(Microsoft PowerPoint - Sikora - Kr\352gozmyk ... - Pandm
(Microsoft PowerPoint - Sikora - Kr\352gozmyk ... - Pandm
(Microsoft PowerPoint - Sikora - Kr\352gozmyk ... - Pandm
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kręgozmyk<br />
Kr gozmyk<br />
(Spondylolisthesis)<br />
www.pandm.org
www.pandm.org<br />
Kręgozmyk<br />
Kr gozmyk<br />
powolne przemieszczanie się si ku przodowi trzonu<br />
kręgu, kr gu, z przednią przedni częś części<br />
cią łuku uku oraz wyrostkami<br />
stawowymi górnymi, g rnymi, wyrostkami poprzecznymi<br />
wraz z całą całą<br />
, wyżej wy ej leżą leżącą<br />
kolumną kolumn kręgos kr gosłupa. upa.<br />
Tylna część część<br />
łuku uku z wyrostkami stawowymi dolnymi<br />
pozostają pozostaj na miejscu.<br />
Schorzenie to dotyczy ok. 5% populacji (2-3) (2 3)<br />
Wykrywa się si najczęś najczęściej<br />
ciej między mi dzy 11-20 11 20 r.ż r. oraz 25-35 25 35 r.ż.<br />
r.
Od właściwej w ciwej spondylolistezy odróżni odr nić<br />
należy nale<br />
Retrospondylolistezę Retrospondylolistez – (pondylolisthesis reversa<br />
s. posterior) – przemieszczenie trzonu L4 do<br />
tyłu ty u w stos. Do L5.<br />
Z kolei od retrolistezy odróżniamy odr niamy jeszcze<br />
sacrolisthesis – tzw. rzekomy tylny kręgozmyk kr gozmyk –<br />
gdzie nadmiernie rozwinięty rozwini ty od przodu<br />
kostny”dzi kostny dziób” w okolicy przedniego brzegu<br />
górnej rnej powierzchni trzonu S1 imituje<br />
przemieszczenie L5 w stos. do S1<br />
www.pandm.org
www.pandm.org<br />
Etiopatogeneza<br />
wg Tylmana – nie jest wyjaśniona wyja niona<br />
Często Cz sto występuje wyst puje u dzieci i młodzie m odzieży y jako cecha wrodzona<br />
„Synchondroza Synchondroza neurocentralna”<br />
neurocentralna<br />
powstanie kręgozmyku kr gozmyku na skutek wady wrodzonej (sugestia)<br />
wg Wittze – genetyczne zaburzenie kostnienia jako<br />
wada nabyta, rozwojowa<br />
Wg Morisaki – złamania amania przeciąż przeciążeniowe<br />
eniowe w miejscu<br />
osłabionej os abionej odporności odporno ci (mikrourazy)<br />
jako wada nabyta, rozwojowa
W patogenezie przyjmuje się si dzisiaj,<br />
że e nie jest to wada wrodzona i że e liza nigdy nie<br />
występuje wyst puje u noworodka. Bierze się si pod uwagę uwag że e<br />
kręgozmyk kr gozmyk powstaje wskutek urazu, często cz sto<br />
utajonego klinicznie, dysplazji i nieprawidłowego<br />
nieprawid owego<br />
rozwoju cieśni cie ni kręgu kr gu lub trofostatyki, kiedy liza<br />
cieśni cie ni kręgu kr gu jest następstwem nast pstwem utajonego<br />
złamania, amania, mechanicznego zmęczenia zm czenia wskutek<br />
hyperlordozy albo efektu „gilotynowego<br />
gilotynowego”<br />
www.pandm.org
Whitman wyróżnia wyr nia szereg czynników czynnik w<br />
zwanych prespondylolisthesis:<br />
prespondylolisthesis<br />
1 - spondylolysis<br />
2 - sacrum horizontale lub sacrum acutum<br />
(Scherb Scherb) ) o kącie k cie ok. 90 st (N 130-150 130 150 st)<br />
3 - uraz (Wilhelm)<br />
4 - discosis intervertebralis<br />
www.pandm.org
Spondylolisteza jest zatem<br />
następstwem<br />
nast pstwem spondylolizy,<br />
spondylolizy,<br />
czyli szczeliny szczeliny w w częś części<br />
ci<br />
mięędzywyrostkowej<br />
mi dzywyrostkowej łłuku uku<br />
kręęgu kr gu.<br />
Ważnym Wa nym momentem jest<br />
obecność obecność<br />
obustronnej<br />
spondylolizy – wrodzonej<br />
