Czerwiec w Bibliotece (2013) - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

CZERWIEC 

W BIBLIOTECE 

czerwiec 201 3 r. 

Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, 00-31 2 Warszawa 

Tel.: 22 5525660, fax: 22 5525659, e-mail: buw@uw.edu.pl 

http://www.buw.uw.edu.pl 

RADA BIBLIOTECZNA... 

... w dniu 10 czerwca na początku posiedzenia zajęła się sprawami organizacyjno-personalnymi, przede 

wszystkim wnioskami restrukturyzacyjnymi dotyczącymi jednostek Biblioteki Uniwersyteckiej, 

zgłoszonymi przez Dyrektor dr hab. Jolantę Talbierską, która uznała je za priorytetowe w realizacji swoich 

planów przekształcania struktury organizacyjnej Biblioteki. Wnioski dotyczyły następujących zmian: 

likwidacji Oddziałów: Udostępniania i Informacji Naukowej oraz Ochrony i Konserwacji Zbiorów, a także 

Samodzielnej Sekcji ds. Organizacji, Współpracy i Promocji; powołania czterech nowych Oddziałów: 

Informacji Naukowej; Udostępniania; Promocji, Współpracy i Wystaw; Projektów Celowych i Funduszy 

Zewnętrznych oraz dwóch Sekcji: Introligatorni i Opracowania Technicznego Zbiorów oraz Konserwacji 

i Prewencji Zbiorów. Przedstawione plany likwidacji jednostek i stanowisk oraz powołania nowych 

wzbudziły ożywioną dyskusję wśród członków Rady, którzy zgłosili swe zastrzeżenia. Postanowiono, że 

głosowanie nad tymi wnioskami zostanie przełożone na następne posiedzenie, a członkowie Rady 

otrzymają dodatkowe materiały i wyjaśnienia. 

Z wniosków personalnych Rada zaopiniowała tylko jeden, dotyczący kandydatury mgr Anny Pełki na 

stanowisko wicedyrektora BUW ds. informacji naukowej i zasobów elektronicznych. Sylwetkę kandydatki 

przedstawiła Dyrektor Jolanta Talbierska, a drogę zawodową - Elżbieta Petrović jako Jej przełożona od 

1995 r. w Oddziale Informacji Naukowej i Dydaktyki, a następnie w Oddziale Udostępniania i Informacji 

Naukowej. Od wielu lat Anna Pełka zajmuje się informacją elektroniczną, znana jest nie tylko 

w środowisku UW, ale i na forum krajowym jako specjalista w zakresie e-zbiorów, od października 2012 r. 

pełniła funkcję kierownika Sekcji Zasobów Elektronicznych w nowo powstałym Oddziale Rozwoju 

Zasobów Elektronicznych BUW. W głosowaniu kandydatka uzyskała jednomyślną i pozytywną opinię 

Rady. 

Pozostałe dwa wnioski, związane z obsadą kierowniczą planowanych dwóch nowych oddziałów zostały 

przełożone na następne posiedzenie Rady. 

W kolejnym punkcie programu Rada zajęła się projektem budżetu BUW na rok 2013, przedstawionym 

1

przez Dyrektor Talbierską i zaopiniowała go pozytywnie. 

Następnie Dyrektor BUW przedstawiła negatywną opinię Zespołu Radców Prawnych UW w sprawie 

zachowania urlopu 36-dniowego przez st. bibliotekarzy i kustoszy przesłaną przez kierownika Biura 

Spraw Pracowniczych mgr. Grzegorza Kołtuniaka jako odpowiedź na pismo Rady w tej sprawie złożone 

do Rektora Pałysa w styczniu br. Alina Cywińska przekazała informację o spotkaniu przedstawicielek 

środowiska bibliotekarskiego UW z Rektorem, prof. Marcinem Pałysem na temat urlopów st. 

bibliotekarzy i kustoszy, które miało miejsce 20 maja (wręczono wówczas petycję podpisaną przez blisko 

250 bibliotekarzy z UW). Rektor stwierdził, że nie ma możliwości prawnych, by zapewnić tej grupie 

pracowników 36-dniowy urlop wypoczynkowy. 

Na zakończenie obrad Przewodniczący Rady dr Dariusz Grygrowski zdał relację z wizyty Komisji Rady, 

powołanej w marcu br., w magazynie zamkniętym BUW, omówił dramatyczną sytuację kończącej się 

wolnej przestrzeni oraz przedstawił wnioski Komisji. Jako tymczasową rezerwę magazynową na 

najbliższe 2-3 lata, Komisja zaproponowała do wyboru dwie nowe lokalizacje (po odpowiednim ich 

przystosowaniu): niezagospodarowaną antresolę na poziomie 3 przy magazynie zbiorów XIX wieku lub 

część sali wystawowej na poziomie 0, która ma bezpośrednie połączenie z magazynem głównym. 

Natomiast ostatecznym rozwiązaniem problemu może być tylko pozyskanie dla magazynu nowej 

powierzchni na poziomie -1, dzierżawionej przez Centrum Rozrywki Hulakula (umowa dzierżawna 

kończy się w 2014 r. ). 

Elżbieta Petrović 

KONIEC AUTOSTRADY 

30 czerwca zakończyła się 

realizacja projektu NUKAT 

– Autostrada Informacji 

Cyfrowej, realizowanego ze 

środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Projekt, złożony we wrześniu 2008 r. 

otrzymał decyzję o finansowaniu w marcu 2009 r. Kilkakrotnie przedłużaliśmy termin jego zakończenia, 

aby jak najefektywniej wydać przyznane środki. 

Udało się w końcu wydać je w 99,7%, co wydaje się wynikiem całkiem niezłym. 

Największym sukcesem BUW jest to, że udało się (mimo zewnętrznych trudności i naszego braku 

doświadczenia) zrealizować wszystkie zaplanowane działania: scalanie katalogów lokalnych z katalogiem 

centralnym NUKAT, modernizację wyszukiwarki KaRo, digitalizację XIX-wiecznych czasopism ze 

zbiorów BUW oraz retrokonwersję 1825 tytułów czasopism z BUW i bibliotek wydziałowych. Działania 

w projekcie podsumowaliśmy na otwartym spotkaniu 26 czerwca, na którym zarówno kolegom 

z Biblioteki, jak i zainteresowanym czytelnikom mieliśmy okazję pokazać m.in. dyski ze skanami czy 

przygotowane w ramach projektu filmiki instruktażowe. 

Zakończenie realizacji nie oznacza, że możemy spocząć na laurach. Czekamy jeszcze na zaakceptowanie 

ostatniego sprawozdania z realizacji oraz na kontrolę wyznaczonego przez Narodowe Centrum Badań 

i Rozwoju eksperta, który merytorycznie oceni przeprowadzone w projekcie działania. Chociaż 

w projekcie nie ma już wydatków, BUW jest zobowiązany kierować do NCBiR informacje o poziomie 

osiągnięcia określonych dla projektu wskaźników rezultatu (niektóre udało nam się już osiągnąć 

w zakładanej wysokości, inne powinniśmy osiągnąć do 2015 r.). Ponadto, w okresie trwałości projektu, tj. 

do czerwca 2018 r., musimy zapewnić trwałość jego rezultatów. Również w tym okresie mogą nam się 

przydarzyć różnego rodzaju kontrole i weryfikacje. 

Informacje o projekcie oraz filmy są dostępne na stronie http://autostrada.buw.uw.edu.pl/ 

Anna Wołodko 

Czerwiec w Bibliotece (2013) 

2

„KILKA LETNICH SŁÓW O „BUW DLA SÓW” 

Zimowe sprawozdanie z nocy „BUW dla sów” kończyłam słowami: „Do zobaczenia w czerwcu podczas 

letniej sesji”. 

I stało się. Tak jak po zimie nadchodzi wiosna, a potem zaraz lato, tak i po sesji zimowej zjawia się 

niespodziewanie sesja letnia, a po niej wakacje. Ale zanim studenci będą mogli zaśpiewać beztroską, 

dobrze znaną piosenkę, której słowa pozwoliłam sobie zamieścić poniżej, wykładowcy z nieludzką 

bezwzględnością zmuszają ich do wytężenia szarych komórek i regularnego wkuwania. 

Lato, lato, lato czeka 

Razem z latem czeka rzeka 

Razem z rzeką czeka las 

A tam ciągle nie ma nas 

Lato, lato, nie płacz czasem 

Czekaj z rzeką, czekaj z lasem 

W lesie schowaj dla nas chłodny cień 

Przyjedziemy lada dzień 

Już za parę dni, za dni parę 

Weźmiesz plecak swój i gitarę 

Pożegnania kilka słów 

Pitagoras bądźcie zdrów 

Do widzenia wam canto, cantare… 

Lato musi więc zaczekać, a naukę czas zacząć. 

I kolejny raz przyszła studentom z pomocą, Biblioteka Uniwersytecka ze swoją akcją „BUW dla sów”. 

Scenariusz ten sam co podczas zimowej sesji, ale aura zdecydowanie lepsza, bo i ciepło i ogród na dachu 

BUW już całkiem się zazielenił i wcześnie budzi się dzień, a i myśli o wakacjach dodają skrzydeł. 

