AMFA Audit Hesabatı_2009

J I ~ U I f' U I \,I~ I I 

( 

~ 

1 

I 

~ 

I 

I . 

I 

. 

""'''I uay"al 

AssoslaslY 

I 

I 

. 

, 

MaliYY3 hesabatlanY3 ~ 

3 I dekabr 2009-cu it tarix 

it iizra 

I 

I

AZ8RBA YCAN MiKROMALiYY8 ASSOSiASiY ASI 

MUNDaRicAT 

Sahifa 

MOST13QiLAuoiTORUN R13Yi 3 

31 OEKABR 2009-CU iL TARiXiN013 TAMAMLANAN iL 

DZR13MALiYY13HESABATLARI: 

Maliyy~ V~ziyy~tin~ dair Hesabat 4 

M~nf~~t V~Z~r~r Hesabatl 5 

Kapitalda D~yi~iklikl~r Hesabatt 6 

Pul V~saitl~rinin H~r~k~ti Hesabatl 7 

Maliyy~ Hesabatlarma dair qeydl~r 8-26

Kapital Karden 

MUSTaQiL AUDiTORUN RaYi 

Azarbaycan Mikromaliyya Assosiasiyasmm idara Heyatina 

Dilara 8liyeva 251 A/76 

Nasimi rayonu, AZ 1010 

Bakt, Azarbaycan 

Tel.: + 994 (12) 496 54 83 

Fax: +994 (12) 496 56 98 

www.kapitalkarden.az 

Maliyya hesabatlan 

iiua auditor hesabatl 

Biz Azarbaycan Mikromaliyya Assosiasiyasmm ("Assosiasiya") 31 dekabr 2009-cu il tarixina taqdim edilan 

maliyya vaziyyatina dair hesabatl, hamin tarixda tamamlanan il Uzra manfaat va zarar hesabatl, sahmdar 

kapitahnda dayi~ikliklar va pul vasaitlarinin harakati haqqmda hesabatlardan, elaca da asas miihasibat 

prinsiplarinin va digar izahedici qeydlarin xiilasasindan ibarat olan maliyya hesabatlarmm audit yoxlamasml 

apardlq. 

Maliyya hesabatlarmm haZlrlanmasl iiua rahbarliyin mosuliyyati 

Rahbarlik bu maliyya hesabatlarmm Beynalxalq Maliyya Hesabatlan Standartlarma uygun olaraq 

hazlrlanmasma va diizgiin taqdim edilmasina gora masuliyyat d~IYlr. Bu masuliyyata ~agldakllar aiddir: 

maliyya hesabatlarmm hazlrlanmasl ila alaqadar, fmldaq~llar va ya yanh~hqdan qaynaqlanan ahamiyyatli 

kanarl~malann qar~lslm almaq maqsadila daxili nazarat sisteminin i~lanib hazlrlanmasl, qurulmasl va 

mohbmlandirilmasi; miivafiq miihasibat siyasatinin se~ilmasi va tatbiq edilmasi; movcud ~artlar altmda 

maqbul miihasibat taxminlarinin irali siiriilmasi. 

Auditorun 

mosuliyyati 

Bizim masuliyyatimiz apardlglmlz audit yoxlamasma asasan bu maliyya hesabatlarma dair ray bildirmakdan 

ibaratdir. Biz audit yoxlamasml Beynalxalq Audit Standartlan asasmda aparml~lq. Hamin standartlarm 

talabina gora, biz etik talablara amal etmali va auditi ela ~akilda planl~dlrmah va aparmahYlq ki, maliyya 

hesabatlarmda ahamiyyatli tahriflarin movcud olmamasma kifayat qadar amin olaq. 

Audit yoxlamasma maliyya hesabatlarmdakl mablaglar va qeydlara dair auditor siibutu alda etmak ii~iin 

prosedurlarm yerina yetirilmasi daxildir. Se~ilmi~ prosedurlarm auditorlarm miihafizasindan, elaca da 

fmldaq~lhq va ya sahvlar naticasinda maliyya hesabatlarmm ahamiyyatli daracada tahrif edilmasi risklarinin 

qiymatlandirilmasindan aslhdlr. Hamin risklari qiymatlandirarkan auditor miiassisasinin daxili nazarat 

sisteminin effektivliyina dair ray bildirmak ii~iin deyil, ~araita gora miivafiq audit prosedurlannm i~lanib 

hazlrlanmasl va diizgiin taqdim edilmasi ii~iin miivafiq daxili nazarat sistemini nazardan ke~irir. Bundan 

alava, audit yoxlamasma movcud miihasibat siyasatinin uygunlugunun va rahbarliyin miihasibat 

taxminlarinin asaslandmlmasmm qiymatlandirilmasi, elaca da maliyya hesabatlanmn iimumi taqdimatmm 

dayarlandirilmasi daxildir. 

~ 

~ 

~ 

~ 

~ 

rr 

Biz hesab edirik ki, audit rayimizi bildirmak ii~iin asas veran kifayat qadar va uygun auditor siibutu alda 

etmi~ik. 

Roy 

Bizim fikrimizca, maliyya hesabatlan biitiin miihiim aspektlar baxlmmdan Azarbaycan Mikromaliyya 

Assosiasiyasmm 31 dekabr 2009-cu il tarixina olan maliyya vaziyyatini, onun faaliyyatinin naticalarini va 

pul vasaitlarinin harakatini Beynalxalq Maliyya Hesabatlan Standartlarma uygun olaraq hamin tarixda b~a 

~atan il ii~iindiizgiin aks etdirir. 

Bakl, Azarbaycan 

15 mart 2010 

!(¥I/et! 

~~U 

fir", 

/~o&u 

0; 

j(JIf Lk!f4oQa/ 

member firm of 

3 

RSM INTERNA110NAL

AZ8RBAYCAN MiKROMALiYY8 

AssosiAsiYASI 

MALiYY8 V8ZiYY8TiN8 DAiR HESABAT 

31 DEKABR 2009-CU iL TARixiND8 TAMAMLANAN iL UZR8 

(Azarbaycan manatz ila) 

Qeydlar 31 dekabr 31 dekabr 

2009 2008 

AKTivUlR: 

Pul va pul vasaitlarinin ekvivalentlari 11 15,732 30,427 

8mlak va avadanhqlar 13 5,885 5,701 

Debitor borclar 12 3,178 4,468 

Digar aktivlar 14 2,492 2,716 

caMi AKTivLaR 27,287 43,312 

OHDaLiKLaR va KAPiT AL 

OHDaLiKLaR: 

istifada olunmaml~ qrantlar 15 24,750 13,968 

Kreditor borclar 16 8,031 9,925 

Taxira salman galir 17 3,487 7,864 

Cami ohdaliklar 36,268 31,757 

KAPiTAL: 

Bolii~diiriilmami~manfaat (8,981) 11,555 

caMi KAPiT AL (8,981) 11,555 

caMi OHDaLiKLaR va KAPiT AL 27,287 43,312 

NigarPirm.~ 

Maliyya Meneceri 

15 mart 2010 15 mart 2010 

SakI, Azarbaycan 

SakI, Azarbaycan 

8-26-ci sahifalarda aks etdirilan qeydlar bu maliyya hesabatlannm aynlmaz hissalaridir. 3-cii sahifada Miistaqil 

Auditorun Rayi yer ahr. 

4

~ 

AZaRBAYCAN MiKROMALiyya 

ASSOSiASiYASI 

MaNFaaT va zaRaR HESABATI 

31 DEKABR 2009-CU iL TARixiNDa TAMAMLANAN iL UZRa 

(Azarbaycan mana!, ila) 

Qeydlar 

31 de~ab~ ~009- 31dekabr 2008-ci 

co bltan IIozra bitan il iizra 

GaUr 

Uzvliik haqlan 4 74,500 39,000 

Talimlar, kurslar va konfransdan galir 5 57,555 167,533 

Hesabat hazlrlanmasl galiri 6 16,800 

Qrant galiri 7 23,853 150,418 

Camigalir 172,708 356,951 

Xarclar 

Qrant proqramlarma yakilan xarc1ar 7 (23,853) (150,418) 

Digar amaliyyat xarc1ari 8 (41,543) (105,866) 

Cami xarclar (65,396) (256,284) 

UMUMi GaLiR 107,312 100,667 

Digar galirlar 9 3,289 1,004 

inzibati xarclar 10 (131,137) (95,144) 

iL aRZiNDa XALis MaNFaaT/ZaRaR (20,536) 6,527 

~Nigar Pirmam 

Maliyya Mene 

dova 

eri 

15 mart 2010 15 mart 2010 

BakI, Az~rbaycan 

BakI, Az~rbaycan 

8-26-ci sahifalarda aks etdirilan qeydlar bu maliyya hesabatlannm aynlmaz hissalaridir. 3-cii sahifada Miistaqil 


5

AZaRBAYCAN MiKROMALiyya 

AssosiAsiYASI 

KAPiTALDA DaYi~iKLiKLaR HESABATI 

31 DEKABR 2009-ci iL TARixiNDa TAMAMLANAN iL irzRa 

(Azarbaycan manati ifa) 

Qeydlar 

Bolii~diiriilmam~ 

manCaat 

31 dekabr 2007 5,028 

Xalis m:mfaat 6,527 

31 dekabr 2008 

Xalis manfaat 

31 dekabr 2009 

11,555 

(20,536) 

(8,981) 

