Leiðsögunám á Austurlandi

EYJAR VIÐ AUSTURLAND

Kaupstaðarhólmar: Við Vopnafjarðarkauptún
og heita Skiphólmi og Miðhólmi.
Eign Hofskirkju. Æðarvarp. Nú liggur
brimvarnargarður út í ytri hólmann.
Leiðarhafnarhólmi: Fram undan bænum
Leiðarhöfn í Vopnafirði. Í byrjun
aldarinnar fékkst þar um 40 pund af
hreinsuðum dún en æðarvarp fer þar nú
þverrandi.

Bjarnarey: Liggur tæpan km út og austur af
Standandanesi, um 9 ha. Tilheyrir Fagradal
síðan 1913. Viti á Gullborg síðan 1914.
Byggð fyrr á öldum, síðast 1884-1890 . Jón
lærði hélt þar til á 17. öld, á flótta undan
galdraofsóknum, hjó ártölin 1632 og 1635 í
stein. Fyrrum fisk- og hákarlaveiðar.
Æðarvarp mest 30-40 kg. Fyrrum sóttu
erlendir sjómenn mjög til rána í Bjarnarey.

Sjá kafla í Fjöll og firnindi (Árni Óla) eftir Sigurð Filipusson

Jón lærði dvaldist í Bjarnarey

Svertlingar

Hafnarhólmi: Fram undan bænum Höfn í
Borgarfirði. Áður fyrr mikið æðarvarp en
minna nú (10-11 kg af hreinsuðum dún).
Njarðvíkurkirkja átti hólmann lengi en Höfn
hafði enga hlutdeild í honum fyrr en bændur
þar keyptu meir en helming Njarðvíkur.
Gaf af sér 35 hb af töðu.
Einn aðgengilegasti fuglaskoðunarstaður
landsins – rita, lundi, fýll, æðarfugl

Andey: Í fjarðarmynni Fáskrúðsfjarðar og
tilheyrir Kolfreyjustað. Röskur 1 km á
lengd frá N til S. Dúntekja í byrjun
aldarinnar 35 kg af hreinsuðum dún og í
flestum árum geta 20 kindur gengið sjálfala
að vetri. Englendingar á herskipum er
gættu fiskiskipa á Fáskrúðsfirði 1760 -1762
skutu æðarfuglinn svo að æðarvarp lagðist
af á tímabili.

Æðarsker – Andey - Vattarnes

Skrúður: Tilheyrir Vattanesi. 161 m á hæð,
um 900 m NA-SV, um 3 km út af
Hafnarnesi. Skrúðshellir: hellismunni 125
m langur, 85 m breiður og mesta hæð 22 m.
Heimili Skrúðsbóndans. Fyrrum rómuð fyrir
gras og góða vetrarbeit fyrir sauðfé. All
mikil eggjatekja og lundaveiði í eynni.

Um 8 milljón lunda er í landinu og þar af um 30.000 í Skrúðnum

Skrúður – Þursasker – Arfaklettur – Andey - Æðarsker

Sjá Múlaþing 27

Austanverður Skrúður – Blundgjársvogur – Þursasker - Rassgarnasund

Skrúður úr suðri - súluvarp

Hellisvík

Seley: Tilheyrir Hólmum við Reyðarfjörð.
4.5 km SA af Krossanesi. Réttur 1 km N-S,
breidd 3-400 m. Viti byggður 1956. Róið
úr Seley til 1920.
Hólmar: Hólmar þóttu úrvalsbrauð vegna
æðarvarps í Hólmunum. Fimm hólmar út af
Leiðarhöfða.

Seley – Reyðarfjörður – Snæfugl - Vöðlavík

Á sjó og landi (Ásmundur Helgason 1949)

Bliki nr. 7
Í ræningjaskoru földu menn sig
fyrir Tyrkjum er þoka af völdum
völvunar varnaði því að þeir
gætu siglt inn fjörðinn

Hólmarnir undan Hólmum tilheyra kirkjunni - æðarvarp

Völvan er grafin á Hólmahálsi –Hólmanesið er fólkvangur

Breiðdalseyjar: Þær liggja sunnanvert á
Breiðdalsvík og tilheyra Heydölum. Eyjarnar
eru 12 að tölu sem æðarvarp er í en 5 aðeins
lítil sker. Þær heita Kálfur, Gunnhildarey,
Spaðhólmi, Hrútey, Háhólmi, Grafarhólmi,
Grasleysur tvær, Andey (hæst) og Hrafney. Í
byrjun aldarinnar var dúntekja 50 kg og í
stærstu eyjunum geta um 50 lömb gengið
sjálfala í flestum vetrum. Lundi er í eyjunum
en sagður meira til skemmda en gagns.

Breiðdalseyjar tilheyra Eydölum

Berufjarðareyjar: Steinflesjar, Melhólmi,
Teistuhólmi, Hafnarey, Hafnarsker eystra
og syðra, Hafnareyjarhólmar eystri og syðri,
Kríuhólmi, Egilshöfði, Orkneyjar tvær,
Orkneyjarhólmar tveir, Lúsarlagnarhólmi,
Prestur, Langhólmi, Þrætusker, Hrísey og
Kiðhólmi.

Eskilsey – Sauðey – Seley – Hóley – Hrísey – Sandey - Hvaley

Búlandsnesseyjar: Grunnasundsey, Þorleifshólmi,
Kríuhólmi, Úlfsey, Hvalseyjartagl,
Ytri Kálkur, Æðarsker, Ormarshólmi, Þúfuhólmi,
Skötusker og Lönguflúð. Margar
þessara eyja nú orðnar landfastar.

Margar eyjar urðu landfastar vegna sandburðar í kjölfar Kötlugoss

Papey: Búseta til 1969 (ábúð án búsetu eftir
það). 10-11 km sjóleið frá Djúpavogi. 1800
m NV-SA, 1700 m á hinn veginn. Viti 1922
á hæsta punkti, Hellisbjargi, 58 m. 2.5 km 2 .
Dúntekja 400 kg 1776 (óhreinsaður), 52 kg
1900, 10-12 kg 1940-1950, 7 kg 1947, nú
mjög lítið. Eyjar við Papey eru: Sauðey,
Arfaklettur, Hvanney, Skálholtseyjar,
Arnarey og Flatey.

Álftafjarðareyjar: Brimilsnes, Lynghólmi og
Skeljateigur. Í þeim sauðbeit, eggja- og dúntekja,
selveiði og reki.
Þvottáreyjar: Kálkur, Stapaey, Arfaklettur,
Hóley, Moldarhöfði, Seley, Eskiley, Goðasker
og Skáley.

Brimilsnes – Lynghólmi – Skeljateigur - Nesbjörg

Papey – Hvanney – Arnarey - Flatey

Papey

Vigur

Garðey – Fjarðarsker - Hornsker

Papós