Biblioteka była czynna do godz. 5 rano (to już tradycja), od niedzieli 2 czerwca do piątku 14 czerwca 2013 

r. Wyjątek stanowiły piątki (7 i 14 czerwca), oraz sobota (8 czerwca), wtedy bowiem Biblioteka była 

czynna tylko do godz. 21.00. Pracownicy, gotowi odpowiedzieć na każde pytanie czytelników, dostępni 

byli w Informatorium, Czytelni Ogólnej oraz Czytelni Czasopism Bieżących i Mikroform, a żądni wiedzy 

młodzi ludzie mieli do dyspozycji wolny dostęp na poziomie 1, 2, 3. Nic więc dziwnego, że każdej nocy 

rozświetlona Biblioteka miała przyjemność witać wielu gości. Przez cały czas trwania akcji „BUW dla 

sów” odwiedziło nas 11 428 studentów (odnotowano 6805 wejść studentów z UW i 4623 wejść studentów 

spoza UW). Porównując aktualne dane z danymi z tegorocznej, zimowej sesji ustaliłam, że w letnie noce 

przyszło się uczyć aż o 4440 więcej czytelników (czyli o około 38%)! To całkiem niezły wynik zwłaszcza, 

że w tak pogodne noce atrakcyjniejsze wydaje się podziwianie rozgwieżdżonego nieba, a nie ślęczenie nad 

książkami. No właśnie, ślęczenie nad książkami. Czas przejść do wyników moich obserwacji, po nocy 

w BUW, spędzonej wśród studentów. Z pełną odpowiedzialnością, uroczyście oświadczam, że 

zanotowałam dużo mniej czytelników użytkujących pufy do spania i mniej studenckiego chrapania niż 

w zimowe, biblioteczne noce. Za to dużo więcej osób okupujących stoliki i podłogę, która akurat w tym 

gorącym okresie pełniła rolę funkcjonalnego stołu. Noc, pomimo wzmożonych, prowadzonych szeptem 

dyskusji, gorączkowych poszukiwań książek, nerwowego dreptania w poszukiwaniu idealnego miejsca do 

nauki, minęła spokojnie. Nie zauważyłam nikogo, kto by pałaszował kolację pod stołem, rozglądając się 

przy tym, konspiracyjnie na boki. Ale to w sumie oczywiste, bo przecież na stronie internetowej Biblioteki 

3 Czerwiec w Bibliotece (2013)

miłośnicy nocnego zgłębiania wiedzy mogli zapoznać się z informacją, że w czasie akcji „BUW dla sów”, 

bar Caffe Team i kawiarnia Coffee Heaven, a także restauracja Rewers będą czynne aż do północy. Nie 

było więc powodu, aby łamać regulamin biblioteczny i podczas konsumpcji narażać książki na 

zniszczenie. To samo zresztą dotyczyło wody, która wnoszona była na teren Biblioteki jedynie 

w przepisowych butelkach. Ale jak to w życiu bywa, pojawiają się wyjątki potwierdzające regułę. Tak 

było i tym razem. Kontrolując wolny dostęp co godzinę, dostrzegałam puste papierki po batonikach nie 

tylko w koszach, ale także i na stołach. Zapewne osoby zachowujące się w ten sposób, za bardzo wzięły 

sobie do serca teorię, że to właśnie cukier odżywia mózg. 

Na szczęście, nie stałam się uczestnikiem sytuacji, która wymagałaby jakiejkolwiek interwencji z mojej 

strony. Wszyscy bowiem pilnie uczyli się do białego rana, oprócz jednego czytelnika, którego bez reszty, 

około 3 nad ranem, pochłonęła gra komputerowa. Mniej więcej również o tej porze, oaza skupienia i ciszy 

powoli zaczęła pustoszeć, a na zewnątrz budził się nowy dzień. Koniec nauki na dziś, a potem jeszcze 

kolejne noce spędzone na Dobrej, egzaminy i wreszcie upragnione wakacje… 

Wakacje 

Ewa Łepkowska 

Czerwiec nakrapiany wiśniami, 

róże zakwitły w ogrodzie. 

Tuż, tuż wakacje przed nami 

i nowe cuda w przyrodzie. 

Książki w kąt [i cała wiedza] 

chociaż na dwa miesiące. 

Teraz lasy i polna miedza, 

góry i plaża gorąca. 

I nagle jakaś zmiana. 

Kończy się lato, już jesień 

purpurą, złotem malowana. 

Znów pracowity wrzesień. 

Hola, hola. Do września (nie 

wspomnę już o październiku) 

jeszcze tysiące godzin i setka 

nieprzespanych nocy, bo przecież 

szkoda spać, gdy wakacyjna 

przygoda czeka tuż, tuż za 

rogiem. 

A kiedy opalenizna troszkę 

przyblaknie, a wspomnienia 

spowszednieją, studenci 

przypomną sobie o przyjaznym 

gmachu naszej Biblioteki. Do 

zobaczenia więc, w BUW, 

w kolejnym, nowym roku 

akademickim. 

Dorota Bocian 


4

KONFERENCJE, SEMINARIA, WARSZTATY 

Międzynarodowa Konferencja Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego Biblioteka w komórce? Przyszłość 

usług bibliotecznych odbywała się w dniach 4-6 czerwca. Organizatorzy za jej cel postawili sobie 

wniesienie wkładu w dyskusję nad przyszłością usług bibliotek naukowych i przedyskutowanie wyzwań, 

jakie stoją przed polskim i światowym bibliotekarstwem. 

Na konferencję zostałam zaproszona, by opowiedzieć o edukacji informacyjnej i jej roli w bibliotece 

akademickiej. Przedstawiłam referat Edukacja informacyjna stałym elementem programu studiów?, a znak 

zapytania w tytule miał skłonić do refleksji, na ile bibliotekarze są gotowi podjąć takie stałe wyzwanie 

dydaktyczne, wiążące się z profesjonalizacją ich roli jako nauczycieli akademickich. 

Wraz z Grzegorzem Gmiterkiem z IINiSB UW prowadziłam także panel dyskusyjny Użytkownik — 

biblioteka — usługi. Przełamywanie barier. I właśnie bardziej w oparciu o głosy w tej dyskusji niż 

o streszczanie referatów (których było w sumie 26, a w przygotowaniu publikacja) chciałabym opisać 

pokonferencyjne wrażenia. 

Czym jest mobilność biblioteki? 

Serwisy biblioteczne dostępne w komórce. Niewiele polskich bibliotek akademickich je posiada. W opinii 

większości z nich to strona WWW jest nadal najważniejszym punktem dostępowych do bibliotecznych 

usług. Biblioteki nie inwestują (raczej czasu niż pieniędzy) w przygotowywanie stron domowych czy 

OPAC na komórki. A jeśli wybierają nowe produkty, to pytanie o ich mobilną dostępność jest raczej 

drugorzędne i nie to stanowi o decyzji dotyczącej zakupu. 

Płatności przez Internet – skoro możemy płacić za (prawie) wszystko tą metodą, dlaczego nie możemy 

w ten sposób opłacić bibliotecznej kary czy zapłacić za usługę? Ciekawe rozwiązania w tym temacie 

przedstawili bibliotekarze z Biblioteki UAM. „Domowej roboty” aplikacje LIBSmart Payment (do 

płatności internetowej) oraz LIBSmart Copy – do zamawiania cyfrowych kopii ze zbiorów biblioteki, np. 

kopii rozdziałów z dowolnej książki ze zbiorów - to taka reprografia w nowoczesnym, mobilnym stylu. 

Zlecenia wykonywane szybko, do sześciu godzin. Okazuje się, że można. 

Rozmowy przez komórkę – biblioteczny koszmar – temat wymęczony. 

Według części bibliotekarzy, to my moderujemy postawy czytelników, więc to od nas zależy, czy 

pozwolimy na używanie telefonu w bibliotece czy nie. Słowo „moderować” wydaje się być po prostu 

synonimem bardziej en vogue słowa „wychowywać” – cóż, wśród nas jest nadal grupa edukatorów. 

Szkoda tylko, że nie tego, czego naprawdę przydałoby się nauczać w bibliotece… Autorytet biblioteki to 

nie wychowywanie, a co najwyżej wpływanie na czytelników. 

A tak właściwie — czy bardziej przeszkadza rozmowa przez telefon, czy głośna praca grupowa studentów, 

którzy muszą przygotować pracę na zaliczenie, a nie mają się gdzie w tej grupie podziać, bo niewiele jest 

bibliotek, w których przewidziano sale do pracy grupowej, a jeśli już są, to można je zliczyć na palcach 

jednej ręki? Czy w bibliotece naprawdę powinno być cicho? Czy cisza nie zmienia nawet 

najnowocześniejszej biblioteki w miejsce ponure i nieprzyjazne? Może po prostu powinny być wydzielone 

strefy, gdzie również rzeczona komórka nie byłaby postrzegana jako narzędzie zła? Pamiętajmy też o tym, 

że w obecnych czasach komórka to nie telefon do rozmów towarzyskich, to często narzędzie pracy 

jednoosobowych firm. Studenci godzący pracę z nauką zasługują raczej na uznanie niż na zwracanie 

uwagi. 

Komunikacja interpersonalna. 

Czy wielu opisanym powyżej problemom nie jest po prostu winien jej brak? Czy bibliotekarze niekiedy 

sami nie budują barier (niczym Pani Halinka z internetowego komiksu, który warto znać, bo dobrze 

wpisuje się w gogolowskie „Z czego się śmiejecie? Z samych siebie się śmiejecie!” http://www.panihalinka.pl/comic/comic/131-0068/)? 

Czy nie postawiliśmy się na wysokich bibliotecznych piedestałach 

i dość trudno jest nam z nich zejść? Czy naprawdę nie zdajemy sobie sprawy, że trudny bibliotekarz (bo 

kto powiedział, że są tylko trudni czytelnicy?) może zrazić studenta do przychodzenia do biblioteki? Czy 

ciągłe „ofukiwanie” i używanie hermetycznego języka („tej książki nie może pan prolongować, bo 


musimy poddać ją skontrum…”, „proszę sprawdzić zasoby drugiego egzemplarza…”, „a w OPACu pani 

sprawdzała, może ta książka jest już po retrokonwersji?”) to naprawdę nasz obowiązek? Polecam przy 

okazji krótki artykuł „Jakich słów nie powinien wymawiać twój biblioteczny katalog?” 

http://krzysztof.bibliosfera.net/2012/03/jakich-slow-nie-powinien-wymawiac-twoj-biblioteczny-katalog. 

Do rozważenia przy implementacji nowej wersji Virtui czy opracowywaniu nowej strony BUW. Może też 

mobilnej tym razem… 

A na zakończenie – taka refleksja: marzy mi się konferencja organizowana przez BUW. Niezaprzeczalnie 

jesteśmy marką w polskim środowisku bibliotek akademickich, chyba każdy z nas, biorących udział 

w różnych polskich konferencjach, zetknął się ze słowami uznania nie tylko dla naszej architektury (a co 

za tym idzie wszystkiego, co można określić mianem „boovingu”), ale także dla przyjmowanych przez nas 

nowoczesnych rozwiązań. Dzięki erasmusowym stażom mamy dobrze rozwiniętą sieć zagranicznych 

kontaktów. Pracują u nas świetnie wykształceni ludzie, występujący z referatami i publikujący w kraju 

i zagranicą, bibliotekarze dyplomowani czy osoby z tytułem naukowym doktora. Dlaczego więc nie 

wykorzystać drzemiącego w nas potencjału i nie zorganizować Międzynarodowej Konferencji Biblioteki 

Uniwersyteckiej w Warszawie? Chyba już najwyższa pora… 

Zuza Wiorogórska 

12 czerwca 2013 roku w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie, odbyło się 

spotkanie konsultacyjno-informacyjne Ochrona baz danych z dr Sybillą Stanisławską-Kloc (Uniwersytet 

Jagielloński, Katedra Prawa Własności Intelektualnej WPiA). 

