” na<br />

khmat kum <strong>ka</strong> nuksa, lada u<br />

9


Code No. jong <strong>ka</strong> State ne District u dei ‘8’, phin thoh ‘O’ ha <strong>ka</strong> synduk <strong>ban</strong>yngkong sha <strong>ka</strong> d<strong>ia</strong>ng<br />

bad ‘8’ ha <strong>ka</strong> synduk <strong>ka</strong> ba-ar sha <strong>ka</strong> mon.<br />

vi. Ban thoh <strong>ia</strong> u Code No. jong <strong>ka</strong> Rural<br />

Development Block don lai tylly ki synduk<br />

(Box) bad <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> u Code No. jong <strong>ka</strong><br />

ward don saw tylli ki synduk (Box). Lada u<br />

Code No. jong ki R.D<br />

Block ne Ward, ki don tang uwei u dak jingkhein (digit) <strong>ban</strong> pynlong lain e saw digit, dei <strong>ban</strong> thoh<br />

da ki ‘0’ (Zero) na khmat (Fig. 4.4).<br />

vii. Saw tylli ki synduk la pynkhreh na <strong>ka</strong> bynta <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> ki Code No. Ki Town/Village. Phi dei <strong>ban</strong><br />

thoh u digit ha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> synduk(box).<br />

viii. Lada phi dei <strong>ban</strong> trei ha <strong>ka</strong> Houselisting<br />

Block ha sor, pom noh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ktien “Village”.<br />

Kumjuh, lada phi trei ha nongkyndong<br />

pom noh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ktien “town” (Fig. 4.5) bad<br />

(Fig. 4.6).<br />

ix. Lada phi trei ha nongkyndong, ki synduk<br />

na <strong>ka</strong> bynta ki ward kin sah thylli. (Fig. 4.7).<br />

HOUSELISTING BLOCK NUMBER AND HOUSEHOLD NUMBER<br />

(Ki don ha khlieh duh ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng <strong>ka</strong> mon <strong>ka</strong> Side ‘A’)<br />

4.2 Ha khlieh duh <strong>ka</strong> <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng <strong>ka</strong>mon joing <strong>ka</strong> side ‘A’ jong <strong>ka</strong> NPR Schedule ki don ki ja<strong>ka</strong> <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

Houselisting Block Number bad <strong>ka</strong> Household number. Ia kine ki number dei <strong>ban</strong> kyntiew/copy na<br />

<strong>ka</strong> Houselisting Schedule.<br />

HOUSELISTING BLOCK NUMBER<br />

4.3 Phi dei <strong>ban</strong> kyntiew <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Houselisting<br />

Number na <strong>ka</strong> Appointment letter jong<br />

phi/Houselisting Schedule. Phi dei <strong>ban</strong><br />

pynthikna <strong>ban</strong> leh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m khlem<br />

bakla eiei. Thoh uwei u digit ha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong><br />

synduk (Fig. 4.8).<br />

HOUSEHOLD NUMBER<br />

4.4 Phi dei <strong>ban</strong> kyntiew <strong>ia</strong> u Household Number na Column 9 jong <strong>ka</strong> Houselist Schedule. Nuksa, 001,<br />

012, 112 etc. Thoh uwei u number ha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> synduk (Fig. 4.9).<br />

4.5 Ka bha ba phin thoh shuwa <strong>ia</strong> ki location<br />

particular ha ki numbear 10 haduh 15 jong<br />

<strong>ka</strong> NPR Schedule man <strong>ka</strong> sngi ha iing<br />

shuwa ba phin leit sha <strong>ka</strong> Block jong phi.<br />

Kane <strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> phi <strong>ban</strong> ym da hap <strong>ban</strong><br />

pynlut por than <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> kine ki<br />

particular ha <strong>ka</strong> por ba phi pyndep <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR<br />

Schedule. Ha <strong>ka</strong>juh <strong>ka</strong> por, da <strong>ka</strong>ba leh<br />

kumta <strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong>phi<br />

<strong>ban</strong> ym bakla. Kine ki location particular ki<br />

dei <strong>ban</strong> long kijuh kum kita ha <strong>ka</strong><br />

Appointment letter jong phi.<br />

10


RECORDING THE PARTICULARS OF INDIVIDUAL MEMBERS<br />

OF THE HOUSEHOLD (BAN THOH IA KI SKER (PARTICULARS)<br />

JONG KI DKHOT KA IING KA SEM.<br />

5.1 Ka NPR Schedule <strong>ka</strong> don 14 tylli ki jingkylli. Ki jingkylli 1 haduh 9 ki don ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng ‘A’ bad ki jingkylli<br />

10 haduh 14 ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng ‘B’.<br />

Ia ki jingkylli ym dei <strong>ban</strong> thoh baroh shisien thoh na <strong>ka</strong> bynta u dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Ki jingkylli 1<br />

haduh 8 dei <strong>ban</strong> thoh shwa na <strong>ka</strong> bynta baroh ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Hadien <strong>ka</strong>ta, thoh sa ki<br />

jingkylli 9 haduh 14. Kane <strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> phi <strong>ban</strong> niew <strong>ia</strong> ki dkhot ha man la <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem khlem ieh<br />

noh wat uwei ruh bad <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta jong man la u dkhot jong <strong>ka</strong> iing khlem bakla bad <strong>ban</strong> thoh<br />

<strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ser<strong>ia</strong>l number jong u kpa, <strong>ka</strong> kmie, u lok ne <strong>ka</strong> lok ha <strong>ka</strong> jingkylli No. 9 khlem bakla.<br />

5.2 Ha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> NPR Schedule lah <strong>ban</strong> pynrung tang 8 ngut ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing. Barabor hi, <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong><br />

NPR Schedule <strong>ka</strong> la b<strong>ia</strong>ng na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem.<br />

Haba <strong>ia</strong>dei bad ki longing kiba rit wat pynrung sa <strong>ka</strong>wei pat <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha <strong>ka</strong>juh <strong>ka</strong> NPR<br />

Schedule, hynrei pynrung ha <strong>ka</strong>wei pat. Kata <strong>ka</strong> mut, <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> Schedule <strong>ka</strong> dei tang na <strong>ka</strong> bynta<br />

<strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem.<br />

Hynrei lada ki dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ki palat<br />

<strong>ia</strong> <strong>ka</strong> 8 ngut, pynrung <strong>ia</strong> ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing<br />

<strong>ka</strong> sem ba palat <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> 8 ngut ha <strong>ka</strong>wei pat <strong>ka</strong><br />

NPR Schedule da <strong>ka</strong>ba bteng na <strong>ka</strong> NPR<br />

Schedule <strong>ka</strong>ba nyngkong.<br />

Lada <strong>ka</strong> dei kumta, thoh ‘C’ ha <strong>ka</strong> synduk<br />

ba la pynkhreh ha <strong>ka</strong> “Continued Sheet”,<br />

ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng ‘B’ jong <strong>ka</strong> NPR Schedule bad<br />

ruh thoh ki lai tylli ki digit ba khatduh jong<br />

<strong>ka</strong> form ba la shon ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng ‘A’ ha trai ha<br />

<strong>ka</strong> dong ha l<strong>ia</strong>ng <strong>ka</strong> d<strong>ia</strong>ng jong <strong>ka</strong><br />

additional NPR Schedule ha <strong>ka</strong>ba ki sker<br />

(particular) jong ki dkhot <strong>ka</strong> iing ki bteng.<br />

SERIAL NUMBER (U number jong man la u dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem)<br />

5.3 Man la u dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem dei <strong>ban</strong> ai u ser<strong>ia</strong>l number. Na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>ne, la pynkhreh lypa 2<br />

tylli ki synduk (box). Thoh uwei u digit (dak jingkhein) ha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> synduk. U ser<strong>ia</strong>l jong u dkhot ba<br />

nyngkong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem dei <strong>ban</strong> thoh ‘01’, u ‘0’ ha <strong>ka</strong> synduk ba nyngkong bad u ‘1’ ha <strong>ka</strong> synduk<br />

<strong>ka</strong>ba ar (Fig. 5.2). Phim dei <strong>ban</strong> pynkylla <strong>ia</strong> u ser<strong>ia</strong>l number lada phi weng noh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong> lain<br />

na <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong> daw.<br />

5.4 Ia u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, dei <strong>ban</strong> ai u Ser<strong>ia</strong>l number 01. Ynda phi la dep <strong>ban</strong><br />

pynrung <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha <strong>ka</strong> jingkylli 1, pynrung <strong>ia</strong> ki jubab<br />

na <strong>ka</strong> bynta u khlieh <strong>ka</strong> iing ha ki jingkylli 2 haduh 8. Hadien <strong>ka</strong>ta sa thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

kyrteng jong u dkhot uba ar ha <strong>ka</strong> jingkylli 1 bad ai u ser<strong>ia</strong>l number 02 bad <strong>pyndap</strong><br />

<strong>ia</strong> ki jubab jong ki jingkylli 2 haduh 8. Leh kumjuh sa <strong>ia</strong> kiwei pat ki dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong><br />

sem haduh <strong>ban</strong> da lut baroh ki dkhot.<br />

11


Q-1 NAME OF THE PERSON IN FULL AND RESIDENTIAL STATUS (Ka kyrteng ba pura jong u briew bad<br />

<strong>ka</strong> resident<strong>ia</strong>l status)<br />

Q-1(a) Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng bapura jong u briew (sdang na u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem)<br />

5.5 Phi dei <strong>ban</strong> thoh hangne <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng ba pura<br />

jong u briew ne <strong>ka</strong> briew. Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng<br />

ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la pynkhreh khlem da pyndei <strong>ia</strong> ki<br />

lain ba don sha <strong>ka</strong> d<strong>ia</strong>ng bad <strong>ka</strong> mon, ha khlieh<br />

bad ha trai. Na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>ne lai tylli ki lain la<br />

pynkhreh ha <strong>ka</strong> NPR Schedule Schedule.<br />

5.6 Ka long <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m eh <strong>ban</strong> thoh shai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

kyrteng khlem bakla. Lada <strong>ka</strong> kyrteng u briew<br />

<strong>ka</strong> dei J. M. Par<strong>ia</strong>t bad u <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> phi kumta,<br />

kylli <strong>ka</strong> mut aiu J. M. Lada <strong>ka</strong> jubab <strong>ka</strong> long John<br />

Martin Par<strong>ia</strong>t, thoh John Martin Par<strong>ia</strong>t ha <strong>ka</strong> Q.1<br />

(a).(Figure 5.3)<br />

5.7 Lada <strong>ka</strong> riew kynthei <strong>ka</strong> <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong>phi ba <strong>ka</strong><br />

kyrteng jong <strong>ka</strong> <strong>ka</strong> long B. R. Lyngdoh, kylli<br />

<strong>ka</strong>mut aiu B. R. Lada <strong>ka</strong> ong ba <strong>ka</strong> dei Bill<strong>ia</strong>ncy<br />

Ruth Lyngdoh, thoh kumta ha Q.1(a) jong <strong>ka</strong><br />

NPR Schedule Schedule. (Figure 5.4) pynlait ja<strong>ka</strong><br />

hapdeng ar tylli ki ktien bad phi dei <strong>ban</strong> thoh<br />

shai bha <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng khnang ba kiwei pat ki lah<br />

