Ndaho hanao skoto 2.pub - Petit Fichier

1 

Ndao hanao skoto 2 

TENY FANOLORANA 

Efa nivoaka tamin’ny taona lasa ny boky « Andao hanao skoto ». Toa mampanontany 

teny hoe angaha isika tsy manao skoto no mila entanina hatrany hoe « Andao hanao 

skoto »?. Izao taona arivo fahatelo diavintsika izao dia mitaky fanovana toe-tsaina 

amin’ny tsirairay. Mihazakazaka be manko ny lafiny fandrosoana raha eo amin’ny lafiny 

teknolojia. Ary tsy afa-misaraka amin’izany ny teny izay ifandraisana sy hifaneraserana. 

Haingana be ny nanovana ny teny fampiasana ao anaty finday ho teny Malagasy. 

Haingana be tahaka izany koa ny fampidirana ny teny Malagasy tao amin’ny 

www.google.mg. Midika izany fa tsy maintsy mila haingana koa isika miofana araka 

izay azo atao mba tsy hilaozan’ny toetr’andro ny fahalalantsika. 

Fiofanana no antony hamoahana izao boky izao. Niezahana hatrany ny hamaly ireo 

filana sy hetahetan’ny mpiandraikitra. Ary anisan’ny tanjona napetraka dia ny hahalalan’ny 

mpiandraikitra ny fototra ijoroan’ny skotisma. Mba tsy hampiroaroa saina ny 

mpiandraikitra amin’ny fitarihana ireo zandry kely amin’ny fibeazan-tena izay ataony. 

Mino izahay fa ireo boky telo izay navoakan’ny faritany Antananarivo afovoany 

izay dia mba hitondra tsirim-pahalalana kely ho an’ny mpiandraikitra.Ary irina hatrany 

ny tsy hionon’ny mpiandrikitra amin’ny fanofanana izay natolotry ny faritany fa mbola 

hitrandraka hatrany amin’ny tahirin-kevitra hafa sy dinika ary fifanakalozan-kevitra 

amin’ireo zoky. 

Eto dia mirary soa hahatontosanareo ny andraikitra izay efa noraisinareo Ary mampahery 

anareo araka ny tenin’i Paoly hoe « Aoka tsy hisy olona hanao tsinontsinona 

anao noho ny hatanoranao; fa aoka ho tonga fianarana ho an’ny mino hianao amin’ny 

fiteny, amin’ny fitondrantena, amin’ny fitiavana, amin’ny finoana, amin’ny fahadiovana. 

TAKATRA MAHEFA 

Filoham-paritany Antananarivo Afovoany.

2 


NY FOTOTRA IJOROAN’NY SKOTISMA (Principes fondamentaux du scoutisme) 

Raha atao indray mijery dia singa telo no mandrafitra ny fototra ijoroan’ny skotisma: ny tanjon’ny 

skotisma, ny fototra, ary ny fomba skoto. Ary na inona na inona fikambanana skoto dia samy 

miorina amin’ireo zavatra telo ireo. 

Hojerentsika eto ambany ny famaritana ny atao hoe skotisma araka izay hamaritan’ny lalampanoren’ny 

skotisma eran-tany azy. 

1 Famaritana 

Le Mouvement scout est un mouvement éducatif pour les jeunes,fondé sur le volontariat; c’est un 

mouvement à caractère non politique, ouvert à tous sans distinction d’origine, de race ni de 

croyance, conformément aux but, principes et méthode tels qu’ils ont été conçus par le Fondateur 

et formulés ci-dessous. (Article 1.1de la Constitution mondiale) 

Raha adika tsotra dia toy izao : Ny fikambanana skoto dia firohotam-panabeazana ho an’ny tanora 

izay miorina amin’ny fanoloran-tenan’ny tsirairay. Fikambanana tsy manao politika, misokatra ho 

an’ny rehetra ka tsisy fanavahana ara-piaviana, na ara-pirazanana, na ara-pinoana izay mifanaraka 

amin’ny tanjona, ny fototra ary ny fomba nanorenan’ny Mpanorina azy. 

Tsy hamakafaka ny famaritana izahay eto fa fanontaniana tari-dalana kosa no omena ho an’ny 

mpiandraikitra ho entiny mamakafaka sy miresadresaka amin’ireo mpiandraikitra na filoha na taripanofanana. 

-Inona no tiana hambara amin’ny hoe « firohotam-pahabeazana » (mouvement éducatif) ? 

-Fa maninona no notsindriana hoe « ho an’ny tanora » ? 

-Inona no azon’ise hambara momba ny hoe “miorina amin’ny fanoloran-tenan’ny tsirairay”? 

-Inona no dikan’ny hoe “tsy manana endrika politika”? 

-Misokatra ho an’ny rehetra tsy misy fanavana ara-piaviana, ara-pirazanana na ara-pinoana. 

Manomeza ohatra mifanaraka amin’ny tanjona, ny fototra ary ny fomba nanorenan’ny Mpanorina 

azy. Iza no namorina ny skotisma? Hazavao ny tanjona, ny fototra, ny fomba? 

2-tanjon’ny skotisma 

Ity indray ny tanjon’ny skotisma izay nalaina tao amin’ny lalam-panorenan’ny skotisma eran-tany: 

Le Mouvement scout a pour but de contribuer au développement de jeunes en les aidant à réaliser 

pleinement leurs possibilités physiques, intellectuelles, sociales et spirituelles, en tant que 

personnes, que citoyens responsables et que membres des communautés locales, nationales et 

internationales. (Article 1.2 de la Constitution mondiale) 

Raha jerena indray mitopy maso dia ireto voalaza ireto no zavatra azo ambara : 

Ara-batana : Ilay ankizy ihany no tompon’andraikitra amin’ny fikoloana sy fanabezana ny vatany.Tsy 

ny hanana bika tsara fotsiny anefa fa ny hanana vatana salama mba hiatrehana ny asa 

andavanandro. 

Ara-tsaina : Afaka mampiasa ny sainy amin’ny famoronana. Ny fanaovana izany dia ataony ao 

anatin’ny fanarahana ny rariny sy ny hitsiny. Manana toe-tsaina afa-mamaha olana, tia karokaroka. 

Afaka mandray tsara ny fahalalana vaovao. Manana toe-tsaina afaka miala ny mety ho sakantsakana 

rehetra. Mahatana ny teny nomeny, ary maha-ira-tena. Mahay maka fanapahan-kevitra 

samirery izay tanterahiny amin’ny fahaiza-manao izay ananany.

3 


Ara-pihetseham-po : Mahalala ny fihetseham-pon’ny hafa sy ny an’ny tena, mahay maneho ny 

hevitra ao anaty ary mahafehy mandanjalanja tsara ny teny havoaka. 

Ara-piaraha-monina : Tsy miolonolona samirery fa mandray anjara feno ao anaty fiarahamonina. 

Manana fahaiza-miara-miasa sy mitarika. Liana sy mahay mihaino ny hafa ary memela 

azy haneho hevitra.Tsy mionona fotsiny amin’ny fanaovana asa soa fa efa mandray an-tanana ny 

asa imbonana ao anaty rafi-piaraha-monina. Ny teny enti-manatanteraka izany dia ny hoe 

“manompo”. 

Ara-panahy : Mahafantatra tsara izay inoany. Mikatsaka an’Andriamanitra ary miaina izany 

amin’ny fiainana andavanandro amin’ny alalan’ny fanokanana fotoana iresahana Aminy sy ny 

fanampiana ny hafa. 

3- Fototry ny skotisma (les principes du scoutisme) 

Ny fikambanana skotisma dia miorina amin’ireo zavatra telo ireo : 

Adidy amin’Andrimanitra 

Adidy amin’ny hafa 

Adidy amin’ny tena 

Adidy amin’Andrimanitra : Raha dinihantsika tsara dia mifamatotra amin’ny fivelarana arapanahy 

izay voalaza tao amin’ny tanjon’ny skotisma izy ity. Indray andro rehefa nanontaniana I 

Baden Powell momba ny hoe aiza ny hampidirana ny resaka fivavahana amin’ny skotisma, dia 

hoy izy : «Elle n’y entre pas du tout, elle est déjà là. C’est un des facteurs fondamentaux à la base 

du scoutisme et du guidisme.» (Allocution à la Conférence mixte des Commissaires, High Leigh, 

1926) 

Baden Powell dia mametraka ny lanjan’ny finoan’ny tsirairay ho ambony, hoy izy : «Une organisation 

comme la nôtre manquerait son but si elle ne donnait à ses membres une connaissance de la 

religion. Mais en général on se trompe sur la manière de faire. Si l’on traitait davantage la religion 

comme faisant partie de la vie quotidienne, elle n’y perdrait rien de sa dignité et elle y gagnerait 

sur l’emprise des hommes.» (La Route du succès, page 221) 

«Le devoir envers Dieu, le devoir envers le prochain et le devoir envers soi-même en tant que 

serviteur de Dieu sont la base de chaque forme de religion. Les moyens du devoir envers Dieu 

varient selon les confessions, mais nous insistons sur un point: le garçon doit observer et mettre 

en pratique la religion qu’il professe, quelle qu’elle soit.» (Aids to Scoutmastership, page 36) 

«Dieu n’est pas un personnage à l’esprit étroit, comme certains semblent l’imaginer, mais un Esprit 

d’Amour, (…) qui bénit tous ceux qui cherchent vraiment à faire de leur mieux, à son service, 

suivant les lumières qu’ils reçoivent.» (Éclaireurs, page 326) 

Ireo tenin’i BP ireo dia ampy hanazavana ny adidy amin’Andriamanitra. Anjarantsika kosa ny miresaka 

sy manadihady ary mampivelatra bebe koa hatrany ny fahalalana izay ananantsika. 

Adidy amin’ny hafa : Tsy mionona fotsiny amin’ny fanampiana ireo namana akaiky na havana 

akaiky (rahalahy , anabavy, ray aman-dreny) fa tena mirotsaka bebe kokoa amin’ny vondrona 

samihafa eo anivon’ny fiaraha-monina (fiangonana, sekoly, fokontany) miitatra izany ka lasa afaka 

miara-miasa amin’ny kaominina, ny faritra, ny firenena ary ny sehatra iraisam-pirenena. Ohatra ny 

ady amin’ny sida, doro ala, ady amin’ny tondra-drano sns … Manalavitra ny fitiavan-tena fa minisy 

lanja kokoa ny mahasoa ny hafa. Marina loatra anie ry zalahy ilay hiran’ny Mpanazava Afo manao 

hoe «...mampandefitra ny mahasoa ny tena … hikaroka sy hitolona ho an’ny fahasambarana ho 

an’ny fahasambaran’ny olona... »

4 


Eo ampanefana ny adidy amin’ny hafa dia misy zavatra telo tokony ho tsy ho hadinoana : 

-Ny hajan’ny maha-olona (la dignité humaine) 

-Ny fandriam-pahalemana (la paix) 

-Ny tontolon’ny zavaboaary ( l’intégrité de la nature) 

1-Ny fanajana ny zo maha-olona dia mandray anjara betsaka ny skoto ary miara-miasa amin’ireo 

fikambanana miaro ny zon’olombelona, na eo amin’ny sehatry ny firenena io na amin’ny sehetra 

iraisam-pirenena. Ny OMMS (Organisation Mondiale du Mouvement Scout) dia miara-miasa 

amin’ireo Agence ao amin’ny firenena Mikambana( Nations Unies) amin’izany. Eo amin’ny sehatry 

ny firenena dia afaka miara-miasa amin’ny fikambanana tsy miankina amin’ny fanjakana izy 

(ONG). 

2-Raha niforona ny Boys scout Association dia hitandro ny firahalahiana sy fandriam-pahalemana 

maneran-tany no tena nataony ho zava-dehibe. Na dia lehilahy mahery an’ady aza i BP dia tsy 

namolavola ny tanora ho mpiady akory izy fa ny ho tia tanindrazana. Tao aorian’ny ady lehibe 

voalohany dia hita taratra izany, ary niha-niparika eran-tany ny skotisma. 

« Ainsi, en devenant scout, tu fais partie d’une 

grande armée de jeunes de toutes nationalités 

et tu as des amis dans tous les continents. » 

Eclaireur pejy 288. 

3-Ny Conférence mondiale tamin’ny 1971 tany Tokyo dia namaritra mazava tsara izany fiarovana 

ny tontolo iainana izany. Mba hahazoan’ny tanora ny miresaka sy mifanakalo ary misolo vava ny 

zavaboaary dia ilaina indrindra ny fanaovana ny sahanasa eny ankalamanjana. Koa amintsika 

skoto, fiangonana aman’arivony ny eto Madagasikara izay samy manapaka hazo noely 

isan-taona, afaka manolo-kevitra ve ise manoloana izany mba iarovana ny tontolo 

iainana? 

Adidy amin’ny tena : Ny manatanteraka ireo zavatra roa voalaza etsy ambony dia ny vatantenantsika 

skoto. Noho izany, mila mitaiza vatana mba hananana toe-batana tomady isika 

(mahaiza mifantina ny sakafo hahanina, mba manao ala vokona na mandeha an-tongotra rehefa 

tsy maika…), mamahana ny fahaizana amam-pahalalana, mba hibanjinana io fanampiana ny 

hafa io. Vatana tsy farofy sy saina feno hakingana no afaka manampy ny hafa fa tsy isika indray 

no enta-mavesatra ho an’ny hafa. 

Tsy any an-dasy ihany ry zalahy ilay manao 

ala vokona sy mandeha an-tongotra fa 

tohizana amin’ny fainana andavanandro a! 

fitaizam-batana ireny fa tsy filam-baniny 

akory. Tahaka izany koa ny tsy tokony ihinana 

hena be loatra rehefa mihoatra ny 18 

taona ny olona.

5 

4- Ny fomba skoto (la methode scoute) 

Toy izao ny volaza ao amin’ny lalam-panorenen’ny skoto maneran-tany : 

La méthode scoute est un système d’autoéducation progressive 

fondé sur: 

• une promesse et une loi; 

• une éducation par l’action; 

• une vie en petits groupes comprenant, avec l’aide d’adultes 

qui les conseillent, la découverte et l’acceptation progressives 

par les jeunes des responsabilités et la formation à 

l’autogestion tendant au développement du caractère, à 

l’accès à la compétence, à la confiance en soi, au sens du 

service et à l’aptitude aussi bien à coopérer qu’à diriger; 

• des programmes progressifs et attrayants d’activités variées 

fondées sur les centres d’intérêts des participants et comportant 

des jeux, des techniques utiles et la prise en charge de 

services à la communauté; ces activités se déroulent principalement 

en plein air, en contact avec la nature. 

(Article 3 de la Constitution mondiale) 


Toy izao kosa ny voalaza ao amin’ny fitsipika fototry ny MTEM And.13: 

Ny fomba fanabeazana dia ny fibeazantenan’ny tsirairay izay miorina sy mivoatra amin’ny: 

- Lalàna sy Fanekena, 

- Fiainam-bondrona, 

- Fandaharana mivoatra sy manintona ahitana fihetsiketsehana maro sy miovaova izay tanterahina 

indrindra eny ankalamanjàna. 

Raha atao indray mijery dia hita ihany fa somary sarotrarotra ny fomba fandikan-teny ka misy 

zavatra pitsopitsony izay tsy voalaza ato amin’ny fitsipika fototra MTEM nefa tafiditra ao anatin’ilay 

atao hoe “tsy azo ialana” (essentiel) Ka misy zavatra fito ilay atao hoe “tsy azo ialana”: 

-Fanabeazana amin’ny asa tonga dia vavany (Education par l’action) 

-Fifandraisan’ny olon-dehibe sy ny tanora (Relation adulte jeune) 

-Fiainana ankalamanjana (vie dans la nature) 

-Tontolon’ny nofy sy eritreritra (cadre symbolique) 

-Lalana sy fanekena (loi et promesse) 

-Fiainam-bondrona (vie en petits groupes) 

-Fisondrotana isam-batan’olona (progression personnelle) 

Fanabeazana amin’ny asa tonga dia vavany : Tsy kabary lava reny, tsy torinteny mampatory, fa 

tonga dia asa « tonga dia vavany" » ny an’ny skotisma. Ao anatin’izany asa izany no hanovozan’- 

ny tanora ny fahalalana, ao no hampivoarany ny tenany, ao ny hanatrarany ny zava-kendreny. Ny 

programa skoto dia tokony hiorina amin’ny asa tonga dia vavany, raha tsy izany dia tsy azo lazaina 

hoe programa skoto (vakio fandaharana mivoatra sy manintona) 

Fifandraisan’ny olon-dehibe sy ny tanora : Ny andraikitry ny olon-dehibe ato amin’ny skotisma 

dia ireto zavatra 3 ireto : miaro (sécurise), manolon-kevitra (propose), manolon-tsaina (conseille).