Seminarium zorganizowano w ramach projektu systemowego „Wsparcie efektywnego wykorzystania 

własności przemysłowej w innowacyjnej gospodarce”, którego Urząd Patentowy RP jest beneficjentem. 

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że głównym celem tego projektu współfinansowanego przez Unię 

Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest przekazywanie wiedzy na temat 

ochrony własności przemysłowej, a także promocja polskich osiągnięć z zakresu ochrony własności 

przemysłowej. 

Wróćmy teraz do spotkania z dr Stanisławską-Kloc. Nie sposób zgłębić tutaj wszystkich tematów 

zaprezentowanych na wykładzie, ograniczę się więc jedynie do krótkiego omówienia podstawowych haseł 

z zakresu ochrony baz danych. Podczas wykładu prelegentka poruszała m.in. zagadnienia dotyczące 

podstawowych problemów ochrony autorskoprawnej i prawa sui generis baz danych, a także omawiała 

orzecznictwo krajowe i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu baz danych. 

Proponuję zacząć od przybliżenia definicji baz danych. Kiedy nikt jeszcze nie myślał o komputerach, 

wszelkie informacje zapisywano na papierze (np. tradycyjną bazą danych jest kartkowy katalog 

biblioteki). Natomiast komputeryzacja i chęć porządkowania informacji zapoczątkowała tworzenie się 

elektronicznych baz danych. Dyrektywa Unii Europejskiej nr 96/9 z dnia 11 marca 1996 r. o prawnej 

ochronie baz danych, w art. 1 ust. 2 zawiera definicję baz danych: „zbiór niezależnych utworów, danych 

lub innego rodzaju materiałów, uporządkowanych w sposób systematyczny lub metodyczny, dostępnych 

indywidualnie przy pomocy środków elektronicznych lub innych”. Definicja ta, o czym należy pamiętać, 

odnosi się do baz danych chronionych prawem autorskim i prawem sui generis. Jak widać, powstawanie 

baz danych wymogło na ustawodawcach stworzenie przepisów chroniących bazy dane. Według 

dr Stanisławskiej-Kloc ochrona baz danych to: „ochrona, która zapewnia swobodę przepływu informacji 

(swobodę wypowiedzi), a zarazem uwzględnia interesy podmiotów, które zajmują się gromadzeniem 

i przetwarzaniem danych”. 

Ochronę autorskoprawną baz danych regulują przepisy międzynarodowe: konwencja berneńska z 1886 r., 

porozumienie TRIPS (porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej) 

z 1995 r., traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o prawie autorskim z 1996 r. (WCT) 

i wspomniana już wcześniej dyrektywa nr 96/9, a także nasze przepisy krajowe: ustawa o prawie 

autorskim z 1926 r. i 1952 r., ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 1994 r. i ustawa 

o ochronie baz danych z 2001 r. W tym miejscu należy zaznaczyć, że zawartość baz danych może być 

chroniona pod warunkiem, że zostaną spełnione następujące trzy przesłanki: twórczy wybór, twórczy 


6

układ i twórczy sposób prezentacji. Ważne w ochronie autorskoprawnej jest również to, że jedynie baza 

zapisana w postaci materialnej, posiadająca cechy oryginalności może takiej właśnie ochronie podlegać. 

Okazuje się jednak, że objęcie bazy danych ochroną autorskoprawną nie jest wcale takie proste. 

Przykładem może być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 9 marca 2000 r. 

(sygnatura I SA/Wr 1000/99): 

„1. Komputerowej bazy danych w postaci informacji o klientach i ich adresach nie można uznać za efekt 

działalności twórczej o indywidualnym charakterze w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 

r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 24, poz. 83 ze zm.).” 

Nawet z tych pobieżnych ustaleń wynika, że prawo autorskie nie zapobiega w pełni przejmowaniu 

informacji, czyli nie chroni dostatecznie baz danych. Dlatego też, wspomniana już wcześniej dyrektywa 

z 1996 roku (implementowana przez Polskę) wprowadziła nową, komplementarną do prawa autorskiego – 

ochronę sui generis baz danych. Przedmiotem ochrony prawa sui generis (łac. swego rodzaju, w swoim 

(własnym) rodzaju, swoisty, osobliwy) jest baza danych w rozumieniu ustawy o ochronie baz danych 

(art. 2. ust. 1 pkt. 1). Przepisy tej polskiej ustawy chronią całą bazę lub jej istotną część, a także nieistotną 

część bazy, w warunkach określonych w art. 8 ust. 2 ustawy o ochronie baz danych. Krótko mówiąc, 

ochronie poddane zostały bazy, które nie mają cech oryginalności, a ich twórcy wnoszą istotny wkład 

w ich tworzenie. I tutaj także może pojawić się problem. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał 

bowiem m.in. wyrok (The British Horseracing Board Lts v. William Hill Org. Ltd – C-203/02), na mocy 

którego firma zajmująca się wyścigami konnymi British Horseracing Board nie otrzymała prawa do 

ochrony sui generis, mimo że samodzielnie przygotowywała kalendarz imprez. Powodem decyzji była 

obawa, że chronienie tego typu baz doprowadzi do nadmiernego monopolu. 

Prelegentka omawiała również, w bardzo szczegółowy sposób problemy producentów baz danych. 

Pomimo tylu międzynarodowych i rodzimych przepisów z zakresu ochrony baz danych, nadal przed 

ustawodawcami stoi ogromne wyzwanie stworzenia takiego uniwersalnego prawa, które by jednocześnie 

zapewniało wolność w przepływie informacji i chroniło interesy podmiotów gromadzących 

i przetwarzających te informacje. 

Dorota Bocian 

W dniach 19-21 czerwca Biblioteka Politechniki Wrocławskiej zorganizowała kolejne, IV Wrocławskie 

Spotkania Bibliotekarzy http://www.wsb.pwr.wroc.pl/index.dhtml. BUW reprezentowali: Barbara 

Chmielewska (z referatem Gromadzenie zbiorów w erze humanistyki cyfrowej), Joanna Kulicka 

(z referatem Doświadczenia i postulaty Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie przy zakupie IBUKa) 

i Roman Tabisz (z referatem Rola, zadania i perspektywy bibliotekarza systemowego w bibliotekach 

uniwersyteckich). Konferencja zgromadziła około 150 uczestników, z polskich i zagranicznych bibliotek, 

uczelni i innych instytucji. Organizatorzy, jak zwykle zresztą, zapewnili doskonały program, zarówno 

w czasie sesji konferencyjnych, jak też w części nieoficjalnej. 

Główne tematy tegorocznej konferencji to nowe zadania i wyzwania stojące przed biblioteką 

i bibliotekarzami, skuteczne budowanie wizerunku biblioteki, dokumentowanie dorobku naukowego 

uczelni. Dodatkowo przeprowadzono warsztaty DONA w Alephie oraz RDA krok po kroku w Library of 

Congress. Te ostatnie poprowadził John Michalski z Biblioteki Kongresu, z pomocą Marcina 

Roszkowskiego z Biblioteki Narodowej. Tematyka nowych standardów katalogowania wywołała spore 

zainteresowanie ze strony uczestników. 

Część referatów można obejrzeć na serwisie You Tube lub bezpośrednio ze strony domowej konferencji. 

Barbara Chmielewska 


ERASMUS 2012/2013 

Florencję chciałam zobaczyć, od kiedy przeczytałam biografię 

Michała Anioła Udręka i ekstaza. Nie nastawiałam się na 

wielkie przeżycia, bo tak sobie myślę, że im mniej się człowiek 

na coś nastawia, tym mniej będzie później rozczarowany, jeśli 

jego oczekiwania się nie spełnią. Jednak gdzieś tam w środku 

chciałam, żeby mi się to miasto spodobało. I spodobało mi się. 

Było tak jak w książce: kamień, rzeka, i widoczna z każdego 

miejsca w mieście kopuła katedry – il Duomo. No, prawie 

z każdego. 

Do Florencji dotarłam w niedzielę, 2 czerwca, po południu. 

Z lotniska do miasta jedzie się nie dłużej niż dwadzieścia minut. 

W autobusie, oprócz kierowcy, był konduktor. Młody chłopak, 

chodził po autobusie, zbierał od pasażerów pieniądze za bilety 

i śpiewał, fałszując, najnowsze hity, które akurat leciały 

w radio. Włoski luz. I wdzięk w zasadzie też. Autobus 

zatrzymuje się przy dworcu, bardzo blisko kościoła Santa Maria 

Novella. Z dworca na plac Aldobrandini szłam na piechotę. 

W zasadzie cały tydzień chodziłam wszędzie na piechotę, bo 

wszędzie – oprócz wyprawy do Fiesole – było bardzo blisko. 

Fot. Barbara Chmielewska 

Pięć, góra dziesięć minut do katedry. Plac Aldobrandini jest niedaleko kościoła San Lorenzo. Hotel bardzo 

rodzinny. Pani na recepcji w podkoszulku, jakby właśnie podniosła się z drzemki. Hotel w kamienicy, na 

pierwszym piętrze, ale trzeba dodatkowo pokonać kilka schodków, oczywiście z bagażem. Więcej 

schodków czeka na gości tuż za recepcją, bo pokoje są na takiej quasi antresoli, połączonej z recepcją 

krętymi, wąskimi schodkami z metalu, obitymi gumą. Wejście z walizką jest swego rodzaju wyczynem. 

Wniosłam więc walizkę na tę antresolę, a raczej ją tam zataszczyłam, uważając, żeby nie spaść. Trochę się 

zadomowiłam i około 17.00 wyszłam na miasto. 

Pierwsze kroki skierowałam do katedry, Santa Maria del Fiore. Później trafiłam na Piazza della Signoria. 

W jakiejś kafejce na rogu zjadłam kawałek pizzy z piwem, a potem zjadłam lody i doszłam nad brzeg 

Arno. Nie ma to jak przespacerować się nad rzekę… Arno, o tej porze roku, jest złota. Wieczór ciepły, 

trochę turystów, ale bez przesady, można było spokojnie pochodzić. 

