Beth yw hyn? - National Union of Students

Ymdopi â 

Chredyd 

arweiniad myfyrwyr 

i gredyd 

2010/11

Rhagarweiniad 

Os ydych yn fyfyriwr neu wedi graddio, 

mae’n bwysig eich bod chi’n deall yr holl 

wahanol fathau o gredyd sydd ar gael ar 

y farchnad. Gall credyd fod yn gyffrous, 

ond gall hefyd arwain at drafferthion gyda 

dyled. 

Pan fyddwch yn deall beth mae gwahanol 

fathau o gredyd yn gallu ei wneud a beth 

yw’r telerau sydd ynghlwm ynddynt, mae’n 

ei gwneud yn llawer haws i chi wneud 

penderfyniad hysbys ynglŷn â pha fath 

o gredyd fyddai orau ar eich cyfer chi, a 

fyddai’n cwrdd â’ch hanghenion. Ar gyfer 

y rhan fwyaf o fathau o gredyd, bydd eich 

hamgylchiadau fel arfer yn penderfynu os 

y byddwch yn gallu cael credyd a’r swm y 

gallwch ei fenthyca. 

Rhagarweiniad 

1

Rhagarweiniad 

Mae’r wybodaeth a amlinellir fan yma 

yn dweud wrthych ynglŷn â’r gwahanol 

fathau o gredyd sydd ar gael, ynghyd â’u 

manteision a’u hanfanteision. Mae hefyd 

yn rhoddi gwybodaeth i chi am ble i fynd 

os hoffech gael mwy o wybodaeth ynglŷn 

â math arbennig o gredyd. Ag eithrio 

Hurbryniant (HP) a siopau gwystlo, nid 

yw’r mathau o gredyd a ddisgrifir isod 

yn golygu fod rhaid i chi gynnig unrhyw 

beth, er enghraifft eich cartref, fel sicrwydd 

ar gyfer y benthyciad. Mae benthyca 

gyda sicrwydd yn achos HP, sy’n cael ei 

ddefnyddio’n aml i brynu ceir, yn golygu 

fod yr hyn ‘rydych yn ei brynu mewn 

perygl os nad ydych yn cadw i fyny â’r addaliadau 

neu, yn achos siopau gwystlo, 

yr eitem ’rydych wedi ei gwystlo i gael y 

benthyciad. 

Byddwch yn ofalus – rhaid i gredyd gael ei 

ad-dalu. Pan fyddwch yn cymryd credyd 

byddwch yn mynd i ddyled, gan y bydd 

arnoch y credyd (yr arian) i’r cwmni ‘rydych 

wedi benthyca oddi wrtho. Felly dylech 

wastad ddarllen y print mân a gwybod 

beth yn union sy’n eich hwynebu. Gall yr 

hyn sy’n ymddangos yn benderfyniadau 

bach ar y pryd arwain at ganlyniadau 

mawr os nad ydych yn ofalus, felly mae’n 

hanfodol bwysig eich bod yn gwybod y 

ffeithiau i gyd. 

Cydnabyddiaeth 

Hoffai UCM a mudiad Gweithredu ar Gredyd 

ddiolch i Gymdeithas Genedlaethol Cynghorwyr 

Ariannol Myfyrwyr am eu cymorth gyda 

chynhyrchu’r llyfryn hwn. 

Rhagarweiniad 

2 3

Benthyciadau sy’n benodol ar gyfer addysg 

cais am fenthyciad cynhaliaeth i dalu am 

gostau byw megis rhent a bwyd. Bydd 

Benthyciadau i Fyfyrwyr 

Beth yw hyn? 

Caiff benthyciadau i fyfyrwyr eu darparu 

gan y Cwmni Benthyciadau i Fyfyrwyr 

(sefydliad an-llywodraethol) i gynnal 

myfyrwyr llawn-amser cymwys ar 

gyrsiau addysg uwch israddedig, a rhai 

myfyrwyr ôl-raddedig sy’n astudio ar gyfer 

y swm y gallwch ei fenthyca yn dibynnu 

ar amrywiaeth o ffactorau, gan gynnwys 

eich cwrs, eich blwyddyn astudio, pa bryd 

mae eich cwrs yn dechrau, ble ‘rydych 

yn astudio, ble ‘rydych yn byw ac incwm 

eich teulu. Caiff yr arian yma ei dalu i chi’n 

uniongyrchol, mewn tair rhan, fesul tymor 

(neu’n fisol os ydych yn fyfyriwr o’r Alban 

sy’n astudio yn yr Alban). 


cymwysterau megis TAR. 

Gallwch, fel arfer, ymgeisio am ddau fath 

o fenthyciad. Os ydych yn gorfod talu ffi 

dysgu, mae benthyciad ar gyfer ffi dysgu, 

nad yw’n ddibynnol ar eich hincwm, ar 

gael i dalu’r rhain. Caiff yr arian ei dalu’n 

uniongyrchol i’ch prifysgol neu goleg. 

