Laboratorium 3 1 Funkcje i formuÅy - WydziaÅ ZarzÄdzania i Ekonomii

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratorium 

arkusz kalkulacyjny: MS Excel 

1 Funkcje i formuły 

Laboratorium 3 

Legenda: 

aplikacja, program, nazwa 

opcja menu, funkcja 

plik, folder, ścieżka 

Tekst do wpisania 

formuła, pole, kod pola 

KLAWISZ 

1.1 Teoria 

Funkcje to wstępnie zdefiniowane formuły wykonujące obliczenia z wykorzystaniem określonych 

wartości, zwanych argumentami, w określonej kolejności, czyli strukturze. Funkcje mogą służyć do 

wykonywania prostych lub złożonych obliczeń. 

Formuły to wyrażenia wpisywane do komórek, które rozpoczynają się od symbolu = (znak równości). 

Mogą w nich występować działania arytmetyczne, odwołania do innych komórek, wartości liczbowe, 

łańcuchy tekstowe czy — co z punktu widzenia tego laboratorium najbardziej istotne — funkcje. 

1.1.1 Składnia funkcji 

Poniższy przykład, w którym użyto funkcji ZAOKR do zaokrąglenia liczby w komórce A10, ilustruje 

składnię funkcji. 

Struktura funkcji 

1. Struktura. Struktura funkcji zaczyna się od znaku równości (=), po którym następuje nazwa 

funkcji, nawias otwierający, argumenty funkcji oddzielone średnikami i nawias zamykający. 

2. Nazwa funkcji. Aby wyświetlić listę dostępnych funkcji, kliknij komórkę i naciśnij klawisze 

SHIFT + F3 . 

3. Argumenty. Mogą to być liczby, tekst, wartości logiczne, takie jak PRAWDA lub FAŁSZ, tablice 1 , 

wartości błędów, takie jak #N/D!, lub odwołania do komórek 2 . Zdefiniowany argument musi 

gwarantować uzyskanie prawidłowej wartości. Argumentami mogą także być stałe 3 , formuły lub 

inne funkcje. 

1 Tablica służy do konstruowania pojedynczych formuł, które dają wiele wyników lub operują na grupie argumentów 

uporządkowanych w wiersze i kolumny. Zakres tablicy współużytkuje wspólną formułę; stała tablicowa to grupa stałych używana 

jako argument. 

2 Odwołanie do komórki to zestaw współrzędnych komórki w arkuszu. Na przykład odwołaniem do komórki, która znajduje się 

na przecięciu kolumny B i wiersza 3, jest B3. 

3 Stałe to wartości, które nie są obliczane i dlatego nie zmieniają się. Na przykład liczba 210 i tekst „Zarobki kwartalne” są 

stałymi. Wyrażenie i wartość będąca wynikiem wyrażenia nie są stałymi. 

mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010 

Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej 

1/6 

ST.E



4. Etykietka argumentu. Etykietka ze składnią i argumentami pojawia się podczas wprowadzania 

funkcji. Pojawia się na przykład po wpisaniu tekstu =ZAOKR(. Etykietki są wyświetlane tylko 

w przypadku funkcji wbudowanych. 

1.1.2 Wprowadzanie funkcji 

Podczas tworzenia formuły zawierającej funkcję jest wyświetlane okno dialogowe Wstawianie 

funkcji, ułatwiające wprowadzanie funkcji arkusza. Gdy do formuły jest wprowadzana funkcja, w oknie 

dialogowym Wstawianie funkcji jest wyświetlana nazwa funkcji i każdy z jej argumentów, opis funkcji 

i argumentów, bieżący wynik funkcji i bieżący wynik całej formuły. 

