pobierz (plik pdf) - Biuletyn Informacji Publicznej, Urząd Gminy ...

® 

BIURO OBROTU 

NIERUCHOMOŚCIAMI 

LUBIN 

PLAN URZĄDZENIOWO – ROLNY 

DLA OBSZARÓW WIEJSKICH 

GMINY POLKOWICE 

ZESPÓŁ AUTORSKI: 

dr inŜ. Wiesław Firliciński 

- kierownik opracowania 

mgr inŜ. Zbigniew Surdyk 

mgr inŜ. Beata Baran 

ElŜbieta Stawikowska 

inŜ. Marek Kaźmierczak 

Lubin, sierpień 2003 r. (korekta) 

PLAN URZĄDZENIOWO-ROLNY GMINY POLKOWICE 1

SPIS TREŚCI 

I. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA 5 

II. PODSTAWA OPRACOWANIA. 8 

III. WYKAZ WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW I OPRACOWAŃ. 8 

IV. METODOLOGIA OPRACOWANIA PLANU URZĄDZENIOWO-ROLNEGO 11 

V. ETAP PRZYGOTOWAWCZY 15 

1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY 15 

2. WYTYCZNE I USTALENIA ISTNIEJĄCYCH OPRACOWAŃ 17 

2.1. STRATEGIA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO. 17 

2.2. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU POLKOWICKIEGO. 22 

2.3. STRATEGIA ROZWOJU ZRÓWNOWAśONEGO GMINY POLKOWICE. 25 

2.4. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA 

PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY POLKOWICE. 30 

2.4.1. SIEĆ OSADNICZA 30 

2.4.2. DEMOGRAFIA 31 

2.4.3. KONFLIKTY FUNKCYJNO-PRZESTRZENNE 32 

2.4.4. CELE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ 32 

2.5. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO POSZCZEGÓLNYCH 

WSI 33 

VI. ETAP STUDIÓW I ANALIZ. 51 

1. ANALIZA WARUNKÓW FIZJOGRAFICZNYCH. 51 

1.1. RZEŹBA TERENU. 51 

1.2. BUDOWA GEOLOGICZNA. 52 

1.3. WARUNKI KLIMATYCZNE. 53 

1.4. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE. 53 

1.5. GLEBY. 55 

1.5.1. GENEZA I JAKOŚĆ GLEB GMINY. 55 

1.5.2. KOMPLEKSY GLEBOWO – ROLNICZE. 57 

1.5.3. WALORYZACJA ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ. 62 

1.5.4. KWASOWOŚĆ GLEB. 63 

1.6. SZATA ROŚLINNA I FAUNA. 65 

1.7. ZASOBY KRAJOBRAZOWE. 66 


1.8. WPŁYW OTOCZENIA NA STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO. 67 

2. ANALIZA ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ I MOśLIWOŚCI 

WIELOFUNKCYJNEGO ROZWOJU WSI. 70 

2.1. WŁADANIE GRUNTAMI. 70 

2.2. UśYTKOWANIE GRUNTÓW. 82 

2.3. GLEBOZNAWCZA KLASYFIKACJA GRUNTÓW. 90 

2.4. GRANICA ROLNO – LEŚNA. 91 

2.5. INWENTARYZACJA STANÓW: 111 

2.5.1. STRUKTURY OBSZAROWEJ GOSPODARSTW ROLNYCH. 111 

2.5.2. ROZDROBNIENIA GOSPODARSTW ROLNYCH 130 

2.5.3. ODLEGŁOŚCI PÓL OD OŚRODKÓW GOSPODARCZYCH 134 

2.5.4. ANALIZA POŁOśENIA EKONOMICZNEGO 135 

2.6. ANALIZA GOSPODARSTW ROLNYCH POWYśEJ 8,0 HA 138 

2.6.1. SPOSÓB UśYTKOWANIA GRUNTÓW PRZEZ GOSPODARSTWA ROLNE 138 

2.6.2. RODZAJ PROWADZONEJ PRODUKCJI ROLNICZEJ W GOSPODARSTWACH 

ROLNYCH 150 

2.6.3. ŹRÓDŁA UTRZYMANIA GOSPODARSTW ROLNYCH 151 

2.6.4. WYKAZ GOSPODARSTW ROLNYCH PROWADZĄCYCH W PEŁNI DZIAŁALNOŚĆ 

ROLNICZĄ 162 

2.7. ANALIZA WARUNKÓW OBSŁUGI KOMUNIKACYJNEJ 164 

2.7.1. ULICE WEWNĄTRZ OSIEDLOWE 165 

2.7.2. DROGI TRANSPORTU ROLNICZEGO 166 

2.8. ANALIZA STANU TECHNICZNEGO ZABUDOWY 168 

3. ANALIZA WARUNKÓW PRZYRODNICZYCH ROZWOJU ROLNICTWA 175 

3.1. ZABEZPIECZENIA PRZECIWEROZYJNE, ZADRZEWIENIA OCHRONNE 

I KRAJOBRAZOWE 175 

3.2. MAŁA RETENCJA 177 

3.3. OCHRONA WALORÓW PRZYRODNICZO-EKOLOGICZNYCH 178 

4. WNIOSKI DO PLANU 180 

4.1. KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY AGRARNEJ W CELU UZYSKANIA POśĄDANYCH 

LOKALNYCH WIELKOŚCI GOSPODARSTW ROZWOJOWYCH 180 

4.2. MELIORACJE GRUNTÓW 181 

4.3. SCALENIE GRUNTÓW 183 

4.4. REKULTYWACJE GRUNTÓW 184 


4.4.1. HUMUSOWANIE GLEB 184 

4.4.2. ODKRZACZANIE GRUNTÓW 185 

4.4.3. LIKWIDACJA WYSYPISK 185 

4.5. KOREKTA GRANICY ROLNO-LEŚNEJ 186 

4.6. BUDOWA DRÓG TRANSPORTU ROLNEGO 186 

4.7. MOśLIWOŚCI PRZETWARZANIA SUROWCÓW ROLNYCH 187 

4.8. MOśLIWOŚCI DYWERSYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 187 

VII. ETAP PROJEKTU PLANU 188 

1. OKREŚLENIE OBSZARÓW WYMAGAJĄCYCH PRZEBUDOWY I URZĄDZENIA 188 

1.1 WYBÓR WSI DO KOMPLEKSOWEJ PRZEBUDOWY ORAZ STOPIEŃ PILNOŚCI 

WYKONANIA TYCH PRAC 188 

1.2. OKREŚLENIE PROPONOWANYCH KIERUNKÓW PRODUKCJI. 195 

2. WYKAZ I ZAKRES ZABIEGÓW URZĄDZENIOWO-ROLNYCH W GMINIE 196 

2.1. ZABIEGI ZWIĘKSZAJĄCE PRODUKCYJNOŚĆ ROLNICZEJ PRZESTRZENI 

PRODUKCYJNEJ 196 

2.2. ZABIEGI POPRAWIAJĄCE ORGANIZACJĘ ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 196 

2.3. WYPOSAśENIE OBSZARU W URZĄDZENIA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 201 

2.4. WYPOSAśENIE OBSZARU W URZĄDZENIA INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ 202 

2.5. WIELOFUNKCYJNY ROZWÓJ WSI 202 

2.6. OCHRONA ŚRODOWISKA I KRAJOBRAZU 203 

3. WYKAZ GOSPODARSTW DO OBJĘCIA ICH PROJEKTAMI URZĄDZENIOWO-ROLNYMI 204 

4. ORGANIZACJA PROCESU WDRAśANIA PLANU URZĄDZENIOWO-ROLNEGO GMINY 204 

VIII. ZAŁĄCZNIKI 248 

1. UCZESTNICY SPOTKAŃ KONSULTACYJNYCH. 248 

2. WYKAZ GOSPODARSTW DO OBJĘCIA PROJEKTAMI URZĄDZENIOWO-ROLNYMI 

W PLANIE KOMPLEKSOWEJ PRZEBUDOWY I URZĄDZENIA WYTYPOWANYCH 

OBSZARÓW GMINY POLKOWICE. 250 


I. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA 

Celem opracowania jest sporządzenie „ Planu urządzeniowo – rolnego dla obszarów 

wiejskich gminy Polkowice „. Głównym zadaniem Planu jest zapewnienie wszechstronnego, 

wielofunkcyjnego rozwoju wsi i gospodarstw rolnych, poprawy warunków pracy i Ŝycia na 

wsi, ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego oraz zachowanie wartości 

kulturowych obszaru. WdroŜenie Planu polegać będzie na realizacji zestawu prac i zabiegów 

urządzeniowo – rolnych w racjonalnej, ekonomicznie uzasadnionej kolejności pozwalającej 

osiągnąć maksymalne efekty przy minimalnych nakładach. 

Proces wdroŜeniowy będzie długotrwały i wymagał będzie zaangaŜowania znacznych 

środków finansowych. Z tego względu nie będzie moŜliwe równoczesna jego realizacja na 

całym obszarze gminy. Dlatego pierwszym i podstawowym zadaniem przy opracowaniu 

Planu będzie wyodrębnienie w oparciu o przeprowadzone studia i analizy oraz przyjęte 

kryteria obszarów o róŜnym zakresie i stopniu pilności wykonania prac urządzeniowo – 

rolnych. 

Zasady i tryb wyodrębniania obszarów o róŜnych funkcjach w gminie regulują : 

- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy 

Polkowice; 

- Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego poszczególnych miejscowości, 

opracowane na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym. 

Opracowania te jednak główną uwagę skupiają na organizacji przestrzennej obszarów 

przeznaczonych na cele inwestycyjne. Zagospodarowania i wyposaŜenia technicznego 

terenów przeznaczonych na cele produkcji rolniczej na ogół nie obejmują. 

Tymczasem tereny rolne wymagają równieŜ ustalenia zasad przestrzennej organizacji 

uwzględniających wymagania racjonalnej gospodarki rolnej, poprawy warunków Ŝycia i 

pracy mieszkańców wsi oraz potrzeb i wymagań ekologii. Ustalając te zasady naleŜy 

pamiętać, Ŝe przestrzeń rolnicza stanowi takŜe przestrzeń Ŝyciową świata roślin i zwierząt, 

jest miejscem wypoczynku i spędzania wolnego czasu dla ludności miejskiej, uprawiania 

sportu i turystyki oraz jest miejscem występowania naturalnych układów przyrodniczych 

decydujących o kształcie i walorach krajobrazu. 

Wszystkie wymienione elementy, decydujące o stopniu rozwoju terenów rolnych 

winien zawierać plan urządzeniowo – rolny, uwzględniając ich specyfikę i wzajemną 

zaleŜność czasową, techniczną i przestrzenną. Realizacja planu urządzeniowo – rolnego 


powinna być prowadzona w sposób kompleksowy, łączący prace związane z ulepszaniem 

rolniczej przestrzeni produkcyjnej z działaniami na rzecz rozwoju przedsiębiorczości oraz 

poprawy warunków Ŝycia i pracy ludności wiejskiej. 

Zakres prac urządzeniowo – rolnych winien obejmować : 

- poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych, 

- zmniejszenie ilości działek gruntów w gospodarstwach i poprawę rozłogu pól, 

- wyznaczenie i budowę nowej racjonalnej sieci urządzeń infrastruktury technicznej, 

w tym dróg dojazdowych do gruntów rolnych, 

- zabiegi melioracyjne i budowę zbiorników małej retencji, 

- budowę urządzeń przeciwerozyjnych, 

- wyznaczenie granicy polno – leśnej, 

- uporządkowanie i odnowę istniejącej zabudowy, 

- wyznaczenie terenów dla nowych inwestycji mieszkaniowych, usługowych, 

produkcyjnych oraz urządzeń infrastruktury technicznej i społecznej. 

Przy realizacji wszystkich tych przedsięwzięć muszą być przestrzegane zasady ochrony 

środowiska i zachowania walorów krajobrazu. 

Plan urządzeniowo – rolny gminy Polkowice obejmuje tereny wiejskie gminy 

z wyłączeniem terenów połoŜonych w granicach administracyjnych Miasta Polkowice. Składa 

się z części kartograficznej i opisowej. 

Część kartograficzna opracowania składa się z następujących opracowań w skali 

1 : 10 000: 

1. Studium stanu władania 

2. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych 

3. Studium rozdrobnienia gospodarstw 

4. Studium odległości pól od ośrodków gospodarczych 

5. Plansza wniosków 

6. Plan urządzeniowo - rolny 

Uzupełnieniem części kartograficznej jest część opisowa zawierająca wyciąg ustaleń 

z opracowań studialnych i programowych wyŜszego rzędu, wyniki własnych studiów i analiz 

zespołu autorskiego opracowania oraz wnioski i opis ustaleń planu urządzeniowo – rolnego 

Gminy Polkowice. Szczegółowa zawartość części opisowej wykazana jest w spisie treści. 


Dodatkowo na Ŝyczenie Zleceniodawcy sporządzono „ Wykaz pomników przyrody oraz 

obszarów chronionych w Gminie Polkowice i ustalenie numerów ewidencyjnych i właścicieli 

działek na których zostały one zlokalizowane „. Opracowanie to stanowi odrębny załącznik 

do planu urządzeniowo – rolnego Gminy Polkowice. 


II. 

PODSTAWA OPRACOWANIA 

Podstawą opracowania jest umowa zawarta przez Zarząd Gminy Polkowice z Firmą 

„W-F„ Biurem Obrotu Nieruchomościami w Lubinie z dnia 20 października 2000 r. 

nr 607110/2000 dotycząca opracowania pod nazwą: „Plan urządzeniowo-rolny dla obszarów 

wiejskich gminy Polkowice„ wraz z aneksem nr 1 do w/w umowy rozszerzającym zakres 

opracowania o „Wykaz pomników przyrody oraz obszarów chronionych w gminie Polkowice 

i ustalenie ewidencyjnych numerów i właścicieli działek na których zostały one 

zlokalizowane„. 

III. 

WYKAZ WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW. 

1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy 

Polkowice. 

Biuro Urbanistyki i Architektury, 58-500 Jelenia Góra, ul. Grodzka 13. 

Marzec – maj 1998 r. 

2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy 

Polkowice. Raport 3 – etap 1.3 

Biuro Urbanistyki i Architektury, 58-500 Jelenia Góra, ul. Grodzka 13. 

Styczeń – luty 1998 r. 

3. Warunki przyrodnicze produkcji rolnej gminy Polkowice. 

Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Legnicy. 

Listopad 1986 r. 

4. Strategia rozwoju obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego. Tom 4. Analiza i 

diagnoza stanu istniejącego obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego. 

Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Legnicy 

Styczeń 2000 r. 

5. Strategia rozwoju obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego. Tom 8. 

Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Legnicy. 2001 r. 

6. Kształtowanie przestrzeni rolniczej wsi i gospodarstw. Ujęcie systemowe. 

Janusz Jasiński, Kazimierz Przybyłowski 

Wydawnictwo ART., Olsztyn 1995 r. 


7. ZałoŜenia do ustawy o kompleksowym rozwoju obszarów wiejskich. Projekt. 

Urząd Wojewódzki w Legnicy oraz Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w 

Legnicy ( maszynopis ). 

8. Aneks do mapy glebowo – rolniczej gminy Polkowice. 

WBGiTR Wrocław. 1975 r. 

9. Stan gleb w powiatach województwa dolnośląskiego. Zakwaszenie – potrzeby 

wapnowania, zawartość metali cięŜkich i siarki. 

Stacja Chemiczno – Rolnicza Oddział we Wrocławiu. 

Wrocław, 1999 r. 

10. Projekt granicy rolno-leśnej Gminy Polkowic. 

WBGiTR w Legnicy. Grudzień 1998 r. maszynopis. 

11. Strategia rozwoju zrównowaŜonego gminy Polkowice. Projekt. 

Dr Andrzej Sztando 

Polkowice, Jelenia Góra, czerwiec 2001 r. 

12. Strategia Rozwoju Powiatu Polkowickiego 

Polkowice, styczeń 2001 r. 

13. Koszty jednostkowe i dochodowość produkcji rolniczej w gospodarstwach 

indywidualnych 1999 r. 

Aldona SkarŜyńska, Irena Augustyńska-Grzymek 

"Zagadnienia ekonomiki rolnej" Nr 4-5 2000 r. 

14. Scalenie gruntów elementem rozwoju obszarów wiejskich. Stan obecny i oczekiwania. 

Wiesław Firliciński. 