Efallai y byddwch hefyd eisiau gwneud 

Manteision 

Nid yw’r benthyciadau hyn yn seiliedig ar 

eich graddfa gredyd, felly maent ar gael 

hyd yn oed os oes gennych chi record 

wael. Gallwch eu derbyn cyn belled â’ch 

bod yn cwrdd â’r meini prawf parthed 

â byw yn y DU a’r Ynysoedd, eich cwrs, 

unrhyw astudiaethau addysg uwch y 


4 5

yddwch wedi ymgymryd â hwy yn y 

benthycwyr morgeisi) fel arfer yn cynnwys 

gorffennol, ac nad ydych wedi methu 

eich benthyciad i fyfyrwyr pan fyddwch yn 

ad-dalu unrhyw fenthyciadau i fyfyrwyr a 

gwneud cais am gredyd ar ôl i chi raddio. 

wnaed gennych eisoes. 

Mae’r raddfa log ar y benthyciadau hyn 

Anfanteision 

Gall cyfuniad o fenthyciadau ffioedd dysgu 

ynghlwm i chwyddiant a felly mae fel 

a benthyciadau ar gyfer cynhaliaeth dros 

arfer yn is na’r raddfa ar gyfer credyd 

dair neu bedair blynedd olygu swm enfawr 

masnachol. Caiff benthyciadau i fyfyrwyr 

o ddyled, ac mae’n bosibl na fydd yn eglur 

eu dileu dan amgylchiadau penodol – e.e. 

pa mor gyflym y byddwch yn gallu ad- 

i fyfyrwyr a ddechreuodd eu cwrs ym 

dalu’r swm hwn. 


Medi 2006 neu’n hwyrach, caiff unrhyw 

swm sydd ar ôl heb ei ad-dalu ei ddileu 

25 mlynedd ar ôl yr Ebrill sy’n dilyn diwedd 

eich cwrs (35 mlynedd yn yr Alban). 

Mae ad-daliadau ynghlwm i lefel cyflog, 

felly nid ydych yn ad-dalu unrhyw beth 

os nad ydych yn ennill mwy na’r trothwy 

(gweler isod). Oherwydd hyn, ni fydd y 

rhan fwyaf o gredydwyr (gan gynnwys 

Ni chânt eu cynnwys mewn deddfwriaeth 

methdalwyr felly ni ellir eu dileu yn y ffordd 

yma, ac ni ellir eu cynnwys mewn Trefniant 

Gwirfoddol Unigol (IVA). 

Ble allaf i gael un? 

‘Rydych yn gwneud cais drwy eich corff 

cyllido. Gallai hwn fod yn Gyllid Myfyrwyr 

Lloegr, Asiantaeth Grantiau’r Alban, eich 


6 7


hawdurdod lleol yng Nghymru, eich Bwrdd 

Addysg a Llyfrgelloedd yng Ngogledd 

Iwerddon neu Uned Fwrseriaethau’r 

Gwasanaeth Iechyd. 

Pa bryd ydw i’n ei ad-dalu? 

Ar ôl i chi raddio, neu adael eich cwrs cyn 

hynny, byddwch yn dechrau ad-dalu eich 

benthyciadau o’r Ebrill canlynol, os ydych 

yn ennill £15,000 neu fwy y flwyddyn. Os 

nad ydych yn ennill mwy na £15,000 nid 

oes rhaid i chi dalu unrhyw beth yn ôl. 

Caiff taliadau fel arfer eu cymryd ynghyd 

â threth incwm ac yswiriant cenedlaethol 

pan fyddwch yn derbyn eich cyflog, neu 

drwy’r broses dreth hunan-asesiad os 

ydych yn hunan-gyflogedig. Os ydych yn 

mynd dramor bydd disgwyl i chi wneud 

ad-daliadau os ydych yn ennill mwy na 

swm penodol. 

Benthyciadau 

Datblygiad 

Proffesiynol a 

Gyrfa 


Mae Benthyciadau Datblygiad Proffesiynol 

a Gyrfa (PCDL) yn fenthyciadau o’r banc a 

gaiff eu cynnal gan y Llywodraeth. Gellir 

eu cymryd allan ar gyfer unrhyw gwrs 

galwedigaethol, ond cânt eu defnyddio 

gan amlaf ar gyfer astudiaeth ôl-raddedig. 

Gallwch fenthyca unrhyw swm rhwng 

£300 a £10,000, a defnyddio’r benthyciad i 

dalu ffioedd dysgu neu gostau byw, neu’r 

ddau. Maent yn seiliedig ar eich record 

gredyd, felly os oes gennych chi hanes 

credyd gwael, mae’n bosibl na fydd y 

Benthyciadau Datblygiad Proffesiynol a Gyrfa 

8 9

anc yn fodlon benthyca’r arian i chi. 

Manteision 

Mae’r Llywodraeth yn talu’r llog tra 

byddwch yn astudio, a nid oes rhaid i chi 

wneud unrhyw ad-daliadau hyd nes y 

byddwch wedi cwblhau eich cwrs. 