Funkcja Autouzupełnianie upraszcza tworzenie i edytowanie formuł, a także pozwala ograniczyć do 

minimum występujące przy tym błędy pisowni i składni. Po wpisaniu znaku równości (=) i pierwszych 

liter lub wyzwalacza wyświetlania program Microsoft Office Excel wyświetli pod komórką dynamiczną 

listę rozwijaną zawierającą prawidłowe funkcje, argumenty i nazwy odpowiadające wpisanym literom 

lub wyzwalaczowi. Można wstawić element z listy rozwijanej do formuły. 

1.1.3 Zagnieżdżanie funkcji 

W niektórych przypadkach może zajść potrzeba użycia funkcji jako jednego z argumentów 4 innej 

funkcji. Na przykład następująca formuła korzysta z funkcji zagnieżdżonej ŚREDNIA i porównuje 

wynik z wartością 50. 

Funkcje ŚREDNIA i SUMA są zagnieżdżone w funkcji JEŻELI. 

Prawidłowość zwracanych wartości. Jeśli jako argument zostaje użyta funkcja zagnieżdżona, musi 

ona zwracać wartość tego samego typu co typ wykorzystywany przez ten argument. Na przykład, jeśli 

argument zwraca wartość PRAWDA lub FAŁSZ, to zagnieżdżona funkcja musi zwrócić wartość 

PRAWDA lub FAŁSZ. Jeśli tak się nie dzieje, program Microsoft Excel wyświetla wartość błędu 

#ARG!. 

Ograniczenia poziomu zagnieżdżania. Formuła może zawierać najwyżej siedem poziomów funkcji 

zagnieżdżonych. Gdy Funkcja B jest używana jako argument w Funkcji A, Funkcja B jest funkcją 

drugiego poziomu. Na przykład funkcje ŚREDNIA i SUMA są funkcjami drugiego poziomu, ponieważ 

stanowią argumenty funkcji JEŻELI. Funkcja zagnieżdżona w funkcji ŚREDNIA byłaby funkcją 

trzeciego poziomu itd. 

1.1.4 Przenoszenie lub kopiowanie formuły 

Należy pamiętać o tym, co może się stać z odwołaniami do komórek (bezwzględnymi i względnymi) 

po przeniesieniu formuły przez jej wycięcie i wklejenie lub po skopiowaniu formuły przez jej 

skopiowanie i wklejenie. 

W przypadku przenoszenia formuły odwołania do komórek w formule nie ulegają zmianie, 

niezależnie od typu użytego odwołania do komórek. 

W przypadku kopiowania formuły odwołania do komórek mogą ulec zmianie w zależności od typu 

użytego odwołania do komórek. 

Więcej informacji o przenoszeniu i kopiowaniu formuł znajduje się na stronie pomocy pakietu MS 

Office: http://office.microsoft.com/pl-pl/excel/HP101023421045.aspx 

4 Argument to wartość, której funkcja używa do wykonywania operacji lub obliczeń. Typ argumentu używany przez funkcję jest 

specyficzny dla funkcji. Do typowych argumentów używanych przez funkcje należą liczby, tekst, odwołania do komórek i nazwy. 



2/6 

ST.E



1.2 Zadania 

Zadania wykonuj w skoroszycie funkcje.xlsx — do pobrania ze strony WWW. 

1.2.1 Funkcje daty i czasu 

Proponowane funkcje do wykorzystania: 

DZIŚ DNI.360 DZIEŃ.TYG 

1. W Arkusz1 wstaw do komórki A1 funkcję zwracającą jako wynik dzisiejszą datę. 

2. W tym samym arkuszu wstaw w komórce A3 datę 12 czerwca bieżącego roku, a w komórkę A4 

datę 14 lipca bieżącego roku (obie zapisane w postaci akceptowanej przez Excela jako data). 

W komórce A5 wstaw funkcję lub działanie arytmetyczne, które obliczy liczbę dni pomiędzy datami 

z komórek A4 i A3. 