Przegląd Geodezyjny nr 2 z 1995 r. 

15. Główne załoŜenia projektu przepisów prawnych dotyczących urządzenia obszarów 

wiejskich. 


Zeszyt Nr 1 Towarzystwa Rozwoju Obszarów Wiejskich. Olsztyn 1999 r. 

16. Rozwój obszarów wiejskich w warunkach nowego podziału administracyjnego kraju. 

Ryszard Cymerman, Andrzej Hopfer. 


17. Uwarunkowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. 

Zofia Więckowicz. 


18. Stowarzyszenie Uczestników Kompleksowej Przebudowy Wsi. 



Sympozjum „ Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania obszarów wiejskich „. 

Politechnika Warszawska 1993 r. 

19. Urządzenia rolne – szansą wsi i rolnictwa 

Wiesław Firliciński, Mikołaj Smyk, Zbigniew Surdyk 


IV. 

METODOLOGIA OPRACOWANIA PLANU 

URZADZENIOWO–ROLNEGO GMINY POLKOWICE. 

Plan urządzeniowo – rolny jest dokumentem precyzującym pomysły na rozwój gminy 

na bazie występujących w niej zasobów, ludzi, tradycji i dorobku kulturowego przy 

uwzględnieniu zachodzących zmian społeczno – ekonomicznych. 

Urządzenie rolne obszaru naleŜy traktować jako proces i zespół skoordynowanych działań, 

złoŜony z trzech etapów : 

- Etap I – analiza – polegająca na określeniu jakości i aktualnego stanu organizacyjnego 

rolniczej przestrzeni produkcyjnej, jej wyposaŜeniu w urządzenia infrastruktury 

społecznej i technicznej oraz ocenie moŜliwości wykorzystania posiadanych walorów 

i przeciwdziałania zagroŜeniom. 

- Etap II – planowanie urządzeniowo – rolne – czyli przełoŜenie wyników analizy na 

zestaw proponowanych do realizacji w poŜądanej sekwencji zabiegów urządzeniowo – 

rolnych. 

- Etap III – realizacja planu urządzeniowo – rolnego – polega na podejmowaniu 

właściwych decyzji realizacyjnych. Dla urzeczywistnienia programów rozwojowych 

w tym etapie muszą zostać zaangaŜowane: budŜet, zasoby ludzkie, instytucje i procedury. 

Podczas tego etapu musi być prowadzona kontrola procesu wdraŜania planu 

urządzeniowo – rolnego, aby zarejestrować występujące odchylenia osiągniętych 

wyników od zamierzeń i podjąć działania korekcyjne, zbliŜające stopień osiągnięcia 

celów do programowanych. 

Dla powodzenia realizacji etapu III bardzo waŜne jest, aby etapy I i II przebiegały przy 

udziale lokalnej społeczności, reprezentowanej przez jej liderów. Mając na względzie ten 

warunek : 

1. W dniu 12.12.2000 r. na spotkaniu z Komisją Rolnictwa Rady Gminy Polkowice oraz 

z sołtysami wsi przedstawiono cel opracowania, proponowaną metodę postępowania i etapy 

sporządzania planu urządzeniowo – rolnego oraz zebrano pierwsze sygnały o problemach 

występujących na obszarach wiejskich gminy Polkowice. 

2. 24 stycznia 2001 r. na spotkaniu z kierownikami niektórych Wydziałów Urzędu Gminy 

Polkowice oraz pracownikami Rejonowego Oddziału Doradztwa Rolniczego w Polkowicach 

omówiono zagadnienia związane z funkcjonowaniem rolnictwa na obszarze gminy. 


3. W okresie od 1 sierpnia do 10 sierpnia br. przeprowadzono cykl spotkań z Radami 

Sołeckimi podczas których przedstawiono wyniki dotychczasowych analiz i ustaleń 

dotyczących poszczególnych wsi oraz zebrano propozycje zabiegów urządzeniowo – rolnych, 

które naleŜy umieścić w planie. 

4. 18 września 2001 r. przeprowadzono w siedzibie Urzędu Gminy Polkowice 

konsultację z Komisją Rolnictwa oraz sołtysami wsi. Przedstawiono kartograficzne, graficzne 

i tabelaryczne opracowania przeprowadzonych studiów i analiz oraz zbiorczą planszę 

wniosków do planu. W ramach dyskusji oraz indywidualnych rozmów z sołtysami dokonano 

weryfikacji katalogu zabiegów urządzeniowo – rolnych dla poszczególnych wsi. 

W całym okresie prac nad planem urządzeniowo - rolnym gminy Polkowice utrzymywane 

były robocze kontakty z kierownikami Wydziałów Urzędu Gminy w Polkowicach, 

a w szczególności: 

- panią Renatą Dembek – Kierownikiem Wydziału Rozwoju Obszarów Wiejskich, 

- panią Jolantą Brzózką - Kierownikiem Wydziału Geodezji i Gospodarki 

Nieruchomościami 

- panią Joanną Jakubów - Kierownikiem Wydziału Ochrony Środowiska 

- panią Jolantą Jasinowską - Kierownikiem Wydziału Gospodarki Przestrzennej i 

Architektury 

- panem Markiem Kasperskim - Kierownikiem Działu Inwestycji 

- panem Tomaszem Kuziemką – Kierownikiem Wydziału Planowania Strategicznego. 

Analiza i diagnoza stanu istniejącego obszarów wiejskich gminy Polkowice została 

przeprowadzona w oparciu o: 

- dane ewidencji gruntów i budynków, 

- dane uzyskane w Urzędzie Gminy Polkowice, 

- bezpośrednią inwentaryzację terenową, 

- informacje uzyskane od Rad Sołeckich i sołtysów wsi. 

Zgodnie z wzorcowym modelem zasad planowania rozwoju i modernizacji obszarów 

wiejskich (rys. 1) plany urządzeniowo-rolne gminy oraz wsi i gospodarstw rolnych 

kumulują w sobie wytyczne i ustalenia strategii rozwojowych oraz opracowań 

planistycznych wyŜszego rzędu. 

Dlatego teŜ, opierając się na tym modelu przy opracowaniu planu urządzeniowo-rolnego 

Gminy Polkowice obok bogatej literatury zajmującej się tematyką planistyczną uwzględniono 


ównieŜ opracowania dotyczące Województwa Dolnośląskiego oraz Powiatu i Gminy 

Polkowice: 

- Strategia rozwoju obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego, 

- Strategia rozwoju powiatu polkowickiego, 

- Strategia rozwoju zrównowaŜonego Gminy Polkowice, 

- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy 

Polkowice. 

- Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego poszczególnych wsi. 

Prowadzone studia i analizy dotyczyły : 

- walorów środowiska przyrodniczego, 

- organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, 

- wyposaŜenia gminy w infrastrukturę techniczną i społeczną, 

- produkcji rolniczej. 

Dane i wskaźniki charakteryzujące obszary rolnicze gminy Polkowice przedstawiono w 

formie : 

- opisu, 

- tabel, 

- wykresów i rysunków, 

- map w skali 1 : 10 000. 

Większość studiów i analiz przedstawiono w ujęciu obrębowym, w oparciu o powierzchnię 

ewidencyjną. 

Po konsultacji z 18 września br. przystąpiono do czynności redakcyjnych 

i kartograficznych, celem których było sporządzenie końcowego elaboratu części opisowej 

planu urządzeniowo – rolnego gminy Polkowice oraz mapy w skali 1:10 000 „Plan 

urządzeniowo–rolny gminy Polkowice„. 

Prace nad planem urządzeniowo – rolnym gminy Polkowice zakończono 

w październiku 2001 r. 


Strategia rozwoju 

gospodarczego regionu 

(województwa) 

Strategia rozwoju obszarów 

wiejskich regionu 

(województwa) 


gospodarczego powiatu 

Strategia rozwoju obszarów 

wiejskich powiatu 


gospodarczego gminy 

Plan urządzeniowo-rolny 

gminy 

Plan urządzeniowo-rolny wsi - kompleksowa, 

wielofunkcyjna przebudowa wsi i gospodarstw 

rolnych 

Rys. nr 1: Model zasad planowania rozwoju i modernizacji obszarów wiejskich. 


V. ETAP PRZYGOTOWAWCZY. 

1. Ogólna charakterystyka gminy. 

Miasto i Gmina Polkowice jest jedną z sześciu samorządowych jednostek 

administracyjnych stopnia podstawowego wchodzących w skład powiatu polkowickiego. 

PołoŜona jest pośrodku północnej części województwa dolnośląskiego (rys. nr 2). Od północy 

graniczy z gminą Grębocice (powiat Polkowice) i gminą Jerzmanowa (powiat Głogów). Od 

zachodu z gminą Radwanice, a od południa z gminą Chocianów naleŜącymi równieŜ do 

powiatu polkowickiego. Od wschodu obszar Miasta i Gminy Polkowice ograniczają : gmina 

Lubin, miasto Lubin oraz gmina Rudna naleŜące do powiatu lubińskiego. 

Obszary wiejskie gminy Polkowice podzielone są na piętnaście obrębów 

geodezyjnych. Najdalej wysunięte są : 

- na północ – Moskorzyn, 

- na południe – Jędrzychów, 

- na zachód – Polkowice Dolne, 

- na wschód – Tarnówek. 

Powiązania komunikacyjne gminy Polkowice z otaczającymi obszarami zapewniają : 

- waŜna międzynarodowa drogowa trasa A-3 łącząca porty morskie Szczecin i Świnoujście 

z przejściem granicznym do Czech w Jakuszycach, 

- drogi wojewódzkie nr : 

a) 331 - Chocianów – Polkowice – Tarnówek - Rudna 

b) 332 - Tarnówek – Dąbrowa – Pieszkowice - śelazny Most - Rudna 

- drogi powiatowe nr : 

a) 105 – Polkowice Dolne – Sieroszowice 

b) 136 – Tarnówek – Komorniki – śuków – Grębocice 

c) 168 – Polkowice – Sobin – Jędrzychów 

d) 169 – Trzebcz – Guzice – do drogi nr 170 

e) 170 – Sucha Górna – Kaźmierzów – Moskorzyn – śuków 

f) 181 – Trzebcz – Komorniki 

g) 512 – Nowa Wieś Lubińska – Jędrzychów – Szklary Górne 

- drogi gminne. 



PołoŜone na terenie gminy linie kolejowe obsługują wyłącznie zakłady wchodzące w skład 

KGHM "Polska Miedź" S.A. 

Obszar terenów wiejskich gminy Polkowice wynosi 14 877 ha, co stanowi 19,6 % 

obszarów wiejskich powiatu polkowickiego i 0,8 % powierzchni wiejskiej województwa 

Tereny wiejskie gminy zamieszkuje 3 702 osób. Stanowi to 15,4 % mieszkańców terenów 

wiejskich powiatu oraz 0,4 % ludności wiejskiej województwa. Na obszarach wiejskich 

zamieszkuje 13,9 % ludności Miasta i Gminy Polkowice. 

Wizerunek statystyczny Miasta i Gminy Polkowice na tle powiatu i województwa 

dolnośląskiego przedstawiono w tabeli nr 1. 

2. Wytyczne i ustalenia istniejących opracowań. 

2.1. Strategia rozwoju obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego. 

Miasto i Gmina Polkowice w strategii rozwoju obszarów wiejskich województwa 

dolnośląskiego została włączona do IV regionu funkcjonalnego – rolniczo przemysłowego 

(rys. nr 3). Region ten posiada dobry i średni poziom rozwoju społeczno – gospodarczego 

oraz takie same warunki rozwoju. Obejmuje obszary poddane oddziaływaniu przemysłu 

miedziowego. Charakteryzuje się dobrymi warunkami agroklimatycznymi oraz glebowymi. 

Obszary wiejskie w regionie powinny pełnić funkcje rolnicze i bezpośrednio związane 

z rolnictwem. Przy stosunkowo niskiej gęstości zaludnienia (39 osób/km 2 ) występuje 

relatywnie niŜsze bezrobocie. Na rozwój rolnictwa niekorzystny wpływ ma niski poziom 

wykształcenia ludności rolniczej. Produkcję rolniczą, a zwłaszcza zwierzęcą cechuje niska 

intensywność. Gminy regionu posiadają wysokie dochody budŜetowe i znaczną ich część 

przeznaczają na wydatki inwestycyjne na obszarach wiejskich. Wynikiem takiego działania 

jest wysoki stopień wyposaŜenia w urządzenia infrastruktury technicznej. 

Do mocnych stron regionu rolniczo – przemysłowego naleŜy zaliczyć : 

- korzystną strukturę demograficzną, 

- wysoki poziom przedsiębiorczości społeczności lokalnej, 

- dobre warunki glebowo – klimatyczne i fizjograficzne dla rozwoju rolnictwa, 

- liczne i róŜnorodne bogactwa naturalne o znaczeniu regionalnym, krajowym, a nawet 

światowym, 



- dogodne warunki dla tworzenia nowych miejsc pracy na obszarze specjalnej strefy 

ekonomicznej, 

Tabela nr 1: Miasto i Gmina Polkowice na tle powiatu i województwa. 

Lp. Wyszczególnienie Miasto i Gmina Polkowice Powiat Województwo 

ogółem m. obszary Polkowice Dolnośląskie 

Polkowice wiejskie 

1 Pow. w km 2 . 158,8 8,8 150,0 779,60 19947,80 

2 Odsetek powierzchni 0,8 0 0,8 3,9 100,0 

województwa 

3 Ludność w tysiącach 26,6 22,9 3,7 62,3 2977,60 

4 Odsetek ogółu ludności 0,9 0,8 0,1 2,1 100,0 

województwa 

5 Gęstość zaludnienia 167,3 2600,9 15,7 79,9 149,3 

osób/km 2 

6 Powierzchnia uŜytków 6,6 0,3 6,3 40,6 1165,3 

rolnych ogółem w tys. ha 

7 w tym grunty orne w % 78,0 95,0 77,1 74,1 77,3 

8 Liczba indywidualnych 604 3 601 82485 

gospodarstw rolnych 

9 Udział zbóŜ w 72,8 51,1 75,5 71,0 62,0 

powierzchni zasiewów 

ogółem w % 

10 Obsada bydła w SF/100 22,5 10,0 23,1 18,9 19,4 

ha UR 

11 Trzoda chlewna w 22,7 28,7 22,4 50,5 52,2 

SF/100 ha UR 

12 Lesistość 43,6 1,8 46,0 34,6 28,7 

13 Udział obszarów prawnie 15,0 - 15,0 25,9 20,1 

chronionych w pow. 

ogólnej w % 

14 Podmioty gospodarcze 1,8 1,6 0,2 3,5 263,5 

zarejestrowane w 

systemie REGON w tys. 

15 Dochody budŜetowe 3203,9 - - 2095,6 1067,30 

ogółem na 1 mieszkańca 

w zł. 

16 Udział wydatków 

inwestycyjnych w 

budŜecie gmin w % 

15,8 - - 24,9 24,1 

Źródło: "2000 Rocznik statystyczny województwa dolnośląskiego". Urząd Statystyczny we 

Wrocławiu. Wrocław 2000 r. 


- dobre wyposaŜenie w infrastrukturę techniczną, 

- wysoki poziom urbanizacji regionu. 

Obok stron mocnych region posiada równieŜ strony słabe, do których zaliczyć naleŜy: 

- zdominowanie gospodarki regionu przez przemysł miedziowy, 

- duŜy udział wśród zatrudnionych w rolnictwie ludzi w wieku powyŜej 55 lat, 

- niski poziom wykształcenia ludności rolniczej, 

- brak kompleksowych rozwiązań utylizacji i zagospodarowania odpadów komunalnych i 

przemysłowych, a zwłaszcza przemysłu miedziowego, 

- niewystarczające zabezpieczenie przeciwpowodziowe oraz zły stan techniczny urządzeń 

istniejących, 

- zły stan techniczny dróg publicznych i dróg transportu rolniczego, 

- zły stan techniczny urządzeń melioracyjnych, uniemoŜliwiający pełne wykorzystanie 

dobrych warunków glebowo – klimatycznych, 

- niezadowalające wyposaŜenie rolnictwa w sferze usług, zaopatrzenia i skupu oraz 

przetwórstwa produktów rolnych, 

- wadliwa struktura agrarna, 

- bardzo niski wskaźnik intensywności produkcji zwierzęcej. 

