PRAWO O RUCHU DROGOWYM Wojciech Kotowski

PRAWO
O RUCHU
DROGOWYM
Wojciech Kotowski
3. wydanie
Warszawa 2011

Spis treści
Spis treści
Wykaz skrótów............................................................................................................. 15
Wprowadzenie.............................................................................................................. 21
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym ............................ 155
Dział I. Przepisy ogólne.............................................................................................. 155
Art. 1 [Zakres regulacji]....................................................................................... 155
Art. 2 [Definicje pojęć]........................................................................................ 167
Dział II. Ruch drogowy.............................................................................................. 249
Rozdział 1. Zasady ogólne........................................................................................... 249
Art. 3 [Zasada ostrożności i szczególnej ostrożności]......................................... 249
Art. 4 [Zasada ograniczonego zaufania] ............................................................. 255
Art. 5 [Hierarchia ważności dyrektyw]................................................................ 261
Art. 6 [Zakres poleceń i sygnałów]...................................................................... 263
Art. 7 [Znaki i sygnały drogowe]......................................................................... 288
Art. 8 [Osoba niepełnosprawna].......................................................................... 357
Art. 8a (uchylony).................................................................................................. 361
Art. 9 [Uprzywilejowanie w ruchu]..................................................................... 362
Art. 10 [Kompetencje] .......................................................................................... 363
Rozdział 2. Ruch pieszych .......................................................................................... 376
Art. 11 [Obowiązki pieszego]................................................................................ 376
Art. 12 [Ruch kolumny pieszych].......................................................................... 379
Art. 13 [Przejście dla pieszych] ............................................................................ 382
Art. 14 [Bezpieczeństwo pieszego]........................................................................ 384
Art. 15 [Zakaz ruchu pojazdów] ........................................................................... 385

Spis treści
Rozdział 3. Ruch pojazdów.......................................................................................... 386
Oddział 1. Zasady ogólne............................................................................................. 386
Art. 16 [Ruch prawostronny] ................................................................................ 386
Oddział 2. Włączanie się do ruchu .............................................................................. 396
Art. 17 [Włączanie się do ruchu] .......................................................................... 396
Art. 18 [Ruch autobusu]......................................................................................... 401
Art. 18a [Autobus szkolny]...................................................................................... 402
Oddział 3. Prędkość i hamowanie ............................................................................... 403
Art. 19 [Prędkość bezpieczna i droga zatrzymania].............................................. 403
Art. 20 [Dozwolone prędkości].............................................................................. 409
Art. 21 [Regulacja prędkości]................................................................................ 413
Oddział 4. Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu....................................................... 415
Art. 22 [Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu] .................................................. 415
Oddział 5. Wymijanie, omijanie i cofanie ................................................................... 419
Art. 23 [Podstawowe manewry]............................................................................ 419
Oddział 6. Wyprzedzanie.............................................................................................. 426
Art. 24 [Wyprzedzanie].......................................................................................... 426
Oddział 7. Przecinanie się kierunków ruchu ............................................................... 431
Art. 25 [Skrzyżowania].......................................................................................... 431
Art. 26 [Przejście dla pieszych]............................................................................. 442
Art. 27 [Rowerzysta].............................................................................................. 446
Art. 28 [Przejazd kolejowy]................................................................................... 449
Oddział 8. Ostrzeganie oraz jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystości.
powietrza ..................................................................................................................... 451
Art. 29 [Ostrzeganie]............................................................................................. 451
Art. 30 [Zmniejszona przejrzystość powietrza]..................................................... 453
Oddział 9. Holowanie................................................................................................... 454
Art. 31 [Zasady holowania]................................................................................... 454
Oddział 10. Ruch pojazdów w kolumnie..................................................................... 456
Art. 32 [Kolumna pojazdów] ................................................................................ 456