lub nabytej.<br />
www.pandm.org
www.pandm.org
www.pandm.org
Łącznie Łącznie<br />
ze spondylolysis i poziomym ustawieniem<br />
k. krzyżowej krzy owej w rozwoju kręgozmyku kr gozmyku bierze udział udzia<br />
proces patologiczny rozmiękania rozmi kania w krąż krążkach<br />
kach<br />
międzykr mi dzykręgowych gowych (discosis intravertebralis) co<br />
ułatwia atwia ześlizg ze lizg kręgu kr gu<br />
www.pandm.org
Nie zawsze spondylolysis<br />
przechodzi w spondylolisthesis<br />
Wg Francilhan – w 67 % i to głównie g wnie<br />
u osób os b cięż ciężko<br />
ko pracujących<br />
pracuj cych<br />
www.pandm.org
Proces ześlizgiwania ze lizgiwania się si kręgu kr gu już ju w<br />
początkowej pocz tkowej fazie wyzwala<br />
odruchową odruchow obronę obron mm nad<br />
miejscem istnienia szczeliny w łuku uku<br />
kręgu kr gu – dotyczy to mm sacrospineles,<br />
z następczym<br />
nast pczym zwiększeniem zwi kszeniem lordozy<br />
lędźwiowej wiowej (tzw. sylwetka Hotentota) Hotentota)<br />
Zwiększa Zwi ksza się si poziome ułożenie u enie os<br />
sacrum. Zmiany te warunkują warunkuj ukośne uko ne<br />
ustawienie trzonu L5, L5,<br />
przy którym kt rym<br />
siła si a nacisku działaj dzia ająca ca w sposób spos b<br />
ścinaj cinający cy na krąż krążek<br />
ek międzykr mi dzykręgowy gowy<br />
doprowadza do jego zmian<br />
przeciąż przeciążeniowych.<br />
eniowych.<br />
www.pandm.org
W patogenezie obserwuje się si także tak e<br />
zjawiska towarzyszące towarzysz ce takie jak:<br />
1) chondrosis intervertebralis<br />
w zakresie chrząstki chrz stki międzykr mi dzykręgowej gowej<br />
2) osteochonrosis intervertebralis<br />
w obrębie obr bie powierzchni kręgów kr<br />
Te zmiany degeneracyjne odpowiadają odpowiadaj obrazowi spondylosis<br />
i spondyloarthrosis (najczęś (najczęściej<br />
ciej L5-S1 L5 S1). ). Zmianie ulega kształt kszta t<br />
L5 – zwiększa zwi ksza się si jego wymiar strzałkowy strza kowy i czołowy czo owy<br />
(spłaszczenie (sp aszczenie i sklinowacenie).<br />
www.pandm.org
Newman-Malawski<br />
Newman Malawski<br />
Podział Podzia<br />
1) Kręgozmyk Kr gozmyk wrodzony(dysplastyczny)<br />
2) Kregozmyk spondylolityczny (przeciąż (przeciążeniowy)<br />
eniowy)<br />
3) Kręgozmyk Kr gozmyk zwyrodnieniowy<br />
4) Kregozmyk urazowy<br />
5) Kręgozmyk Kr gozmyk patologiczny<br />
www.pandm.org
Kręgozmyk Kr gozmyk wrodzony<br />
21%, 21% , dzieci i młodzie m odzież<br />
Kręgoszczeliny Kr goszczeliny nie stwierdza się si przed 5 r.ż. r.<br />
Ujawnia się si na poziomie L5<br />
Niedorozwój<br />
Niedorozw j łuk uków w kręgów kr w w częś części<br />
ci międzywyrostkowej<br />
mi dzywyrostkowej<br />
i wyrostków wyrostk w stawowych, brak powierzchni stawowej<br />
w k. krzyżowej krzy owej (górnych (g rnych wyr. stawowych)<br />
W miarę miar postępu post pu choroby następuje nast puje wydłużenie wyd enie oraz<br />
zcieńczenie zcie czenie częś części<br />
ci międzywyrostkowej<br />
mi dzywyrostkowej łuku uku plus jego<br />
przerwanie co prowadzi do przedniegio ześlizgu ze lizgu trzonu L5<br />
(tylna część część<br />
łuku uku jest ustalona zrostami włóknistymi w knistymi i<br />
pozostaje na miejscu). miejscu) . Prowadzi to do zmiany anatomii<br />
kanału kana u kręgowego kr gowego – w kształcie kszta cie litery S<br />
www.pandm.org
Jednocześnie Jednocze nie z niedorozwojem łuk uków w kregów kreg w<br />
