Çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, müsahibələr, məktublar. Dekabr, 1994

_______________________________________________ 34
tısında Azərbaycan üçün müəyyən nailiyyətlər əldə edək. Biz buna
nail ola bildik. Niyyətlərimiz də ondan ibarət idi ki, birinci növbədə
Azərbaycanın bir müstəqil dövlət kimi indiki vəziyyətini islam
ölkələrinə, İKT-nin üzvlərinə çatdıraq, onları bundan hali edək, eyni
zamanda bu toplantının imkanlarından istifadə edərək, Azərbaycanın
vəziyyəti ilə əlaqədar müəyyən qərarlar qəbul edilməsinə nail olaq.
Şübhəsiz ki, bizim üçün beynəlxalq aləmdə ən mühüm məsələ
Azərbaycana Ermənistan tərəfindən təcavüz edilməsi məsələsi idi,
ötən altı ildən çox müddətdə bu təcavüzün Azərbaycan
Respublikasına, Azərbaycan xalqına nə qədər böyük zərər vurduğunu,
ölkəmizin nə qədər itkilər verdiyini, onun başına nə kimi bəlalar
gəldiyini, Azərbaycan sakinlərinin necə böyük çətinliklərlə
qarşılaşdığını dünyaya bildirmək idi. Ona görə də məqsədimiz bu idi
ki, Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü ilə əlaqədar bir qətnamə qəbul
edilsin, Azərbaycan belə ağır vəziyyətdə olduğuna görə İKT və ona
daxil olan dövlətlər ölkəmizə yardım göstərilməsi məsələsinə də
baxsınlar.
Hazırlıq zamanı bu qətnamələrin başa gəlməsi asan olmamışdır.
Maneçilik törədən amillər də, hətta maneçilik göstərən dövlət də
olmuşdur. Bildiyiniz kimi, belə beynəlxalq toplantılarda qərar
konsensus əsasında qəbul edilir. Konsensus olmadıqda, yəni
dövlətlərdən birinin razılığı olmasa, qərar qəbul edilməyə bilər. Belə
bir dövlət vardı və o, Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzkar
olması fikri ilə razılaşmırdı. Ona görə də biz hazırlıq vaxtı xeyli iş
apardıq. Biz Kasablankaya gəldikdə, bu qərarın müəyyən qədər
təhlükə altında olduğunu gördükdə fəaliyyətimizi daha da artırdıq.
Xarici işlər nazirlərinin görüşündə bu məsələ müzakirə edildi və
həmin maneələrin aradan qaldırılmasına nail ola bildik.
Bilirsiniz ki, Zirvə toplantısı ayın 13-də axşam saat 7-də başlandı.
Odur ki, bütün gün ərzində dövlət başçıları ilə görüşməyi qərara aldıq.
Mən bir çox dövlət başçıları ilə görüşdüm. Biz həmin məsələni bu
görüşlərdə də qaldırdıq. Mən dövlət başçılarına bildirdim ki, belə bir
qətnamə var və onun qəbul edilməsinə maneələr ola bilər. Onların
qarşısını almaq lazımdır. Biz bu işləri də gördük.
Nəhayət, toplantı öz işinə başladıqda, bizdə belə bir inam yarandı
ki, qətnaməmiz qəbul ediləcəkdir. Amma toplantı qurtaranadək yenə
də intizarda idik. Şükürlər olsun ki, gör-