CME UF6 Muzyk marzec 2006 - Audiostacja

Test
CME
UF6
Klawiatura sterująca
Jacek Popiel
Napis Made in China na urządzeniach znanych marek
już chyba nikogo nie dziwi, wszak większość produktów,
głównie tych budżetowych jest produkowana za Wielkim
Murem. Okazuje się jednak, że Chińczycy nie tylko
potrafią tanio produkować, ale również opracowywać
własne konstrukcje, które nie tylko ze względu na konkurencyjną
cenę, ale również nietuzinkowe możliwości
mogą nieźle namieszać na rynkach zachodnich. Jedną z
takich firm jest Central Music Company założona w Pekinie
w roku 1993. W początkowym okresie działalności
firma zajmowała się dystrybucją na terenie Chin takich
marek, jak m.in. Apogee, E-MU, Event, Kurzweil, Moog,
MOTU, Novation, Presonus, RME, Rode, Terratec i Yamaha.
Bazując na zdobytym doświadczeniu firma rozpoczęła
produkcję opracowanych przez siebie urządzeń,
spośród których jako pierwsze na rynkach europejskich
pojawiły się klawiatury sterujące z serii UF cieszące się
stale rosnącą popularnością. Jak pokazały targi NAMM
firma nie zamierza spocząć na laurach i ma w zanadrzu
wiele interesujących projektów, które z pewnością już
wkrótce zmaterializują się na półkach sklepowych.
Rodzina UF składa się z czterech modeli różniących się długością
i charakterystyką pracy klawiatur. W modelach UF5 (49 klawiszy),
UF6 (61 klawiszy) i UF7 (76 klawiszy) zastosowano częściowo doważone,
dynamiczne klawiatury realizujące funkcję AFTERTOUCH,
natomiast w UF8 – 88-klawiszową klawiaturę z mechanizmem młoteczkowym
również wysyłającą komunikaty AFTERTOUCH. Sporą
zaletą urządzeń jest możliwość dokupienia do nich dodatkowych
modułów: rozszerzenia barwowego Piano UF DP1 (4 barwy, 80-
głosowa polifonia, wbudowany procesor efektów i wyjścia audio)
oraz interfejsu FireWire UF400e z wejściem i wyjściem stereo, wejściem
i wyjściem S/PDIF, dwoma wyjściami słuchawkowymi i przedwzmacniaczem
mikrofonowym. Do Redakcji trafił model UF6 bez
zainstalowanych rozszerzeń.
WYGLĄD
Wszystkie klawiatury z serii UF zamknięto w czarnych, aluminiowych
obudowach, które wieńczą gustowne boki z tworzywa
sztucznego w kolorze „czerwony metalik”. Pomimo metalowej
obudowy klawiatura nie jest przesadnie ciężka i z jej transportem
nie powinno być problemów. Na płycie czołowej w oczy
rzucają się przede wszystkim gałki potencjometrów obrotowych
i suwaki. Potencjometrów obrotowych jest osiem – wszystkie stawiają
słuszny opór palcom i dysponują zapadką w pozycji środkowej.
Ich główki wykonano z gumowych nakładek dobrze trzy-
76 MUZYK FCM
3/2006

Test
mających się palców. Drobne zastrzeżenia
można mieć do nieco zbyt bliskiego
usytuowania gałek względem sąsiadów,
przez co podczas regulacji palce zaczepiają
o główki innych potencjometrów.
Suwaków jest 9. Ich skok jest równy
4.5 cm, a jakość mechaniczna bardzo przyzwoita.
Przy obu skrajnych położeniach występują
niewielkie martwe pola, w których
ruch suwaka nie powoduje wysyłania żadnych
komunikatów – to cecha, która podczas
pracy może troszkę przeszkadzać.
Obok 3-cyfrowego wyświetlacza LED
usytuowano pokrętło skokowe obracające
się bez końca, otoczone przez diody LED
wskazujące aktualne położenie. Jest to jednak
zabieg bardziej estetyczny niż użytecz-
ny, bowiem przewijane wartości są wskazywane
na wyświetlaczu i właśnie tu zdecydowanie
lepiej się je obserwuje. Pod
spodem znajdziemy przyciski inkrementacji
i dekrementacji ułatwiające dokładne
ustawianie parametrów, a obok – wyposażone
w diody LED przyciski wywołujące
dodatkowe funkcje. Miłą niespodzianką są
wygodne klawisze transportu sekwencera
ulokowane po lewej, zaopatrzone w duży
skok i wyraźny klik. Podobne można spotkać
choćby w stacji roboczej Yamaha Motif,
przy czym te „jamachowe” są jeszcze
wygodniejsze. Standardowo ulokowane
pokrętła PITCH BEND i MODULATION nie
wyróżniają się niczym szczególnym – działają
pewnie i nieźle trzymają się palców.