6 


Ny olon-dehibe dia manampy ireo tanora mba hampivoarany ny tenany. Tsy polisy na zandary 

akory ny olon-dehibe ka variana manara-maso sy manakiana fotsiny ny fihetsika sy ny ataon’ny 

tanora. Ny manampy ny tanora hampivelatra ny maha izy azy ny andraikiny. Ary manampy ireo 

tanora hahatakatra ny zavatra andrasan’ny fiaraha-monina aminy. Noho izany ny olon-dehibe dia 

mahay miresaka sy mifanakalo hevitra amin’ny tanora. 

“Le scoutisme est un Mouvement de jeunes, soutenu par des adultes; ce n’est pas seulement 

un Mouvement de jeunes organisé par des adultes. En effet, le Scoutisme offre le potentiel 

pour créer une communauté « apprenante » de jeunes et d’adultes engagés ensemble dans un 

partenariat d’enthousiasme et d’expérience … » 

Fiainana ankalamanjana : Ny fiainana ankalamanjana dia tsy afa-misaraka amin’ny skotisma. 

Ny ankalamanjana no manamora ny fampiharana ny fomba skoto. Tsy ny vatana fotsiny no 

volavolain’ny ankalamanjana fa ny toe-tsaina, toe-panahy, ny toe-po. Ny ankalamjana no 

mahatonga ny olona hanana toe-tsaina tia mamorona. Eo amin’ny fiaraha-monina, ny 

ankalamanjana no mahatonga ny olona hiombona bebe kokoa. Ary hoy B.P hoe “«À côté des 

livres imprimés et de la Révélation, Dieu nous a donné à lire le grand Livre de la nature. Je ne 

veux pas faire de l’étude de la nature une forme du culte qui puisse remplacer la religion; je veux 

seulement signaler que, dans certains cas, comprendre la nature conduit à la religion…» (La 

Route du Succès, page 198) 

Raha mbola azo atao 

mandehana eny antsaha 

manangana 

lasy. 

Tontolon’ny nofy sy eritreritra : Raha vao miresaka hoe skotisma dia misy kisarisary maro tonga 

ao an-tsaina. Raha ny hevitry ny hoe éclaireur dia miaramila natao hisava lalana, mbola misy 

ve izany ankehitriny ? ary izany tokoa ve ny ataon’ny skoto ankehitriny ? Ny zavatra tiana ho resahiana 

ao dia ny fananana toe-tsaina tia karokaroka sy faharanitan-tsaina ary olona ilaina. Fa ny 

tontolon’ny nofy sy eritreritra dia misy lohahevitra iray tiana ho resahina ao (thématique). Ny 

ohatra alaina eto dia ny momba ny bokin’ny atiala (le livre de la jungle), misy tontolom-piarahamonina 

amboadia izay miara-miaina amin’ny olom-belona. Misy kisarisary maro isan-karazany ao 

anatin’izany rehefa tena hampiharina amin’ny fomba fanabezana ka ny mpiandraikitra dia mitana 

ny anjaran-toeran’ny mpanabe ao anatin’ny tantara ; akelà, bagerà, balo. Mihamiova tsikelikely 

izany lohahevitra izany arakaraka ny hisondrotan’ny taonan’ny tanora. Izany hoe raha mbola kely 

ny taonan’ireo ankizy dia misy ilay atao hoe tantara iainanana(histoire à vivre) rehefa mihalehibe 

izy dia ilay tontolon’ny nofy sy eritreitra sisa tavela fa miala tanteraka ilay tantara iainana. 

Rehefa mpiandalana izy miditra bebe kokoa amin’ny zavatra tena izy. Ohatra ny haingon-tsehatra 

amin’ny afon-dasy dia mety dinika sy nofinofy teo amorom-patana. Ka nahatonga azy ireo 

hamoaka lohahevitra iray. 

Ny zavatra hitan’ny maso noharian’ny zanak’olombelona ankehitriny dia mandray anjara betsaka 

amin’izany ny tontolon’ny nofy sy eritreritra, ka sahia ary manonofy. 

Ny tontolon’ny nofy sy eritreritra dia mandrisika ireo tanora hanana toe-tsaina tia mamorona, tia 

karokaroka. Ny tontolon’ny nofy sy eritreritra dia manamora ny fidiran’ny tanora amin’ny tontolo 

tena izy.(Mbola hisy fotoana hanazavana ity lohahevitra iray ity)

7 


Lalana sy fanekena : Ny firotsahana ho isan’ny mpikambana ho skoto maneran-tany dia ny 

fanaovana fanekena. Ao anatin’izany dia misy fitsipika moraly izay antsoina hoe lalàna skoto. Na 

inona na inona fombafomba sy teny enti-manonona ny fanekena dia zavatra telo no tena ifotorany 

dia ny adidy amin’Andriamanitra, adidy amin’ny hafa, adidy amin’ny tena. Tsy misy fanerena ny 

olona hanao fanekena na amin’ny fomba ankolaka na mivantana. Tahaka ny tsy fisiana’ny 

fanerena ny olona hiditra ho skoto (il n’y a pas de scoutisme obligatoire). Ny lalàna skoto dia tsy 

misy endrika fandrarana na fanasaziana . Tsy misy mihitsy skoto azo saziana noho ny tsy 

fahatanterahany ny andalana lalàna skoto iray. Ny lalàna sy fanekena dia miova araka ny 

sampana sy fikambanana. Loharano iray ihany no nanovozana azy rehetra dia izay efa nataon’i 

B.P hatrany amboalohany. 

Fiainam-bondrona : Raha jerena amin’ny fiainana andavanandro, ny ankizy sy tanora mitovitovy 

taona dia mora miaraka avy hatrany, miara-milalao, miara-miresaka. Izay fironana araboajanahary 

izay no hararaotin’ny skotisma ho lasa fomba enti-manabe ireo tanora. Ny ankizy 

mpiray vondrona amin’ny ankapobeany dia 4 ka hatramin’ny 8. Ireo vondrona kely ireo no miaramamolavola 

sy manatanteraka tetikasa iombonana. Ny vondrona kely ireo dia hahazoana vokatra 

tsara kokoa raha miohatra amin’ny vondrona be. Afaka maneho hevitra malalaka ny rehetra ary 

mahatsiaro ho malalaka. 

“le Conseil d’Unité : pouvoir exécutif 

« Le Conseil d’Unité est l’institution qui exerce le pouvoir exécutif. C’est le Gouvernement de l’unité. 

Parfois appelée Conseil des chefs de Patrouilles, cette instance réunit les chefs d’équipe et les 

animateurs adultes. C’est une erreur fréquente de penser que la fonction des animateurs adultes 

est de diriger l’Unité. Ce pouvoir appartient au Conseil d’Unité. En pratique cela signifie que les 

animateurs d’unité doivent s’interdire de prendre toute décision importante en dehors du conseil 

d’Unité. » 

« Lunité scoute, une république des jeunes »

8 


« le but principale du système des patrouilles est de donner une véritable responsabilité 

au plus grand nombre de garçons, pour leur developper le caractère. Si le chef donne 

un vrai pouvoir à son chef de patrouille, qu’il attend beaucoup de lui et qu’il laisse le 

bride sur le cou pour le travail qu’il confie, il aura plus fait pour épanouir la responsabilité 

de ce garçons qu’aucun programme scolaire n’autait jamais fait. », 

Eclaireur pejy 43. 

Fisondrotana isam-batan’olona : Ny skotisma dia manome lanja ny ezaka vitan’ny tsirairay. Ary 

manome sehatra hahafan’ny tanora mamaritra ny zava-kendreny. Ny tanora tsirairay dia samy 

tompon’andraikitra amin’ny fampivoarany ny tenany. Ny ezaka hataony dia arakaraka izay tratry 

ny heriny ihany. Tsy mihazakazaka maka ambaratonga sy talenta fotsiny izy, fa miara-mamaritra 

ny zava-kendreny sy fanamby ho vitany miaraka amin’ny mpiray sokajy aminy sy ny 

mpiandraikitra azy. Ny olona afaka manampy azy amin’izany dia ireo skoto zokiny ara-taona sy ny 

mpiandraikitra azy. 

Rehefa vita ny lahasa natao dia miara-manombana ny ezaka vita miaraka amin’ny mpiandraikitra 

sy ny mpiray sokajy. Ary dia ilay tanora mihitsy no asaina mamaritra ny lalana nodiaviny sy ny 

ezaka vitany. Ny ezaka vita dia tsy maintsy marihina amin’ny fanomezana ilay tanora ny talenta na 

ambaratonga mifanaraka amin’izany.

9 


Ity ambany ity ny kisarisary mamintina izany voambara momba ny fomba skoto. 

Fanabeazana 

amin’ny 

asa tonga 

dia vavany 

Fiainana 

ankalamanjana 

Fiainanambondrona 

Lalana 

sy 

fanekena 

Tontolon’ny 

nofinofy sy 

eritreritra 

Fisondrotana 

Isambatan’olona 

Fifandraisan’ny 

olon-dehibe sy 

ny tanora 

Lehibe maneran-tany ity fikambanantsika 

ity: 

- eo amin’ny 25 000 000 no isan’ny skoto 

am-perinasa amin’izao fotoana izao. 

250 000 000 eo ho eo kosa ny isan’ireo 

olona efa nandalo tato amin’ny fikambanana.

10 


SAMPANA MAVO 

Eto amin’ny MTEM, ny lovitao no Tily Sampana Mavo, sampana zandriny 

indrindra satria 6 ka hatramin’ny 11 taona. Ny fitaizana dia manana tanjona dia ny 

handray anjara amin’ny fanabeazana amin’ny maha-olona feno:ara-batana, aratsaina,ara-panahy, 

ara-moraly, ara-piaraha-monina ary ara-pihetseham-po. 

Amin’ny maha-zaza azy dia ny fiainana nofinofy no fitaovana entina 

manabe.Noraisina ho fototra ampiasaina amin’izany àry ilay boky nosoratan’I 

Rudyard Kipling (1865-1936) hoe “Le livre de la jungle” tamin’ny taona 1894.Maro 

ny mpandray anjara resahina ao anatin’io tantara io ka ireto no tena malaza 

indrindra amin’izany: 

MPONIN’NY ATIALA 

AKELA (loup): mpitondran’ny atiala, mpitarika ny vahoaka afaka, mpitarika 

amin’ny haza sy manefa ny tarazo rehetra. Mamoaka ny aloalo. 

Tompon’andraikitra voalohany ao amin’ny andiany. 

BALOO (ours): mpampanoa sy mpampianatra lalàna ny andiany, mpanampy an’I 

Akela ary eo mandrakariva amin’ny fotoana ilàna azy. Mpandraharaha. 

BAGHEERA (panthère noir): kinga ary mandresy hatrany noho ny hakingany, 

mpampianatra ny andiany ho kinga, mpampilalao, manampy an’I Akela mitarika 

amin’ny haza. 

HATHI (éléphant): mpitana sy mpitahiry ny tarazon’ny andiany, mpitandro ny 

fahadiovana. 

KAA (serpent) : mpanavotra an’I Mowgli, mpampianatra lalana ihany koa, 

miadam-pihetsika nefa mahavita zavatra tsara. 

CHIL (vautour): mpampita hafatra sy vaovao, iraka matsilo maso ary azo 

itokisana satria kinga amin’ny fampitana hafatra. 

MANG (chauve-souris): mpitsiditsidika ny fihazan’ny andiany, mpitsinjo lavitra 

SAHI (hérisson): 

MERE LOUVE sy PERE LOUP: nandray sy nikarakara an’I Mowgli tao amin’ny 

atiala 

FRERE GRIS (loup): sakaizan’I Mowgli niara-niriaria taminy tao amin’ny atiala 

MOWGLI (petit homme): zazakely tonga tao amin’ny atiala, mitovy amin’ny 

sahona ka nantsoin’ny mponin’ny atiala hoe: Mowgli. Kinga sy manan-tsaina. 

Ireo fahavalon’ny vahoaka afaka:

11 


SHERE-KHAN ( tigre ): mitady izay hevitra rehetra handringanana an’I Mowgli 

TABAQUI (chacal), BANDARLOGS (singes), DOLL, WONTOWN (chiens) 

- Fanamarihana: 

• Ny antsoina hoe “Vahoaka afaka dia ireo manaiky sy manaraka ny lalàn’ny 

atiala 

• Ny fahavalo kosa dia ireo vahoaka tsy tan-dalàna 

• Ny fanalahidim-pitenenana no ifampiresahana sy hifankafantaran’ny 

vahoaka afaka 

Manana ny fomba fanabeazana sy ny tarazo iainany ny lovitao 

Fomba fanabeazana 

Lalàna sy fanekena 

Ambaratonga sy talenta 

tarazo 

Fiarahabana 

Famoriana 

Hiaka 

Fanalahidim-pitenenana 

Tarabolana 

Aloalo 

Ireto no anisany lehibe amin’izany 

I FIFAMORIANA 

1.Fifamoriana: fanokafana 

Mp . Loup in-7 

Lvt . mamaly Ialahi ny lovitao, manao antsasa-paribolana 

Mihiaka isaky ny 6 rehefa tonga 

Ohatra: Jaky- Yaouh 

MP . Loup 

Lvt . yaou 

Mp : Hiaka andiany (ohatra: andiany seeonee) 

Lvt: Fanalahidim-pitenenana +Yaou 

MP: Loup 

Lvt: Yaou

12 


Izahay no lovitao 

Malagasy kely 

Falifalylava izao 

Kinga raha hiremby 

Ka ny fihazana atao 

Ao anaty ala ao 

Dia fanaovan-tsoa 

ifalian’ny fo 

Izahay dia mahay 

Raha hitady remby 

Soa ombieniombieny 

IZAHAY NO LOVITAO 

Akela, Baloo, Hathi 

No ekenay teny 

Babakoto, tabaqui 

Tsy tianay ireny 

Mère Louve, Bagheera 

No mibaiko hoe: 

mihazà 

‘zay fanaovan-soa 

Hifalian’ny fo 




Rehefa lehibe izahay 

Any indray andro any 

Dia ho tily tsara indray 

Vonona hatrany 

Ho an’Andraimanitray 

Sy ny Tanindrazanay 

Ka fanaovan-tsoa 

Hifalian’ny fo 




2. FAMARANANA 

MP: Loup in-7 

Lvt . mamaly Ialahi ny lovitao, manao antsasa-paribolana 

. Mihiaka isaky ny 6 rehefa tonga 

Vaovaon’ny andiany 

MP: Loup Lvt: Yaou 

Ho tiavinay 

vFanamarihana 

- Avy any ankavanan’ny 6 no misy ny ZE 

- Amin’ny HL sy ny hiaka- andiany ihany no manao FP (fanalahidimpitenenana) 

- Alohan’ny fifamoriana fanokafana sy aorian’ny fifamoriana famaranana 

no atao ny “culte” 

- Tokony eny an-kalamanjana foana no hatao ny fifa moriana

13 


II. NY FANEKENA LOVITAO 

Fizotry ny fanekena lovitao: 

1. Fitsapana: atomboka amin’ny lalao iraisana, atao 

hisongadinan’ny lovitao hanao fanekena, lalao izay zakany. Tsy fanadinana io. 

2. Miantso I Akela, manao antsasa-paribolana ny andiany. Mihira 

sapaoritra: Izahay no lovitao. 

3. Ireo tsy vita fanekena sy ireo tsy vonona hiroso amin’ny 

fanekena dia asain’I Akela misitaka eny amin’ny toerana izay tsy ahitany sy tsy 

handrenesany ny zavatra miseho eo. 

4. Asaina miroso eo aloha izay hanao ny fanekeny, mifanandrify 

amin’ny fehitenda sy ny marika ravinala ary ny karatra maha-mpikambana azy. 

5. Miteny Akela: “Faly isika anio fa misy lovitao maniry hiditra ao 

amin’ny fikambanantsika, nasehony teo ny fikirizany tamin’ny ………… mba ho 

mendrika ity fikambanana ity izy. Efa fantany tsara ny lalàna lovitao ary efa 

fantany ihany koa ny hevitry ny fanekena. Ka moa ekentsika ny handraisana azy 

tanteraka ho namatsika, ka hanaovany ny fanekeny?” (avela hiteny izay manana 

ambara, indrindra fa ny zokin’ny Enina) 

Tsara raha asaina averin’ilay lovitao hanao fanekena ny lalàna lovitao : “Eken’ny 

lovitao rehetra eto amin’ny fikambanana ny fanirian’ise, fantatra fa hain’ise tsara 

ny lalàna nefa mba te handre izany indray izahay, ka mba lazao anay àry”: 

Lovitao hanao ny fanekena mamaly: “Manoa ny lehibe ny lovitao; tsy manaonao 

foana ny lovitao” 

Akela: “Koa raha lanintsika izany dia ho raisintsika izy hanao ny fanekeny” 

6. Hazavaina amin’izay ny fizotry ny fanekena: ny lovitao hanao ny 

fanekeny manatsotra ny tanany manao ny fiarahabana lehibe (grand salut), ny 

MP sy ny lovitao sisa kosa dia manao ny fiarahabana tsotra (petit salut) no sady 

mamerina ao am-pony ny fanekena efa nataony. Rehefa vita izany dia miaramiredona 

ny hira fanekena lovitao ny lovitao rehetra. 