Spis treści
Oddział 11. Przepisy dodatkowe o ruchu rowerów, motorowerów oraz pojazdów
zaprzęgowych............................................................................................................... 459
Art. 33 [Ruch rowerów]......................................................................................... 459
Art. 34 [Ruch pojazdów zaprzęgowych]............................................................... 462
Rozdział 4. Ruch zwierząt............................................................................................ 463
Art. 35 [Jeździec i poganiacz]................................................................................ 463
Art. 36 [Jazda wierzchem] .................................................................................... 464
Art. 37 [Pędzenie zwierząt].................................................................................... 465
Rozdział 5. Porządek i bezpieczeństwo ruchu na drogach........................................... 466
Oddział 1. Przepisy porządkowe ................................................................................. 466
Art. 38 [Dokumenty].............................................................................................. 466
Art. 39 [Pasy bezpieczeństwa]............................................................................... 481
Art. 40 [Hełmy ochronne]...................................................................................... 485
Art. 41 [Elementy odblaskowe] ............................................................................ 486
Art. 42 [Niewidomy].............................................................................................. 486
Art. 43 [Dziecko na drodze]................................................................................... 486
Art. 44 [Wypadek drogowy] ................................................................................. 487
Art. 45 [Zakazy porządkowe] ............................................................................... 519
Oddział 2. Zatrzymanie i postój................................................................................... 526
Art. 46 [Zasady zatrzymywania i postoju]............................................................. 526
Art. 47 [Wykorzystanie chodnika]......................................................................... 529
Art. 47a [Zasady ruchu w tunelu]............................................................................ 530
Art. 48 (uchylony).................................................................................................. 531
Art. 49 [Zakazy zatrzymywania i postoju]............................................................ 531
Art. 50 [Obowiązek sygnalizowania postoju]........................................................ 536
Art. 50a [Brak tablic rejestracyjnych]..................................................................... 538
Oddział 3. Używanie świateł zewnętrznych................................................................. 543
Art. 51 [Zasady używania świateł]........................................................................ 543
Art. 52 [Światła pozycyjne] .................................................................................. 549
Oddział 4. Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym...................................... 550
Art. 53 [Pojazd uprzywilejowany]......................................................................... 550
Art. 54 [Pojazd specjalny]...................................................................................... 561
Art. 55 [Pojazd nauki jazdy] ................................................................................. 564
Art. 56 (uchylony).................................................................................................. 567

Spis treści
Art. 57 [Przewóz dzieci i młodzieży].................................................................... 567
Art. 57a [Bezpieczeństwo dzieci]............................................................................ 568
Art. 58 [Przewóz niepełnosprawnego]................................................................... 569
Art. 59 [Pojazd w ruchu międzynarodowym]........................................................ 569
Art. 60 [Obowiązki właściciela pojazdu i kierującego]......................................... 571
Art. 61 [Przewóz ładunków].................................................................................. 573
Art. 62 [Przyczepa i zespół pojazdów].................................................................. 576
Art. 63 [Przewóz osób] ......................................................................................... 578
Art. 64 [Przepis kompetencyjno-delegacyjny]...................................................... 580
Oddział 5. Wykorzystanie dróg w sposób szczególny................................................. 588
Art. 65 [Imprezy na drodze]................................................................................... 588
Art. 65a [Zadania organizatora imprezy]................................................................. 592
Art. 65b [Warunki wydania zezwolenia]................................................................. 595
Art. 65c [Odmowa wydania zezwolenia]................................................................ 597
Art. 65d [Cofnięcie zezwolenia].............................................................................. 598
Art. 65e [Termin zawity]......................................................................................... 598
Art. 65f [Obligatoryjne przerwanie imprezy]......................................................... 599
Art. 65g [Fakultatywne przerwanie imprezy].......................................................... 599
Art. 65h [Zakres regulacji]....................................................................................... 600
Art. 65i [Zastosowanie kodeksu postępowania administracyjnego]....................... 602
Art. 65j [Przewóz osób kolejką turystyczną].......................................................... 602
Dział III. Pojazdy........................................................................................................ 603
Rozdział 1. Warunki techniczne pojazdów................................................................... 603
Art. 66 [Warunki techniczne pojazdów] ............................................................... 603
Art. 66a [VIN] ........................................................................................................ 672
Art. 67 [Odstępstwa od wymagań] ....................................................................... 674
Art. 68 [Świadectwo homologacji]........................................................................ 675
Art. 68a [Przepis kompetencyjny]........................................................................... 696
Art. 69 [Wyciąg ze świadectwa homologacji] ...................................................... 697
Art. 70 [Zwolnienie z obowiązku wydania wyciągu]............................................ 697
Rozdział 2. Warunki dopuszczenia pojazdów do ruchu .............................................. 698
Art. 71 [Dopuszczenie pojazdu do ruchu] ............................................................ 698
Art. 72 [Rejestracja pojazdów] ............................................................................. 700
Art. 73 [Tryb rejestracji pojazdu] ......................................................................... 704
Art. 74 [Czasowa rejestracja pojazdu]................................................................... 709

