Impormasyon Tungkol sa Sekswal na Pag-atake - Alaska ...
Impormasyon Tungkol sa Sekswal na Pag-atake - Alaska ...
Impormasyon Tungkol sa Sekswal na Pag-atake - Alaska ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ano ang <strong>Sekswal</strong><br />
<strong>na</strong> <strong>Pag</strong>-<strong>atake</strong><br />
Ang sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> ay kapag ang i<strong>sa</strong>ng tao, <strong>na</strong>ng<br />
walang pahintulot mo, ay hinihipo o pi<strong>na</strong>pasukan ka<br />
<strong>sa</strong> paraang sekswal. Ang paghipo, tulad ng paghimas<br />
<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng suso, vagi<strong>na</strong>, penis o buttock, kahit <strong>na</strong> ito ay<br />
<strong>sa</strong> pamamagitan ng damit, ay ti<strong>na</strong>tawag ng “sekswal<br />
<strong>na</strong> kontak.” Ang pakikipagtalik, oral <strong>na</strong> pakikipagtalik<br />
o pagpasok ng i<strong>sa</strong>ng bagay o bahagi ng katawan <strong>sa</strong><br />
vagi<strong>na</strong> o butas ng puwit ay ti<strong>na</strong>tawag <strong>na</strong> “sekswal<br />
<strong>na</strong> pagpasok.” Ang sekswal <strong>na</strong> kontak o pagpasok<br />
ay <strong>na</strong>ngyayari kung hinipo o pi<strong>na</strong>sok ng <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la<br />
ang iyong katawan, o kung kailangan mong hipuin o<br />
pasukin ang katawan ng <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la.<br />
Ang i<strong>sa</strong> pang sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> <strong>na</strong> krimen ay<br />
<strong>na</strong>ngyayari kapag ang i<strong>sa</strong>ng tao ay may sekswal <strong>na</strong><br />
kontak o pagpasok <strong>sa</strong> iyo habang kulang ka <strong>sa</strong> lakas<br />
dahil <strong>sa</strong> droga, gamot o alkohol at, dahil dito, hindi<br />
maibigay ang iyong pahintulot.<br />
Hindi ikaw ang dapat sisihin para <strong>sa</strong> sekswal <strong>na</strong> pag<strong>atake</strong>.<br />
Ang sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> ay HINDI ka<strong>sa</strong>la<strong>na</strong>n<br />
ng biktima.<br />
Mga Katotoha<strong>na</strong>n <strong>Tungkol</strong><br />
<strong>sa</strong> <strong>Sekswal</strong> <strong>na</strong> <strong>Pag</strong>-<strong>atake</strong><br />
ÐÐ<br />
Hindi ka <strong>na</strong>g-ii<strong>sa</strong>. Noong 2007 may 248,300<br />
sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> o humigit-kumulang <strong>na</strong> 1 <strong>sa</strong><br />
bawat 2 minuto.<br />
ÐÐ<br />
Hindi mahalaga kung ilang taon ka <strong>na</strong>, <strong>sa</strong>an ka<br />
<strong>na</strong>katira, o ang iyong kultura - maaari kang maging<br />
biktima ng sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong>. Ang mga biktima<br />
ng sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> ay parehong lalaki at<br />
babae, anuman ang edad at mula <strong>sa</strong> lahat ng mga<br />
sektor.<br />
ÐÐ<br />
Huwag malito kung ang <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la ay “igi<strong>na</strong>galang”<br />