Podstawową potrzebą terenów rolniczych Dolnego Śląska jest zrównanie warunków Ŝycia 

i pracy na obszarach wiejskich z warunkami występującymi na obszarach miast. Spełnienie 

tej potrzeby zapewni zrealizowanie wizji nakreślonej w Strategii : 

„ Obszary wiejskie Dolnego Śląska w 2020 roku miejscem Ŝycia i pracy szeroko 

akceptowanym i przez to świadomie wybieranym przez społeczeństwo. „ 

Droga do jej realizacji wiedzie poprzez głównych oraz szczegółowych celów rozwoju oraz 

zadań realizacyjnych. Dla Dolnego Śląska głównymi celami rozwoju są : 

- podniesienie poziomu Ŝycia ludności wiejskiej, 

- wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, 

a dla rolniczo - przemysłowego regionu funkcjonalnego : 

- podnoszenie dochodów ludności rolniczej. 

Jako cele szczegółowe dla regionu ustalono : 

- przekształcenie struktury agrarnej, 


- likwidacja monokultury przemysłowej poprzez rozwój funkcji pozarolniczych nie 

związanych z wydobyciem i przetwórstwem miedzi oraz funkcji obsługi kompleksu 

gospodarki Ŝywnościowej, 

- poprawa stanu środowiska przyrodniczego. 

Cel główny regionu rolniczo - przemysłowego, cele szczegółowe oraz zadania, których 

zrealizowanie jest niezbędne dla osiągnięcia tych celów zawarte są w tabeli 2. 

Tabela nr 2: Cel główny, cele szczegółowe oraz zadania regionu IV - rolniczoprzemysłowego. 

1. przekształcenie struktury 

agrarnej 

Cel główny 

Podnoszenie dochodu ludności wiejskiej 

Cele szczegółowe 

2. likwidacja monokultury 

przemysłowej poprzez 

rozwój funkcji 

pozarolniczych nie 

związanych z 

wydobyciem i 

przetwórstwem miedzi 

oraz funkcji obsługi 

kompleksu gospodarki 

Ŝywnościowej 

3. poprawa stanu środowiska 

przyrodniczego 


obszarowej gospodarstw 


zatrudnienia 

3. dostosowanie kierunków 

produkcji rolniczej, a 

zwłaszcza zwierzęcej do 

warunków przyrodniczych 

4. racjonalna organizacja 

rolniczej przestrzeni 

produkcyjnej 

Zadania: 

1. prawo ekonomiczne i 

organizacyjne wspieranie 

lokalnej 

przedsiębiorczości 

2. pełne wykorzystanie 

moŜliwości jakie daje 

specjalna strefa 

ekonomiczna 

3. rozwój lokalnej bazy 

turystycznej i rekreacyjnej 

1. zwiększenie lesistości i 

przebudowa drzewostanu 

leśnego 

Źródło: Strategia rozwoju obszarów wiejskich województwa dolnośląskiego. 

Urząd Marszałkowski we Wrocławiu - maj 2001 r. 


2.2. Strategia Rozwoju Powiatu Polkowickiego. 

Kierunki rozwoju powiatu polkowickiego do roku 2015 określa „Strategia Rozwoju 

Powiatu Polkowickiego„ przyjęta Uchwałą Nr XIX / 110 / 2001 Rady Powiatu Polkowickiego 

z dnia 31 stycznia 2001 r. 

W Strategii, podobnie jak i w innych opracowaniach tego rodzaju, przed sformułowaniem 

celów i zadań rozwojowych określono najpierw atuty oraz problemy i zagroŜenia rozwoju 

powiatu polkowickiego. PoniewaŜ plan urządzeniowo – rolny gminy Polkowice obejmuje 

wyłącznie obszary wiejskie, z elaboratu Strategii, wybrano najistotniejsze zagadnienia 

dotyczące terenów wsi. 

Jako atuty obszarów wiejskich wskazać naleŜy: 

- zasoby leśne – jako źródło surowca drzewnego; 

- zasoby leśne – jako podstawowy element ekosystemów; 

- przyrodnicze i krajobrazowe walory turystyczne; 

- korzystną strukturę demograficzną ludności; 

- wysoki poziom aktywności części społeczeństwa, duŜą skłonność do uczestnictwa 

w rozwiązywaniu problemów społecznych; 

- zbiornik „ śelazny Most „ - jako źródło dochodów z tytułu opłat eksploatacyjnych za 

składowanie odpadów. 

Obok atutów występują jednak równieŜ problemy i zagroŜenia dla rozwoju powiatu 

polkowickiego. W kontekście obszarów wiejskich gminy Polkowice wymienić naleŜy : 

- funkcjonowanie rozwiązań ustawowych obniŜających dochody najzamoŜniejszych gmin 

powiatu; 

- niski poziom wykształcenia młodzieŜy wiejskiej; 

- niski i bardzo niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych; 

- niedostosowanie profilu kształcenia niektórych szkół do potrzeb rynku pracy; 

- koncentrację zjawiska ubóstwa w niektórych miejscowościach powiatu; 

- szkody górnicze; 

- groźba awarii zbiornika „ śelazny Most „. 

Określenie celów strategicznych i operacyjnych rozwoju powiatu polkowickiego 

poprzedziło zarysowanie, w oparciu o zarejestrowane szanse i towarzyszące im zagroŜenia, 

wizji jego przyszłości. Zgodnie z tą wizją powiat polkowicki będzie w przyszłości 

subregionem szacunku dla zasad rozwoju zrównowaŜonego, który zostanie osiągnięty 

w wyniku aktywnej współpracy Samorządów Powiatu Polkowickiego. 


Zmniejszy się monofunkcyjność gospodarcza powiatu. W jego gospodarce istotną rolę 

odgrywać będzie intensywniejsze niŜ obecnie rolnictwo. Zdecydowanej poprawie ulegnie 

standard warunków zamieszkania i obsługi ludności. Zmniejszeniu ulegną dysproporcje 

poziomów Ŝycia ludności miejskiej i ludności zamieszkującej tereny wiejskie. 

Świadczenia medyczne zostaną zreformowane, a ich poziom ulegnie poprawie. MłodzieŜ 

powiatu uzyska wysoką dostępność i jakość oświaty. Osoby, które nie radzą sobie w 

aktualnych warunkach społeczno – gospodarczych otrzymają opiekę socjalną i pomoc 

społeczną na poziomie akceptowanym przez społeczność powiatu. Osoby niepełnosprawne 

uzyskają dostęp do wszystkich budynków uŜyteczności publicznej. Wzrośnie ranga źródeł 

odnawialnych w systemie energetycznym powiatu. 

Znacznie zwiększy się oferta kulturalna i sportowa kierowana do społeczeństwa, a 

zwłaszcza młodzieŜy. Nastąpi dalsza poprawa bezpieczeństwa publicznego. W ślad za 

rozwojem powiatu obniŜał się będzie poziom bezrobocia. Rozwiną się równieŜ funkcje 

subregionalne. Sprzyjać temu będzie rozwój sieci komunikacyjnych, w tym kolejowej. 

Wszystko to sprawi, Ŝe powiat polkowicki stanie się dla mieszkańców miejscem, gdzie 

będą mogli zrealizować zamierzenia zawodowe, socjalne i kulturalne. 

Dla spełnienia tej wizji niezbędne będzie zrealizowanie trzech celów strategicznych 

powiatu : 

1. Zapewnienie maksymalnej aktywności gospodarczej podmiotów gospodarki lokalnej. 

3. Zapewnienie moŜliwie najwyŜszego poziomu warunków bytowych oraz moŜliwości 

konsumpcyjnych społeczności powiatu. 

4. UŜytkowanie naturalnych zasobów powiatu zgodnie z zasadami ekorozwoju. 

Celom strategicznym podporządkowane są cele operacyjne przedstawione na rys nr 4. 

Warunkiem realizacji celów rozwojowych jest wdroŜenie zadań strategicznych – 

przedsięwzięć organizacyjnych, modernizacyjnych, inwestycyjnych, prawotwórczych 

i restrukturyzacyjnych. Lista podstawowa zadań strategicznych rozwoju powiatu 

polkowickiego liczy 22 pozycje. Większość z nich dzieli się jeszcze na kilka cząstkowych, 

bardziej szczegółowych zadań. Ze względu na tak duŜą liczbę, zadania te w planie 

urządzeniowo – rolnym gminy Polkowice nie będą omawiane. 



2.3. Strategia rozwoju zrównowaŜonego gminy Polkowice. 

Z pewnym wyprzedzeniem w stosunku do planu urządzeniowo – rolnego gminy 

Polkowice opracowana została „Strategia rozwoju zrównowaŜonego gminy Polkowice„ 

obejmująca zarówno obszary wiejskie gminy jak i miasto Polkowice. Funkcją tej Strategii jest 

określenie zasad, metod, instrumentów i priorytetów lokalnej polityki gospodarczej w okresie 

perspektywicznym.. Realizacja celów określonych przez Strategię ma zapewnić lokalnej 

społeczności warunki decydujące o wysokim poziomie Ŝycia w gminie. PoŜądany, optymalny 

poziom warunków Ŝycia moŜe zapewnić jedynie rozwój zrównowaŜony, uwzględniający w 

jednakowym stopniu potrzeby gospodarcze, społeczne i ekologiczne. W sposób syntetyczny 

zawarte to zostało w określeniu misji gminy Polkowice : 

Pełnienie roli słuŜebnej w stosunku do społeczności lokalnej. 

Warunkiem pełnego zrealizowania planu urządzeniowo – rolnego gminy jest jego 

zgodność ze strategią zrównowaŜonego rozwoju. Dlatego w pracach analitycznych i 

studialnych oraz przy ustalaniu katalogu zabiegów urządzeniowo – rolnych uwzględniono 

najbardziej istotne dla obszarów wiejskich problemy i zagroŜenia, szanse rozwoju, wizje 

rozwojowe oraz wynikające z nich strategiczne i operacyjne cele oraz zadania. 

Do najwaŜniejszych dla obszarów wiejskich problemów i zagroŜeń naleŜy zaliczyć : 

- proces ograniczania zatrudnienia w KGHM „ Polska Miedź „ S.A.; 

- prawdopodobne ograniczanie zatrudnienia w podmiotach gospodarczych funkcjonujących 

na terenie Polkowickiej Podstrefy Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w chwili 

zakończenia okresu zwolnień podatkowych; 

- niski i bardzo niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych; 

- prawdopodobną zmianę systemu dochodów gmin, która skutkowałaby ograniczeniem 

dochodów gminy Polkowice; 

- nierównomierne tempo rozwoju gospodarczego terenów miejskich i wiejskich gminy; 

- nie satysfakcjonujący poziom promocji gospodarczej terenów wiejskich gminy; 

- duŜy areał nie zagospodarowanych gruntów rolnych; 

- wciąŜ powszechny – w dalszym otoczeniu – wizerunek gminy Polkowice jako obszaru o 

bardzo wysokim poziomie zanieczyszczeń przemysłowych; 

- szkody górnicze; 

- negatywne oddziaływanie zbiornika odpadów poflotacyjnych „ śelazny Most „ na 

środowisko naturalne; 


- moŜliwe do zaistnienia uszkodzenie zbiornika odpadów poflotacyjnych „ śelazny Most „; 

- negatywne zjawiska społeczne : alkoholizm i narkomania; 

- brak kompleksowego systemu gospodarki odpadami; 

- brak inwestycji „ poza miedziowych „ KGHM „ Polska Miedź „ S.A. na terenie gminy; 

- wciąŜ duŜa monofunkcyjność gminy; 

- zmiany klimatyczne; 

- wzrost cen gazu; 

- wypalanie ściernisk przez rolników; 

- niska świadomość ekologiczna części społeczeństwa gminy; 

- niedostateczne wykorzystanie alternatywnych źródeł energii; 

- zmniejszanie się terenów rolnych i leśnych. 

Negatywne skutki problemów i zagroŜeń łagodzone są przez szanse rozwojowe. 

Najistotniejsze z nich to : 

- postrzeganie gminy Polkowice jako atrakcyjnej inwestycyjnie ( wysokie noty gminy w 

rankingach atrakcyjności inwestycyjnej gmin ); 

- wzrost popularności agroturystyki; 

- wzrost popularności ekoturystyki; stały wzrost popularności rekreacji rowerowej; 

- wzrost zainteresowania osób poszukujących miejsc na wypoczynek tymi 

miejscowościami, które posiadają szczególnie bogatą infrastrukturę rekreacyjną i 

sportową; 

- duŜa skłonność młodzieŜy do zdobywania wykształcenia; 

- finansowa, techniczna i organizacyjna moŜliwość wspierania najzdolniejszych dzieci i 

młodzieŜy; 

- skłonność mieszkańców do udziału w przedsięwzięciach słuŜących poprawie estetyki 

gminy; 

- wzrost popytu na usługi rekreacyjne; 

- finansowa i techniczna moŜliwość zwiększania dostępności do obiektów i urządzeń 

sportowych; 

- oferta transgranicznych funduszy pomocowych; 

- skłonność AWRSP do komunalizacji gruntów, którym moŜna nadać nowe funkcje leśne i 

wodne; 

- techniczna i finansowa moŜliwość stworzenia zintegrowanego systemu ścieŜek 

rowerowych; 

- prawne moŜliwości tworzenia obszarów chronionych; 


- moŜliwość partycypacji w poza gminnych programach zwiększania lesistości; 

- oferta proekologicznych funduszy „pomocowych„; 

- wzrost świadomości społecznej w sferze ochrony środowiska; 

- rosnący trend wymiany systemów grzewczych z węglowych na gazowe (i inne 

ekologiczne); 

- zmniejszanie się ujemnego oddziaływania KGHM „ Polska Miedź „ S.A. na środowisko 

w związku z wyczerpaniem się zasobów rudy miedzi; 

- technologie energetyczne oparte na biomasie. 

Aspiracje miejscowej społeczności oraz wyobraŜenia rangi i atrakcyjności gminy 

w przyszłości zostały zawarte w jej wizji w okresie perspektywicznym. Dla obszarów 

wiejskich gminy Polkowice największe znaczenie będą miały następujące elementy ustalonej, 

i zaakceptowanej społecznie wizji : 

- struktury gospodarcze gminy Polkowice będą miały zdecydowanie bardziej polifunkcyjny 

charakter niŜ w chwili obecnej; 

- gospodarka odpadami komunalnymi wytwarzanymi na terenie gminy Polkowice będzie 

integralnym elementem systemu subregionalnego Związku Gmin Zagłębia Miedziowego; 

- znacznie doskonalszy niŜ dziś będzie układ komunikacyjny gminy; 

- rolnictwo w gospodarce gminy Polkowice pełnić będzie waŜną, lecz uzupełniającą rolę. 

Nastąpi jego istotna restrukturyzacja polegająca na wzroście udziału działalności średnio 

i wysoko wyspecjalizowanej (rolnictwo intensywne, ekorolnictwo) kosztem udziału 

tradycyjnych, ekstensywnych metod i form upraw. Grunty o najsłabszej bonitacji gleb 

będą sukcesywnie zalesiane; 

- znaczącemu wzrostowi ulegnie liczebność pozarolniczych miejsc pracy na terenach 

wiejskich; 

- dalszemu rozwojowi ulegnie techniczna infrastruktura komunalna; 

- gmina Polkowice stanie się ponadlokalnym ośrodkiem rekreacji i turystyki; 

- w gminie Polkowice wykorzystywane będą niekonwencjonalne źródła energii; 

- w wyniku utrzymania wysokiej zamoŜności społeczeństwa i samorządu terytorialnego 

nastąpi dalsza, znacząca poprawa estetyki wszystkich miejscowości gminy; 

- mieszkańcy uznawać będą gminę za własną małą ojczyznę, w której istnieje wysokie 

prawdopodobieństwo na realizację własnych marzeń; 

- znaczącej poprawie ulegnie świadomość ekologiczna mieszkańców gminy. 


W oparciu o ustalone szanse i zagroŜenia oraz nakreślone wizje rozwojowe sformułowano 

cele strategiczne i operacyjne gminy Polkowice (rys. nr 5). Są one kompatybilne z celami 

strategicznymi powiatu Polkowickiego oraz województwa dolnośląskiego. 