<strong>ban</strong> pule.<br />

5.8 Lada ki kynthei kim treh <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong ki ne kim treh <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u lok<br />

ne kiwei pat ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, phi dei <strong>ban</strong> pynshai <strong>ia</strong> ki ba na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> NPR <strong>ka</strong> kyrteng<br />

<strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m haduh <strong>ka</strong>tta <strong>ka</strong>tta bad shim <strong>ia</strong> ki kyrteng na <strong>ka</strong> Ration Card, <strong>ka</strong> Card thep<br />

vote, skul rekod bad kumta ter ter. Lada phim lah <strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong> kine, phi lah <strong>ban</strong> thoh <strong>ka</strong> lok u<br />

para/hymmen, <strong>ka</strong> kmie, u khun, u kpa ne u lok jong u ta ne <strong>ka</strong>ta.<br />

5.9 Teng teng, <strong>ia</strong> ki khyllung bad khynnah ym pat shym la jer kyrteng. Pyrshang <strong>ban</strong> kylli bn<strong>ia</strong>h ba la<br />

mut <strong>ban</strong> buh da <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong> kyrteng da <strong>ka</strong>ba batai <strong>ia</strong> u nongjubab <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingdon<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

kyrteng jong iwei pa iwei i briew ha <strong>ka</strong> NPR. Hynrei, lada u nongjubab u ong ba ym pat shym la ai<br />

kyrteng phi lah <strong>ban</strong> thoh noh da u khun/<strong>ka</strong> khun jong uta/<strong>ka</strong>ta. Ym don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> pynkynmaw b<strong>ia</strong>ng<br />

ba <strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> pynrung <strong>ia</strong> iwei pa iwei I dkhot jong <strong>ka</strong> longiing ha <strong>ka</strong> rukom <strong>ka</strong>ba<br />

ryntih.<br />

5.10 Q-1(b) Write resident status code in box (Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> resident status ha <strong>ka</strong> synduk)<br />

Usual Resident (Actual) – 1, Usual Resident (Intention) – 2, Kiwei pat – 3<br />

5.11.1 U usual resident u dei u ne <strong>ka</strong> briew uba/<strong>ka</strong>ba<br />

sah palat 6 bnai na <strong>ka</strong> shisnem ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong><br />

ba niew <strong>ia</strong> kine ki don jingmut <strong>ban</strong> sah ym duna<br />

<strong>ia</strong> <strong>ka</strong> 6 bnai ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong>, lait <strong>ka</strong> jingjah<br />

shipor, kum <strong>ka</strong> leit shuti ne leit don<strong>ka</strong>m shawei<br />

pat.<br />

5.11.2 Don ar jaid ki usual resident. Kiba nyngkong ki<br />

dei kito kiba sah 6 bnai tam ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba niew<br />

<strong>ia</strong> ki ha kine ki shisnem ba la dep. Ia kine la<br />

khein kum ki usual resident (Actual) bad na <strong>ka</strong><br />

bynta jong ki yn ai u code 1 ha Q-1(b) (Fig. 5.5).<br />

12


5.11.3 Kiba ar pat ki dei kito ki bym pat sah 6 bnai,<br />

hynrei kiba don jingthmu <strong>ban</strong> sah la kumno<br />

kumno 6 bnai ha ki sngi <strong>ban</strong> wan. Kine ki dei<br />

ki usual resident (Intention), bad na <strong>ka</strong><br />

bynta jong ki yn ai u code 2 ha <strong>ka</strong> synduk ha<br />

Q-1(b) (Fig. 5.6).<br />

Nuksa: U briew u la wan <strong>ban</strong> sah ha <strong>ka</strong><br />

Houselisting Block mynta la ar bnai bad u<br />

don jingmut <strong>ban</strong> sah ha <strong>ka</strong>juh <strong>ka</strong> iing ha kine<br />

ki 6 bnai <strong>ban</strong> wan. Ne, ki don ki iing ba la<br />

dep shna thymmai dang shen, u beiw u la<br />

wan sah hangta la ar bnai mynta bad u<br />

thmu <strong>ban</strong> sah la kumno 6 bnai ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong><br />

iing thymmai.<br />

5.11.4 Kiba lai ki dei kito ki bym sah 6 bnai ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba niew <strong>ia</strong> ki ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> shisnem ba la dep bad kim<br />

thmu hi ruh <strong>ban</strong> sah na <strong>ka</strong> bynta 6 bnai. Kine ki dei “Others” (Kiwei pat) bad <strong>ia</strong> ki yn ai u code 3 ha<br />

<strong>ka</strong> synduk ha Q-1(b).<br />

Q-2 NAME OF THE PERSON AS SHOULD APPEAR IN THE NPR (MAXIMUM 30 BOXES/ABBREVIATE IF<br />

REQUIRED) (Ka kyrteng u ne <strong>ka</strong> briew ba dei <strong>ban</strong> paw ha <strong>ka</strong> NPR. Don 30 tylli ki synduk, lah <strong>ban</strong><br />

pynlyngkot lada don<strong>ka</strong>m)<br />

5.12.1 Hangne dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng kumba u<br />

trai kyrteng u kwah <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ban</strong> paw ha <strong>ka</strong><br />

NPR. Na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>ne, don 30 tylli ki<br />

synduk. Wat pynlyngkot <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng da<br />

lade hynrei kylli na u kumno u kwah <strong>ban</strong><br />

thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ha <strong>ka</strong> NPR Schedule. Lada <strong>ka</strong><br />

kyrteng <strong>ka</strong> don palat iwei ki ktien, ieh thylli<br />

<strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> synduk man la ki ktien.<br />

Nuksa: Subhash Kumar Bhardwaj lah <strong>ban</strong><br />

thoh kum ba pyni ha <strong>ka</strong> Fig.5.7. Lada u kway<br />

<strong>ban</strong> pynlyngkot <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne, S.K. Bhardwaj, <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong>ne lah <strong>ban</strong> thoh kumba pyni ha <strong>ka</strong> Fig.<br />

5.8. Kumjuh, Vijaya Rani Khanna lah <strong>ban</strong><br />

thoh kumba pyni ha Fig. 5.9. Lada <strong>ka</strong> trai <strong>ka</strong><br />

kwah <strong>ban</strong> pynlyngkot <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> V.R. Khanna, lah<br />

<strong>ban</strong> thoh kumba pyni ha Fig. 5.10. Teng<br />

teng <strong>ka</strong> kyrteng ba pura u briew ne <strong>ka</strong> briew<br />

ki lah <strong>ban</strong> palat <strong>ia</strong> ki 30 tylli ki synduk.<br />

Nuksa; “Rachamella Ven<strong>ka</strong>ta Veeranjaneya<br />

Durga Prasad”. Phi dei <strong>ban</strong> kylli <strong>ia</strong> u trai<br />

kumno u kwah <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng,<br />

kumba pyni ha <strong>ka</strong> Fig. 5.11 ne Fig. 5.12. (Ki<br />

Khasi-Pnar hi barabor ki lyngkot ki kyrteng).<br />

13


Q-3 RELATIONSHIP TO HEAD (Ka jing<strong>ia</strong>dei bad u khlieh <strong>ka</strong> iing)<br />

5.13 Thoh ha <strong>ka</strong> Q-3 <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>dei jong ki dkhot <strong>ka</strong> iing bad u<br />

khlieh <strong>ka</strong> iing (Fig. 5.13). Lada uba jubab <strong>ia</strong> ki jingkylli<br />

jong phi u dei u khlieh <strong>ka</strong> iing, thoh “Head”. Na <strong>ka</strong> bynta<br />

kiwei pat, thoh jrong, ym lyngkot kum ki pyrsa, ki<br />

kynum/kong ne ki ksiew.<br />

Thoh kumne:<br />

Father or mother – u Kpa ne <strong>ka</strong> kmie.<br />

Son or daughter – u khun ne <strong>ka</strong> khun.<br />

Brother or sister – u/<strong>ka</strong> hymmen/para.<br />

Brother’s wife – Ka lok u hymmen/para.<br />

Sister’s hus<strong>ban</strong>d – U lok <strong>ka</strong> hymmen/para.<br />

Brother’s son or daughter – U/<strong>ka</strong> khun u hymmen/para.<br />

Sister’s son or daughter – U/<strong>ka</strong> khun <strong>ka</strong> hymmen/para.<br />

Father’s brother or sister – u/<strong>ka</strong> hymmen/para u kpa.<br />

Mother’s brother or sister – u/<strong>ka</strong> hymmen/para <strong>ka</strong><br />

kmie.<br />

Father’s brother’s son or daughter – u/<strong>ka</strong> khun u<br />

hymmen/para u kpa.<br />

Father’s Sister’s son or daughter – u/<strong>ka</strong> khun <strong>ka</strong><br />

hymmen/para u kpa.<br />

Mother’s brother’s son or daughter – u/<strong>ka</strong> khun u<br />

hymmen/para <strong>ka</strong> kmie.<br />

Mother’s brother’s son or daughter – u/<strong>ka</strong> khun <strong>ka</strong><br />

hymmen/para <strong>ka</strong> kmie.<br />

Q-4 SEX: MALE 1/FEMALE 2 (Shynrang 1/Kynthei 2)<br />

5.14 Hangne phin hap thoh tang ki code. Lada<br />

dei u shynrang, thoh 1, lada dei <strong>ka</strong> kynthei<br />

thoh 2 ha <strong>ka</strong> synduk. Lada dei ki Bah kong<br />

(Eunuch) Thoh 1. Khein <strong>ia</strong> ki kum ki<br />

shynrang [Figure 5.14(2) bad (b)].<br />

Q-5 DATE OF BIRTH (AS PER ENGLISH CALENDAR) (Ka sngi kha <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> calendar phareng) Day,<br />

Month Year (Sngi, u bnai, snem) *Thoh ha <strong>ka</strong> synduk ‘A’ (Actual) kumba <strong>ka</strong> long bad ‘D’ (Declared)<br />

Kumba la <strong>ka</strong>m.<br />

5.15.1 Thoh hangne <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngi, u bnai bad snem ba la kha <strong>ia</strong> uto u briew ba phi niew. Ban thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

sngikha don artylli ki synduk ba la thoh ‘D’, <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> u bnai ba kha ruh don ar tylli ki synduk ba la<br />

thoh ‘M’. Ban thoh <strong>ia</strong> u snem ba kha don saw tylli ki synduk ba la thoh ‘Y’. Ka sngi kha <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong>wei<br />

na ki jingtip (information) ba don<strong>ka</strong>m eh na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> NPR Schedule. Lada uba phi kylli jingkylli<br />

14


um tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngi, peit na <strong>ka</strong> birth certificate, school leving certificate. Na <strong>ka</strong> bynta ki dkhar, phi lah<br />

<strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngi khan a <strong>ka</strong> Horoscope ne <strong>ka</strong> calendar phareng ne calendar dkhar. Lada la thoh ha<br />

<strong>ka</strong> calendar dkhar, pynkylla <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sha <strong>ka</strong> phareng <strong>ka</strong>tkum ba la ai ha <strong>ka</strong> Annex-I.<br />

5.15.2 Ha <strong>ka</strong> bynta ba ar jong <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> jingkylli, pynthikna la<br />

<strong>ka</strong> sngikha <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> ba shisha ne <strong>ka</strong>ba u shu tharai.<br />