W poniedziałek rano okazało się, że we 

Florencji bardzo gruntownie myje się ulice. 

Później dowiedziałam się jeszcze, że mycie 

przebiega według określonego planu. Z okna 

widziałam przejeżdżający samochodzik, 

z funkcją odkurzacza i zmywarki na mokro, 

przeciskający się wąską uliczką. Rano, po 

siódmej, wyszłam na mszę świętą do katedry. 

Ulice były mokre. Częściowo po nocnym 

deszczu, częściowo po myciu. W drodze do 

katedry ruch był jeszcze niewielki, ale już 

w drodze powrotnej plac katedralny powoli 

zapełniał się turystami. Stragany z pamiątkami 

działają od rana. 

Po śniadaniu spuściłam się na dół z walizką 



8

i poszłam przez plac katedralny, później wzdłuż Via Servi, Piazza Anunnziata, w kierunku Via Giuseppe 

Giusti, gdzie mieści się Kunsthistorisches Institut. Zajęcia w instytucie miały się rozpocząć o 9.30, a że 

przyszłam wcześniej i nie miałam co robić, to przeszłam jeszcze kawałek do Piazzale Donatello i postałam 

chwilę na rogu, czekając i patrząc na przechodniów i rowerzystów. Wielu florentyńczyków, w różnym 

wieku, jeździ na rowerze. Pod koniec pobytu, rzuciło mi się w uszy (szkoda, że nie ma takiego 

sformułowania:), iż potrafię rozróżnić, czy jedzie za mną pan rowerzysta czy pani rowerzystka. Jazda pań 

rowerzystek jest zdecydowanie głośniejsza, bo to albo błotnik się ‘kolebie’, albo brzęczy łańcuch 

zabezpieczający, wrzucony naprędce do koszyka na kierownicy, albo jakieś tarcia opon i szprych 

o widelec. U Panów rowery bez dodatkowych atrakcji dźwiękowych. Po prostu szum opon po chodniku 

tudzież asfalcie. 

Na portierni Instytutu siedziała Pani mówiąca po niemiecku, więc miałam szczęście. Frau Lisa Hanstein, 

z którą byłam umówiona, okazała się młodą dziewczyną, młodszą nawet ode mnie, sympatyczną, która po 

pół godzinie zaproponowała, że możemy sobie mówić na „ty”. Przystałam chętnie. 

Lisa zabrała mnie najpierw do ogrodu na tyłach budynku, żeby w skrócie opowiedzieć historię i wyjaśnić 

strukturę instytutu. Później w programie była wizyta u dyrektora biblioteki, Jana Simane. Bardzo miło 

nam się rozmawiało. Otóż Instytut Historyczny Sztuki we Florencji www.khi.fi.it powstał z inicjatywy 

niemieckich naukowców i historyków, którzy stwierdzili, że nie ma to jak studia nad renesansem 

w miejscu, gdzie renesans się narodził. I mieli rację. W założeniach, które są konsekwentnie realizowane, 

miała to być instytucja dla badaczy międzynarodowych. Nie tylko dla Niemców i Włochów. Instytut 

posiada bibliotekę (około 300 000 wol.) i fototekę. Zdjęcia do fototeki wykonuje się cyfrowo i analogowo. 

Podobno nie ma lepszego zdjęcia, które ma służyć jako materiał badawczy, niż analogowe. Po prostu, 

pstryk i wszystko jest tak, jak to widać gołym okiem. A przy cyfrowych trzeba się naustawiać, żeby 

parametry dobrze wszystko pokazały. Większość pracowników instytutu pochodzi z Niemiec. Oprócz 

zadań bibliotekarskich prowadzą najczęściej własne studia naukowe lub uczestniczą w projektach 

badawczych. 

Po lunchu – na deser padał deszcz – były zajęcia z gromadzenia. Poznałam Ingę Späth, z okolic Stuttgartu. 

W gromadzeniu nie podejmują decyzji, co kupić. Robi to Jan Simane. W gromadzeniu decyduje się 

jedynie gdzie kupić i jak. Korzystają przede wszystkim z holenderskiej firmy dostawczej „Erasmus”. 

Pracują w Alephie. Po zajęciach z Inge, rozmawiałam ze Stefanią Selvaggi, która też się zajmuje 

gromadzeniem, ale darami i wymianą. W poniedziałek Lisa przedstawiła mnie też innym pracownikom: 

Martinowi, Ruth, Anette i Ingeborg. 

Po 16.00 (do tej godziny były zajęcia, tzw. „Vollprogram”) poszłam do apartamentu (Foresteria) na Via La 

Marmora, który na kolejne pięć dni miał się stać moim domem. Po otworzeniu serii drzwi, dostałam się do 

środka. Bardzo miłe, dwupokojowe mieszkanie, z kuchnią i przedpokojem w jednym. Chwilę później 

poszłam na rekonesans, szukając jakiego supermarketu. Długo biłam się z myślami, czy jeść na mieście, 

czy gotować sobie kolacje – wszystko, co do tego potrzebne, było na miejscu. W końcu przeważyła opcja 

pierwsza. Supermarket namierzyłam całkiem niedaleko, obserwując z którego kierunku nadchodzą 

mijający mnie ludzie z wypchanymi reklamówkami. Sprytni Włosi zamaskowali supermarket, budując go 

jako plombę i pozbawiając rzucającej się w oczy krzykliwymi kolorami fasady. Sklep nazywał się 

„Esselunga” i choć reklamówki ma w kolorze żółtym, fasada jest biała ze srebrnym logo. Kolację jadłam 

na mieście. Niedaleko katedry, w jednej z bocznych ulic, jest restauracja z przystępnymi cenami i dobrym 

jedzeniem. Stołują się tam w większości obcokrajowcy i obsługa też raczej międzynarodowa. Jednak jak 

już wspomniałam, jedzenie mają dobre. Po kolacji poszłam jeszcze na chwilę nad rzekę. Był niesamowity 

zachód słońca. 

We wtorek o 9.30 w instytucie, przewidziano zajęcia z katalogowania. Prowadził je Martin Bach. 

Zapoznałam się ze wszystkimi etapami katalogowania, łącznie z nową dla mnie rzeczą, mianowicie 

z katalogowaniem rozdziałów w książkach. Nie wszystkie książki są poddawane tej procedurze, tylko 

wybrane, ale i tych jest sporo. Kubikat – lokalny katalog KHI 

(http://aleph.mpg.de/F?func=file&file_name=find-b&local_base=kub01) jest połączony z trzema innymi 

instytucjami: Biblioteką Hertiana w Rzymie, Biblioteką Forum Historii Sztuki w Paryżu i Instytutem 


Sztuki w Monachium. Zajęcia z Martinem trwały do lunchu. 

Po południu miałam zajęcia z Ruth Werner, która jest bibliotekarzem systemowym. Z ciekawszych rzeczy 

dowiedziałam się o sposobie (interaktywnym) prezentowania nowości 

(http://www.khi.fi.it/bibliothek/neuerwerbungslisten/index.html), o opracowaniu rzeczowym, które nie 

uwzględnia jeszcze oryginalnych nazw miejscowości i krajów, oraz o przystosowywaniu Alepha do 

możliwości drukowania kart katalogowych. 

Po południu postanowiłam zwiedzić Palazzio Vecchio, głównie dlatego, 

że było dłużej otwarte i nie było kolejek. Nieźle mieszkali ci 

Medyceusze. Piękne freski, piękne podłogi, zdobienia, ornamenty, 

i wszędzie te lilie. Lilie w środku miasta… Kolację zjadłam 

w zaprzyjaźnionej cudzoziemskiej restauracji. Przy stoliku obok siadło 

dwóch Portugalczyków, jeden tłumaczył drugiemu menu. Portugalczycy 

słowo „pizza” wymawiali „piza”, więc w moim uchu brzmiało to 

początkowo jak wymieniana kilka razy z rzędu nazwy miasta z krzywą 

wieżą. W końcu jednak zorientowałam się, że chodzi o placek z ciasta. 

Środowy poranek przyniósł ze sobą przełom w nawykach 

śniadaniowych. Weszłam do jednego z barów przy placu San Marco 

i czując się jak dziecko we mgle zamówiłam cappuccino i kanapkę 

z szynką. Pani przy kasie nie dała mi paragonu (scontrino), a bez tego nie 


dostaniesz ani jadła, ani napoju. Wróciłam więc do kasy i poprosiłam 

panią o scontrino. Dała mi jedno zmięte i rzucone obok kasy, ale na 

cappuccino bez kanapki. Zamówiłam cappuccino u rzutkiego pana za 

kontuarem i w międzyczasie musiałam stoczyć walkę wewnętrzną, czy darować sobie tę kanapkę, czy 

starać się ją odzyskać, posługując się moim łamanym włoskim. Zdecydowałam się zawalczyć. Na 

szczęście oprócz rzutkiego pana, który upodobania śniadaniowe stałych klientów miał w małym palcu, za 

kontuarem była też młoda dziewczyna, pracująca w tym barze raczej niedługo, która na moją prośbę 

o „panini” spokojnie podeszła ze mną do witryny i podała wskazaną przeze mnie palcem kanapkę. Byłam 

z siebie dumna. 

Po śniadaniu jechałyśmy z Lisą do Fiesole, do biblioteki 

European Institute Library (www.eui.eu/library). Jest to 

uniwersytet dla tych, którzy już mają stopień naukowy 

i chcieliby kształcić sie dalej w jednej z czterech 

dziedzin: historii, socjologii, prawa lub nauk 

społecznych. Językiem wykładowym 

i administracyjnym na tej uczelni jest angielski. Na 

stronie internetowej biblioteki, oprócz informacji 

o zasobach płatnych, można znaleźć także dobrze 

widoczną informację o zasobach Open Access. 

Ciekawym źródłem są archiwa Unii Europejskiej, 

administrowane przez uniwersytet. 


www.eui.eu/ecarchives. Kurczę, jak oni tam mają fajnie! 

Niewielka grupa bibliotekarzy, jakieś 20-25 osób, pracuje w międzynarodowej instytucji, zarobki bardzo 

dobre, a dodatkowo możliwość jadania lunchu na tarasie z widokiem na Florencję… I pracownicy 

biblioteki otwarcie się do tego przyznają, iż są prawdziwymi szczęściarzami. Na moje stwierdzenie, 

wypowiedziane z nutą żalu: „Guys, you’re lucky to work here!” mówią: „Yes, we are ”. 