Warunkiem realizacji strategicznych i operacyjnych celów rozwojowych jest wdroŜenie 

i realizacja zadań strategicznych. Lista zadań strategicznych zawartych w „Strategii rozwoju 

zrównowaŜonego gminy Polkowice„ jest bardzo długa. Dla planu urządzeniowo – rolnego 

gminy Polkowice najwaŜniejsze znaczenie będą miały wymienione poniŜej zadania 

odnoszące się do obszarów wiejskich. Przy ich cytowaniu zachowano oryginalną numerację, 

przyjętą w „ Strategii rozwoju zrównowaŜonego gminy Polkowice„. 

1.e. wspieranie rozwoju agroturystyki na terenach wiejskich. 

1.f. wytyczenie i budowa ścieŜek rowerowych w połączeniu z edukacyjnymi ścieŜkami leśno 

– przyrodniczymi. 

3.a. modernizacja i rozbudowa systemu gospodarki wodami powierzchniowymi na terenie 

całej gminy. 

3.c. odbudowa i budowa systemu zbiorników retencyjnych. 

4.a. wymiana odcinków sieci wodociągowej na terenie gminy Polkowice. 

4.b. budowa nowych, własnych ujęć wody. 

6.b. zmiana nawierzchni lub modernizacja dróg wiejskich. 

6.c. budowa nowych odcinków dróg łączących poszczególne miejscowości gminy 

(Pieszkowice – Polkowice, Dąbrowa – Biedrzychowa). 

6.e. rozwiązanie problemu drogowego przejścia pieszego w Biedrzychowej. 

7. Modernizacja sieci elektroenergetycznej. 

8. Gazyfikacja wsi Pieszkowice, Dąbrowa, Tarnówek, Biedrzychowa, śelazny Most. 

11.a. opracowanie i wdroŜenie zasad stymulowania budownictwa mieszkaniowego na 

terenach wiejskich. 

12. Wspieranie oraz samodzielna realizacja procesu zalesień nieuŜytków oraz gruntów 

o najniŜszych klasach gleb. 

15. Podnoszenie poziomu estetyki gminy. 

18.a. aktywizacja małej przedsiębiorczości ze szczególnym uwzględnieniem 

przedsiębiorczości wiejskiej oraz przedsiębiorczości w sferach usług i produkcji. 

23.e. opracowanie i wdroŜenie programu stypendialnego dla dzieci i młodzieŜy osiągających 

najlepsze wyniki w nauce, sporcie i działalności kulturalnej. 

24.d. budowa przeciwpoŜarowych zbiorników wodnych we wsiach Trzebcz, Komorniki, 

Sobin, Kaźmierzów. 



27. WdroŜenie subregionalnego systemu gospodarki odpadami Związku Gmin Zagłębia 

Miedziowego. 

28.b. rozszerzenie systemu monitoringu wpływu działalności górniczej na środowisko 

naturalne. 

29. Stworzenie systemu promocji i motywacji do wykorzystania alternatywnych źródeł 

energii. 

30.a. opracowanie i wdroŜenie programu edukacji ekologicznej adresowanego do wszystkich 

grup społecznych. 

2.4. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy 

Polkowice. 

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest 

opracowaniem o charakterze strategicznym. Odnosząc się kompleksowo do wszystkich 

istotnych problemów związanych z gospodarką przestrzenną określa politykę przestrzenną 

gminy. Definiuje cele rozwoju gminy, jej kierunki polityki przestrzennej oraz sposoby 

realizacji tej polityki. Jest merytoryczną podstawą miejscowych planów zagospodarowania 

przestrzennego. 

MoŜe być równieŜ wykorzystane przy konstruowaniu innych lokalnych programów 

rozwojowych. Takim programem lokalnym jest na pewno plan urządzeniowo - rolny gminy 

Polkowice, w którym wykorzystano przede wszystkim informacje dotyczące : 

- sieci osadniczej gminy, 

- demografii, 

- konfliktów funkcjonalno - przestrzennych, 

- celów gospodarki przestrzennej. 

2.4.1. Sieć osadnicza. 

Na obszar gminy Polkowice składają się miasto Polkowice i 15 sołectw. W strukturze sieci 

osadniczej moŜna wyodrębnić : 

1. Zespół centralny - leŜący w środkowej części gminy po obu stronach drogi krajowej nr 3 - 

to zainwestowanie miasta i Polkowice Dolne oraz liczne zakłady KGHM "Polska 

Miedź" S.A. Z zespołem centralnym funkcjonalnie silnie powiązane są wsie : Sobin, Trzebcz 

i Biedrzychowa. Gęsta sieć powiązań drogowych, kolejowych oraz sieciami infrastruktury 


technicznej powoduje, Ŝe obszar centralny gminy jest terenem w duŜym stopniu 

zainwestowanym. 

2. Zespół północny - to równoleŜnikowy ciąg wsi : Sucha Górna, Kaźmierzów, Moskorzyn, 

Guzice, śuków oraz Trzebcz. LeŜą one w większości w dolinach potoków. Charakteryzuje je 

zwarta zabudowa. Oprócz obrębów Kazimierzów i Moskorzyn zainwestowanie tych 

miejscowości nie wykazuje tendencji do łączenia się. 

3. Zespół wschodni tworzą wsie połoŜone wzdłuŜ potoku śdŜerowita - Komorniki, Tarnówek 

i Dąbrowa. Z urządzeń przemysłu miedziowego najistotniejsze znaczenie ma w tym zespole 

osadnik szlamów „ śelazny Most „. Rurociągi doprowadzające szlamy do zbiornika oraz 

liczne linie elektroenergetyczne przecinają gęstą siecią rozłogi wchodzących w skład zespołu. 

4. Zespół południowo - wschodni tworzą wsie śelazny Most i Pieszkowice, sąsiadujące 

z gminami Rudna i Lubin. Na granicy gminy leŜy nieczynny zbiornik osadów poflotacyjnych 

„Gilów„ na którym występuje proces jego samorekultywacji, 

5. Zespół południowy tworzą miejscowości Jędrzychów i Nowy Dwór. Zainwestowanie 

zespołu stanowi ciąg zabudowy wzdłuŜ drogi Lubin - Parchów. 

Sieć osadniczą gminy charakteryzuje duŜa koncentracja zabudowy w zespole centralnym. 

Dysproporcja miedzy zespołem centralnym a pozostałymi terenami gminy jest bardzo 

znacząca. Dwie największa wsie - Polkowice Dolne i Sobin leŜa w bezpośrednim sąsiedztwie 

miasta. Na pozostałym obszarze dominują małe miejscowości, do 200 mieszkańców (9 wsi). 

Cztery wsie : Jędrzychów, Komorniki, Tarnówek i Sucha Górna to miejscowości średniej 

wielkości o liczbie mieszkańców od 350 do 500 osób. 

O procesie koncentrowania się zainwestowania w zespole centralnym świadczy 

znacząco dodatnie saldo migracji dla miasta i zdecydowanie ujemne dla wsi. 

2.4.2. Demografia. 

Gmina Polkowice liczyła 31 grudnia 1999 r. 26 564 mieszkańców. W mieście 

mieszkało 22 862 osób, a na terenach wiejskich 3 702 osoby. Gęstość zaludnienia w mieście 

kształtowała się na poziomie 2 600,9 osoby na 1 km 2 i naleŜy do najwyŜszych 

w województwie. Obszary wiejskie gminy z wskaźnikiem 24,7 os./1km 2 są jednymi 

z najsłabiej zaludnionych w województwie dolnośląskim. Wskaźnik zaludnienia dla całego 

województwa wynosi 149 osób/1 km 2 . 

Na stu męŜczyzn przypadały w całej gminie oraz w mieście 100,2 kobiety. Na 

obszarach wiejskich wskaźnik ten wynosił 100,5. Przyrost naturalny, wynoszący dla całej 


gminy 4,4 (w mieście 5,5) był jednym z najwyŜszych w województwie. W województwie 

dolnośląskim wskaźnik przyrostu naturalnego był ujemny i wynosił - 1,0. 

Saldo migracji było w 1999 roku dodatnie i wynosiło dla całej gminy + 65 osób, przy 

ujemnym saldzie w województwie dolnośląskim. W samym mieście wynosiło ono w 1999 r. 

+ 93 osoby. 

W okresie perspektywicznym nie ma jednoznacznego określenia liczby mieszkańców na 

obszarach wiejskich gminy. Prognozy liczby ludności, które moŜna określić jako „ 

pesymistyczną „ i „ optymistyczną „ przedstawiono w tabeli nr . 

2.4.3. Konflikty funkcjonalno - przestrzenne. 

Do najwaŜniejszych - z punktu widzenia obszarów wiejskich gminy Polkowice - 

konfliktów i zagroŜeń wpływających i mogących wpływać w przyszłości na ich rozwój 

naleŜy zaliczyć: 

- realizację autostrady A3 - zagroŜenie dla połoŜonych w pobliŜu projektowanej trasy 

obszarów chronionego krajobrazu i wartościowych ekosystemów, 

- rozlewisko w Jędrzychowie - zamiana uŜytków rolnych na ekosystem wodno - łąkowy, 

- antropogeniczny charakter środowiska wskutek oddziaływania przemysłu miedziowego - 

zanieczyszczenia powietrza, gleb i wód stale oddziałujące na mieszkańców i gospodarkę 

rolną, stosunkowo mały zasięg ustanowionej strefy ochronnej wokół osadnika „ śelazny 

Most „, 

- budowa nowego szybu wentylacyjnego przy granicy gminy ( gm. Grębocice), 

- sieci infrastruktury technicznej obsługujące kopalnie - ograniczające moŜliwości zabudowy i 

dostępność komunikacyjną, utrudniające prowadzenie upraw rolnych, 

- szkody górnicze - dolegliwe dla starszej zabudowy, deformujące powierzchnię terenu, 

- droga krajowa nr 3 - źródło hałasu i zanieczyszczeń komunikacyjnych, 

- stopniowe wyludnianie się wsi, 

- bezrobocie, w tym równieŜ na obszarach wiejskich. 

2.4.4. Cele gospodarki przestrzennej. 

W planowaniu rozwoju przestrzennego obszarów wiejskich gminy Polkowice 

uwzględniać naleŜy następujące cele : 

1. Strategiczne : 


- zapewnienie maksymalnej aktywności gospodarczej gminy, 

- zapewnienie moŜliwie najwyŜszego poziomu warunków bytowych mieszkańców, 

- ochrona i racjonalne kształtowanie środowiska naturalnego i kulturowego. 

2. Operacyjne : 

- poprawa warunków zamieszkania i gospodarowania na obszarach wiejskich, 

- stopniowa odbudowa wartościowych ekosystemów na terenach leśnych i otwartych, 

eliminując przy tym lub znacznie ograniczając emisję zanieczyszczeń oraz stymulując 

procesy samoregulacji w środowisku, 

- ochrona dziedzictwa kulturowego, 

- wspieranie przedsiębiorczości na terenach wiejskich, 

- uporządkowanie gospodarki odpadami w skali gminy. 

W miarę realizacji celów zmieniać się będą funkcje obszarów wiejskich gminy 

Polkowice: 

- pozostanie funkcja mieszkaniowa, 

- znaczny obszar lasów oraz wielka skala dolesień stworzą warunki do rozwoju funkcji 

rekreacyjnej i turystycznej. Warunkiem jest znaczna poprawa stanu higieny środowiska 

w gminie 

- malało będzie znaczenie funkcji rolniczej w gminie. NaleŜy przewidywać wzrost 

zainteresowania produkcją warzyw pod osłonami. 

2.5. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego poszczególnych wsi. 

Wszystkie wsie gminy Polkowice posiadają miejscowe plany zagospodarowania 

przestrzennego. Zajmują się one głównie terenami zainwestowania wiejskiego. Tereny 

otwarte znajdują się w zainteresowaniu o ile naleŜy poprowadzić przez nie linie 

zainwestowania infrastrukturalnego i komunikacyjnego, wskazać granice obszarów 

chronionych lub pozyskania i przerobu kopalin. Całkowicie pominięta jest problematyka 

rolna i zainwestowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Ta domena została pozostawiona 

do rozstrzygnięcia w gminnym, a przede wszystkim wiejskich planach urządzeniowo - 

rolnych, które jednak uwzględniać muszą ustalenia miejscowych planów zagospodarowania 

przestrzennego. 

W wyniku analizy planów miejscowych wsi gminy Polkowice uznano za 

najwaŜniejsze dla planu urządzeniowo - rolnego gminy oraz przyszłych planów urządzeniowo 

- rolnych wsi następujące zapisy: 


1. Biedrzychowa 

Przewiduje się mieszkaniową funkcję wsi i moŜliwość zwiększenia liczby mieszkańców 

do ok. 100 osób. 

Na terenach zainwestowania wiejskiego dopuszcza się lokalizację zabudowy zagrodowej, 

mieszkaniowej, usług, zainwestowania słuŜącego celom publicznym, zakładów ogrodniczych, 

usług rzemiosła i obiektów gospodarki komunalnej nie stwarzających uciąŜliwości dla 

sąsiedniej zabudowy, składów, magazynów, nieuciąŜliwych zakładów przetwórstwa rolnego, 

obiektów obsługi komunikacji samochodowej, gospodarki leśnej, itp. Wyklucza się 

sytuowanie w obrębie tych terenów ferm hodowlanych, wielkokubaturowych obiektów 

produkcyjnych i magazynowych, zakładów eksploatacji powierzchniowej i przerobu 

surowców. 

Intensywne uprawy ogrodnicze i sady dopuszcza się w korytarzach istniejących linii 

elektroenergetycznych. 

Przy drodze krajowej nr 3 ustala się lokalizację zespołu obsługującego podróŜnych. 

Wykonano bezkolizyjne przejście piesze ze światłami do przystanku autobusowego na drodze 

krajowej nr 3. 

Dopuszcza się wytyczenie ścieŜek rowerowych na terenie całego obrębu. 

Odprowadzenie ścieków - do systemu kanalizacji sanitarnej Polkowic. 

Odpady komunalne winny być składowane na gminnym składowisku śmieci w Trzebczu. 

Powiększa się powierzchnię lasów poprzez projektowane dolesienia. 

2. Dąbrowa 

Zakłada się spadek liczby mieszkańców do około 100 osób. 








surowców. 

Wyrobisko na działce nr 161/8 - do rekultywacji w kierunku leśnym. 


Nie ogranicza się moŜliwości wytyczania ścieŜek rowerowych na terenie całego obrębu, 

zalecając w szczególności realizację połączenia Dąbrowy poprzez Biedrzychową z 

Polkowicami. 

Nie przewiduje się doprowadzenia gazu przewodowego do wsi. 

Odpady komunalne winny być składowane na gminnym składowisku śmieci w Trzebczu. 

Wskazano 3 stanowiska roślin chronionych oraz 2 miejsca występowania głazów 

narzutowych wskazanych do ochrony jako pomniki przyrody nieoŜywionej. 

Ustala się rekultywację nieuŜytku na działce nr 164/8 w kierunku leśnym. 


3. Guzice 

Zakłada się spadek liczby mieszkańców wsi do około 150 osób. 








surowców. 

W sąsiedztwie zabytkowego parku naleŜy lokalizować zainwestowanie, które formą 

i sposobem funkcjonowania moŜe wpłynąć na przywrócenie walorów rekreacyjnych 

i krajobrazowych. 

Ustala się moŜliwość prowadzenia eksploatacji powierzchniowej Ŝwirów na 

udokumentowanym złoŜu na działce nr 340/11. 

Nie ogranicza się moŜliwości realizowania ścieŜek rowerowych, zalecając ich wytyczanie 

w pierwszym rzędzie na kierunku Polkowice - Wzgórza Dałkowskie. 

Odpady komunalne winny być składowane na gminnym składowisku odpadów w Trzebczu. 

Ochroną konserwatorską obejmuje się : 


- park naturalistyczno - krajobrazowy przyległy do zniszczonego załoŜenia pałacowo - 

dworskiego z poł. XIX w., 

- oficynę pałacową (XVIII/XIX w.), 

- teren pocmentarny ( ewangelicki, pocz. XX w. ). 

Obejmuje się ochroną wartościową zieleń wysoką w zabytkowym parku, zalecając jego 

renowację oraz chroni się istniejącą aleję prowadzącą do Moskorzyna. 

Znacznie powiększa się powierzchnię lasów poprzez projektowane dolesienia. 