stwierdza się si inne wady –<br />
kręgi kr gi przejściowe, przej ciowe, rozszczep łuk uków, w,<br />
niedorozwój niedorozw j k.krzyżowej<br />
k.krzy owej<br />
www.pandm.org
Objawy kliniczne są s wywołane wywo ane z jednej strony<br />
rozciągni rozci gnięciem ciem worka oponowego i ustępuj ust pują<br />
po unieruchomieniu kręgos kr gosłupa upa, , a jeśli je li<br />
występuj wyst pują<br />
wyżej wy ej. .<br />
to z segmentu położonego<br />
po onego<br />
Objawy pojawiają pojawiaj się si w okresie dojrzewania.<br />
Do przemieszczenia trzonu dochodzi<br />
najczęś najczęściej<br />
ciej między mi dzy 10-18 10 18 r.ż. r. . i często cz sto<br />
występuje wyst puje tu przemieszczenie trzonu o ½<br />
szer.<br />
www.pandm.org
Ból l – tępy w okolicy krzy<br />
www.pandm.org<br />
Objawy<br />
py w okolicy krzyża, a, pośladk po ladków, w, ud po str. tylnej.<br />
Ulega nasilaniu przy staniu, chodzeniu, schylaniu, przeproście przepro cie<br />
Ból l korzeniowy – promieniuje do ko<br />
promieniuje do kończyn czyn dolnych, stóp, st p,<br />
nasila się si pod wpływem wp ywem kaszlu, kichania, unoszenia<br />
wyprostowanych nóg n g (Laseq). Są S osłabione os abione odruchy skokowe,<br />
występuj wyst pująmiejscowe miejscowe zaburzenia czucia.<br />
Uczucie sztywności sztywno ci<br />
Ograniczenie ruchów ruch<br />
Uszkodzenie ogona końskiego ko skiego – utrata czucia w okolicy<br />
pośladk po ladków, w, tylnej pow. ud, nietrzymanie moczu
Leżenie Le enie<br />
Usunięcie Usuni cie łuk uków w L4-L5 L4 L5 - zniesienie<br />
rozciągania rozci gania<br />
www.pandm.org<br />
leczenie
Kręgozmyk Kr gozmyk spondylolityczny<br />
51%<br />
Powstaje na tle rozpoznanej kręgoszczeliny kr goszczeliny (spondylolysis<br />
( spondylolysis)<br />
Najwłaściwszy Najw ciwszy kręgozmyk<br />
kr gozmyk<br />
Wyrostki stawowe są s prawidłowe<br />
prawid owe<br />
Przedniemu ześlizgiwaniu ze lizgiwaniu się si trzonu nie towarzyszy<br />
przemieszczanie łuku uku kręgowego.<br />
kr gowego. Ześlizg Ze lizg jest niewielki.<br />
Rzadko występuje wyst puje przewęż przewężenie<br />
enie świat wiatła a kanału kana u kręgowego, kr gowego, a<br />
jeśli je li tak to w odc. L, rzadziej S.<br />
Najczęś Najczęściej<br />
ciej męż mężczy<br />
czyźni, ni, b. często cz sto młodzie m odzież, , dzieci<br />
www.pandm.org
U młodych m odych – L4-L5, L4 L5, L5-S1 L5 S1<br />
U dojrzałych dojrza ych – L3-L4 L3 L4<br />
www.pandm.org<br />
postacie
Przy umiejscowieniu L3-L4 L3 L4 – wystepuje<br />
stenoza otworu międzykr mi dzykręgowego gowego. .<br />
Od przodu od miejsca uszkodzenia –<br />
jednoimienny korzeń korze okręca okr ca się si dookoła dooko a trzonu,<br />
później niej nasady łuku. uku. Dochodzi do rozplemu<br />
tkanki. włóknisto w knisto-chrz chrzęstnej, stnej, która kt ra przyciska<br />
korzeń korze do trzonu kręgowego.<br />
kr gowego.<br />
Przy objaw. korzeniowych lub ucisku ogona końskiego ko skiego wskazana jest<br />
mielografia<br />
www.pandm.org
Patologia kregozmyku<br />
www.pandm.org
www.pandm.org<br />
leczenie<br />
Stenoza kanału kana u kręgowego, kr gowego, otworu<br />
międzykr mi dzykręgowego gowego –<br />
wskazanie do lecz. operacyjnego<br />
1) Usunięcie Usuni cie łuku uku kręgowego kr gowego<br />
2) Usztywnienie – przednie, tylne
Kręgozmyk Kr gozmyk zwyrodnieniowy<br />
(spondylolisthesis<br />