Spis treści
Art. 75 [Opłaty rejestracyjne] ............................................................................... 711
Art. 75a [Produkcja tablic rejestracyjnych]............................................................. 715
Art. 75b [Legalizacja tablic rejestracyjnych]........................................................... 718
Art. 75c [Delegacja ustawowa]................................................................................ 719
Art. 75d [Przetarg] .................................................................................................. 722
Art. 76 [Delegacja ustawowa]................................................................................ 723
Art. 77 [Karta pojazdu].......................................................................................... 762
Art. 78 [Przeniesienie własności pojazdu]............................................................. 768
Art. 78a [Czasowe wycofanie pojazdu z ruchu]...................................................... 771
Art. 79 [Wyrejestrowanie pojazdu]........................................................................ 773
Art. 79a [Rzeczoznawca]......................................................................................... 777
Art. 79b [Zmiana adresu właściciela lub posiadacza pojazdu]................................ 779
Art. 80 [Granice upoważnienia]............................................................................. 779
Rozdział 2a. Centralna ewidencja pojazdów................................................................ 780
Art. 80a [Ewidencja pojazdów] .............................................................................. 780
Art. 80b [Zawartość ewidencji] .............................................................................. 781
Art. 80c [Udostępnianie danych]............................................................................. 786
Art. 80d [Warunki udostępniania danych] .............................................................. 791
Art. 80e [Delegacja ustawowa]................................................................................ 796
Rozdział 2b (uchylony)................................................................................................ 801
Rozdział 3. Badania techniczne pojazdów .................................................................. 801
Art. 81 [Badanie techniczne pojazdu].................................................................... 801
Art. 82 [Wpis badania technicznego]..................................................................... 865
Art. 83 [Miejsce i koszty badania technicznego]................................................... 866
Art. 83a [Rejestr przedsiębiorców].......................................................................... 868
Art. 83b [Nadzór nad stacjami kontroli pojazdów] ................................................ 873
Art. 83c [Kontrola działalności gospodarczej] ....................................................... 874
Art. 84 [Uprawnienia diagnosty] .......................................................................... 883
Art. 84a [Delegacja ustawowa] ............................................................................... 884
Art. 85 [Badanie techniczne tramwajów i trolejbusów] ....................................... 904
Art. 86 [Pojazdy resortowe]................................................................................... 906
Art. 86a [Producent i importer] .............................................................................. 912