Lada dei <strong>ka</strong> sngikha ba dei shisha, thoh ‘A’, <strong>ka</strong>ba<br />

mut ‘Actual’. *Fig. 5.15(a)+. Lada <strong>ka</strong>m dei <strong>ka</strong> sngikha<br />

shisha, tho ‘D’, <strong>ka</strong>ba mut ‘Declared’. *Fig. 5.15(b)+.<br />

Ym don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> pan ki kot ki sla <strong>ban</strong> pynshisha <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> sngikha ba shu <strong>ka</strong>m (Declared).<br />

Katto <strong>ka</strong>tne ki khep ba u nongniew u lah <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>kynduh ha <strong>ka</strong><br />

por ba u kylli <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngikha la batai harum:<br />

(a) Lah tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngikha <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> calendar phareng:<br />

Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngikha ha ki artylli ki dak jingkhein<br />

(digit). U bnai ba kha ruh thoh ar tylli ki dak<br />

jingkhein (digit). U snem ba kha thoh ha saw tylli ki<br />

dak jingkhein (digit).<br />

(b) Ka sngikha lah tip <strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> calendar dkhar:<br />

i. pynkylla <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngi kha sha <strong>ka</strong> calendar phareng <strong>ka</strong>tba lah ei. Ban<br />

leh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne,pyndon<strong>ka</strong>m (annex -I) <strong>ban</strong> dup tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngikha<br />

<strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> calendar phareng.<br />

ii. Lada <strong>ia</strong> u bnai ba kha la tip ha <strong>ka</strong> calendar dkhar, pynkylla sha <strong>ka</strong><br />

calendar phareng.<br />

Nuksa: Ha <strong>ka</strong> Bengali calendar vaisakhi <strong>ka</strong> mut u bnai April<br />

(Iaiong) ne (jymmang) ha <strong>ka</strong> calendar phareng. Lada la kha <strong>ia</strong> u<br />

briew ha <strong>ka</strong> bynta ba nyngkong jong u Vaisakhi, thoh “04” kum<br />

u bnai ba kha. Lada la kha <strong>ia</strong> u briew ha<strong>ka</strong> bynta ba-ar u Vaisakh,<br />

thoh “05” kum u bnai bakha.<br />

iii. Namar <strong>ka</strong> calendar dkhar <strong>ka</strong> <strong>ia</strong>pher na <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> sha <strong>ka</strong>wei pat, phi lah <strong>ban</strong> wad <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>rap<br />

jong ki briew jong kito ki ja<strong>ka</strong> <strong>ban</strong> pynkylla <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> calendar dkhar sha <strong>ka</strong> calendar phareng. Peit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

Annex-II, <strong>ka</strong>ba pyni <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> calendar dkhar bad <strong>ka</strong> calendar phareng.<br />

(c) Tip tang <strong>ia</strong> u snem ba la kha: Lada phi don kum ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> khep leh kumba kdew harum:<br />

i. Thoh <strong>ia</strong> u snem ba la kha.<br />

ii. Lada ym tip <strong>ia</strong> u bnai ba la kha, kylli lada la kha ha shwa u lapbah, ne hadien u lapbah.Lada ha shwa<br />

u lapbah, kylli lada <strong>ka</strong> dei ha <strong>ka</strong> por leit piknik , por ba burom Republic Day ne Good Friday.Lada <strong>ka</strong><br />

dei hadien u lapbah ne ha <strong>ka</strong> por u lapbah, kylli la <strong>ka</strong> dei haki bnai baleh burom Independence ne<br />

ba bam khawai krismas. Peit <strong>ia</strong> ki sngi khraw ha <strong>ka</strong> Annex-III.<br />

iii. Khein ruh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngikha b<strong>ia</strong>ng pa b<strong>ia</strong>ng bad thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> bala buh.<br />

iv. Ha kine ki khep baroh thoh “D”ha <strong>ka</strong> synduk (box) ba la pynkhreh.<br />

(d) YM TIP IA U SNEM BAKHA, TIP TANG IA KA RTA PURA: Ban khein <strong>ia</strong> u bnai ba la kha bud <strong>ia</strong> ki<br />

jingbatai ha (c-ii) haneng. Thoh <strong>ia</strong> u snem ba la kha ha ki saw tylli ki dak jingkhein (digit) da <strong>ka</strong>ba<br />

pyndon<strong>ka</strong>m <strong>ka</strong> <strong>ka</strong> Ready Reckoner (Annex-iv) <strong>ban</strong> pynkylla <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta pura sha u snem ba la kha<br />

<strong>ka</strong>tkum <strong>ka</strong> calendar phareng. Bud <strong>ia</strong> ki kyndon ba la batai haneng <strong>ban</strong> khein <strong>ia</strong> u bnai ba la kha bad<br />

<strong>ka</strong> sngikha bad thoh <strong>ia</strong> ki ha ki ja<strong>ka</strong> ba la buh. Ha kine ki khep baroh thoh “D”ha <strong>ka</strong> synduk (box) ba<br />

la pynkhreh.<br />

15


(e) KA TARIK BA KHA RUH YM TIP, KA RTA RUH YM TIP: Ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> khep phi dei <strong>ban</strong> kylli jingkylli da<br />

<strong>ka</strong>ba swar bha <strong>ia</strong> uto uba phi kylli jingkylli. Khein <strong>ia</strong> u bnai ba kha kumba la batai ha (c-ii) haneng.<br />

i. ktik <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jabieng jong uto uba phi kylli jingkylli da <strong>ka</strong>ba pynkynmaw <strong>ia</strong> u<br />

shaphang ki jingj<strong>ia</strong> kiba kham pawnam bha ha <strong>ka</strong> bri u Hynniew trep<br />

kum u Jumai,(1897) <strong>ka</strong> thma bah <strong>ban</strong>yngkong (1914-18) <strong>ka</strong> thma bah<br />

baar (1939-45)Ind<strong>ia</strong>’s Independence (1947)u jumai 1950, <strong>ka</strong> thma China<br />

(1962) <strong>ka</strong> thma Pakistan (1965) <strong>ka</strong> thma Pakistan <strong>ban</strong> pynlaidluid <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

Bangladesh (1971) Ka Meghalaya <strong>ka</strong> ioh state (1972) U Pope u wan sha<br />

Shillong 1986. Da <strong>ka</strong>ba pyn<strong>ia</strong>dei <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> tarik ba kha lehse <strong>ban</strong> tip <strong>ia</strong> u<br />

snem ba kha kumba la pyni ha (Figure 517). Ha kine ki khep baroh thoh<br />

‘D’ ha <strong>ka</strong> synduk ba la p;ynkhreh.<br />

ii. Phi lah ruh <strong>ban</strong> tip hateng hateng <strong>ia</strong> u snem ba kha ne <strong>ka</strong> rta u briew da<br />

<strong>ka</strong>ba khein na <strong>ka</strong> rta jong u wei pat u briew uba tip <strong>ia</strong> u snem ba kha<br />

bad <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta lajong, uba lah <strong>ban</strong> sah ha <strong>ka</strong>juh <strong>ka</strong> iing ne hajan iing bad <strong>ka</strong><br />

rta jong u Rangbah shnong. U briew u lah <strong>ban</strong> tip lada u la heh rta ma u<br />

ne u kham rit rta u Rangbah shnong <strong>ia</strong> u da <strong>ka</strong>tta <strong>ka</strong>tta snem. Na<strong>ka</strong>ne<br />

phi lah <strong>ban</strong> khein <strong>ia</strong> u snem ba la kha ne <strong>ka</strong> rta kham bha.Lada phi la tip<br />

<strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta hynrei ym I u snem, khein na <strong>ka</strong> Ready Reckoner-2(Annex iv).<br />

Nangta thoh ‘D’ ha <strong>ka</strong> synduk (box) ba la pynkhreh.<br />

iii. Lada phim tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngi kha ne rta jong <strong>ka</strong> riew kynthei, ne <strong>ka</strong>m lah <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> phi phi lah <strong>ban</strong><br />

khein <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong> na rta jong u khun ne <strong>ka</strong> khun nyngkong jong <strong>ka</strong> kiba dang im. Phi lah <strong>ban</strong><br />

kylli <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong> ha <strong>ka</strong> por ba <strong>ka</strong> kha <strong>ia</strong> u ne <strong>ka</strong> khun nyngkong jong <strong>ka</strong>. Khate <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong><br />

ha <strong>ka</strong> por ba <strong>ka</strong> kha khun nyngkong na ki u digit jong <strong>ka</strong> snem ba <strong>ka</strong> kha khun nyngkong <strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong> malu mala. Nangta thoh ‘D’ ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la pynkhreh.<br />

iv. Lada <strong>ka</strong>m lah <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>thuh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong> ha <strong>ka</strong> por ba <strong>ka</strong> kha khun nyngkong, pyrshang <strong>ban</strong> kylli <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong> rta jing <strong>ka</strong> ha <strong>ka</strong> por ba <strong>ka</strong> <strong>ia</strong>thoh ne shongkurim, bad <strong>ka</strong>tno snem don hapdeng <strong>ka</strong> por ba <strong>ka</strong><br />

shongkurim bad ha <strong>ka</strong> por ba <strong>ka</strong> kha khun nyngkong. Khein lang <strong>ia</strong> kine ki artylli ki dak bad <strong>ka</strong> rta u<br />

ne <strong>ka</strong> khun nyngkong. Kaba mih <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong>. Nangta thoh ‘D’ ha synduk ba la buh.<br />

v. Lada <strong>ka</strong>m tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong>, wat <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>pher hapdeng <strong>ka</strong> rta jong <strong>ka</strong> bad u lok jong <strong>ka</strong> uba lah<br />

<strong>ban</strong> tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> snem ba kha <strong>ia</strong> u. Thoh ‘D’ ha synduk ba la buh.<br />

vi. Lada uba phi kylli jingkylli um lah <strong>ban</strong> tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta ki dkhot <strong>ka</strong> iing bad ym don lad da kumwei ruh<br />

<strong>ban</strong> tip, pyndon<strong>ka</strong>m <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> khlieh la jong <strong>ban</strong> ai <strong>ka</strong> rai <strong>ka</strong> ba bha tam. Kane <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> lad ba khatduh.<br />

Ynda phi la dep lap <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> rta, pyndon<strong>ka</strong>m da <strong>ka</strong> Ready Reckoner-2 (Annex-IV) <strong>ban</strong> khein <strong>ia</strong> u snem<br />

ba kha. Thoh ‘D’ ha <strong>ka</strong> synduk ba la pynkhreh.<br />

vii. Ha baroh ki khep ba phim lah <strong>ban</strong> tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngi lane u bnai ba kha, antad <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> sngi bad u bnai da<br />

<strong>ka</strong>ba bud <strong>ia</strong> ki kyndon (c ii & iii) ba la kdew haneng. Ha kum kine ki khep, thoh ‘D’ ha <strong>ka</strong> synduk ba<br />

la buh.<br />

Q-6. MARITAL STATUS: (La shong kurim ne ym pat shong)<br />

Never married – 1 = (ym pat shong kurim-1)<br />

Currently married —2 = (La shong kurim bad dang <strong>ia</strong>shong <strong>ia</strong>sah bad <strong>ka</strong> lok ne u lok-2)<br />