7. Akela: Mangataka an’ise àry hanao ny fanekena/ 

Lovitao: “Manaiky aho, hiezaka hatrany 

Hanompo an’Andriamanitra; 

Hiasa ho an’ny tanindrazana; 

Hanoa ny lalàna lovitao; 

Hazoto hanampy olona isan’andro”

14 

Hiran’ny fanekena: 

Manaiky aho, tsy anio 

ihany 

fa hiezaka hatrany 

hanompo Anao ry Ray 

Andriamanitro hatrizay 

Manaiky aho, tokoa 

tokoa 

Fa hiasa an-kerim-po 

Ho an’ny tany mamiko 

Madagasikara taniko 


Isan’andro aho hazoto 

Hanampy olona hilofo 

Ka ho toaviko ao ampo 

Ireo lalàna an-kiroa 

8. Apetaka ny mariky ny fanekena (fehitenda, marika ravinala), ary ny 

karatra maha-mpikambana 

9. Miarahaba I Akela: “Faly mandray an’ise ho isan’ny mpikambana lovitao 

izahay ary mandray ny tanan’ise havia manomboka izao ho marika fa mpirahalahy avokoa 

ny lovitao rehetra nahavita ny fanekena vao nataon’ise teo” 

Asaina mitodika any amin’ny andiany izy ka manao petit salut ho solon’ny 

fifampiarahabana. 

10. Mamonjy ny toerany ny lovitao vao nahavita ny fanekeny ary mihika ny 

Enina misy azy. 

11. Antsoina amin’izay ireo rehetra nasaina nisitaka. 

Akela: “hanehoatsika amin’ireto rahalahintsika vaovao ireto fa faly isika dia ndeha hiaraka 

hiakam-pifaliana" 

Faranana amin’ny hira “Ho tiavinay…” 

V Fanamarihana 

- Tsy mahazo manao salut ny lovitao tsy mbola vita fanekena. Ekena kosa ny 

mandray azy amin’ny tanana havia. 

- Mialoha na aorian’ny fanekena no hitondrana am-bavaka ny lovitao hanao/ vita 

fanekena. 

- Ireo teny ataon’i Akela ireo dia ohatra fotsiny, nefa tokony ho voatana kosa ny 

vontoatiny mba tsy hisy hivaona. 

- Tsy maintsy i Akela no mampanao fanekena amin’ny maha-tarazo lehibe azy, 

raha tsy manana Akela ny andiany dia miantso filoha na Mp efa vita fanekena 

Mpiandraikitra. 

- Tsy maintsy mandalo fanomanana tsara ny lovitao hanao fanekena mba 

ahafantarany ny dikan’ny fanekena ataony. 

- Eny ankalamanjana ny toerana hanaovana ny fanekena. Tsy mety eny amin’ny 

Fiangonana

15 


III. TARABOLANA 

Ny tarabolana dia fivoriamben’ny andiany eo amin’ny vato fisainana atao 

mandritra ny alina diavolana. Fakana tahaka akaiky ny fivorian’ny mponin’ny 

atiala izy ity. 

Fotoana filazana amin’ny fomba aofisialy ny vaovaon’ny atiala na tsara na 

ratsy, fanolorana ambaratonga sy talenta, filazana ny valin’ny haza lehibe, ny 

tontolon’ny lasy, fankasitrahana ny loup mendrika, fanitsiana ny lovitao, 

fanatanterahana ny fampakarana, fanaovana ny hira sy ny angano atiala. 

Raha ny tena tsara dia amin’ny alina misy diavolana no anatanterahana 

azy, raha sendra tsy misy volana dia azo atao ny manamboatra sarim-bolana. 

Toerana avo, vato fisaka, no hipetrahan’i Akela. 

Fizotry ny tarabolana 

- Samy maka ny toerany daholo ny mpitarika ny tarabolana 

rehetra 

- Mihira ny andininy voalohany amin’ny hira tarabolana ny 

mpitarika ihany. 

- Rehefa maheno ny hira fiantsoana ny lovitao rehetra dia mamaly 

hoe YALAHI! Efa milahatra isaky ny enina izy ireo amin’izany ary 

mandady manatona an’i Akela no sady mihira ny andininy faharoa 

mandrapahavitan’ny atsasam-paribolana eo anoloan’I Akela. 

- Hiraina kosa ny andininy fahatelo rehefa vita ny atsasamparibolana. 

Hiran’ny tarabolana 

Hivory ny andiany, 

miantso izao 

‘nareo re no tiany, 

ka avia avia 

Akela mitady, 

samia re mandady 

Mankanesa aty 


miantso izao 

ka ny fifaliany 

isika ka andao 

Akela efa any 

Baloo koa toy izany 

Miandry ny lovitao 


miantso izao 

Ka ny boribory 

ndeha re atao 

Akela efa eto, 

ary isika ireto 

Hiara-milalao

16 


- Mitarika ny hiakabe ny zokin’ny enina mendrika, mipetraka any an-kavanana 

indrindra. 

ZE miteny A ( sady mitsangana) 

Lovitao rehetra : KE (mitsangana no atsangana ny tanana havanana atao sofin’ny Akela) 

LA (atsangana ny tanana havia ka mbola atao sofin’i Akela ihany) 

ARAKA IZAY AZO ATAO 

Akela irery miteny: HANINONA? 

Lov: Hihatsara hatrany, hihatsara hatrany yaou! (mijaridina tsara, mampidina ny 

tanana havia, avy eo ny tanana havanana) 

- Asain’i Akela mipetraka ny loups rehetra.Toy ny fipetrak’i Akela daholo 

ny fipetraky ny rehetra: mitingitingina, ny tanana roa manao endrika salut ka 

apetraka eo anelanelan’ny fe. 

- Manomboka ny fiarahabana i Akela, avy eo mampahafantatra ny 

mponin’ny atiala manatrika eo 

- Mizara fitenenana I Akela amin’ny filazana ny vaovao rehetra. 

- Elanelanina hira na tantara atiala fohy ny vaovao. 

- Famaranana: mandamina sy milamina mivoaka ny faritry ny 

tarabolana. 

v Fanamarihana 

- Ny fampianarana ny tarabolana dia amin’ny fotoana tsy maha eo ny tsy 

vita fanekena; tsara raha faranana amin’ny hikam-pifaliana ny tarabolana; 

- Tsy maintsy amin’ny alina no anaovana ny tarabolana, tsy tokony 

hatao alina loatra anefa; 

- Tsy tokony hatao maharitra ela ihany koa, ora iray raha ela indrindra; 

- Toerana tsy misy lobolobo no anaovana azy, mahitsy, mazava, misy 

vato fisainana, lavitry ny tanana. 

- Anarana no ifampiantsoana fa tsy cheftaines na ankizy; 

- Tsy maintsy manao fiovan’endrika (déguisement)

17 


Asan’ny mpitarika sy ny feony tsirairay avy: 

Mpitarika Asany feony 

Akela mitarika ny fivoriana, mizara fitenenana yaouououou 

ou 

Baloo milaza ny vaovao momba ny lalàna: Mmmm 

Bagheera milaza ny valin’ny haza lehibe Brrrrrrrrr 

Chil mpilaza hafatra sioka 

Kaa mpilaza ny vaovao samihafa Ssssssssss 

sssss 

Hathi mitandro ny fandriampahalemana Hiiiiiiiiiiii 

Bandarlogs 

Mpanakorontana.Tsy omena fitenenana 

ny bandarlogs. 

betroka 

IV. 

NY AMBARATONGA SY TALENTA 

1. AMBARATONGA 

Misy efatra (4) ny ambaratonga hita ao amin’ny lovitao: 

Miana-mandady(MM): mamantatra izy hoe: INONA (3 

volana) 

Vakimaso Voalohany (VM 1): “Ahoana koa” (9 volana), afaka 

mitrandraka talenta 

Vakimaso Faharoa (VM 2): mampihatra (9 volana) 

Mpiremby (Mpb): mampihatra sy mampita (1 taona) 

Mba hanatanterahana izany dia misy sehatra 15 

ahatongavana amin’ny fanabeazana amin’ny maha olona feno 

(fomba 7), ary mba tsy hivaona amin’ny zava-kendren’ny skotisma 

sy ahalalantsika ny zavatra mety ho takatry ny isan’ambaratonga. 

(ao anaty boky torolalana Sampana mavo) 

2. TALENTA 

Ny talenta dia fahaiza-manao manokana ananan’ny olona 

tsirairay avy; fanomezam-pahasoavana miafina na miseho. Misy 

ny ara-boajanahary ary misy kosa ny novolena. 

Misy tanjona ny fanolorana ny talenta ny lovitao:

18 


- Fankasitrahana na fampiezahana ny lovitao (encouragement) 

- Ampahafantarana ny lovitao ny tenany ka hampitombo ny fahatokisantenany 

- Famaliana mihitsy ny fanabeazana skoto, fanabeazana miandalana. 

Endriny sy Karazany 

4cm 

2.5cm 

Lokony Sokajy Anaran’ny talenta 

mavo 

Fampaherezana ho 

amin’ny asam-pamokarana 

Mpanao sy tia asa tanana 

Tia fambolena 

Tia fiompiana 

Tia hira sy mozika 

manga 

mena 

maitso 

Fiheverana ny Fiangonana 

sy ny Tanindrazana 

Fiezahana ho hery velona 

eo amin’ny fianakaviana 

Filamatra ara-skotisma 

Tia Soratra Masina 

Tia tanindrazana 

Tia fandriam-pahalemana 

Tia kolontsaina 

Mpitaridalana 

Mpianatra mazoto 

Mpikajy ny tontolo ianana 

Mpiaro ny zo 

Tia koja an-trano 

Mpilasy 

Tia fanatanjahan-tena 

Tia fahadiovana 

Mpamory zava-madinika 

mpamalifaly

19 


v Fanamarihana 

- Ilaina ny ahitan’ny besinimaro ny marika talenta ananany, ka apetaka 

eo amin’ny fanamiana. Raha mbola tsy misy apetaka dia aleo tsy tolorana, noho 

izany, tokony hanamboatra ny lovitao na ny MP. 

- Tokony manaiky ny MP rehetra fa tena ananan’ny lovitao iray ny 

talenta. 

- Toetra fa tsy fahaiza-manao fotsiny ny talenta: misy toetra tiana 

ananana na esorina 

- Adidin’ny Mpiandraikitra ny mitsirika sy mampivoatra ny talenta 

ananan’ny beazina. Mamporisika ihany koa ny lovitao haneho ny talentany. 

V. SAINA Lovitao 

- efa-joro mirefy 40 x 60 cm 

- misy salut louveteau (bleu marine), tsy miloko ny anatiny 

- Saina ao an-dasy tsy midina raha tsy vita ny lasy 

- Mp no mampiakatra sy mampidina ny saina

20 


LOVETISMA 

Ny fanabeazana skotisma dia mifototra amin’ny fiainana « Lalana sy ny fanekena 

» 

Eo amin’ny sampana MAVO, amin’ny maha taonan’ny ankizy tia nofinofy sy 

maka sary an-tsaina azy dia noraisina ho fitaovana hanabeazana ny tantara 

avy ao amin’ny angano nosoratan’i Rudyard kipling mitondra ny lohateny « Le 

livre de la jungle », Io no nipoiran’ny teny hoe « lovetisma » 

Voasoratra voalohany io boky io tamin’ny taona 1894. 

Raha tsorina izany ny lovetisma dia fitaovana iray entina manabe amin’ny alalan’- 

ny skotisma ao amin’ny sampana mavo satria misy ifandraisany amin’ny toetra sy 

ny toe-tsain’ny ankizy ary ny fietseham-pon’ny fiaraha-monina ao. 

Voasoratra voalohany io boky io tamin’ny taona 1894. 

Tiana marihina kosa anefa fa tsy voatery ny lovetisma ihany no hany fanabeazana 

ato amin’ny sampana mavo fa azo ampiasaina tsara koa ireo angano hafa. 

Raha fehezina ny angano dia fiaraha-monina iray ahitana biby sy olona miaramonina, 

nefa ny olona no mampisy lanja sy heviny io fiaraha-monina io. 

Hita ao: 

Ny fisedrana 

Ny tsara toy ny fiaraha-miaina, ny fiaraha mihaja sy ny ratsy izany manakorontana 

ny fiaraha-monina 

Ny fanarahana sy fiainana ny lalàna 

Ny fiaraha-mihira sy milalao ary ny fiarahana mihaza 

Ny fandinihana ny zava-misy (ny natiora) hivoarana 

Ny fianarana zava-baovao 

Ny fanatanterahana ny teny nomena 

Noraisina ary ireo « personnages » tao amin’io angano io handrindrana ny fanabeazana 

sy ny fitantanana ato amin’ny sampana mavo. Anisan’ireto izany : 

Akela : (loup) filohan’ny andiany maneho ny fahefana sy ny fandrindrana 

Baloo (ours), mpampianatra lalàna 

Bagheera : (panthère) mampilalao

21 


Chill (vorona), mpampita hafatra 

Kaa : bibilava 

Mowgli : zanak’olombelona tafiditra tao anaty ala 

Shere khan (tigre) maneho ny haratsiana 

Bandar-log (singes) Miaina ao anatin’ny tsy fanarahan-dalàna 

Père loup sy Mère louve miaraka amin’ny zanany louveteau efatra no fianakaviana 

nitaiza an’i Mowgli. 

Amin’ny ankapobeny dia eo anivon’ny Andiany no ivelaran’ny enina sy ny tsirairay 

amin’ny sampana mavo. 

Ahoana ary ny hahatonga ny ankizy ho tena « lovitao »avy amin’ny alalan’io 

angano io ary inona ny andraikitr’ise mpiandraikitra sampana mavo? 

TSARA HAZA DAHOLO E!

22 


FKA (Filan-kevitry ny sokajy) 

Mety alaim-panahy avy hatrany isika ka raha vao mahare ny teny hoe filan-kevitra 

dia toa mahita sary an-tsaina avy hatrany hoe misy raharaham-pitsarana ao 

izany. Toy ireny hita any am-pianarana sy any amin’ny fitsarana any amin’ny 

miaramila. Ny tena ilana ny FKA dia sehetra iray afahana mifanabe. 

Ara-tantara 

Tany am-boalohany dia fitanan-kaja (cours d’honneur) no tena nahafatarana azy. 

Ary taty aoriana dia niova ho filan-kevitry ny sefo (conseil des chefs). Natao ny 

filan-kevitra mba entina hanomezana valisoa ireo skoto mendrika ary entina 

hanasaziana ireo skoto hita fa nihoa-pefy na tsy nitana ny teny nomeny. Nandritra 

ny ady lehibe voalohany ny taona 1914 – 1918 dia lasa tany am-bava ady ny 

ankabeazan’ny mpiandraikitra skoto. Ny filan-kevitry ny antoko izany no sisa 

nahafahana nampandeha ny antoko ka izay zokiny indrindra tamin’ny lohantsokajy 

no nitarika izany ary nanendry LS iray ho mpitantsoratra. Ary hita fa 

nahomby tokoa izany fomba fitantana izany. Nanomboka teo ny ny FKA no rafitra 

fara-tampony amin’ny fitantana ny antoko.Noho izany, na misy mpiandraikitra na 

tsy misy mpiandraikitra dia tokony handeha ny raharahan’antoko raha mbola 

mijoro ny lohan-tsokajy. 

Fomba fiasa : 

Ny filan-kevitry ny antoko dia tsara raha atao indray mandeha isam-bolana farafahakeliny. 

Nefa amporisihina indrindra ny antoko mba hanao izany isankerinandro 

Izany dia mba hahafana manatanteraka ny fivorian-tsokajy isankerinandro. 

Ao anatin’ny filan-kevitry ny antoko no handihina ny fomba 

hampandehanana ny antoko na lasy na fisindana, ny fivoahana an-tsaha, atrikasa 

ary hanombanana ny ankizy beazina tsirairay . Izay hoe efa tokony ho vita fafana 

(tableau) dia ny mialoha izany rehetra izany mba hanamorana ny fomba fiasa.