3. Korzystając z funkcji DZIEŃ.TYG sprawdź, jaki dziś jest dzień tygodnia (odwołaj się do wartości 

w komórce A1, gdzie powinna znajdować się bieżąca data). Jak MS Excel liczy dni tygodnia 

4. Sprawdź, w jakim dniu tygodnia wypadł dzień Twoich narodzin. 

1.2.2 Funkcje statystyczne 


ILE.NIEPUSTYCH LICZ.PUSTE LICZ.JEŻELI 

Arkusz2 zawiera tabelę z osobami, które zapisały się na wycieczkę. Część z nich wpłaciła na nią 

pieniądze. 

1. Na podstawie tabeli każ Excelowi w komórce F14 a Arkusz2 wyliczyć, ile osób dokonało wpłat. 

W tym celu argument funkcji powinien odwoływać się do zakresu komórek, które zawierają 

informacje o wpłatach wszystkich osób (F2:F11). 

2. Niech w komórce F17 Excel policzy, ile osób nie wpłaciło nic na wycieczkę (możemy przyjąć, że 

jeśli w komórce, gdzie brak wpłaty, nie znajduje się nic, to brak jest wpłaty). 

3. Do komórki F20 wpisz formułę, która policzy, ile osób wpłaciło więcej niż 200 zł. 

4. Do komórki D14 wpisz formułę, która policzy, ile nazw ulic kończy się na „go”. Wykorzystaj jeden z 

symboli wieloznacznych: (znak zapytania) lub * (gwiazdka). 

5. Dodaj kolumnę UWAGA, w której w wierszu dla każdej osoby będzie pojawiał się komunikat „OK”, 

jeżeli dana osoba zapłaciła albo „ALERT”, jeśli nie dokonano wpłaty. Trzeba tym razem 

skorzystać z jednej z funkcji logicznych — JEŻELI. Przyjmujemy, że warunek logiczny, który 

będziemy sprawdzać, dotyczyć będzie tego, czy wartość wpłaty konkretnej osoby jest większa od 

zera. Poniżej przykład dla pierwszej osoby na liście: 

Zwróć uwagę, że jeśli argumentem funkcji jest wpisywany bezpośrednio tekst, to trzeba go umieścić 

w "cudzysłowie". 



3/6 

ST.E



1.2.3 Funkcje tekstowe 

Proponowane funkcje i operatory do wykorzystania: 

& [operator konkatenacji] 

FRAGMENT.TEKSTU 

LITERY.WIELKIE 

ZŁĄCZ.TEKSTY 

1. Za kolumną z nazwiskami wycieczkowiczów, a przed nazwą ulicy wstaw kolumnę, gdzie 

odpowiednią funkcja zamieni wszystkie nazwiska tak, by w całości były pisane wielkimi literami. 

Niech jej nagłówek brzmi NAZWISKO. 

2. Wstaw do tabeli nową kolumnę zawierającą imię i nazwisko rozdzielone spacją (np. Jan 

Kowalski). Jak umieścić spację między imieniem i nazwiskiem Przecież to oczywiste! Nazwij 

kolumnę Imię i nazwisko. 

3. Wstaw nową kolumnę zawierającą połączoną nazwę ulicy z numerem domu (ze spacją między 

jednym a drugim członem). Nazwij ją Adres. 

4. Korzystając z funkcji tekstowych wstaw nową kolumnę o nazwie Inicjały zawierającą imię oraz 

pierwszą literę nazwiska z kropką na końcu (np. Artur Z.). Jak Można skorzystać z zagnieżdżenia 

funkcji FRAGMENT.TEKSTU w funkcji ZŁĄCZ.TEKSTY (zob. 1.1.3 Zagnieżdżanie funkcji). 

5. Wykorzystując funkcje tekstowe wstaw kolumnę Inicjały 2 zawierającą tylko pierwsze litery 

imienia i nazwiska z kropkami (np: A.Z.) 