o lubos <strong>na</strong> <strong>na</strong>gugustuhan <strong>sa</strong> iyong komunidad.<br />
Kung ang tao ay <strong>na</strong>gkaroon ng sekwal <strong>na</strong> kontak<br />
o pagpasok <strong>sa</strong> iyo <strong>na</strong>ng walang pahintulot mo, ito<br />
ay i<strong>sa</strong>ng krimen. Ang mga sekswal <strong>na</strong> <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la<br />
ay maaaring mula <strong>sa</strong> anumang klase, kultura,<br />
propesyon o antas ng edukasyon.<br />
ÐÐ<br />
Wala kang gi<strong>na</strong>wa o wala <strong>sa</strong> iyong anyo <strong>na</strong><br />
gi<strong>na</strong>gawa kang respon<strong>sa</strong>ble <strong>sa</strong> <strong>na</strong>ngyari <strong>sa</strong> iyo.<br />
Ang motibo para <strong>sa</strong> sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> ay ang<br />
pangangailangan <strong>na</strong> madama <strong>na</strong> makapangyarihan<br />
at kumokontrol. I<strong>sa</strong>ng mito <strong>na</strong> ang sekswal<br />
<strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> ay <strong>na</strong>ngyayari dahil <strong>sa</strong> mga hindi<br />
makontrol <strong>na</strong> sekswal <strong>na</strong> hangarin o kawalan ng<br />
mga pagkakataong sekswal. Ang mga pag-aaral ay<br />
<strong>na</strong>gpapakita <strong>na</strong> ang karamihan ng mga <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la<br />
ay may mga pumapayag <strong>na</strong> sekswal <strong>na</strong> partner, at<br />
kadala<strong>sa</strong>ng may-a<strong>sa</strong>wa.<br />
ÐÐ<br />
Maaari kang sekswal <strong>na</strong> <strong>atake</strong>hin ng i<strong>sa</strong>ng kaibigan,<br />
i<strong>sa</strong>ng ka-date, i<strong>sa</strong>ng a<strong>sa</strong>wa, o i<strong>sa</strong>ng hindi kakilala.<br />
Humigit-kumulang <strong>na</strong> 80% ng mga sekswal <strong>na</strong> pag<strong>atake</strong><br />
ay gi<strong>na</strong>gawa ng i<strong>sa</strong>ng taong kakilala ng biktima.<br />
Ano ang Maaaring<br />
Madama Mo<br />
Ang mga tao ay may iba’t ibang reaksiyon <strong>sa</strong> mga<br />
pa<strong>na</strong>hon ng krisis. Maaaring makatulong <strong>na</strong> repasuhin<br />
ang mga sumusunod kung <strong>sa</strong>kaling mayroon ka, o<br />
<strong>na</strong>gkaroon, ng mga sintomas <strong>na</strong> ito <strong>sa</strong> mas huling<br />
pa<strong>na</strong>hon. Dapat mong mau<strong>na</strong>waan <strong>na</strong> kung gi<strong>na</strong>gawa<br />
mo iyon ang mga sintomas ay malamang <strong>na</strong> resulta ng<br />
sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong>. Ang mga karaniwang reaksiyon<br />
<strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> (kung min<strong>sa</strong>n ay agad –<br />
kung min<strong>sa</strong>n ay <strong>na</strong>aantala):<br />
Sa isip:<br />
ÐÐ<br />
Pakiramdam ng ka<strong>sa</strong>la<strong>na</strong>n, kasiraang-puri at<br />
kahihiyan<br />
ÐÐ<br />
<strong>Pag</strong>kalito<br />
ÐÐ<br />
Galit<br />
ÐÐ<br />
Kawalan ng kakayahan<br />
ÐÐ<br />
Kalungkutan<br />
ÐÐ<br />
Pangamba at pagkabahala<br />
ÐÐ<br />
Paninisi <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>rili para <strong>sa</strong> pag-<strong>atake</strong><br />