23 


Ny asa sy ny andraikiny (rôles et fonction) : 

Ny filan-kevitry ny antoko no manendry ny Lohan-tsokajy sy Solon-dohan-tsokajy 

rehefa avy nandalo ny filan-kevitry ny sokajy. Manomana sy mikarakara ny firosoan’ny 

ankizy zazavao hanao fanekena na manemotra izany raha hita fa mbola 

tsy ampy ny fepetra ilaina. Marihina anefa fa tsy azon’ny filan-kevitry ny antoko 

atao ny misakana ny ankizy tsy hanao fanekena ny manemotra no azo atao ary 

izany dia tsy maintsy arahina fanazavana ho an’ilay mpikambana ny antony.Ao 

anatin’ny filan-kevitry ny antoko koa no hanapahana ny fanomezana ambaratonga 

na talenta ho an’ny mpikambana iray . 

Ny mpanatrika ny filan-kevitry ny sokajy.: 

-Ny mpiandraikitra tompon-toerana, ny mpanampy, ny mpampilalao 

-Ny lohan-tsokajy sy ny solon-dohan-tsokajy. 

-Mpikambana nantsoina hanatrika izany manokana. 

-Olona nantsoina manokana hitondra fanofanana na fanazavana lohahevitra iray. 

Ny andraikitry ny mpikambana ao amin’ny filan-kevitry ny antoko. 

Ny mpiandraikitra tompon-toerana : Izy no mitarika ny fivoriana ka manome 

anjara fitenenana ny tsirairay. Ary mitsipaka (droit de veto) ireo hevitra hita fa 

mivaona amin’ny tanjon’ny skotisma maneran-tany sy ny zava-kendren’ny 

Mpanazava sy Tily eto Madagasikara. Tsy amim-patezerana anefa ny fomba 

fanehoan’ny heviny fa ao anaty fanajana ny hevitry hafa ary ao anaty fanazavana 

mari-pototra mba tsy handratra ny hambom-pon’ny hafa ka mety hiteraka ratra 

anaty. 

Ny mpiandraiktra mpanampy sy mpampilalao : Izy ireo dia mitana ny andraikitry 

ny mpanolon-tsaina na mpanolon-kevitra 

Ny lohan-tsokajy sy ny Solon-dohan-tsokajy : Mitondra ireo volavolan-kevitra avy 

any amin’ny filan-kevitry ny sokajy. Manolotra ireo boaikely tokony ho tolorana 

ambaratonga na talenta ary mitondra fanazavana amin’ny ezaka efa vitan’ilay 

boaikely. Mitondra ihany koa ireo olona hita fa nandika ny fitsipika 

hifampifehezana ka mety hiteraka korontana ho an’ny antoko iray manontolo na 

fiangonana.

24 


Ny mpitantsoratra : Amin’ny ankapobeany dia saika ny mpiandraikitra mpanampy 

na mpampilalao no mitana izany andraikitra izany nefa tsara indrindra raha toa ny 

Lohan-tsokajy no atao mpitantsoratra. Ny fizotran’ny fivoriana sy ny fanapahankevitra 

noraisina no raketina an-tsoratra. 

Ny asan’ny mpikambana ao amin’ny filan-kevitry ny antoko 

Raha toa ka mpikambana tao anaty sokajy no entina ao anaty filan-kevitry ny 

antoko dia tsy maintsy efa nampafantarina mialoha izy ary miaraka amin’ny 

lohan-tsokajiny. Malalaka ny fandraisana anjara fitenenena nefa izany dia ao 

anaty fanajana tanteraka. Ny tsy famelana ny mpikambana haneho ny heviny na 

tsy fihainoana izay lazaina dia mety hiteraka fikomiana ho azy na ho an’ny 

sokajiny. Ny mpanatrika ny filan-kevitry ny antoko dia tsy maintsy manao 

fanamiana. Tsy tokony hisy teny enti-mampitahotra ireo mpikambana tonga 

hanatrika ny filan-kevitry ny antoko; ohatra mpikambana zazavao hanao 

fanekena. Samy miezaka ny tsirairay ary miezaka manakatra zavatra manjo ny 

tsirairay sy ny manahirana azy. Ezahina mandrakariva ny tsy hisian’ny fifandirana 

na famoahana teny tsy voahevitra ka mety miteraka fanafitoinana ho an’ny hafa. 

Ny fizotrany : 

Atomboka amin’ny hira sapaoritra 

Atao ny hiakan’ny sy ny hiran’ny FKA 

Atao ny fanompoam-pivavahana 

Manao teny fiarahabana ny mpitarika ary milaza ny laha-dinika 

Maheno ny fanehoan-keviny mpanatrika 

Mitarika fanofananana ny mpiandraikitra 

Samihafa 

Faranana amin’ny hira sapaoritra 

Hiran’ny FKA 

Tompo tia ô mihainoa 

Izao fivavakay mitalaho 

Ny fanahinay hamasino 

Ho tonga namanao 

Tompo tia ô mijere 

Ieto zanakoa marobe 

Ny Fanahinao mamonje 

Anay mpanomponao

25 


FILAN-KEVITRY NY SOKAJY 

Anisan’ny motera iray mampandeha ny raharahan-tsokajy ny filankevitry ny 

sokajy. Eto anefa dia tsara ihany ny manavaka ny atao hoe filan-kevitry ny sokajy 

(conseil de patrouille) sy ny fivorian-tsokajy (réunion de patrouille). Raha 

hazavaina tsotsotra dia izao : ny filan-kevitry ny sokajy dia resaka sy dinidinika no 

atao. Ny fivorian-tsokajy kosa dia asa tonga dia vavany no atao ao ka 

hanatanteraha ireo sahanasan’ny sokajy. Ao anatin’ny filan-kevitry ny sokajy no 

andaminana ny olana sy ny raharaham-bolan’ny sokajy. Ny zavatra rehetra 

notapahana tao anaty filan-kevitry ny sokajy dia tokony ho voarakitra ao anaty 

kahien-tsokajy. Manana andraikitra lehibe noho izany ny lohan-tsokajy amin’ny 

fanaraha-maso ny fanatanterahana ny zavatra notinapaka 

Ny filan-kevitry ny sokajy dia ialohavan’ny fanomanana izay ataon’ny lohantsokajy 

sy ny solon-dohan-tsokajy ary indraindray dia maka hevitra amin’ny 

mpiray sokajy izay hitany fa anisan’ny mendrika. Dia izy ireo no manapaka ny 

lohahevitra ho dinihina mandritra ny filan-kevitry ny sokajy ary mandrakitra izany 

ao anatin’ny kahien-tsokajy. 

Tsy maintsy hilazana mialoha ny mpiray sokajy rehetra vita fanekena mialoha ny 

fivoriana. Ary raha misy lohahevitra tian’ny mpiray sokajy ho dinihina dia tsy 

maintsy resahiny amin’ny lohan-tsokajy mba hahafahana manomana ny fivoriana. 

Mazava ho azy fa tsy maintsy ny lohan-tsokajy no mitarika ny filan-kevitry ny 

sokajy. Azon’ny solon-dohan-tsokajy atao anefa ny mitarika ny filan-kevitry ny 

sokajy rehefa nahazo alalana tamin’ny lohan-tsokajy ka amin’izay dia tsy maintsy 

izay zavatra efa noman’izy ireo mialoha ihany no resahina. Manaraka tsara ny 

lahadinika ary miezaka manala izay resaka hita fa mivaona amin’ny lahadinika. 

Izany anefa tsy misaka ny fandraisana ireo hevi-baovao ka tokony ho dinihina 

amin’ny manaraka. Anjaran’ny lohan-tsokajy ny manome anjara fitenenana ny 

tsirairay ka mamela malalaka azy ireo haneho hevitra. 

Mila mamadibadika ny lelany tsara ny lohan-tsokajy alohan’ny hamoahany 

fanapahan-kevitra. Raha maro ny mpiray sokajy manohana hevitra iray dia misy 

izany vitsy anisa mitsipaka ilay hevitra. Ny zava-kendrena dia ny mba ialana 

amin’ny tsangan-tanàna izay mety hiteraka fizarazana.Raha toa ka misy hevitra 

mety hampifanditra na mampifanolana dia tsara raha hahemotra amin’ny andro 

manaraka ny fandiniha ny lohahevitra. Azo antoka amin’izay fotoana izay fa mety 

ho hita ny vahaolana satria hoy ny ntaolo hoe “tanety lava misy fisaina” ka 

amin’ny andro manaraka efa samy tony ho hita ho azy ny vahaolana.

26 


Azo dinihina ao anatin’ny filan-kevitry ny sokajy koa anefa ny mpikambana iray 

mety hiteraka korontana na fanelingelena be eo amin’ny fanatanterahana 

sahanasa na tetik’asan’ny sokajy. Marihina anefa fa tsy sazy ara-batana toy ny 

ramandady na mandoalika na fikasian-tanana no atao. Ohatra mifoka sigara ilay 

mpikambana hita fa mety hiteraka doron-tanety ny fangalarany mifoka sigara dia 

azo atao tsara ny manajanona azy tsy handeha fivoahana an-tsaha miaraka 

amin’ny sokajy. 

Ireto avy ny zavatra matetika dinihina amin’ny filan-kevitry ny sokajy : 

1. Fitondran-tenan’ny sokajy ka tokony hiteraka famaizana 

2. Fomba fanangonana ny latsak’emboky ny sokajy sy ny 

hampiasana azy 

3. Fandinihana sy ny fifanarahana atao momba ny lasy na fivoahana 

an-tsaha 

4. Fandraisana ireo mpikambana vaovao, fifidianana izay solondohan-tsokajy 

na ny lohan-tsokajy 

5. Fandinihana ny fizahan-tany na asa soa hatao. Fiketrehana ny fety 

aman-danona ataon’ny sokajy na iraisan’ny amin’ny antoko 

6. Tatitry ny sokajy 

Ny tatitry ny asa vitan’ny tsirairay ao anaty sokajy dia tokony vita tatitra mazava 

ao anaty kahien-tsokajy ka atolony ny filan-kevitry ny antoko. 

Mila manana kahie mirakitra ireo karazana sahan’asa vitan’ny sokajy koa ny 

sokajy. Misy ireo teknika fampiasa, ny lalao, ny hira, misy sary. 

Ny zavatra rehetra nodihina tamin’ny 

filan-kevitry ny sokajy dia azo dinihina 

amin’ny filan-kevitry ny antoko saingy tsy 

maintsy omena ny mpiandraikitra 

mialoha mba hahafahany mandamina sy 

manomana ny fivoriana. Tsara raha 

mivory isaky ny herinandro ny filankevitry 

ny antoko mba hahafahana 

mandray ireo tatitry ny sokajy.

27 


Ny fiofanana tsara sy azo raisina vokatry ny fanaovana ny filan-kevitry ny sokajy 

dia fandraisany boaikely anjara amin’ny fampandrosoana ny tenany, ny sokajy ka 

hahafahana maneho hevitra ankalalahana ary izany dia hahatonga azy ho toy 

ireo olona manana ny maha izy na toy ireo olona mpandraharaha ireny. 

Iza? 

Ny mpiray sokajy rehefa vita fanekena 

Aiza? 

Ao amin’ny toeram-pivoriana 

Any an-dasy 

Eo anivon’ny natiora 

Any an-tanan’ny iray ao anatin’ny sokajy 

Rahoviana? 

Ara-potoana :Isaky ny tapa-bolana. Ny sokajy izay tsy dia manana zavatra ho 

resahina dia tsy manan-javatra be atao, tsy manana sahanasa be atao, ary tsy 

ampy ny fanahin-tsokajy ao aminy. 

Tsy ara-potoana : isaky ny misy zavatra tsy maintsy ho dinihina manokana 

Isaky ny tapitra ny fivorian-tsokajy na antoko na fivoahana an-tsaha 

Ahoana? 

Avy amin’ny fiantsoan’ny lohan-tsokajy 

Efa voalamin’ny mialoha ny lahadinika rehetra ary ny mpiray sokajy dia efa samy 

nandefa ny soson-kevitra ho dinihina 

Ny lohan-tsokajy no mitarika ny fivoriana 

Teny ierana ny fitantana ny sokajy. Tokony hanjaka ny fifanakalozan-kevitra fa 

izany antoka iray hampirindra ny asan’ny tanterahina eo anivon’ny sokajy.

28 


FIVORIAN-TSOKAJY (ASABOTSY IRAY) 

VONTOATINY : MORSA 

ORA SAHAN’ASA TOMPON’ 

ANDRAIKITRA 

2.30 Fifamoriana : 

hikan-tsokajy + hira 

hira sapaoritra : indreto vonona 

vaovao samihafa 

Fanompoam-pivavahana 

2.45 Fijerena ny fahadiovan’ny mpikambana : vatana, fanamiana … LS sy ny SLS 

2.50 Hira : Sambosa mafana arahina fihetsika: Manao fihetsika ny LS 

ka izay fihetsika ataony no hirain’ny mpiray sokajy 

3.00 Lalao : Mitsoka litera morsa @ sifile ny SLS ny mpiray sokajy 

kosa manoratra tsipika na teboka amin’ny kahieny na taratasy., 

Tsy jerena aloha ny dikany fa izay mahamarina tsy misy diso no 

maharesy 

3.10 Lalao : Rehefa vita ilay lalao tetsy ambony, ka miara-milalao ny 

rehetra. Misesy manisy dikany ilay tsipika sy teboka, ohatra 

Dia manisy soratra A ilay boaikely. Raha tsy hay kosa dia 

miteny izy hoe « Afa-po » tsy tenina akorry ilay valiny fa izay efa 

voatondro ho an’ny manaraka ihany no teneniny. 

3.45 Ambaratonga sy talenta : Abidy maorsa 

Lalao : Mitady ohabolana momba ny rano ny mpampilalao ka 

avadika ho abidy maorsa izany avy eo (Ohatra :Ny mamba ny 

mandoto rano ka ny amalona no tsy mahita rano hosotroina) 

L.S. 

L.S 

SLS 

L.S 

Zo (Mpikatroka) 

4.00 Hira : Rainay any an-danitra any Petera (Mpikatroka) 

4.15 Teny indraim-bava avy amin’ny LS : Manome toro-marika ho 

an’ny mpiray sokajy ny zavatra tokony ho hainy. 

Manomana ny fivoriana manaraka 

4.25 Famaranana : 

Hikan-tsokajy + hira 

Hira sapaoritra : Ho tiavinay mandrakizay 

Hafatra 

Fanompoam-pivavahana. 

LS 

LS

29 


FANDAHARANA SABOTSY HARIVA 

NB : Marihina mialoha fa endrika fotsiny ihany ity fa ny Mpiandraikitra tsirairay dia 

samy manana ny fomba fiasany amin’ny fanaovana fandaharana Sabotsy hariva 

iray nefa ireto misy ireo izay heverina fa fara-fahakeliny tsy azo ialana raha hanao 

izany : 

TSY MAINTSY ATAO AN-TSORATRA MAZAVA TSARA NY ZAVATRA 

ATAO 

ASIANA TANJONA MAZAVA 

TSY MIVOANA AMIN’NY FANDAHARANA HERINTAONA SY TELOVOLANA 

FANDAHARANA AZO TANTERAHINA SY MANAJA NY FOTOANA 

OHATRA 

TANJONA : Fitoriana fandriam-pahalemana 

ZAVA-KENDRENA 

Fitoriana izany amin’ny toerana manodidina ny local 

Ny olona itoriana dia mahalala ny hevitry ny tena hoe fandriam-pahalemana 

KARAKARAM-PANDAHARANA 

ORA VOTOATINY TOMPON’ANDRAI- 

KITRA 

TOERANA 

13h30 Filan-kevitry ny Antoko MP Local 

14h30 Saporitra - Fanazavana ny fandaharana 

MP 

Local 

14h45 Lalao trifana MP Local 

15h 

Radio trottoir « Fitoriana fandriam-pahalemana 

» 

LS 

An-dalambe 

16h30 Tatitra isan-tsokajy Sokajy Local 

17h Fiaraha-mivavaka Rehetra Local 

17h30 Famaranana MP Local

30 


FANAZAVANA 

FKA LALAO TRIFANA RADIO TROTTOIR TATITRA FIARAHA-MIVAVAKA 

TANJONA Fampahafantarana 

sy toro-lalana 

Fitoriana fandriama-pahalemana Fizarana amin’ny 

mpiray antoko 

Fangatahana 

Famelan-keloka 

Fanalana hamohamo 

FIZOTRA- 

NY 

Homena document 

kely efa voaomana 

mialoha ny LS ary 

hazavaina aminy ny 

ao anatiny. Hazavaina 

aminy koa ny fizotry 

ny radio trottoir 

Mizara amin’ny 

toerna maromaro ny 

Mp ary mampiantso 

fifamoriana.Miazaka 

manatoana izany 

sokajy tsirairay ka 

izay sokajy mahavita 

mihiaka voalohany 

no mahazo isa 

Alefa manao fanadihadiana an-dalambe 

ny sokajy tsirairay amin’ny toerana samihafa.Manontany 

ireo olona ny fahazoany 

ny atao hoe fandriama-pahalemana ary 

raisina –an-tsoratra izany. Avy eo dia 

omena ilay « Signet pour la paix » ilay 

olona ary manainga azy hamaky ilay 

signet izay ahitana ny hevitra sy hafatra 

momba ny fandriam-pahalemana.Tokony 

hahavita fanadihadiana olona eo amin’ny 

30 eo ny sokajy izany hoe tsy mitarazoka 

amin’ny olona iray nefa mazava tsara 

aminy ny anton’ny fitoriana atao 

Manao karazana 

seho ny isantsokajy 

ary manaeho 

amin’ny 

rehetra ny hevitra 

vohangony 

momba ny fanadihadiana 

nataony 

Omena taratasy madio 

tsirairay ny ankizy ary 

asaina manoratra ao 

izay zavtra tsy nety 

nataony nandritra ny 

herinandro.Omena 

taratasy avy indray avy 

ka manoratra ao ny 

ezaka tanterahina.Avy 

eo rehefa samy nahavita 

dia samy mandrovitra 

ilay taratasy voalohany 

ka atsipy anaty 

afo izany avy eo.Misy 

ankizy iray avy mivavaka 

ho an’ny rehetra 

FAHARE- 

TANY 

FITAOVA- 

NA 

1h 15mn 1h30 30mn 30mn 

Kahie sy penina Kiririoka Fandraisana soratra 

Signet pour la paix maro (30/sokajy) 

Arakaraka ny 

sokajy tsirairay 

Taratasy iray 

isan’olona, afo 

mirehitra eo afovoany

31 


FIZAHAN-TANY 

(Explorations) 

Ny fizahan-tany dia anisan’ny sahanasa tena mahafinaritra indrindra any 

an-dasy raha hay tsara ny milalao azy. Azo atao ny mandefa ny boaikely na 

mpiandalana tsiroaroa na isam-bondrona. Azo atao koa ny mandeha ambisikeleta 

raha misy ny enti-manana. Tena tsara raha toa ka eny ankamanjana 

no matory (belle nuits). Ary toerana nivantanana dia mba hanaovana asa soa 

izy mba ho mariky ny fisaorana azy. Ohatra manao tsaka rano, mandraoka vary 

avy naha, na mamafa tokotany sns …Ary aza manao zavatra hita fa tsy ho vita. 