1.2.4 Funkcje matematyczne i statystyczne 

Funkcje do wykorzystania: 

LICZBA.CAŁK 

MIN 

MAX 

SUMA 

ZAOKR.DO.CAŁK 

W arkuszu Arkusz3 znajdziesz następującą tabelę ze sprzedażą 10 marek samochodów w czterech 

kwartałach. 

1. W komórkach F2:F11 oblicz dla każdej z marek sumę sprzedanych samochodów w roku 2007. 

2. W komórkach B12:E12 oblicz sumę sprzedanych samochodów w każdym z kwartałów. 

3. W komórkach G2:G11 oblicz średnią kwartalną liczbę sprzedanych samochodów w roku 2007 dla 

każdej z marek (średnia arytmetyczna ze wszystkich kwartałów). 

4. Oblicz średnią liczbę sprzedanych samochodów w każdym z kwartałów (B13:E13). 

5. Na podstawie danych w tabeli oblicz średnią miesięczną sprzedaż poszczególnych marek (czyli 

roczną sprzedaż podzieloną przez liczbę miesięcy w roku). Wyniki zawrzyj w komórkach H2:H11. 

6. Korzystając z funkcji zaokrąglających, przedstaw miesięczną sprzedaż samochodów w liczbach 

całkowitych (komórki I2:I11). 

7. Znajdź wartości minimalne i maksymalne w poszczególnych kwartałach (B14:E14 i B15:E15). 

8. Poniżej w nowej tabeli oblicz przyrosty łącznej sprzedaży samochodów z kwartału na kwartał. 

przyrosty II-I III-II IV-III 

- 

ŚREDNIA 

Uwaga: Zapoznaj się w domu z innymi funkcjami matematycznymi (np. moduł.liczby, asin, acos). 



4/6 

ST.E

1.2.5 Funkcje logiczne 

Funkcje do wykorzystania: 



JEŻELI LUB ORAZ 

1. Zapoznaj się z działaniem funkcji ORAZ i LUB poprzez wpisanie w dwóch dowolnych komórkach 

liczb: 100 i 200 i zbudowanie funkcji ORAZ i LUB z dowolnymi warunkami. 

2. Zapoznaj się z działaniem funkcji JEŻELI. 

3. Zastanów się, czy możliwe jest łączenie funkcji JEŻELI z innymi funkcjami. 

4. Każ Excelowi obliczyć (w komórkach 

J2:J11) dla każdej marki samochodowej 

prognozę sprzedaży na I kwartał kolejnego 

roku, zakładając, że sprzedaż w tym 

kwartale wyniesie 1,2 średniej kwartalnej 

sprzedaży z roku bieżącego dla marek, 

których średnia sprzedaż była większa od 

2500, a 1,1 średniej kwartalnej sprzedaży 

z roku bieżącego dla marek, których ta 

średnia sprzedaż była mniejsza lub równa 

2500. 

Objaśnienie prognozy pokazano na 

schemacie po prawej. 

Prognoza 

PRAWDA 

= 1,2*śr. kw. sprzedaż 

Czy średnia 

kwartalna 

sprzedaż marki 

>2500 

FAŁSZ 

Prognoza 

= 1,1*śr. kw. sprzedaż 

5. Na podstawie opinii eksperckiej (tekst poniżej) zbuduj funkcję wstawiającą w tabeli ocenę wyników 

sprzedaży poszczególnych koncernów (komórki K2:K11). 

Ekspert twierdzi: 

JEŻELI większa (MAXymalna) z wartości sprzedaży samochodów danej marki w pierwszych dwóch 

kwartałach była wyższa od średniej kwartalnej z całego roku dla danej marki ORAZ mniejsza 

(MINimalna) z wartości z dwóch ostatnich kwartałów była niższa od przeciętnej (średniej) z całego 

roku dla danej marki, to wynik sprzedażowy można uznać za słaby. W przeciwnym wypadku wynik jest 

dobry. 