Ustala się rekultywację wyrobiska na działce nr 340/11 w kierunku leśnym. Pozostałe 

nieczynne wyrobiska i nieuŜytki - do samorekultywacji. Nie przesądza się kierunku 

rekultywacji wyrobisk projektowanej Ŝwirowni. 

4. Jędrzychów 

Przewiduje się moŜliwość osiedlania się w Jędrzychowie ludności spoza wsi, co moŜe 

powiększyć liczbę jej mieszkańców o około 200 - 250 osób. 








surowców. 

Istniejąca szkoła - do zachowania z moŜliwością powiększenia terenów sportowych 

i rekreacyjnych na działkach nr 125 i 126/1. 

W sąsiedztwie terenu pocmentarnego ( działka nr 108 ) ustala się lokalizację cmentarza na 

działce nr 373 oraz ( w II etapie ) na działkach nr 107, 109/3, 111 i 112. 

Zespół pałacowy w Nowej Wsi wraz z zabytkowym parkiem krajobrazowym - do adaptacji na 

cele usługowe, administrację lub obsługę gospodarki rolnej z dopuszczeniem 

wykorzystywania istniejących zabudowań gospodarczych na nieuciąŜliwe cele produkcyjne 

lub magazynowe. 

Ustala się lokalizację trzech urządzonych terenów zielonych (boiska, place zabaw) na 

działkach nr 361/3, częściach działek nr 578 i 586/8 oraz na działce 563/1. 

Dla ludności spoza Jędrzychowa osiedlającej się we wsi wyznacza się 5 zespołów 

projektowanej zabudowy jednorodzinnej (domki wolnostojące) w południowej części wsi. 


Nieczynne wyrobiska na działkach nr 71/2 i 378/2 - do zalesienia. 

Na działce nr 152 oraz na innych terenach w obrębie podmokłej niecki na północny - wschód 

od wsi dopuszcza się realizację zbiorników wodnych jako zagospodarowania alternatywnego 

w stosunku do dopuszczonych zalesień. 

Nie ogranicza się moŜliwości budowy dróg dojazdowych, które mogą być realizowane 

odpowiednio do potrzeb. 

Ustala się przebieg ścieŜek rowerowych : wzdłuŜ drogi dojazdowej na działkach nr 76 i 78/2, 

wzdłuŜ drogi z Nowego Dworu do Trzmielowa, wzdłuŜ drogi powiatowej nr 20 512 na 

odcinku od Nowego Dworu do wlotu drogi gminnej nr 20 29008 oraz wzdłuŜ drogi gminnej. 

W zachodniej części obrębu ustala się rezerwę terenu dla projektowanej autostrady A3 oraz 

projektowanego węzła drogowego „Polkowice”. 

Realizacja autostrady A3 wymaga maksymalnego ograniczenia skutków wpływu realizacji 

i eksploatacji autostrady na zabytkową aleję biegnącą z Nowego Dworu w kierunku 

Trzmielowa oraz wybudowania przepustów dla zwierząt na długości korytarza ekologicznego 

łączącego kompleks „ Lasów Chocianowskich „ z lasami w środkowej i wschodniej części 

obrębu. 

Odpady komunalne winny być składowane na gminnym składowisku w Trzebczu. 

Obejmuje się ochroną konserwatorską : 

- kościół parafialny p.w. Św. Bartłomieja ( XVIII w. ), 

- zespół pałacowy ( XIX/XX w. ), 

- park krajobrazowy w Nowym Dworze w południowej i południowo - wschodniej części 

zespołu pałacowego, 

- zrujnowany zbór ewangelicki ( przebudowany zamek ) z dzwonnicą ( XV/XVIII w. ) wraz 

z terenem pocmentarnym w Nowinach, 

- teren pocmentarny ( ewangelicki, poł. XIX w. ) na zachód od wsi, 


- nieczynny cmentarz wokół kościoła rzymsko - katolickiego z epitafiami z poł. XVI w. 

Obejmuje się ochroną aleje i szpalery drzew wskazane w rysunku planu. Zaleca się uznanie za 

pomnik przyrody unikalnej alei dębowej w Nowym Dworze. 

Zaleca się uznanie wschodniej części rozlewiska w Jędrzychowie za stanowisko 

dokumentacyjne. 

Rozlewisko w niecce na północ od wsi wskazane do przekazania nadleśnictwu. 

Zaleca się utworzenie korytarza ekologicznego umoŜliwiającego rozprzestrzenianie się 

gatunków i zwiększającego bioróŜnorodność. 

5. Kaźmierzów 

Zakłada się moŜliwość osiedlania się we wsi ludności spoza miejscowości, co moŜe 

powiększyć liczbę jej mieszkańców do około 250 osób. 








surowców. 

Na działkach nr 32/8, 31/3, 31/4 i 31/6 ustala się lokalizację zespołu zabudowy rzemieślniczej 

z dopuszczeniem funkcji mieszkaniowej jako uzupełniającej. 

Na działce nr 184/12 i sąsiednich - zespół obsługi gospodarki rolnej, obiekty gospodarki 

komunalnej, rzemiosło (z dopuszczeniem funkcji mieszkaniowej jako uzupełniającej), składy 

magazyny lub nieuciąŜliwa wytwórczość. 

Objęty ochroną konserwatorską zespół pałacowo - parkowy wymaga kompleksowego 

uporządkowania i zagospodarowania 

Cmentarz na działce nr 183 - do zachowania z moŜliwością rozbudowy w kierunku 

wschodnim. 

W zachodniej części obrębu, na działkach 209/* ustala się lokalizację „ zespołu aktywności 

gospodarczej „. 

W sąsiedztwie skrzyŜowania drogi krajowej nr 3 z drogą powiatową ustala się lokalizację 

zespołu usługowego. 


W sąsiedztwie kopalni Sieroszowice, na działkach nr179/22, 179/18, 313 i 314 ustala się 

lokalizację obiektów przemysłowych, magazynowych, składowych, parkingów i urządzeń 

infrastruktury technicznej słuŜących obsłudze kopalni. 

Zaleca się realizację boiska w sąsiedztwie wsi na dowolnej działce nie podlegającej ochronie 

z tytułu ochrony gruntów rolnych. 

Ustala się rekultywację nieuŜytków (działki nr 179/18, 78/6, 179/22) w kierunku leśnym. 

W okresie perspektywy wymaga się zrealizowania drogowego połączenia Polkowic z Suchą 

Górną oraz projektowaną strefą aktywności gospodarczej. 

Dopuszcza się realizację oczyszczalni przemysłowej sytuowanej na gruntach strefy. 



- park naturalistyczny w północno - zachodniej części załoŜenia dworskiego, 

- teren pocmentarny ( ewangelicki, pocz. XX w. ) połoŜony na północ od wsi, 

- fragmenty dawnego cmentarza rodowego wokół ruin kaplicy w południowo - zachodnim 

krańcu parku podworskiego. 

Obejmuje się ochroną wartościową zieleń wysoką w zabytkowym parku, zalecając jego 

renowację oraz zaleca się rekonstrukcję dawnej alei lipowej. 

Wskazanie korytarza ekologicznego łączącego zlewnie Moskorzynki i Skłoby. 


6. Komorniki 










surowców. 

Działka byłego kościoła i teren pocmentarny - do uporządkowania. 

Zabytkowy zespół podworski - do adaptacji na szeroko rozumiane cele usługowe, 

administrację, nieuciąŜliwe funkcje wytwórcze, obsługę gospodarki rolnej, magazyny, itp. Na 

sąsiedniej działce nr194/26 ustala się lokalizację zbiornika wodnego. 

Po doprowadzeniu gazu zaleca się rezygnację z opalania kotłowni zespołu budynków 

mieszkalnych paliwem stałym. 

Ustala się trwałą adaptację istniejącej oczyszczalni ścieków, z moŜliwością rozbudowy jej 

urządzeń na działkach nr 173 i 174. 

Teren pocmentarny przy drodze na północ od wsi ( działki nr 58/1 i 58/2 ) - do 

uporządkowania. 

Na sąsiedniej działce nr 199/7 ustala się moŜliwość realizacji nowego cmentarza wraz 

z kaplicą. W zachodniej części działki nr 196/6 przy drodze powiatowej nr 20 170 ustala się 

lokalizację stacji redukcyjno - pomiarowej gazu. 

W północnej części wsi, przy drodze prowadzącej do R IX zaleca się zlokalizowanie boiska 

(alternatywnie na działkach nr 196/25 lub 194/34 ). 

Nie ogranicza się - poza doliną potoku Moskorzynka, terenami w sąsiedztwie wartościowych 

ekosystemów leśnych oraz w sąsiedztwie stanowisk drzew i roślin chronionych - moŜliwości 

realizacji stawów rybnych na terenach otwartych obrębu. 

Zaleca się wytyczenie ścieŜek rowerowych wzdłuŜ drogi powiatowej nr 20 181 i wzdłuŜ drogi 

ze wsi do szybu R IX. 

Odpady komunalne winny być składowane na gminnym składowisku w Trzebczu 

. 


- kościół - ruina ( XVIII, XIX/XX w. ) wraz z terenem pocmentarnym, 

- zespół podworski ( XVIII/XIX w. ), 


- teren pocmentarny na wzgórzu przy drodze około 600 m. w kierunku śukowa, 

- park podworski z przełomu XVIII i XIX w. 


Zaleca się uznanie za pomnik przyrody nieoŜywionej odkrywki geologicznej glin 

morenowych w postaci zadrzewionej pionowej skarpy na zboczu wzgórza pocmentarnego 

(działka nr 199/6). 

Obejmuje się ochroną drzewa przydroŜne wzdłuŜ drogi do śukowa. 

Działkę nr 217 przeznacza się w całości pod dolesienia (strefa ochronna składowiska 

szlamów „śelazny Most„). 

7. Moskorzyn 

1. Zakłada się spadek liczby mieszkańców wsi do około 130 osób. 








surowców. 

Teren pocmentarny na działce nr 63 naleŜy uporządkować, przeznaczając go na wznowienie 

pochówków lub zieleń urządzoną. Ustala się moŜliwość realizacji cmentarza na działce nr 64. 

Drogi gminne mogą być realizowane stosownie do potrzeb. 

Nie ogranicza się moŜliwości realizowania ścieŜek rowerowych, zalecając ich wytyczanie 

w pierwszym rzędzie na kierunku Polkowice - Wzgórza Dałkowskie. 

Ochroną obejmuje się : 

- kapliczkę przydroŜną ( poł. XIX w. ), 

- teren pocmentarny. 


Obejmuje się ochroną nasadzenia przydroŜne w północno - wschodniej części obrębu. 


8. Pieszkowice 









surowców. 

Na działkach 12/3, 12/4, 13/8, 15/5, 15/6 i 14/2 ( część północna ) ustala się lokalizację 

zespołu działek rzemieślniczych, usług, nieuciąŜliwych funkcji wytwórczych, składów, 

magazynów, obiektów gospodarki leśnej, urządzeń infrastruktury technicznej, itp. 

Zieleń na terenie pocmentarnym na działce nr 28 - do uporządkowania. 

Ustala się realizację ścieŜki rowerowej wzdłuŜ drogi gminnej nr 20 29001. 

Nie przewiduje się doprowadzania gazu przewodowego do wsi. 

Odpady komunalne winny być składowane na gminnym składowisku w Trzebczu lub na 

projektowanym składowisku w obrębie Komorniki. 

Projektowane dolesienia w południowej części obrębu oraz przy szybie R VIII pełnić będą 

funkcję ochrony siedliska wsi przed oddziaływaniem przemysłu. 

9. Polkowice Dolne 

Obręb Polkowice Dolne zostanie przyłączony w przyszłości do miasta Polkowice jako „Nowe 

Polkowice„. Przygotowaniem tego procesu jest opracowanie wspólnego miejscowego planu 

zagospodarowania przestrzennego miasta Polkowice i wsi Polkowice Dolne. 

Ze względu na to, Ŝe obszar obrębu Polkowice Dolne utraci rolniczy charakter nie 

analizowano zapisów planu miejscowego dotyczących tej wsi. 

10. Sobin 

Zakłada się, Ŝe w miarę rozwoju przestrzennego Polkowic, rozwoju specjalnej strefy 

ekonomicznej oraz w związku z realizacją autostrady A3 i węzła „ Polkowice „ w Sobinie 

osiedlać się będzie ludność spoza wsi. W perspektywie liczbę ludności szacuje się na 600 do 

800 osób. 









surowców. 

Ustala się teren pod rozbudowę cmentarza - działka nr 50/4 i rezerwy pod dalszą rozbudowę - 

działka nr 50/3. Dopuszcza się realizację parkingu na części działki nr 49/4, pozostała część 

działki 49/4 - do zalesienia. 

Na terenach na północ i południe od istniejącego ciągu zabudowy wsi wyznacza się 

lokalizację nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej. 

Ustala się lokalizowanie usług towarzyszących projektowanym zespołom domków 

jednorodzinnych na terenach zabudowy mieszkaniowej, jako funkcji uzupełniającej. Na 

działkach nr 267/7, 265 i 266/1 ustala się lokalizację obiektów słuŜących celom publicznym 

(usługi oświaty, zdrowia lub sportu). Na działce nr 61/6 - projektowane boisko i plac zabaw. 

W sąsiedztwie szybu P VII i we wschodniej części obrębu wyznaczono lokalizację zespołów 

działek rzemieślniczych, warsztatów samochodowych, hurtowni, obiektów obsługi 

i przetwórstwa rolno - spoŜywczego i podobnych funkcji. 

W północno - wschodniej części obrębu, nad potokiem Kalina, ustala się lokalizację zespołu 

zieleni urządzonej ( rekreacja, sport ). Nie ogranicza się moŜliwości budowy niewielkich 

zbiorników wodnych o funkcjach krajobrazowych lub rekreacyjnych. 

We wschodniej części obrębu, na działkach nr 310/1 i 2, 311/1 i 2, 312/1,2,3 i4 oraz 3/3 ustala 

się lokalizację lądowiska śmigłowców i obiektów towarzyszących. 

Na działkach nr 303/5, 6,10 i 11 - parking obsługujący lądowisko i obiekty usługowe. 

Nieczynne wyrobiska w południowo - wschodniej części obrębu - do samorekultywacji w 

kierunku leśnym. Hałda przy P VII - do zalesienia. 

Nie ogranicza się moŜliwości usytuowania boiska na terenach otwartych na zachód od wsi, 

poza korytarzem projektowanej drogi wojewódzkiej. 

Na działce nr 6 na północ od wsi dopuszcza się eksploatację surowców okruchowych dla 

potrzeb lokalnych. 

Dopuszcza się wcześniejszą realizację wschodniego odcinka projektowanej drogi 

wojewódzkiej, niezaleŜnie od terminu budowy autostrady. 


Wraz z postępującą rozbudową wsi ustala się realizację nowych odcinków kanalizacji 

sanitarnej. 

Dopuszcza się zastąpienie obecnie funkcjonującego rowu „ A „ odprowadzającego wody z 

oczyszczalni w Polkowicach do Szprotawy - projektowanym kanałem φ800. 



- kościół parafialny p.w. Św. Michała Archanioła ( XIV/XV, XVIII ) wraz z zamkniętym 

cmentarzem wokół kościoła ( epitafia z poł. XVIII w. ), 

- cmentarz parafialny kościoła p.w. Św. Michała Archanioła z poł. XX w. 


Obejmuje się ochroną - polegającą na zakazie wycinania oraz obowiązku starannej pielęgnacji 

aleje i szpalery drzew. 

11. Sucha Górna 

Przewiduje się, Ŝe wraz z rozwojem stref aktywności gospodarczej sytuowanych na północ i 

wschód od wsi liczba ludności osiadłej w Suchej Górnej moŜe się zwiększyć nawet do około 

800 osób. 








surowców. 

Ustala się rozbudowę cmentarza - w miarę potrzeb - na terenie działki nr 348/5. Na działkach 

348/6 i 349/4 - projektowana zieleń urządzona, towarzysząca cmentarzowi. Na działce nr 

349/6 - projektowany parking przycmentarny, ze znacznym udziałem zieleni wysokiej 

i krzewów. 

Na nie zainwestowanych terenach na południe i północ od wsi ustala się lokalizację usług z 

zielenią towarzyszącą (oświata, zdrowie, kultura, sport). Na działce 266 i części działki nr 267 

- lokalizacja obiektów publicznych o nieprzesądzonym charakterze. 