Amin’ny ankapobeny dia manana ny zava-kendreny ny fizahan-tany. Raha ho 

an’ny ankizy avy aty andrenivohitra dia tsara ho azy ny mahalala ny tontolo 

misy eny ambanivohitra toy ny tendrombohitra manan-tantara, ny farihy, ny 

tranon’ny ntaolo, ny toeram-piompiana sns … . Raha ho an’ny sokajy avy any 

ambanivohitra kosa dia tsara hahalalany ny toerana ety andrenivohitra toy ny 

farihy manan-tantara, ny rova, ny lapan’ny praiminisitra taloha, ny toerampitsarana, 

ny zaridaina, ny tsena, parc zoologique sns …. 

Tsara raha mitondra sarin-tany, fankan-tsary (appareil photo), 

penisilihazo afahana manao sary….Ary tantaraina an-tsoratra ny zavatra 

rehetra natao sy ny lalana nodiavina izany hoe manao “journal” 

Ity misy lalao iray azo atao amin’ny fanaovana fizahan-tany 

Ny mpilalao : sokajy na fokonolona na mandeha tsiroaroa 

Fitaovana : Valopy maromaro, taratasy, fankan-tsary, penisilihazo, 

penina. 

Fanomanana : 

Manomana ny sahanasa izay ataon’ny sokajy any am-panaovana 

fizahan-tany ny mpiandraikitra. Ohatra ireto avy ny zavatra azo atao : 

1-Manondro ny toerana aleha 

2-Manangona karazana vato, na hazo maina, na ravina eny an-dalana 

3-Mahandro sakafo, na manamboatra fantana mandeha 

4-Mihaona amin’ny mpitondra fiangonana na sefo fokontany 

5-Maka sary ny endriky ny fiangonana na biraon’ny fokontany 

6-Manamboatra firavaka vita amin’ny ankora misy eo an-toerana 

7-Manomana seho an-tsehatra iray mitantara ny dia nalehany 

Ireo rehetra ireo dia avadika ho hafatra miafina ka atao amin’ny valopy 

iray . Ary asiana nomerao araka ny filaharany sy ny ora tokony hamahana azy. 

Ny valopy ilany kosa dia mihidy misy ny valin’ny hafatra miafina. Rehefa tsy 

voavaha izany ny hafatra miafina dia sokafana ilay valopy mihidy. Mazava ho 

azy fa mihena ny isa arakaraka ny hamahana ireo valopy mihidy.

32 


Fiaingana 

Zarain’ny mpiandraikitra eo 

am-piaingana ny valopy misy ny 

hafatra miafina isaky ny sokajy. 

Koa satria ny ohatra raisintsika eto 

dia misy asa takiana fito noho 

izany ny sokajy iray dia manana 

valopy fito. Omena azy ireo koa ny 

valopy fito misy ny valiny. Rehefa 

tsy voavahany ilay hafatra dia 

azony atao ny manokatra ny 

valopy misy ny valiny. 

Rehefa tafaverina ao 

amin’ny toerana ilasiana izy dia 

takiana aminy ireo asa rehetra 

tokony ho notanterahina. 

Endriny hafa 

Raha amin’ny tanan-dehibe 

no manao fizahan-tany dia jerena 

mialoha ny toerana hanaovana 

fizahan-tany ka mifanaraka 

amin’ny mpivarotra, na mpiandry 

tanàna, na mpitondra fiangonana. Valopy roa ihany no omena eo ampiaingana ka 

ny hafatra dia manondro ny toerana aleha sy ny asa takiana amin’izany. Ireo 

olona ireo no manome ny valopy roa isaky ny sokajy.

33 


Tetik’asa ho an’ny sampana mena 

Ny fandaharam-panabezana ho an’ny mpiandalana dia tokony hahitana taratra 

sahady ny fahaizany manatanteraka tetik’asa; 

Ny mpiandraikitra izany dia tokony hahafehy tsara ny fomba fanarahamaso sy 

fampiaharana tetik’asa hahafahany manantanteraka ny andraikiny. 

Indro atolotra ary fomba fanatanterahana tetik’asa 

Ny tetik’asa resahina dia tsy fitadiavam-bola satria ny beazina dia tsy natao 

hitady vola fa andraikitry ny mpanohana izany. Fa kosa hafahan’ny tsirairay 

mivelatra sy maneho amin’ny fiarahamonina fa misy sy miaina ny sampana; ny 

fileovana; ary ny fokonolona. 

Ireto ny tetika ampiasana raha hanangana tetik’asa 

1- Fanangonana filana 

• Jerena ireo olana misy amin’ny mpikambana tsirairay ka iny no 

hitadiavana vahaolana tanterahina amin’ny alalan’ny tetik’asa 

• Inona avy ireo tian’ny beazina mba ho trandrahina ka azo 

tanterahina amin’ny alalan’ny tetikasa 

• Misy koa ireo hetsika hirotsahan’ny fikambanana ka aseho 

amin’ny alalan’ny tetikasa 

2- Fandravonana sy fanomanana 

• Fametrahana ny hahamehana: fanivanana ireo filana ka tsirihana 

izay azo tanterahina sy tokony hahazoan’ny tsirairay tombony 

• Fametrahana tanjona iray mazava sy matotra 

• Fitsirihana ny fitaovana mety hampiasaina rehetra mandritry ny 

hetsika 

• Teti-bola 

3- Fandrafetana 

Inona : faritana eto ny zavatra atao. Ny karaza’ny asa mety ho hita 

mandritry ny tetikasa 

Iza : no manatanteraka ny asa tsirairay sy ny hiantefan’ny asa. 

Aiza: ny toerana rehetra hanatanterahana ny hetsika tsirairay avy

34 


Oviana: tanisaina eto no fotoana rehetra hanatanterahana ny asa 

Fomba: tanisana ireo fomba enti-manatanteraka ny asa 

Vokatra andrasana : inona avy ny vokatra andrasana isaky ny asa tsirairay 

mba hahafahana manao tomban’ezaka 

4- Tomban’ezaka 

Ny tomban’ezaka dia tanterahina foana mandritra sy aorian’ny hetsika ka 

ny fahatratrarana ny vokatra nadrasana no arofenitra ho an’izany 

• Inona no nety sy tomombana ara-dalana 

• Inona no lesoka tokony ho hatsaraina 

• Inona no fanatsarana mbola azo hanampiana azy hahazaoana 

vokatra tsaratsara kokoa

35 


FANEKENA TILY : 

Manatanteraka ny fanekeny ny Tily iray rehefa nampahafantarina azy 

ary ekeny ireto : 

MOMBA AN’ANDRIAMANITRA : 

• Mino ny fisian’Andriamanitra ary manaiky an’I Jesoa kristy ho mpamonjy 

• Mahafantatra ny rafitry ny fiangonana sy ny mampiavaka ny fiangonana 

misy azy 

• Mahafantatra ny fitaizam-pinoana ataon’ny fiangonana 

• Manaiky ny fitaizam-pinoana ary mazoto mivavaka 

MOMBA NY TANINDRAZANY : 

• Mahafantatra ny Tantaran’ny Firenena Malagasy 

• Mahafantatra ny Rafi-pitondrana misy 

• Mahafantatra ny Fizaram-paritra , ny foko sy izay fomba mampiavaka azy 

ireo 

• Mahafantatra ny zon’olom-belona sy ny zon’ny ankizy 

• Mahafantatra ny fomba sy ny soatovina Malagasy indrindra fa ny 

fahendrena mampiavaka ny Malagasy 

• Mahafantatra izay tantaram-pianakaviany 

MOMBA NY FIKAMBANANA : 

• Mahalala ny Fototra sy zava-kendren’ny fikambanana 

• Mahafantatra ny Rafitry ny fikambanana sy ireo fitsipika mifehy 

• Mahafantatra Ireo sampana misy ato amin’ny MTEM sy ny mampiavaka 

azy 

• Mahazo tsara ny Votoatin’ny Fanekena Tily 

• Mahay tsianjery ny lalàn’ny Tily ary mahazo tsara ny hevitr’izany. 

• Mahafantra ny Tantaran’ny Skotisma , Tily sy Mpanazava , Sampana Mena 

• Mahay ireo Tetika sy Teknika Fototra ( Vona , Tombana , Morse , tsongodia 

, vonjy voina ) 

• Mahay tsara ny Hira faneva sy hika isan-karazany 

• Mahafantatra ireo Tarazo fototra eto amin’ny fikambanana ( famoriana , 

fifampiantsoana , fanamiana ..)

36 


Raha efa vita Fanekena tany amin’ny Sampana Maitso ny sampana Mena dia tsy 

mamerina fanekena Tily intsony , fa raha mbola tsy nanao fanekena Tily kosa fa 

mpikambana vaovao dia fara-fahekeliny 03 volana aorian’ny nidirany no 

tokony hanaovany fanekena raha resy lahatra izy. 

Tsy azo atao velively ny manery ny Tily hanao fanekena fa ANTSITRAPO 

tanteraka no hanaovana izany. 

Ireo Mpiandraikitra efa nahavita fanekena Maha-mpiandraikitra ihany no 

afaka mampanao fanekena Tily ary ankalamanjana no hanatanterahina 

izany. 

Toy izao ny votoatin’ny Fanekena : 

“Eo anatrehan’Andriamanitra sy ny olona ary noho ny fahasoavan’I Jesoa Kristy 

tompon’ny Fiangonana no anekeko amin’izao ilatsahako ho Tily eto 

madagasikara izao fa : 

• hanompo an’Andriamanitra 

• hiasa ho an’ny tanindrazana sy ny Namana 

• hanoa ny lalan’ny Tily. 

Aorian’ny fahavitan’ny fanekeny vao afaka mitondra ny fehitendampivondronana 

ilay Tily ary mametraka eo amin’ny paosiny avanana ny 

marika RAVINALA. 

LALAN’NY TILY : 

Folo ny lalan’ny Tily : 

1. Toka-teny ny Tily 

2. Mahatoky ny Tily 

3. vonona hanasoa namana ny Tily 

4. Havan’ny olona rehetra ary mpirahalahy daholo ny Tily 

5. Manaja olona ny Tily 

6. Antra biby sy tia zava-maniry ny Tily 

7. Mpankato ny Tily 

8. Mihira sy mitsiky ny Tily raha sendra ny sarotra 

9. Sahy,mahery fo , maharitra amin’ny asany ny Tily. 

10. Madio tena,eritreritra,fiteny ,fihetsika ny Tily.

37 


♦ 

♦ 

♦ 

DINAN’NY MPIANDALANA : 

Amin’ny maha-fianana tena izy ny sampana Mena , dia mila manana fitsipipitondran-tena 

ho arahiny ny Mpiandalana. Fitsipika izay mifehy ny fiarahamonina 

sy amin’ny maha-kristianina azy ka ezahiny ho tandremana. 

Arakaraka ny fitsipika sy ny dina hifampifehezan’ny fiaraha-monina misy 

azy no hanaovana Laniera ka hananganana DINA hifampifehezan’ny 

Mpiray Fileovana. 

Ohatra : Ny Mpiandalana dia 

• Manaja ny Tontolo iainana ka tsy mikapakapa na mandoro- ala 

fa miaro izany 

• Ny Mpiandalana dia tsy Mifoka sigara na mamo eny andalambe 

• Ny Mpiandalana dia tsy miteny ratsy eny imasom-bahoaka 

• Mari-potoana mandrakariva ny Mpiandalana 

• Araka izay azony atao dia mandeha antongotra ny 

Mpiandalana mba ho fitaizam-batana sy fiarovana ny Tontolo 

iainana 

• Sns … 

Araka izay fitsipika mifehy ny fiaraha-monina no hamoahana io ary tsy mifanohitra 

amin’ny Lalan’ny Tily. Tsy lalana vaovao koa anefa fa DINA hifampifehezana 

mba hitaizana ny Mpiandalana ho olona tandalana. 

Amin’ny maha DINA azy , dia misy hatrany sazy kely na fepetra iraha-manaiky 

ho an’izay tratra mandika izany. 

Azo atao ny mametraka izany eo anivon’ny Faritany ,Fileovana , Fokonolona 

IZAY KENDRENA AMIN’NY FANABEAZANA SAMPANA MENA : 

Amin’ny fiafaran’ny fandalovany ato amin’ny Sampana Mena iriana ny 

hahaomana lehilahy : 

• Tompon’ny ho aviny ka afaka hanana sy hametraka safidy eo amin’ny 

fiainany, ary afaka hitantana izany,

38 


• Olon’ny fiaraha-monina (fianakaviana, firenena, fiangonana, 

fikmbanana,...) ka mahay mitandro izany. Afaka mivelatra anatin’ny 

fiaraha-monina sy afaka mampandroso izany, 

• Tompon’andraikitra, ka sahy mijoro amin’ny maha-izy azy, tompon’antoka 

feno amin’ny fianany andavanandro, 

• Manana foto-kevitra ijoroana ho fiatrehany ny fiainany. 

Izany dia haseho araka ireto seha-mpanabeazana ireto : 

ARA -BATANA ARA-TSAINA ARA-PANAHY 

Mahalala ny toebatan’ny 

Zatovo 17 – 

20 taona 

Mahakolokolo sy 

mitaiza mitohy 

ny vatany ho 

tomady 

mandrakariva 

Mahafehy ny 

tenany 

Mahay sy mahafantatra 

fomba 

tsotra entimamonjy 

voina 

ο Liam-baovao 

ο Tia-kikaroka,tiamisedra,tia-mandalina 

ο Tia zava-baovao ary 

mahay mametraka 

tanjona ka mamadika 

izany ho tetik’asa 

ο Mahay manatratra 

tanjona amin’ny 

alalan’ny Tetik’asa 

ο Malala-tsaina ka 

afaka-mamakafaka sy 

mandray ny zavamiseho 

ο Manana fomba fijery 

mivelatra 

ο Miorina ary masaka 

ara-pinoana izay narahiny 

ο Afaka manambara sy 

mitory an’I Jesoa Kristy 

ο Maneho ny fiainany 

ho fanasina sy 

fahazavana ka 

vavolombelon’I Jesoa 

Kristy amin’ny fitondrantena 

izay ananany 

Manana fitaizam-pinoana 

matotra ( vavaka , 

famakiana soaratra 

masina , sahy mijoro 

vavolom-belona)

39 


ARA-PIARAHA- 

MONINA 

ο Manana ny mahaizy 

azy eo anivon’ny 

fianakaviany ary andry 

azo ianteherana 

ο Azo ametrahana 

fitokisana rehefa 

mandray andraikitra 

ο Mahay miaro ny 

zony sy ny manodidina 

azy 

ο Mpitarika sy 

mpanentana amin’ny 

hetsika izay atao eo 

anivoan’ny fiarahamonina 

Olon’ny fihavanana sy 

fahandriampahalemana 

ARA-PIHETSEHAM-PO 

ο Afaka maneho sy 

mandanjalanja ny 

fihetseham-pony 

ο Manaiky sy manaja 

ny tenany amin’ny hafa 

amin’ny fanehoana ny 

fitiavany 

ο Afaka maneho ny 

heviny ao anaty 

fitoniana 

ο Mahay mihaino , tsy 

mora tezitra ary mahatsindry 

fo 

ο Mahay 

mandanjalanja ny teny 

avoakany mba tsy 

handratra ny hafa. 