3/2006 MUZYK FCM 77

Test
CME UF6
Płyta tylna w wersji standardowej, którą
otrzymaliśmy do testów nie jest przeładowana
nadmiarem złączy, a jedynym niestandardowym
elementem jest gniazdo dla
kontrolera dętego (BREATH CONTROLLER)
w formacie mini-jack. Oprócz niego znajdziemy
jeszcze port USB umożliwiający wysyłkę
komunikatów do i z komputera oraz
zapewniający zasilanie, dwa gniazda dla
kontrolerów nożnych (SUSTSAIN, CON-
TROLLER), wyjście MIDI oraz gniazdo zasilacza,
który jest dostarczany razem z klawiaturą.
W egzemplarzu, który dotarł do
Redakcji występował problem z prawidłową
współpracą wtyczki od zasilacza z gniazdem
– dopiero zamocowanie w odpowiedni
sposób kabla do uchwytu znajdującego
się na płycie tylnej zapewniało pewny styk.
KLAWIATURA
Klawisze w UF6 podklejono metalowymi
płytkami, przez co są cięższe niż klawisze
spotykane w zwykłych klawiaturach typu
syntezatorowego. Dzięki temu gra jest przyjemniejsza,
a reakcja klawiatury bardziej
naturalna. Występują co prawda drobne
różnice w akcji klawiszy białych i czarnych,
ale nie są one zbyt duże, co podczas normalnej
gry nie powinno przeszkadzać. Akcja
klawiatury jest dość głęboka, co zwiększa
pozytywne wrażenie. Zauważalny jest
również moment włączenia mechanizmu
AFTERTOUCH, a dodatkowo wysyłkę tego
typu komunikatów można dezaktywować.
Co ważne, do prawidłowej pracy funkcji
AFTERTOUCH jest wymagany zasilacz –
przy zasilaniu tylko z portu USB klawiatura
wysyła komunikaty AFTERTOUCH o ograniczonym
zakresie (podczas testu był to
zakres 0 – 11). Po podłączeniu zasilacza
dostępny jest pełny zakres 0 – 127. Informacje
na ten temat można znaleźć w instrukcji
obsługi, nie jest to zatem usterka –
po prostu „ten typ tak ma”. System operacyjny
daje możliwość wyboru jednej z czterech
krzywych reakcji na dynamikę gry, a
dodatkowo edytor programowy, który w
czasie pisania testu był dostępny w testowej
wersji beta, będzie pozwalał kształtować
własne charakterystyki reakcji złamane
w dwóch punktach. Pomimo tych udogodnień
na początku pracy z klawiaturą miałem
problem z zapanowaniem nad jej pracą
i świadomym sterowaniem dynamiką, co
szczególnie przeszkadzało w przypadku
barw wielowarstwowych. Po ograniu i przyzwyczajeniu
się do akcji klawiatury wszystko
wróciło do normy i dało się z powodzeniem
świadomie sterować dynamiką.
INSTALACJA
UF6 może porozumiewać się z komputerem
na dwa sposoby: za pośrednictwem
standardowego wyjścia MIDI lub z pomocą
portu USB. W pierwszym przypadku potrzebne
są dwa dodatkowe elementy: zasilacz
(jest dostarczany razem z klawiaturą) i
interfejs MIDI. W drugim wystarczy tylko
kabel USB (jest dostarczany razem z klawiaturą)
i sterowniki, które znajdziemy na
dołączonej płycie CD-ROM. Warto jednak
pobrać z Internetu najnowszą wersję driverów,
które zapewniają bezproblemową
współpracę klawiatury z komputerem. Po
przeprowadzeniu procesu instalacji w systemie
pojawia się dodatkowe wejście i wyjście
MIDI powiązane z klawiaturą, które
można swobodnie przypisywać w używanych
programach muzycznych. System operacyjny
klawiatury pozwala zdefiniować
wzajemne relacje pomiędzy portem USB i
wyjściem MIDI, dzięki czemu daje się wykorzystać
klawiaturę również w charakterze
interfejsu MIDI, w którym dane trafiające
przez port USB do klawiatury są wysyłane
dalej na zewnątrz za pośrednictwem standardowego
wyjścia MIDI. Taka konfiguracja ułatwia
współpracę w „studiu komputerowym” z
zewnętrznymi modułami dźwiękowymi.