Spis treści
Dział IV. Kierujący .................................................................................................... 913
Rozdział 1. Uprawnienia do kierowania ..................................................................... 913
Art. 87 [Uprawnienie do kierowania] ................................................................... 913
Art. 88 [Kategorie prawa jazdy] ........................................................................... 918
Art. 89 (uchylony).................................................................................................. 926
Art. 90 [Warunki uzyskania prawa jazdy] ............................................................ 926
Art. 91 [Zakaz wydawania prawa jazdy] .............................................................. 928
Art. 92 [Ograniczenie zawarte w prawie jazdy] ................................................... 929
Art. 93 [Międzynarodowe prawo jazdy]................................................................ 931
Art. 94 [Krajowe prawo jazdy wydane za granicą]............................................... 934
Art. 95 [Pozwolenie na kierowanie tramwajem] .................................................. 935
Art. 95a [Zaświadczenie kwalifikacyjne]................................................................ 936
Art. 95b [Kierujący kolejką turystyczną]................................................................. 938
Art. 96 [Prowadzenie pojazdów przez osoby, które nie ukończyły 18 lat]............ 938
Art. 97 [Organ wydający prawo jazdy].................................................................. 941
Art. 97a [Wpis do prawa jazdy]............................................................................... 946
Art. 97b [Tachograf cyfrowy] ................................................................................. 953
Art. 98 [Zmiana danych kierowcy]........................................................................ 954
Art. 98a [Ulgi w wysokości opłaty]......................................................................... 955
Art. 99 [Zakres kompetencji]................................................................................. 956
Art. 99a [Tryb wyboru producenta]......................................................................... 957
Art. 100 [Delegacja ustawowa]................................................................................ 957
Rozdział 1a. Centralna ewidencja kierowców ............................................................. 969
Art. 100a [Ewidencja kierowców]............................................................................. 969
Art. 100b [Zawartość ewidencji] .............................................................................. 970
Art. 100c [Zasady udostępniania danych] ................................................................ 978
Art. 100d [Zasady odpłatności].................................................................................. 981
Art. 100e [Delegacja ustawowa]................................................................................ 982
Rozdział 2. Szkolenie i egzaminowanie....................................................................... 985
Art. 101 [Termin ubiegania się o prawo jazdy]....................................................... 985
Art. 102 [Miejsce szkolenia].................................................................................... 986
Art. 103 [Zezwolenie na prowadzenie szkolenia].................................................... 997
Art. 103a (uchylony).................................................................................................. 999
Art. 104 [Cofnięcie zezwolenia]............................................................................ 1000
Art. 105 [Instruktor]............................................................................................... 1002
Art. 106 [Wpis do ewidencji instruktorów] .......................................................... 1017
10

Spis treści
Art. 107 [Skreślenie z ewidencji instruktorów] .................................................... 1018
Art. 108 [Nadzór nad szkoleniem]......................................................................... 1019
Art. 109 [Przeprowadzanie egzaminów]................................................................ 1020
Art. 110 [Egzaminator] ......................................................................................... 1044
Art. 110a [Etyka] .................................................................................................... 1059
Art. 111 [Wpis do ewidencji egzaminatorów]....................................................... 1060
Art. 112 [Nadzór nad przeprowadzaniem egzaminów] ........................................ 1061
Art. 113 [Skreślenie z ewidencji egzaminatorów]................................................. 1062
Art. 114 [Kontrolne sprawdzenie kwalifikacji] .................................................... 1063
Art. 115 [Delegacja ustawowa].............................................................................. 1066
Rozdział 2a. (uchylony).............................................................................................. 1071
Rozdział 2b. Doskonalenie umiejętności osób posiadających uprawnienia
do kierowania pojazdem silnikowym......................................................................... 1072
Art. 115f [Doskonalenie umiejętności kierowców] ............................................... 1072
Art. 115g [Ośrodek doskonalenia techniki jazdy]................................................... 1073
Art. 115h [Uprawnienia rejestrowe wojewody]....................................................... 1075
Art. 115i [Prowadzenie ośrodka przez jednostkę wojskową]................................. 1077
Art. 115j [Instruktor techniki jazdy] ...................................................................... 1078
Art. 115k [Nadzór wojewody] ................................................................................ 1079
Art. 115l [Przepis delegacyjny] ............................................................................. 1081
Rozdział 3. Wojewódzki ośrodek ruchu drogowego ................................................. 1096
Art. 116 [Ośrodek ruchu drogowego].................................................................... 1096
Art. 117 [Zadania ośrodka].................................................................................... 1096
Art. 118 [Dyrektor ośrodka].................................................................................. 1098
Art. 119 [Gospodarka finansowa ośrodka] ........................................................... 1098
Art. 120 [Statut ośrodka]........................................................................................ 1100
Art. 121 [Delegacja ustawowa].............................................................................. 1100
Rozdział 4. Sprawdzanie stanu zdrowia i predyspozycji psychicznych.
do kierowania pojazdami............................................................................................ 1104
Art. 122 [Badania lekarskie].................................................................................. 1104
Art. 123 [Delegacja ustawowa].............................................................................. 1107
Art. 124 [Badania psychologiczne]........................................................................ 1114
Art. 124a [Warunki uzyskania zezwolenia na badania psychologiczne]................. 1116
Art. 124b [Nadzór marszałka].................................................................................. 1119
11