ARA - MORALY 

ο Matotra sy marina 

ο Mahay miania ary 

manaja ny hafa 

ο Mahafantatra sy 

mahay manaja ny 

soatoviana misy eo 

amin’ny fiaraha-monina 

AMBARATONGA SAMPANA MENA 

AMBARATONGA MPIOMANA : 

Famaritana : 

Tovolahy vao miditra ato amin’ny Sampana Mena no ato amin’ny 

ambaratonga Mpiomana 

Mety ho efa nanao Tily Sampana Maintso izy nefa mety vao izao ihany 

koa vao niditra Tily

40 


Raha izay vao niditra ho Tily : 

• Ato no hianarany ny Fototry ny skotisama ( Toe-tsaina sy ireo teknika 

skoto) 

• Enim-bolana ka hatramin’ny herintaona no hanalany ny Ambaratonga 

Mpiomana 

• Telo-volana aorian’ny nidirany dia tokony ho efa hainy avokoa ny 

mahakasika ny fanabeazana Tily ka tokony atao fanekena izy. 

• Aorian’ny nanovany fanekena Tily , dia izay izy vao tena miditra 

mamantatra ny fiainan’ny Sampana Mena ka miomana sy mitrandraka izay 

fahaiza-manao tiany hivelarana 

Raha efa nanao Tily : 

• Iray volana no fotoana omena azy hizarany ireo tarazo sy fombafomba ato 

amin’ny Sampana Mena ( Fanamiana , hika , hira sn ) sady hizarany 

miaraka amin’ireo mpiray fokonolona aminy 

• Azony atao ny manamafy ireo talenta efa nananany tao amin’ny Sampana 

Maintso ka hisafidiany izay fibeazantena ataony ahazoany Talenta 

Sampana Mena 

• Ampahafantarina ilay Tily ireo Talenta na fahaiza-manao ratovina ato 

amin’ny sampana Mena. 

• Kendrena aorian’ny Dingana maha-mpiomana ny hisafidianany Fahaizamanao 

iray ho hibeazany tena mandritra ny maha-mpiatrika azy. 

Mandritra ny Ambaratonga Mpiomana no hijereny ireto : 

Inona no zavatra tiako atao manokana 

• Miezaka ilay mpiandalana mandehandaha araka izay azo atao. 

Mandehandeha mahita raha hoy ny fitenenana. Ao anatin’izany dia 

miezaka izy mandeha mijery ireo karazana seha-pihariana isankarazany , 

mijery ireo fomba-fiainan’ny olona rehetra , mijery ireo fomba fanao Ao 

anatin’izany no mety ahitan’ilay mpiandalana izay zavatra manaitra azy ka 

tiany ho tanterahina. 

• Mety manana safidy maro ilay mpiandalana eto . 

• Tsarovy fa ny maha-mpiandalana ny Mpiandalana dia izy tia mandeha. 

Noho izany dia kendrena ny ahavitan’ny Mpiandalana iray ny tontalin’ny 

lalana vitany .

41 


Misafidy izay fahaiza-manao tiany horantovina : 

• Asehon’ilay mpiandalana ny Mpiandraikitra ireo safidiny. Anjaran’ny 

Mpiandraikitra no manampy azy ka mamakafaka izay tetik’asa ho atao 

• Ilay Mpiandalana avy eo no mametraka ny safidiny manokana am’zay 

tetik’asa manokana ataony. 

• Fijerena amin’ny Antsimpiriany ny fanatanterahina ilay tetik’asa : 

Manomboka eto dia mandamina ny tetika rehetra hanatrarana ilay tanjona no 

atao. ( Fahaizana takiana , vola, fotoana , fitaovana , sns..). 

Izany hoe mametraka ny Planina maty paika rehetra hiatrehany ny asa 

izay ho ataony. 

• Firosoana amin’ny fanatanterahana ka miatrika ny Dingana Mpiatrika. 

• Rehefa resy lahatra ilay Mpiandalana , dia miroso amin’ny DONAK’AFO 

izy ary mivonona hiatrika ny asa fibeazantena izay ho ataony. 

• MANDRITRA NY FANATANTERAHINA NY DONAK’AFO NO 

HANOLORANY amin’ny endrika TETIK’ASA ny fibeazan-tena ataony. 

Aorian’io fanolorana io no HAMETRAHANA aminy ny MARIKA 

AMBARATONGA MPIATRIKA 

Ankoatran’ireo dia ireto misy zavatra izay tsy maintsy tanterahiny : 

Raha vao miditra ao amin’ny Sampana Mena dia manaraka ny ambaratongan’ny 

Mpiomana mandritra ny 5 na 6 volana : 

Raha mbola tsy nanao Tily : 

Ampianarina ireto : 

• Momba ny Skotisma sy ny Skotisma Tily 

• Momba ny Fikambanana MTEM 

• Hevitry ny lalàna sy Fanekena Tily 

• Ireo Hira sapaoritra 

• Fomba sy tarazo Tily 

Mahay ireo teknika tokony ho tanterahina 

Manaraka ny Fiainan’ny Mpiandalana 

Raha toa ka efa nanao Tily ( S maintso ) , dia ferana ho 3 volana ny Ambaratonga 

Mpiomana ka ijerena ireto : 

• Fanamafisana sy famerenana izay azo tao amin’ny Fikambananana 

• Fanomanana ny donak’afo 

• Fanarahana ny Fiainan’ny Mpiandalana

42 


AMBARATONGA MPIATRIKA : 

• Mandritra ny Herintaona dia manatanteraka ilay tetik’asa kely ataony ilay 

mpiandalana. 

• Ny Mpiray fokon’olona aminy sy ny mpiandraikitra no manampy azy eto. 

• Mety samy manana ny tetik’asany ny mpiandalana tsirairay ao anaty 

fokonolona koa dia mifandamina izy ireo amin’ny fifanampiana mba samy 

ahavita azy. 

• Ary satria asa mitohy sy maharitra no ataony , dia ny andavan’andron’ilay 

Mpiandalana mihintsy no alaminy hanatanterahiny io asany io fa tsy isaky 

ny asabotsy na alahady akory. 

• Mba ahatanteraka azy io koa , dia heverina ny fanampian’ny 

Raiamamndreny na namana ilay mpiandalana , noho izany dia zavadehibe 

ny fampahafantarana ny Raiamdreny ny asa ataon’ilay 

Mpaindalana. 

• Tsara ho marihina anefa fa tsy sehatra hitadiavam-bola akory no atao fa 

fanabeazana ka hianaran’ilay Mpiandalana zavatra maro. 

• Ny fahavitan’ilay tetik’asa no hirosohany amin’ny Dingana Mpihary. 

• Tokony efa vita donak’afo vao miroso amin’ny ambaratonga Mpiatrika ka 

maharitra eo amin’ny Herintaona ny faharetany ary takiana aminy ireto : 

• Famitana ny Ambaratonga Tily 

• Fanomanana asa fikarohana ho an’ny fokonolona 

• Mahay teknika skoto rehetra 

• Marihina fa ny fahavitan’ny Mpiandalana ny zavatra ataony ( tetik’asa , 

fiofanana ,..) dia tokony hanomezana azy marika manokana ( Brevets). 

• Ohatra raha nandalina manokana momba ny Fiompiana ilay Mpiandalana 

dia Mariky ny Mpiompy no atolotra azy. Tsy omena fotsiny anefa io fa 

zavatra tena voafolany no omena azy. 

AMBARATONGA MPIHARY : 

Ato amin’ny mpihary dia Mpiandalana efa nahavita tetik’asa manokana , ka afaka 

mizara sy manampy ny hafa. 

Eto dia fiomanany handao ny fianan’ny Mpiandalana no ataony ka hanehoany 

vokatra mazava :

43 


• Mitaona olona iray hiditra Tily , Solofo dimbin’ny Ala hoy isika.Anjarany no 

mamolavola io mandritra ny maha mpiomana ilay Tily. 

• Manara-maso ny fiatrehan’ny Mpiandalana iray ny Maha mpiatrika azy 

• Mandeha manangana Fokonolona na sampana Mena. 

• Misolo na manampy Mpiandraikitra any amin’ny Sampana Hafa mandritra 

ny fotoana voavetra. 

• Ho an’ny Mpihary , dia mitarika Tetik’asa ho an’ny Fokonolona no tena 

ataony. 

• Manomboka amin’ny famolavolana ka mandra-pahaviatn’izany tetik’asa 

izany. 

• Ny Tetik’asam-pokon’olona dia mety hiseho amin’ny sehatra maro. 

• Ny fahavitan’io tetik’asam-pokolona io no hahavitan’ny Maha Mpiary azy. 

Eto dia tsy voatery miasa irery ilay Mpiandalana fa mety Mpihary maromaro izy 

no miara-miketrika hahatafita ilay asam-pokonolona. 

Aorian’ny Maha-mpuihary dia tokony hisy lanonana be hanehoana ny vokatra ka 

hirosoana amin’ny Maha Mena fify. 

NY TALENTA SY NY MARIKA: 

Famaritana : 

Ny atao hoe talenta dia fahaiza-manao manokana ananan’ny olona iray : 

Antom-pisiany : 

Tsy tontolon’ny nofinofy intsony ny sampana Mena fa tontolo amolahana ny 

fiaraha-monina andavan’andro. Fitrandrahana Talenta ao amin’ny Sampana 

Mena dia manampy azy : 

• Ahafantatra ny maha-izy azy ireo fanomezam-pahasoavana manokana 

ananany 

• Hisafidy izay tiany ho folahana amin’ny fiainana 

Karazana Talenta : 

Misy karazany 2 ny talenta : 

• Talenta voajanahary 

• Talenta novolena sy noratovina 

Mizara roa ny fakana Marika na talenta ho isika ho an’ny Mpiandalana : 

• Ny marika momba ny fahaizana Manokana dia omena azy ao amin’ny 

Mpiatrika 

• Ny marika momba ny fahaizana mizara , na asa iombonana dia ao amin’ny 

Mpihary no hanomezana azy.

44 


IREO FAHAIZA-MANAO NA “BREVET” ALAINA ATO AMIN’NY SAMPANA 

MENA 

DINGANA MPIATRIKA : 

MPITSABO SY MPAMONJY VOINA 

TEKNOLOJIA SY TEKNINA 

Manana fahaiza manao momba ny fitsaboana 

maika ka afaka mamonjy olona amin’izany 

Afaka manoro ny olona ny amin’ny fitaizampahasalamana 

amin’ny ankapobeany 

Tafiditra ao ireto : 

Mahay manindrona sy manao pensement 

Mahay mamelona olona safotra 

Mahay sy mahafantatra tsara ireo karazampanafody 

fampiasa andavan-andro 

Mahay ireo zava-maniry fitsaboana Raok’andro 

Malagasy 

- mahafantatra ny fivoaran’ny teknolojia 

ankapobeny ankehitriny 

- elektronika 

- informatika 

- mecanique

45 


FAMBOLENA – FIOMPIANA – FANJONOANA - FIHAZANA 

Fambolena ( fikarakarana , fitsaboana ) 

Fiompiana ( fikarakarana , fitsaboana ) 

Mpihaza 

Mpanjono 

MPANAO TAOZAVATRA 

Manana fahaiza manao amin’ny resaka asatanana 

• Vy 

• Vato 

• Hazo 

• Tenona 

• Fampiasana ireo akora maro 

MPANAKANTO 

Manana fahaiza-manao amin’ny resaka asa 

famoronana sy filalaovana zava-kanto. 

• Mpihira , mpitendry zava-maneno , 

mpanao hoso-doko, mpamorona 

tonokalo , mpikabary, mpanao angano..

46 


MPANENTANA SY MPITANTANA 

Manana fahaiza manao momba ny 

fitarihana sy fandaminana 

• Mpitory teny 

• Mandrindra ( gestionnaire) 

• Oragnisateur 

• Fanentanana hetsika 

• Fitarihana sy fanatanterahina 

tetik’asa 

DINGANA MPIHARY : 

MPIADY AMIN’NY VIH SY NY SIDA 

Nanao hetsika momba fanentanana 

amin’ny Ady amin’ny SIDA sy ny 

aretina vokatry ny firaisana aranofo 

Nahavita fanetanana tamin’izany

47 


MPIARO NY TONTOLO IAINANA 

Nahavita nanao fanentanana momba ny 

fiarovana ny tontolo iainana amin’ny 

ankapobeny 

Diorano , fambolenkazo sns 

ALPHABETISATION 

Nanao hetsika ho fampianarana ny olona 

amin’ny tsy fahaiza-mamaky teny sy 

manoratra 

CIVISME 

Nanao hetsika fanentanana momba ny 

zon’olombelona na ny maha-olompirenena 

mandray andraikitra 

Mpanentana momba ny 

fandriampahalemana 

DONAKAFO : 

Famaritana : 

Ny atao hoe Donak’Afo ato amin’ny sehatry ny mpiandalana dia Tarazo 

iray izay natao hanabeazana ireo tanora mpikambana, mba ihoarany ny dingana 

ambaratonga mpiomana ho mpiary ; ary koa hirotsahany marina ho isan’ny 

Mpiandalana Tily Eto Madagasikara. 

Tanjona : 

Ny Tanjona amin’izany dia : 

Fanabeazana 

Fanafena toetra

48 


raha hirotsaka 

Fandinihan-tena 

Fivavahana, Fibebahana 

Fanapahan-kevitra 

Fitarihana hiatrika ny Làlana 

Fampahafantarana ny zavatra miandry 

Fehiny: Fanefena Tanora zazalahy ho tena lehilahy sahy hisedra ny 

sarotra ary hitady ny làlana sarotra hatrany ho diaviny, tsy hidify horohoro, ary tsy 

hihemotra raha sendra zava-tsarotra.

49 


NY FAMORONANA LALAO 

Raha miresaka fiandohana isika dia tsara raha mamaky tsara izay voalaza ao 

amin’ny Baiboly araka ny Genesisy 1. Ny zavatra voamarika avy hatrany dia ny 

fomba fanaovan’Andriamanitra tomban’ezaka isaky ny mahavita zavatra iray Izy. 

Hoy izy « Hitan’Andriamanitra fa tsara… ». Tsy avy hatrany dia tonga lafatra ny 

zavatra nataony fa ny teny miverimberina dia ny hoe « TSARA ».Izay toe-tsaina 

miabo (positif) izay no tena tsara hanana raha te-hanana toe-tsaina mpamorina. 

Mijery ny lafy tsaran’ny zavatra foana fa tsy ny lafy ratsiny. Hoy Baden Powell 

raha milaza izay « Regardez le beau coté des choses plutôt que le sombre ». 

Ny faharoa dia ny fahaizana mifanakalo hevitra amin’ny mpiara-miasa eo amin’ny 

famoronana tiana hatao. « Andeha isika hamorona olona tahaka ny 

endritsika, araka ny tarehintsika » Genesisy 1 : 26. Io fahaizana mifanakalo 

hevitra io dia tena ahitana fahombiazana sy miteraka vokatra tsara. 

Raha adika tsotsotra izany dia anisan’ny singa iray voanjanahary ao amin’ny 

olombelona ny famoronana satria Andriamanitra dia mpamorona ary isika dia 

mitovy endrika aminy. Ka ny atao eto dia ny hanampy ny mpiandraikitra hamoaka 

izay fomoronana ao anatiny izay fa tsy voatery ho an’ny mpanakanto, na poeta, 

na mpamoron-kira, na ho mpahandro sakafo sns ihany akory ny famoronana fa 

natao ho antsika rehetra araka ny talenta izay efa nomen’Andriamanitra antsika. 

Tsy tongatonga ho azy akory raha misy olona iray lasa matihanina amin’ny 

zavatra nataony na noforonony fa vokatry ny asa famoronana tsy mitsahatra sy 

mivoatra izay zary lasa toy ny sakafo fihinana isan’andro, ary ny fahaizana miaramiasa 

amin’ny ekipa misy ny tena. 

Ny fananana toe-tsaina tia mamorona koa dia mila fizarana miala amin’ny 

mahazatra ny rehetra. Ohatra hoe satria ny fomba filalaovana baolina dia 

nodakana tongotra ary maninona moa raha mba entina tanana indray ny baolina. 

Hitantsika amin’izay fomba fisainana izay fa efa miteraka famoronana sahady. 