Widowed — 3 = (U lok ne <strong>ka</strong> lok <strong>ka</strong> la <strong>ia</strong>p)<br />

Separated — 4 = (La <strong>ia</strong> shong khlad)<br />

Divorced — 5 = (La dep pyllait sanshyieng <strong>ia</strong> u lok ne <strong>ka</strong> lok)<br />

16


5.16.1 Hangne phin hap thoh da ki code. Kine harum ki long ki code ba la buh na <strong>ka</strong> bynta <strong>ban</strong> thoh lada<br />

u/<strong>ka</strong> briew ki la shongkurim ne em.<br />

Never married – 1 = (ym pat shong kurim-1)<br />

Currently married —2 = (La shong kurim bad dang <strong>ia</strong>shong <strong>ia</strong>sah bad <strong>ka</strong> lok ne u lok-2)<br />

Widowed — 3 = (U lok ne <strong>ka</strong> lok <strong>ka</strong> la <strong>ia</strong>p)<br />

Separated — 4 = (La <strong>ia</strong> shong khlad)<br />

Divorced — 5 = (La dep pyllait sanshyieng <strong>ia</strong> u lok ne <strong>ka</strong> lok)<br />

5.16.2 Pyndep kumba la pyni ha (Figure-5.18 (a) to (e).<br />

(a) Thoh ‘1’ lada u ne <strong>ka</strong> briew kim pat shong kurim mynno mynno ruh.<br />

(b) Na <strong>ka</strong> bynta u ne <strong>ka</strong> briew ba dang <strong>ia</strong>shong bad u lok ne <strong>ka</strong> lok ba <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> jingshongkurim ba<br />

nyngkong ne baar ne balai, etc thoh ‘2’. Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba shu <strong>ia</strong>hap bad <strong>ka</strong> dustur <strong>ka</strong> khein<br />

<strong>ia</strong> ki kum kiba la shong kurim, thoh’2’. Wat lada don jing<strong>ia</strong><strong>ka</strong>j<strong>ia</strong> ruh thoh ’2’.<br />

(c) Na<strong>ka</strong> bynta kito kiba <strong>ia</strong>p lok, thoh ’3’.<br />

(d) Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba shong khlad hynrei ym pat pyllait sanshyieng thoh ‘4’.<br />

(e) Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba la <strong>ia</strong> pyllait da <strong>ka</strong> ain ne da <strong>ka</strong> dustur n<strong>ia</strong>m bad ki bym shongkurim b<strong>ia</strong>ng<br />

thoh ’5’.<br />

5.16.3 Kane <strong>ka</strong> jingkylli dei <strong>ban</strong> jubab na <strong>ka</strong> bynta baroh la rit, samla ne tymmen.<br />

Wat iba dang shu kha ruh, dei <strong>ban</strong> jubab <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> jingkylli da <strong>ka</strong>ba thoh da u code ba <strong>ia</strong>dei.<br />

Hapdeng ki dkhar don kiba pyn<strong>ia</strong>thoh <strong>ia</strong> ki khun jong ki haba ki dang rit bha bad kine ki sah bad la ki<br />

kmie ki kpa haduh ba poi <strong>ka</strong> por ba <strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>shong noh shilok. Kum <strong>ia</strong> kine ki jaid ruh dei <strong>ban</strong> thoh ‘2’.<br />

5.16.4 U Code 2 u dei na <strong>ka</strong> bynta ki currently married. Currently <strong>ka</strong> mut kiba dang <strong>ia</strong>sah ryng<strong>ka</strong>t ha <strong>ka</strong><br />

por ba niew <strong>ia</strong> ki wat la ki la <strong>ia</strong>shongkurim 50 ne 60 snem ba la dep bad baroh arngut shilok ki<br />

dang im bad sah ryng<strong>ka</strong>t bad kim pat <strong>ia</strong>pyllait. Namar <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m ki lah <strong>ban</strong> sah la <strong>ka</strong> jong <strong>ka</strong> jong,<br />

hynrei ki dei hi ki currently married.<br />

5.16.5 Na <strong>ka</strong> bynta <strong>ban</strong> khein kum ki “Currently married” baroh shi lok ki dei <strong>ban</strong> long kiba dang im bad ba<br />

ki dang <strong>ia</strong>shong <strong>ia</strong>sah ryng<strong>ka</strong>t, <strong>ka</strong>ba mut ba kim pat shym <strong>ia</strong> pyllait san shyieng ne <strong>ia</strong> shongkhlad. Da<br />

kynmaw ba ym don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> da tip ba ki da <strong>ia</strong>shongkurim <strong>ka</strong>t kum <strong>ka</strong> ain ne em.<br />

17


Q-7 EDUCATIONAL QUALIFICATION (Ka kyrdan pule)<br />

5.17.1 Thoh hangne <strong>ka</strong> klas ne kyrdan pule ba ha khlieh duh ba la dep pule. Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba dang<br />

pule, thoh kyrdan pule <strong>ka</strong>ba ha khlieh duh ba ki la dep ym <strong>ka</strong>ba dang pule. Na <strong>ka</strong> bynta kiba dang<br />

pule 1 st year BA, thoh Higher Secondary ne Pre-university. Kiba pule 4 th year MBBS, thoh ba ki la<br />

dep pass 3 rd year MBBS kum <strong>ka</strong> kyrdan pule ba ha khlieh duh ba ki la dep.<br />

Phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ka</strong> klass ba la pass, class III, Class VII,<br />

etc. Lada ki jubab ba ki la pass Primary, Middle ne<br />

Matriculation, thoh kumba ki jubab. (Figure 5.19(a)<br />

haduh (d).<br />

5.17.2 Lada u briew u la dep <strong>ban</strong> pule shibun tylli ki kyrdan,<br />

general ne technical, kiba <strong>ia</strong>ryng<strong>ka</strong>t kyrdan, kum B.Sc<br />

(Zoology) MBBS, M. Sc (Maths), B.E (Electronics). Phi dei<br />

<strong>ban</strong> pynrung baroh ar jaid ki kyrdan, general bad<br />

technical. (Figure 5.20). Kito kiba pass tang ki Course,<br />

khlem honours, thoh tang <strong>ka</strong> kyrdan, BA, B.Sc ne B.Com.<br />

wat thoh lyngkot <strong>ia</strong> ki kyrdan pule ki bym phim ju<br />

iohsngew barabor. Thoh MA(Hindi), Diploma in Library<br />

Science or M.A (Sociology) and Diploma in Labour<br />

Relations.<br />

5.17.3 Lada u briew um don kyrdan pule shu thoh ‘-‘ [Figure-5.21]<br />

Q. 8: OCCUPATION/ACTIVITY (Ki jingtrei bad ki <strong>ka</strong>m bym dei jingtrei)<br />

(Batai ki <strong>ka</strong>m ba trei shisha).<br />

5.18.1 Hangne phi dei <strong>ban</strong> thoh ki <strong>ka</strong>m ba trei ki<br />

nongtrei bad ki <strong>ka</strong>m baleh ki bym trei. Ki<br />

jingtrei ba trei bad ki <strong>ka</strong>m baleh ki bym trei<br />

dei <strong>ban</strong> don <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>dei bad <strong>ka</strong> por ba<br />

niew (enumerated). Lada u briew um trei<br />

ha <strong>ka</strong> por ba niew namar ba u don ha <strong>ka</strong><br />

shuti, <strong>ia</strong> u dei <strong>ban</strong> khein kum u nongtrei.<br />

Ki jingtrei bad ki <strong>ka</strong>m ba leh kibym trei dei<br />

<strong>ban</strong> thoh kumba jubab.<br />

18


Ka nuksa ki <strong>ka</strong>m ba trei bad bym trei.<br />

a) Cultivator ( u nongrep)<br />

b) Agricultural labourer/manual labourer (nongbylla ha ja<strong>ka</strong> rep).<br />

c) Doctors/CA/Lawyers/Consultant/ Engineers/ Shopkeeper, etc ( Ki doctor sumar<br />

briew/chartered Accountant/ ki mukt<strong>ia</strong>r/ ki Engineer/ ki nongdie du<strong>ka</strong>n, etc.)<br />

d) Households duties ( ki <strong>ka</strong>m ing <strong>ka</strong>m sem)<br />

e) Student (u khynnah skul)<br />

f) Dependent ( ki khynnah rit bym pat leit skul bad ki tymmen ki kro ba shan<strong>ia</strong>h bam shan<strong>ia</strong>h dih<br />

ha kiwei pat)<br />

g) Pensioner ( ki ba la shongthait na <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m bad im da <strong>ka</strong> pension).<br />

h) Beggar (nongkhrong)<br />

i) Rentiers etc. ( kiba im na <strong>ka</strong> bai wai ing ne khyndew)<br />

5.18.2 U briew u lah <strong>ban</strong> trei bun jait ki <strong>ka</strong>m. U nongtrei u lah <strong>ban</strong> long u khynnah skul ruh. U nonghi<strong>ka</strong>i u<br />

lah <strong>ban</strong> trei ki <strong>ka</strong>m ing <strong>ka</strong>m sem ruh. Dei <strong>ban</strong> kham ithuh <strong>ka</strong> kyrdan trei <strong>ban</strong> <strong>ia</strong> ki kyrdan bym trei.<br />

Dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ka</strong> jingtrei ne <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m ba u briew u la pynlut khambun <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> por jong u. [Figure 5.22 &<br />

5.23]<br />

Q. 9 NAME(S) OF FATHER, MOTHER AND SPOUSE IN FULL<br />

(<strong>ka</strong>/ki kyrteng ba pura u kpa, <strong>ka</strong> kmie bad u ne <strong>ka</strong> lok)<br />

Lada ym niew <strong>ia</strong> u kpa, <strong>ka</strong> kmie ne u/<strong>ka</strong> lok ha <strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong> sem ne ki la khlad noh thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u<br />

kpa pyrshah u “F”, <strong>ka</strong> kmie, pyrshah u “M” bad <strong>ka</strong> ne u lok, pyrshah u “S’. Lada la niew <strong>ia</strong> ki ha <strong>ka</strong><br />

ing <strong>ka</strong> sem thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ser<strong>ia</strong>l number u kpa, <strong>ka</strong> kmie bad u ne <strong>ka</strong> lok ha column 1.<br />

5.19.1 Ha u lain ba nyngkong jong <strong>ka</strong> jingkylli ba 9 dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u kpa jong man la <strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong><br />

sem.<br />

Ha u lain ba-ar dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> kmie. Ha u lain balai dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong<br />

u lok ne <strong>ka</strong> lok jong man la u briew ne <strong>ka</strong> briew kiba la shongkurim ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong> sem. Phi dei<br />