ÐÐ<br />
Mga bangungot o pagbabalik <strong>sa</strong> isip<br />
ÐÐ<br />
Pakiramdam <strong>na</strong> wala ka <strong>na</strong>ng kontrol <strong>sa</strong> iyong<br />
buhay<br />
ÐÐ<br />
Hindi gustong mag<strong>sa</strong>lita tungkol <strong>sa</strong> sekswal <strong>na</strong><br />
pag-<strong>atake</strong><br />
ÐÐ<br />
<strong>Pag</strong>tanggi - pagkukunwari <strong>na</strong> hindi ito <strong>na</strong>ngyari<br />
Sa katawan:<br />
ÐÐ<br />
Mga pagbabago <strong>sa</strong> ga<strong>na</strong>ng kumain<br />
ÐÐ<br />
Mga paghihirap <strong>na</strong> makatulog<br />
ÐÐ<br />
Sakit <strong>na</strong> may kaug<strong>na</strong>yan <strong>sa</strong> tensiyon<br />
ÐÐ<br />
<strong>Pag</strong>kadepende <strong>sa</strong> alkohol/droga<br />
Panlipu<strong>na</strong>n:<br />
ÐÐ<br />
<strong>Pag</strong>hiwalay at paglayo<br />
ÐÐ<br />
<strong>Pag</strong>hihirap <strong>na</strong> magtiwala<br />
ÐÐ<br />
Mga hidwaan <strong>sa</strong> ibang tao<br />
ÐÐ<br />
<strong>Pag</strong>hi<strong>na</strong> <strong>sa</strong> pagga<strong>na</strong>p <strong>sa</strong> pag-aaral o trabaho<br />
Mahalagang makipag-u<strong>sa</strong>p tungkol <strong>sa</strong> sekswal<br />
<strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> at iyong mga damdamin. Ang mga<br />
tagapagtaguyod ay <strong>na</strong>kahanda <strong>sa</strong> buong <strong>Alaska</strong> <strong>sa</strong> mga<br />
programa <strong>sa</strong> sekswal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong> at karaha<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong><br />
taha<strong>na</strong>n upang tulungan ka <strong>sa</strong> mahihirap <strong>na</strong> pa<strong>na</strong>hon<br />
at tulungan ka <strong>sa</strong> proseso ng iyong paggaling. Upang<br />
maha<strong>na</strong>p ang i<strong>sa</strong>ng programang pi<strong>na</strong>malapit <strong>sa</strong> iyo<br />
ting<strong>na</strong>n ang dulo ng brochure <strong>na</strong> ito.<br />
<strong>Pag</strong>paplanong<br />
Pangkaligta<strong>sa</strong>n<br />
Maaaring gustuhin mong gamitin ang ilan o lahat ng<br />
mga paraang ito upang protektahan ang <strong>sa</strong>rili at upang<br />
madama <strong>na</strong> mas ligtas:<br />
Perso<strong>na</strong>l <strong>na</strong> Seguridad:<br />
ÐÐ<br />
Palitan ang iyong pang-araw-araw <strong>na</strong> iskedyul<br />
at ang rutang gi<strong>na</strong>gamit mo patungo <strong>sa</strong> trabaho,<br />
paaralan at mga tindahan.<br />
ÐÐ<br />
Tanggalin ang direksiyon ng tirahan at numero ng<br />
telepono mula <strong>sa</strong> mga tseke.<br />
ÐÐ<br />
Kumuha ng hindi <strong>na</strong>kalista at hindi <strong>na</strong>kalathalang<br />
numero ng telepono at maki<strong>na</strong>ng taga<strong>sa</strong>got upang<br />
mag<strong>sa</strong>la ng mga tawag.<br />
ÐÐ<br />
Piliing mabuti kung sino ang tatanggap ng perso<strong>na</strong>l<br />
<strong>na</strong> impormasyon tungkol <strong>sa</strong> iyo, tulad ng iyong<br />
direksiyon ng tirahan at numero ng telepono.<br />
Seguridad ng Bahay:<br />
ÐÐ<br />