Na wschód od terenów obecnego zainwestowania wsi wskazuje się lokalizację zespołu zieleni 


urządzonej (park, urządzenia sportowe i rekreacyjne) z dopuszczeniem sytuowania tu 

obiektów kubaturowych funkcjonalnie powiązanych z urządzeniami terenowymi 

(gastronomia, sport, rozrywka). 

Na działkach nr 623/11 i 622/7 - lokalizacja projektowanego parkingu z zielenią 

towarzyszącą. 

W północnej części obrębu wyznacza się lokalizację „zespołu aktywności gospodarczej„. 

Zachowuje się istniejące lasy, powiększając ich powierzchnię poprzez wyznaczenie terenów 

do zalesienia. 

W południowej części obrębu (kolonia Paulinów) ustala się lokalizację ośrodka wypoczynku 

świątecznego (sport, rekreacja, gastronomia, itp.) zalecając ograniczenie przekształceń 

krajobrazu i stosunków wodnych w tym rejonie. 

Łąki w sąsiedztwie górnego biegu potoku Skłoba przy południowo - wschodniej granicy 

obrębu mogą być przeznaczone pod otwarte tereny rekreacyjne ( jazda konna, pole golfowe 

lub tp. ). 

Gospodarka ściekowa w kolonii Paulinów wymaga realizacji indywidualnej oczyszczalni lub 

budowy szczelnych zbiorników. 



- pałac ( XVIII, XIX w. ), 

- park przypałacowy z początku XX w., 

cmentarz parafialny ( poewangelicki, poł. XIX w. ) około 1 km na północ od wsi. 

Obejmuje się ochroną wartościową zieleń wysoką w przypałacowym parku, pozostałości 

szpalerów drzew na cmentarzu i aleję w jego sąsiedztwie. 

Wskazano orientacyjny zasięg wartościowego ekosystemu łąkowego w dolinie potoku 

Skłoba. 

Nie przewiduje się eksploatacji powierzchniowej piasków ze złoŜa „ Sucha Górna „. 

Przewidywana dla okresu perspektywy zmiana granic administracyjnych miasta Polkowice 

(przyłączenie do miasta tzw. „ Nowych Polkowic „ i specjalnej strefy ekonomicznej) będzie 

skutkować likwidacją obrębu Polkowice Dolne. Do obrębu Sucha Górna mogą być w takim 

wypadku przyłączone lasy leŜące na południe od obecnych granic obrębu. 


12. Tarnówek 

Zakłada się spadek liczby mieszkańców wsi do około 250 osób. Za poŜądany uznaje się 

stopniowy wykup gospodarstw ( w związku z oddziaływaniem osadnika „ śelazny Most „), 

co moŜe powodować większy spadek liczby mieszkańców. 








surowców. 

Dopuszcza się adaptację istniejącego zespołu pałacowego w południowej części wsi na 

szeroko rozumiane cele usługowe lub administracyjne. 

Na działce nr 277/4 na północ od wsi - boisko. 

Teren pocmentarny ( działka nr 193 ) - do uporządkowania, bez moŜliwości wznowienia 

pochówków. 

Na części działek nr 276/23 i 274/4 ustala się lokalizację obiektów usługowych, hurtowni, 

składów, magazynów oraz obiektów wytwórczych ( w tym rolniczych ). W pierwszym etapie 

zaleca się adaptację na cele produkcyjne istniejącego zainwestowania kubaturowego byłego 

PGR-u. 

Dopuszcza się zalesienie całego obszaru istniejącej strefy ochronnej (obszaru ograniczonego 

uŜytkowania od 1 stycznia 2005 r.) osadnika „śelazny Most”. 

Nie ogranicza się moŜliwości realizacji stawów rybnych na terenach otwartych obrębu w 

odległości ponad 400 m. od granicy strefy ochronnej osadnika szlamów. 

Zaleca się wytyczenie ścieŜki rowerowej z Tarnówka do Trzebcza i dalej do Polkowic, 

prowadzonej wzdłuŜ drogi polnej biegnącej po działce nr 206/23. 

Nie przewiduje się doprowadzenia gazu przewodowego do wsi Tarnówek. 



- zespół pałacowy wraz z parkiem ( XIX/XX w. ), 

- teren pocmentarny ( ewangelicki, poł. XIX w. ) na północ od wsi. 



Obejmuje się ochroną polegającą na zaniechaniu wszelkiej działalności gospodarczej mogącej 

naruszać warunki naturalne, wartościowy ekosystem „ Lasy Barszowskie „ - pododdziały 

213-222. 

Wymaga się uporządkowania terenu byłego parku w południowej części wsi i jego adaptacji 

na tereny rekreacyjne lub zieleń towarzyszącą usługom. 

Obejmuje się ochroną zieleń przydroŜną - droga do Komornik i nasadzenia wzdłuŜ dróg w 

południowej części obrębu. 

13. Trzebcz 









surowców. 

W sąsiedztwie terenów zainwestowania wiejskiego na działkach nr 109/2, 187/16, 187/17 i 

187/6 ustala się lokalizację retencyjnego zbiornika przeciwpoŜarowego. 

Zieleń na terenie pocmentarnym w północnej części wsi – do uporządkowania. 

Dopuszcza się adaptację obiektów podworskich ( działka nr 187/12 ) na funkcje usługowe, 

administracyjne, obsługę gospodarki rolnej, nieuciąŜliwą produkcję rolną, magazyny lub 

nieuciąŜliwą wytwórczość. Pozostałość parku podworskiego – do przekazania w zarząd lasów 

z warunkiem ochrony szczególnie wartościowego drzewostanu. 

W sąsiedztwie zabudowań wsi Biedrzychowa na działce nr 477/1 ustala się lokalizację baz, 

składów, magazynów lub funkcji usługowo -–wytwórczych z warunkiem, Ŝe działalność tam 

prowadzona nie będzie uciąŜliwa dla istniejącej i projektowanej w sąsiedztwie zabudowy 

mieszkaniowej. 

Istniejące składowisko – do dalszego wykorzystywania. Po wyczerpaniu pojemności 

składowiska – rekultywacja ( zalesienie i ewentualna realizacja parkingu ). Na działkach nr 

180/6 i 183/40 zaleca się składowanie gruzu i nadkładów ziemnych pochodzących z rozbiórek 

i budów. Formowane w ten sposób wzgórze moŜe być w odległej perspektywie 


wykorzystywane jako górka saneczkowa lub krótki stok narciarski ( rekreacyjne 

wykorzystanie tego terenu dopuszcza się dopiero po zrekultywowaniu sąsiedniego 

istniejącego wysypiska śmieci ). 

Ustala się realizację ścieŜek rowerowych wzdłuŜ dróg gminnych nr 20 29001 0 20 29002. 

Dopuszcza się prowadzenie ścieŜki rowerowej w kierunku Tarnówka. 

Odpady komunalne winny być składowane na gminnym składowisku na terenie obrębu. 

Ochroną obejmuje się : 

- zespół podworski wraz z zabudowaniami gospodarczymi ( XIX/XX w. ) i zaniedbany 

park podworski, 

- teren pocmentarny ( ewangelicki, pocz. XX w. ) na skraju wsi. 

Znacznie powiększa się powierzchnie lasów poprzez projektowane dolesienia. 

Wskazano granice wartościowego ekosystemu w południowo – zachodniej części obrębu. 

14. śelazny Most 









surowców. 

Na działce nr 82/7, w sąsiedztwie zabytkowego kościoła parafialnego ustala się moŜliwość 

realizacji cmentarza wiejskiego. 

Ustala się lokalizację zespołu zainwestowania sportowo – rekreacyjnego i ewentualnych 

usług na działce nr 21, wymagając adaptacji istniejącej zieleni. Lokalizacja nowego boiska 

lub innych urządzeń sportowych na działce nr 159/3. 


Ustala się moŜliwość adaptacji zabytkowego zespołu podworskiego w środkowej części wsi 

na szeroko rozumiane cele usługowe. Dopuszcza się rozbudowę i adaptację zabudowań 

gospodarczych na nieuciąŜliwe cele produkcyjne. Zaleca się zagospodarowywanie zespołu 

podworskiego w powiązaniu z rewaloryzacją dawnego parku w sąsiedztwie. 

Ustala się moŜliwość eksploatacji kruszywa naturalnego we wschodniej części wsi. Wymaga 

się aby eksploatacja piasku była prowadzona w sposób pozwalający w przyszłości 

wykorzystać powstałe wyrobisko jako rekreacyjne zbiorniki wód otwartych. 

Nieczynny osadnik szlamów poflotacyjnych „ Gilów „ pozostawia się do samorekultywacji. 

Dopuszcza się realizację nowego połączenia drogowego łączącego śelazny Most z 

Pieszkowicami. 

Nie ogranicza się moŜliwości realizacji ścieŜek rowerowych na obszarze całego obrębu. 

Nie przewiduje się doprowadzenia gazu przewodowego do wsi. 



- Kościół parafialny p.w. Św. Barbary ( XVII,XX w. ) wraz z zamkniętym cmentarzem wokół 

( nagrobki z końca XIX w.), 

zespół podworski ( pałac zrównany z ziemią XVIII w. ). 


Zdziczały park podworski na południe od wsi zalecany do objęcia ochroną jako uŜytek 

ekologiczny. 

Ustala się ochronę połoŜonych w północno – wschodniej części obrębu łąk nad potokiem 

Lipówka. Ustala się pozostawienie nieczynnego osadnika szlamów poflotacyjnych „ Gilów „ 

do samorekultywacji – jego powierzchnia podlegająca procesom sukcesji pierwotnej moŜe 

być stanowiskiem dokumentacyjnym procesów renaturalizacji terenów przemysłowych. 

Wskazano stanowiska roślin i drzew chronionych oraz pomnika przyrody ( dąb o obwodzie 

519 cm ). Oznaczony głaz narzutowy zalecany do objęcia ochroną konserwatorską jako 

pomnik przyrody nieoŜywionej. 

15. śuków 

Zakłada się spadek liczby mieszkańców wsi do około 110 osób. W związku z realizacją 

w rejonie Grodowca nowego szybu kopalni Rudna we wsi istnieje moŜliwość osiedlenia się 

około 100 do 150 osób spoza miejscowości. 









surowców. 

Tereny projektowanej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wyznacza się na północ od 

istniejącego ciągu zabudowy wsi. 

Objęty ochroną konserwatorską naturalistyczny park i plac zabaw - do trwałej adaptacji jako 

zieleń urządzona, z dopuszczeniem - za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytkówrealizacji 

urządzeń i obiektów sportowych, rekreacyjnych lub usługowych. 

Ustala się moŜliwość realizacji boiska na działce nr 69, nad potokiem. 

Ustala się rekultywację nieczynnego wyrobiska w środkowej części obrębu w kierunku 

leśnym. 

Zaleca się wytyczenie ścieŜek rowerowych z śukowa do Grodowca i Tarnówka. 



- naturalistyczny park krajobrazowy załoŜony około 1860 r. przylegający do zniszczonego 

zespołu pałacowo - dworskiego, 

- dawny młyn (zrujnowany, XIX/XX w.), 

- teren pocmentarny (ewangelicki, poł. XIX w.) na zachodnim krańcu wsi. 

Dopuszcza się znaczne powiększenie powierzchni lasów poprzez sukcesywne zalesianie 

gruntów na zachód i północ od wsi. 

Obejmuje się ochroną wartościową zieleń w zabytkowym parku. 


VI. 

ETAP STUDIÓW I ANALIZ. 

1. Analiza warunków fizjograficznych. 

1.1. Rzeźba terenu. 

Geograficznie obszar gminy Polkowice leŜy na styku dwóch prowincji : 

1) Niziny Sasko – ŁuŜyckiej 

makroregion – Nizina Śląsko – ŁuŜycka 

mezoregion – Równina Szprotawska i Wysoczyzna Lubińska 

2) Niziny Środkowopolskiej 

makroregion – Wał Trzebnicki 

mezoregion – Wzgórza Dalkowskie. 

90% obszaru gminy znajduje się w zasięgu wschodniej części Wzgórz Dalkowskich. 

Główna oś Wzgórz Dalkowskich ma na terenie gminy przebieg z kierunku północno 

zachodniego na południowy wschód. Część gminy połoŜona na obszarze Wzgórz 

Dalkowskich ma silnie urozmaiconą rzeźbę terenu. NajwyŜszym punktem w gminie jest 

szczyt wzgórza o wysokości ok. 221 m. n.p.m., sąsiadujący od północy ze zbiornikiem 

osadowym „ Gilów „, a najniŜszym, o wysokości 94,5 m. n.p.m. jest dno doliny Moskorzynki 

na północnej granicy gminy, poniŜej śukowa. Deniwelacja obszaru gminy wynosi więc 

126,5m. 

Wzgórza Dalkowskie, połoŜone pomiędzy doliną Bobru a obniŜeniem Ścinawskim, 

stanowią fragment duŜej jednostki krajobrazowej, określanej obecnie nazwą Wału 

Trzebnickiego. Stanowi on wyraźną granicę pomiędzy ObniŜeniem Milicko – Głogowskim na 

północy oraz Niziną Śląską i wschodnią częścią Nizin Sasko – ŁuŜyckich na południu. Wał 

Trzebnicki uznawany jest równieŜ za południową granicę lądolodu stadiału Warty 

zlodowacenia środkowopolskiego. 

Zachodnia część gminy, obejmująca zachodnie części obrębów Polkowice Dolne, Sobin 

i Jędrzychów stanowi fragment Równiny Szprotawskiej. Jest to najniŜszy obszar gminy, gdzie 

wysokości bezwzględne nie przekraczają 140 – 150 m. n.p.m. Równina Szprotawska jest 

kotlinowatym obniŜeniem rzeki Szprotawy, stanowiącym część starej pradoliny wrocławsko – 

magdeburskiej. Zajęta jest przez łąki i pola uprawne na madach rzecznych. Występują tutaj 

równieŜ liczne podmokłe zagłębienia porośnięte lasami. 


Południowo – wschodni cypel gminy (fragment obrębu śelazny Most) stanowi 

Wysoczyzna Lubińska, która wznosi się kilkadziesiąt metrów ponad otaczającymi 

obniŜeniami Równiny Szprotawskiej, obniŜenia Ścinawskiego, Borów Dolnośląskich 

i Równiny Legnickiej. Wysoczyzna Lubińska na terenie gminy Polkowice reprezentowana 

jest przez równiny sandrowe i równinę moreny dennej o niewielkich deniwelacjach, a więc 

posiada rzeźbę terenu mało urozmaiconą. 

1.2. Budowa geologiczna. 

Gmina Polkowice leŜy na obszarze monokliny przedsudeckiej. Na metamorficznych 

skałach starszego paleozoiku zalegają tu zapadające na północny – wschód warstwy okresu 

permskiego (piaskowce czerwonego spągowca, wapienie i dolomity, anhedryty i gipsy oraz 

iłowce cechsztynu) i dolnego triasu (piaskowce arkozowe z okresu piaskowca pstrego). Nad 

tymi warstwami zalegają piaski i iły z przewarstwieniami węgli brunatnych wieku 

oligoceńskiego, mioceńskie iły z węglem brunatnym oraz plioceńskie iły pstre (iły 

poznańskie). MiąŜszość serii trzeciorzędowej w strefach niezaburzonych glacitektonicznie 

wynosi 300 – 350 m. Górną część profilu geologicznego tworzą osady czwartorzędowe. Ich 

spąg tworzą na ogół piaski, Ŝwiry i iły preglacjalne o miąŜszości kilku do kilkunastu metrów 

przykryte piaskami i Ŝwirami wodnolodowcowymi zlodowacenia środkowopolskiego 

o miąŜszości lokalnie przekraczającej 50 m. Utwory preglacjalne są lokalnie izolowane od 

fluwioglacjalnych płatami glin morenowych zlodowacenia południowo – polskiego. Wśród 

utworów fluwioglacjalnych występuje nieciągła warstwa glin morenowych zlodowacenia 

środkowopolskiego, rozdzielająca piaski i Ŝwiry na dwa horyzonty. Gliny te posiadają 

rozległe wychodnie na powierzchnię, nawet w strefach słabiej zaburzonych glacitektonicznie. 