Anfanteision 

Yn wahanol i fenthyciadau i fyfyrwyr, mae 

ad-daliadau PCDL yn dechrau gynted y 

byddwch yn cwblhau eich cwrs, os ydych 

yn gyflogedig neu beidio. Dylech felly 

ystyried yn ofalus os y byddwch yn gallu 

gwneud yr ad-daliadau. 


Mae’r Llywodraeth hefyd yn cynnig 

cymorthdal ar gyfer y raddfa log, felly 

mae’n tueddu i fod yn is nag ar gyfer 

benthcyiadau eraill o’r fath, er yn uwch nag 

ar gyfer benthyciadau i fyfyrwyr. 

Gall PCDL fod yn ddefnyddiol iawn ar 

gyfer cyllido cyrsiau ôl-raddedig – gan nad 

oes i’r rhan fwyaf ohonynt unrhyw drefniant 

cyllido ffurfiol arall y gallwch ymgeisio 

amdano. 

Ble allaf i ei gael? 

Mae yno ddau fanc ar hyn o bryd sy’n 

cynnig y benthyciadau hyn: Barclays a 

Banc y Co-operative. 

Pa bryd ydw i’n ei ad-dalu? 

‘Rydych yn decrhau ad-dalu un mis ar 

ôl i chi gwblhau eich cwrs, dros gyfnod 

y cytunwyd arno gyda’r banc a wnaeth y 

benthyciad. 


10 11

Benthyciadau astudiaethau proffesiynol eraill a gynigir gan fanciau 

Benthyciadau astudiaethau 

proffesiynol eraill 

a gynigir gan fanciau 


Mae rhai o fanciau’r stryd fawr yn cynnig 

benthyciadau ar gyfer astudiaethau 

proffesiynol, sy’n gweithio ar sail tebyg 

i Fenthyciadau Datblygiad Proffesiynol 

a Gyrfa (PCDL), ond heb yr elfen o 

gymorth gan y Llywodraeth. Yn ystod 

y blynyoddoedd diwethaf, maent wedi 

mynd yn brinach, wrth i fanciau dynhau eu 

polisïau benthyca, ond mae benthyciadau 

ar gyfer cyrsiau proffesiynol penodol 

megis meddygaeth, deintyddiaeth, y 

gyfraith a gwyddoniaeth filfeddygol yn dal i 

fod ar gael. 

Mae’r rhain yn seiliedig ar eich record 

credyd, felly os oes gennych chi hanes 

gwael o ran credyd, mae’n bosibl na fydd 

y banc yn fodlon benthyca’r arian i chi. 

Manteision 

Fel gyda PCDL, nid oes rhaid i chi wneud 

ad-daliadau tra’ch bod yn astudio. 

Anfanteision 

Bydd llog yn cael ei ychwanegu o’r amser 

y byddwch yn cymryd allan y benthyciad, 

felly bydd y llog yn cynyddu yn ystod y 

cyfnod nad ydych yn gwneud ad-daliadau. 

Bydd ad-daliadau fel arfer yn dechrau 

unwaith y byddwch wedi cwblhau’r cwrs, 

os ydych yn gyfologedig neu beidio. 

Dylech felly ystyried yn ofalus iawn os y 

byddwch yn gallu gwneud yr ad-daliadau. 


Ar hyn o bryd, NatWest ywr unig fanc i 

gynnig benthcyiadau o’r fath, er fod banciau 

eraill wedi cynnig y rhain yn y gorffennol. 

Benthyciadau astudiaethau proffesiynol eraill a gynigir gan fanciau 

12 13

Benthyciadau argyfwng o gronfeydd caledi’r brifysgol/coleg 

Pryd ydw i’n ei ad-dalu? 

Ar ôl i chi gwblhau eich cwrs, yn unol â 

thelerau ad-dalu’r cytundeb y byddwch 

yn ei arwyddo gyda’r banc sy’n gwneud y 

benthyciad. 

Benthyciadau 

argyfwng o 

gronfeydd caledi’r 

brifysgol/coleg 


Rhoddir arian i brifysgolion a cholegau 

ar gyfer cronfa galedi er mwyn rhoddi 

grantiau a benthyciadau i fyfyrwyr 

anghennus. 

Os oes gennych chi broblem llif-arian 

byr-dymor – er enghraifft, mae yno oedi 

gyda’ch grant neu fenthyciad i fyfyrwyr, 

neu fod angen i chi dalu eich rhent cyn i 

chi dderbyn yr arian yma – mae’n bosibl 

y byddwch yn gallu cael benthyciad 

argyfwng o’r gronfa galedi i’ch helpu dros 

gyfnod byr. 

Manteision 

Bydd y benthyciadau hyn, fel arfer, yn ddilog 

a chaiff y dyddiad ar gyfer eu had-dalu 

ei osod ar gyfer adeg pan fydd gennych 

arian arall yn dod i mewn. 

Os oes gennych chi anawsterau ariannol 

cyffredinol, gellir troi’r benthyciadau hyn y 

grantiau. Dylech siarad â gweinyddwr y 

gronfa ddewisol yn eich sefydliad. 