Palitan o pabutihin ang mga kandado <strong>sa</strong> mga pinto<br />
at binta<strong>na</strong>, at pa<strong>na</strong>tiling <strong>na</strong>kakandado ang mga ito.<br />
ÐÐ<br />
Gumamit ng mga bar ng binta<strong>na</strong>, mga pambara <strong>sa</strong><br />
mga pinto, o i<strong>sa</strong>ng sistema ng alarma.<br />
ÐÐ<br />
Palitan ang mga kahoy <strong>na</strong> pinto ng mga metal <strong>na</strong><br />
pinto.<br />
ÐÐ<br />
Magpa<strong>na</strong>tili ng i<strong>sa</strong>ng bukas <strong>na</strong> ilaw <strong>sa</strong> lahat ng oras.<br />
ÐÐ<br />
Magkabit ng panlabas ng sistema ng ilaw <strong>na</strong><br />
sumisindi kapag ang i<strong>sa</strong>ng tao ay palapit <strong>sa</strong> iyong<br />
bahay.<br />
ÐÐ<br />
Kumuha ng pantuklas ng usok at pamatay ng<br />
sunog.<br />
ÐÐ<br />
Sabihin <strong>sa</strong> mga kapitbahay <strong>na</strong> pi<strong>na</strong>gkakatiwalaan<br />
mo <strong>na</strong> tumawag ng pulis kung <strong>na</strong>karinig sila ng<br />
mga ingay mula <strong>sa</strong> iyong bahay.<br />
ÐÐ<br />
Kilalanin ang mga bisita bago buk<strong>sa</strong>n ang mga<br />
pinto.<br />
ÐÐ<br />
Kung mayroon kang telepono, hilingin <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng<br />
kaibigan <strong>na</strong> tawagan ka kahit min<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng araw.<br />
ÐÐ<br />
Itago ang iyong pitaka at susi ng <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng<br />
lugar kung <strong>sa</strong>an makukuha mo ang mga ito upang<br />
makaalis ka <strong>na</strong>ng mabilis.<br />
Seguridad ng Kotse:<br />
ÐÐ<br />
Pa<strong>na</strong>tilihin ang mga pindo <strong>na</strong> <strong>na</strong>kakandado <strong>sa</strong><br />
lahat ng oras.<br />
ÐÐ<br />
Iparada ang iyong kotse <strong>sa</strong> lubos <strong>na</strong> <strong>na</strong>iilawan,<br />
pampublikong mga lugar.<br />
ÐÐ<br />
Kumuha ng mga takip ng gas mga kandado <strong>sa</strong><br />
hood.<br />
ÐÐ<br />
Kapag <strong>na</strong>glalakbay, magplano <strong>na</strong>ng maaga at<br />
alamin kung <strong>sa</strong>an ka makakakuha ng tulong, tulad<br />
ng mga istasyon ng pulisya.
ÐÐ<br />
Maging alerto. Kung <strong>na</strong>kadarama ka ng<br />
pagbabanta, magmaneho <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng istasyon ng<br />
pulisya o bumbero, o i<strong>sa</strong>ng abalang sentro ng<br />
pamimili.<br />
ÐÐ<br />
Sikaping huwag maglakbay <strong>na</strong>ng mag-i<strong>sa</strong>.<br />
ÐÐ<br />
Kumuha ng selular <strong>na</strong> telepono upang makagawa<br />
ng mga tawag <strong>na</strong> pang-emerhensiya anumang oras.<br />
Magdala ng mga numero ng telepono <strong>na</strong> pangemerhensiya.<br />
Seguridad ng Lugar ng Trabaho:<br />
ÐÐ<br />
Maglakad <strong>na</strong> may ka<strong>sa</strong>ma kapag umaalis ng<br />
trabaho.<br />
Utos <strong>na</strong> <strong>Pag</strong>protekta<br />
Kung ikaw ay pi<strong>na</strong>sukan, o ang <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la ay may<br />
relasyon <strong>sa</strong> iyo o <strong>na</strong>nirahang ka<strong>sa</strong>ma mo, kumuha ng<br />