Lunch z widokiem na Florencję odrobinę się przeciągnął, więc w drodze powrotnej Lisa przeprowadziła 

swoje zajęcia, a mianowicie opowieść o projektach bibliotecznych KHI: o projekcie „Pro Firenze 

Futurista” (http://www.khi.fi.it/forschung/projekte/projekte/projekt148/index.html), o bazie herbów 

szlacheckich z Florencji i okolic „Stemmario” 

(http://www.khi.fi.it/forschung/projekte/projekte/projekt147/index.html), o bazie danych dotyczących 


10

monet i innych zagadnień numizmatycznych „Translatio nummorum 

(http://www.khi.fi.it/forschung/projekte/projekte/projekt145/index.html). Na koniec zajęć jeszcze chwilę 

byłam u Jana Simane, który opowiedział mi o zaangażowaniu KHI w prace nad włączeniem bibliotek 

z ArtLibrary do WorldCat. 

W środę po południu wybrałam się na słynny punkt widokowy, Piazzale Michelangelo. Chmury kłębiły się 

tak, jakby za chwilę miało zacząć padać. Widok przepiękny, ze wzgórza po drugiej stronie rzeki, na 

katedrę i na wszystkie mosty. Wracałam do centrum przez Ponte delle Grazie, w kierunku Santa Maria 

Novella. 

W czwartek pierwszym punktem programu w KHI był magazyn cimeliów „Raramagazin”. 

Odpowiedzialna za niego jest Anette Creutzburg. W tej części biblioteki znajdują się nie tylko stare druki, 

czy książki XIX wieczne, ale także cenne materiały współczesne, jak choćby te dotyczące włoskiego 

futuryzmu. Kunsthistorisches Institut w zasadzie nie dysponuje typowym magazynem książek i prawie 

wszystkie książki i czasopisma stoją na wysokich regałach w wolnym dostępie. 

Kolejnym punktem programu była fototeka, która na czas remontu mieści się we wspaniałym budynku 

Palazzo Strozzi. Po fonotece oprowadzała mnie Uthe Derecks. Zdjęcia stoją w pudełkach, ustawione 

według podziału geograficznego, zaczynając od północy Włoch. Później są podzielone na miasta, 

a wewnątrz miast na dziedziny sztuki: architektura, rzeźba, malarstwo i inne. Jednym z projektów 

realizowanych przez fototekę jest "Cenobium", cyfrowa kolekcja zdjęć średniowiecznych krużgankow. 

Poza tym fototeka jest bardzo zaangażowana w promowanie dokumentowania wszelkiego rodzaju 

zabytków i obiektów i w tym celu przygotowała nawet specjalną deklarację "Florence declaration" 

(zalecenia dotyczące ochrony analogowych archiwów fotograficznych). 

www.khi.fi.it/it/photothek/florencedeclaration/index.html. 

Po lunchu w kawiarence na rogu Via Giuseppe Giusti i Borgo Pinti były zajęcia z Barbarą Steindl, która 

zajmuje się typowaniem rozdziałów do katalogowania i klasyfikacją. Z bieżących prac prowadzi 

„przesygnowywanie” działu J z kółeczkiem („J mit Kreisel” lub Jº), oznaczającego współczesnych 

artystów włoskich, na J + n + kombinacje liter i cyfr. Barbara pracuje na pierwszym piętrze, w pokoju 

z literą F. Każdy pokój w Kunsthistorischesinstitut ma swoją literę klasyfikacji. Klasyfikacja jest 

opracowana przez Instytut. F to (o ile dobrze pamiętam) ilustracje i zdobnictwo książek. 

W pokoju obok siedzi Ingeborg Bähr, która zajmuje się uzupełnianiem katalogu kartkowego. W instytucie 

w dalszym ciągu prowadzi się katalog do celów skontrum. Katalog jest podzielony oczywiście według 

klasyfikacji, ale dodatkowo według artystów, według regionów geograficznych, i według tematów 

w sztuce. Nawet święci mają swoją oddzielną szufladkę, do której zresztą z Ingeborg zajrzałyśmy. 

W katalogu jest też kilka prac dotyczących historii sztuki w Polsce, ale niewiele. 

W czwartek wieczorem poszłam jeszcze raz do Santa Croce, a później w stronę Biblioteki Narodowej. 

W Bibliotece Narodowej (Biblioteka Nazionale Centrale) od razu przy drzwiach wejściowych trzeba 

okazać legitymację czytelnika, tak że nawet nosa nie można wściubić, żeby coś zobaczyć. Szkoda. Jak się 

później dowiedziałam, biblioteki we Włoszech generalnie są mało nowoczesne, a niekiedy w opłakanym 

stanie. 

W piątek rano była przewidziana wizyta w bibliotece Laurentiana. Przed biblioteką odwiedziłam jeszcze 

San Lorenzo. Wizyta w bibliotece odbyła się tylko połowicznie. To znaczy, ja tam byłam, stawiłam się na 

umówione miejsce i moją łamaną włoszczyzną powiedziałam, że mam tu zarezerwowaną wizytę 

z oprowadzaniem itp. Pani w okienku w kasie zadzwoniła gdzieś, potem powiedziała, że mam iść na górę 

do innej pani, która mówi po polsku. Ta inna pani skierowała mnie do wejścia do biblioteki i powiedziała, 

że tam muszę sobie poradzić sama, po włosku. Poszłam więc i powiedziałam po raz kolejny, o co mi 

chodzi. Pani na stanowisku zapisów, ku memu zaskoczeniu, zrozumiała mnie, zadzwoniła w cztery 

miejsca i za parę minut przyszedł pan – Roberto – który nie mówił po angielsku, albo „very little”. 

Roberto dał mi identyfikator i mogłam wejść za darmo do zabytkowej części biblioteki, na którą składają 

się zaprojektowana przez Michała Anioła czytelnia wraz z przedsionkiem, i dobudowana przez innego 

architekta sala kolumnowa. Ponieważ w tym czasie była akurat wystawa starodruków włoskich 

w językach orientalnych, obejrzałam sobie wystawę 


(http://www.bml.firenze.sbn.it/it/comunicato_stampa_le_vie_delle_lettere.htm). Roberto czekał na mnie 

elegancko w sklepiku muzealnym i po kurtuazyjnej rozmowie, czy jestem pierwszy raz we Florencji itp. 

mogłam zwrócić identyfikator. 

O 13.30 według planu, było spotkanie z Anne, która opowiedziała mi o systemie bibliotek we Włoszech. 

Właśnie wtedy dowiedziałam się o tej nienajlepszej sytuacji i o tym, że w zasadzie wiele cennych 

woluminów i zbiorów marnuje się przez brak środków, wynikający po części z kryzysu, a trochę 

z zaniedbania rządzących. Tym, co najlepiej funkcjonuje we włoskich bibliotekach, są ludzie. Pracownicy 

bibliotek, często na własny koszt, dokonują najpotrzebniejszych napraw, lub innych czynności 

potrzebnych, do funkcjonowania biblioteki. We Włoszech, dwie biblioteki otrzymują egzemplarz 

obowiązkowy: Centralna Biblioteka Narodowa w Rzymie i Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji. 

Ostatnim punktem programu w piątek było „Summary and discussion”. Lisa zaprosiła wszystkich i prawie 

wszyscy przyszli. Nie było tylko Inge i Martina. Bardzo miło wspominam tę godzinę, a właściwie 

półtorej. Wtedy właśnie na stół wjechało ptasie mleczko. Wyjaśniłam, oczywiście, co to znaczy: „Bei uns, 

in Polen, wenn man glücklich und zufrieden ist, dann sagt man: Was mir jetzt noch fehlt, ist Vögelsmilch“. 

Dużo radości było z tego powiedzenia i z samego ptasiego mleczka. Rozmawiałyśmy w zasadzie 

o wszystkim. O ubiegłorocznej konferencji w Warszawie, na której poznałyśmy się z Barbarą, o tym, że 

we Florencji często nie widać ogrodów, które są za murami, ale czuć wspaniały zapach drzew i krzewów 

(właśnie kwitły lipy). Dowiedziałam się też, co trzeba przywieźć z Florencji jako pamiątkę: cantucci i Vin 

Santo. Z tematów czysto bibliotecznych rozmawiałyśmy jeszcze o egzemplarzu obowiązkowym, o kupnie 

na wymianę, o budżecie polskich bibliotek, o starych drukach, o wpływie i selekcji. W międzyczasie 

zaczęło padać, a nawet grzmieć, więc przez chwilę rozmawiałyśmy też o pogodzie. 

Na pożegnanie zostałam zaproszona na kolację. Nie pamiętam nazwy knajpki, ale zapamiętałam, że jest 

słynna z tego, iż kucharz wynajduje jakieś stare włoskie przepisy i je wprowadza na nowo w obieg. 

Knajpka dwupoziomowa, małe stoliki, przy niektórych krzesła, przy innych taborety, w oknach dekoracja 

bożonarodzeniowa. W zasadzie nie opłaca się zdejmować, przecież za chwilę i tak trzeba będzie ją znów 

tam zawiesić. A gwiazda może służyć także jako dekoracja na inne okazje. 

Od Barbary i Anette, z którymi byłam na kolacji, dowiedziałam się szczegółów na temat mycia ulic we 

Florencji. Każda dzielnica ma inne terminy mycia ulic. Mycie odbywa się w nocy, więc trzeba zabrać 

samochód i pojechać nim w inne miejsce. Terminy na szczęście są stałe, ale określone w dziwny sposób. 

Na przykład każdy nieparzysty piątek. Jako że to był akurat piątek 7 czerwca, więc było mycie i Anette 

przyjechała na spotkanie rowerem. Ale tydzień wcześniej też był nieparzysty piątek, 31 maja, więc mycie 

odbywało się dwa piątki z rzędu i przez to, że nie było przerwy, sprawiło nieco zamieszania. Barbara 

opowiadała, że zanim się do tych terminów mycia ulic przyzwyczaiła, często musiała wyskakiwać w łóżka 

na dźwięk zbliżającego się samochodu-myjni, zakładać dżinsy na spodnie od piżamy i gnać do 

samochodu, żeby zdążyć wyjechać. Zabawne jest to, że wszyscy naraz z danej ulicy lub dzielnicy muszą 

przeparkować samochód, więc na pobliskich ulicach 

zwyczajnie nie ma miejsc i czasem trzeba jechać 

dobry kawałek, żeby coś znaleźć i wracać na 

piechotę. Oczywiście do wszystkiego można się 

przyzwyczaić. Nie wiem, czy w Warszawie myje się 

ulice. 