MOŻLIWOŚCI I OBSŁUGA
Każda grupa elementów kontrolnych, czyli
suwaki, pokrętła klawisze transportu sekwencera
itp. została potraktowana w odmienny
sposób. Mimo tego zrozumienie działania i
możliwości nie nastręcza kłopotu, a ułatwiają
to zarówno opisy naniesione na płytę czołową,
jak i instrukcja obsługi, która została
przez dystrybutora przetłumaczona na język
78 MUZYK FCM
3/2006

Test
polski. Największe możliwości przypisano
suwakom i to właśnie od nich zaczniemy.
Optycznie na płycie czołowej podzielono
je na trzy grupy: pierwsza zawierająca
pojedynczy potencjometr oznaczony jako
MASTER VOLUME oraz dwie liczące po 4
suwaki każda. W trybie podstawowym potencjometr
MASTER VOLUME wysyła komunikat
CONTROL CHANGE o numerze
CC039, który przez moduły General MIDI
powinien być zrozumiany jako globalna
kontrola głośności. Z pomocą przycisku
FADER FUNC można zmienić ów potencjometr
w kontroler programowalny, do którego
daje się przypisać dowolny komunikat
CONTROL CHANGE wysyłany na globalnym
kanale MIDI. Pozostałe 8 suwaków
może pracować w trzech trybach przełączanych
z pomocą tego samego przycisku. W
dwóch pierwszych wysyłają komunikaty
CC007 (VOLUME) na kolejnych kanałach
MIDI (1 – 8 i 9 – 16), natomiast w trybie
trzecim zamieniają się w potencjometry programowalne
pracujące na globalnym kanale
MIDI. Sposób przypisywania komunikatów
do suwaków MIDI jest najprostszy i
najszybszy, jaki do tej pory spotkałem w klawiaturach
sterujących. Wystarczy nacisnąć i
przytrzymać przycisk FADER FUNC i jednocześnie
poruszyć suwakiem, który chcemy
poddać edycji. Ów ruch powoduje zarówno
wybranie odpowiedniego suwaka, jak i
przypisanie doń komunikatu CONTROL
CHANGE o numerze pokazującym się na
wyświetlaczu (ruch suwaka powoduje zmianę
tego numeru). Trzeba co prawda dojść
do pewnej wprawy, aby szybko trafić w żądany
numer kontrolera, ale zawsze można
wspomóc się klawiszami inkrementacji i
dekrementacji. Suwaki – oprócz normalnego
trybu – mogą również pracować w trybie
drawbar, w którym ich „polaryzacja” jest odwrócona,
czyli ruch suwaka w górę powoduje
zmniejszanie wartości wysyłanych komunikatów.
Taki tryb pracy świetnie sprawdzi się
podczas współpracy z programowymi symulatorami
organów elektromechanicznych.
Nieco mniejsze możliwości mamy w
przypadku potencjometrów obrotowych. W
trybie domyślnym każdy wysyła na kanale
globalnym przypisany doń odgórnie komunikat.
Są to kolejno: CUTOFF (CC074), RE-
3/2006 MUZYK FCM 79

Test
CME UF6
Do testu dostarczył:
Audiostacja
ul. Nobla 9
03-930 Warszawa
tel. (022) 6161398, 6161394
Internet: www.cme-pro.com, www.audiostacja.pl
CENY DETALICZNE:
UF6
UF400a
UF DP-1
1,050 zł
899 zł
850 zł
SONANCE (CC071), ATTACK (CC073), RELEASE (CC072), pan
(CC010), REVERB (CC091), CHORUS (CC093) i TEMPO. Po naciśnięciu
przycisku KNOB FUNC użytkownik uzyskuje możliwość przypisania
doń innych komunikatów, które również będą wysyłane na
kanale globalnym. Proces programowania jest identyczny jak w
przypadku suwaków. Programowaniu podlegają jeszcze dwa elementy:
kontroler nożny i BREATH CONTROLLER, pozostałym elementom
przypisano określone komunikaty MIDI na stałe. I tak,
przyciski transportu wysyłają komunikaty CONTROL CHANGE o
numerach CC114, CC115, CC117, CC118 i CC119, zatem ich
wykorzystanie jest uzależnione od tego, czy uda się zmusić do współpracy
posiadany sekwencer programowy. Większości nowych programów
nie powinno to sprawić kłopotu. Oprogramowanie pozostałych
elementów nie zaskakuje: pokrętło MODULATION wysyła komunikaty
CC001, pokrętło PITCH BEND komunikaty PITCH BEND, a
pedał SUSTAIN – CC064. Pomimo tych niewątpliwych ograniczeń
okazuje się, że edytor programowy służący do edycji ustawień klawiatury
został przygotowany w taki sposób, że w przyszłości będzie
umożliwiał edycję większej liczby elementów kontrolnych. W wersji
beta dostępnej w momencie pisania testu nie było to jednak możliwe.