Anfanteision 

Mae’r benthyciadau hyn yn ddewisol, felly 

ni ellir eu sicrhau. Os nad ydych yn eu 

had-dalu fel y cytunwyd, gallai’r coleg neu 


14 15


brifysgol eich cosbi drwy, er enghraifft 

wrthod i chi barhau â’ch hastudiaethau neu 

eich hatal rhag graddio o’ch blwyddyn olaf. 


Dylech siarad a gweinyddwr y gronfa 

ddewisol yn eich prifysgol neu goleg. 

Mae i’r cronfeydd wahanol enwau, gan 

ddibynnu ar ble ‘rydych yn astudio: 

ym mhrifysgolion Lloegr cyfeirir atynt 

fel Cronfeydd Mynediad i Ddysgu, 

yng ngholegau Lloegr gelwir hwy yn 

Gronfeydd Cynhaliaeth i Ddysgwyr, 

ceir Cronfeydd Arian Wrth Gefn yng 

Nghymru, Cronfeydd Caledi yn yr Alban 

a Chronfeydd Cynhaliaeth yng Ngogledd 

Iwerddon. 

Pa bryd ydw i’n ei dalu’n ôl? 

Ar amser neu ar batrwm y cytunwyd arno 

gyda gweinyddwr y gronfa ddewisol. 

Credyd masnachol y brif-ffrwd 

Gorddrafft o’r banc 


Gorddrafft yw cyfleuster credyd sydd 

fel arfer ynghlwm yn eich cyfrif cyfredol. 

Mae’n caniatáu i chi dynnu arian allan o’ch 

cyfrif pan fyddwch wedi rhedeg allan o 

arian. 

Manteision 

Os ydych yn fyfyriwr neu wedi graddio’n 

ddiweddar, mae’n bosibl y bydd 

gorddrafft di-log ar gael i chi yn ystod 

eich hastudiaethau ac am gyfnod ar ôl i 

chi raddio. Golyga hyn na fydd y banc 

yn codi llog arnoch am ddefnyddio eich 

gorddrafft. 


16 17


Anfanteision 

Nid yw eich gorddrafft yn parhau i fod yn 

ddi-log am byth, felly gwnewch yn sicr 

eich bod yn gwybod pa bryd y bydd y llog 

yn dod i rym. 

Mae yno rai cyfrifon sydd heb gyfleuster 

gorddrafft, ac os ydych yn rhedeg allan 

o arian mae’n debygol y byddant yn 

eich cosbi’n ariannol. Cyfeirir at hyn fel 

gorddrafft heb ei awdurdodi. 

Os oes gennych orddrafft, gynted y bydd 

arian yn cyrraedd eich cyfrif, caiff eich 

gorddrafft ei dalu i ffwrdd. Gall hyn fod yn 

fantais neu’n anfantais, gan ddibynnu ar 

eich hagwedd; gall fod yn ‘fantais’ gan nad 

oes rhaid i chi ofidio ynglŷn â thalu’r arian 

yn ôl i’ch banc; ond gall fod yn ‘anfantais’ 

gan nad oes gennych y dewis o ba bryd y 

byddwch yn ei dalu’n ôl. 

Gallai’r banc neu gymdeithas adeiladu 

ddewis gostwng eich ffin gorddrafft 

ar unrhyw adeg, yn arbennig os nad 

oes arian yn mynd i mewn i’ch cyfrif yn 

rheolaidd. 

Ble allaf ei gael? 

O ble bynnag mae gennych gyfrif cyfredol, 

boed yn fanc neu’n gymdeithas adeiladu. 


Caiff gorddrafft ei ad-dalu gynted y bydd 

arian yn mynd i mewn i’ch cyfrif. 


18 19

Cardiau Credyd 

Gall fod yn ddefnyddiol mewn argyfwng. 



Mae cerdyn credyd yn edrych fel cerdyn 

debyd ac ‘rydych yn ei ddefnyddio’r un fath 

ag y byddech yn defnyddio cerdyn debyd – i 

dalu am nwyddau ar-lein neu mewn siopau, 

ac i gael arian allan o dwll-yn-y-wal. Fel 

arfer, byddwch yn derbyn datganiad bob 

mis, yn dangos sut ‘rydych wedi defnyddio’r 

cerdyn a’r swm sydd angen ei dalu. 

Manteision 

Os ydych yn prynu rhywbeth sy’n werth 

£100 neu fwy, mae deddfwriaeth sy’n rheoli 

cardiau credyd yn sicrhau os nad ydych yn 

derbyn y nwyddau (oherwydd, er enghraifft, 

fod y cwmni dan sylw wedi mynd i’r wal) 

na fydd rhaid i chi dalu’r gost. Nid yw’r un 

amddiffyniad yn berthnasol i nwyddau a 

gaiff eu prynu gyda chardiau debyd. 

Mae i bob cerdyn ffin gredyd, sef y swm 

y gallwch ei wario – ni ddylech fynd dros y 

ffin hon. 

Anfanteision 

Y graddfeydd llog! Mae yno fwy nag un 

raddfa log ar gyfer eich cerdyn. Caiff un 

raddfa ei chodi ar drosglwyddiad o gerdyn 

arall, un raddfa ar gyfer prynu nwyddau a 

graddfa arall (uwch) ar gyfer tynnu arian 

allan. 

