pełna wersja do pobrania - Protetyka Stomatologiczna

PROTET. STOMATOL., 2006, LVI, 4, 295-299
Leczenie protetyczne pacjentki z hipodoncją. Opis przypadku
Prosthetic treatment of the patient with hipodontia. A case report
Jacek Kasperski 1 , Przemysław Rosak 1 , Maria Iwanecka-Zduńczyk 2
1 Z Katedry i Zakładu Protetyki Stomatologicznej ŚAM w Katowicach
Kierownik: dr hab. n. med. J. Kasperski
2 Z Katedry i Zakładu Ortodoncji ŚAM w Katowicach
Kierownik: dr n. med. B. Liśniewska-Machorowska
HASŁA INDEKSOWE:
Hipodoncja, oligodoncja, mosty tymczasowe, mosty
złożone porcelanowe, zasuwa
KEY WORDS:
Hipodontia, oligodontia, temporary bridges, complex
bridges of porcelain, the bolt
Streszczenie
Opisano interdyscyplinarne leczenie pacjentki z rozległymi
brakami zawiązków zębowych.
Aparatem stałym uzyskano optymalne ustawienie
siekaczy – zamknięto diastemę, odbudowano miejsce
dla siekaczy bocznych. W leczeniu protetycznym zastosowano
mosty metalowo – porcelanowe oraz protezę
szkieletową z wykorzystaniem precyzyjnego elementu
retencyjnego zasuwy. Na podstawie piśmiennictwa
omówiono występowanie hipodoncji zębów stałych.
Summary
The patient’s interdisciplinary treatment was characterised
with the comprehensive defect teeth buds.
The optimal arrangement of incisors was obtained
with the constant set – were shut diasthema, the place
was restored for side incisors. Complex bridges of porcelain
were applied to the prosthetic treatment and
skeleton prosthesis with utilizing the precise retentive
element bolts. Were discussed on the basis of the writing
occurring hipodontia of permanent teeth.
Niedoliczbowość zębów jest następstwem wrodzonego
braku zawiązków zębowych. Według
Ogaard i Krogstad hipodoncję dzielimy na postać
łagodną (brak 2 do 5 zębów), średnią (brak
6 do 9 zębów) oraz ciężką (brak 10 lub więcej
zębów) (5, 10). U człowieka obecność lub brak
tkanek zębowych najczęściej jest uwarunkowana
genetycznie. Patologie dotyczące tych tkanek,
jak również innych wywodzących się z ektodermy
mogą być przekazywane autosomalnie lub
w sprzężeniu z płcią (6). Hipodoncja jest dość
powszechna w uzębieniu stałym i wynosi 3,3 –
9,56%. Nieprawidłowość ta występuje częściej u
dziewcząt niż u chłopców w stosunku 3:2, częściej
stwierdza się ją w szczęce niż w żuchwie (1,
2, 10). Jako najczęściej występujące wymieniane
są braki zawiązków zębów mądrości, górnych
bocznych stałych siekaczy lub drugich dolnych
przedtrzonowców. Najrzadziej obserwuje się braki
pierwszych i drugich zębów trzonowych stałych
oraz przyśrodkowych górnych stałych siekaczy (3).
Leczenie pacjentów z hipodoncją polega na uzupełnieniu
brakujących zębów i uzyskaniu w efekcie
poprawy estetyki wyglądu oraz funkcji żucia
i wymowy.
295

