You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A laato mallumjo<br />
Yunussa Jaawo Kot Diwaar<br />
Yunussa bee debbo mum<br />
“A laato mallumjo!” Ndaa ko baaba<br />
am wi’i yam dow yozki am haa yeeso.<br />
Baaba am o gaynaako e baaba vivve<br />
joweenayo. Haa gite maako mallumku<br />
vuri teddugo nder kuuxe yimve fuu.<br />
Mi mawni haa saare Fulve haa<br />
lesdi Burkina Faso. Nder hitaande<br />
1957 saarooji am eggi haa Kot Diwar.<br />
Haa caka vivve joweenayo baaba am<br />
yixino worve fuu laato mallum’en. O<br />
fuxxi neldugo afo maako haa jazgirde<br />
alkur’aana. To mawnam<br />
timmini, nden sey min<br />
on mi nasta haa jazgirde<br />
man.<br />
Gaynaako laati<br />
jazgoowo lekkol<br />
Nde mi yotti deydey<br />
duubi joweetati, mi ayni<br />
na’i baaba am, ammaa<br />
mi reenani nyande nde puxxanmi<br />
jazgirde alkur’aana. Too, nder wakkati<br />
man ngomna nyivi jazgirde haa wuro<br />
am. Nden jazginoowo wari boo. Haa<br />
gite am, mo gaynaako tan, xum wooxi<br />
masitin. Jazginoowo boo yurmini yam,<br />
yixi mi nasta jazgirde nde’e. Min kam,<br />
fakat mi yerdi naatugo jazgirde, sey<br />
baaba am yixaa mi yaha sam. Too, bee<br />
ballal soobaajo am keso, jazginoowo<br />
oo, mi tixxini non, baaba am javi mi<br />
yaha jazgugo ton.<br />
Fursina – vesdaari ngeendam<br />
Usman nani palanxe kosxe e omtirgel<br />
nder pareewal. Aynoove fursina ngari<br />
haa maako ngam haa ve mbara mo,<br />
ammaa ve cakitake. Usman numi: “Non<br />
ni nder lesdi ndi, ve mboowi sakitaago.<br />
Ve ndarni warugo bee njamndi<br />
joweetati, ammaa ve ngari bee saa’a<br />
sappo. Wakkati man haraka waxi bana<br />
gookaali yimve. Vaawoxon sirwaare<br />
non. Jonta xum waxi njamndi sappo.<br />
Ve ndokki mo vesdaari saa’aaji xixi<br />
nder yozki fahin. Nden sey mbareego<br />
e nyivre tan.” O waawi maatugo kulol<br />
nder hunduko maako bana ngol<br />
manda.<br />
Too, jemmaare nde, o xaanaaki<br />
sam. Koowowe mbaxi hoolooji xuuxxi,<br />
vuri naane. Jemmaa fuu o miccitake<br />
Jazgugo diina<br />
Baaba am suklake jazgde am diina,<br />
haa njahmi kolej (collège). Nde jazgirde<br />
kolej xon haa wuro, sey mi dilla e yimve<br />
saare am. Diga wakkati man, mi tixxini<br />
ngam vesdugo nder jazgde diina.<br />
Ngam maajum mi tokki bee jazgugo<br />
alkur’aana e mi hawtidi bee sooba’en<br />
am juulve, ve xuuxve nder wuro ngo<br />
njooxumi ton. Nder wakkati man mi vuri<br />
havugo nder haala diina e saalihaaku<br />
man, yimve saare am hormixini yam<br />
ngam mi yehi laaroygo ve nder wakkati<br />
siwtaaru jazgirde.<br />
X<strong>of</strong>tam haa kawtal<br />
Too, mi wooda bee sooba’en juulve<br />
tan, ammaa woxve ve masiihizko’en<br />
boo. Mi hayxini ngam ve mbolwaay<br />
dow nuxxinki mavve haa yeeso am.<br />
Fuu e non goxxo haa caka mavve<br />
qami yam yillaago kawtal muuxum’en.<br />
O yecci yam, to mi waran nanugo,<br />
nden kam ngeendam<br />
am waylitoto. Mi jaabani<br />
mo, “Kay, ngeendam<br />
ma vurataa wooxugo<br />
ngeendam am sam.”<br />
Ngam maajum mi numi<br />
no walaa haaje yahugo<br />
haa kawtal mavve.<br />
Nden vaawo sexxa<br />
haa jazgirde man<br />
sukaajo feere gorko<br />
yecci yam haala Iisa Almasiihu.<br />
Haala maako mettini vernde am.<br />
Nde o bi’xo no Iisa woniri Vixxo<br />