Nigar Pir 

MaUyya 

15 mart 2010 15 mart 2010 

BakI, Azarbaycan 

BakI, Azarbaycan 

8-26-ci sahifalarda aks etdirilan qeydlar bu maliyya hesabatlanmn aynlmaz hissalaridir. 3-cii sahifada Miistaqil 


6

AZaRBAYCAN MiKROMALiYya 

AssosiAsiYASI 

PUL vasAiTLaRiNiN HaRaKaTi HESABATI 

31 DEKABR 2009-CU iLTARixiNDa TAMAMLANAN iL UZRa 

(Azarbaycan mana!; ila) 

Qeydl;)r 31 dekabr 2009- 31 dekabr 2008- 

eu bit;)n il iizra ci bit;)n il iizr;) 

aMaLivv AT FaALivvaTiNDaN DAXiL OLAN PUL: 

Vergidan :lvv:llki m:lnfa:lt 

Diizali~lar: 

Omidsiz borclar iizr:l ehtiyat 

Taxir:l salmml~ g:llir 

Amortizasiya V:lkohnalma x:lrclari 

6maliyyat faaliyyatindan daxil olan pul vasaitlari 

amaliyyat aktiv va ohdaliklarinda dayi~malar 

amaliyyat aktivlarinda artlmlar/(azalmalar): 

Debitor borclan 

Dig:lr aktivl:lr 

6maliyyat ohdaliklarinda artlmlar/( azalmalar): 

Kreditor borclan 

istifada edilm:lmi~ qrantlar 

Taxira sahnml~ galir (qeyri-qrant faaliyyati) 

Digar ohd:llikl:lr 

Vergi tutulmalardan avval amaliyyat faaliyyatindan daxil olan pul 

vasaitlari: 

6d:lnilmi~ manfaat vergisi 

(20,536) 6,527 

12 19,500 8,492 

17 (1,035) 

13, 14 2,534 695 

463 15,704 

12 (18,211) (6,786) 

(43) (2,588) 

16 0,894) 7,922 

15 10,782 (23,107) 

17 (3,342) 3,375 

(12,245) (5,480) 

am;)liyyat aktivl;)rind;)n m;)daxil/m;)xarie olan pul V3saiti (12,245) (5,480) 

iNVESTisiv A AKTivLaRiNDaN PUL vasAiTiNiN 

HaRaKaTi: 

amlak va avadanhqlarm ahnmasl 13 

MaliYY:laktivl:lrind:ln m:lxaric olan xalis pul v:lsaiti 

(2,450) (355) 

(2,450) (355) 

XALis PUL va YA PUL vasAiTLaRiNiN 

EKVivALENTLaR~aKiAZALMALAR 

PUL va PUL EKViv ALENTL6Ri. i1inbaslaniZlcmda 

PUL va PUL EKVivALENTLaRi, i1insonunda 

11 

11 

(14,695) (5,835) 

30.427 36.262 

15.732 30.427 

15 mart 2010 

SakI, AZQrbaycan 

Nigar Pirroa 

Maliyya Men 

15 mart 2010 

SakI, AZ:lrbaycan 

8-26-ci sahifal:lrda :lks etdiril:ln qeydl:lr bu maliyya hesabatlanmn aynlmaz hiss:ll:lridir. 3-cii s:lhif:ld:l Miist:lqil 


7

AZƏRBAYCAN MİKROMALİYYƏ ASSOSİASİYASI 

MALİYYƏ HESABATLARINA DAİR QEYDLƏR 

31 DEKABR 2009-CU İL TARİXİNDƏ TAMAMLANAN İL ÜZRƏ 

(Azərbaycan manati ilə) 

1. GİRİŞ 

Assosiasiya və onun əsas fəaliyyəti 

“Azərbaycan Mikromaliyyə Assosiasiyası” İctimai birliyi Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi 

tərəfindən 29 noyabr 2004-cü il tarixdə Dövlət qeydiyyatına alınaraq 08 dekabr 2004-cü il tarixli 1104- 

Q3 -1639 saylı qeydiyyat şəhadətnaməsi almışdır. Həmin nazirliyin 05 yanvar 2005-ci il tarixli 11/21 

sayda qeyri-kommersiya təşkilatlarının dövlət reyestrinə daxil edilmişdir. 

Birliyin təsisçiləri 11(on bir) hüquqi şəxslərdən ibarət olmaqla aşağıdakı kimi olmuşdur (Üzvlərin ümumi 

yığıncağının 20 iyul 2004-cü il tarixli 01 saylı protokolu). 

1. Mercy Corps İnternational, Bakı, Azərbaycan (2008-ci ildə onun üzvlüyü dayandırıldı); 

2. ADRA Kredit MMC (2008-ci ildə onun üzvlüyü dayandırıldı); 

3. Norveç Mikrokredit MMC; 

4. CredAqro BOKT 

5. İnkişaf üçün Maliyyə MMC 

6. VV Azərkredit MMC (yeni adı Vijn Fond Azərkredit MMC); 

7. AzeriStar Mikromaliyyə MMC; 

8. Viator Mikrocredit MMC; 

9. FİNCA Azərbaycan MMC; 

10. Azərbaycan Mikromaliyyələşdirmə Bankı QSC( yeni adı Access Bank); 

11. Shore Overseas Azərbaycan MMC (yeni adı TBC Kredit). 

Assosiasiya Azərbaycan Respublikasının qeyri-hökümət təşkilatları (institutlar və fondlar) haqqında 

qanununa əsasən öz nizamnamə kapitalını yaratmamış, lakin öz fəaliyyətlərini yerinə yetirmək üçün 

təsisçilərin qərarına müvafiq olaraq aktivlərinin cəmi 5 milyon AZN-dən az olan üzvlər üçün 1,500 AZN, 

aktivlərinin cəmi 5 milyon AZN-dən çox olan üzvlər üçün isə 3,500 AZN məbləğində illik sabit üzvlük 

haqqı əldə edir. Eyni zamanda, Təsisçilərin Ümumi Yığıncağının qərarlarlarına uyğun olaraq yeni üzvlər 

aşağıdakılardan ibarətdir. 

• Naxçıvan Mikrokredit MMC; 

• Qafqaz Kredit MMC; 

• Aqrar Kredit MMC; 

• Aqroinvest Kredit Birliyi; 

• Ümid Kredit MMC; 

• Dayaq Kredit MMC; 

• Turan Bank; 

• Texnika Bank; 

• Unibank ASC; 

• Royal Bank of Baku ASC; 

• Azərdəmiryolbank ASC (yeni adı Demirbank) 

• Bank of Azərbaycan ASC; 

• Azərbaycan Kredit Bank ASC; 

• Parabank ASC; 

• Bank Respublika ASC; 

• “Invest Kredit” MMC; 

• Əmanətlər Bankı üzrə Beynəlxalq Əməkdaşlıq Fondu 

• OMNİ FİNANCE MMC 

• Amrah Bank ASC 

Audit dövrünün sonu etibari ilə Assosiasiyanın 28 (iyirmi səkkiz) üzvü, eyni zamanda doqquz təsisçi üzvü 

mövcuddur. 

Birlik Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən 01 fevral 2005-ci il tarixdə 

qeydiyyata alınaraq 0085494 nömrəli şəhadətnamə almışdır. 

8





1. GİRİŞ (davamı) 

Birlik 28 yanvar 2005-ci il tarixdə Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Binəqədi rayon şöbəsində qeydiyyata 

alınaraq 09-02874 sayda qeydiyyat nömrəsi verilmişdir. Hal-hazırda, Assosiasiya AR-nın DSMF-nun 

Bakı şəhəri üzrə hüquqi şəxslərlə iş departamentində qeydiyyata alınmış və müvafiq hesabatları həmin 

departamentinə təqdim edir. 

Birlik qeydiyyatda olduğu ərazi üzrə 19 iyun 2006-cı il Əhalinin Məşğulluq Mərkəzində qeydiyyata 

alınaraq 2550 sayda qeydiyyat nömrəsi verilmişdir. 

Bakı şəhəri Vergilər Departamentinin 2 saylı filialında qeydiyyata alınaraq 29 mart 2005-ci il tarixdə vergi 

ödəyicisinin uçota alınması haqqında şəhadətnamə və 1000440631 saylı eyniləşdirmə nömrəsi (VÖEN) 

almışdır. 

Assosiasiyanın təşkilati strategiyası və məqsədləri 

Azərbaycanda mikromaliyyə sektoru xarici investitorlar tərəfindən Azərbaycan bazarına yönəldilən külli 

miqdarda kapital axımı nəticəsində böyük sıçrayışla inkişaf edir. 

Assosiasiyanın rolu üzvlərinin bu mühiti anlamalarına köməklik etməkdən və bütün mikromaliyyə 

sektorunun strukturunu yaratmaqdan ibarətdir. Azərbaycan Mikromaliyyə Assosiasiyası üzv 

Mikromaliyyə təşkilatlarının fəaliyyət həcmlərini gücləndirməyə və Azərbaycanda mikromaliyyə 

cəmiyyətinin maraqlarını artırmaq üçün effektiv kollektiv aksiyaları yerinə yetirməyə məqsəd qoymuş 

üzvlərdən ibarət təşkilatdır. Assosiasiya 2004-cü ildə qurulmuş və böyüyərək 28 üzv mikromaliyyə 

təşkilatına çatmışdır. 