<strong>ban</strong> thoh pura <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u kpa, <strong>ka</strong> kmie bad u lok ne <strong>ka</strong> lok. Ha <strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong> sem, <strong>ka</strong> kyrteng u kpa<br />

bad <strong>ka</strong> kmie dei <strong>ban</strong> thoh b<strong>ia</strong>ng ha <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>dei jong ki bad ki khun jong ki. Na <strong>ka</strong> bynta kiwei ym<br />

don <strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> thoh b<strong>ia</strong>ng, <strong>ka</strong> la b<strong>ia</strong>ng lada thoh tang <strong>ka</strong> ser<strong>ia</strong>l number jong ki na column 1 ha <strong>ka</strong><br />

synduk ba thoh “F” bad “M”. Na <strong>ka</strong> bynta ki khunswet bad kito kibym tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u kpa ne <strong>ka</strong><br />

kmie shu thoh “-“. Kumjuh <strong>ka</strong> ser<strong>ia</strong>l number ha column 1 jong u lok ne <strong>ka</strong> lok dei <strong>ban</strong> thoh ha <strong>ka</strong><br />

synduk “S”. Wat thoh <strong>ka</strong> ktien “Late”, ha shwa <strong>ka</strong> kyrteng u kpa, <strong>ka</strong> kmie ne u/<strong>ka</strong> lok, “<strong>ka</strong>ba mut<br />

bam kwai ha dwar u blei”, <strong>ka</strong>ba shait pyndon<strong>ka</strong>m haba thoh ha phareng <strong>ban</strong> kynmaw <strong>ia</strong> kiba la<br />

khlad noh.<br />

Nuksa: Ka ing <strong>ka</strong> sem <strong>ka</strong> don 4 ngut ki dkhot ( Figure 5.24) 1. U Bah Heh, 2. Ka Kong Rit, 3. U<br />

Manik, 4. Ka Bahun.<br />

Katba ki kyrteng u kpa bad <strong>ka</strong> kmie u Bah Heh bad <strong>ka</strong> Kong Rit kim dei ki juh, ki kyrteng u kpa bad<br />

<strong>ka</strong> kmie u Manik bad <strong>ka</strong> Bahun ki dei kijuh. Te na <strong>ka</strong> bynta u Manik bad <strong>ka</strong> Bahun <strong>ka</strong> la b<strong>ia</strong>ng tang<br />

<strong>ban</strong> thoh “01” ha <strong>ka</strong> synduk ba don “F”. bad “02” ha <strong>ka</strong> synduk ba don “M”. na <strong>ka</strong> bynta u Bah Heh<br />

ruh <strong>ka</strong> la b<strong>ia</strong>ng <strong>ban</strong> thoh “02” ha <strong>ka</strong> synduk ba thoh “S” bad na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> Kong Rit <strong>ban</strong> thoh “01”<br />

ha <strong>ka</strong> synduk ba don ‘S’.<br />

19


FILLING UP THE SIDE B OF THE NPR SCHEDULE (QUESTION 10-14)<br />

( Ban <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR Schedule ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng ba thoh ‘B’ (jingkylli 10 haduh 14)<br />

Kynmaw: Shwa ba phi sdang <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingkylli 10 ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng B jong <strong>ka</strong> <strong>schedule</strong>, phi dei<br />

<strong>ban</strong> kyntiew shwa <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ser<strong>ia</strong>l number jong ki dkhot jong <strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong> sem na <strong>ka</strong> jingkylli9 Q. 1(a) ba<br />

don ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng A ha ki column ba nyngkong bad ba-ar jong <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng B.<br />

Q.10 KA JAKA BA KHA<br />

5.20.1 Lada la kha ha ri Ind<strong>ia</strong>, thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> shnong/town, district bad state.<br />

Lada la kha shabar Ind<strong>ia</strong>, thoh <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> ri bar la kha bad thoh (-) pyrshah <strong>ka</strong> village,<br />

town, District.<br />

Kynmaw: Kane <strong>ka</strong> jingkylli dei <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> tang na <strong>ka</strong> bynta kiba la kha shabar jong <strong>ka</strong> shnong/town<br />

ba la niew (enumerated). Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba la kha ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba niew (enumerate) thoh (-)<br />

pyrshah <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> village/town, district and state.<br />

5.20.2 Ia ki jingtip kiba <strong>ia</strong>dei bad <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> kha, dei <strong>ban</strong> thoh ha ki 3 bynta. Kata <strong>ka</strong> kyrteng <strong>ka</strong> shnong/town,<br />

district bad state/country ba la kha dei <strong>ban</strong> thoh ha Q.10. [Figure 5.25 bad 5.26]<br />

20


Village/Town(Shnong/Sor)<br />

5.20.3 U briew um lah <strong>ban</strong> don ar tylli ki ja<strong>ka</strong> ba la kha<br />

<strong>ia</strong> u, hynrei tang <strong>ka</strong>wei. Kylli <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la kha<br />

jong man la uwei pa uwei uba don ha <strong>ka</strong> list.<br />

Lada la kha <strong>ia</strong> u ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la niew<br />

(enumerated) thoh (-) ha baroh ki lai bynta jong<br />

<strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> jingkylli (Figure 5.27). Lada <strong>ia</strong> u briew la<br />

kha ha <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> kyntoit jong <strong>ka</strong> shnong ne<br />

kyntoit jong <strong>ka</strong> sor. Ia u la khein kum uba la kha<br />

ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> shnong ne sor. Ia <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> jubab dei<br />

<strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> tang lada <strong>ia</strong> u briew la kha shabar<br />

jong <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la niew <strong>ia</strong> u. Kynmaw ba ki dkhot<br />

<strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong> sem bad ba u kha <strong>ia</strong> ki ha ki ja<strong>ka</strong><br />

bapher bapher.<br />

5.20.4 Ia ki jingtip kiba <strong>ia</strong>dei bad <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> kha, dei <strong>ban</strong><br />

thoh ha ki 3 bynta. Kata, <strong>ka</strong> kyrteng shnong ba<br />

la kha, kyrteng District bad kyrteng Jylla/Ri.<br />

Lada <strong>ia</strong> u briew la kha ha <strong>ka</strong> shnong, pom <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

“town” kumjuh ruh lada la kha ha sor (town)<br />

pom <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shnong (village). [Figure 5.28].<br />

District<br />

5.20.5 Ia <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> district ba kha dei <strong>ban</strong><br />

thoh tang lada la kha shabar jong <strong>ka</strong> shnong ne<br />

town ba la niew, hynrei hapoh ri Ind<strong>ia</strong>. Lada la<br />

kha shabar <strong>ka</strong> shnong/town ba niew thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

kyrteng jong <strong>ka</strong> district ba la kha <strong>ia</strong> u. <strong>ka</strong> district<br />

<strong>ka</strong> lah ruh <strong>ban</strong> long <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la niew <strong>ia</strong> u. Lada<br />

um tip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng <strong>ka</strong> district, thoh ym tip<br />

“(Not known)”. Ia <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> district dei<br />

<strong>ban</strong> thoh ha <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> ba-ar jong <strong>ka</strong> jingkylli.<br />

(Figure 5.29).<br />

5.20.6 Lada <strong>ia</strong> u briew la kha hapoh rel, hapoh bus, ha<br />

<strong>ka</strong> lieng ne liengsuin, etc. ha poh ri Ind<strong>ia</strong>, ai <strong>ka</strong><br />

kyrteng jong <strong>ka</strong> shnong/town, district, State/UT<br />

21


State/Country<br />

ha <strong>ka</strong>ba <strong>ia</strong> uta u khunlung la register. Lada ym pat register ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng <strong>ka</strong> district/state ba <strong>ka</strong>ta<br />

<strong>ka</strong> jingj<strong>ia</strong> <strong>ka</strong> la j<strong>ia</strong>.<br />

5.20.7 Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba la kha shabar jong <strong>ka</strong> village/town ba niew <strong>ia</strong> ki thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng <strong>ka</strong><br />

state/Country ha <strong>ka</strong>ba la kha <strong>ia</strong> ki ha <strong>ka</strong> bynta ba-lai jong <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> jingkylli. Ka state <strong>ka</strong> lah <strong>ban</strong> long<br />

ha <strong>ka</strong>ba la niew <strong>ia</strong> ki.<br />

5.20.8 Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba la kha shabar Ind<strong>ia</strong>.<br />

Pynrung tang <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> ri.<br />

(Figure 5.30).<br />

Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba la kha shabar <strong>ka</strong> ri<br />

Ind<strong>ia</strong> pom noh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ktien “State”.<br />

5.20.9 Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba la kha ha dur<strong>ia</strong>w thoh<br />

“born at sea” bad thoh (-) pyrshah ki ktien<br />

village/town and district.<br />

Kaba don<strong>ka</strong>m<br />

5.20.10 Kynmaw ba <strong>ka</strong> shnong/sor, district ne State/Union Territory ne <strong>ka</strong> ri <strong>ka</strong> lah <strong>ban</strong> kylla hadien ba la<br />

kha. Lah <strong>ban</strong> kylla <strong>ka</strong> kyrteng ne kylla <strong>ka</strong> jingshynshar. Hangne dei <strong>ban</strong> pynrung <strong>ka</strong> kyrteng mynta<br />

ym <strong>ka</strong> kyrteng ha <strong>ka</strong> por ba la kha. Bun na ngi ki kha ha Assam, hynrei mynta ngi dei ha Meghalaya<br />

<strong>ka</strong> state mynta dei Meghalaya. Mynshwa ki bhoi bad ki maram ki kha ha Khasi Hills district. <strong>ka</strong><br />

district jong ki mynta pat <strong>ka</strong> dei Ri Bhoi bad West Khasi Hills. Kine ki kyrteng mynta dei <strong>ban</strong> ai kum<br />

ki district jong <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba kha <strong>ia</strong> ki lada la kha <strong>ia</strong> ki hangta.<br />

Q. 11 NATIONALITY AS DECLARED (KA JINGLONG TRAI RI KUMBA LA IATHUH)<br />

Nong Ind<strong>ia</strong> – 1, Kiwei kiwei, thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng <strong>ka</strong> ri.<br />

5.21.1 Kynmaw ba la ngi long ki Khasi-Pnar, <strong>ka</strong> Nationality jong ngi <strong>ka</strong> dei “Ind<strong>ia</strong>n”. Na <strong>ka</strong> bynta ki Ind<strong>ia</strong>n<br />

ai Code 1. Na <strong>ka</strong> bynta kiwei pat thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong <strong>ka</strong> ri jong ki kum Japan, China, Thailand,<br />

etc. Don teng teng ba ki dkhot <strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong> sem ki don ki Nationality kiba <strong>ia</strong>pher. Dei <strong>ban</strong> kylli bn<strong>ia</strong>h<br />

bha <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne. Ha ing lah <strong>ban</strong> don <strong>ka</strong> khun ba ioh lok phareng <strong>ka</strong>ba la kylla noh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Nationality jong<br />

<strong>ka</strong> bad ki khun ruh. Sa <strong>ka</strong> Nationality thoh kumba la <strong>ia</strong>thuh. (Fig. 5.31 bad 5.32).<br />

Kyrpad <strong>ia</strong> uba phi kylli jingkylli <strong>ban</strong> ai <strong>ka</strong> Nationality<br />

jong baroh khoit ki dkhot jong <strong>ka</strong> ing <strong>ka</strong> sem.<br />

Kynmaw ba u briew um don hok <strong>ban</strong> long u nong<br />

Ind<strong>ia</strong> (Ind<strong>ia</strong>n Citizen) wat la u <strong>ka</strong>m ba u long<br />

kumta. Ia <strong>ka</strong> Ind<strong>ia</strong>n Citizenship lah <strong>ban</strong> ai tang da<br />

<strong>ka</strong> sor<strong>ka</strong>r pdeng.<br />

22


Q.12 PRESENT ADDRESS OF USUAL RESIDENCE<br />

Lada uno uno u thmu <strong>ban</strong> sah na <strong>ka</strong> bynta 6 bnai tam ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> addres, thoh <strong>ka</strong> .<br />