W sobotę o piątej rano czekała na mnie taksówka. 

„Per l’aeroporto, per favore” „Benissimo!” – 

powiedział taksówkarz i za kilkanaście minut byłam 

na lotnisku. 

Przepraszam wszystkich, którym moja relacja wydała 

się zbyt długa i zbyt osobista. Życzę innym 

Koleżankom i Kolegom, korzystającym z Erasmusa, 

Fot. Barbara Chmielewska takich pięknych przeżyć i spotkań, jak moje we 

Florencji. 

Barbara Chmielewska 


12

Staats- und Universitätbibliothek Hamburg Carl von Ossietzky 

W drugim tygodniu czerwca miałam przyjemność odbyć staż w państwowej i zarazem uniwersyteckiej 

bibliotece w Hamburgu (Staats- und Universitätsbibliothek Hamburg Carl von Ossietzky). Historia tej 

książnicy sięga średniowiecza. Jako biblioteka radziecka powstała w 1497 roku, w wieku XIX dodatkowo 

zaczęła pełnić funkcję librarii uniwersyteckiej dla nowo powstałej hamburskiej uczelni. Przez wieki 

pomnażała swe zbiory dzięki licznym darczyńcom, tradycyjnym zakupom oraz egzemplarzowi 

obowiązkowemu (na Hamburgensia i produkcję oficyn hamburskich), który otrzymała już w 1696 roku. 

W ten sposób w 1942 roku jej zbiory liczyły ok. 850 tys. tomów. Mimo utraty ponad 80% swych zasobów 

w wyniku nalotów alianckich w 1943 r. (całkowitemu zniszczeniu uległ wówczas również budynek 

biblioteki), posiada dziś ok. 4 mln książek, czasopism i innych mediów, w tym bogate zbiory specjalne. 

Na te ostatnie składa się kilka kolekcji: rzadkie i stare druki (Seltene und Alte Drucke), rękopisy, 

spuścizny i autografy, muzykalia, kartografika, Hamburgensia. Imponująca ilość obiektów tworzących 

zbiory specjalne (m. in. 260 tys. książek starych i rzadkich do 1900 r., 990 papirusów, 3 tys. rękopisów 

muzycznych) wynika z faktu, iż część najcenniejszych obiektów ocalała z pożarów w 1943 r., dodatkowo 

miały miejsce intensywne zakupy oraz gromadzono regionalny egzemplarz obowiązkowy (warto 

zaznaczyć, iż w latach 90. odzyskano cenne rękopisy wywiezione po wojnie do S. Petersburga). Poza tym, 

po II wojnie światowej inne niemieckie książnice oddały fragmenty swych zbiorów zniszczonemu 

Hamburgowi. Do dziś uzupełnia się księgozbiór, w tym kolekcje historyczne dzięki znacznym funduszom, 

przeznaczonym na ten cel z bibliotecznego budżetu. 

Goszcząc w dziale zbiorów specjalnych miałam okazję zapoznać się z wszelkimi inicjatywami 

związanymi z kolekcją rzadkich i starych druków, złożoną z inkunabułów, druków cennych i rzadkich od 

XVI do XX w., dodatkowo wydzielonych rara, książek pięknych, zbioru opraw, portretów i miedziorytów. 

Opiekuje się nimi Antje Theise (z wykształcenia archeolog i filolog klasyczny) – fachreferent dziedzin: 

filologia klasyczna, historia starożytna. Poza tradycyjnymi obowiązkami kustosza zbiorów (gromadzenie, 

przechowywanie, udostępnianie obiektów), wiele uwagi poświęca promocji zbiorów, m.in. organizuje 

okolicznościowe wystawy (np. we wrześniu 2013 międzynarodowym warsztatom poświęconym oprawom 

zabytkowych książek, organizowanym przez AEB – Arbeitskreis für die Erfassung Erschliessung und 

Erhaltung historischer Bucheinbände, towarzyszyć będzie pokaz cennych okładzin z miejscowych 

zasobów). 

Gmach dzisiejszej biblioteki składa się z kilku połączonych części: pomieszczeń byłego Wilhelm- 

Gymnasium, wybudowanego w stylu neorenesansowym w latach 80. XIX w. (do nich przeniosła się 

biblioteka w 1945 r.), części dobudowanej w latach 60. oraz najnowszej – powstałej w latach 80. 

ubiegłego stulecia, dodatkowo z okazałego kilkunastopiętrowego magazynu oraz pomieszczeń do 

przechowywania zbiorów rzadziej użytkowanych, znajdujących się poza centrum miasta. Taka struktura 

w pewnym stopniu utrudnia 

korzystanie ze zbiorów 

bibliotecznych (zamówione 

egzemplarze dostępne są dnia 

następnego, niezależnie od tego, 

w którym magazynie są 

przechowywane). Obiekty ze 

zbiorów specjalnych magazynuje 

się w osobnych klimatyzowanych 

pomieszczeniach, najcenniejsze 

w skarbcu, choć zdarza się, iż 

stary druk „zabłąka się” czasem 

w magazynie zbiorów nowych. 

Właśnie ze względów 

lokalowych, książki z kolekcji 

Seltene und Alte Drucke 

http://www.sub.unihamburg.de 


udostępniane są w kilku czytelniach, np. najstarsze i najcenniejsze w wydzielonej czytelni wspólnej 

z rękopisami. W przyszłości ma to ulec zmianie, gdyż planuje się przeniesienie wszystkich zbiorów 

specjalnych do najstarszej części biblioteki, wspomnianego byłego Wilhelm-Gymnasium. 

W tej części budynku mieści się obecnie m. in. pracownia zespołu opracowującego stare druki, złożonego 

z 4 osób. W strukturze bibliotecznej nie należy on jednak do działu zbiorów specjalnych. Team 

„katalogerów - starodruczników”, zajmuje się głównie uzupełnianiem opisów książek zabytkowych już 

istniejących w katalogu elektronicznym biblioteki (w systemie PICA), przygotowywaniem nowych 

rekordów bibliograficznych do ogólnoniemieckiego projektu VD 17 oraz opisów do dzieł zeskanowanych 

(w programie Goobi). Co warto podkreślić, kwestie dotyczące katalogowania starych druków 

dyskutowane są „ponadregionalnie” podczas spotkań organizowanych przez Arbeitsgemeinschaft Alte 

Drucke beim GBV (AAD). To gremium złożone z fachowców bibliotek współtworzących GBV, spotyka 

się cyklicznie, a wypracowane ustalenia zamieszcza na stronie internetowej AAD. 

Podczas mojej bytności miałam również okazję zapoznać się z kilkoma ciekawymi inicjatywami, 

promującymi zbiory biblioteczne. Jedną z nich są comiesięczne spotkania „Buchsprechstunde”, na których 

czytelnicy mają możliwość porozmawiać z fachowcami na interesujące ich kwestie związane z książką 

zabytkową (można nawet przyjść ze swoim woluminem i poprosić o jego wycenę). W takich spotkaniach, 

uczestniczy zatrudniony w bibliotece kustosz oraz konserwator. 

Również raz w miesiącu prezentowany jest „eksponat miesiąca”, dostępny przez kilka dni w sali 

wystawowej oraz w wersji online. Od niedawna zrezygnowano z pokazu oryginału pozostawiając jedynie 

wersję elektroniczną pokazu, zamieszczoną na stronie biblioteki (zob. http://www.sub.unihamburg.de/bibliotheken/presse-ausstellungen-und-veranstaltungen/ausstellungen-undveranstaltungen/online-ausstellungen/expo-des-monats.html). 

Opis eksponatu przygotowuje cyklicznie 

opiekun jednej z kolekcji, wchodzącej w skład zbiorów specjalnych, tak więc np. obiekty z zespołu 

Rzadkiej i starej książki prezentowane są w ciągu roku dwukrotnie. 

Tak jak w większości bibliotek, również i w książnicy hamburskiej wiele książek wymaga zabiegów 

konserwatorskich – by uzyskać na ten cel dodatkowe fundusze, co również jest praktykowane w innych 

bibliotekach niemieckich, poszukuje się sponsorów poprzez akcję „zostań ojcem chrzestnym cennej 

książki”. Obiekty wytypowane i wycenione przez konserwatorów można znaleźć na stronie biblioteki. 

(http://www.sub.uni-hamburg.de/bibliotheken/spenden-und-foerdern/edlen-buechern-pate-stehen- 

2012.html). Uzyskane w ten sposób datki dość znacznie wspomagają działalność konserwatorską 

biblioteki. 

Zarówno struktura organizacyjna, jak i cały gmach biblioteki są dość skomplikowane (kilkakrotnie 

zgubiłam się spiesząc na umówione spotkanie). Niemniej podejmowane inicjatywy, ciągłe 

dostosowywanie złożonego budynku do nowych potrzeb użytkowników (np. powiększanie przestrzeni do 

głośnej pracy w grupach), jak i zaangażowanie i życzliwość pracowników - są godne naśladowania. 

Joanna MilewskaKozłowska 

W dniach 19–25 czerwca odbyłam praktykę zawodową w Centro Bibliotece e Documentazione 

w Katanii. Celem mojego wyjazdu było zapoznanie się ze strukturą i organizacją pracy biblioteki CBD 

i bibliotek wydziałowych. 

Katania jest drugim pod względem wielkości miastem Sycylii. Zlokalizowana jest na wschodnim 

wybrzeżu Sycylii, u podnóża największego wulkanu w Europie, Etny. Położenie geograficzne Katanii 

pozwala cieszyć się przez cały rok przyjaznym, łagodnym klimatem i krystalicznie czystym morzem. 

W okresie mojego pobytu w Katanii było dość ciepło, temperatura sięgała 40 stopni C, a w budynkach, 

gdzie miałam staż, nie było klimatyzacji. 

Główna część Katanii pochodzi z okresu odbudowy po trzęsieniu ziemi w 1693 roku. W architekturze 

przeważa styl barokowy, a budynki w większości zbudowane są z miejscowego czarnego kamienia 

wulkanicznego. 