Ka izay indrindra no ilana fahasahina hanova ka ialana amin’izay mety ho 

fahazaran’ny fiaraha-monina. Satria tsy mora ny manova indrindra raha efa 

zavatra na lalao efa mahazatra ny rehetra no atao. 

NY LALAO AO AMIN’NY SKOTISMA 

Eto isika dia hijery ny fomba filazan’ny Baden Powell ny atao hoe lalao 

Hoy izy : 

«Le jeu est le premier grand éducateur. Cela est vrai des animaux aussi bien que 

des hommes. Nous apprenons aux louveteaux, en jouant, de petites choses qui 

les rendront capables de faire sérieusement 

de grandes choses.» (Livre des Louveteaux, page 215)

50 


«Le jeu est pour un garçon la chose la plus importante dans la vie.» (Livre des 

Louveteaux, page 217) 

«Un des buts du scoutisme est de mettre à la disposition du garçon des jeux et 

activités d’équipe qui peuvent promouvoir sa santé et sa force physique et contribuer 

à développer son caractère.» (Aids to Scoutmastership, édition de 1944, 

page 45) 

«Il est important d’organiser tous les jeux et compétitions, autant que possible, de 

manière que tous les éclaireurs y participent, parce que nous ne voulons pas 

avoir seulement un ou deux joueurs brillants et tous les autres qui ne valent rien. 

Tous doivent pouvoir s’exercer et atteindre un certain niveau.» (Aids to Scoutmastership,édition 

de 1944, page 45) 

«Joue, ne te borne pas à regarder.» (La Route du succès, page 39) 

«Notre travail devient facile quand nous le considérons comme un jeu où nous 

sommes les joueurs d’une équipe, chacun jouant à sa place, tous jouant ensemble 

pour le bien de l’équipe; et quand nous 

entrons dans cet esprit, nous découvrons bientôt que ce n’est pas seulement un 

jeu, mais un grand jeu.» (Franchis l’obstacle,pages 57-58) 

NY SINGA FOTOTRA MANDRAFITRA NY LALAO SY NY TOMBOTSOA AZO 

AVY AMINY 

Misy singa dimy fara fahakeliny hita amin’ny lalao iray. Fa raha tsy eo ireo singa 

dimy ireo dia tsy azo heverina hoe lalao ny lalao iray. 

Asa tonga dia vavany (l’action) Tsy maintsy mihetsika ny tsirairay. Ary misy 

angovo mivoaka avy ao anaty. Ary mandray anjara ny rehetra. Eo manko 

ny tena mampiavaka ny fampianarana (instruction) sy ny fanabeazana 

(éducation). Satria manomboka mitady ny maha izy azy ny ankizy. 

Ny nofinofy sy ny eritreritra (l’imaginaire) . Rehefa milalao ny ankizy dia 

mamorona lohahevitra ho azy ao an-tsainy izy, ary izany no manosika 

azy hianatra mafimafy kokoa hatrany. Raha lalao tsy mampiseho nofinofy 

dia tsy manentana velively ny ankizy hilalao.Raha milalao piraty dia 

hoatra ny mahatsiaro mihitsy izy fa izy ilay Jack lehiben’ny piraty tsy azo 

samborina ho azy amin’izao. Tsy maintsy misy zavatra na biby na olona 

nataony ho ohatra ao an-tsainy ao. Ary eo no tena andraisany an-tanana 

ny fanabeazana ny tenany.

51 


Ny vondrona (les associations). Tsy misy lalao ka tsy ahitana vondrona. 

Izany hoe tsy misy ekipa. Tsy maintsy misy foana io na dia ny 

mpanohana ety ivelan’ny lalao aza. Ka eo no mahatonga ny ekipa ho 

miforona. Ny ankizy dia mianatra any anatin’ireny vondrona ireny. 

Ny andraikitra (les roles). Tsy maintsy misy foana ny fizarana andraikitra ao 

anaty lalao iray mba hahatrarana ny tanjona dia ny fandresena. Raha 

ratsy ny fizarana izay andraikitra izay dia mety hiteraka faharesena eo 

amin’ny ekipa. Nefa ao anatin’izay andraikitra izay koa no hanovozana 

fahaizana amam-pahalalana vaovao. Ohatra nisy mpilalao mbola tsy 

nanao goal mihitsy hatramin’ny nilalaovany scouting ball dia hahazo 

fahalalana vaovao izy amin’izay andraikitra izay vao noraisiny izay. 

Ny fitsipika (les règles). Tsy misy lalao mandehandeha ho azy izany fa tsy 

maintsy misy foana ny fitsipika mifehy azy. Ny fisian’ny fitsipika dia 

mampiseho ny fiombonan-kevitra amin’ny mpifanandrina na dia misy azy 

ny fitiavan-tena kely mitokana. 

Raha fintina dia ireto farafahakeliny ny tombontsoa azo avy amin’ny lalao: 

Hahafahana mifehy ny toe-po sy toe-tsaina. 

Hahazoana traikefa vaovao vokatry ny asa tonga dia vavany sy ny andrana natao 

Mampitombo ny fivelarana ara-tsaina 

Ny lalao ny hahatsampana fahombiazana na tsy fahombiazana eo amin’ny tena. 

Ny lalao no manamorana ny fifandraisana amin’ny hafa. 

Ny lalao ny hahafahana mifehy ny tena. 

Ny lalao no hahafahana misedra sy fananana ny nofinofy eo amin’ny famoronana. 

Ny lalao no loharanon’ny fialamboly sy fialan-tsasatra. 

NY FOMBA FAMORONANA LALAO. 

Efa nitondrana fanazavana lava dia lava ihany ny fomba famoronana lalao ity ao 

amin’ilay boky mitondra ny lohateny hoe “TILY ANDEHA HILASY”. Ka tsara ny 

hamakian’ny mpiandraikitra io. Eto kosa izany dia miezaka hanome ohatra 

mivaingana ka anjaran’ny mpiandraikitra avy eo no manitatra. Matetika isika 

rehefa mamorona lalao dia miainga avy amin’ny lalao efa nisy ka eo no 

manatsara fa tsy maka tahaka be fahatany ka manjary manimba ny ny lalao.

52 


1-POLISY VOLERA 

Fitaovana : vatokely telo (polisy), tsaramaso iray (volera) 

Manoritra faribolana tokony ho 25 sm ny savaivony . Asiana tsipika roa manapaka 

eo afovoany. Ary asiana faribolana kely eo afovoany tokony ho 6 sm ny 

savaivony. Asiana antsa-paribolana kosa ny sisiny efatra manaraka ilay tsipika 

natao savaivon’ny faritra. Toy ny hita eto amin’ny sary eto ambany. 

Isany mpilalao : olona 2 

Apetraka eo afovoany ny volera ary eo amin’ny sisin’ny faribolana kely afovoany 

kosa ny polisy. Rehefa mipaika indray mandeha ny volera dia mipaika indray 

mandeha koa ny polisy. Resy ny volera rehefa tsy afa-mihetsika intsony eo 

amin’ny zorony iray. Tokony tsy hihoatra ny 20 sengondra ny fotona 

hieritreretana. 

Faharetan’ny lalao : 

Atao 10 mn ny faharetan’ny lalao. Raha tsy azo nandritra izany ny volera dia atao 

hoe maharesy ny volera. 

2-POLISY VOLERA. 

Mitovy amin’ny teo aloha ihany ny fitsipi-dalao saingy atao lehibe eo amin’ny 

kianja ny faritra ilalaovana. Ka mahatratra 20 metatra indray ny savaivon’ny 

faribolana ary 6 m kosa ilay savaivo kely eo afovoany. Izany hoe lasa olona 3 ilay 

vatokely 3 ary olona iray ilay vatokely natao volera.

53 

FITSIDIHANA RAY AMAN-DRENY 

(VISITE DES PARENTS) 


Fantatronareo chef sy cheftaine fa maro ny antony nahatonga ireo ankizy tezaintsika 

hanao skoto : 

-misy ireo notaomin’ny namany tany am-pianarana na teny an-tanànany … 

-ao ireo nitsiriritra fotsiny amin’izao ka tafarobaka , 

-ny sasany nohentaninareo teny ho eny . 

Izany rehetra izany dia tsy fantatr’ireo ray aman-dreniny akory fa ny hanao skoto 

no mahamaika ireo zaza ireo. Ilaina indrindra anefa ny fahafantaran’izy ireo ny 

zavatra ataon-janany any ivelan’ny tokan-trano any. Eo no miditra ny fitsidihana 

ray aman-dreny. 

Inona ny atao hoe FITSIDIHANA RAY AMAN-DRENY ? 

Ny fitsidihana ray aman-dreny dia fihaonana mivantana amin’ireo tompon-janaka . 

Mety ho ao an-tokantranony na any amin’ny toeram-piasana izany, arakaraka ny 

mahamety anareo sy ilay ray aman-dreny hotsidihana. 

* Tompon-janaka: ireo ray sy reny niteraka na fianakaviana mitaiza 

(dadatoa,dadabe…) na ireo olona nanangana. Masi-mandidy tanteraka ireo amin- 

’ireo zanany manao skoto ireo. 

« tsy an’ny pastera na mpampianatra… na an’ny chef sy cheftaine ireo ankizy 

skoto fa an’ny tompon-janaka » 

Inona ny antony hihaonana amin’izy ireo ? 

Ilaina dia ilaina mihitsy ary tsy maintsy atao ny fihaonana amin’ny ray amandreny 

. Ny antony dia izao: 

- mampafantatra azy ireo ny tenanareo izay hiandraikitra ny zanany mba hanome 

antoka ny fialan-janany ao an-trano isaky ny fotoam-pivoriana (asabotsy na alahady 

hariva…).Mahazo toky izy ireo fa ianareo no mitazona azy mandritra io fotoana 

io. 

- manome lanja ny maha tompon’andraikitra voalohany azy ireo ianareo, « tsy 

manao rano dikain’ny zinga ». Ratsy dia ratsy raha misy zavatra takiana aminy 

(vola, fitaovana…), na mahazo an-janany vao ho fantany fa manao skoto ny zanany 

indrindra izay vao mba hitany maso ianareo.

54 


Raha fintina dia manemitra fifampitokisana eo amin’ny ray aman-drenin’ireo ankizy 

skoto sy ianareo mpiandraikitra io fitsidihana io. Manala ny ahiahy mety misy 

any 

anatiny any indrindra amin’izao vanim-potoana maha sarotra ny fanabeazana 

izao. 

Inoana moa ny atao rehefa mitafatafa amin’izy ireo? 

Raha toa ka vao voalohany ianareo no ho any dia ireto no zava-dehibe tsy maintsy 

lazaina: 

- mamelabelatra ny mombamomba ny skotisma ataon-janany, ny sahan’asa ataony 

isaky ny mivory ary ny zavatra atao mandritra ny lasy. 

- asiana resaka ihany koa ny fanamiana , 

- ampahafantarina ny toerana sy ny androm-pivoriana miaraka amin’ny ora fidirana 

sy firavana. 

Tsy dia ivalamparana loatra ny momba ny skotisma raha toa ka efa nandalo fanabeazana 

ireo tompon-janaka. 

Ireto kosa no anton-javatra hafa mahatonga anareo mpiandraikitra hanao fitsidihana: 

- hanantateraka hetsika ianareo. Ankotra ny voalaza ao anaty taratasy nozarainareo 

dia ilaina ny manafy izany am-bava indrindra raha lasy sy mahakasika fitadiavam-bola 

ilay hetsika. Ny sampana mavo no tena mila izany matetika. 

- mampiantso anareo ireo tompon-janaka. Mankany ianareo mihaino azy ireo. 

Manazava raha ilaina. Fadio tanteraka ny manepoka fotsiny amin’izao. 

- mamantatra fa tsy dia hita matetika ilay ankizy nandritra ny fotoana vitsivitsy. 

Anotaniana ny antony. 

Anisan’ny mpiara-miasa akaiky aminareo kokoa ireo tompon-janaka ireo raha 

fanabeazana no resahana: izy ireo mantsy no nahalala ny zanany taloha anareo. 

Aza atao ambanin-javatra ny mifampizara hevitra amin’izy ireo. 

Inona ny endrika amam-bika entina amin’izany ? 

Tsy olona niara-niaina taminareo ireo ray aman-dreny. Tsy mbola fantatrareo araka 

izany izay fombany, ny toetsainy, ny finoany, ny fandraisany izany hoe mpiandraikitra 

izany. Noho izany ilaina ny fahaizanareo misafidy ny akanjo ho entinareo 

mihaona amin’izy ireo. Miankina amin’ireo mantsy ny fomba hitsarany anareo. Ka 

misy ny ankanjo fitondra mivoaka mahazatra andavanandro dia izay no tena ezahana 

anaovana amin’io fitsidihana io fa tsy mamorona akory. Manao azy daholo 

na inona finoany na inona fiasainany.

55 


Ilaina àry ny mitondra ankanjo eo anelanelan’ny tsy mihaja loatra nefa koa tsy 

« vorontina » loatra. Raha mihaja loatra mantsy, mety mampiafiafy ireo ray amandreny 

sahirankirana. Raha « vorontina » indray, mety tsy ho asian’ny olona hasiny, 

« misy izany sao ianao mihevitra ! ». 

Ho an’ny cheftaine: 

- ny volo: bangoy tsara, na lava na fohy. Jereo mba tsy hisy zavatra misavoritaka 

toy ny potina kofehy. Afaka asiana haingony fa mahaiza misafidy sy mampiady 

loko ( loko tsy mifangarika). 

- ny tarehy: kavina tsy dia mirentirenty loatra apetaka, ampandeferina kely aloha 

ilay kavina « anneau » be itony, ohatra. Ny loko mena atao masimasy hoy ianareo 

izay, ilay mitovitovy loko amin’ny molotra. 

- ny akanjo ambony: raha mafana ny andro tonga dia akanjo maivana entina, toy 

ny t-shirt, body sainga amin’ilay tsy mampiseho tratra na lamosina na kibo, lobaka 

na izay mitovitovy karazana amin’izany. Raha mamirifiry indray dia manaova 

akanjo bà tsotra mivaky na mikatona na « blouson ». 

- ny akanjo ambany: manaova pataloha manana didiny tsotra sy efa mahazatra 

toy ny « jean ». Ny tena tsara aloha dia mizipo avy hatrany saingy mila mifanaraka 

amin’ny akanjo ambony ny halavany na izay mety ho bikany. Tsy hoe tsy 

maintsy lava fa mamasoka koa mantsy ilay hoe « tsy mahay mihaingo ». Ny 

« short » fohy sy « mini-jupe » aloha dia aleo mihitsy entinareo rehefa amin’ny 

fotoana hafa fa tsy amin’io fitsidihana io. 

- ny kiraro: diovina tsara ny faladihy raha mampiseho voditongotra ny kiraro anaovana. 

Mifanentana ny lokon’ny bà sy ny kiraro miaraka amin’ny halavany. Aza 

atao avo loatra kosa raha voatery mitondra kiraro misy vodiny avo. 

Sarotra ny misafidy haingo ho anareo cheftaine. Mora omena tsiny izay mantsy 

ianareo vehivavy amin’ity resaka haingo ity. Maontina loatra lazaina fa 

« masera », mirentirenty loatra lazaina fa « maolamaola ». Koa anjaranareo ny 

miezaka mamoaka sy mitady io fitafy eo anelanelany io fa tsipy hevitra ihany ireo 

voalaza eo ambony ireo mba ho arofanina ho anareo. « Art » ilay izy fa tsy misy 

raikipohy ( formule) raikitra. Ny tanjona fotsiny dia ny hoe tsy ny fitafy izay nanaovanareo 

nandritra ny fitsidihana no ho lasa resaka nony nivoaka ny tokantran’ilay 

ray aman-dreny ianareo na koa hampihemotra azy ireo. Koa raha avy mianatra

56 


ianareo na avy miasa no ho any, nefa ny fitafinareo mety hiteraka izay dia aleo 

mihitsy ahemotra ny fitsidihana. 

Ho an’ny chef: 

- ny volo: io no tena manahirana ho an’ny lehilahy, izany hoe ny hetim-bolo. Hatramin’izao 

taona 2007 izao aloha, dia mbola tsy eken’ny ray aman-dreny mihitsy 

ny mpiandraikitra ny zanany manalava volo, asa ny any aoriana any ! Noho izany, 

mitaky fampandeferana izay haitraitrakelintsika io miandraikitra io. 

- ny akanjo ambony: manaova lobaka na t-shirt, asitrika raha ilaina izany, avela 

amin’izao kosa raha tsy manendrika. Blouson atao ambonin’akanjo raha mangatsiaka 

ny andro na akanjo bà na izay sahalahala amin’izany. 

- ny akanjo ambany: fadio ny pataloha rovitra, ny manao short, ny misy rojorojo 

be ireny. 