Os ydych yn defnyddio eich cerdyn i dynnu 

arian allan, caiff y llog ei ychwanegu o’r 

amser y byddwch yn tynnu’r arian allan o’r 

peiriant. 

Bydd gennych y dewis o dalu dim ond 

yr isafswm bob mis, er os y byddwch yn 

gwneud hyn, byddwch yn canfod fod y llog 


20 21

yn cynyddu’n gyflym a bod dyled yn ffurfio. 

Y raddfa log flynyddol (APR) ar gyfer prynu 

nwyddau yw tua 15-20% ac am dynnu arian 

allan mae’r raddfa tua 25-30% (er y bydd 

y rhain yn amrywio ac yn dibynnu ar eich 

Benthyciadau 

personol 


Benthyciad gan eich banc neu gymdeithas 

hamgylchiadau). 

adeiladu, efallai ar gyfer gwneud 



Banciau’r stryd fawr, cymdeithasau 

adeiladu a darparwyr arbenigol. 


Bob mis, byddwch yn derbyn datganiad yn 

cynnwys manylion o’r defnydd a wnaethoch 

o’ch cerdyn credyd. Felly bob mis bydd 

angen i chi wneud taliad, yn ddelfrydol y 

swm cyfan, er y gallwch dalu’r isafswm. Yn 

wahanol i’r rhan fwyaf o fenthyciadau, nid 

oes yno unrhyw amserlen osod ar gyfer talu 

dyled cerdyn credyd. 

gwelliannau i’ch cartref neu i brynu 

car. Felly gall maint y benthyciad fod yn 

uchel, gan ddechrau ar tua £1,000 a gall 

fod unrhyw beth i fyny at £20,000 gan 

ddibynnu ar eich hamgylchiadau. 

Manteision 

Mae graddfeydd llog fel arfer yn is gan 

eich bod yn ad-dalu’r arian dros gyfnod 

hir. Mae’r ad-daliadau yn swm gosod bob 

mis, felly mae’n haws cynllunio ar gyfer 

talu’r benthyciad yn ôl. 

Benthyciadau personol 

22 23

Anfanteision 

Oherwydd eich bod yn benthyca swm 

uwch, gallai’r cyfnod ad-dalu fod yn nifer 

o flynyddoedd. Felly rhaid i chi fod yn 

Cardiau siop 


Mae cardiau siop ar gael gan adwerthwyr 

ymwybodol wrth gymryd allan benthyciad 

ac maent yn caniatáu i chi brynu nwyddau 

personol, y byddwch yn dal i fod yn 

mewn siopau penodol. 

talu’r arian yn ôl 2, 3 neu hyd yn oed 10 

mlynedd yn ddiweddarach. 

Manteision 

Gallant gynnig gostyngiadau ar bris 

Mae’r graddfeydd llog fel arfer tua 6-10% 

nwyddau y byddwch yn eu prynu, 

y flwyddyn. Dyma’r raddfa log flynyddol 

a gallwch dderbyn gwahoddiadau i 

(APR) - gweler yr eirfa. 

ddigwyddiadau sy’n cynnig prisiau is. 


O fanciau a chymdeithasau adeiladu. 

Bydd yno ffin wario ar eich cerdyn siop, 

felly ni allwch wario mwy na hynny. 

Benthyciadau personol 


Dros gyfnod a gytunir gyda’r banc sy’n 

gwneud y benthyciad, fel arfer drwy 

daliadau misol. 

Anfanteision 

Mae’r graddfeydd llog ar gardiau siop yn 

uwch nag ar gardiau credyd, fel arfer mae’r 

APR rhwng 25 a 30%. 

Cardiau siop 

24 25

Cardiau siop 

Ni allwch ond defnyddio cerdyn siop 

mewn siopau penodol. 

Mae cardiau siop yn gallu bod yn 

demtasiwn, yn arbennig os ydych wrthi’n 

siopa. Eto, os nad ydych ond yn talu’r 

isafswm bob mis, bydd y ddyled yn 

cynyddu’n gyflym. 


Mae’r rhan fwyaf o’r adwerthwyr mawr yn 

cynnig cardiau siop. 


Fel gyda chardiau credyd, bob mis 

byddwch yn derbyn datganiad yn cynnwys 

manylion o sut ‘rydych wedi defnyddio 

eich cerdyn siop. O’r herwydd, bob 

mis bydd angen i chi wneud taliad, yn 

ddelfrydol y swm cyfan, er y gallwch dalu’r 

isafswm. 

Credyd Cartref, neu 

fenthyciadau ar 

garreg y drws 


Mae’r benthyciadau hyn fel arfer am 

symiau bach o arian, hyd at £500. Gallwch 

wneud cais am fenthyciadau ar-lein neu 

dros y ffôn, a wedyn bydd asiant lleol o’r 

cwmni credyd cartref yn ymweld â chi yn 

eich cartref i drafod eich cais. Unwaith y 

caiff ei gymeradwyo, byddwch yn derbyn 

eich benthyciad ychydig ddyddiau’n 

ddiweddarach. Bob wythnos bydd eich 

asiant lleol yn ymweld â chi yn eich cartref i 

gasglu’r ad-daliadau ar eich benthyciad. 