Spis treści
Art. 124c [Kontrola działalności gospodarczej] ..................................................... 1121
Art. 125 [Delegacja ustawowa].............................................................................. 1130
Art. 126 [Badanie stanu trzeźwości]...................................................................... 1133
Art. 127 [Badanie na zawartość środków odurzających]....................................... 1134
Art. 128 [Badanie na zawartość alkoholu lub innych środków we krwi].............. 1139
Dział V. Kontrola ruchu drogowego........................................................................ 1141
Rozdział 1. Uprawnienia Policji i innych organów.................................................... 1141
Art. 129 [Uprawnienia policjantów]...................................................................... 1141
Art. 129a [Uprawnienia Inspekcji Transportu Drogowego].................................... 1156
Art. 129b [Uprawnienia straży gminnej] ................................................................ 1159
Art. 129c [Uprawnienia strażników leśnych i funkcjonariuszy Straży Parku] ......... 1163
Art. 129d [Uprawnienia osób działających w imieniu zarządcy drogi]................... 1166
Art. 129e [Upoważnienie do kontroli ruchu drogowego]........................................ 1168
Art. 129f [Warunki uniemożliwiające kierowanie pojazdem] ............................... 1169
Art. 129g [Urządzenia rejestrujące]......................................................................... 1170
Art. 129h [Zakres rejestracji danych]...................................................................... 1174
Art. 129i [Obligatoryjne badanie uczestnika ruchu drogowego]............................ 1177
Art. 130 [Ewidencja osób naruszających przepisy]............................................... 1177
Art. 130a [Usuwanie pojazdów].............................................................................. 1232
Art. 131 [Delegacja ustawowa].............................................................................. 1245
Rozdział 2. Zatrzymywanie i zwracanie dowodów rejestracyjnych ......................... 1265
Art. 132 [Zatrzymanie dowodu rejestracyjnego]................................................... 1265
Art. 133 [Zwrot dokumentów]............................................................................... 1271
Art. 134 [Uprawnienia Żandarmerii Wojskowej] ................................................. 1272
Art. 134a [Uprawnienia Inspekcji Transportu Drogowego].................................... 1279
Rozdział 3. Zatrzymywanie praw jazdy i pozwoleń oraz cofanie i przywracanie
uprawnień do kierowania pojazdami.......................................................................... 1286
Art. 135 [Zatrzymanie prawa jazdy]...................................................................... 1286
Art. 136 [Postępowanie z zatrzymanym prawem jazdy] ...................................... 1291
Art. 137 [Postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy]........................................... 1292
Art. 138 [Decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy] .................................................... 1293
Art. 139 [Zatrzymywanie dokumentów – zasady szczególne] ............................. 1294
Art. 140 [Decyzja o cofnięciu lub przywróceniu uprawnień do kierowania
pojazdami] .............................................................................................. 1296
Art. 140a [Granice upoważnienia]........................................................................... 1300
12

Spis treści
Dział Va. Działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego.......................... 1301
Art. 140b [Krajowa Rada]........................................................................................ 1301
Art. 140c [Kompetencje Krajowej Rady]................................................................ 1301
Art. 140d [Skład Krajowej Rady] ........................................................................... 1302
Art. 140e [Uprawnienia przewodniczącego Krajowej Rady].................................. 1302
Art. 140f [Zadania sekretariatu Krajowej Rady]..................................................... 1303
Art. 140g [Wojewódzka Rada]................................................................................. 1303
Art. 140h [Zadania Wojewódzkiej Rady] ............................................................... 1303
Art. 140i [Skład Wojewódzkiej Rady].................................................................... 1304
Art. 140j [Uprawnienia przewodniczącego Wojewódzkiej Rady].......................... 1305
Art. 140k [Obsługa Wojewódzkiej Rady]................................................................ 1305
Art. 140l [Udział w pracach Rady] ........................................................................ 1305
Dział VI. Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe
i końcowe .................................................................................................................. 1313
Art. 141–148. (pominięte) ......................................................................................... 1313
Art. 149 [Delegacja ustawowa].............................................................................. 1313
Art. 150 [Ważność dotychczasowych dokumentów]............................................. 1313
Art. 151 [Przepisy tracące moc]............................................................................. 1316
Art. 152 [Data wejścia przepisów w życie] .......................................................... 1317
Wykaz aktów wykonawczych.................................................................................. 1321
Literatura ................................................................................................................. 1333
Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów
drogowych ................................................................................................................ 1351
13

