Biomechanika ćwiczenia - Pandm
Biomechanika ćwiczenia - Pandm
Biomechanika ćwiczenia - Pandm
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1<br />
www.pandm.prv.pl<br />
<strong>Biomechanika</strong> <strong>ćwiczenia</strong><br />
Ergonomia pracy fizjoterapeuty, ergonomia pracy pacjenta, statyka<br />
Ergonomia – wykonanie pracy/czynności z jaknajmniejszym udziałem energii.<br />
Prawidłowa kolejnosc ruchów, prawidłowe napięcie mm – tajming<br />
Dla fizjoterapeuty – nie można przeciążać ani rąk ani tułowia, wszystkie czynności wykonujemy z<br />
użyciem nóg, kręgosłup w wyproście. Limit naturalności i wytrzymałości skłonów w przód, by nie<br />
zaburzyć homeostazy wyprostu kręgosłupa. U osób które są słabe , aby zmienić pozycje ciała<br />
wykorzystujemy zmianę przez przybliżenie naszego OSC i chwytamy za obręcz barkową czy<br />
miedniczną a nie za pachy.<br />
BÓL<br />
Pacjentowi nie należy wyłączać i ograniczać bólu, bo ból jest najlepszym wskaźnikiem dla<br />
terapeuty jako granica do której może wykonywać rehabilitacje np. <strong>ćwiczenia</strong> powiększające zakres<br />
ruchu powinny być tylko do granicy bólu. Działania przeciwbólowe powinny być dopiero po<br />
odpowiednich <strong>ćwiczenia</strong>ch rehabilitacyjnych.<br />
Ból podczas terapii może być odpowiedzią na bodziec:<br />
• jest lepiej<br />
• bez zman – znaczy że jest źle dobrana terapia<br />
• jest gorzej – oznacza np. dobry kierunek/środek terapii ale za mocny i zbyt intensywny<br />
3-6 spotkań – kiedy stan jest bez zmian – oznacza, że nie trafiamy w odpowiedni bodziec, wówczas<br />
należy zmienić <strong>ćwiczenia</strong> i podjąć inne działania w celu poprawy.<br />
Ostre stany – leczenie szybkie<br />
Przewlekłe stany – leczenie powolne i długie<br />
Fizjoterapeuta - “tabletka” na recepcie lekarza<br />
Trzy aspekty ergonomiczne<br />
1.Stosowanie odpowiednich przyborów i przyrządów<br />
2.Mechanika ciała fizjoterapeuty<br />
3.Praca pacjenta<br />
Fazy zdrowienia tkanek – jeśli jest stan zapalny to w zależności od rodzaju tkanki są różne fazy:<br />
• stan zapalny – od kilku godzin do 1-2 dni<br />
• proliferacja = poliferacja – faza namnażania tkanek – do 21 dni<br />
• regeneracja – martix-tkanka bezpostaciowa – przebudowuje się w tkankę kostną, łączną itp.<br />
• przebudowa – od kilku miesięcy do kilku lat (1-4) przyjmuje sie, ze 1 rok.<br />
Artroskopia – negatywnie wpływa na stawy szczególnie jeśli jest to artroskopia diagnostyczna,<br />
narusza ona torebke stawową i homeostaze panującą w stawie, jest to badanie inwazyjne, wymaga<br />
rehabilitacji, a powrót do stanu wyjsciowego trwa ok. 1 rok. Zamiast artroskopii – rezonans<br />
Stan zapalny – stan i faza alarmu – organizm jest nastawiony na obronę i atak, nie ma regeneracji<br />
• hiperaktywność układu wegetatywnego – okres w którym nie ma regeneracji<br />
• hiperaktywność adrenergiczna<br />
• dystrofia wegetatywna<br />
Oddziaływać należy przez tonizujące oddziaływanie wegetatywne<br />
Faza ostra – jest to fizjologia patologii, musi się wyhamować przez oddziaływanie wegetatywne<br />
(tonizujące) jest to np. dotyk, głaskanie, masaż, formy masażu rozluźniającego<br />
1 godzina po urazie – kompresja, zimno<br />
Pozycja siedząca<br />
Siedzimy na guzach kulszowych – stabilizacja chwiejna, układ nadążny przednio – tylny, tendencja
2<br />
www.pandm.prv.pl<br />
do zgięcia w tył kręgosłupa, zginacze w zgięciu – są skórczone i skrócone. Prostowniki kręgosłupa<br />
– rozciągnięte, naczynia naciągnięte i zwężone powoduje to niedokrwienie mięśni i tkanek.<br />