- ny kiraro: atoavy tsotra tahaka ny fanaon’ny be sy ny maro dia efa ampy. 

Ho an’ny chef dia tsotra ny hafatra aoka akanjo tsy mampiseho jiojio fiaina no 

anaovana. 

Inona no mahazava-dehibe ny fihaonana amin’ny ray aman-dreny? 

Tsarovy ny ankizy izay beazina ao amin’ny skotisma dia tsy an’i Mpiandraikitra na 

mpampianatra azy, na an’i mpitondra fiangonana fa an’i ray aman-dreniny. Mba 

hanekena ny fidiran’ny ankizy ho skoto dia tsy maintsy efa nahazo fahazoandalana 

tamin’ny ray aman-dreniny. 

Isaky ny fivondronana moa dia efa saika misy hatrany ny taratasy fenoin’ny ray 

aman-dreny eo am-pampidirana ny zanany ho mpikambana. Ka izay indrindra no 

ampirisihana ny mpiandraikitra hihaona amin’ny ray aman-drenin’ny ankizy beazina. 

Eo no fotoana hanazavana ny ray aman-dreny ny atao skotisma, ny tanjona, 

ny zava-kendrena, ny fomba fanabeazana ao ka izay no hahazoana ny fon’ny ray 

aman-dreny. Mora ho an’ny mpiandraikitra avy eo ny manentana ny ray amandreny 

hividy fanamiana ho an’ny zanany sy hitarika ny zanany hilasy.Tsy misy ray 

aman-dreny hanampy ny zanany hanao skoto raha tsy mazava tsara aminy ny 

atao skoto.Ny lasy manko tsy haitraitra akory na fialam-boly fotsiny fa sady

57 


mampatsilo ny sain’ny ankizy no mampatanjaka ny vatany no mitondra fahasalamana 

ho an’ny ankizy. Ny ankabeazan’ny ray aman-dreny manko tsy voatery 

nobeazina tamin’ny fanabezana skoto ka mandrary miteraka fisalasalana ho azy 

ny mandefa ny ankizy hilasy. 

Fanazaran-tena 

1 inona no tena mahazava-dehibe ny fihaonana amin’ny ray aman-dreny? 

2- Misy akony amin’ny resaka atao amin’ny ray aman-dreny ve ny fomba fitafy? 

3- Inona no fiaraha-miasa azo atao miaraka amin’ny ray aman-dreny? 

4-Inona no olana niainan’ise teo amin’ny fihaonana tamin’ny ray aman-drenin’ny 

mpikambana?

58 


SAKA SY NY TOTOSY 

Tanjona : Fanehoana tanjaka ho an’ny tanora 

Toerana : Malalaka 

Fitaovana : Kiririoka 

Mpilalao : Rehetra fa izay matanjaka no saka sy totozy. Azo atao ny manao saka 2 na 3 sy totsosy 

1 na 2 ihany koa saingy samy manana ny adverserany (ohatra; maitso manenjika ny maitso…) 

Azo atao ny manovaova rehefa vita. 

Faharetany : 5mn 

Fizotrany : Mijoro mahitsy ny rehetra (eo amin’ny sary). Azo atao mihoatra ny laharana 

Atao mihitsy ny tanan’ny tsirairay tsy miandray fa mifandona ny loha-rantsara anakvia sy ankavanana. 

Manome mari-pahavonona ny saka sy ny totozy 

ary mifanenjika rehefa manome baiko ny mpitairaka. 

Eny am-pandehanana anefa dia mitsoaka kiriorioka 

ny mpiatarika, mihodina indray mandeha ny rehetra 

mijoro manaraka ny fizotran’ny famantaran’andro. 

Ny tanana tsy midina. Rehefa tratra ny totozy dia resy 

Fepetra : 

-Tsy azon’ny saka sy ny totosy atao ny manapaka ny 

tanan’ny mpilahatra fa ny lalatsara ihany no hizorany. 

-Tsy azo ampidinina ny tanana fa mahitsy foana toy ny sary ery ambony. 

LALAO KENDRY 

Tanjona : 

Fanehoana fahaiza-manao 

Adaptation manoloana toe-javatra iray 

Fahaizana mihoby sy mankahery ny osa 

Fitaovana : Baolina 2 (raha mihoatra ny 3 ny vondrona). Tsatoka 1 (na ilany but foot na basket). 

Toerana : toerana malalaka 

Mpilalao : Rehetra 

Mpampilalao : 2 raha mihoatra ny 3 ny vondrona. 

Fizotrany: Zaraina vondrona 4 ny mpanatrika. Asaina milahatra tsirairay aloha sy aoriana ny mpilalao 

ao anaty vondrona 1 (ekipa). Mifidy tanjona na but iray (tsatoka). Apetraka eo amin’ny 9 m 

miala amin’ny tsatoka ny baolina. Ary asiana marika eo satria eo no andakan’ny tsirairay ilay baolina 

mikendry ny tsatoka. Mifanina amin’izany ny ekipa 2 (vondrona 2) samihafa. 

Fepetra : 

Tsy maintsy mihorakoraka mihoby ny namany ny vondrona eo am-pandakan’ny ekipany. Miaraka 

amin’izay ny adversaire tsy mahazo mihoraka fa mangina. 

Izay mhatafiditra but betsaka (mandona ny tsatoka ny baolina) no maharesy. 

Izay manakora ny adversaire kosa analana isa 1 ho saziny.

59 


FISY TEKNIKA « SCOUTING BALL » 

Ny scouting ball dia lalao baolina fanaon’ny skoto, lalao baolina miaraka amin’ny 

fehitenda izy io. 

I) NY KIANJA HILALAOVANA 

Ny kianja hilalaovana ny scouting-ball dia mitovy amin’ny kianja filalaovana 

handball ny refiny (20 x 40 m) na latsaka kely. 

A : Antsasa-paribolana, faritra misy ny « goal », tsy azon’ny mpilalao itsahana ny 

tsipika. 

B : toerana hanatanterahana ny « penalty ». 

D : Fetran’ny kianja amin’ny sakany, faritra anombohana ny lalao 

F : Faritra ilalaovana ny “corners”. 

II) NY MPILALAO 

Fito (7) no isan’ny mpilalao eny amin’ny kianja isan-tarika ary tsy voafetra ny 

mpisolo toerana. 

Manao akanjo mitovy (maillot) misy marika 1, 2, 3 .. sy anarana ny iray tarika, ary 

manao fehitenda atao rambo, misisika ao amin’ny pataloha ao aoriana (tsy 

afototra akory). Ny “goal” ihany no tsy manao io rambo io. 

Tsy maintsy voasoratra ao anatin’ny taratasin-dalao (feuille de match) avokoa ny 

anaran’ny mpilalao rehetra.

60 


III) NY BAOLINA 

Ny baolina ilalaovana ny scouting-ball dia baolina “hand”: izany hoe 19 cm ny 

savaivony ary 400g - 500g ny lanjany. Azo leferina ny baolina “volley” na ny 

“rugby”. 

Azo atao koa ny manamboatra baolina amin’ny lamba na zavatra hafa, mitovy 

habe amin’ny voalaza etsy ambony, mety na tsy afaka mitontona tsara aza. 

IV) NY MPITSARA 

Efatra (4) no isan’ny mpitsara ny lalao, ka roa (2) mitsara ny lalao eny amin’ny 

kianja, iray (1) eny amin’ny latabatra mandray an-tsoratra ny fizotry ny lalao : 

manisa ny baolina maty, mijery ny faharetan’ny lalao sy ny fisolosoloan’ny 

mpilalao, ny fahadisoana ataon’ny mpilalao, iray (1) mpisolo toerana, ary 

mifanampy amin’ny mpitsara eny amin’ny latabatra. 

Manao akanjo mitovy ny mpitsara rehetra ary samy manana kiririoka. 

Tsy miditra ao anatin’ny kianja ny mpitsara fa eny amin’ny sisiny no manara-maso 

ny fizotran’ny lalao. Masimandidy ny mpitsara mandritra ny lalao. 

V) NY FAHARETAN’NY LALAO 

2 x 10 mn ka hatramin’ny 2 x 20 mn no faharetan’ny lalao, arakaraka ny 

taonan’ny mpilalao sy izay ifanarahan’ny mpitsara sy ny tarika roa mpifaninana. 

5 mn ka hatramin’ny 10 mn ny fialan-tsasatra eo amin’ny fisasahan’ny fotoana 

ilalaovana. 

Misy fanalavam-potoana 2 x 5 mn raha mitovy ny isa amin’ny fotoana ara-dalàna 

ka tapitra avy hatrany raha vao misy baolina maty, raha tsy izany dia manao “tir 

au but”. 

VI) NY FILALAOVANA NY SCOUTING-BALL 

Ny zava-kendrena amin’ity lalao ity dia izay ahafatesana baolina betsaka 

indrindra mandritra ny fotoana ilalaovana, ka isa iray isaky ny baolina maty no 

azon’ny tarika. Izay tarika manana isa be indrindra no mpandresy rehefa vita ny 

lalao. 

Marihina fa amin’ny scouting-ball dia any atsimo no misy ny mpiandry tsato-kazo 

(goal)-ny tarika avy any avaratra.

61 


1) Baolina maty 

Rehefa maharay na mahataty tsara ny baolina ny “goal” dia maty ny baolina. 

a) tsy maty ny baolina raha voatanisan’ny “goal” 

b) tsy maty ny baolina raha mitontona amin’ny tany vao voarain’ny “goal” 

d) tsy maty ny baolina raha manitsaka ny tsipika na mivoaka ny faritra voatokana 

ho azy ny “goal” 

e) tsy maty ny baolina raha avy any ivelan’ny kianja filalaovana no nanimpazana 

azy 

f) na mianjera aza ny “goal” ka tsy mivoaka ny faritra voatokana ho azy, ka 

maharay tsara ilay baolina dia atao hoe maty. 

g) Ny mpitsara irery ihany no afaka milaza na maty ny baolina na tsia, ary tsy 

maintsy eken’ny rehetra. 

2) Ny tsy azo atao 

Mandritra ny lalao dia tsy azo atao ny : 

a) misintona rambo raha tsy mitondra baolina akory ilay mpilalao 

b) manipitsipy ny rambo voasintona, fa manofaofa izany avo dia avo kosa ho 

hitan’ny mpitsara 

d) manohitra ny fanapahan-kevitry ny mpitsara 

e) manitsaka ny tsipika mametra ny faritra voatokana ho an’ny “goal” na ny 

miditra ao anatiny. 

f) Miteniteny foana na miteny ratsy 

g) Tsy azon’ny “goal” atao ny misintona rambo (tsy manao rambo rahateo izy) sy 

mivoaka ny faritra voatokana ho azy. 

h) Mampilalao olona tsy voasoratra ao anatin’ny taratasin-dalao. 

i) Manao fihetsika mahery setra mety hampidi-doza na handratra ny hafa 

j) Mandaka na mitazona ny baolina amin’ny tongotra. 

Averina lalaovina eo amin’ny faritra nanaovana fahadisoana ny baolina. 

Izay mpilalao nanao fahadisoana dimy (5) (manao ny tsy azo atao) dia miala ny 

kianja tsy mahazo milalao intsony ary tsy azo soloina. 

Voasazin’ny “penalty” ny tarika misy ny mpilalao manao fahadisoana 2.e). 

Ny “penalty” dia baolina atsipy makany amin’ny “goal” avy eny amin’ny faritra B, 

ka azon’ny tarika ankilany ny manao rindrina fiarovana eny amin’ny 3m. 

Azon’ny mpitsara atao ny manala avy hatrany mpilalao raha ilaina izany na dia 

tsy nanao fahadisoana 5 aza (karatra mena)

62 


3) Ny rambo 

Ny rambo dia fehitenda mivalona roa (50 sm), ka asisika anaty pataloha 

aorian’ny mpilalao. Ny “goal” ihany no tsy manao rambo. 

Ny 1/3-ny rambo (15 sm) no misisika fa ny ambiny (35 sm) dia mirazorazo eny 

ivelany. Tsy azo fatorana ny rambo. 

a) izay mpilalao mitazona na manatontonina baolina, ka voasintona ny 

rambony, dia miala ny kianja filalaovana ary tsy miditra milalao raha tsy efa 

misy baolina maty. 

b) izay mpilalao misintona rambo, nefa tsy mitondra baolina akory ilay 

voasintona dia miala ny kianja filalaovana ary tsy miditra milalao raha tsy efa 

misy baolina maty. 

d) ny rambo voasintona dia tsy maintsy arantiranty ho hitan’ny mpitsara fa tsy 

azo atsipitsipy. 

4) fampiasana ny faritra samihafa eo amin’ny kianja 

A : tsipika mametra ny faritra voatokana ho an’ny “goal”. Antsasaparibolana 

eo afovoan’ny D ka 4 m no savaivony. Tsy azo 

itsahana io tsipika io. Izay mpilalao manitsaka ny A dia 

voasazin’ny “penalty”. Raha mpanafika no manitsaka ny A dia 

mahazo fahadisoana iray. 

B : toerana anipazana ny “penalty”. Eo afovoan’ny kianja, 6 m 

miala amin’ny tsipika mampisasaka ny kianja. 

D : tsipika mametra ny sakan’ny kianja, faritra anombohana ny 

lalao amin’ny voalohany sy rehefa misy baolina maty. 

E : tsipika mametra ny lavan’ny kianja, ilalaovana ny “touches” 

raha mivoaka eny ny baolina. Toy ny amin’ny “rugby” ny 

filalaovan ny “touches” amin’ny scouting-ball. 

F : zoron’ny kianja ilalaovana ny baolina raha toa ka mivoaka eny 

amin’ny faritra D ny baolina. Azo atao ny manipy avy hatrany ny 

baolina any amin’ny “goal” avy eo amin’ny F.

63 


5) ny kiririokan’ny mpitsara 

Ny kiririoka lava iray (tiret) dia milaza fa maty ny baolina na 

manomboka ny lalao, na mitohy ny lalao aoria’ny baolina maty na 

fahadisoana. 

Ny kiririoka fohy iray (point) dia milaza fa maty ny lalao noho ny 

fahadisoana na baolina mivoaka na zavatra hafa mety ampiatoana 

ny lalao. 

Ny kiririoka lava in-telo (3 tirets) dia milaza fa tapitra ny lalao 

(fizaram-potoana voalohany na faharoa na fanalavam-potoana) 

Tsy maintsy hajain’ny rehetra ireo kiririoka ireo. 

6) Samihafa 

azon’ny mpanazatra atao ny mangataka fiatoan’ny lalao 

anomezana toromarika ny mpilalaony, 30 segondra farafahabetsny 

ary in-telo raha be indrindra mandritra ny lalao iray. 

Araraotiny ny mangataka io fotoana io rehefa misy fahadisoana na 

baolina maty. 

Loharano nanovozana : 

Lahatsoratr’i Dangoro Ranitra - Gazety Vonona n°3 – Foibe TEM 

taom-piasana 2002 - 2006

64 

Ndao hanao skoto 2

65 


66 


67 


68 


69 


70 


71 

Fijerena ny toerana 

Ny safidy toerana sy ny fiarovana azy 

Ezahina mba tsy hanakaiky hantsana loatra 


Ny aloka, indrindra fa ny tolakandro dia miaro amin’ny korontana ateraky ny 

daniky ny masoandro ela loatra 

Na izany aza tandremana tsara ny hazo vaventy izay mety hanintsana 

rantsan-kazo ka mety andratra na hanimba zavatra 

Tandremana indrindra ny ravin-kazo maina izay mety hahatonga 

fahamaizana 

Fitodiky ny fanorenana 

Tokony hitodika mihantsinana hatrany ny fitodiky ny tranolay (ny masoandro 

vao maraina dia manampy amin’ny fifohazana) 

Ny fanorenana tsara rindra manoloana ny fiavian’ny rivotra dia hanena be dia 

be ny olana eo amin’ny afo sy ny fofona izay mety andreraka. 

FANOMANANA NY LASY MBA HAHALAVORARY SY MBA HIALANA 

AMIN’NY VOKA-DRATSY METY HISEHO 

• Tandremana tsara mba tsy ho vitsy loatra na be loatra ny entana ho entina 

• Homanina mialoha ny kitapo ho entina 

• Soratana an-taratasy dia ny mialoha avokoa ny zavatra mety ilaina rehetra 

• Mitondra hatrany rano fa tsy ampoizina ny mety liana izany tampoka 

• Miezaha mitondra vatomamy (bonbon) na “chocolat” mba hahafahana manovo hery 

• Mitondra aro orana 

• Ataovy ambony izay entana mety ilaina matetika 

• Mitondra “torches éléctrique” 

• Aza adinoina ny famataran’andro 

• Velarina anaty rivotra mandritra ny 30 minitra izay vao avalona ny lamba firakotra 

“sac de couchage”

Ndaho hanao skoto 2.pub - Petit Fichier

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?