Manteision 

Mae asiantau credyd cartref yn gallu 

cynnig gwasanaeth hyblyg; maent yn 

26 27 

Credyd Cartref, neu fenthyciadau ar garreg y drws

Credyd Cartref, neu fenthyciadau ar garreg y drws 

dod i’ch cartref i gasglu ad-daliadau ac 

os nad ydych yn gallu gwneud y taliad un 

wythnos, nid yw’r rhan fwyaf o gwmnïoedd 

yn codi tâl cosb. 

Mae credyd cartref yn cynnig gwasanaeth 

personol, gan y byddwch yn gweld yr un 

asiant bob wythnos i wneud eich haddaliad. 

Anfanteision 

Mae’r APR fel arfer rhwng 150 a 250%, felly 

mae’n ffordd ddrud iawn o fenthyca. 


Gan ddarparwyr credyd cartref; gellir 

canfod manylion o’r rhain ar-lein. 


Caiff ad-daliadau eu gwneud dros gyfnod 

y cytunir arno, a gwneir ad-daliadau yn 

wythnosol. 

Benthyciadau 

diwrnod-cyflog 

neu fenthyciadau 

byr-dymor 


Fel arfer, mae’n fenthyciad am swm llai, er 

enghraifft £100-£500. Mae’r benthyciad 

wedi ei gynllunio i bontio’r bwlch rhwng 

nawr a’ch diwrnod-cyflog nesaf. Mae’r 

cwmnïau sy’n cynnig y benthyciadau 

byr-dymor, bychain hyn wedi cynyddu’n 

aruthrol dros y blynyddoedd diwethaf. 

Manteision 

Mae’r benthyciadau fel arfer am gyfnodau 

byr – tan eich diwrnod-cyflog nesaf. 

Gellir cymeradwyo benthcyiadau’n gyflym 

iawn. 

28 29 

Benthyciadau diwrnod-cyflog neu fenthyciadau byr-dymor

Benthyciadau diwrnod-cyflog neu fenthyciadau byr-dymor 

Gallwch ddewis faint yn union ‘rydych 

eisiau ei fenthyca, i lawr i’r bunt olaf. 

Anfanteision 

Gall graddfeydd llog fod yn uchel iawn; 

gall yr APR fod dros 1500%. Mae hyn 

yn gyfystyr â £25 am bob £100 a gaiff ei 

fenthyca. 

Rhaid i chi fod ag incwm rheolaidd i fod yn 

gymwys. 


Gallwch gael benthyciad diwrnod-cyflog o 

nifer o wahanol ffynonellau, o fusnesau ar 

y stryd fawr i gwmnïau rhyngrwyd. 


Yn llawn ar eich diwrnod-cyflog nesaf. 

Hurbryniant (HP) 


Hurbryniant yw’r math o gredyd a 

ddefnyddir gan amlaf i brynu car. Serch 

hynny, yn wahanol i fathau eraill o gredyd, 

nid ydych yn berchen ar yr eitem ‘rydych 

wedi ei phrynu ar HP hyd nes y byddwch 

wedi gwneud pob un o’r ad-daliadau, ac 

mae hyn yn ffaith pwysig i’w gofio. Fel 

arfer bydd disgwyl i chi dalu blaen-dâl ac 

yna gwneud ad-daliadau misol. 

Manteision 

Er y gall mathau eraill o gredyd (megis 

benthyciad personol) fod â graddfa log 

flynyddol is, os nad ydych yn gallu cael 

mynediad i un o’r rhain, gall HP fod yn arf 

defnyddiol ar gyfer prynu eitem fel car, a all 

fod yn hanfodol i’ch dull o fyw, er enghraifft 

i’ch galluogi i fynd i’r gwaith. 

30 31 

Hurbryniant (HP)

Anfanteision 

Nid yw eich cytundeb hurbryniant gydag 

adwerthwr penodol, ond yn hytrach gyda 

chwmni cyllido, a bydd y cwmni cyllido yn 

“berchen” ar yr eitem (h.y. y car) hyd nes y 

byddwch wedi gwneud eich had-daliadau 

i gyd. 

Siopau gwystlo 

Beth yw’r rhain? 

Mae’r siopau hyn i’w gweld ar y stryd 

fawr. Mae’r broses ar gyfer cael credyd 

yn gweithio fel yma: fel cwsmer ‘rydych 

yn cyflwno’r gwystlwr â rhywbeth ‘rydych 

Mae yno fel arfer ffioedd i’w talu’n 

ychwanegol i’r llog. 

Mae’r APR fel arfer tua 30%. 

yn berchen arno, megis modrwy neu 

oriawr. Mae’r gwystlwr yn pennu gwerth 

ar yr eitem, ac ‘rydych yn cytuno ar y 

swm ‘rydych eisiau ei fenthyca. Bob 

Hurbryniant (HP) 


Gan fod HP yn aml yn cael ei ddefnydio i 

brynu car, caiff cytundebau hurbryniant eu 

cynnig gan fodurdai a gwerthwyr ceir. 