(i) Building number bad kyrteng, <strong>ka</strong> number jong <strong>ka</strong> ing, (ii) Ka kyrteng <strong>ka</strong> Surok, (iii) Ka kyntoit/Post<br />

Office, (iv) Village/Town, (v) District/State.<br />

5.22.1 Thoh hangne <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> address jong ki dkhot jong baroh <strong>ka</strong> ing. Don 6 tylli ki lain <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> ki address<br />

bad man la u lain u don la <strong>ka</strong> jong <strong>ka</strong> jongdon<strong>ka</strong>m.<br />

a. Address Line 1 – Building Number and Name House No<br />

b. Address Line 2 – Street Name<br />

c. Address Line 3 – Locality/Post Office<br />

d. Address Line 4 – Village / Town<br />

e. Address Line 5 – District/State<br />

f. Address Line 6 – PIN Code<br />

5.22.2. La jan barabor <strong>ka</strong> address jong u khlieh ha iing bad jong ki dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>juh. Lada <strong>ka</strong>m dei<br />

<strong>ka</strong>juh thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> address mar pyrshah <strong>ka</strong> kyrteng jong uta u dkhot.<br />

5.22.3. Lada <strong>ka</strong> address <strong>ka</strong> dei ha nongkyndong phin ym lah <strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Building No, House No bad Street<br />

No. Te wat khuslai shaphang kine, wat thoh eiei ha kito ki lain. Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng <strong>ka</strong> Post Office, <strong>ka</strong><br />

kyrteng <strong>ka</strong> District bad <strong>ka</strong> State. Ha Nongkyndong ym juh don Pin Code. Kum <strong>ka</strong> Jaint<strong>ia</strong> Hills <strong>ka</strong> Pin<br />

Code jong ki shnong baroh <strong>ka</strong> lah <strong>ban</strong> long jong <strong>ka</strong> Jowai 793150. Te wad lad kumno <strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong> u<br />

Pin Code.<br />

5.22.4. Peit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> dur 5.33 haduh 5.36 ba phin dup sngewthuh bha.<br />

5.22.5. Kymmaw <strong>ban</strong> thoh <strong>ka</strong> address ba beit jong man la u briew ha <strong>ka</strong> Q. 12. Lada <strong>ka</strong> address jong u<br />

khlieh <strong>ka</strong> iing bad u briew ba bud <strong>ia</strong> u ha <strong>ka</strong> Ser<strong>ia</strong>l No, <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong>juh ym don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> ai pura <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

address jong uta uba ar. Shu thoh ‘do’. Ym don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> address ki shipai. Shu thoh da u<br />

dash (-).<br />

23


5.22.6 Kito kiba <strong>ka</strong> code jong <strong>ka</strong> usual resident status jong ki <strong>ka</strong> dei 3, kylli <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> address jong ki bad thoh<br />

kumba la batai haneng.<br />

24


Q.13. DURATION OF STAY AT THE PRESENT ADDRESS (IN COMPLETED YEARS)<br />

(Katno snem phi la sah ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> address)<br />

5.23.1 Thoh hangne la <strong>ka</strong>tno snem u dkhot jong <strong>ka</strong> iing u la sah hangne. Lade u sah 30 ½ snem, thoh 30<br />

snem lada u la sah 30 snem 11 bnai 15 sngi thoh 30 snem. Lada u briew ba la kha ha <strong>ka</strong> address ba<br />

u la ai u ong ba u la sah hangne naduh ba u la kha <strong>ia</strong> u, phi dei <strong>ban</strong> kylli ba u la leit ne em shabar<br />

<strong>ban</strong> pule ne <strong>ban</strong> trei. Lada hooiod, thoh hangne <strong>ia</strong> ki snem ba u<br />

la sah hangne khlem leit shuh shano shano ruh hadien ba u la<br />

wan phai. Lada u la wan phai ha <strong>ka</strong> 9-11-2002, <strong>ka</strong> mut u lah ha<br />

<strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> <strong>ban</strong>iew <strong>ia</strong> u shaei shaei ruh la 7 snem (in complete year).<br />

Yn dap 8 snem ha <strong>ka</strong> 09.11.2010. U briew uba la kha ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong><br />

ba niew <strong>ia</strong> u bad ym juh leit shaei shaei ruh, ki snem ba u la sah<br />

ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba niew <strong>ia</strong> u ki long kumjuh kum <strong>ka</strong> rta jong u [Fig<br />

5.37 bad 5.39].<br />

5.23.2 Lada u briew ba sah ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba niew <strong>ia</strong> u <strong>ka</strong> duna shisnem,<br />

thoh ‘00’ ha <strong>ka</strong> synduk.<br />

Q.14. PERMANENT RESIDENTIAL ADDRESS<br />

(Lada <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong>juh kum <strong>ka</strong> Q.12. thoh “same”)<br />

5.24.1 Hangne phin thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> address <strong>ka</strong>ba neh bad <strong>ka</strong> bym kylla shuh jong man la u dkhot <strong>ka</strong> iing. Ka<br />

address <strong>ka</strong> bym kylla shuh <strong>ka</strong> mut <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba u sah khlem don jingmut <strong>ban</strong> leit sah duh pat sha<br />

kiwei ki ja<strong>ka</strong> bad ba <strong>ka</strong> tynrai jong u <strong>ka</strong> dang neh ha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong>. Ka lah <strong>ban</strong> long <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la kha<br />

ne <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba u thmu <strong>ban</strong> sah shi junom <strong>ka</strong>tba u dang im ha <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> pyrthei. Ka ja<strong>ka</strong> ba sah ki kmie<br />

ki kpa tymmen jong u phi lap teng teng ki dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ki lah <strong>ban</strong> don <strong>ka</strong> permanent<br />

address bapher bapher. Na <strong>ka</strong> bynta kine <strong>ka</strong> permanent address ba pura jong uwei pa uwei dei <strong>ban</strong><br />

thoh hangne.<br />

5.24.2 Ka permanent address jong u ba nyngkong bad ba ar ha <strong>ka</strong> ser<strong>ia</strong>l ki dei <strong>ka</strong>juh , thoh ‘same’. Ban<br />

<strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Q 14 <strong>ka</strong> long kumjuh kumba la batai haneng na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> Q 12.<br />

5.24.3 Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba don <strong>ka</strong> code 3 ha <strong>ka</strong> resident<strong>ia</strong>l status, kylli <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> permanent address jong ki<br />

<strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> ha <strong>ka</strong> Q 14 kumba la batai na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong> Q 12 haneng.<br />

25


CHECKING THE FILLED SCHEDULE<br />

(Check ne pule b<strong>ia</strong>ng <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Schedule ba la <strong>pyndap</strong>)<br />

5.25 Ka long <strong>ka</strong>ba bha haduh <strong>ka</strong>tta <strong>ka</strong>tta ba phin pule b<strong>ia</strong>ng <strong>ia</strong> ki jingthoh baroh khoit ba phi la <strong>ia</strong>thoh ha<br />

<strong>ka</strong> Schedule. Kane <strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> phi <strong>ban</strong> nym leit phai b<strong>ia</strong>ng sha <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> iing <strong>ban</strong> kylli <strong>ia</strong> ki jingartatien<br />

jongphi.<br />

DATED SIGNATURE OR THUMB IMPRESSION OF THE RESPONDENT<br />

(Phah soi ne shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap ti kmie jong uto uba jubab <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingkylli jongphi)<br />

5.26 Lada phi la dep <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR Schedule, pule <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ha uto uba jubab <strong>ia</strong> ki jingkylli jongphi.<br />

Kane <strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m eh khamtam lada uba jubab <strong>ia</strong> ki jingkylli jong phi u long uba matlah ne<br />

u bym nang <strong>ban</strong> pule <strong>ban</strong> thoh. Nangta phah soi ne shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie. Lada don <strong>ka</strong><br />

daw ba phim lah <strong>ban</strong> phah soi ne shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie, thoh shai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> daw <strong>ban</strong> pyntip<br />

shisyndon sha u Charge <strong>of</strong>ficer/ Supervisor jong phi bad thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> report kyrpang ha <strong>ka</strong> por ba phi<br />

pynphai <strong>ia</strong> ki NPR Schedule. Ka jingsoi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng ha <strong>ka</strong> NPR Schedule <strong>ka</strong> dei <strong>ka</strong> dak <strong>ban</strong><br />

pynshisha ba <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> jubab bad la thoh ha <strong>ka</strong> NPR Schedule da u Enumerator ki long kiba shisha.<br />

Uba nang <strong>ban</strong> pule bad thoh nalor <strong>ka</strong> jingsoi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong u, u dei ruh <strong>ban</strong> thoh pura <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

kyrteng bad <strong>ka</strong> jait jong u, ne <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng u lah <strong>ban</strong> thoh tang <strong>ia</strong> u dak basdang jong <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong><br />

kyntien bad <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jait dei <strong>ban</strong> thoh pura (in full) <strong>ka</strong> long <strong>ka</strong> ba bha lada uba nang <strong>ban</strong> pule bad thoh<br />

un soi kum <strong>ka</strong> kyrteng ba u la ai ha <strong>ka</strong> por ba <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR Schedule bad ba la thoh ah <strong>ka</strong><br />

<strong>schedule</strong>.<br />

5.27.1 Lada u /<strong>ka</strong> briew kim lah <strong>ban</strong> soi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong u/<strong>ka</strong> phi dei <strong>ban</strong> shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie<br />

jong <strong>ka</strong> kti <strong>ka</strong> d<strong>ia</strong>ng lada u dei u shynrang bad <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie jong <strong>ka</strong> kti <strong>ka</strong>mon lada <strong>ka</strong><br />

dei <strong>ka</strong> kynthei. Ka shap jong kiwei pat ki shynr<strong>ia</strong>h kti ruh dei <strong>ban</strong> shim. Lada uba la jubab <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

jingkylli ym don ki ti kmie phi lah <strong>ban</strong> shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie jong kiwei pat ki dkhot <strong>ka</strong> iing<br />

<strong>ka</strong> sem. Lada ym don shuh ruh mano mano pat ha iing , thoh ‘ym don briew <strong>ban</strong> ai <strong>ka</strong> shap <strong>ka</strong> ti<br />

kmie’. Lada don u bym treh <strong>ban</strong> soi ne ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie, thoh u/<strong>ka</strong> kyntait <strong>ban</strong> soi ne<br />

<strong>ban</strong> ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie. Na <strong>ka</strong> bynta kito kiba ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti kmie <strong>ka</strong> kyrteng jong<br />

u/<strong>ka</strong> ba ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap dei <strong>ban</strong> thoh lang bad <strong>ka</strong> shap hapoh bracket harum jong <strong>ka</strong> shap jong <strong>ka</strong> ti<br />

kmie.<br />

5.27.2 Phi dei ruh <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Phone/ Mobile No jong uto uba kylli jingkylli. Iathuh <strong>ia</strong> u ba phi don<strong>ka</strong>m<br />