i<strong>sa</strong>ng utos <strong>na</strong> pagprotekta mula <strong>sa</strong> korte, at iulat <strong>sa</strong><br />
pulisya ang anumang mga paglabag <strong>sa</strong> utos.<br />
ÐÐ<br />
Huma<strong>na</strong>p ng makaka<strong>sa</strong>ma kung <strong>na</strong>ninirahang<br />
mag-i<strong>sa</strong>, o ma<strong>na</strong>tili <strong>sa</strong> pamilya, mga kaibigan, o <strong>sa</strong><br />
kanlungan <strong>sa</strong> programang sekwal <strong>na</strong> pag-<strong>atake</strong>.<br />
Sistemang V.I.N.E. (upang<br />
malaman ang katayuan<br />
<strong>sa</strong> pagkakulong)<br />
V.I.N.E. ay kumakatawan <strong>sa</strong> Victim Information and<br />
Notification Everyday. VINE ay i<strong>sa</strong>ng libre, hindi<br />
<strong>na</strong>gpapakilala, batay <strong>sa</strong> computer <strong>na</strong> serbisyo <strong>na</strong> <strong>na</strong>gaalay<br />
ng impormasyon <strong>sa</strong> kalagayan <strong>sa</strong> pagkakulong<br />
ng bilanggo:<br />
ÐÐ<br />
Maaari kang tumawag mula <strong>sa</strong> alinmang touchtone<br />
phone, anumang oras, upang malaman kung<br />
ang <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la ay <strong>na</strong><strong>sa</strong> kulungan.<br />
ÐÐ<br />
Maaari kang magparehistro upang ang sistema ay<br />
tumawag <strong>sa</strong> iyo kung ang katayuan <strong>sa</strong> pagkakulong<br />
ng <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la ay <strong>na</strong>gbago <strong>sa</strong> pamamagitan ng<br />
pagpapalaya, paglipat, o pagtakas.<br />
Ang numero ng telepono para <strong>sa</strong> VINE upang ting<strong>na</strong>n<br />
ang kalagayan <strong>sa</strong> pagkakulong ng <strong>na</strong>gka<strong>sa</strong>la o upang<br />
magparehistro para <strong>sa</strong> pagbibigay ng pau<strong>na</strong>wa ay<br />
1.800.247.9763 at <strong>sa</strong>ka sundin ang mga dikta.<br />
Kabayaran <strong>sa</strong> Mararahas<br />
<strong>na</strong> Krimen<br />
Ang Estado ng <strong>Alaska</strong> ay may Lupon <strong>sa</strong> Kabayaran <strong>sa</strong><br />
Mararahas <strong>na</strong> Krimen (Violent Crimes Compen<strong>sa</strong>tion<br />
Board), <strong>na</strong> maaaring magkaloob ng kabayaran <strong>sa</strong> mga<br />
biktima <strong>na</strong> <strong>na</strong>pin<strong>sa</strong>la ang katawan o damdamin <strong>sa</strong><br />
i<strong>sa</strong>ng marahas <strong>na</strong> krimen. Ang <strong>na</strong>turang kabayaran ay<br />
maaaring kabilang ang pangangalagang medikal para<br />
<strong>sa</strong> iyong mga pin<strong>sa</strong>la, pagpapayong may kaug<strong>na</strong>yan <strong>sa</strong><br />
biktima ng krimen, mga <strong>na</strong>walang suweldo mo dahil<br />
<strong>sa</strong> mga pin<strong>sa</strong>la, at iba pa. Maaari mong malaman kung<br />
paano mag-aplay <strong>sa</strong> pamamagitan ng pagtawag <strong>sa</strong><br />
Lupon <strong>sa</strong>:<br />
Violent Crimes Compen<strong>sa</strong>tion Board<br />
1.907.465.3040 o 1-800-764-3040<br />
www.doa.alaska.gov/vccb<br />
Opisi<strong>na</strong> <strong>sa</strong> mga Karapatan<br />