Spis treści
14

Wykaz skrótów
Źródła prawa
ADR
– umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu
drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) sporządzona
w Genewie dnia 30 września 1957 r. (tekst jedn.:
Dz. U. z 2009 r. Nr 27, poz. 162 z późn. zm.)
d.k.k. – ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks karny (Dz. U.
Nr 13, poz. 94 z późn. zm.; uchylony z dniem 1 września
1998 r.)
d.p.r.d.
– ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. – Prawo o ruchu drogowym
(tekst jedn.: Dz. U. z 1992 r. Nr 11, poz. 41 z późn.
zm.; uchylona z dniem 30 czerwca 1999 r.)
EKPC
– europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności z 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61,
poz. 284 z późn. zm.)
k.c.
– ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
(Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
k.k. – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U.
Nr 88, poz. 553 z późn. zm.)
Konstytucja RP – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
k.p.a.
– ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98,
poz. 1071 z późn. zm.)
k.p.k.
– ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania
karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.)
15

Wykaz skrótów
k.p.w.
k.w.
pr. bud.
p.r.d.,
kodeks drogowy
r.h.p.
r.u.r.
r.w.t.p.
– ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania
w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r.
Nr 133, poz. 848 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst
jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst
jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym
(tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn.
zm.)
– rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji
niektórych przepisów socjalnych odnoszących się
do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenie
Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również
uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85
(Dz. Urz. UE L 102 z 11.04.2006, s. 1)
– rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia
1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych
w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370
z 31.12.1985, s. 8; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 7, t. 1, s. 227)
– rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia
2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz
zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2003 r.
Nr 32, poz. 262 z późn. zm.)
r.z.r. – rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 31 lipca 2007 r.
w sprawie okresowych ograniczeń oraz zakazu ruchu niektórych
rodzajów pojazdów na drogach (Dz. U. Nr 147,
poz. 1040 z późn. zm.)
r.z.s.d.
– rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie
znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170,
poz. 1393 z późn. zm.)
TWE – Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz. U.
u.c.p.g.
z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r.
Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.)
16

Wykaz skrótów
u.d.p.
u.e.m.p.d.
u.p.d.t.n.
u.s.d.g.
ustawa o lasach
u.s.t.c.
u.t.d.
u.u.o.
– ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
(tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.)
– umowa europejska dotycząca pracy załóg pojazdów
wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe
(AETR), sporządzona w Genewie dnia 1 lipca 1970 r.
(Dz. U. z 1999 r. Nr 94, poz. 1086)
– ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym
towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671
z późn. zm.)
– ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447
z późn. zm.)
– ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn.:
Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów
cyfrowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1494 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym
(tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych,
Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
(Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.)
Czasopisma, publikatory urzędowe, zbiory orzecznictwa
Annales UMCS – Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska
Biul. PK – Biuletyn Prawa Karnego
Biul. SN – Biuletyn Sądu Najwyższego
BRD
– Bezpieczeństwo Ruchu Drogowego
CzPKiNP – Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych
Dz. U.
– Dziennik Ustaw
Dz. Urz. MI – Dziennik Urzędowy Ministra Infrastruktury
Dz. Urz. MON – Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej
Dz. Urz. MSWiA – Dziennik Urzędowy Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
Dz. Urz. UE – Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
Dz. Urz. WE – Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich
17

Wykaz skrótów
GP
GS
GSiP
NP
NZS
ONSA
ONSAiWSA
OSN
OSNC
OSNKW
OSNP
OSNPG
OSNwSK
OSP
OSPiKA
OTK-A
PA
Pal.
PD
PiP
PiZS
PiŻ
Probl. Krym.
Probl. Praw.
Prok. i Pr.
Prok. i Pr.-wkł.
PS
PUG
SMO
WPP
ZN ASW
ZN IBPS
ZW
– Gazeta Prawna
– Gazeta Sądowa
– Gazeta Sądowa i Penitencjarna
– Nowe Prawo
– Nowe Zeszyty Samorządowe
– Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
– Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich
sądów administracyjnych
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego – wydawnictwo Prokuratury
Generalnej
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych
– Orzecznictwo Sądów Polskich
– Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych
– Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy,
Seria A
– Problemy Alkoholizmu
– Palestra
– Paragraf na drodze. Prawne i kryminalistyczne problemy
ruchu drogowego
– Państwo i Prawo
– Praca i Zabezpieczenie Społeczne
– Prawo i Życie
– Problemy Kryminalistyki
– Problemy Praworządności
– Prokuratura i Prawo
– Prokuratura i Prawo-wkładka
– Przegląd Sądowy
– Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
– Służba Milicji Obywatelskiej
– Wojskowy Przegląd Prawniczy
– Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych
– Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego
– Zagadnienia Wykroczeń
18