Assosiasiyanın təşkilati strategiyası, Assosiasiyanı 3 əsas strateji istiqamətləri vasitəsi ilə özünü təmin 

edən təşkilat kimi yaratmaqdan ibarətdir. Assosiasiyanın əsas strateji pillələri məhdudiyyətsiz gəlirlərini 

yeni məhsul və xidmətlər vasitəsilə artırmaq, stratejik əməkdaşlıq və mikromaliyyə sektorunun ekspert 

təşkilatı kimi görünmək kimi meyarlarla sıx bağlıdır. 

Assosiasiya bu yöndə aparıcı təşkilatlardan biri olub, strateji foksunu orta və böyük həcmdə mikromaliyyə 

institutları üzərində cəmləmişdir və öz üzvlərinin ehtiyaclarını qarşılayacaq xidmətləri göstərmək üçün 

ekspertliyi mövcüddur. Assosiasiyanın 3 stratejik meyarı vardır, bunlar: 

• İnnovativ mikromaliyyə məhsulları və xidmətərini inkişaf etdirmək; 

• Qabaqcıl təcrübələrə əsaslanaraq mütəmadi olaraq öz üzvlərinə tədris keçmək; 

• Azərbaycanda mikromaliyyə sahəsi üzrə ekspertliyini inkişaf etdirmək. 

Assosiasiya öz strateji istiqamətlərinə yeni məhsul və xidmət təklifləri vasitəsi ilə dayanıqlığı təmin 

edərək, qeyri mənfəət və kommersiya təşkilatları ilə strateji ortaqlığı inkişaf etdirərək nail olur. 

Assosiasiyanın fəaliyyət mühiti 

Azərbaycan Respublikasında inkişaf etməkdə olan bazar iqtisadiyyatına xas xüsusiyyətlər, o cümlədən 

milli valyutanın bir çox xarici ölkələrdə praktiki cəhətdən sərbəst dönərli valyuta hesab edilməməsi və 

nisbətən yüksək inflyasiya və güclü iqtisadi artım müşahidə olunmaqdadır. Azərbaycanın bank sektoru 

cəmiyyətin bu sektora olan inam səviyyəsinin azalmasına və iqtisadi şəraitin dəyişməsinə həssasdır və 

müntəzəm olaraq likvidlik səviyyəsinin azalması halları ilə rastlaşa bilər. Rəhbərlik maliyyə sektoruna 

təsir göstərə biləcək bütün tendensiyaları, eləcə də onların Cəmiyyətin maliyyə vəziyyətinə təsirini (əgər 

varsa) qabaqcadan proqnozlaşdırmaq iqtidarında deyil. 

9





1. GIRIŞ (davamı) 

Azərbaycan Respublikasının vergi, valyuta və gömrük qanunvericiliyi müxtəlif şərhlərə və tez-tez baş 

verə bilən dəyişikliklərə məruz qalır. Bundan əlavə, Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən 

şirkətlərin üzləşdiyi çətinliklərə müflisləşmə və iflas haqqında qanunverici bazanın təkmilləşdirilməsi 

zərurəti, rəsmiləşdirilmiş qeydiyyat və girovun hesabına borcların ödənilməsi prosedurlarının çatışmazlığı, 

eləcə də hüquqi və fiskal sistemlə bağlı digər çatışmazlıqlar daxildir. Azərbaycan Respublikasında iqtisadi 

inkişafın gələcək perspektivləri hökumətin həyata keçirdiyi iqtisadi, maliyyə və pul islahatlarının 

effektivliyindən, eləcə də vergi, hüquq, normativ və siyasi sistemin inkişafından xeyli dərəcədə asılıdır. 

2. ƏSAS MÜHASİBAT PRİNSİPLƏRİNİN XÜLASƏSİ 

TƏQDİMATIN ƏSASLARI 

Hazırkı maliyyə hesabatları 31 dekabr 2009-cu il tarixindən qüvvədə olan Beynəlxalq Mühasibat Standartları 

Şurası tərəfindən dərc edilmiş Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartlarına (“BMHS”) və 31 dekabr 2009-cu 

il tarixindən qüvvədə olan Beynəlxalq Maliyyə Standartlarına Şərhlər Komitəsi (“BMHSŞK”) tərəfindən 

dərc edilən şərhlər əsasında hazırlanmışdır. 

Bu maliyyə hesabatları əksi göstərilmədiyi hallarda Azərbaycan manatı (“AZN”) ilə təqdim edilir. Bəzi 

maliyyə alətlərinin ədalətli dəyəri istisna olmaqla, bu maliyyə hesabatları, tarixi dəyər prinsiplərinə əsasən 

hazırlanmışdır. İşgüzar fəaliyyəti əsasən Azərbaycan Respublikasında həyata keçirildiyinə görə 

Assosiasiyanın funksional maliyyə vahidi də Azərbaycan manatıdır. Assosiasiya mühasibat sistemini 

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun şəkildə təşkil edir. Bu maliyyə hesabatlarını 

hazırlayarkən yerli mühasibat prinsiplərinə uyğun tərtib edilmiş mühasibat sistemindən istifadə edilmiş və 

hesabatlara BMHS-na uyğunlaşdırmaq məqsədilə düzəlişlər verilmişdir. Bu düzəlişlərə əməliyyatların iqtisadi 

mahiyyətini əks etdirmək üçün müəyyən təsnifləşdirilmələr, həmçinin müəyyən aktiv və passivlərin, gəlir və 

xərclərin maliyyə hesabatlarındakı maddələrə uyğunlaşdırmaq məqsədilə yenidən təsnifləşdirilməsi aiddir. 

Aşağıda sadalanan yeni standartlar və şərhlər bu maliyyə hesabatlarının hazırlanması üçün məcburi 

qaydada zəruri hesab olunmuş və 1 yanvar 2009-cu ildən etibarən tətbiq olunmağa başlamışdır: 

Assosiasiya 1 yanvar 2009-cu ildən aşağıdakı yenilik və düzəliş edilmiş BMHS-ləri qəbul edib: 

• BMHS 7 ‘Maliyyə alətləri – Açıqlamalar’ (düzəliş) – 1 yanvar 2009-cu ildən etibarən qüvvədədir. 

Düzəliş ədalətli bazar dəyəri və likvidlik riski haqqında daha ətraflı açıqlamalar tələb edir. Mühasibat 

siyasətindəki dəyişiklik yalnız əlavə açıqlamalara təsir göstərdiyinə görə, xüsusilə də, düzəliş ədalətli 

bazar dəyərinin ölçülməsinin ədalətli bazar dəyəri ölçülməsi iearxiyasına əsasən aparılmasını tələb edir. 

Bu zaman səhmə düşən gəlirdə heç bir dəyişiklik olmur. 

• BMHS 8: Əməliyyat Seqmentləri (2007-ci ildə buraxılmışdır) (Bu standart 1 yanvar 2009-cu il tarixdə 

və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün məcburidir. Bu standart BMS 14-ü – Seqmentlər üzrə 

Hesabatvermə maddəsini əvəz edir və seqmentlər üzrə informasiyanın illik və aralıq maliyyə 

hesabatlarında necə təqdim olunacağı və açıqlanacağı üzərində təsirə malik olur. BMHS 8-ə uyğun olaraq, 

2009-cu il ərzində buraxılacaq maliyyə hesabatlarında təqdim olunan seqmentlər üzrə məlumat 

Assosiasiyanın rəhbərliyi tərəfindən təmin olunan və istifadə olunan məlumat ilə əlaqədardır. Bu 

aktivlərin və öhdəliklərin ölçü nişanlarına təsir etməyəcəkdir). 

• BMS 1 (dəyişiklik edilmiş). ‘Maliyyə hesabatlarının təqdimatı’ – 1 yanvar 2009-cu ildən etibarən 

qüvvədədir. Düzəliş edilmiş standart, gəlir və xərc maddələrini (kapitalda qeyri-sahibkar dəyişiklikləri) 

kapitalda dəyişikliklər hesabatında göstərməyi icazə vermir. Kapitalda qeyri-sahibkar dəyişikliklərini 

kapitalda sahibkar dəyişikliklərindən ayrıca olaraq təfərrüatlı mənfəət zərər hesabatında təqdim etmək 

məsləhət görülür. Nəticədə, bütün sahibkar kapitalında dəyişikliklər konsolidə olunmuş kapitalda 

10





2. ƏSAS MÜHASİBAT PRİNSİPLƏRİNİN XÜLASƏSİ (davamı) 

dəyişikliklər hesabatında, qeyri-sahibkar kapitalında dəyişikliklər isə konsolidə olunmuş təfərrüatlı 

mənfəət zərər hesabatında əks etdirilir. Müqayisəli məlumat həmçinin yenilənmiş standarta uyğun olaraq 

təqdim edilir. Mühasibat siyasətində dəyişikliklər yalnız təqdimat aspektlərinə təsir etdiyindən səhmə 

düşən gəlirdə heç bir dəyişiklik baş vermir. 

• BMHS 2 (düzəliş), ‘Pay əsaslı ödənişlər’ (1 yanvar 2009-cu ildən etibarən qüvvədədir) hüquq verilmə 

şərtləri və ləğvetmə ilə sövdələşmə. Bu, hüquq verilmə şərtlərinin yalnız xidmət və icra şərtləri olduğunu 

aydınlaşdırır. Pay əsaslı ödənişlərin digər cəhətləri hüquq verilmə şərtlərinə aid deyil. Bu cəhətlər işçilər 

və digər eyni xidmət təqdim edənlərlə əməliyyatlar üçün qrant tarixinə ədalətli dəyərə əlavə edilməlidir; 

Onlar, qrant tarixindən sonrakı dövrdə hüquq verilməsi gözlənilən mükafatların sayına təsir etməyəcək. 