Pa bryd ydw i’n ei dalu’n ôl?? 

Byddwch yn ad-dalu dros gyfnod y 

cytunwyd arno gyda’r benthycwyr – fel 

arfer fesul taliadau misol. 

mis byddwch yn gwneud ad-daliad ar y 

benthyciad, ynghyd â’r llog. Unwaith y 

byddwch wedi ei ad-dalu’n llawn, gallwch 

gael eich modrwy neu oriawr yn ôl. 

Manteision 

Mae’n broses cyflym. 

Gallwch fenthyca symiau o arian cymharol 

fach. 


32 33


Anfanteision 

Os nad ydych yn talu’n ôl y swm o arian 

‘rydych wedi ei fenthyca, yn ogystal â’r 

llog, yna bydd yr eitem i bob diben yn 

eiddo i’r gwystlwr ar ôl cyfnod penodol o 

amser (fel arfer, 6 mis). 

Ble allaf i gael hyd i un? 

Mae gwystlwyr ar gael ar-lein ac ar y stryd 

fawr; mae eu harwydd yn cynnwys tair pêl 

yn crogi o far tu allan i’r siop. 


Byddwyn yn talu’n ôl yn fisol, dros gyfnod 

y cytunir arno gyda’r gwystlwr. 

Credyd nad ydych 

efallai’n ei ystyried 

i fod yn gredyd. 


Mae cytundeb ffôn symudol yn fath o 

gytundeb credyd nad yw pobl yn aml 

yn ei ystyried i fod yn fath o gredyd, eto 

dyna beth ydyw. Fel gyda chytundebau 

credyd eraill, gall peidio â thalu arwain 

at ganlyniadau difrifol. Mae cytundeb 

ffôn symudol yn gytundeb credydd heb 

sicrwydd, ond os nad ydych yn cadw i 

fyny gyda’ch taliadau, bydd eich dyledion 

yn cynyddu a bydd hyn yn ymddangos ar 

eich ffeil gredyd. 

Credyd nad ydych efallai’n ei ystyried i fod yn gredyd 

34 35

Ymhlith y cytundebau credyd y byddwn 

yn aml yn anghofio mai credyd ydynt 

mae tanysgrifiadau i becynnau teledu 

a chytundebau gyda chwmnïau 

cyfleustodau, megis nwy, trydan a dŵr. 

Gall methu rheoli mathau eraill o gredyd 

ei gwneud yn anodd cael yr eitemau 

sylfaenol hyn. 

Cymorth a chyngor 

Fel arfer bydd gan eich hundeb myfyrwyr 

lleol ganolfan gynghori gyda chynghorwyr 

wedi eu hyfforddi a all eich helpu os oes 

gennych broblemau gyda dyled, neu hyd 

yn oed os ydych chi ond eisiau cyngor 

gyda rheoli eich harian a chynllunio a gyfer 

y dyfodol. Bydd ganddynt wybodaeth 

Ffynonellau cymorth 

arbenigol o gynhaliaeth ariannol i 

fyfyrwyr, a byddant yn brofiadol mewn 


Os ydych yn ei chael yn anodd ymdopi 

â dyled fel myfyriwr, y peth pwysicaf i’w 

wneud yw gofyn am gymorth gynted â 

phosibl. Yn gyffredinol, gorau po gynted 

y byddwch yn mynd ati i geisio datrys 

y sefyllfa. Ac yn achos myfyrwyr, mae 

yno sawl ffynhonnell ar gyfer cymorth a 

chyngor ar gael. 

ymdrin â myfyrwyr sydd angen cymorth. 

Gall canolfan gynghori eich coleg neu 

brifysgol hefyd ddarparu cymorth o’r fath. 

Cysylltwch â’ch hundeb myfyrwyr neu 

adran gwasanaethau myfyrwyr i ofyn am 

fanylion o’r ganolfan gynghori. 

Mae’r elusennau Credit Action a’r 

Gwasanaeth Cynghori ar Gredyd i 

Ddefnyddwyr (CCCS) yn arbenigwyr 


36 37

mewn dyled a chredyd, ac maent yn 

swyddfa leol fan yma: 

cynnig amrediad o gymorth a chyngor 

www.citizensadvice.org.uk 

ar-lein, gan gynnwys arweiniad i arian 

myfyrwyr a gwasanaeth dyled dros y ffôn. 

Gwybodaeth bellach ar fathau 

Ewch i’w gwefannau: www.creditaction. 

penodol o gredyd 

org.uk a www.cccs.co.uk, neu ffoniwch 

CCCS ar 0800 138 1111. 

Benthyciadau i fyfyrwyr 

Mae gwahanol asiantaethau yn ymdrin â 

Mae’r llinell-gymorth genedlaethol ar 

benthyciadau i fyfyrwyr mewn gwahanol 

gyfer dyledion National Debtline hefyd yn 

rannau o’r DU: 

wasanaeth cynghori dros y ffôn, a gaiff ei 

redeg gan yr Ymddiriedolaeth Gynghori 

Ariannol. Gallwch ddarllen gwybodaeth 

Cyllid Myfyrwyr Lloegr 

www.direct.gov.uk/studentfinance 

ar-lein yn www.nationaldebtline.co.uk 

neu ffoniwch 0808 808 4000. 