Wykaz skrótów
Inne
ABW
– Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
AW
– Agencja Wywiadu
BOR
– Biuro Ochrony Rządu
CBA
– Centralne Biuro Antykorupcyjne
dmc
– dopuszczalna masa całkowita
EKG ONZ – Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów
Zjednoczonych
ePUAP – elektroniczna platforma usług administracji publicznej
ETS
– Europejski Trybunał Sprawiedliwości
GDDKiA – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
kat.
– kategoria
KRBRD – Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
LEX
– System Informacji Prawnej LEX
MI
– Minister Infrastruktury
MON
– Minister Obrony Narodowej
MS
– Minister Sprawiedliwości
MSWiA – Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
MTiGM – Minister Transportu i Gospodarki Morskiej
NSA
– Naczelny Sąd Administracyjny
ORTSiRD PZMot. – Organizacja Rzeczoznawców Techniki Samochodowej
i Ruchu Drogowego Polskiego Związku Motorowego
SKW
– Służba Kontrwywiadu Wojskowego
SN
– Sąd Najwyższy
SWW
– Służba Wywiadu Wojskowego
TK
– Trybunał Konstytucyjny
WORD – wojewódzki ośrodek ruchu drogowego
WRBRD – wojewódzka rada bezpieczeństwa ruchu drogowego
WSA
– Wojewódzki Sąd Administracyjny
zał.
– załącznik
19

Wykaz skrótów
20

Wprowadzenie
System prawny odnoszący się do ruchu drogowego tworzą ustawa z dnia
20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r.
Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) oraz 73 delegacje do wydania aktów wykonawczych
w postaci rozporządzeń i zarządzeń właściwych ministrów.
Najnowsza historia tego systemu, choć niedługa, obfituje w liczne poprawki,
zmiany i nowelizacje. Głoszonym celem każdej nowelizacji miało być osiągnięcie
wysokiego standardu bezpieczeństwa. Wypada przypomnieć, że 7 lat temu,
uchwalając nową (wówczas) ustawę – Prawo o ruchu drogowym, ustawodawca
wyrażał najwyższe zadowolenie z powodu jej nowoczesności. Obecnie doszedł
do wniosku, że ustawa ta, mimo licznych wcześniejszych poprawek, zawiera
błędy i sprzeczności merytoryczne, które w wielu wypadkach wręcz uniemożliwiają
właściwą interpretację przepisów. Z tego powodu uznano, że najwyższy
czas, aby usunąć istniejące błędy i wprowadzić poprawne rozwiązania, w szczególności
z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Niestety efekt tych starań w nader nikłym stopniu wypełnia założony cel.
Nietrudno zauważyć, że ustawa staje się coraz obszerniejsza i bardziej skomplikowana,
a większość wprowadzonych zmian ma co najmniej niewielki związek
z faktycznymi problemami bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Samą ustawę nowelizowano już 88 razy:
1. Ustawę – Prawo o ruchu drogowym uchwalono w dniu 20 czerwca 1997 r.,
a już 29 sierpnia 1997 r. dyspozycją art. 13 ustawy o strażach gminnych (Dz. U.
Nr 123, poz. 779) niejako zmuszono Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
do określenia w drodze rozporządzenia trybu i zasad uznawania pojazdów
straży gminnej (miejskiej) za uprzywilejowane. Podstawę stanowił art. 131 p.r.d.,
udzielający Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji daleko idącej delegacji
w kwestii przyznawania uprawnień do zatrzymywania pojazdów lub wykonywania
niektórych czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego przez funk-
21