Allah, xum laatani yam bana huxugo<br />
Allah. (Laar haa wakkere ragareere!<br />
– Bindoowo)<br />
Mi laari tokkiive Iisa bana ve kalki,<br />
yahanve haa yiite jahannama. Ammaa<br />
ngorgiraawo tokki wolwango yam.<br />
Nyande feere o ewni yam haa kawtal<br />
mavve haa jazgirde amin. O qami<br />
ngeendam maako. Bana noy o yottori<br />
haa xo?<br />
Yozki muuxum fuxxi bee booxxum.<br />
O vuri jazgugo dow sooba’en mum. O<br />
fuxxi suvtugo laawol kalluzgol. O aarti<br />
bee wujjugo kuuje famarxe tawon;<br />
kuuje xe mbelnanaay mo vernde. Ndaa<br />
kalkoowo e wonnuru meere!<br />
Too, vaawoxon hiitordu. Jonta xum<br />
vuri kiitaaji xuuxxi. O hevaay sizkitaago<br />
nder haala man. Seedoove mbolwi<br />
goozga dow maako. Woxve haa caka<br />
mavve mboyani bee numugo dow ko<br />
o waxino. O waawaay laargo ve nder<br />
gite mavve, sakkooma debbo oo xo.<br />
Kiitoowo Ibrahiim Diyallo wolwani<br />
mo:<br />
“An on a waxi aybewol ngol, sarriijum<br />
nawxum! Walaa mo yeddani xum.<br />
Umrooje ngomna meexen xon qama<br />
yam haa mi jazgana ve sexxa nder<br />
Deftere Bibel.<br />
Njazgumi sexxa, kamve boo ve<br />
ngewti dow haala man. Nden ve<br />
ngimi, ve torake Allah.<br />
Mi annditi mi halki<br />
Nyande woore, nde mi gonxo haa<br />
uniwersite, mi yewtidi fahin bee woxve<br />
dow Iisa Almasiihu. Ngam xume mi<br />
javi yewtitidgo bana ni, mi anndaa<br />
sam. Sakkooma goxxo man wi’i no<br />
Iisa o Vixxo Allah. Sey numugo no<br />
Iisa woniri Vixxo Allah, xum wolwugo<br />
kalluka haa gite am. Nden kam xume<br />
ngewta nafirta? Mi taskake havdugo<br />
bee maako! Vaawo maajum jazgoowo<br />
oo wi’i, “Mi anndi baawxo jaabaago<br />
qamxe maaxa. Naane o juulxo<br />
boo, ammaa jonta o pukaraajo Iisa<br />
Almasiihu. Kazko o anndi faamtingo<br />
ma bee booxxum.”<br />
Xum saxi wi’ugo ngam xume<br />
njav-mi hawrititugo gorko oo. Teema<br />
nummi nazgugo laawol maako boo<br />
na? Kay, wooda! Ngixmi sappingo mo<br />
no o halkiri bee tokkaago laawol Iisa.<br />
Min ngewtidi sexxa dow haala<br />
man, vaawoxon gorko oo do’ani yam.<br />
Nden o hokki yam deftere e xereeji<br />
xixi. Nder maaji mi jazgi no goxxo<br />
nuxxiniri Iisa Almasiihu, no o naatiri<br />
laawol kesol ngol. Mi hayxinake<br />
masin, ngam dartaare yimve ve’e<br />
nder nuxxinki wazgi bee booxxum.<br />
Ve annditi fakat no Iisa Almasiihu<br />
hisniri ve. Mi hexiti haala mavve<br />
masitin.<br />
Bana juulxo, mi nuxxini no mi<br />
hisrata fodde ko mi huuwi nder yozki<br />
am e fodde ko Allah muuyi. Goxxo<br />
waawataa anndugo iinayeere nde<br />
Allah taqnake ngam am dow haala<br />
aljanna. Mi waawataa anndugo fakat<br />
to mi hevan ngeendam nduumiixam<br />
malla naa non.Alla<br />
haa goxxo<br />
maaya ngam<br />
maajum. Sey<br />
an, a maayan.”<br />
Ammaa<br />
naaweezga<br />
xon nder<br />
sawtu kiitoowo.<br />
Kiitoowo faami nyawrugo yimve<br />
yaroove bone ngam haala kalluka.<br />
Ammaa nde o laari nder gite Usman,<br />
o faami numooji nder pasoowo oo, mo<br />
bilaa tammunde, heewi kulol. O laarani<br />
mo bana baaba laarata vizgel.<br />
Lebbi joweenayi caalake. Walaa<br />
wakkati ngam sanjugo jonta. Aynoove<br />
mavviti pareewal, njahri mo haa biro<br />
mawxo fursina, deenanxo Usman.<br />
Mawxo fursina xon yecca mo:<br />
“Hande, wakkati joweexixi e reeta,