spondylolisthesis degenerativa)<br />
degenerativa<br />
25% Pseudokregozmyk Junghanna<br />
Przyczyna:<br />
www.pandm.org<br />
(pseudospondylolisthesis<br />
pseudospondylolisthesis)<br />
zmiany zwyrodnieniowe krąż krążka<br />
ka , stawu międzykr mi dzykręgowego gowego<br />
Definicja: Definicja:<br />
ześlizgiwanie ze lizgiwanie się si całego ca ego kręgu kr gu z nie uszkodzonym<br />
łukiem ukiem kręgowym kr gowym do przodu<br />
Występuje Wyst puje tu stenoza kanału kana u kręgowego<br />
kr gowego
Powstaje w procesie zwyrodnieniowym, powodując powoduj c<br />
zwęż zwężenie<br />
enie kanału kana u kręgowego kr gowego z objawami chromania<br />
przestankowego rdzeniowego u osób os b po 40 r.ż. r.<br />
Polega on na zwiększeniu zwi kszeniu wymiaru<br />
strzałkowego strza kowego całego ca ego kręgu kr gu .<br />
Zmiana ta dotyczy albo jednego trzonu kręgu kr gu albo<br />
przemieszczenia jego do przodu wskutek zwiększenia zwi kszenia kata<br />
zawartego między mi dzy linią lini osi niższego ni szego wyr. stawowego i linią lini osi<br />
szyjki łuku uku kręgu kr gu wynoszącego wynosz cego w normalnych warunkach<br />
100-115 100 115 st. a w patologii do 150-160 150 160 st.<br />
www.pandm.org
Czynniki predysponujące<br />
predysponuj ce<br />
Sakralizacja L5, lumbalizacja S1<br />
Ustawienie pow. stawowych wyrostków wyrostk w stawowych<br />
w płaszczy p aszczyźnie nie zbliżonej zbli onej do strzałkowej strza kowej<br />
Nadmierna lordoza lędźwiowa l wiowa<br />
Cukrzyca, stan po resekcji jajników jajnik<br />
Nadwaga<br />
Wysokie ustawienie k. krzyżowej krzy owej w stosunku do talerzy<br />
biodrowych<br />
Cięż Ciężka<br />
ka praca fiz.<br />
fiz<br />
www.pandm.org
Kręgozmykowi Kr gozmykowi rzekomemu<br />
towarzyszą<br />
towarzysz<br />
Zmiany zwyrodnieniowe zniekształcaj<br />
zniekszta cające ce krąż krążka<br />
ka<br />
(2/3 przyp. - obniżenie obni enie wysokości wysoko ci , brzeżne brze ne osteofity) osteofity<br />
cienia (gł. (g . L5-S1) L5 S1)<br />
Przepuklina pierścienia pier<br />
Zwiększenie Zwi kszenie kąta k ta L-S L S do ok. 45 st (N=30)<br />
Skolioza – łagodna agodna na poziomie zmian<br />
Ciasnota kanału kana u kręgowego kr gowego<br />
– W fazie rotacyjnej nacisk na korzeń korze przez nasadę nasad łuku uku<br />
– Ucisk na oponę opon przez łuk uk zamykający zamykaj cy kręgu kr gu<br />
– Ucisk przez osteofity na brzegach wyr. stawowych i trzonu<br />
– Z powodu odkształcenia odkszta cenia wyr. stawowych, które kt re wdzierają wdzieraj się si do<br />
kanału kana u od str. tylno-bocznej tylno bocznej i do kanału kana u korzeniowego od<br />
str.tylnej<br />
www.pandm.org
Pod wpływem wp ywem przesunięcia przesuni cia kręgów kr w – dolna blaszka łuku uku L4<br />
zbliża zbli a się si do górno g rno tylnego brzegu trzonu L5. Następuje Nast puje<br />
dalsze zwęż zwężenie.<br />
enie. Jednocześnie<br />
Jednocze nie przerosłe przeros wyr. stawowe<br />
wypychaja wypustki boczne wiezadłą wiezadłą<br />
żółtego tego do świat wiatła a<br />
kanału kana u kręgowego kr gowego i korzeniowego.<br />
Ześlizguj Ze lizgujący cy się si krąg kr g pociąga poci ga worek oponowy, napina go na krawedzi<br />
trzonu, który kt ry w konsekwencji zostaje uciśni uci nięty ty od tyłu ty u i boku przez<br />
przerosłe przeros wyr. stawowe.Przerosłe stawowe.Przeros stawy m-wyrostkowe<br />