<strong>ia</strong> kine na <strong>ka</strong> bynta <strong>ban</strong> <strong>ia</strong>kren bad u hadien habud lada don<strong>ka</strong>m. Ynda la dep <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Schedule<br />

baroh khoit u Enumerator u dei <strong>ban</strong> soi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>schedule</strong> ha <strong>ka</strong> synduk ba la pynkhreh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingthoh<br />

“Male” lada u dei u shynrang bad “Female” lada dei <strong>ka</strong> kynthei. U Enumerator ruh hadien ba u la<br />

ioh pd<strong>ia</strong>ng <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>schedule</strong> bad pule <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> u dei <strong>ban</strong> soi ha <strong>ka</strong> synduk ba la pynkhreh.<br />

5.27.3 Ynda la dep niew, ai ha uta uba jubab <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingkylli jong phi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip <strong>ka</strong>ba ki<br />

dkhot <strong>ka</strong> iing ki don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> pyni ha <strong>ka</strong> por ba shondur.<br />

26


FILLING UP OF ACKNOWLEDGEMENT SLIP,<br />

WORKING SHEET AND ENUMERATOR’S ABSTRACT<br />

6.1 Acknowledgement Slip Booklet<br />

Kane <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip Booklet ba la ai <strong>ia</strong> phi dei <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> na <strong>ka</strong> bynta man la <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong><br />

sem jong <strong>ka</strong> Houselisting Blok jong phi. Kawei <strong>ka</strong> Booklet <strong>ka</strong> don 150 tylli ki Acknowledgement Slip,<br />

kiba la thoh number 1 haduh 150. Kane <strong>ka</strong> Booklet <strong>ka</strong> long <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m bha. Kane <strong>ka</strong>n <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> phi<br />

<strong>ban</strong> ioh <strong>ia</strong> baroh ki briew ba shong basah ha <strong>ka</strong> block jong phi, bad <strong>ban</strong> ithuh <strong>ia</strong> ki briew kiba long<br />

kiba bit <strong>ban</strong> shondur ha <strong>ka</strong> por shondur bad ha <strong>ka</strong> por ba shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shynr<strong>ia</strong>hkti . Pule bha <strong>ia</strong><br />

<strong>ka</strong> jinghi<strong>ka</strong>i ba thoh hangne na <strong>ka</strong> bynta <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip Booklet.<br />

A. Cover Page<br />

6.1.1 Ka ja<strong>ka</strong> <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> ki dak <strong>ban</strong> ithuh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Houselisting Blok la buh ha <strong>ka</strong> cover page (<strong>ka</strong> slab a<br />

thep <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> booklet). Hangne phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng <strong>ka</strong> State/UT, District, Rural Development<br />

Block bad Town/Village ryng<strong>ka</strong>t bad ki code jong ki bad ruh <strong>ka</strong> ward No. jong <strong>ka</strong> houselisting block<br />

no. Kine ki particulars <strong>ban</strong> ithuh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Houselisting Blok ki don ha <strong>ka</strong> Appointment Letter jong phi.<br />

Thoh ne pynrung <strong>ia</strong> kine ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba dei <strong>ban</strong> thoh ne pynrung kiba don ha <strong>ka</strong> cover page.<br />

6.1.2 Phi dei <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong phi bad soi bad thoh tarik ruh. Hadien ba phi la ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

Acknowledgement Slip ha u Supervisor jong phi, u ruh u dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong u ha <strong>ka</strong><br />

ja<strong>ka</strong> ba la buh bad soi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> bad thoh tarik ruh.<br />

B. Acknowledgement Slip<br />

6.1.3 Ka Acknowledgement Slip Booklet <strong>ka</strong> don 150 tylli ki slip ba la ai number 1 haduh 150. Kawei <strong>ka</strong> slip<br />

na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem <strong>ka</strong> don ar bynta bad kine ki bynta ki don u juh u number. Hadien<br />

ba phi la dep <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne, <strong>ka</strong> <strong>of</strong>fice copy phin bat maphi bad <strong>ka</strong> jong uto uba phi kylli jingkylli<br />

(respondent) phin ai ha u ne <strong>ka</strong>.<br />

6.1.4 Ka Acknowledgement Slip yn <strong>pyndap</strong> na <strong>ka</strong> bynta man <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem (Household) ba la lum ha <strong>ka</strong><br />

NPR. Hadien ba phi la <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> ki sker jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha <strong>ka</strong> NPR Schedule, <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

Acknowledgement Slip ha baroh ar copy. Kumno <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip la batai<br />

harum:<br />

a) Form Number: U number ba kyrpang uba don phra tylli ki dak jingkhein (digit) la shon ha <strong>ka</strong><br />

NPR <strong>schedule</strong>. Ia une u number dei <strong>ban</strong> kyntiew ha baroh ar tylli ki kopi jong <strong>ka</strong><br />

Acknowledgement Slip. Lah <strong>ban</strong> don ha khep ha <strong>ka</strong>ba palat <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> NPR Schedule la<br />

pyndon<strong>ka</strong>m na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>juh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem. Lada <strong>ka</strong> long kumta phi hap <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> sa <strong>ka</strong>wei<br />

<strong>ka</strong> Acknowledgement Slip na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>juh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem.<br />

b) Houselist Block Number bad <strong>ka</strong> Houshold Number: Kyntiew <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Houselist Block Number bad<br />

<strong>ka</strong> Household Number na <strong>ka</strong> NPR Schedule ha baroh ar tylli ki kopi jong <strong>ka</strong> Acknowledgement<br />

Slip. Kymmaw dei <strong>ban</strong> don tang uwei u Household Number na <strong>ka</strong> bynta <strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> Household.<br />

c) Name <strong>of</strong> Head <strong>of</strong> the Household: Ha <strong>ka</strong> NPR phi la thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong><br />

sem. Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong u khlieh <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem kumba phi la thoh ha <strong>ka</strong> NPR Schedule.<br />

d) Number <strong>of</strong> Persons in the household: Don 3 tylli ki synduk Total, Male and Female. Ha <strong>ka</strong><br />

synduk <strong>ban</strong>yngkong thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> total jong ki briew baroh ha <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ba phi la pynrung ha<br />

<strong>ka</strong> NPR Schedule. Ha <strong>ka</strong> synduk ba ar thoh u number ki shynrang bad ha <strong>ka</strong> synduk ba lai thoh<br />

<strong>ia</strong> u number ki kynthei. Kymmaw ba lada phi kheinlang <strong>ia</strong> ki kynthei bad ki shynrang ba shong<br />

ha <strong>ka</strong>to <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem, u number ba mih na <strong>ka</strong> jingkheinlang un <strong>ia</strong> ryng<strong>ka</strong>t bad u number jong<br />

ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem lada phi niew <strong>ia</strong> ki baroh.<br />

27


e) Name <strong>of</strong> persons in the Household: Phi dei <strong>ban</strong> thoh baroh khoit ki kyrteng bad Sr<strong>ia</strong>l No. jong ki<br />

briew ba phi la niew ha <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem ha lyndet jong <strong>ka</strong> <strong>of</strong>fice copy jong <strong>ka</strong> Acknowledgement<br />

Slip ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la buh. Ia ki kyrteng dei <strong>ban</strong> copy na Q.1.(a) jong <strong>ka</strong> NPR Schedule. Thoh ruh<br />

M/F for male and female (shynrang ne kynthei) jong baroh ki dkhot jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem.<br />

Kymmaw ba tang ki lai tylli ki kolom ba shadien dei <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> hadien, ha <strong>ka</strong> por ba shondur.<br />

f) Person Eligible for Photography: Hangne ruh don lai tylli ki synduk, Total, Male, Female. Ha kine<br />

ki synduk phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ka</strong>tno ngut ki briew baroh jong <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem shynrang bad kynthei<br />

ki<strong>ban</strong> dap 15 snem <strong>ka</strong> rta ha <strong>ka</strong> 01.03.2011. Shu niew <strong>ia</strong> kito kiba la kha shuwa <strong>ka</strong> 01.03.1996<br />

bad phin sa ioh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> number.<br />

g) Persons covered during first round <strong>of</strong> photography: Don lai tylli ki synduk, Total, Male and<br />

Female ha kine ki synduk phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> ki briew baroh khoit shynrang bad kynthei jong <strong>ka</strong><br />

iing <strong>ka</strong> sem ki <strong>ban</strong> dap 15 snem <strong>ka</strong> rta ha <strong>ka</strong> 01.03.2011 bad kiba la dep shondur ba nyngkong.<br />

Kam long eh <strong>ka</strong>ba don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> shondur <strong>ia</strong> baroh kito kiba la dap 15 snem <strong>ka</strong> rta ha <strong>ka</strong> sien shon<br />

<strong>ban</strong>yngkong. Sngewnbha thoh ( ) <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong kito kiba la dep shondur ha <strong>ka</strong> sien ba<br />

nyngkong.<br />

h) Persons covered during second round <strong>of</strong> photography: Ha <strong>ka</strong> sien shondur <strong>ka</strong>ba ar, yn shondur<br />

lut <strong>ia</strong> baroh kito ki briew <strong>ia</strong> kiba ym shym la shon ha <strong>ka</strong> sien <strong>ka</strong>ba nyngkong. Ha ki synduk, phi<br />

dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingdon jong baroh ki briew, kynthei bad shynrang ha <strong>ka</strong> longiing ki <strong>ban</strong> kot<br />

sha <strong>ka</strong> 15 snem <strong>ka</strong> rta lane palat <strong>ka</strong>t ha <strong>ka</strong> 01.03.2011 bad <strong>ia</strong> kiba la kynthup lang ha <strong>ka</strong> sien<br />

shondur <strong>ka</strong>ba ar. Sngewbha ruh <strong>ban</strong> tick ( ) <strong>ia</strong> baroh ki kyrteng briew <strong>ia</strong> kiba la shondur ha<br />

<strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> kynti, sha lyndet <strong>ka</strong> <strong>of</strong>fice copy jong <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip.<br />

i) Name <strong>of</strong> Respondent: Hangne phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong uto uba phi la kylli jingkylli<br />

(respondent) bad uba <strong>ia</strong>rap <strong>ia</strong> phi <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR Schedule. Ka kyrteng jong u ruh phi la<br />

thoh bad ma u ruh u la soi ha <strong>ka</strong> l<strong>ia</strong>ng B jong <strong>ka</strong> NPR Schedule.<br />

j) Signature/Thumb Impression <strong>of</strong> the respondent with date: Sngewbha phah soi ne shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

shap jong <strong>ka</strong> ti kmie jong u respondent jong phi ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la buh ha <strong>ka</strong> <strong>of</strong>fice copy jong <strong>ka</strong><br />

Acknowledgement Slip. Thoh tarik ruh.<br />

k) Name <strong>of</strong> Enumerators: Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng jong phi, u enumerator, ha <strong>ka</strong> kopi jong <strong>ka</strong><br />

Acknowledgement Slip ba phi ai ha u respondent jong phi.<br />

l) Signature <strong>of</strong> Enumerator with date: Phi u enumerator, phi dei <strong>ban</strong> soi ha <strong>ka</strong> kopi jong <strong>ka</strong><br />

Acknowledgement Slip ba phi ai ha u respondent ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la buh. Thoh <strong>ka</strong> tarik ruh.<br />