Katania jest najbardziej żywiołowym miastem na Sycylii, nowoczesnym i zdecydowanie mniej 

konserwatywnym od tradycyjnego Palermo. Czerń i biel budynków kontrastuje tu z lazurowym niebem, 


14

przestronne place i bulwary nocą wypełniają się młodymi ludźmi spędzającymi czas pośród niezliczonych 

barów i klubów starego miasta. 

W Katanii znajduje się jeden 

z najstarszych Uniwersytetów na Sycylii, 

Universita degli Studi di Catania, założony 

w 1434 roku. Ponad 60 000 studentów 

uczęszcza na zajęcia na 12 wydziałach. 

Uniwersytet w Katanii ma jeden z czterech 

największych księgozbiorów naukowych 

i uczelnianych na Sycylii. Na koniec 2012 

roku liczył on około 1,2 mln jednostek. 

Głównym organem bibliotecznym na 

Uniwersytecie jest CBD - Centro 

Bibliotece e Documentazione. CBD 

powstało w 1992 roku w celu koordynacji 

http://en.wikipedia.org/wiki/University_of_Catania 

i rozwoju działalności Systemu Biblioteki 

Uniwersyteckiej. 

CBD jest odpowiedzialne za koordynowanie współpracy i wymianę informacji miedzy bibliotekami 

wydziałowymi. Zarządza katalogami, aktualizuje je, sprawdza czy dana książka została dobrze 

opracowana, monitoruje zamówienia nowych pozycji przez biblioteki. Od paru lat szkolnictwo wyższe na 

Sycylii przeżywa kryzys. Aby zaoszczędzić wprowadzono nowe wytyczne odnośnie zakupu książek - 

jeden egzemplarz danego tytułu dla wszystkich wydziałów. 

Biblioteki wydziałowe pracują w zintegrowanym systemie Millennium. 

Z bibliotek wydziałowych mogą korzystać tylko studenci Uniwersytetu. Każdy ze studentów aby 

skorzystać z biblioteki musi zarejestrować się internetowo. Wypożyczają po 5 pozycji na 30 dni. Nie mogą 

przedłużać terminu wypożyczeń. Karą za przetrzymanie książki jest zablokowanie konta na wypożyczenia 

na okres 6 miesięcy. 

Jednego bardzo słonecznego dnia wybrałam się z moją przewodniczką Samuelą do przepięknego 

Klasztoru Benedyktynów (Monastero di San 

Nicolò l'Arena). 

Klasztor Benedyktynów w Katanii to jeden 

z najpotężniejszych kompleksów klasztornych 

w Europie. Budowla bardziej przypomina pałac niż 

budynek sakralny, co dobrze obrazuje bliskość 

relacji niegdysiejszych benedyktyńskich mnichów 

i katańskiej arystokracji. W XVIII wieku klasztor 

był jednym z najważniejszych ośrodków 

kulturalnych na wyspie, przyciągał wielu 

odwiedzających, których zachwycał przepychem 

i elegancją. 

Obecnie w budynku mieści się Wydział Nauk 

Humanistycznych, Literatury i Filozofii 

Uniwersytetu w Katanii. W tej części klasztoru 

Fot. Joanna Podsadni 

szczególnie interesująca jest biblioteka uniwersytecka w obszernej piwnicy klasztoru, w którym, oprócz 

pozostałości fundamentów XVI wieku, można oglądać, mozaiki starożytnego rzymskiego domu. 

Zespół klasztorny jest także domem dla Biblioteki Zbiorów "Civic i A. Ursino Recupero" (Biblioteche 

Riunite "Civica e A. Ursino Recupero"). Jest to biblioteka powstała z połączenia Biblioteki Publicznej 

z Biblioteką barona Antonio Ursino Recupero. Jej historia sięga roku 1578. 

Biblioteka posiada ponad 270 tysięcy woluminów o zróżnicowanej tematyce, rękopisy, zwoje, zielniki 

(suszone i drukowane), śpiewniki, papirusy. 

Joanna Podsadni 


24-28 czerwca, Museum Plantin-Moretus, Antwerpia 

Introligator paryski Krzysztof Plantyn przeniósł się do Antwerpii w 1548 r. Rozwinął tu znacząco swoją 

działalność, również jako producent inkrustowanych szkatułek i księgarz. Kilka lat później miał miejsce 

przykry wypadek: napadnięto go w ciemnej uliczce. Cios szpadą był tak dotkliwy, że lekarz nakazał mu 

całkowicie zmienić tryb życia i zaprzestać cięższych prac. Oznaczało to 

konieczność zmiany zawodu. Plantyn przekwalifikował się zatem na 

drukarza. Pierwszy druk przez niego tłoczony, traktat o wychowaniu 

dziewczynek, ukazał się w 1555 r. 

Stopniowo firma Plantyna wyrosła na najznaczniejszą europejską 

oficynę wydawniczą 2. połowy XVI wieku. Drukarz przyjął za swe 

motto „Labore et constantia” (trudem i wytrwałością). Na godle 

wyobrażony jest cyrkiel, którego nieruchome ramię oznacza 

wytrwałość, drugie zakreślające koło – pracę. 

Po śmierci założyciela w 1589 r., firmę przejął jego zięć Jan Moretus, 

następnie synowie Jana Baltazar i Jan II i tak kolejni potomkowie dzierżyli z powodzeniem stery firmy, 

mieszczącej się nieprzerwanie w tej samej lokalizacji, aż do roku 1876. Wtedy to ostatni spadkobierca 

Edward Moretus zdecydował się sprzedać miastu przestarzałą już drukarnię. 

Rok później otwarto Museum Plantin-Moretus; w 1939 r. zainicjował działalność Gabinet Rycin 

(Prentenkabinet). W styczniu 1945 r. w plac naprzeciwko Muzeum trafił pocisk – to jedyny raz w historii, 

gdy budynki zostały uszkodzone (zbiory pozostały bez szwanku – przewieziono je do zamku Lavaux- 

Sainte-Anne). Muzeum antwerpskie jest zatem unikatowym w skali światowej zespołem zabytków, 

zachowanych w tym samym miejscu od momentu powstania, dokumentujących historię oficyny 

drukarskiej – jednej z najważniejszych w okresie nowożytnym. 

Na muzeum składa się przede wszystkim zespół budynków wraz z wyposażeniem, począwszy od części 

najstarszej, pochodzącej jeszcze z czasów założyciela firmy, poprzez XVII-wieczny kompleks zabudowań 

zgrupowanych wokół wewnętrznego dziedzińca aż do klasycystycznej fasady powstałej za czasów 

Franciszka Jana Moretusa w 1763 r. Obecnie planuje się dobudowę nowoczesnego magazynu i czytelni. 

Zwiedzanie muzeum zajmuje sporo czasu – to ponad 30 pomieszczeń na dwóch piętrach, każde bogato 

urządzone. Część z nich to zachowujące oryginalny wystrój prywatne pokoje rodziny Plantynów 

i Moretusów, są też pracownie drukarzy i korektorów oraz tematyczne sale wystawowe. 

Kolekcja typograficzna liczy ok. 10 ton czcionek, 5 tys. stempli i 15 tys. matryc (form odlewniczych), 

ponadto 13 tys. klocków drzeworytniczych i 3 tys. płyt miedziorytniczych. Siedem w pełni sprawnych 

maszyn drukarskich, w tym dwie najstarsze na świecie, pochodzące z XVI w., stoi w oryginalnym 

pomieszczeniu, gdzie kilkaset lat temu Krzysztof Plantyn nadzorował pracę drukarzy i składaczy. Dziś 

odbywają się tu warsztaty i pokazy. Kolekcja Gabinetu Rycin obejmuje ok. 80 tys. obiektów, w tym 

ponad 800 szkiców do ilustracji książkowej (głównie autorstwa mistrzów antwerpskich, m.in. Rubensa). 

Do niedawna czytelnie Muzeum i Gabinetu Rycin funkcjonowały osobno; od 2011 r. udostępnianie 

odbywa się w jednej sali. 

Na Archiwum składa się unikatowy zbiór 1,6 tys. jednostek, dokumentujących prace oficyny od samych 

jej początków. Zarówno Archiwum, jak i budynki zostały objęte w latach 2001 i w 2005 patronatem 

UNESCO. 

I wreszcie biblioteka. Obecnie w zbiorze muzeum znajduje się ok. 30 tys. druków XV-XVIII w. i ponad 

600 rękopisów. W początkowym okresie kolekcja miała charakter roboczy – korektorzy i wydawcy 

potrzebowali księgozbioru podręcznego jako zaplecza intelektualnego do swej pracy. W 1592 r., trzy lata 

po śmierci Krzysztofa Plantyna, sporządzono pierwszy katalog biblioteki, zachowany do dziś. Ze spisu 

wynika, że na 2 tys. wydawnictw, jakie się ukazały do tego roku w oficynie, biblioteka posiadała tylko 112 

„rodzimych” egzemplarzy. Prawdopodobnie założyciel firmy nie gromadził egzemplarzy archiwalnych. 

Dlatego do dziś bibliotekarze starają się poprzez zakupy uzupełniać księgozbiór o produkty miejscowej 

oficyny. Kolejni drukarze gromadzili własne książki, kupowali je również na aukcjach. W latach 

późniejszych miały miejsce ważne donacje, np. w 1953 r. bibliofil antwerpski Max Horn podarował 


16

muzeum kolekcję tysiąca dzieł, głównie 

nowożytnej literatury francuskiej, 

większość w znakomitych oprawach. 

Stare druki są zgromadzone przede 

wszystkim na półkach czterech 

zabytkowych sal bibliotecznych, 

udostępnionych zwiedzającym. 