m wyrostkowe wpuklają wpuklaj się si<br />
w zachyłki zachy ki boczne w miejscu wyjścia wyj cia korzenia L5 z opony i przebiegu<br />
w kanale międzykr mi dzykręgowym gowym – dochodzi do ucisku miedzy dolnym wyr.<br />
stawowym L4 a trzonem L5<br />
mielografia pokazuje ucisk przestrzeni L4-L5 L4 L5<br />
www.pandm.org
Ześlizg Ze lizg do przodu postępuje post puje do chwili,<br />
gdy wyrostki stawowe zsuwającego<br />
zsuwaj cego<br />
się si kręgu kr gu oprą opr się si<br />
o cieśń cieśń<br />
łuku uku znajdującego znajduj cego się si poniżej poni ej<br />
www.pandm.org
Kręgozmyk Kr gozmyk rzekomy c.d.<br />
Najczęstrza<br />
Najcz strza lokalizacja:<br />
lokalizacja:<br />
L4-L5 L4 L5<br />
rzadziej L5-L1, L5 L1, L3-L4 L3 L4<br />
w 1/3 przypadków<br />
przypadk w łączy łączy<br />
się si z sakralizacją sakralizacj L5<br />
Występuje głównie u kobiet po 50 r.ż , ale objawy wyst. głównie u mężczyzn<br />
www.pandm.org
Przy normalnej szer. kanału kana u kręgowego kr gowego - nie występuje wyst puje<br />
zesp. zesp.<br />
ogona końskiego ko skiego<br />
Ześlizg kręgu – ma tendencje do nasilania się<br />
(wykonanie laminektomii i resrekcji wyr. stawowych może<br />
dodatkowo się do niego przyczynić)<br />
www.pandm.org
www.pandm.org<br />
fazy<br />
Zmiany początkowo<br />
pocz tkowo jednostronne -<br />
przemieszczenie rotacyjne<br />
W dalszym etapie - obustronne -<br />
przemieszczenie do przodu
www.pandm.org<br />
Objawy<br />
Ból l krzyża krzy a – w momencie wstawania z łóżka, ka, po wysiłku wysi ku fiz<br />
Rwa kulszowa
gorset<br />
Leczenie<br />
www.pandm.org
Kręgozmyk Kr gozmyk patologiczny<br />
Związany Zwi zany ze złamaniem z amaniem tylnego<br />
łuku uku kręgu kr gu w przebiegu choroby<br />
nowotworowej, ch.Pageta,<br />
ch.Pageta,<br />
osteogenesis imperfecta<br />
www.pandm.org
Łańcuch cuch patogenetyczny wg<br />
Żuka uka<br />
Czynniki nabyte - nadwaga<br />
(inicjujące) (inicjuj ce) - cięż ciężka<br />
ka praca fizyczna<br />
Czynniki predysponujące<br />
predysponuj ce<br />
– Wady statyki - hiperlordoza<br />
- przesuniecie linii statycznej obciąż obciążania<br />
ania do przodu<br />
– Wady asymilacji i połą połączenia<br />
czenia L-S L S – sakralizacja,<br />
lumbalizacja<br />
– Uszkodzenie krąż krążka<br />
ka m-kr m kręgowego gowego L4-5 L4<br />
– Strzałkowe Strza kowe ustawienie stawów staw w m-wyrostkowych<br />
m wyrostkowych<br />
www.pandm.org
Kręgozmyk Kr gozmyk urazowy<br />
Wg niektórych niekt rych – neguje się si jego<br />
istnienie<br />
Przy obustronnym złamaniu z amaniu cieśni cie ni kręgu kr gu<br />
www.pandm.org
Podział Podzia etiologiczny<br />
kręgozmyk kr gozmyków<br />
I) pochodzenia wrodzonego<br />
zaburzenia osteogenezy łuku uku kręgu, kr gu, brak zlania jąder j der kostnienia,<br />
przetrwanie połą połączenia<br />
czenia chrzęstnego<br />
chrz stnego<br />
II) pochodzenia nabytego<br />
mikrourazy<br />
III) pochodzenia mieszanego<br />
wada rozwojowa + przeciąż przeciążenie<br />
enie + mikrourazy<br />
www.pandm.org
Podział Podzia ze wzgl. na wiek<br />
1. S. Infantum (rzadki)<br />
2. S. Adolescentium (częsty) (cz sty) – dorastający<br />
dorastaj cy<br />
3. S. Adultum (częsty) (cz sty) - dojrzałych dojrza ych<br />
www.pandm.org
Podział Podzia ze wzgl. na kierunek ześlizgu ze lizgu<br />
1. S. anterior – właściwy ciwy<br />
2. S. posterior – rzekomy<br />