W strefie silnych zaburzeń glacitektonicznych, związanych z osiową częścią Wzgórz 

Dalkowskich obserwuje się wychodnie wyciśniętych iłów plioceńskich oraz utworów 

preglacjalnych. W obszarach takich budowa utworów czwartorzędowych i plioceńskich jest 

bardzo zmienna i skomplikowana. Sytuacja taka występuje na znacznym obszarze gminy, 

ciągnąc się szerokim pasem od północnego – zachodu przez miasto Polkowice do obrębów 

Gilów i śelazny Most. 

W utworach powierzchniowych widoczna jest wyraźna przewaga lokalnie zwydmionych 

piasków i Ŝwirów wodonolodowcowych stadiału Warty zlodowacenia środkowopolskiego. 

Z innych utworów większe powierzchnie zajmują jedynie gliny zwałowe tego zlodowacenia. 

Dna dolin zajmują przewaŜnie mułki, piaski i Ŝwiry rzeczne. Pomiędzy Sobinem 


i Jędrzychowem znajdują się duŜe powierzchnie osadów jeziornych (iły, piaski, mułki i kreda 

jeziorna). 

1.3. Warunki klimatyczne. 

Obszar gminy Polkowice wg klasyfikacji pluwiotermicznej A. Schmucka naleŜy do 

subregionu "nadodrzańskiego wrocławsko – legnickiego", najcieplejszego na Dolnym Śląsku. 

Średnia temperatura roku wynosi 8,4 o C, a okresu wegetacyjnego – 14,6 o C. Okres 

wegetacyjny roślin jest bardzo długi i trwa od 220 do 227 dni. Jego początek przypada na 

okres pomiędzy 26 i 31 marca. Opady atmosferyczne okresu wegetacyjnego wahają się 

w granicach 62 – 65 % rocznej sumy opadów, które wynoszą 500 – 600 mm. Na obszarze 

gminy często występują posuchy. 

1.4. Wody powierzchniowe i podziemne. 

Gmina Polkowice połoŜona jest w obrębie zlewni trzech rzek : 

- Szprotawy – dopływu Bobru odwadniającego południowo – zachodnią część gminy; 

- Rudnej – lewostronnego dopływu Odry odwadniającej północno – wschodnią część 

gminy; 

- Zimnicy – lewostronnego dopływu Odry odwadniającego południowe krańce gminy. 

Wododział pomiędzy zlewniami przebiega generalnie grzbietem Wzgórz Dalkowskich, 

stanowiących równocześnie obszar źródliskowy rzek. 

Obszarowo największa jest zlewnia rzeki Szprotawy, przepływającej wzdłuŜ 

południowo – zachodniej granicy gminy. WaŜniejszymi dopływami Szprotawy na obszarze 

gminy są: Kalinka, Skłoba i Zielenica. W obrębie zlewni rzeki Rudnej największym 

dopływem jest Moskorzynka. 

W ujęciu statystycznym obszary gruntów zajęte pod zbiornikami wodnymi i ciekami 

przedstawia tabela nr 3. 


Tabela nr 3: Zbiorniki wodne i cieki 

Lp Obręb Pow. obrębu 

Grunty pod wodami 

ogółem razem wody stojące wody płynące rowy 

w ha ha % ha % ha % ha % 

1 Biedrzychowa 656,93 0,8 0,1 0,26 0,0 0,54 0,1 

2 Dąbrowa 952,33 2,11 0,2 0,15 0,0 1,96 0,2 

3 Guzice 639,52 3,85 0,6 0,32 0,1 3,53 0,5 

4 Jędrzychów 1783,20 26,9 1,5 11,64 0,6 1,37 0,1 13,94 0,8 

5 Kaźmierzów 707,81 2,48 0,4 2,48 0,4 

6 Komorniki 788,84 6,06 0,8 6,06 0,8 

7 Moskorzyn 727,43 3,56 0,5 0,77 0,1 2,07 0,3 0,72 0,1 

8 Pieszkowice 264,54 0,3 0,1 0,16 0,1 0,14 0,0 

9 Polkowice 2229,38 12,67 0,6 2,79 0,1 9,88 0,5 

Dolne 

10 Sobin 1130,40 16,4 1,5 16,40 1,5 

11 Sucha Górna 1311,58 8,59 0,7 1,53 0,1 7,06 0,6 

12 Tarnówek 1384,52 2,08 0,1 0,13 0,0 1,95 0,1 

13 Trzebcz 924,36 2,43 0,3 0,77 0,1 0,51 0,1 1,15 0,1 

14 śelazny Most 1106,91 2,42 0,2 0,42 0,0 2,0 0,2 

15 śuków 269,46 2,28 0,8 1,87 0,7 0,41 0,1 

Gmina 14877,21 92,98 0,6 18,94 0,1 5,82 0,0 68,22 0,5 

Źródło: Ewidencja gruntów i budynków, stan na 2001.04.01 

Cieki wodne na obszarze gminy charakteryzuje duŜe zanieczyszczenie. Nie występują 

wody I klasy czystości. Dominują wody klasy II i III, ta ostatnia nawet w rowach 

melioracyjnych. Największe cieki gminy – Szprotawa i Moskorzynka prowadzą wody 

pozaklasowe (NON – nie odpowiadające normom). 

Na stan sanitarny wodocieków wpływa wiele czynników. Do najwaŜniejszych 

zaliczyć moŜna : 

- ogólne zanieczyszczenie zlewni, 

- działalność rolniczą (zabiegi nawoŜenia i ochrony roślin, produkcja zwierzęca), 

- zanieczyszczenie osadów dennych metalami cięŜkimi. 

Układ wód gruntowych powiązany jest ściśle z rzeźbą terenu i budową geologiczną 

obszaru gminy. Stosunkowo najwyŜszy poziom wód gruntowych występuje w dolinach rzek 

Szprotawy i Moskorzynki. Przekłada się to na silne uwilgotnienie gruntów, korzystne dla 

uŜytków zielonych, z których część wymaga jednak uregulowania stosunków powietrzno – 

wodnych w glebie (melioracji). Większość obszaru gminy charakteryzuje nieregularny 

poziom wód gruntowych. Na terenach tych uwilgotnienie gleb zaleŜy zdecydowanie od ich 


składu mechanicznego, utworów z jakich się wytworzyły oraz od zwięzłości skały 

macierzystej i podłoŜa. Właściwie uwilgotnione są gleby zwięźlejsze i głębokie. Gleby 

o lekkim i luźnym składzie mechanicznym wykazują cechy gleb okresowo lub stale za 

suchych. 

Na terenie gminy oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się ujęcia wód 

podziemnych : Potoczek, Moskorzynka, Sobin – Jędrzychów. W strefie tych ujęć, 

a szczególnie w rejonie ujęcia Sobin – Jędrzychów występują niekorzystne warunki wodne. 

Skutkiem czerpania wody w ilości przekraczającej zdolność regenerowania się zasobów 

wodnych było powstanie lejów depresyjnych wokół ujęć, a w rezultacie osuszenie terenu. 

Obszary te wymagają równieŜ szczególnej uwagi ze strony gospodarki rolnej i komunalnej ze 

względu na zapewnienie ochrony sanitarnej wód podziemnych. 

Zaburzenia w stosunkach wodnych występują równieŜ w rejonie zbiornika osadowego 

„śelazny Most „. Występujące przesiąki powodują podtopienia obszarów połoŜonych wokół 

zbiornika. 

Podobne zaburzenia powodują ruchy górotworu spowodowane eksploatacją rud miedzi. 

Powstające w rejonach osiadania gruntów zapadliska stanowią miejsca gromadzenia wód 

powierzchniowych i lokalnych zabagnień. Proces ten nie jest jaszcze zakończony i trudno 

dzisiaj przewidywać jego końcowe skutki. JuŜ teraz moŜna jednak mówić o konieczności 

wybudowania zbiornika retencyjnego wód powierzchniowych w rejonie Sobina 

i Jędrzychowa. 

1.5. Gleby 

1.5.1. Geneza i jakość gleb. 

ZróŜnicowanie rzeźby terenu, róŜnorodna budowa geologiczna skał macierzystych, 

zmienne stosunki powietrzno – wodne oraz świat organiczny towarzyszący procesowi 

budowy gleb spowodowały powstanie róŜnych rodzajów i gatunków gleb. 

W gminie Polkowice, na obszarach zajętych pod uŜytki rolne, największą powierzchnię 

zajmują gleby brunatne, stanowiące 45% powierzchni uŜytków rolnych. PołoŜone są one 

w północnej części gminy. 95% gleb brunatnych stanowią gleby brunatne kwaśne 

i wyługowane. Pozostałe 5% to gleby brunatne właściwe. 

Kolejną, pod względem obszaru, grupę stanowią gleby pseudobielicowe, stanowiące 35% 

powierzchni uŜytków rolnych. Niewielką część gleb pseudobielicowych stanowią gleby 


deluwialne połoŜone w dolinach i obniŜeniach. Gleby pseudobielicowe naleŜą do 

najlepszych gleb w gminie i zlokalizowane są w północno – wschodniej części gminy oraz 

na zachód od miasta Polkowice. 

W dolinach rzecznych występują mady. Są to gleby Ŝyzne, ale przewaŜnie nadmiernie 

uwilgotnione, tworzące średniej jakości uŜytki zielone. Mady zajmują 5% powierzchni 

uŜytków rolnych gminy. 

W obrębie ObniŜenia Szprotawy duŜe kompleksy (w sumie 10% powierzchni uŜytków 

zielonych) stanowią gleby pobagienne – płytkie mursze, tworzące słabe uŜytki zielone, 

a w znacznej części nieuŜytki. 

Gleby typu czarnych ziem właściwych i zdegradowanych zajmują łącznie 5% 

powierzchni uŜytków rolnych. 

Gleboznawcza klasyfikacja uŜytków rolnych przedstawiona jest w tabeli nr 17. Oceniając 

jakość środowiska glebowego wszystkie uŜytki rolne gminy Polkowice podzielono na trzy 

grupy: 

a) najlepsze – grunty orne klas I – III a i uŜytki zielone klas I – III, 

b) średniej jakości – grunty orne klas III b – IV b i uŜytki zielone klasy IV, 

c) najsłabsze _ grunty orne klas V – VI z i uŜytki zielone klas V – VI z. 

Uwzględniając ten podział moŜna stwierdzić, Ŝe w gminie Polkowice dominują gleby 

najsłabsze, stanowiące aŜ 58,4% ogólnej powierzchni uŜytków rolnych. Grunty średniej 

jakości stanowią 35,8%, a grunty najlepsze zaledwie 5,8 % uŜytków rolnych. Szczegółowy 

wykaz udziału gruntów najlepszych, średnich i najsłabszych przedstawia tabela nr 5. NaleŜy 

podkreślić, Ŝe w trzech obrębach: Biedrzychowej, Jędrzychowie i Sobinie grunty najlepsze 

nie występują w ogóle, a w dalszych dziewięciu ich udział nie przekracza 8%. Udział gruntów 

najsłabszych w uŜytkach rolnych w poszczególnych obrębach przedstawiono graficznie na 

rysunku nr 6. 


Tabela nr 5: Udział gruntów najlepszych, średnich i najsłabszych w powierzchni uŜytków 

rolnych. 

Lp. Obręb Pow. ogólna 

Powierzchnia uŜytków rolnych 

uŜytków gruntów gruntów średnich gruntów 

rolnych w ha najlepszych * ** najsłabszych *** 

ha % ha % ha % 

1 Biedrzychowa 36,06 0 0 11,98 33,2 24,08 66,8 

2 Dąbrowa 105,45 2,85 2,7 44,35 42,1 58,25 55,2 

3 Guzice 389,02 5,87 1,5 106,63 27,4 276,53 71,1 

4 Jędrzychów 993,05 0 0 325,52 32,8 667,53 67,2 

5 Kaźmierzów 454,75 15,35 3,4 226,86 49,9 212,54 46,7 

6 Komorniki 549,02 104,88 19,1 277,92 50,6 166,22 30,3 

7 Moskorzyn 354,43 7,58 2,1 141,30 39,9 205,55 58,0 

8 Pieszkowice 109,33 14,23 13,0 42,53 38,9 52,57 48,1 

9 Polkowice 641,96 12,16 1,9 236,29 36,8 393,51 61,3 

Dolne 

10 Sobin 537,22 0 0 26,47 4,9 510,75 95,1 

11 Sucha Górna 730,76 10,86 1,5 266,95 36,5 452,95 62,0 

12 Tarnówek 513,73 146,33 28,5 201,27 39,2 166,13 32,3 

13 Trzebcz 293,57 13,87 4,7 96,57 32,9 183,13 62,4 

14 śelazny Most 296,35 23,60 7,9 133,87 45,2 138,88 46,9 

15 śuków 107,23 0,32 0,3 48,08 44,8 58,83 54,9 

Gmina 6111,94 357,90 5,8 2186,59 35,8 3567,45 58,4 

Uwagi: 

* grunty orne klas I-IIIa i uŜytków zielonych klas I-III 

* grunty orne klas IIIb-IVb i uŜytków zielonych klas IV 

* grunty orne klas V-VIz i uŜytków zielonych klas V-VIz 

Źródło: Ewidencja gruntów i budynków stan na 01.04.2001 r. 

1.5.2. Kompleksy glebowo – rolnicze. 

Przydatność gleb do produkcji roślinnej określana jest za pomocą kompleksów rolniczej 

przydatności gleb. Powierzchnie i udział procentowy kompleksów rolniczej przydatności gleb 

w poszczególnych obrębach oraz w Gminie Polkowice przedstawiono w tabeli nr 6. 



Tabela nr 6: Kompleksy rolniczej przydatności gleb. 

Lp Obręb Jedn. 

1 Biedrzycho 

wa 

ha 

% 

2 Dąbrowa ha 

% 

3 Guzice ha 

% 

4 Jędrzychów ha 

% 

5 Kaźmierzów ha 

% 

6 Komorniki ha 

% 

7 Moskorzyn ha 

% 

8 Pieszkowice ha 

% 

9 Polkowice ha 

Dolne % 

10 Sobin ha 

% 

11 Sucha Górna ha 

% 

12 Tarnówek ha 

% 

13 Trzebcz ha 

% 

14 śelazny ha 

Most % 

15 śuków ha 

% 

Gmina 

Polkowice 

ha 

% 

Grunty orne 

UŜytki zielone 

1 2 4 5 6 7 8 Razem 2z 3z Razem 

5,1 0,8 7,7 16,3 1,7 31,6 4,1 4,7 8,8 

16,2 2,7 24,3 51,4 5,4 100,0 46,7 53,3 100,0 

2,5 17,2 8,2 40,8 6,6 75,3 30,0 5,2 35,2 

3,3 22,8 10,9 54,3 8,7 100,0 85,3 14,7 100,0 

10,3 32,7 102,2 152,5 46,5 344,2 30,0 5,2 35,2 

3,0 9,5 29,7 44,3 13,5 100,0 85,3 14,7 100,0 

12,8 53,8 191,0 281,9 129,2 4,0 672,7 241,0 139,2 380,2 

1,9 8,0 28,4 41,9 19,2 0,6 100,0 63,4 36,6 100,0 

12,8 87,3 112,8 153,8 27,5 4,4 398,6 64,9 6,0 70,9 

3,2 21,9 28,3 38,6 6,9 1,1 100,0 91,6 8,4 100,0 

120, 42,0 115,3 121,2 25,0 423,9 117,9 29,3 147,2 

4 9,9 27,2 28,6 5,9 100,0 80,1 19,9 100,0 

28,4 

7,3 64,4 87,3 133,7 53,7 346,4 10,3 9,3 19,6 

2,1 18,6 25,2 38,6 15,5 100,0 52,8 47,2 100,0 

7,3 22,0 16,5 35,7 12,9 0,9 95,3 19,8 1,4 21,2 

23,6 

6,5 

23,6 

0,5 

7,7 

46,5 

8,5 

1,2 

0,2 

122, 

6 

33,7 

14,1 

5,5 

37,1 

15,1 

4,3 

4,8 

399,2 

8,3 

23,1 

69,4 

12,7 

58,6 

16,1 

50,1 

19,6 

67,5 

27,5 

2,2 

2,4 

572,3 

11,9 

17,3 

100,1 

18,3 

19,0 

5,5 

50,3 

8,7 

47,6 

13,1 

32,5 

12,7 

44,7 

18,2 

20,6 

22,9 

948,9 

19,7 

37,5 

193,1 

35,3 

147,6 

42,7 

140,6 

24,3 

95,3 

26,2 

71,1 

27,8 

74,3 

30,3 

30,4 

33,7 

1679,7 

34,9 

13,5 

137,2 

25,1 

179,0 

51,8 

286,3 

49,5 

14,9 

4,1 

87,9 

34,4 

21,8 

8,9 

29,4 

32,6 

10,74,2 

22,3 

0,9 

0,5 

0,1 

100,1 

17,3 

1,1 

0,3 

3,2 

3,6 

115,9 

2,4 

100,0 

546,8 

100,0 

345,6 

100,0 

578,5 

100,0 

363,7 

100,0 

255,7 

100,0 

245,4 

100,0 

90,1 

100,0 

4813,8 

100,0 

93,3 

67,8 

66,9 

82,0 

38,1 

166,3 

95,3 

161,0 

93,6 

45,9 

82,2 

54,7 

91,1 

17,1 

73,9 

1117,5 

72,6 

6,7 

33,6 

33,1 

133,2 

61,9 

8,2 

4,7 

11,0 

6,4 

10,0 

17,8 

6,0 

9,9 

6,1 

26,1 

420,9 

27,4 

100,0 

101,4 

100,0 

215,2 

100,0 

174,5 

100,0 

172,0 

100,0 

55,9 

100,0 

60,7 

100,0 

23,2 

100,0 

1538,4 

100,0 

Źródło: Aneks do mapy glebowo-rolniczej gmin Polkowice. 