Patologia siedzenia:<br />
1.Opieranie się – odcinek lędźwiowy się uwypukla do kifozy, piersiowy sie jeszcze bardziej<br />
kifotyzuje<br />
2.Kolana wyżej niż biodra – zgięcie odcinka lędźwiowego<br />
3.Stopy z przodu od rzutu OSC – wymusza zgięcie odcinka lędźwiowego<br />
Kolejnośc napięcia mm jest nieprawidłowa<br />
Przeciążenie biernych struktur ruchu a wyłączenie czynnych struktur ruchu<br />
W nieprawidłowym ułożeniu w pozycji siedzącej obciążenie jest głównie skierowane na miednicy<br />
Prawidłowe siedzenie<br />
1.Siad na guzach kulszowych, wsparcie na koście guzicznej i np na małej piłeczce stabilizującej<br />
miednice , nie ma tyłopochylenia.<br />
2.Kolana lekko zgięte nie przekraczające wysokosci bioder ( niżej niż st.biodrwy) gdy jest wyżej<br />
OSC przesuwa się w stronę odcinka lędzwiowego<br />
3.Pełne podparcie stóp ułożonych na płaczszyżnie rzutu OSC – na nich spoczywa cały ciężar ciała ,<br />
stawy skokowe powinny być lekko cofnięte do tyłu od st.kolanowych<br />
Obciążenie kończyn dolnych zamias miednicy w czasie siedzenia<br />
Kręgosłup ustawi się kompensacyjnie względem miednicy – jeśli wyrównamy miednice to<br />
kręgosłup ustawi się prawidłowo.<br />
OSC musi padać na czworobok podparcia.<br />
Prawidłowa pozycja jest męcząca gdyż angażuje drugi układ odniesienia mięśni<br />
Elastyczne stabilizatory<br />
Stabilizatory elastyczne ograniczają patologiczną ruchomość poprzez stabilizacje bierną:<br />
- stabilizacja uszkodzonej części biernego aparatu ruchu,<br />
- niedoprowadza do dalszego uszkodzenia,<br />
- dociska powierzchnie stawowe, pobudzając receptory wewnątrz stawu – proprioreceptory.<br />
W uszkodzonym stawie jest nadruchliwość w kierunku patologicznym i zmniejszona kompresja<br />
– opaska stabilizuje i umacnia uszkodzone stawy.<br />
Opaska jest zastępczym sprzężeniem zwrotnym działającym na staw.<br />
Przy każdym uszkodzeniu jest nieprawidłowa aferentacja co przyczynia się z kolei do<br />
nieprawidłowej eferentacji. Opaska zmienia i ulepsza aferentacje. Daje pewniejsze i bardziej<br />
prawidłowe ruchy w stawie.<br />
Przez opaske następuje tzw. centrowanie stawu - utrzymanie w łożysku – umożliwia prawidłową<br />
artrokinematyke stawu i lepszą aferentacje.<br />
Opaska działa również na czucie powierzchowne – eksteroceptory oraz na proprioreceptory.<br />
Ujemne sprzężenie zwrotne czyli regulacja takich bodźców jakie organizm potrzebuje by<br />
prawidłowo fuznkcjonować – regulacja (w prawo lub w lewo)<br />
Działanie funkcjonalne stabilizatora elastycznego:<br />
działa na struktury czynne czyli mięśnie, które również posiadają proprioreceptory. Czynna jest<br />
dodatkowo stymulacja stawu i prawidłowe jego utrzymanie<br />
dzięki opasce ruch/krok jest pewniejszy i szybszy<br />
siła mięśni w czesie ustabilizowania stawu opaską NIE ulega zmniejszeniu. Jedynie maleje<br />
wydatek energetyczny a sprwność mięśni jest większa.<br />
W organizmie człowieka jest wiele mechanizmów mogących pozornie obniżyć siłę mięśniową ale<br />
jest to zjawiskiem obronnym organizmu.<br />
W prawidłowo funkcjonującym stawie tylko wtedy jest konieczna opaska stabilizująca, kiedy<br />
możemy spodziewać się większego obciążenia lub przeciążenia na dany staw w wyniku jakiejś
3<br />
www.pandm.prv.pl<br />
pracy.<br />
W przypadku gdy trening jest zły – nieoptymalny i nieergonomiczny, efektem są przeciążenia mm i<br />
stawów. Najlepiej jest zaczynać trening z opaskami a kończyć bez.<br />
Celem stabilizatorów – opasek stabilizujących jest maksymalna aktywacja mechanizmów<br />
wewnętrznych organizmu z uwzględnieniem zaistniałej dysfunkcji<br />