Kilkaset książek i rękopisów mieści się 

w gablotach, zaś w dawnym sklepie 

oficyny, który zachował XVII-wieczny 

wystrój wnętrza, stoją na półkach 

egzemplarze, można rzec, sauté – 

nierozcięte, jak również luźne składki 

przeznaczone do późniejszego 

oprawienia. 

http://commons.wikimedia.org 

Najcenniejsze manuskrypty były 

eksponowane na multimedialnej wystawie Magnificent Middle Ages. The Finest Manuscripts in the 

PlantinMoretus Museum od stycznia do maja 2013 r. Natomiast na stałej ekspozycji jedną salę 

poświęcono historii drukarstwa antwerpskiego (Plantyn miał licznych miejscowych konkurentów), w innej 

przedstawiono rozwój ilustracji książkowej ze szczególnym naciskiem na drzeworyt i miedzioryt – 

zwłaszcza ta ostatnia technika została doprowadzona przez oficynę do perfekcji. Dokumentacja muzeum 

stwarza wyjątkową okazję unaocznienia wszystkich etapów tworzenia grafiki książkowej: nierzadko 

zachował się rysunkowy szkic na papierze lub drewnianym klocku, oryginalna płyta drzeworytnicza oraz 

produkt końcowy – karta tytułowa. W czasach Krzysztofa Plantyna Antwerpia wyrosła na centrum 

produkcji dzieł kartograficznych – w „Sali Geograficznej” wyeksponowano zatem cenne globusy, 

wielkoformatowe mapy, atlasy, m.in. słynne opus magnum Mercatora. 

Różnorodne zbiory generują skomplikowaną strukturę instytucji i jej złożoną działalność. Bezpośrednim 

przełożonym placówki jest dyrekcja Muzeów i Dziedzictwa Antwerpii (MNE), które z kolei podlega 

departamentowi Sztuka i Dziedzictwo, zależnemu od flamandzkiego Ministerstwa Kultury, Młodzieży, 

Sportu i Mediów. Finansowanie odbywa się na poziomie miasta, okręgu, prowincji, regionu oraz 

ogólnokrajowym. Raz w roku muzeum jest obowiązane przedstawić Ministerstwu roczny plan 

działalności, uwzględniający kwestie planowanych wydatków, opracowania zbiorów, digitalizacji, 

konserwacji, gromadzenia i prowadzonych badań naukowych. Bardzo ważnym punktem planu jest „Oferta 

dla publiczności” (zwłaszcza dla dzieci i młodzieży), wystawy, pokazy i warsztaty oraz „Marketing 

i komunikacja” – wyszczególnienie form promocji przygotowywanych wydarzeń. 

Zbiór starych druków w muzeum nie jest jedyną historyczną kolekcją książek w Antwerpii – posiada je 

również, w porównywalnej ilości, Biblioteka Uniwersytecka oraz fundacyjna Erfgoedbibliotheek Hendrik 

Conscience. Wszystkie trzy instytucje współpracują ze sobą w zakresie udostępniania danych 

(wprowadzają opisy do jednego katalogu ANET), planują wprowadzenie jednej karty czytelniczej, 

porozumiewają się w zakresie kupna i digitalizacji. 

Antwerpia okazała się wielowątkowym i wielokulturowym miastem, pełnym fascynujących sprzeczności. 

Z jednej strony dzielnica żydowska, zwana „kleine Warschau”, to jedno z największych na świecie skupisk 

chasydów. W położonym w jej obrębie parku miejskim można się poczuć niemal jak w przedwojennym 

warszawskim Ogrodzie Krasińskich. Dzielnica diamentów to prawdziwy tygiel kulturowy: pracują tu 

Żydzi, Hindusi, Libańczycy, Armeńczycy. Miejscowy elitarny Wydział Mody Królewskiej Akademii 

Sztuk Pięknych należy do najlepszych na świecie szkół designu, której wychowankowie prowadzą swe 

małe, awangardowe butiki w centrum, mając niewątpliwy wpływ na nonszalancki styl mieszkańców 

miasta. Poza tym Antwerpia to oczywiście Rubens, liczne oryginalne muzea, port. A cały krajobraz 

spowija przenikliwa, niderlandzka mżawka. 

Iza Wiencek 


LWÓW I JEGO BIBLIOTEKI 

Na zaproszenie Ossolineum i Studium Europy Wschodniej UW (z inicjatywy Pana Jana Malickiego) 

w dniach 13-14 maja gościłam w bibliotekach lwowskich: Bibliotece im. Wasyla Stefanyka (d. 

Ossolineum) i Bibliotece Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki (d. Jana Kazimierza). 

W obu miałam spotkania z publicznością lwowską: w Bibliotece Uniwersyteckiej byli to przede 

wszystkim bibliotekarze i studenci bibliotekoznawstwa, zatem mój wykład miał charakter bardziej 

warsztatowy i bazował na doświadczeniach BUW w ostatnim 20-leciu. 

W Bibliotece im. Wasyla Stefanyka, spotkanie, wpisane w cykl „Spotkań Ossolińskich”, 

[http://www2.oss.wroc.pl/index.php/biblioteka-osolineum/dzialalnosc-pelnomocnika-znio-welwowie/spotkania-ossolinskie-we-lwowie/], 

miało charakter bardziej akademicki, chociażby ze względu na 

liczną reprezentację rektorów uczelni ukraińskich, którzy przyjechali na spotkanie z JM Rektorem UW, 

prof. Marcinem Pałysem. Taka publiczność była dla mnie zaszczytem i wyzwaniem jednocześnie, zatem 

w mojej prezentacji „Biblioteki akademickie w Polsce u progu ery cyfrowej” starałam się wyjść poza 

BUW, a przynajmniej pokazać BUW na tle ogólniejszych zjawisk z zakresu współczesnego 

bibliotekarstwa akademickiego, rewolucji cyfrowej w komunikacji naukowej itp. 

Obie biblioteki bardzo różnią się od 

siebie. Biblioteka Uniwersytecka 

prowadzona przez sprawnego 

i ambitnego menadżera, Wasyla 

Fedorowicza Kmeta, zresztą 

kilkakrotnego gościa w BUW, osiąga 

standardy współczesnych europejskich 

bibliotek akademickich, jest żywym 

miejscem pracy studentów 

i naukowców, rzecz jasna nie bez walki 

z przeciwnościami ekonomicznymi 

i formalnymi, znanymi również nam 

(niski budżet, absurdy prawne itp.) 

Lwowska Narodowa Naukowa 

Biblioteka Ukrainy im. Wasyla 

Stefanyka… Chodząc po oryginalnych 

Lwów, Biblioteka im. Wasyla Stefanyka czytelnia. Fot. Ewa KobierskaMaciuszko wnętrzach tego gmachu miałam 

wrażenie, że czas tam stanął i to 

dwukrotnie: po raz pierwszy w roku 1827, gdy na mocy aktu fundacyjnego Jerzego Maksymiliana hr. 

Ossolińskiego oddano ten gmach Narodowi – gmach i wnętrza są zachowane i po raz drugi - w roku 1944, 

gdy powołano Bibliotekę Akademii Nauk Ukraińskiej SSR. Pusto tu i cicho pod rządami dyrektoraaparatczyka, 

mimo wysiłków jego zastępczyni i wielu bibliotekarzy sprawiających kompetentne, a przy 

tym sympatyczne wrażenie. Są wspaniałe zbiory historyczne, nie ma czytelników, nie ma pomysłów, nie 

ma życia. Czy to taki syndrom bibliotek narodowych byłych demoludów? 

Lwów – to w tej chwili zadbane, szybko rozwijające się i całkowicie ukraińskie miasto. Zobaczyłam 

wszystko, co trzeba tam zobaczyć i serdecznie dziękuję mojemu cicerone, Pani Wiktorii Malickiej, 

pełnomocnikowi dyrektora Ossolineum we Lwowie! 

Ewa KobierskaMaciuszko 


18

WYSTAWA PLAKATÓW JANA BAJTLIKA W GALERII PLAKATU W BUW 

W dniach 23 maja – 30 czerwca odbyła się w Bibliotece 

Uniwersyteckiej w Warszawie wystawa cyklu plakatów Jan 

Bajtlika Bądź człowiekiem, czytaj!. Była to część dyplomu artysty 

w pracowni prof. Lecha Majewskiego na ASP w Warszawie. Na 

wystawie można było obejrzeć również kilkanaście innych 

plakatów artysty. Wernisaż wystawy odbył się 23 maja w holu 

głównym BUW. 

Jan Bajtlik (ur.1989) – absolwent warszawskiej ASP. Ilustrował 

między innymi w „Architekturze”, „Tygodniku Powszechnym”, 

„Gazecie Wyborczej”, „Przekroju”. Współpracuje z różnymi 

wydawnictwami, instytucjami kultury, organizacjami 

pozarządowymi, paryskim studiem Atelier Michel Bouvet 

i japońskim studiem Norio Fujishiro. Realizuje autorskie projekty 

wydawnicze i akcje plakatowe w przestrzeni miejskiej. Jego prace 

były prezentowane i nagradzane na wielu wystawach w kraju i za 

granicą. Za plakat pt. "Remember" otrzymał srebrny medal na 10. 

Międzynarodowym Triennale Plakatu w Toyamie, I nagrodę na 

Skopje International Poster Festival 2011 i wyróżnienie na 12. 

Biennale Plakatu w Meksyku. W 2011 r. otrzymał I nagrodę w konkursie AMS za plakat pt. "Dom". Jego 

autorska książka dla dzieci pt."Europa Pingwina Popo" otrzymała wyróżnienie w konkursie „Książka 

Roku-2011” polskiej sekcji IBBY. W dorobku artysty jest wiele prac zaangażowanych społecznie. Aby 

przedstawić istotę problemu, jako narzędzia narracji używa humoru, czasem gorzkiego i dosadnego. 

Operuje skrótem, esencją, prostą lapidarną formą. Mieszka i pracuje w Warszawie. W przerwach w pracy 

podróżuje i wspina się w górach. 

Darek Zgutka, Galeria Plakatu 

KRONIKA TOWARZYSKA 

22 czerwca urodziła się córka Lilianny Nalewajskiej, KONSTANCJA. 

Rodzicom serdecznie gratulujemy, 

a dziecku życzymy samych dobrych rzeczy. 

KADRY 

Przestali pracować: 

- Marek Rutkowski, mł. informatyk, Oddział Rozwoju Zasobów Elektronicznych, 29 czerwca. 


Numer zamknięty 9 października 201 3 r. 

Redakcja: Anna Wołodko 

Współpraca: Anna Zawadzka 

Korekta: Elżbieta Petrović 

Projekt graficzny: Anna Pełka 

Redakcja zastrzega sobie możliwość skrótów i zmian redaktorsko-korektorskich. 

Uwagi, komentarze i teksty do biuletynu można przesyłać na adres a.wolodko@uw.edu.pl 

w Pegasusie: aniac 


20

Czerwiec w Bibliotece (2013) - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?