Müəssisə və ya digərləri tərəfindən təxirə salınmalar eyni cür uçota salınır. Assosiasiya BMHS 2 –ni 

(düzəliş edilmiş) 1 yanvar 2009-cu ildən etibarən qəbul etmişdir. Düzəlişin maliyyə hesabatlarına maddi 

təsir etməsi gözlənilmir. 

• Kapitallaşmasının başlanğıc tarixi 1 yanvar 2009-cu il və ya daha sonra olan şərtlərə cavab verən 

aktivlər üçün borclar üzrə məsrəflərə gəldikdə, Assosiasiya şərtlərə cavab verən aktivlərin əldə edilməsi, 

tikintisi və ya istehsalına aid olan borclar üzrə məsrəfləri həmin aktivin birbaşa xərci olaraq kapitallaşdırır. 

Əvvəlcədən bütün borclar üzrə məsrəflər dərhal xərc kimi tanınırdı. Uçot siyasətində bu dəyişiklik BMS 

23 `Borclar üzrə məsrəflər` standartında müddəalarının köçürülməsi ilə bağlı dəyişikliyin qəbul olunması 

ilə əlaqədardır; müqayisəli rəqəmlər yenilənməyib. Uçot siyasətindəki dəyişiklik səhmə düşən gəlirə 

əhəmiyyətli təsir etmir. Borclar üzrə məsrəflər daxildə formalaşdırılmış proqram təminatından təşkil 

olunmuş qeyri-maddi aktivlərin hesabına kapitallaşdırılır. 

Mövcud standartlara hələ qüvvəyə minməmiş və Assosiasiya tərəfindən qəbul olunmamış dəyişikliklər, 

düzəlişlər və şərhlər: 

Mövcud standartlara aşağıdakı düzəliş və əlavələr nəşr olunmuşdur, lakin yalnız 1 yanvar 2010-cu ildən 

sonra qüvvədə olacaqdır: Assosiasiya onları əvvəlcədən qəbul etməmişdir. 

• BMHŞK 17, ‘Nəğdsiz maliyyə aktivlərinin sahibkarlar arasında bölgüsü’ (1 iyul 2009-cu ildən 

qüvvədədir). Şərh BMUSH-nın 2009-cu ilin aprel ayında nəşr olunmuş illik təkmilləşmə layihəsinin bir 

hissəsidir. Bu şərh müəssisənin səhmdarlara qeyri-maliyyə aktivlərini bölüşdürməsini, ehtiyyatların 

bölüşdürülməsi və ya dividend şəklində paylamasının qeydiyyatında istifadə edəcəyi mühasibat 

uçotudur. BMHS 5-də həmçinin aktivlərin yalnız onların bölgü üçün nəzərdə tutulduqda və ya bölgüsü 

mümkünlüyü çox yüksək olduqda bölgü üçün yaralı hesab olunmasını tövsiyyə edən dəyişiklik edilmişdir. 

BMHŞK 17 1 yanvar 2010-cu ildən etibarən tətbiq olunmağa başlayacaqdır. Maliyyə hesabatına heç bir 

maddi təsiri gözlənilmir. 

• BMS 27 (dəyişiklik edilmiş), ‘Konsolidə edilmiş və fərdi maliyyə hesabatları’, (1 yanvar 2009-cu ildən 

qüvvədədir). Yenilənmiş standart nəzarəti olmayan maraqlarla bütün sövdələşmələrin təsirlərinin, 

dəyişiklik olmadığı halda kapitalda qeyd edilməsini tövsiyyə edir, bu əməliyyatlar artıq qudvil, qazanc və 

itkilərdə dəyişikliyə səbəb olmayacaqdır. Standart həmçinin nəzarət itirildiyində belə uçotu aydınlaşdırır. 

Müəssisədə qalan faiz ədalətli dəyərdə yenidən ölçülür və yaranan qazanc və itki mənfəət və zərərdə 

tanınır. BMS 27 (dəyişiklik edilmiş) 1 yanvar 2010-cu ildən nəzarət olunmayan faizli aktivlərlə 

sövdələşmələrə tətbiq olunacaqdır. 

• BMHS 3 (dəyişiklik edilmiş), ‘Biznes kombinasiyaları’ (1 iyul 2009-cu ildən qüvvədədir). Dəyişiklik 

edilmiş standart bəzi dəyişiklərlə satınalma metodlarını biznes kombinasiyalarına tətbiq etməyə davam 

edir. Misal üçün, Biznesin alınması üçün bütün ödənişlər alınma tarixində ədalətli dəyərdə, və sonradan 

mümkün ödəmələr borc kimi təsnif edilmiş və sonralar isə gəlir xərc hesabatı vasitəsilə yenidən ölçülür. 

11






Belə bir seçim də vardır ki, ardıcıl alınma əsasında nəzarət edilməyən faizi satın alınan müəssisədə ədalətli 

dəyərdə və ya nəzarət olunmayan faizin alınan müəssisələrin xalis aktivlərinin proporsiyasında göstərmək 

olar. Satınalma ilə bağlı bütün məsrəflər xərcə aid edilməlidir. BMHS 3 (dəyişiklik edilmiş) 1 yanvar 

2010-cu ildən etibarən bütün biznes kombinasiyalarına tətbiq olunacaqdır. 

• BMS 38 (düzəliş edilmiş), ‘Qeyri-maddi aktivlər’. Düzəliş İASB`nin 2009-cu ilin aprelində nəşr edilmiş 

illik təkamül layihəsinin bir hissəsidir və BMS 38 (düzəliş edilmiş) BMHS 38 (dəyişiklik edilmiş) 

qüvvəyə mindikdən sonra etibarlı olacaqdır. Düzəliş biznes kombinasiyasında əldə edilmiş qeyri-maddi 

aktivlərin ədalətli dəyərinin hesablanması qaydasını aydınlaşdırır və eyni səmərəli iqtisadi ömrə malik 

qeyri-maddi aktivlər qrupunun tək aktiv kimi qruplaşdırılmasına icazə verir. Düzəliş maliyyə hesabatında 

maddi dəyişikliyə səbəb olmur. 

• BMHS 5 (düzəliş edilmiş), ‘satış üçün nəzərdə tutulan uzunmüddətli aktivlərinin (və ya silinmə 

qruplarının) hesablanması. Düzəliş BMUSH`nin 2009-cu ilin aprelində nəşr edilmiş illik təkamül 

layihəsinin bir hissəsidir. Düzəliş BMHS 5-in satış üçün nəzərdə tutulan dövriyyə aktivləri (və ya silinmə 

qruplarının) və ya dayandırılmış əməliyyatlar ilə müqayisədə tələb olunan açıqlamaları müəyyən etməsinə 

aydınlıq gətirir. Həmçinin BMS 1-in ümumi tələblərinin, xüsusilə 15 (ədalətli təqdimata nail olmaq) və 

125-ci (hesablamalarda olan qeyri-müəyyənlik mənbələri) bəndlərin hələ də qüvvədə olduğuna aydınlıq 

gətirilir. BMHS 5 (düzəliş edilmiş) 1 yanvar 2010-cu ildən etibarən qüvvədə olacaq. Düzəlişin maliyyə 

hesabatında maddi dəyişikliyə səbəb olması gözlənilmir. 

• BMS 1 (düzəliş edilmiş), ‘Maliyyə hesabatlarının təqdimatı’. Düzəliş BMUSH`nin 2009-cu ilin 

aprelində nəşr edilmiş illik təkamül layihəsinin bir hissəsidir. Düzəliş səhm buraxılması vasitəsilə 

öhdəliklərin potensial yerinə yetirilməsi onun cari və uzunmüddətli təsnifatına uyğun olmadığına aydınlıq 

gətirir. Cari öhdəliyin tərifinə əsasən, düzəliş, öhdəliyin, qarşı tərəfin hər an səhmlərlə hesablaşmaq tələbi 

ola biləcəyi faktına baxmayaraq, uzunmüddətli kimi təsnifləşdirilməsinə icazə verir (müəssisənin uçot 

dövründən ən az 12 ay sonraya qədər nəğd vəsaitlərin və ya başqa aktivlərin köçürülməsi vasitəsilə qeyrişərtsiz 

təxirə salma hüququ olduğu halda) kimi təsnifləşdirilməsinə icazə verir. BMS 1 (düzəliş edilmiş) 1 

yanvar 2010-cu ildən etibarən qüvvədə olacaq. Düzəlişin maliyyə hesabatında maddi dəyişikliyə səbəb 

olması gözlənilmir. 

• BMHS 2 (düzəliş edilmiş), ‘Nəğd və səhmlə ödəniş əməliyyətları qrupları’. BMHŞK 8 ‘BMHS 2 tətbiq 

sahəsi` və BMHŞK 11, `BMHS 2- Qrup və Xəzinə Səhmləri Əməliyyatları`-nın əlaqələndirilməsinə əlavə 

olaraq, düzəliş o şərhə daxil edilməmiş qrupların təşkilinin təsnifatına əsaslanaraq BMHŞK 11-ə də aid 

edilir. Yeni qaydaların maliyyə hesabatında maddi dəyişikliyə səbəb olması gözlənilmir. 