Ale to nie wszystkie funkcje dostępne z poziomu UF6. System
operacyjny pozwala również wysyłać odgórnie zdefiniowane komunikaty
SYSTEM EXCLUSIVE aktywujące tryby GM, GS i XG w
podłączonych do klawiatury instrumentach. Możliwe jest również
wysłanie komunikatów ALL NOTES OFF na wszystkich kanałach
MIDI jednocześnie oraz podzielenie klawiatury na dwie niezależne
części o definiowalnym punkcie podziału, pracujące na różnych
kanałach MIDI. Za ten tryb odpowiada funkcja SPLIT dostępna za
pośrednictwem dedykowanego przycisku. Po jej aktywacji część
klawiatury znajdująca się ponad punktem podziału przejmuje rolę
nadrzędną i zarówno potencjometry suwakowe, jak i obrotowe
pracują na kanale MIDI przyporządkowanym do niej. Pokrętła
PITCH BEND i MODULATION oraz pedał SUSTAIN wysyłają komunikaty
MIDI w obu strefach jednocześnie. O ile z poziomu płyty
czołowej mamy możliwość zmiany kanału MIDI dla sekcji nadrzędnej,
to nie ma dostępu do ustawień kanału dla sekcji podrzędnej.
Aby go zmienić należy opuścić tryb SPLIT, ustawić kanał MIDI i wrócić
do trybu SPLIT. Tak dokonane ustawienia zostaną zapamiętane i
będą obowiązywać po zmianie trybu. System operacyjny został również
wyposażony w tryb DUAL, w którym cała klawiatura pracuje
jednocześnie na dwóch kanałach MIDI. W tym wypadku sposób
programowania jest identyczny jak w przypadku trybu SPLIT, przy
czym oba tryby DUAL i SPLIT nie mogą być aktywne jednocześnie.
Pozostaje jeszcze kwestia pamięci. Testowana klawiatura
nie została wyposażona w komórki pamięci przeznaczone do
przechowywania ustawień (przynajmniej w tej wersji systemu
operacyjnego, która była dostępne w momencie pisania testu).
Jest tu jednak zaimplementowana pamięć nieulotna, w
PLUSY I MINUSY:
prosty i efektywny sposób programowania
solidna obudowa
dobra klawiatura
bezproblemowa praca
możliwość instalacji rozszerzeń
ograniczone możliwości programowania własnych ustawień
brak rozbudowanej pamięci ustawień
konieczność stosowania zasilacza do realizacji funkcji AFTER-
TOUCH
80 MUZYK FCM
3/2006

Test
której są zapisywane aktualne ustawienia.
Jeśli jednak chcielibyśmy przechowywać
więcej ustawień, należy posłużyć
się edytorem programowym i
zapisać je na dysku komputera.
PODSUMOWANIE
Podczas testu klawiatura wysyłała komunikaty
MIDI zarówno przez port MIDI, jak
i USB i w żadnej z tych konfiguracji nie
natrafiłem na problemy. Praca była stabilna
i nie pojawiały się żadne niespodzianki.
Klawiatura po wstępnym „obmacaniu”
okazała się bardzo przyjazna
i umożliwiała kontrolę nad większością
elementów kontrolnych dostępnych w instrumentach
i sekwencerach, przy czym
brak pamięci na większą liczbę ustawień
może być odczuwalny. Bardzo pozytywne
wrażenie robi jakość mechaniczna zarówno
samej klawiatury, jak i elementów
kontrolnych, a komfort podnosi solidna,
metalowa obudowa. Nie jest to
zatem klawiatura wyposażona w „bajery”,
których nie wykorzystamy, to raczej
solidny sterownik dla tych, którzy wiedzą
czego potrzebują i potrafią wykorzystać
te możliwości, a dodatkowo cenią
sobie szybkość programowania ustawień
i bezproblemową pracę.
WYBRANE DANE TECHNICZNE:
Klawiatura
dynamiczna, 61 częściowo doważonych
klawiszy z funkcją AFTERTOUCH oraz SPLIT i DUAL
Kontrolery:
25 mV/Pa (-32 dBV ±2 dB)
· potencjometry obrotowe 8
· suwaki 9
· przyciski transportu 6
· pokrętła PITCH BEND i MODULATION
Wyświetlacz
LED, 3-cyfrowy
Złącza:
· MIDI OUT
· USB
· kontrolery nożne SUSTAIN, CONTROLER
· BREATH CONTROLLER
· gniazdo zasilacza
Opcje:
· rozszerzenie FireWire UF400e
· rozszerzenie barwowe Piano UF DP1
Wymiary
1,022 × 348 × 113 mm
Ciężar
9.8 kg
REKLAMA
3/2006 MUZYK FCM 81