Otrzymanie i badanie właściwości skrobi i glikogenu. Ćwiczenie ...

Pracownia biochemii
Wydział Chemii UW
Ćwiczenie 1: Otrzymanie i badanie właściwości skrobi i glikogenu.
Ćwiczenie wykonywane jest częściowo w zespołach dwuosobowych. Każdy zespół
zobowiązany jest przynieść na zajęcia 1 ziemniak średniej wielkości, ok. 10 g wątróbki kurzej
oraz tarkę kuchenną. Jedna osoba otrzymuje skrobię z ziemniaka, druga – glikogen z
wątróbki. Badanie właściwości uzyskanych preparatów odbywa się wspólnie.
Otrzymanie skrobi z ziemniaka (wykonuje jedna osoba z zespołu)
Jeden niezbyt duży, obrany ziemniak zetrzeć na tarce do wytarowanego naczynia i zważyć.
Dodać równą objętość wody (np. jeśli starty ziemniak ważył 40 g - dodać 40 cm 3 wody),
dobrze wymieszać i przesączyć przez kilka warstw gazy. Przesącz rozcieńczyć 2-3-krotnie
wodą i pozostawić do dekantacji. Zlać płyn znad osadu, osad zawiesić w 4-5 cm 3 etanolu i
odsączyć na lejku Bűchnera. Pozostawić na lejku do wysuszenia, przenieść do wytarowanego
naczynia i zważyć.
Przygotowanie kleiku skrobiowego
Zawiesić 0.5 g uzyskanej skrobi w 7 cm 3 wody. W kolbie okrągłodennej zagotować 40 cm 3
wody. Do gotującej wody wlać powoli, ciągle mieszając, zawiesinę skrobi. Uzyskany kleik
przenieść do probówki Falcone na 50 cm 3 .
Otrzymanie glikogenu z wątroby (wykonuje druga osoba z zespołu)
10 g wątróbki kurzej umieścić w moździerzu, rozdrobnić i ucierać, dodając stopniowo piasek
(ok. jednej łyżeczki). Następnie, ciągle ucierając, dodawać porcjami (po ok. 3 cm 3 ) 5%
roztwór kwasu trichlorooctowego (w sumie ok. 25 cm 3 ). Homogenat przenieść, pozostawiając
piasek na dnie, do probówek wirówkowych i odwirować przez 10 min. przy 4000 rpm. Do
zebranego supernatantu dodać ok. 25 cm 3 etanolu. Wytrącony glikogen odwirować przez 15
min. przy 4000 rpm. Delikatnie usunąć supernatant, a osad rozpuścić w niewielkiej ilości
wody i finalnie rozcieńczyć go w probówce Falcone do 30 cm 3 .

Badanie właściwości skrobi i glikogenu
1. Reakcja skrobi i glikogenu z jodem
Odczynniki: roztwór skrobi (ok. 1%) i glikogenu (ok. 5 mg/cm 3 ), 0.25% roztwór I 2 w 1% KI,
1 M NaOH, 1 M HCl
Sprzęt: 2 szklane probówki, 5 pipetek plastikowych, palnik
a) Do dwóch probówek wprowadzić po 1 cm 3 kleiku skrobiowego (1) i roztworu
glikogenu (2), a następnie dodać po 1-2 krople roztworu jodu. Obserwować powstałe
zabarwienie.
b) Probówki ogrzać w palniku, a następnie oziębić w strumieniu zimnej wody.
Obserwować zmiany zabarwienia.
c) Do probówek dodać po kropli 1 M roztworu NaOH, a następnie, również po kropli,
1 M HCl. Obserwować zmiany zabarwienia.
2. Wytrącanie skrobi i glikogenu
Odczynniki: roztwór skrobi (ok. 1%) i glikogenu (ok. 5 mg/cm 3 ), nasycony roztwór siarczanu
amonu, ok. 96% etanol
Sprzęt: 4 szklane probówki, 4 dodatkowe pipetki plastikowe
a) Do dwóch probówek wprowadzić po 1 cm 3 roztworu: skrobi (1) i glikogenu (2).
Dodać po 1 cm 3 nasyconego roztworu siarczanu amonu i obserwować efekt reakcji.
b) Do dwóch probówek wprowadzić po 1 cm 3 roztworu: skrobi (1) i glikogenu (2).
Dodać po 1 cm 3 etanolu i obserwować efekt reakcji.
3. Reakcja Molischa
Odczynniki: roztwór skrobi (ok. 1%) i glikogenu (ok. 5 mg/cm 3 ), 1% roztwór sacharozy,
1% roztwór galaktozy, 1% roztwór laktozy,
Sprzęt: 5 szklanych probówek, 6 dodatkowych pipetek plastikowych, łaźnia wodna
Do pięciu probówek wprowadzić odpowiednio po 1 cm 3 roztworu: galaktozy (1), laktozy (2),
sacharozy (3), skrobi (4) i glikogenu (5). Dodać po 2 krople roztworu α-naftolu i wymieszać.