Yuxarıda göstərilən standartların və şərhlərin məcburi xarakter alacağı vaxtdan asılı olmayaraq, 

Assosiasiya onların hamısını 31 dekabr 2010-cu il tarixdə başa çatan il üzrə, əgər o zaman Assosiasiyaya 

uyğun olarsa, maliyyə hesabatlarında qəbul etməyi nəzərdə tutur. 

Assosiasiya növbəti dövrlərdə qüvvəyə minəcək bütün yeni standartların, düzəlişlərin və şərhlərin 

mümkün təsirini dəyərləndirmişdir və onların 31 dekabr 2009-cu il tarixinə həyata keçirilən əməliyyatlara 

ciddi təsir etməyəcəyini ehtimal edir. 

ƏSAS MÜHASİBAT PRİNSİPLƏRİ 

Əsas tanınma və ölçülmə qaydaları 

Seqmentlər üzrə hesabat 

Seqment Assosiasiyanın tamamilə fərqli bir istiqaməti kimi xidmət göstərən (kommersiya seqmenti) və ya 

müəyyən iqtisadi mühitdə xidmət göstərən (coğrafi seqment) və eyni zamanda risk və ya ayrılıqda gəlir 

predmeti olan fəaliyyəti şəklində tanımlanır. Xarici müştərilərdən alınan ümumi gəlirin böyük hissəsini 

12






cəlb edən seqment, ya da bütün digər seqmentlərinin gəlir, maliyyə nəticələri və aktivlərin dəyərlərinin on 

faizindən çox olan seqmentin ayrıca hesabatları hazırlanmalıdır. Bu maliyyə hesabatlarında ayrılıqda 

göstərilən seqmentlər hüquqi risklərdən ziyadə iqtisadi risklər əsasında hazırlanmışdır. 

Pul və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri 

Pul və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri elə aktivlərə deyilir ki, onları nəğd vəsaitlərə istənilən zaman tez bir 

şəkildə çevirmək mümkün olsun və bu zaman onların dəyərində çox cüzi bir fərq baş versin. Pul və pul 

vəsaitlərinin ekvivalentləri amortizasiya olunmuş maya dəyəri ilə ölçülür. 

Debitor borclar 

Debitor borclar aktiv bazarda alınıb satıla bilməyən sabit və müəyyən ödənişi olan qeyri törəmə maliyyə 

aktivləridir. Assosiasiyanın qısa müddətdə və yaxın gələcəkdə satmağa çalışdığı aktivlər bu kateqoriyalı 

aktivlərə aid edilə bilməz. Bu aktivlər effektiv faiz metodundan istifadə edilərək qiymətdən düşmə və 

köhnəlmə xərcləri çıxılmaqla amortizasiya olunmuş dəyər ilə hesablanır. Qiymətdən düşmə xərci yalnız 

qiymətdən düşmənin olacağına dair kifayət qədər obyektiv sübut olduğu zaman tanınır. Bu şəkildə olduğu 

halda, aktivin qalıq dəyəri ehtiyatlar üzrə ayırmalar hesabı vasitəsi ilə azaldılır. Zərərin miqdarı mənfəət və 

gəlir hesabatında əks etdirilir. 

Əmlak və avadanlıqlar 

Binalar və avadanlıqlar yığılmış amortizasiya və ehtimal edilən dəyər azalmaları üzrə ehtiyatlar çıxılmaqla 

balansda tarixi dəyəri ilə tanınır. Köhnəlmə, əmlak və avadanlıqların qalıq dəyərinə onların faydalı iqtisadi 

ömrü nəzərə alınmaqla hesablanmış dərəcələrdən istifadə etməklə tətbiq edilir. Amortizasiya üzrə düz xətt 

üsulu ilə aşağıdakı dərəcələrdən istifadə edilir: 

Əmlak və avadanlığın adı % 

Mebel və avadanlıqlar 20% 

Kompüter avadanlıqları 25% 

Hesabat tarixində binalar və avadanlıqların qalıq dəyəri, onlar üzrə əldə edilə biləcək bazar dəyəri ilə 

müqayisə edilir və əgər bazar dəyəri qalıq dəyərindən azdırsa, bu aktivlərin qalıq dəyəri bazar dəyərindəki 

məbləğə uyğunlaşdırılır. 

İstifadə edilməmiş qrantlar 

Qrantla əlaqəli şərait formalaşdıqda, onunla əlaqəli xərclər əmələ gəldikdə və qrantın qəbul olması barədə 

əsaslı təminat əldə olunan zaman qrant tanınır. Öhdəliklərlə əlaqəli qrantlar ilkin olaraq istifadə 

olunmamış qrant kimi tanınır və eyni müddətə Assosiasiya həmin məsrəflərdən əgər mənfəət əldə edirsə o 

zaman mənfəət və zərər hesabatına keçirilir. Qrantlar təsdiq olunmuş büdcəyə əsasən istifadə olunur. 

Kreditor borclar 

Kreditor borclar qarşı tərəflərin müqaviləyə əsasən öz öhdəliklərini yerinə yetirməsi ilə yığılır və balans 

dəyəri ilə tanınır. Daha sonra effektiv faiz dərəcəsi istifadə edilməklə amortizasiya olunmuş dəyər ilə 

ölçülür. 

Təxirə salınmış gəlir 

Təxirə salınmış gəlir Assosiasiyanın müqaviləyə əsasən öz öhdəliklərini yerinə yetirdikcə yığılır və balans 

dəyəri ilə hesablanır. 

13






Xarici valyuta məzənnələri 

Maliyyə hesabatlarının hazırlanması zamanı Assosiasiya tərəfindən istifadə edilən il sonu valyuta 

məzənnələri aşağıdakı kimi olmuşdur: 

14 

31 dekabr 2009 31 dekabr 2008 

AZN/1 ABŞ Dolları 0.8031 0.8010 

AZN/1 AVRO 1.1499 1.1292 

Əhəmiyyətli mühasibat təxminləri və rəyləri 

Assosiasiya maliyyə hesabatını Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartlarına uyğun hazırlayarkən, 

qeydlərdə təqdim olunan aktivlərin və öhdəliklərin qalıq dəyəri və mənfəət və zərəri təqdim edərkən bəzi 

mühüm rəylər, təxminlər və fərziyyələr etmişdir. 

Assosiasiya mütəmadi olaraq təxmin və fərziyyələri nəzərdən keçirərək maliyyə hesabatı hazırlanarkən 

təqdim olunan məlumatlara uyğun gəldiyini yoxlayır. Lakin, bu faktiki rəqəmlərin təxmin olunanlardan 

fərqlənməsinə mane olmur. 

Əsas rəylər, təxminlər və fərziyyələr rəhbərliyin əsas müzakirə mövzusudur. 

Balans hesabatı təqdim olunan zaman rəhbərlik maliyyə hesabatında tanınan məbləğlərə uyğun əsaslı rəy, 

təxmin və fərziyyələr edir. 

Gəlirlərin tanınması 

Xidmətlərdən əldə olunan gəlirlərin və əldə olunan qrantların mənfəət hesabatında tanınması həmin dövr 

üçün bu xidmət və xərclərin baş verdiyi zaman həyata keçirilir. 

Ümidsiz borclara görə yaranan ehtiyat 

Müştərilərdən (üzvlər) alınan məbləğlərin yenidən bərpa miqdarını müəyyən etmək üçün qiymətdən 

düşməyə dair obyektiv sübut tələb olunur. Ümidsiz borclar tanındığı zaman xərcə silinir. Əlavə olaraq, bu 

mümkün ola bilən qiymətdən düşmə və yığıla bilməməzlik hər bir maddə üçün ayrıca müəyyən edilir. Bu 

prosesin mümkün olmadığı hallarda, dəyəsizləşmənin qiymətləndirilməsi kollektiv olaraq yerinə yetirilir. 

Nəticədə, fərdi və kollektiv qiymətləndirmə yerinə yetirilir və dəyərsizləşmənin obyektiv sübutunun 

tanınması mühüm mühakimə tələb edir və bu balans hesabatı təqdim olunan zaman debitor borclarının 

qalıq dəyərinə çox mənfi təsir göstərəcəkdir. 

Gözlənilməz öhdəliklər 

Assosiasiyanın məruz qaldığı gözlənilməz öhdəliklər, iqtisadi mənfəətə təsir edəcək resursların xaric 

olması ehtimalının zəif olduğu hallarda birbaşa maliyyə hesabatlarında deyil, hesabatın qeydlərində öz 

əksini tapır. 

Gözlənilməz öhdəliklər keçmişdə baş vermiş hadisələr zamanı əmələ gəlir və varlığı gələcəkdə tamamilə 

Assosiasiyanın idarəsi xaricində baş verəbiləcək və ya bilməyəcək qeyri-müəyyən hadisələrdən əmələ 

gələn və eyni zamanda resursların xaric olunmasına səbəb ola biləcək öhdəliklərdən ibarətdir. Əlavə 

olaraq, öhdəliyin məbləği kifayət qədər dəqiq şəkildə hesablana bilmir. 