J. Kasperski i inni
Opis przypadku
Dziewiętnastoletnia pacjentka A. B. zgłosiła się
do Katedry i Zakładu Protetyki Stomatologicznej
ŚAM celem wymiany użytkowanych dotychczas
uzupełnień protetycznych. Od drugiego roku
życia była leczona w Poradni Ortodontycznej
ŚAM częściowymi protezami górnymi i dolnymi.
Dotychczas użytkowała 8 protez ruchomych.
Pacjentka była pierwszym dzieckiem w rodzinie,
ciąża przebiegała prawidłowo, poród odbył się siłami
natury. Stwierdzony konflikt serologiczny (matka
Rh -, ojciec Rh+, dziecko Rh+) wymagał podawania
immunoglobulin.
Twarz pacjentki jest asymetryczna tzn. bródka
i warga dolna przesunięte są w lewo, natomiast
bruzda wargowo-bródkowa jest pogłębiona.
Wewnątrzustnie stwierdzono bardzo słabo
rozwinięte wyrostki zębodołowe szczęki i żuchwy,
płaskie podniebienie, niskie przyczepy
wędzidełek i fałdów ruchomej błony śluzowej.
Nieprawidłowości zębowe to przetrwałe zęby mleczne,
hipodontia, distopositio siekaczy przyśrodkowych
górnych (diastema), obroty odśrodkowe
i przechylenie kłów dolnych, zgryz otwarty (kontakt
tylko w obrębie zęba 16) (ryc. 1a, 1b, 2a,
2b).
Ocena radiologiczna kości na cefalometrycznym
zdjęciu bocznym czaszki wskazuje na zbliżone do
prawidłowych proporcje pionowe i pomiary długości
trzonu szczęki i żuchwy oraz gałęzi żuchwy.
Szczęka jest cofnięta o 6 mm, a żuchwa wysunięta
o 4 mm. W żuchwie widoczny jest znaczny zanik
wyrostka zębodołowego. Ortopantomogram (ryc.
3) potwierdził brak 23 zawiązków zębów stałych
(w szczęce 18, 17, 15, 14, 12, 22, 24, 25, 27, 28 i w
Ryc. 1. a – warunki zwarciowe en-face przed rozpoczęciem leczenia, b – warunki zwarciowe z dotychczas użytkowanymi
protezami, c – łuk częściowy aparatu stałego górnego, d – aparat retencyjny (retainer).
296 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 4

Leczenie protetyczne hipodoncji
Ryc. 2a, b, c, d. Warunki zwarciowe z profilu (opis jak wyżej).
Ryc. 3. Ortopantomogram przedstawia problematykę leczenia wynikającą ze statusu zębowego, warunków zwarciowych
i znacznego zaniku części zębodołowej żuchwy.
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 4 297

J. Kasperski i inni
żuchwie 38, 37, 36, 35, 34, 32, 31, 41, 42, 44, 45,
47, 48) oraz przetrwałe zęby mleczne 55, 65, które
wykorzystano jako zęby filarowe (ząb 63 usunięto
ze względu na dużą resorpcję korzenia). Na podstawie
badania klinicznego oraz badań dodatkowych
u pacjentki podejrzewa się postać dysplazji ektodermalnej.
Ze względu na złożony charakter wady
(postać ciężka hipodoncji) pacjentka wymagała leczenia
interdyscyplinarnego ortodontyczno-protetycznego.
Po analizie modeli diagnostycznych zaplanowano
leczenie w dwóch etapach.
W pierwszym etapie ortodontycznym zastosowano
łuk częściowy aparatu stałego górnego (ryc.
1c, 2c). Zlikwidowano diastemę i uzyskano więcej
miejsca dla siekaczy bocznych. Po 5 tygodniach
po zdjęciu aparatu stałego zastosowano aparat retencyjny
(ryc. 1d, 2d), aby uniknąć nawrotu zaburzenia.
W drugim etapie przystąpiono do leczenia
protetycznego w Katedrze i Zakładzie Protetyki
Stomatologicznej w Bytomiu. Wykonano most
tymczasowy metodą pośrednio-bezpośrednią.
Ryc. 4. Kontrola metalowego mostu górnego (zdjęcie
górne) oraz zacementowane gotowe mosty górne z kontrolą
metalowego mostu dolnego (zdjęcie dolne).
Ryc. 5. Kontrola metalowego mostu dolnego z widoczną
patrycą zasuwy.
Ryc. 6. Most złożony oraz proteza szkieletowa podparta
na zębie 33 (zasuwa i system frezowania), na zębie 34
(system frezowania) i zębie 46 (cierń i system frezowania).
298 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 4