Pas brzuszny (rys)<br />
Praca fizyczna zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej co przyczynia się do powstawania przepuklin.<br />
Powstają one przez rozstęp mięśni poprzez ich osłabienie.<br />
Przepukliny:<br />
• pępkowa<br />
• pachwinowa<br />
• na kresie białej<br />
Pas brzuszny<br />
- Nie pozwala na zwiększenie przeciążeń w kręgosłupie, poprzez zmniejszenia ramienia<br />
działania siły.<br />
- Pobudza propriocepcje i eksterocepcje<br />
- stymuluje mięśnie brzucha, skraca ramie dźwigni, działa pozytywnie odciążając<br />
kręgosłup<br />
Oś ruchu w kręgosłupie jest na wysokości stawów międzywyrostkowych, dlatego właśnie one są<br />
narażone na największe przeciążenia. Gdy ramie dźwigni się wydłuża wzmaga się kompresja na te<br />
stawy, związku z czym stawy są źle odżywiane i źle działają sprzyja to uszkodzeniom.<br />
-Stosowanie pasa brzusznego u fizjoterapeutów jako profilaktyka zawsze powinno być wtedy gdy<br />
wiadomo, że obciążenia związane z pracą lub treningiem będą przekraczać możliwości kręgosłupa i<br />
jego codzienne obiciążenia.<br />
-Pacjenci po operacjach chirurgicznych również powinni stosować pas brzuszny aby praca mięśni i<br />
ociązenie kręgosłupa było prawidłowe i optymalne.<br />
-Duży brzuch powoduje pogłębienie lordozy lędzwiowej , skrucenie mięśni przykręgosłupowych<br />
które są w dużej pracy co sprzyja częstym urazom.<br />
-Kobieta w ciąży nie powinna stosować pasa brzusznego, ale po porodzie jest to wskazane.<br />
Zakładanie pasa brzusznego zawsze musi iść w parze z treningiem.<br />
Kąt antetorsji – kąt zawarty między szyjką kości udowej a płaszczyzną.<br />
Gwarantuje rotacje.<br />
Koślawość kolan i stóp może wynikać ze zmiejszenia tego kąta.<br />
Timing angażowanie się kolejnych elementów<br />
- prawidłowa kolejność wykonywania ruchu<br />
- angażowanie się kolejnych elementów stawowychw danym ruchu<br />
- angażowanie się kolejnych napięć mięśni<br />
Rytm łopatkowo-ramienny<br />
-staw ramienny do 80%<br />
-staw obojczykowo-barkowy<br />
-staw obojczykowo-mostkowy<br />
-staw mięśniowy między łopatką a kl.piersiową do 120%<br />
do 120-150 ruch rotacyjny w stawach obojczyka<br />
do 150 – kręgosłup szyjny i górny piersiowy do 170<br />
do 180 specyficzne ułożenie stawu ramiennego w rotacji wew.<br />
Aspekt dynamiczny<br />
Aktywacja m.kręgosłupowych<br />
Aktywacja m.stabilizujących łopatkę<br />
M.deltoideus<br />
-przyczep początkowy musi być ustabilizowany
4<br />
www.pandm.prv.pl<br />
ŁAŃCUCHY BIOKINEMATYCZNE<br />
Łańcuch zamknięty – więcej siły wchodzina na ruch , a stabilizacja już jest.<br />
- dzięki niemu możemy zmienić rozkład napięć mięśni<br />
- np.u pacjętów spastycznych ręka jest przykurczona we wszystkich stawach –<br />
eksteroreceptory są nadaktywne<br />
- ruch odwodzenia wtedy odbywa się całym ciałem, a organizm tworzy sobie stabilizację<br />
w ręce,dlatego zaciska ją<br />
- należy wygasić hiperaktywność czucia powierzchniowego, a zwiększyć czucie głębokie<br />
- ustawić w odpowiedniej pozycji<br />
- należy pracować nad stabilizacją najpierw od biernej począwszy do czynnej<br />
W otwartych łańcuchach ruch będzie wykonywany ciężej , trzeba przyłożyć więcej siły.<br />
Najpierw trzeba przeznaczyć siłę na stabilizację , a później na ruch.<br />
Z pacjentami najpierw ćwiczymy w łańcuchach zamkniętych ( zwracamy uwagę na stabilizację,by<br />
możliwy był ruch ).<br />
ETAPY KONTROLI MOTORYCZNEJ<br />
a) stabilność<br />
b) mobilność<br />
c) mobilność nałożona na stabilność -= koordynacja<br />
d) zręczność