Qaçınılmaz haldır ki, Assosiasiyanın iqtisadi mənfəətinə təsir edəcək resursların xaric olması ehtimalının 

müəyyənləşdirilməsi və gələcəkdə baş verə biləcək və ya baş verə bilməyəcək qeyri-müəyyən hadisələrin 

Assosiasiyanın nəzarətində olmaması ehtimalını müəyyənləşdirməd də mühüm rəy tələb edir.





3. SEQMENT ÜZRƏ TƏHLİL 

Biznes seqmentləri üzrə ilkin təhlil 

İdarəetmə məqsədləri üçün Assosiasiya iki əsas əməliyyat bölməsindən təşkil edilir: qrant, qeyri-qrant. 

Aşağıdakı cədvəllər gəlir və biznes seqmentlərində əldə olunan gəlirlərin maliyyə hesabatlarındakı yekun 

məlumatlarla məruzə oluna bilən seqmentlərin uyğunlaşdırılmasını təqdim edir. 

31 dekabr 2009-cu bitən il üzrə 

QRANT 

QEYRİ- 

QRANT 

BÖLÜŞDÜ- 

RÜLMƏMİŞ 

CƏMİ 

Seqmentlər üzrə gəlir 

Üzvlük haqları - 74,500 - 74,500 

Təlimlər, kurslar və konfransdan gəlir - 57,555 - 57,555 

Hesabat hazırlanması gəliri - 16,800 - 16,800 

Qrant gəliri 23,853 - - 23,853 

- 

Cəmi seqmentlər üzrə gəlir 23,853 148,855 

172,708 

Xərclər 

Qrant proqramlarına çəkilən xərclər (23,853) - - (23,853) 

Əməliyyat xərcləri - (41,543) - (41,543) 

CƏMİ SEQMENTLƏR ÜZRƏ 

XƏRCLƏR (23,853) (41,543) 

SEQMENTLƏR ÜZRƏ ÜMUMİ 

GƏLİR - 107,312 

- 

- 

(65,396) 

107,312 

Digər gəlirlər - - 3,289 3,289 

İnzibati xərclər - - (131,137) (131,137) 

İLLİK XALİS MƏFƏƏT/(ZƏRƏR) - 107,312 (127,848) (20.536) 

Pul və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri 24,750 (9,018) - 15,732 

Debitor borcu 406 2,772 - 3,178 

Cəmi seqmentlər üzrə aktivlər 25,156 (6,246) - 18,910 

Bina və avadanlıqlar - - 5,885 5,885 

Digər aktivlər - - 2,492 2,492 

CƏMİ AKTİVLƏR 25,156 (6,246) 8,377 27,287 

İstifadə edilməmiş qrantlar 24,750 - - 24,750 

Təxirə salınmış gəlir - 3,487 - 3,487 

Cəmi seqmentlər üzrə öhdəliklər 24,750 3,487 - 28,237 

Kreditor borcu - - 8,031 8,031 

CƏMİ ÖHDƏLİKLƏR 24,750 3,487 8,031 36,268 

15





3. SEQMENT ÜZRƏ TƏHLİL (davamı) 

31 dekabr 2008-ci bitən il üzrə 

QRANT 

QEYRİ- 

QRANT 

BÖLÜŞDÜ- 

RÜLMƏMİŞ 

CƏMİ 

Seqmentlər üzrə gəlir 

Üzvlük haqları - 39,000 - 39,000 

Təlimlər, kurslar və konfransdan gəlir - 167,533 - 167,533 

Qrant gəliri 150,418 - - 150,418 

Cəmi seqmentlər üzrə gəlir 150,418 206,533 

- 

356,951 

Seqmentlər üzrə xərclər 

Qrant proqramlarına çəkilən xərclər (150,418) - - (150,418) 

Əməliyyat xərcləri - (105,866) - (105,866) 

CƏMİ SEQMENTLƏR ÜZRƏ 

XƏRCLƏR (150,418) (105,866) 

SEQMENTLƏR ÜZRƏ ÜMUMİ 

GƏLİR - 100,667 

- 

- 

(256,284) 

100,667 

Digər gəlirlər - - 1,004 1,004 

İnzibati xərclər - - (95,144) (95,144) 

İLLİK XALİS MƏFƏƏT/(ZƏRƏR) - 100,667 (94,140) 6,527 

Pul və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri 10,911 19,516 - 30,427 

Debitor borclar 3,057 1,411 - 4,468 

Cəmi seqmentlər üzrə aktivlər 13,968 20,927 - 34,895 

Əmlak və avadanlıqlar - - 5,701 5,701 

Digər aktivlər - - 2,716 2,716 

CƏMİ AKTİVLƏR 13,968 20,927 8,417 43,312 

İstifadə edilməmiş qrantlar 13,968 13,968 

Təxirə salınmış gəlir - 4,514 3,350 7,864 

Cəmi seqmentlər üzrə öhdəliklər 13,968 4,514 3,350 21,832 

Kreditor borclar - - 9,925 9,925 

CƏMİ ÖHDƏLİKLƏR 13,968 4,514 13,275 31,757 

16





4. ÜZVLÜK HAQLARI 

31 dekabr 2009-cu 

bitən il üzrə 

31 dekabr 2008-ci 


Üzvlük haqları 74,500 39,000 

CƏMİ üzvlük haqları 74,500 39,000 

31 dekabr 2009-cu ildə bitən il üzrə üzvlük haqları, aktivlərinin cəmi 5 milyon AZN-dən az olan üzvlər 

üçün 1,500 AZN, aktivlərinin cəmi 5 milyon AZN-dən çox olan üzvlər üçün isə 3,500 AZN-dir. 31 dekabr 

2008-ci ildə bitən il üzrə üzvlük haqqı isə 1,500 AZN olmuşdur. Assosiasiyanın üzvlərinin sayı 31 dekabr 

2009 və 31 dekabr 2008-ci illərdə uyğun olaraq 28 və 26 olmuşdur. 

5. TƏLİMLƏR, KURSLAR VƏ KONFRANSDAN GƏLİR 





Təlimlər, kurslar və konfransdan gəlir 

Investorlar yarmarkası (sponsorluq qrantı) 19,009 - 

Təlim haqları 13,620 73,252 

CAP kursları 9,436 16,274 

İnvestorlar yarmarkası (iştirak haqqı) 9,290 - 

AMA İllik Təltif Mərasimi 6,200 5,025 

4-cü AMFA konfransı - 72,982 

CƏMİ təlimlər, kurslar və konfransdan gəlir 57,555 167,533 

6. HESABAT HAZIRLANMASI GƏLİR 





Hesabat hazırlanması gəliri 

“CredAqro” MMC “ Korporativ Sosial Məsuliyyət” 12,000 - 

Mikromaliyyə göstəricilərinin təsirinin qiymətləndirilməsi 4,800 - 

CƏMİ hesabat hazırlanması gəliri 16,800 - 

17





7. QRANT GƏLİRLƏRİ VƏ QRANT PROQRAMLARINA ÇƏKİLƏN XƏRCLƏR 

Qrant gəlirləri 





Sosial Fəaliyyətin İdarə Edilməsi (ICCO qrantı) 11,590 66,318 

Mikromaliyyə göstəricilərinin təsirinin qiymətləndirilməsi – 

ACDI-VOCA hissəsi 4,966 33,867 

“Kənd təsərrüfatı kreditlərin sığortası mexanizmi” OXFAM 

layihəsi 3,183 - 

“İstehlakçı hüquqlarının qorunması və maliyyə savadlılığı üzrə 

Sorğu “ Mərkəzi Bank Layihəsi 3,086 - 

“Müştərilər səviyyəsində gender məsələləri” layihəsi (MFC) 1,028 - 

Mikromaliyyə göstəricilərinin təsirinin qiymətləndirilməsi - BP 

hissəsi - 27,389 

“İnstitusional İnkişaf” layihəsi (ACDI/VOCA) - 11,249 

CAP Qrantı - 10,255 

SEEP Qrantı - 1,340 

CƏMİ qrant gəlirləri 23,853 150,418 

Qrant proqramlarına çəkilən xərclər 





Sosial Fəaliyyətin İdarə Edilməsi (ICCO qrantı) 11,590 66,318 

Mikromaliyyə göst. təsirinin qiym. - ACDI-VOCA hissəsi 4,966 33,867 

“Kənd təsərrüfatı kreditlərin siğortası mexanizmi” OXFAM 

layihəsi 3,183 - 

“İstehlakçı hüquqlarının qorunması və maliyyə savadlılığı üzrə 

Sorğu “ Mərkəzi Bank Layihəsi 3,086 - 

“Müştərilər səviyyəsində gender məsələləri” layihəsi (MFC) 1,028 - 

Mikromaliyyə göst. təsirinin qiymətləndirilməsi - BP hissəsi - 27,389 

“İnstitusional İnkişaf” layihəsi (ACDI/VOCA) - 11,249 

CAP Qrantı - 10,255 

SEEP Qrantı - 1,340 

CƏMİ qrant proqramlarına çəkilən xərclər 23,853 150,418 

Qrantlar üzrə xalis gəlir - -- 

18





7. QRANT GƏLİRLƏRİ VƏ QRANT PROQRAMLARINA ÇƏKİLƏN XƏRCLƏR (davamı) 

2009-ci il ərzində qrant proqramlarına çəkilən xərclər aşağıdakılardır: 

Xərclərin adı 

“İstehlakçı 

“Müştərilər 

hüquqlarının 

səviyyəsində 

qorunmasıi və 

gender 

maliyyə 

məsələləri” 

savadlılığı üzrə 

layihəsi 

Sorğu “ Mərkəzi 

(MFC) 