ng mga Biktima<br />
Ang Opisi<strong>na</strong> ng mga Karapatan ng mga Biktima<br />
(Office of Victims Rights,OVR) ng Estado ng <strong>Alaska</strong> ay<br />
<strong>na</strong>gkakaloob ng tulong <strong>na</strong> pambatas <strong>sa</strong> mga biktima<br />
ng krimen upang makakuha ng mga karapatan ayon<br />
<strong>sa</strong> batas <strong>na</strong> igi<strong>na</strong>garantiya <strong>sa</strong> kanila <strong>sa</strong> ilalim ng<br />
Saligang-batas ng <strong>Alaska</strong> at iba’t ibang batas ng estado<br />
ng <strong>Alaska</strong> <strong>na</strong> <strong>na</strong>uukol <strong>sa</strong> kanilang mga kontak <strong>sa</strong> mga<br />
ahensiya ng pagpapatupad ng batas at pag-uusig <strong>sa</strong><br />
estadong ito. Ang opisi<strong>na</strong> ay binubuo ng mga abugado<br />
at makukuha ng mga biktima <strong>na</strong>ng walang bayad. Para<br />
<strong>sa</strong> karagdagang impormasyon mangyaring makipagug<strong>na</strong>yan<br />
<strong>sa</strong>:<br />
The <strong>Alaska</strong> Office of Victims’ Rights<br />
Pangu<strong>na</strong>hing Telepono: 907.272.2620<br />
Walang Bayad <strong>sa</strong> <strong>Alaska</strong>: 1.866.274.2620<br />
Fax: 907.272.2640<br />
www.officeofvictimsrights.legis.state.ak.us<br />
Mga Tagatulong<br />
Pulisya – Sunog – Emerhensiyang Medikal:<br />
TUMAWAG SA 911<br />
Para <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng programa <strong>sa</strong> sekswal <strong>na</strong> pag<strong>atake</strong><br />
<strong>sa</strong> iyong lugar:<br />
<strong>Alaska</strong> Network on Domestic Violence & Sexual<br />
As<strong>sa</strong>ult - Pangu<strong>na</strong>hing Telepono: 907.586.3650 o<br />
bisitahin ang: www.andv<strong>sa</strong>.org<br />
Natio<strong>na</strong>l Sexual As<strong>sa</strong>ult Hotline <strong>sa</strong> 1.800.656.HOPE<br />
(4673) o bisitahin ang: www.rainn.org/get-help/<br />
<strong>na</strong>tio<strong>na</strong>l-sexual-as<strong>sa</strong>ult-hotline<br />
Kung kailangan mo ng i<strong>sa</strong>ng interpreter ipagbigayalam<br />
lamang <strong>sa</strong> opisi<strong>na</strong> ng abugado ng distrito.<br />
Bibigyan ka ng i<strong>sa</strong> <strong>na</strong>ng wala kang babayaran.<br />
Proyektong sinusuportahan ng pagpopondo mula <strong>sa</strong><br />
Opisi<strong>na</strong> ng Karaha<strong>sa</strong>n Laban <strong>sa</strong> mga Babae (Office of<br />
Violence Against Women), Kagawaran ng Hustisya<br />
ng U.S. (U.S. Dept. of Justice.) Ang mga pa<strong>na</strong><strong>na</strong>w<br />
<strong>sa</strong> dokumentong ito ay mula <strong>sa</strong> mga awtor at hindi<br />
kumakatawan <strong>sa</strong> opisyal <strong>na</strong> posisyon o patakaran ng<br />
Kagawaran ng Hustisya ng U.S. Bi<strong>na</strong>go: 11/10<br />
ESTADO NG ALASKA<br />
Kagawaran ng Batas<br />
Dibisyong Pangkrimen<br />
Programang Tulong<br />
<strong>sa</strong> Biktimang Testigo<br />
<strong>Impormasyon</strong><br />
<strong>Tungkol</strong> <strong>sa</strong><br />
<strong>Sekswal</strong> <strong>na</strong><br />
<strong>Pag</strong>-<strong>atake</strong>
Change language