3. S. lateralis – przy urazach lub procesach<br />
destrukcyjnych trzonu<br />
www.pandm.org
Podział Podzia Mayerdinga<br />
I st – przemieszczenie trzonu kręgu kr gu o 25%<br />
II st – 50 %<br />
III st – 75 %<br />
IV st – cały ca y trzon<br />
www.pandm.org
Podział Podzia<br />
Breilsforda Lambla Saidmona<br />
I st – kontakt L5- L5 S1<br />
spondylolisthesis<br />
S1 zachowany<br />
- spondylolisthesis<br />
II st – utrata kontaktu,<br />
przechylenie L5 wobec S1<br />
- spondyloklysis<br />
IIIst – przemieszcz<br />
przemieszcz trzonu kręgu kr gu<br />
do miednicy, zachowany<br />
kontakt z kości ko cią krzyżow krzy ową<br />
- spondyloptosis<br />
www.pandm.org
Podział Podzia ze względu wzgl du na stadium<br />
Stadium initiale<br />
Stadium progrediens<br />
Stadium terminale<br />
choroby<br />
www.pandm.org
Podział Podzia ze wzgl. na powikłania powik ania<br />
S. simplex – bez powikłań powik<br />
S. complicata – bóle krzy<br />
le krzyża a korzonkowe,<br />
czasem niedowłady niedow ady i porażenia pora enia<br />
www.pandm.org
Podział Podzia ze wzgl. Na objawy<br />
S. asymptomatica<br />
S. symptomatica<br />
www.pandm.org
Podział Podzia wg. Świderskiego<br />
widerskiego<br />
Stabilny<br />
Niestabilny<br />
www.pandm.org
Podział Podzia wg Hlavatego<br />
Na podłożu pod u kręgoszczeliny<br />
kr goszczeliny (prawdziwy)<br />
Na podłożu pod u zmian zwyrodnieniowych<br />
(rzekomy)<br />
www.pandm.org
Podział Podzia ze wzgl. Na okres<br />
ześlizgiwania ze lizgiwania się si kręgu kr gu<br />
I) Poniżej Poni ej 1/3<br />
II) 1/3-2/3 1/3 2/3<br />
III) Powyżej Powy ej 2/3<br />
IV) Ca<br />
Całkowite kowite (spondyloptosis<br />
( spondyloptosis) )<br />
www.pandm.org
objawy kliniczne<br />
1) Bóle B le okol. ledźwiowej led wiowej<br />
wczesny okres – niestabilność<br />
niestabilność<br />
oraz początkowe pocz tkowe zmiany zwyrodnieniowe<br />
- przenoszone do pośladk po ladków w i bioder<br />
- od łagodnych agodnych do ostrych<br />
- bóle le piekące piek ce szczypiące szczypi ce palące, pal ce, drętwienie dr twienie<br />
- niekiedy drętwienie dr twienie okol. odbytu,<br />
nietrzymanie moczu<br />
- Objaw<br />
dolor dolor sponatneus sponatneus cum cum provocatus provocatus<br />
Objaw Czyrkina – bolesno<br />
bolesność ść uciskowa Th 12 i L5<br />
www.pandm.org
objawy kliniczne<br />
2) Objawy korzeniowe<br />
w okresie jednostronnego zniszczenia mechanizmów mechanizm w blokujących blokuj cych ześlizg ze lizg<br />
lub udział udzia osteofitów osteofit w powstawaniu ciasnoty kanału kana u korzeniowego<br />
- nerwobóle/rwa nerwob le/rwa kulszowa<br />
(przy kręgozmyku kr gozmyku L4-L5 L4 L5 – korzeń korze L5)<br />
- zwykle dotyczy 1 korzenia<br />
- mogą mog dołą dołączy<br />
czyć się si zaburzenia czucia ,<br />
osłabienie os abienie siły si y mm, zaniki mm uda, pośladka, po ladka,<br />
upośledzenie upo ledzenie odruchu skokowego<br />
www.pandm.org
objawy kliniczne<br />
3) Ucisk ogona końskiego ko skiego i ciasnota kanału kana u<br />
kręgowego kr gowego<br />
w okresie w pełni pe ni rozwiniętej rozwini tej spondyliolistezy<br />
- chromanie przestankowe<br />
- zespoły zespo y neurologiczne wielokorzeniowe<br />
obustronne<br />
- niedowłady niedow ady kończyn ko czyn<br />
www.pandm.org
objawy kliniczne<br />
4) Objaw progu (prominentio ( prominentio<br />
lumbosacralis)<br />