Następnie ostrożnie i powoli wprowadzić po ściance skośnie ustawionych probówek 1 cm 3
stęż. H 2 SO 4 . Obserwować zmiany zachodzące na granicy faz.
4. Hydroliza sacharozy, skrobi i glikogenu
Odczynniki: roztwór skrobi (ok. 1%) i glikogenu (ok. 5 mg/cm 3 ), 1% roztwór sacharozy,
1 M NaOH, stęż. H 2 SO 4
Sprzęt: 3 probówki Falcone 15 cm 3 , 2 dodatkowe pipetki plastikowe, łaźnia wodna
Do 3 probówek wprowadzić po 4 cm 3 roztworu: skrobi (1), glikogenu (2) i sacharozy (3).
Następnie dodać po 0.4 cm 3 stęż. H 2 SO 4 i ogrzewać we wrzącej łaźni wodnej przez 10 min.
Na koniec dodać do probówek po 4 cm 3 1 M NaOH.
5. Reakcja Benedicta
Odczynniki: roztwór skrobi (ok. 1%) i glikogenu (ok. 5 mg/cm 3 ), 1% roztwór sacharozy,
roztwór skrobi, glikogenu i sacharozy po hydrolizie, 1% roztwór galaktozy,
1% roztwór laktozy, odczynnik Benedicta (1% wodny roztwór siarczanu miedzi
zawierający węglan sodu (10 %) i cytrynian sodu (17 %))
Sprzęt: 8 szklanych probówek, 6 dodatkowych pipetek plastikowych, łaźnia wodna
Do ośmiu probówek wprowadzić odpowiednio po 1 cm 3 roztworu: galaktozy (1), laktozy (2),
sacharozy (3), skrobi (4), glikogenu (5), oraz po 2 cm 3 roztworu: sacharozy po hydrolizie (6),
skrobi po hydrolizie (7) i glikogenu po hydrolizie (8). Dodać po 2 cm 3 odczynnika Benedicta i
ogrzewać we wrzącej łaźni wodnej przez 5 min. Obserwować efekt reakcji.
6. Próba Tollensa
Odczynniki: roztwory cukrów jak wyżej, amoniakalny roztwór wododrotlenku srebra
Sprzęt: 8 szklanych probówek, 1 dodatkowa pipetka plastikowa, łaźnia wodna
Do ośmiu probówek wprowadzić odpowiednio po 1 cm 3 roztworu: galaktozy (1), laktozy (2),
sacharozy (3), skrobi (4), glikogenu (5), oraz po 2 cm 3 roztworu: sacharozy po hydrolizie (6),
skrobi po hydrolizie (7) i glikogenu po hydrolizie (8). Dodać po 1 cm 3 amoniakalnego
roztworu wodorotlenku srebra i ogrzewać we wrzącej łaźni wodnej. Obserwować efekt
reakcji.

7. Redukcja kwasu pikrynowego
Odczynniki: roztwory cukrów jak wyżej, nasycony roztwór kwasu pikrynowego, 2 M NaOH
Sprzęt: 8 szklanych probówek, 2 dodatkowe pipetki plastikowe, palnik
Do ośmiu probówek wprowadzić odpowiednio po 1 cm 3 roztworu: galaktozy (1), laktozy (2),
sacharozy (3), skrobi (4), glikogenu (5), oraz po 2 cm 3 roztworu: sacharozy po hydrolizie (6),
skrobi po hydrolizie (7) i glikogenu po hydrolizie (8). Dodać po 1 cm 3 nasyconego roztworu
kwasu pikrynowego i 0.5 cm 3 2 M NaOH. Ogrzać w palniku i obserwować efekt reakcji.
Opis ćwiczenia powinien zawierać:
1. opis procedury otrzymania skrobi lub glikogenu wraz z krótkim uzasadnieniem
wykonywania poszczególnych etapów
2. omówienie wykonywanych prób według następującego schematu:
• zasada, na której opiera się wykonanie oraz równanie reakcji (tak gdzie jest to
możliwe)
• obserwacje
• wnioski
można również zastosować schemat: obserwacje, wnioski, wyjaśnienie, ale w każdym
przypadku powyższe punkty maja być wyszczególnione!