Umysł, świadomość i działania twórcze. - Wydział Fizyki, Astronomii ...

8
Reifikacja takich procesów jak ból czy doświadczanie smaku stwarza sztuczne problemy
w rozumieniu wrażeń, w tym szeroko dyskutowany problem jakości wrażeń (qualia);
mózgopodobne systemy mogą doznawać wrażeń w podobny sposób jak robią to rzeczywiste
mózgi.
Zdolność do współ-odczuwania jest podstawą rozumienia innych umysłów, a współodczuwanie
emocjonalne jest naturalną podstawą moralności.
Koncepcja narratora wprowadzona została przez Michaela Gazzanigę [26], który badał przez
wiele lat pacjentów z „rozszczepionymi mózgami” (po operacji przecięcia spoidła wielkiego
w celu uniknięcia silnych ataków padaczki). Osobom tym można przekazywać informację
niezależnie do lewej i prawej półkuli. Gazzaniga zauważył, że pacjenci podejmując pewne
działania pod wpływem informacji przesłanej do prawej półkuli, pozbawionej ośrodków
mowy, znajdowali dla nich racjonalne wytłumaczenia zupełnie nie związane z rzeczywistą
sytuacją (konfabulacje), usiłując uzasadnić sens swoich działań. Obszary mózgu (zwykle
mieszczące się w lewej półkuli) związane z językiem, konceptualną reprezentacją sytuacji,
usiłują konstruować na podstawie obserwacji podejmowanych działań spójny epizod, stanowiący
pewien schemat sytuacji, zwiększający możliwości wyciągania wniosków i porównywania
z podobnymi, wcześniej przeżywanymi sytuacjami. Z punktu widzenia opisanego
w tym artykule mechanizmu twórczego działania umysłu jest to całkiem naturalny schemat
skojarzeniowy tworzenia się sieci relacji, czasami wymagający dopełnienia brakujących
elementów, a więc konfabulacji.
Z takiego rozumienia umysłu wynikają liczne konkluzje. Najważniejsze z nich to:
Na pewnym poziomie abstrakcji jest sens rozpatrywać umysł jako model świata, jako
układ przetwarzający informację, jako system kontrolny wykorzystujący wiedzę, chociaż
umysł nie sprowadza się do żadnego z nich.
W celu zrozumienia umysłu należy zdefiniować ciąg przybliżeń opisujących działanie
mózgu w coraz bardziej uproszczony sposób, oraz obszary stosowalności tych przybliżeń;
szczególne znaczenie będą tu miały modele geometryczne procesów umysłowych
[22]-[24] pozwalające unaocznić w uproszczony sposób dynamikę stanów mózgu.
Ze względu na stopień komplikacji neurodynamiki, będącej podłożem stanów umysłowych,
każdy opis działania umysłu będzie miał zawsze ograniczone pole zastosowań.
Brakuje dobrych koncepcji matematycznych do opisania zjawisk zachodzących w przestrzeni
umysłu, której wymiary zmieniają się szybko w czasie, powstając (nabierają znaczenia)
i znikając.
Równoległe powstawanie wielkiej liczby skojarzeń oraz filtrowanie emocjonalne wyników
umożliwia kreatywną działalność umysłu; większość procesów skojarzeniowych nie
staje się treścią umysłu, przegrywając konkurencję z innymi.
Powstanie zdarzenia umysłowego wymaga rezonansu pomiędzy stanami zapamiętanymi
(oczekiwaniami) i stanem bieżącym (np. doświadczeniem zmysłowym), czyli aktualizacji
potencjalnych stanów wewnętrznych modyfikowanej przez zewnętrzne bodźce i prze-