Leczenie protetyczne hipodoncji
Ryc. 7. Zdjęcie wewnątrzustne - stan po leczeniu.
Oszlifowano zęby 16, 55, 13, 11, 21, 23, 65, 26
pod dwa mosty metalowo – porcelanowe, jeden od
zęba 16 do 11, drugi od zęba 21 do 26, pobrano wyciski
i zacementowano most tymczasowy. Gotowe
mosty zacementowano tymczasowo, by mieć możliwość
interwencji w przypadku ewentualnych objawów
bólowych ze strony oszlifowanych zębów
(ryc. 4). W żuchwie zaplanowano wykonanie mostu
metalowo – porcelanowego w odcinku 33-46
(na zębie 46 korona lana) z wykorzystaniem precyzyjnego
elementu retencyjnego – zasuwy na zębie
33 (ryc. 5). Na zębach filarowych 33, 43, 46 w celu
uzyskania dodatkowych elementów utrzymujących
wykonano korony frezowane pod protezę szkieletową
(ryc. 6).
Wykonanie mostów metalowo – porcelanowych
oraz protezy szkieletowej z wykorzystaniem zaczepu
precyzyjnego pozwoliło na osiągnięcie dobrego
efektu estetycznego (ryc. 7). Tego rodzaju rozwiązanie
protetyczne zostało w pełni zaakceptowane
przez pacjentkę i zdecydowanie poprawiło jej ogólne
samopoczucie.
Piśmiennictwo
1. Dobies K. i wsp.: Rehabilitacja protetyczna w przypadku
anodoncji uzębienia stałego. Protet. Stomatol.,
1993, XLIII, 2, 95-99. – 2. Gawor E., Ciechowicz
B., Niesłuchowska M., Zadurska M., Piekarczyk J.,
Mierzwińska-Nastalska E.: Interdyscyplinarne leczenie
pacjenta z hipodoncją oraz współistniejącą progenią
i mikrognatią ─ opis przypadku. Protet. Stomatol.,
2003, LIII, 5, 285-290. – 3. Hobkirk J. A., Brook A.
H.: The management of patient with severe hypodontia.
J. Oral Rehab., 1980, 7, 289-298. – 4. Łabiszewska-
Jaruzelska F.: Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997.
– 5. Mankiewicz M., Bruziewicz-Mikłaszewska B.:
Anodoncja, hipodoncja i oligodoncja – problemem
współczesnej protetyki. Protet. Stomatol., 1999, XLVIX,
5, 254-258. – 6. Ogaard B., Krogstad O.: Craniofacial
structure and soft tissue profile In patients with severe
hypodontia. Am J. Orth. Dentofacial Orthop., 1995,
108, 5, 472-477. – 7. Rousset-Caron M., Delfosse C.,
Noule M., Beauventre L., Lafforgue P.: hypodontia, oligodontia,
anodontia and syndromes of developmental
anomalies, Dent. Med. Probl., 2003, 40, 1, 109-115. –
8. Rune B., Sarnas K. V.: Tooth size and tooth formation
in children with advanced hypodontia. The angle
Orthodontist., 1974, 44, 4, 316-321. – 9. Zadurska M.:
Rzadka postać anodoncji zębów mlecznych i rozległej
hippodoncji zębów stałych u pacjenta z zespołem ektodermalnym.
Czas. Stom., 1991, XLIV, 7-8, 562-567.
– 10. Zadurska M., Siemińska-Piekarczyk B., Pietrzak-
Bilińska B., Ratyński P, Salinger M.: Hipodoncja – etiologia
na podstawie piśmiennictwa. Czas. Stomat., 1999,
LII, 2, 130-133.
Zaakceptowano do druku: 19.I.2006 r.
Adres autora: 41-902 Bytom, Pl. Akademicki 17.
© Zarząd Główny PTS 2006.
PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 4 299