6.1.5 Handing over respondents copy <strong>of</strong> Acknowledgement Slip<br />

Tar <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kopi jong <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip jong u respondent bad ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ha u ne <strong>ka</strong>. Ong <strong>ia</strong> u ba<br />

u dei <strong>ban</strong> sumar bad buh bha <strong>ia</strong> u number ba u dei <strong>ban</strong> pyni pat <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ha <strong>ka</strong> por ba shondur <strong>ban</strong> dup<br />

ithuh <strong>ia</strong> ki dkhot <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem jong u/<strong>ka</strong>.<br />

6.1.6 Handing over <strong>of</strong> the Acknowledgement Slip Booklet to the Supervisors<br />

Phi dei <strong>ban</strong> ai noh ha u Supervisor jong phi <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Acknowledgement Slip Booklet ba phi la dep <strong>ban</strong><br />

pyndon<strong>ka</strong>m. Peit bn<strong>ia</strong>h ha baroh kiei kiei ba la <strong>pyndap</strong> beit khlem bakhla bad <strong>ka</strong>ba la dep soi bad<br />

ha baroh ki ophis kopi kin don lut ha <strong>ka</strong> booklet. Ka nongmuna <strong>ka</strong> don ha <strong>ka</strong>ba kut <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> lynnong.<br />

6.2 Filling up <strong>of</strong> the working sheet for preparation <strong>of</strong> the Enumerators Abstract<br />

6.2.1 Ka working sheet <strong>ka</strong> don 8 kolom. Ha <strong>ka</strong> don<strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> thoh ki household number, <strong>ka</strong>tno ngut ki<br />

briew ba don ha <strong>ka</strong> iing <strong>ka</strong> sem bad ki briew kiba bit <strong>ban</strong> shondur. U don uwei u lain na <strong>ka</strong> bynta<br />

<strong>ka</strong>wei <strong>ka</strong> NPR Schedule. Na <strong>ka</strong> bynta man la <strong>ka</strong> NPR Schedule, phi dei <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> u Household<br />

Number, <strong>ka</strong>tno ngut ki briew (Total, Male, Female). Peit <strong>ia</strong> ki briew (Total, Male, Female) ki ba bit<br />

<strong>ban</strong> shondur (kiba la kha shuwa <strong>ka</strong> 01.03.1996) kiba phi la thoh ha <strong>ka</strong> por ba <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> NPR<br />

Schedule. Ha trai jong man la <strong>ka</strong> page, phi dei <strong>ban</strong> ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> total jong <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> page. Ynda phi la dep<br />

<strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> ki sker jong baroh ki iing ki sem jong <strong>ka</strong> Houselisting Blok jong phi, kyntiew <strong>ia</strong> ki total jong<br />

28


man la <strong>ka</strong> page ha <strong>ka</strong> Working Sheet bathymmai bad ai hangta <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> Grand Total; <strong>ka</strong> total jong ki<br />

baroh ki page.<br />

6.3 Filling up <strong>of</strong> the Enumerators Abstract<br />

6.3.1 Ka nongmuna jong <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> phom <strong>ka</strong> don haba kut <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> lynnong. Phi dei <strong>ban</strong> pynkhreh lai kopi <strong>ia</strong><br />

kine ki phom (form). Ban pynkhreh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong> phom phi dei <strong>ban</strong> pyndon<strong>ka</strong>m ba <strong>ka</strong> “Summary<br />

Totals” ba don ha <strong>ka</strong> page ba khatduh jong <strong>ka</strong> Working Sheet. Ki jingbatai kumno <strong>ban</strong> <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> <strong>ka</strong><br />

Enumerators Abstract la ai harum:<br />

Location Particulars<br />

6.3.2 Phi dei <strong>ban</strong> ai baroh ki location particulars jong <strong>ka</strong> Houselisting Block ha <strong>ka</strong> Enumerators Abstract.<br />

Ka kyrteng bad code <strong>ka</strong> State/UT, District, Rural Development Block, Town/Village, Ward Number,<br />

Houselisting Block number dei <strong>ban</strong> thoh ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la buh, ha khlieh jong <strong>ka</strong> Enumerators<br />

Abstract.<br />

a. Summary Totals<br />

Hangne phi dei <strong>ban</strong> kyntiew <strong>ia</strong> ki summary totals ba dei ha <strong>ka</strong> page ba khatduh jong <strong>ka</strong> Working<br />

Sheet <strong>ka</strong>ba <strong>ia</strong>dei bad ki total number <strong>of</strong> household, ki number jong ki briew total, male, female bad<br />

<strong>ka</strong> number jong kito kiba long kiba bit <strong>ban</strong> shan shondur ha <strong>ka</strong> houselisting block jong phi.<br />

b. Inventory Details<br />

Ha <strong>ka</strong> Training klas ba khatduh jong phi, phi la iohpd<strong>ia</strong>ng <strong>ia</strong> ki NPR Schedule, <strong>ban</strong> pyndon<strong>ka</strong>m na <strong>ka</strong><br />

bynta <strong>ka</strong> Houselisting block jong phi. Sa ai number ter ter <strong>ia</strong> baroh ki <strong>schedule</strong>. Phi dei <strong>ban</strong> kyntiew<br />

<strong>ia</strong> ki Form Number ha <strong>ka</strong> Enumerators Abstract bad <strong>pyndap</strong> <strong>ia</strong> ki number jong <strong>ka</strong> NPR <strong>schedule</strong>s ha<br />

kolom 3. Ka lah <strong>ban</strong> long ba phi la pynlut baroh khoit ki NPR Schedule bad phi don<strong>ka</strong>m shuh sa<br />

khynd<strong>ia</strong>t <strong>ban</strong> pyndep <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> <strong>ka</strong>m jongphi. Phi lah <strong>ban</strong> ioh ki NPR Schedule kiba thymmai ha <strong>ka</strong>ba ym<br />

shym la shon <strong>ia</strong> ki kyrteng bad code jong <strong>ka</strong> State/District. Ka number jong kito ki NPR <strong>schedule</strong><br />

thymmaiba phi la ioh hadien yn <strong>pyndap</strong> ha <strong>ka</strong> kolom pyrshah u 4. Phi dei ruh <strong>ban</strong> thoh <strong>ia</strong> ki sker<br />

jong ki <strong>schedule</strong> ba la pyndon<strong>ka</strong>m ha pyrshah u 5 bad ki <strong>schedule</strong> ba la pynsyrwa bad bym pat<br />

pyndon<strong>ka</strong>m ha pyrshah u 6 jong <strong>ka</strong> enumerators abstract. Shuwa ba phin ai <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> ha u Supervisor<br />

jong phi, phi dei <strong>ban</strong> peit b<strong>ia</strong>ng <strong>ia</strong> kiba phi la thoh ha <strong>ka</strong> Enumerators Abstract. Thoh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng<br />

jong phi bad soi bad <strong>ka</strong> tarik ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la buh. Ki sker baroh khoit yn peit b<strong>ia</strong>ng da u Supervisor<br />

u<strong>ban</strong> thoh ruh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> kyrteng bad <strong>ka</strong> soi lem bad <strong>ka</strong> tarik ha <strong>ka</strong> ja<strong>ka</strong> ba la buh.<br />

29


30<br />

PHOTOGRAPHY<br />

AND<br />

BIOMETRY<br />

7.1 Hadien ba la dep lum <strong>ia</strong> baroh ki jingtip ha <strong>ka</strong> NPR Schedule, yn lum noh <strong>ia</strong> ki na baroh ki ja<strong>ka</strong>. Ia ki<br />

NPR Schedule ba la dep <strong>pyndap</strong> yn scan bad hadien <strong>ka</strong>ta yn sa leh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> data entry. Hadien a la dep<br />

leh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> data entry, yn shondur bad shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shympr<strong>ia</strong>h kti jong baroh ki briew kiba la dap<br />

15 snem bad shaneng ha baroh ki Enumeration Block. Yn ai lypa <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> list jong baroh ki briew kiba<br />

long kiba bit <strong>ban</strong> shondur <strong>ban</strong> <strong>ban</strong> shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shympr<strong>ia</strong>h kti, ha ki briew ki <strong>ban</strong> leh <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne <strong>ka</strong><br />

<strong>ka</strong>m, ryng<strong>ka</strong>t bad ki jingtip kiba bn<strong>ia</strong>h jong baroh ki briew. Yn ym shondur lane shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap<br />

shympr<strong>ia</strong>h kti jong ki dkhot <strong>ka</strong> longiing kiba hapoh 15 snem <strong>ka</strong> rta. Ha kum kine ki khep, yn shondur<br />

bad shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shympr<strong>ia</strong>h kti ynda ki la dap 15 snem <strong>ka</strong> rta. Phi dei <strong>ban</strong> pynshai ba baroh ki<br />

briew kiba la dap 15 snem bad shaneng, ki dei <strong>ban</strong> shah shon dur bad ruh <strong>ban</strong> shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap<br />

shympr<strong>ia</strong>h kti. Lymda ki leh kumta, <strong>ka</strong> kyrteng jong ki <strong>ka</strong>n ym paw ha <strong>ka</strong> Local Register jong ki Usual<br />

Residents. Lada ki dkhot <strong>ka</strong> longiing kiba la kot 15 snem <strong>ka</strong> rta lane palat kiba la don kyrteng ha <strong>ka</strong><br />

population register hynrei kim ioh lad <strong>ban</strong> shondur ha <strong>ka</strong> sien <strong>ka</strong>ba nyngkong na <strong>ka</strong> daw ba kim don<br />

ha shnong, lah <strong>ban</strong> khot <strong>ia</strong> ki ha <strong>ka</strong> sien shondur <strong>ka</strong>ba ar.<br />

7.2 Ka <strong>ka</strong>m <strong>ban</strong> pynithuh <strong>ia</strong> ki briew ha baroh ar sien shondur <strong>ka</strong>n dei <strong>ka</strong> jong phi. Phi dei <strong>ban</strong> poi ha <strong>ka</strong><br />

ja<strong>ka</strong> shondur ha <strong>ka</strong> por <strong>ka</strong>ba b<strong>ia</strong>ng bad shim <strong>ia</strong> ki acknowledgement slip booklet na u Campincharge.<br />

Phi dei <strong>ban</strong> khmih bn<strong>ia</strong>h <strong>ia</strong> ki kyrteng jong ki briew bad ki kyrteng ba don <strong>ka</strong><br />

acknowledgement slip and peit <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> jingdon jong ki briew ha man la <strong>ka</strong> longiing kiba wan na <strong>ka</strong><br />

bynta <strong>ban</strong> shah shondur bad <strong>ban</strong> shim <strong>ia</strong> <strong>ka</strong> shap shympr<strong>ia</strong>h kti. Phi dei <strong>ban</strong> pynphai <strong>ia</strong> kine ki<br />

acknowledgement slip sha u nongjubab jong <strong>ka</strong>ta <strong>ka</strong> longiing. Iarap <strong>ia</strong> ki nongshondur <strong>ban</strong><br />

pynthikna ba u briew uba wan <strong>ban</strong> shah shondur u dei shisha ne em kumba la thoh ha <strong>ka</strong><br />

acknowledgement slip. Lada don <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong>no <strong>ka</strong> jing<strong>ia</strong>pher ne jingbym <strong>ia</strong>hap, pyntip <strong>ia</strong> <strong>ka</strong>ne sha u<br />

Camp incharge bad <strong>ia</strong> u Supervisor/Sub-district Registrar jongphi.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!