Bank Layihəsi 

“Kənd 

təsərrüfatı 

kreditlərin 

sığortası 

mexanizmi” 

OXFAM 

layihəsi 

Mikromaliyyə 

göstəricilərinin 

təsirinin 

qiymətləndirilməsi 

- ACDI- 

VOCA hissəsi 

Sosial 

Fəaliyyətin 

İdarə 

Edilməsi 

(ICCO 

qrantı) 

CƏMİ 

Sosial Fəaliyyətin İdarə 

- 

Edilməsi (ICCO) layihə xərcləri - - 

- 5,645 5,645 

Əmək haqları və müavinətlər - 332 1,472 101 2,942 4,847 

Xidmət müqaviləsi ilə əmək 

haq. 3,060 - 

699 

- 880 4,639 

Çap xərcləri - - - 3,650 100 3,750 

Ezamiyyət xərcləri - 406 - - 838 1,244 

İcarə xərcləri - - 330 - 600 930 

Tərcümə xərcləri - - - 673 - 673 

Mikromaliyyə göst. təsirinin 

qiymətləndirilməsi xərcləri - - - 535 - 535 

Nəqliyyat xərcləri - - 100 - 250 350 

“Kənd təsərrüfatı kreditlərin 

sığortası mexanizmi” OXFAM 

layihə xərcləri - - 317 - - 317 

İnternet - - 144 - 169 313 

“Müştərilər səviyyəsində gender 

məsələləri” layihəsi (MFC) 

layihə xərcləri - 290 - - - 290 

Rabitə xərcləri - - 120 - 50 170 

Bank komissiyaları 26 - 1 7 116 150 

CƏMİ 3,086 1,028 3,183 4,966 11,590 23,853 

2008-ci il ərzində qrant proqramlarına çəkilən xərclər aşağıdakılardır: 


Mikromaliyyə 


təsirinin 


“İnstitusional 

İnkişaf” layihəsi 

(ACDI/VOCA) 

SEEP 

CAP 

Sosial 

Fəaliyyətin 

İdarə Edilməsi 

(ICCO qrantı) 

CƏMİ 

Əmək haqları və müavinətlər 18,580 378 - 5,649 17,317 41,924 

Sosial Fəaliyyətin İdarə 

Edilməsi (ICCO) layihə 

xərcləri - - - - 33,618 33,618 

Sub-podratçı üzrə 50% avans 29,086 - - - - 29,086 

Ezamiyyət xərcləri 1,354 5,140 1,340 - 2,131 9,965 

Digər xərclər 5,752 - - - 1,071 6,823 

AMA Strateji Planı - - - - 6,500 6,500 

İcarə xərcləri 2,701 - - 700 1,800 5,201 

Təlim xərcləri - 2,711 - 2,130 - 4,841 

Matrix veb-yönümlü tərtibat 

xərcləri - 2,000 - - - 2,000 

Nəqliyyat xərcləri 575 - - - 1,383 1,958 

19





7. QRANT GƏLİRLƏRİ VƏ QRANT PROQRAMLARINA ÇƏKİLƏN XƏRCLƏR (davamı) 


Mikromaliyyə 


təsirinin 


“İnstitusional 

İnkişaf” layihəsi 

(ACDI/VOCA) 

SEEP 

CAP 

Sosial 

Fəaliyyətin 

İdarə Edilməsi 

(ICCO qrantı) 

CƏMİ 

CAP layihə xərcləri - - - 1,632 - 1,632 

Tərcümə xərcləri 1,410 - - - - 1,410 

Çap xərcləri 998 - - - 150 1,148 

Rabitə xərcləri 465 - - 124 528 1,117 

AMA İllik Təltif Mərasimi - 1,020 - - - 1,020 

Dəftərxana xərcləri 222 - - - 736 958 

Bank komissiyaları 80 - - - 504 584 

Internet 20 - - - 451 471 

Çatdırma xərcləri 13 - - 20 129 162 

CƏMİ 61,256 11,249 1,340 10,255 66,318 150,418 

8. DİGƏR ƏMƏLİYYAT XƏRCLƏRİ 

Digər əməliyyat xərcləri aşağıdakılardır: 



31 dekabr 2008- 

ci bitən il üzrə 

Korporativ Sosial Məsuliyyət 14,360 - 

Investorlar yarmarkası 11,944 - 

AMA İllik Təltif Mərasimi 4,587 5,427 

CAP layihə xərcləri 4,120 7,215 

Təlim xərcləri 3,706 53,777 

Mikromaliyyə göstəricilərinin təsirinin qiymətləndirilməsi 2,100 - 

Müqayisəli Təhlil layihəsi 726 - 

4-cü AMFA Konfrans xərcləri - 39,447 

Cəmi digər əməliyyat xərclər 41,543 105,866 

9. DİGƏR GƏLİR 

Digər gəlir xərcləri aşağıdakılardır: 

Digər gəlir 





Mikrofinanza təşkilatından alınmış xidmət haqqı 1,338 - 

Qrant olaraq verilmiş əsas vəsaitlərə gəlir 1,035 - 

Maliyyə yardımı - 415 

Digər 916 589 

CƏMİ digər gəlir 3,289 1,004 

20





10. İNZİBATİ XƏRCLƏR 

İnzibati xərclər aşağidakilardir: 





Əmək haqları və müavinətlər 73,319 43,595 

Ümidsiz borclar üzrə xərclər 19,500 8,482 

Audit xərci 8,150 10,000 

İcarə xərcləri 7,866 3,367 

Nəqliyyat xərcləri 3,717 4,517 

İnternet 2,820 889 

Amortizasiya 2,534 695 

Ezamiyyət xərcləri 2,519 10,493 

İnzibati xərclər 1,994 1,449 

Rabitə xərcləri 1,653 1,382 

Çap xərcləri 1,230 4,066 

Bank komissiyaları 1,153 1,288 

MFC/EMP üzvlük haqları 1,131 478 

Çatdırma xərcləri 881 660 

Ofis ləvazimatı 774 1,415 

Matrix veb-yönümlü tərtibat xərcləri 550 - 

Tərcümə xərcləri 30 - 

AMA Strateji Planı - 1,199 

Əsas vəsaitlərin yenidən qiymətləndirilməsi zərəri - 93 

Digər xərclər 1,316 1,076 

Cəmi inzibati xərclər 131,137 95,144 

İnzibati xərclər digər administrativ xərclər olub qrantla birbaşa əlaqəli xərclər deyildir. Belə ki, yuxarıda 

göstərilən cədvəldə qeyri-qrant xərclər qeyd olunmuşdur. 

Orta hesabla, Azərbaycan Mikromaliyyə Assosiasiyasının 7 (yeddi) işçi heyəti vardır (xidmət müqaviləsi 

əsasında fəaliyyət göstərənlər də daxil olmaqla). 31 dekabr 2008-ci il tarixinə Assosiasiyanın işçilərinə heç 

bir borcu yoxdur. 2009-cu il ərzində, cəmi 88,505 AZN maaş hesablanmış və 88,505 AZN ödənilmişdir. 

Belə ki, 31 dekabr 2008-ci il tarixinə Assosiasiyanın işçilərinə əmək haqqı borcu yoxdur. 

10 sentyabr 2007-ci il tarixinə baş nazirin müavini və Beynəlxalq Humanitar Yardım Dövlət 

Komissiyasının sədri cənab Ə.Həsənov tərəfindən imzalanan 27/1-238 nömrəli məktuba əsasən sosial 

sığorta haqqında qanuna əsasən nəzərdə tutulan əmək haqqından 22%-lik tutulmalar Assosiasiyanın 

işçilərinin əmək haqları hesablanarkən tətbiq olunmayacaq. Həmin məktubda Azərbaycan Mikromaliyyə 

Assosiasiyasının adı hesablanmış əmək haqqından 22%-lik məcburi tutulmalardan azad edilən beynəlxalq 

və yerli humanitar təşkilatlar sırasında qeyd edilmişdir. 

21





11. PUL VƏ PUL VƏSAİTLƏRİNİN EKVİVALENTLƏRİ 

31 dekabr 2009- 

cu bitən il üzrə 



Pul vəsaitləri milli valyutada 216 1,587 

Bankda olan pul vəsaitləri milli valyutada 1,248 9,944 

Bankda olan pul vəsaitləri xarici valyutada (AVRO) 14,256 - 

Bankda olan pul vəsaitləri xarici valyutada (ABŞ dolları) 12 18,896 

Cəmi pul və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri 15,732 30,427 

12. DEBİTOR BORCLAR 

Debitor borclar aşağıdakılardır: 





Üzvlərdən alınacaq üzvlük haqları 30,232 8,493 

Üzvlərdən alınacaq təlim haqları 523 1,400 

Gözlənilən qrant məbləği 406 3,057 

Çıxılsın ümidsiz borclar üzrə ehtiyat (27,982) (8,482) 

Cəmi debitor borclar 3,178 4,468 

13. ƏMLAK VƏ AVADANLIQLAR 

Əmlak və avadanlıqlar aşağıdakılardan ibarətdir: 

Balans dəyəri 

Mebel 

və qurğular 

Kompüter və rabitə 

avadanlıqları 

Cəmi 

31 dekabr 2007 - 3,592 3,592 

Əlavələr 277 78 355 

Yenidənqiymətləndirmə 1,842 2,647 4,489 

31 dekabr 2008 2,119 6,317 8,436 

Əlavələr 327 2,123 2,450 

31 dekabr 2009 2,446 8,440 10,886 

22





13. ƏMLAK VƏ AVADANLIQLAR (davamı) 

Yığılmış amortizasiya 

31 dekabr 2007 - 2,039 2,039 

İllik amortizasiya 111 584 695 

31 dekabr 2008 111 2,623 2,734 

İllik amortizasiya 454 1,813 2,267 

31 dekabr 2009 565 4,436 5,001 

Qalıq dəyəri 

31 dekabr 2008 2,008 3,693 5,701 

31 dekabr 2009 1,881 4,004 5,885 

Qeyd etmək lazımdır ki, 2007-ci ildə 2-ci layihənin donoru (ACDİ/VOCA-nın təmsilçisi) Assosiasiyaya 

proyekti həyata keçirmək üçün 16,140 AZN məbləğində əmlak və avadanlıqlar bağışlamışdır. Bu əsas 

vəsaitlər təhvil alınandan sonra müstəqil qiymətləndirici tərəfindən yenidənqiymətləndirilmişdir. 