lumbosacralis)<br />
– obser. obser.<br />
na<br />
wyr. kolczystych<br />
5) Wgłobienie Wg obienie nad wyr. kolczystym L5<br />
6) Hyperlordosis lumbalis<br />
7) Pierwotne lub wtórne wt rne poziome ustawienie<br />
k. krzyżowej krzy owej<br />
8) Wyrównanie<br />
Wyr wnanie kyfozy TH-L TH L (obj. Turnera)<br />
www.pandm.org
objawy kliniczne<br />
9) Uwypuklenie okolicy nadmiernie rozwiniętych<br />
rozwini tych<br />
mm kulszowych i pośladkowych po ladkowych z powiększeniem<br />
powi kszeniem<br />
wgłę wgłębienia<br />
bienia między mi dzy nimi – tzw sylwetka Hotentota<br />
10) Zwiększenie Zwi kszenie nap. mm sacrospinales<br />
11) Skrócenie Skr cenie odc. L<br />
12) Elongatio relativa reg. reg.<br />
sacralis<br />
13) Skrócenie Skr cenie całego ca ego tułowia tu owia – obj. Mercera-Turnera<br />
Mercera Turnera<br />
14) Względne Wzgl dne wydłużenie wyd enie kończyn ko czyn górnych g rnych wobec 13<br />
15) Fałdy Fa dy lędźwiowe l wiowe<br />
www.pandm.org
objawy kliniczne<br />
16) Objaw wew. progu w bad. bad.<br />
per rectum lub per<br />
vaginam<br />
17) Ograniczenie ruchu do przodu w odc. L – przy<br />
skłonie sk onie<br />
18) Radiculitis L-S S lub neuralgia n. ischiadii<br />
19) Postura spondylolisthetica<br />
20) Chód Ch d spondylolityczny – na ugiętych ugi tych stawach<br />
biodrowych i kolanowych<br />
www.pandm.org
2 typy bólu b lu<br />
1) Opasujący Opasuj cy okresowy lub stały sta<br />
Symptomatologia bólu b lu<br />
lecz. ćw. w. wzmacnające<br />
wzmacnaj ce mm brzucha (rozciąganie<br />
(rozci ganie wiez. wiez.<br />
podłużnego<br />
pod nego<br />
tylnego)<br />
2) Korzeniowe<br />
1) Wzm. Wzm.<br />
nap. mm grzbietu<br />
2) Laseq +<br />
3) Osłabienie/zniesienie<br />
Os abienie/zniesienie odr. odr.<br />
skokowego<br />
4) Zaburz. czucia<br />
5) Osłab. Os ab. siły si y mm jednej lub obu kończyn ko czyn<br />
www.pandm.org
Rozpoznanie radiologiczne<br />
AP - kość kość<br />
krzyżowa krzy owa wydłużona wyd ona<br />
- L5 nakładanie nak adanie się si cienia L5 + S1 – odwr<br />
www.pandm.org<br />
odwrócony cony kapelusz napoleoński<br />
napoleo ski<br />
Skośne Sko ne (50 st) st)<br />
- przerwana obroża obro a na szyi Teriera szkockiego–<br />
szkockiego<br />
szczelina w cieśni cie ni kręgu kr gu<br />
Boczne – widoczna szczelina w przerwanym łuku uku kręgowym kr gowym<br />
z przemieszczeniem się si trzonu do przodu, kość kość<br />
krzyzowa ustawiona<br />
w pozycji bardziej pionowej<br />
metody pomiaru stopnia kręgozmyku<br />
kr gozmyku
www.pandm.org
Wykreślamy Wykre lamy linię lini<br />
prostopadłą<br />
prostopadłą<br />
do górnej g rnej pow.<br />
trzonu – kręgu kr gu poniżej poni ej<br />
ześlizgu ze lizgu<br />
Powinna ona dochodzić dochodzi do<br />
brzegu kręgu kr gu leżą leżącego<br />
cego<br />
powyżej powy ej<br />
w kręgozmyku kr gozmyku trafia na<br />
masę mas trzonu<br />
Met. ULMANA<br />
www.pandm.org
Metoda Isadory Meschan<br />
W warunkach prawidłowych<br />
prawid owych - linie łącz łączące<br />
ce<br />
krawędzie kraw dzie tylne trzonów trzon w kręgów kr w układaj uk adają się si lub<br />
biegną biegn równolegle wnolegle do siebie<br />
– Odstęp Odst p nie większy wi kszy niż ni 3 mm<br />
– Przecinają Przecinaj się si pod kątem k tem mniejszym niż ni 3 st<br />
W kręgozmyku<br />
kr gozmyku nigdy nie nakładaj nak adają się, si jeśli je li biegna<br />