1.2.6 Funkcje finansowe (dla chętnych) 


FV 

1. Przy użyciu funkcji finansowych oblicz, ile wyniosą łącznie Twoje roczne oszczędności, gdy 

wpłacać będziesz miesięcznie 250 zł. Wpłaty dokonywanie z góry. Oprocentowanie roczne lokat 

wynosi 6%, wkład własny 2000 zł. 

2. Oblicz wysokość raty, jaką musiałbyś wpłacać do banku co miesiąc z dołu, aby przy 

oprocentowaniu lokat terminowych na poziomie 10% rocznie uzyskać łączną kwotę oszczędności 

przekraczającą 10 000 zł. Wpłata własna: 1000 zł. 

PMT 



5/6 

ST.E



2 Pytania sprawdzające wiedzę i umiejętności 

Sprawdź, czy potrafisz odpowiedzieć na poniższe pytania. Pomocą, poza wykonanymi ćwiczeniami, 

służy też polecana niżej literatura. 

1. Czym jest funkcja w Excelu Z czego się składa 

2. Co może być argumentem funkcji 

3. Po czym można poznać, że argument funkcji jest wymagany lub opcjonalny 

4. O czym należy pamiętać podając bezpośrednio jako argument funkcji ciąg znaków (tekst) 

5. Co dzieje się z odwołaniami do komórek będących argumentami funkcji, gdy funkcję przeniesie 

się do innej komórki Jak zachowują się odwołania względne, jak bezwzględne, a jak mieszane 

6. Czy można od siebie odjąć daty A teksty 

7. Co to jest funkcja zagnieżdżona 

8. Dlaczego stosuje się zagnieżdżanie funkcji 

9. Jak za pomocą funkcji tekstowej DŁ i funkcji statystycznej MAX ustalić, ile liter liczy najdłuższe 

nazwisko w arkuszu Arkusz2 z bieżącego zestawu zadań 

10. Jak można wykorzystać i * (znak zapytania i gwiazdka — tzw. znaki zastępcze lub symbole 

wieloznaczne) jako elementy kryterium (tj. drugiego argumentu) dla funkcji LICZ.JEŻELI 

11. Załóżmy, że w komórce A1 arkusza mamy wpisane jakieś imię i nazwisko (np. Jan Kowalski — 

między imieniem i nazwiskiem jest spacja). Nie wiemy, jak długie jest imię i nazwisko (zakładamy, 

że można tam wpisać dowolne imię i nazwisko). Jak, korzystając z funkcji tekstowych ZNAJDŹ, 

DŁ i FRAGMENT.TEKSTU, zbudować funkcję zagnieżdżoną, która zwróci samo nazwisko osoby 

wpisanej do komórki A1 (Podpowiedź: należy znaleźć, w którym miejscu jest spacja i pobrać 

fragment za nią do długości imienia i nazwiska pomniejszonej o długość imienia ze spacją.) 

3 Literatura 

John Walkenbach. Excel 2007 PL. Formuły. Helion, Gliwice 2008. 

John Walkenbach. Excel 2007 PL. Biblia. Helion, Gliwice 2007, s. 223–341. 

Omówienie formuł: http://office.microsoft.com/pl-pl/excel/HP100818651045.aspx 

Kompendium funkcji: http://office.microsoft.com/pl-pl/excel/CH100645021045.aspx 

Wstawianie funkcji: http://office.microsoft.com/training/training.aspxAssetID=RC100745681045 

Poznaj lepszy kalkulator: 

http://office.microsoft.com/training/training.aspxAssetID=RC061079311045 

Obliczenia na datach przy użyciu formuł: 


Używanie formuł do edytowania, poprawiania i sprawdzania tekstu: 




6/6 

ST.E

Laboratorium 3 1 Funkcje i formuÅy - WydziaÅ ZarzÄ dzania i Ekonomii

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Laboratorium 3 1 Funkcje i formuÅy - WydziaÅ ZarzÄdzania i Ekonomii