14. DIGƏR AKTIVLƏR 

Digər vəsaitlər aşağıdakılardır: 

31 dekabr 2009 31 dekabr 2008 

Qeyri-maddi aktivlər 2,398 2,665 

Digər aktivlər 94 51 

Cəmi aktivlər 2,492 2,716 

Qeyri-maddi aktivlər aşağıdakılardır: 

Balans dəyəri 

Qeyri-maddi aktivlər 

31 dekabr 2007 - 

Əlavələr 2,665 

31 dekabr 2008 2,665 

Əlavələr - 

31 dekabr 2009 2,665 

23





14. DİGƏR AKTİVLƏR (davamı) 

Yığılmış amortizasiya 

31 dekabr 2007 - 

İllik amortizasiya - 

31 dekabr 2008 - 

İllik amortizasiya 267 

31 dekabr 2009 267 

Qalıq dəyəri 

31 dekabr 2008 2,665 

31 dekabr 2009 2,398 

15. İSTİFADƏ OLUNMAMIŞ QRANTLAR 

İstifadə olunmamış qrantlar aşağıdakılardan ibarətdir: 



31 dekabr 2008- 


Mikromaliyyə göst. təsirinin qiymətləndirilməsi xərcləri 14,201 - 

“Müştərilər səviyyəsində gender məsələləri” (MFC) layihə xərcləri 6,763 - 

Sosial Fəaliyyətin İdarəedilməsi (ICCO layihə) 2,378 13,968 

“Kənd təsərrüfatı kreditlərin sığortası mexanizmi” OXFAM layihə 

xərcləri 1,408 - 

Cəmi istifadə olunmamış qrantlar 24,750 13,968 

Cəmi qəbul edilmiş pul vəsaitləri və sərf edilmiş qrantlar aşağıdakılardan ibarətdir: 



31 dekabr 2008- 


Alınmış qrantlar 37,286 163,300 

Sərf edilmiş qrantlar (23,853) (152,389) 

İlin sonuna gözlənilən qrantlar 406 3,057 

İlin əvvəlinə alınmış qrantlar 10,911 - 

Cəmi istifadə olunmamış qrantlar 24,750 13,968 

24





16. KREDİTOR BORCLAR 

Kreditor borclar aşağıdakılardan ibarətdir: 



31 dekabr 2008- 


Audit xərci 8,000 8,000 

Matrix veb-yönümlü tərtibatı xərcləri - 1,925 

Digər xərclər 31 - 

Cəmi kreditor borclar 8,031 9,925 

17. TƏXİRƏ SALINMIŞ GƏLİR 

Təxirə salınmış gəlir aşağıdakılardan ibarətdir: 



31 dekabr 2008- 


Qrantla alınmış əsas vəsaitlər 3,454 4,489 

Digər təxirə salınmış gəlir 33 25 

Gələcək dövrün gəliri (qeyri-qrant fəaliyyəti) - 3,350 

Cəmi təxirə salınmış gəlir 3,487 7,864 

18. TƏƏHHÜDLƏR VƏ ŞƏRTİ ÖHDƏLİKLƏR 

Vergi qanunvericiliyi. 

Azərbaycan vergi qanunvericiliyi bəzi məqamlarda tam dolğun deyil və bəzi bölümləri müxtəlif formada 

şərh oluna bilər. Bu da vergi nümayəndələrinə qanunu öz yanaşmalarına görə yorumlamağa imkan verir. 

Adətən vergi nümayəndələri qanunu heç də vergi ödəyicisinin xeyrinə şərh etmədikləri üçün vergi 

ödəyiciləri öz hüquqlarını müdafiə etmək üçün məhkəməyə müraciət etməli olurlar. Qeyd edilməlidir ki, 

vergi nümayəndələri qanunverici orqanlar tərəfindən nəşr olunmuş, “əsaslandırılmamış vergi güzəşti”, 

“əməliyyatların ilkin kommersiya məqsədləri” və “əməliyyatların kommersiya məqsədləri” 

konsepsiyalarına əsaslanan dəqiqləşmələr apara bilərlər. 

Bu cür qeyri-müəyyənlik Assosiasiyanın qrantlardan gəlir və sosial müdafiə fondlarının ödənişlərinə vergi 

yanaşmasına da aid edilə bilər. Rəhbərlik əmindir ki, tətbiq olunan bütün vergilər hesablanıb və buna 

müvafiq olaraq ehtiyat yaratmağa ehtiyac yoxdur. 

Adətən, vergi ödəyiciləri audit ilindən əvvəlki üç təqvim ilinə qədər müddətə vergi auditinə cəlb oluna 

bilərlər. Lakin, tamamalanmış vergi auditi, əlavə olaraq yuxarı səlahiyyətli vergi müfəttişləri tərəfindən 

onlara tabe vergi müfəttişlərinin keçirdiyi vergi auditlərinin nəticələrinə görə növbəti əlavə vergi auditinin 

aparılmasını istisna etmir. Həmçinin Azərbaycan Konstitusiya Məhkəməsinin qaydalarına görə məhkəmə 

vergi ödəyicisinin vergi yoxlamasına qarşı çıxdığı və ya mane olduğu hallar aşkar edərsə vergi 

öhdəliklərinə görə limitlər bəndi vergi qanunvericiliyindən irəli gələrək 3 ildən çox tətbiq oluna bilər. 

25





19. ƏLAQƏLİ TƏRƏFLƏRLƏ ƏMƏLİYYATLAR 

BMS 24 “Əlaqəli tərəflərlə bağlı qeydlər” standartının tələblərinə əsasən əlaqəli tərəflər və ya əlaqəli 

tərəflərlə əməliyyatlar aşağıdakılardan ibarətdir: 

(a) Assosiasiyanın birbaşa, dolayısı yolla və ya hər hansı bir üçüncü tərəf vasitəsilə nəzarət etdiyi, 

nəzarətində olduğu və ya bərabər nəzarət altında olduğu tərəflər (buraya ana şirkətlər, törəmə müəssisələr, 

eyni səviyyədə olan törəmə müəssisələr aiddir); Assosiasiyanın fəaliyyətində marağı və bu fəaliyyətə 

əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmək imkanı olan şəxslər; və Assosiasiyanın fəaliyyətinə ortaq nəzarət 

həyata keçirən şəxslər; 

(b) Assosiasiya edilmiş müəssisələr – Assosiasiya tərəfindən fəaliyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir 

göstərilə biləcək, lakin törəmə və ya birgə müəssisə olmayan tərəflər; 

(c) Assosiasiyanın tərəf kimi çıxış etdiyi birgə müəssisələr; 

(d) Assosiasiyanın və ya ana şirkətin idarə heyətinin üzvləri; 

(e) (a) və ya (d) bəndlərində göstərilən şəxslərin yaxın ailə üzvləri; 

(f) (d) və ya (e) bəndlərində göstərilən şəxslər tərəfindən birbaşa və ya dolayısı yolla səsvermə 

hüquqlarının əhəmiyyətli hissəsini əlində cəmləşdirən nəzarətdə olan tərəflər, müəssisələr və birgə 

müəssisələr aiddir; və ya 

(g) İş müddəti bitdikdən sonra Assosiasiyanın keçmiş işçiləri və ya Assosiasiyanın əlaqəli olduğu şəxs 

tərəfindən alınacaq mükafatlar. 





Əlaqəli 

tərəflərlə olan 

qalıqlar 

Maliyyə 

hesabatlarında 

bu bənd üzrə 

cəmi məbləğ 

Əlaqəli 

tərəflərlə olan 

qalıqlar 

Maliyyə 

hesabatlarında 

bu bənd üzrə 

cəmi məbləğ 

Üzvlük haqqı 74,500 39,000 

- Təşkilatın təsisçiləri 27,500 13,500 

Təlimlər, kurslar və konfranslardan 

gəlir 57,555 167,533 

- Təşkilatın təsisçiləri 19,660 64,900 

Hesabat hazırlanması gəliri 16,800 - 

- Təşkilatın təsisçiləri 16,800 - 

Ödəniş cədvəli və əmək haqqları 88,505 85,519 

- Rəhbər işçilər 55,928 36,961 

26

AMFA Audit Hesabatı_2009

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?