Asiantaeth Grantiau’r Alban 

www.saas.gov.uk 


Am gyngor mwy cyffredinol ynglŷn â 

dyled ac arian, mae yno hefyd rwydwaith 

o swyddfeydd Cyngor Ar Bopeth (CAB) 

ledled y wlad. Gallwch ganfod eich 

Cyllid Myfyrwyr Cymru 

www.studentfinancewales.co.uk 


38 39

Cyllid Myfyrwyr Gogledd Iwerddon 

www.studentfinanceni.co.uk 

Mae yno hefyd wefan gyffredinol ar 

gyfer gwybodaeth ynglŷn ag ad-dalu 

benthyciadau i fyfyrwyr: 

www.studentloanrepayments.co.uk 

Benthyciadau Datblygiad 

Proffesiynol a Gyrfa 

Mae gwybodaeth swyddogol ar 

fenthyciadau datblygiad ar gael fan yma: 

www.direct.gov.uk/pcdl 

Geirfa 

Balans y cyfrif Yr union swm o arian sydd 

mewn cyfrif. 

Graddfa Llog Blynyddol (APR) Gwir gost 

blynyddol y benthyciad, yn cynnwys llog a 

chostau eraill. Fel arfer, gorau yn y byd po 

isaf fo’r raddfa. 

Datganiad banc Dogfen a gaiff ei hanfon 

i gwsmeriaid gan y banc yn rhestru’r 

trafodion (arian i mewn ac arian allan) ar 

gyfrif – fel arfer anfonir y rhain allan yn 

fisol. 


Cerdyn credyd Cerdyn a ddefnyddir i 

fenthyca arian neu i dalu am nwyddau. 

Mae’r cerdyn yn caniatáu i’r deilydd gael 

credyd y gallant ei ad-dalu’n fisol. 

Hanes credyd Cofnod o’r credyd sydd 

wedi bod gan rywun yn y gorffennol. 

Ffin gredyd Yr uchafswm a ganiateir i’w 

ddefnyddio ar gerdyn credyd. 

Geirfa 

40 

41

Graddfa gredyd Asesiad o allu rhywun 

i dalu dyledion yn seiliedig ar eu record 

flaenorol a’u hasedau presennol. 

Asiantaeth gyfeirio credyd Sefydliad 

sy’n casglu gwybodaeth am hanes credyd 

pobl, ac yna’n adrodd yn ôl i ddarpar 

fenthycwyr. 

Credydwr Person neu fusnes mae arno 

rhywun arian iddynt. 

Cyfrif cyfredol Cyfrif banc sy’n caniatáu i 

gwsmer ddodi arian i mewn a thynnu arian 

allan; ar ffurf arian parod, siec, archeb 

sefydlog neu ddebyd uniongyrchol. 

Cerdyn debyd Cerdyn a darperir gan 

fanc. Caiff ei ddefnyddio mewn ffordd 

debyg i gerdyn credyd, ond caiff y swm ei 

dynnu allan o’r cyfrif banc ar unwaith. 

yn parhau i fod yn eiddo i’r cwmni credyd, 

ac mae’r defnyddiwr yn eu hurio oddi wrth 

y cwmni hwnnw. 

Llog Arian ‘rydych yn ei ennill ar arian y 

byddwch yn ei gadw mewn cyfrif banc, 

neu arian y byddwch yn ei dalu am 

fenthyca arian. 

Graddfa llog Faint o log a gaiff ei dalu 

neu ei godi (ar ffurf canran). 

Isafswm taliad Y swm lleiaf y gallwch 

ei dalu oddi ar gyfanswm yr hyn sydd ar 

eich cerdyn credyd. Caiff ei nodi ar eich 

datganiad misol. 

Gorddrafft Trefniant gyda banc sy’n 

caniatáu i gwsmeriaid dynnu mwy o arian 

allan o gyfrif cyfredol na sydd ganddynt yn 

y cyfrif. Mae’n ffurf o fenthyca. 

Geirfa 

Hurbryniant Ffurf o gredyd sy’n golygu 

talu blaendâl ac yna cyfres o daliadau 

misol rheolaidd. Hyd nes y bydd y 

taliadau wedi dod i ben, mae’r nwyddau 

Cerdyn siop Mae cerdyn siop yn gweithio 

fel cerdyn credyd, serch hynny ni allwch 

ond ei ddefnydio yn y siop neu gadwyn o 

siopau a’i darparodd i chi. 

42

Ymdopi â 

Chredyd 

Cynhyrchwyd arweiniad 

UCM/Gweithredu ar Gredyd 

mewn cydweithrediad â 

Chymdeithas Genedlaethol 

Cynghorwyr Ariannol Myfyrwyr

Beth yw hyn? - National Union of Students

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?