rónolegle nolegle to powyżej powy ej 3 mm<br />
Przecinają Przecinaj się si pod kątem k tem 3-19 3 19 st<br />
www.pandm.org
Met. Bernarda - Junghansa<br />
Oś podstawy łuku uku<br />
Oś odc. międzywyrostkowego<br />
mi dzywyrostkowego<br />
Kąt t prawidłowy prawid owy 113 st (100-125) (100 125)<br />
Kręgozmyk Kr gozmyk – do 145 st<br />
www.pandm.org
Met. Grucy i Tardijana<br />
I st – przesunięcie przesuni cie przednie do ¼ szer. trzonu<br />
II st – ½<br />
III st – ¾<br />
IV st – powyżej powy ej ¾<br />
www.pandm.org
Met. Hayerdinga<br />
Podział Podzia na kwadranty na k. krzyżowej krzy owej<br />
www.pandm.org
Met. Laurenta - Einola<br />
a/b x 100% = % ześlizgu ze lizgu<br />
www.pandm.org
Leczenie<br />
Na pierwszym miejscu stawia się si leczenie<br />
objawowe, objawowe,<br />
a tylko w 10% przypadków przypadk w ustala się si<br />
wskazania do leczenia oper.<br />
I st – wzmocnienie m. przykręgos przykr gosłupowych upowych<br />
II st – usztywnienie tylno-boczne<br />
tylno boczne<br />
III-IV III IV – stabil. stabil.<br />
np. met. Dero, spondylodeza<br />
Spondylolisteza bez objawów objaw w klinicznych nie<br />
wymaga leczenia<br />
www.pandm.org
Leczenie zachowawcze<br />
Odciąż Odciążenie<br />
enie kręgos kr gosłupa upa<br />
Wzmocnienie mm. brzucha, zmniejszenie<br />
nap. mm. grzbietu)<br />
Regeneracja elem. elem.<br />
biernych<br />
W okresie rekonwalescencji – gorsety biodrlędźw;tryb<br />
w;tryb życia, ycia, fizykoterapia<br />
www.pandm.org
NLPZ,<br />
redukcja nadwagi,<br />
leczenie osteoporozy,<br />
ćwiczenia wiczenia na rowerze,<br />
odciąż odciążenie,<br />
enie,<br />
Sznurówka Sznur wka gorsetowa,<br />
blokady<br />
dodatkowo<br />
www.pandm.org
Leczenie zachowawcze<br />
kontynuujemy gdy<br />
Występuje Wyst puje stabilność stabilność<br />
kręgos kr gosłupa upa i kregozmyku<br />
w bad. bad.<br />
rtg<br />
Brak zaburzeń zaburze neurologicznych<br />
Brak dolegl. dolegl.<br />
bólowych b lowych<br />
Właściwa ciwa postawa, chód, ch d, dobra siła si a mm brzucha<br />
www.pandm.org
Leczenie operacyjne<br />
Wskazania<br />
brak poprawy po lecz zach<br />
nawroty dolegl<br />
postępuj post pujące ce osłabienie os abienie siły si y mm<br />
objawy neurolog<br />
stenoza<br />
niestabilnść<br />
niestabilnść<br />
kręgos kr gosłupa upa<br />
kregozmyk III, IV st. przy obecności obecno ci<br />
bólów w i obj. neurolog<br />
www.pandm.org
Zabiegi odbarczające<br />
odbarczaj ce korzenie rdzeniowe<br />
Laminectomia<br />
Wycięcie Wyci cie łuku uku z wyrostk. wyrostk.<br />
kolczystym<br />
Usztywnienie<br />
– tylne<br />
– przednie<br />
– tylnoboczne<br />
www.pandm.org
Usztywnie tylne lub tylno boczne<br />
Zdekortykowanie i spondylodeza tylnych<br />
elementów element w kręgów, kr w, wyr. kolczystych,<br />
łuk uków, w, wyr. stawowych i czasem<br />
poprzecznych<br />
– Gdy wyst. wyst.<br />
obj. neurolog<br />
www.pandm.org
Usztywnienie tylne międzytrzonowe<br />
mi dzytrzonowe<br />
Wprowadzenie przeszczepu kostnego do<br />
oczyszczonej przestrzeni międzykr mi dzykręgowej gowej<br />
przez szeroką szerok fenestrację fenestracj lub<br />
laminektomie z zastosowaniem instrum. instrum.<br />
Harringtona lub transpedicularnego<br />
www.pandm.org
Usztywnienie przednie<br />
Z dostępu dost pu przez lub pozaotrzewnowego<br />
www.pandm.org
Change language