Analiza danych zawartych w tabeli pozwala stwierdzić, Ŝe w gruntach ornych Gminy 

Polkowice dominują gleby kompleksu Ŝytniego słabego (34,9 %) i Ŝytniego bardzo słabego 

(22,3%). Pozostałe kompleksy, uporządkowane według malejącego udziału, stanowią 

odpowiednio : 

- Ŝytni dobry – 19,7 %, 


- Ŝytni bardzo dobry – 11,9 %, 

- pszenny dobry – 8,3 %, 

- zboŜowo – pastewny mocny – 2,4 %, 

- pszenny bardzo dobry – 0,5 %. 

W sumie kompleksy Ŝytnie stanowią 88,8 % powierzchni gruntów ornych reprezentując 

siedliska najbardziej przydatne do uprawy Ŝyta i ziemniaków. 

Poszczególne kompleksy rolniczej przydatności gleb występujące na obszarze Gminy 

Polkowice moŜna scharakteryzować następująco : 

- Kompleks 1 – pszenny bardzo dobry. 

Występuje tylko w obrębie Tarnówek. Nie stwarza ograniczeń w zakresie doboru roślin 

uprawnych. Pozwala uzyskiwać wysokie plony wszystkich roślin uprawnych. Ze 

względów ekonomicznych zalecana jest uprawa roślin o największych wymaganiach 

glebowych. 

- Kompleks 2 – pszenny dobry. 

W zróŜnicowanych wielkościach występuje we wszystkich obrębach oprócz 

Biedrzychowej i Sobina. Prawie 61 % powierzchni tego kompleksu zlokalizowane jest w 

Komornikach i Tarnówku. Gleby tego kompleksu charakteryzują się dobrymi warunkami 

do produkcji roślinnej. Przy dobrej agrotechnice i dość duŜych nakładach moŜna na nich 

uzyskiwać wysokie plony wszystkich roślin uprawnych. Całość gleb kompleksu 

pszennego dobrego jest w dobrej kulturze, ma uregulowane stosunki wodne i jest mało 

wraŜliwa na długotrwałe zmiany pogody. 

- Kompleks 4 – Ŝytni bardzo dobry. 

Gleby tworzące ten kompleks są lekkie i średnio zwięzłe, łatwe w uprawie. Znajdują się 

w średniej kulturze ze względu na mniejszą pojemność wodną i mniejszą ilość 

mineralnych składników pokarmowych. Najbardziej nadają się pod uprawę Ŝyta i roślin 

o podobnych wymaganiach glebowych. Racjonalna, kilkuletnia uprawa i wysokie 

nawoŜenie (zwłaszcza organiczne ) moŜe spowodować przekwalifikowanie tych gleb do 

kompleksu pszennego dobrego. Gleby tego kompleksu nie występują w obrębach Sobin i 

Sucha Górna. 

- Kompleks 5 – Ŝytni dobry. 

Gleby kompleksu Ŝytniego dobrego występują we wszystkich wsiach gminy, a największe 

powierzchnie w Jędrzychowie, Komornikach i Kazimierzowie. Wykazują duŜą 

wraŜliwość na okresowe niedobory wilgoci. Właściwości gleb tego kompleksu 

ograniczają uprawę roślin bardziej wymagających. Wysokość plonów uzaleŜniona jest od 


przebiegu pogody. Wysokich moŜna się spodziewać w latach mokrych, o korzystnym 

rozkładzie opadów. 

- Kompleks 6 – Ŝytni słaby. 

Stanowi 35 % gruntów ornych gminy. Gleby tego kompleksu są bardzo wraŜliwe na 

wysychanie ze względu na duŜą przepuszczalność i małą pojemność wodną. Wykazują 

małą zasobność naturalną i słaby lub średni stopień kultury. Są bardzo łatwe do uprawy. 

Kompleks Ŝytni słaby stanowi dla roślin uprawnych siedlisko niskiej jakości. Dobre plony 

moŜna uzyskać tylko w latach o korzystnym rozkładzie opadów. Plony roślin bardziej 

wymagających są przewaŜnie zawodne. 

- Kompleks 7 – Ŝytni bardzo słaby. 

Pod względem wielkości stanowi drugą grupę gleb gminy. Gleby tego kompleksu mają 

zdecydowanie niekorzystne właściwości dla produkcji rolnej. Są bardzo lekkie, ubogie w 

próchnicę i składniki pokarmowe oraz okresowo lub trwale za suche. Grunty orne 

kompleksu Ŝytniego bardzo słabego powinny być przeznaczane do zalesiania w pierwszej 

kolejności lub poddane zabiegom mającym na celu podniesienie ich urodzajności. 

- Kompleks 8 – zboŜowo – pastewny mocny. 

Występuje tylko w 8 obrębach gminy, w największych ilościach ( ok. 100 ha ) w obrębie 

Sucha Górna. W kompleksie dominują gleby cięŜkie i bardzo cięŜkie, okresowo 

nadmiernie uwilgotnione. Pod względem przydatności rolniczej gleby kompleksu 8 

znajdują się na przejściu między gruntami ornymi i uŜytkami zielonymi. Są trudne do 

uprawy mechanicznej. Trudności w uprawie i okresowy nadmiar uwilgotnienia powodują, 

Ŝe najbardziej racjonalnym sposobem uŜytkowania tych gleb jest uprawa wieloletnich 

roślin pastewnych. 

Wśród uŜytków zielonych Gminy Polkowice dominuje kompleks 2z – uŜytki zielone 

średnie, zajmujące 72,6 % ich powierzchni. Pozostały obszar uŜytków zielonych stanowi 

kompleks 3z – uŜytki zielone słabe i bardzo słabe. Na terenie Gminy Polkowice nie występuje 

kompleks 1z – uŜytki zielone dobre i bardzo dobre. 

Kompleks 2z charakteryzuje się wysokim poziomem wód gruntowych oraz dobrymi 

glebami. W kompleksie tym roślinność trawiasta znajduje korzystne uwilgotnienie i dobre 

warunki rozwojowe. Część gleb tego kompleksu moŜe być naraŜona na okresowe niedobory 

wilgoci. Ogranicza to w powaŜnym stopniu produkcyjność rolniczą tych obszarów. 

Podniesienie i utrzymanie wysokiej wydajności uŜytków zielonych średnich uzaleŜnione jest 

od stosowania odpowiednich zabiegów uprawowych i wysokiego nawoŜenia. 


Kompleks 3z – uŜytki zielone słabe w zaleŜności od składu mechanicznego, budowy 

profilu glebowego i połoŜenia charakteryzują się albo nadmierną przepuszczalnością, 

a w efekcie niedoborem wilgoci , albo są stale za mokre. UŜytki zielone tego kompleksu po 

uregulowaniu stosunków wodnych mogą przejść do kompleksu 2z – uŜytków zielonych 

średnich. 

1.5.3. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej. 

Instytut Uprawy, NawoŜenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach opracował metodę 

całościowej oceny naturalnych warunków produkcji rolnej. Polega ona na punktowej ocenie 

czynników środowiska przyrodniczego : 

- warunków glebowych, 

- agroklimatu, 

- rzeźby terenu, 

- warunków wodnych. 

Suma wyników ocen cząstkowych stanowi syntetyczny wskaźnik waloryzacji rolniczej 

przestrzeni produkcyjnej. 

Posługując się tą metodą IUNG opracował waloryzację rolniczej przestrzeni 

produkcyjnej dla wszystkich gmin i opublikował jej wyniki w układzie 49 województw. 

Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Legnicy opierając się na tej 

metodzie, dokonało oceny warunków przyrodniczych dla gmin byłego województwa 

legnickiego w układzie obrębowym. Wyniki waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej 

Gminy Polkowice przedstawiono w tabeli nr 7, a jej przestrzenny rozkład na rys. nr 7. 

Tabela nr 7: Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej. 

Lp. 

Obręb 

jakości i 

przydatności 

rolniczej gleb 

Ocena 

agroklimat 

u 

rzeźby 

terenu 

warunków 

wodnych 

Wskaźnik 

waloryzacji 

rolniczej 

przestrzeni 

produkcyjnej 

1 Biedrzychowa 32,3 4,8 4,8 0,9 42,7 

2 Dąbrowa 40,5 10,7 4,7 1,6 57,5 

3 Guzice 36,6 9,8 4,6 1,3 52,3 

4 Jędrzychów 34,9 9,8 4,6 1,6 50,9 

5 Kaźmierzów 49,1 20,2 4,7 1,6 68,4 

6 Komorniki 51,6 21,4 4,4 2,4 79,8 

7 Moskorzyn 39,1 13,2 4,7 1,4 58,4 


8 Pieszkowice 44,0 11,4 4,9 1,9 62,2 

9 Polkowice Dolne 38,4 6,8 4,9 1,7 51,8 

10 Sobin 29,2 - 4,6 1,1 34,9 

11 Sucha Górna 32,7 14,2 4,7 1,3 62,9 

12 Tarnówek 57,1 15,3 5,4 2,3 80,0 

13 Trzebcz 39,5 12,2 4,3 1,4 57,4 

14 śelazny Most 48,5 15,0 4,9 1,6 70,0 

15 śuków 35,4 8,8 3,7 2,9 50,8 

Gmina 

Polkowice 

39,9 12,0 4,7 1,7 58,3 

Źródło: Warunki przyrodnicze produkcji rolnej Gminy Polkowice. WBGiTR w Legnicy 

1986 r. 

Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej Gminy Polkowice jest niski 

i wynosi 58,3 pkt. w skali 100 punktowej. Dla Województwa Dolnośląskiego wskaźnik ten 

wynosi 86,3 pkt. W poszczególnych obrębach wskaźnik waloryzacji waha się od 34,9 pkt we 

wsi Sobin do 80,0 pkt we wsi Tarnówek, nie osiągając nigdzie wartości średniej dla 

województwa. Zdecydowana większość obrębów gminy (11) ma wskaźnik waloryzacji niŜszy 

od 65,0 pkt, a dwa – Sobin i Biedrzychowa mniejszy od 50,0 pkt. 

1.5.4. Kwasowość gleb. 

Obok niskiej jakości gleb moŜliwość uzyskiwania wysokich plonów ogranicza 

równieŜ znaczne zakwaszenie gleb. Badania przeprowadzone przez Stację Chemiczno – 

Rolniczą Oddział we Wrocławiu wykazały, Ŝe 87% uŜytków rolnych gminy posiada kwaśny 

odczyn gleby (pH poniŜej 6,5), a na 47% ich powierzchni konieczne lub potrzebne jest 

wapnowanie (tabela nr 8). Dla osiągnięcia i utrzymania optymalnego dla produkcji rolniczej 

odczynu gleb poŜądane było by systematyczne coroczne wysiewanie wapna nawozowego 

w ilości 2.200 ton CaO przy średniej dawce 1,3 tony CaO na 1 ha. Taki cykl i poziom 

nawoŜenia wapnem rolniczym pozwoliłby osiągnąć rotację czteroletnią, niwelującą 

w znacznym stopniu ujemne oddziaływanie na gleby przez przemysł i gospodarkę 

komunalną. 



Tabela nr 8: Zakwaszenie gleb i potrzeby wapnowania. 

Odczyn gleb (pH) % powierzchni 

uŜytków rolnych 

potrzeby wapnowania * % powierzchni 

uŜytków rolnych 

do 4,5 18 konieczne 27 

4,6-5,5 33 potrzebne 20 

5,6-6,5 36 wskazane 20 

6,6-7,2 12 ograniczone 15 

powyŜej 7,2 1 zbędne 18 

Źródło: Stan gleb w powiatach województwa dolnośląskiego. 

Zakwaszenie - potrzeby wapnowania, zawartość metali cięŜkich i siarki. 

Stacja Chemiczno-Rolnicza Oddział we Wrocławiu. Wrocław 1999 r. 

* - wskaźniki dla powiatu polkowickiego 

1.6.Szata roślinna i fauna. 

Na obszarze gminy Polkowice występują dwa znaczące kompleksy leśne „Lasy 

Chocianowskie„ i „Lasy Barszowskie". Zarówno te kompleksy jak i pozostałe powierzchnie 

leśne są ubogie gatunkowo, stanowiąc monokultury sosnowe. Całkowicie wyeliminowane 

zostały buczyny. Lasy grądowe (mieszane lub liściaste z przewagą grabu) występują jedynie 

w rejonach wsi śelazny Most i Tarnówek oraz na północ od zbiornika „śelazny Most„. 

Liściaste lasy nadrzeczne (łęgi) występują wzdłuŜ niektórych cieków: Lipówki, Guzickiego 

Potoku, Stobnej, Trzebcza i Moskorzynki. Pozostałości lasów olesowych zachowały się 

w rejonie Guzickiego Potoku. 

Silne zdegenerowanie wykazują zakrzaczenia i zadrzewienia śródpolne, chociaŜ niekiedy 

występują w nich stanowiska roślin chronionych. 

Wśród uŜytków zielonych najcenniejsze przyrodniczo fragmenty łąk wilgotnych 

trząślicowych występują w dolinie Lipówki oraz w rejonie Paulinowa. W dolinach cieków 

wschodniej części gminy występują łąki świeŜe. W południowej części gminy, w rejonie 

Jędrzychowa znajdują się fragmenty łąk bagiennych stanowiące pozostałości po torfowiskach 

niskich. Biocenozą unikatową na terenie gminy Polkowice jest śródleśne torfowisko 

przejściowe ( mszar ) na północny zachód od Sobina. 

Wynikiem ekonomicznej degradacji rolnictwa jest powiększający się areał gruntów 

odłogowanych, zwłaszcza po byłych państwowych gospodarstwach rolnych oraz występująca 

na nich wtórna sukcesja roślinności. Jako zjawisko pozytywne naleŜy określić sukcesję 

pierwotną na nieczynnym juŜ zbiorniku odpadów poflotacyjnych „ Gilów „. 


Przeprowadzona w 1996 roku na zlecenie Urzędu Miasta i Gminy „Inwentaryzacja 

przyrodnicza gminy Polkowice„ stwierdziła występowanie na terenie gminy ponad 300 

stanowisk roślin chronionych naleŜących do 25 gatunków. 14 gatunków (44 stanowiska) 

objętych jest ochroną całkowitą, a pozostałe 11 są gatunkami chronionymi. 

Znaczne powierzchnie lasów i łąk, urozmaicona rzeźba terenu oraz zwarta zabudowa 

osiedli wiejskich sprawiają, Ŝe na terenie gminy Polkowice zaobserwować moŜna 160 

gatunków ptaków, z których 121 to ptaki chronione. Stanowiska lęgowe zakłada na terenie 

gminy Polkowice 128 gatunków ptaków. 

Przeprowadzona inwentaryzacja wykazała równieŜ, Ŝe na obszarze gminy bytuje 

13 gatunków płazów i 4 gatunki gadów. Wszystkie płazy i gady są chronione. 

Przewaga jednogatunkowych lasów nie sprzyja ssakom. Na obszarze gminy Ŝyje 

36 gatunków ssaków, w tym 15 chronionych. Stosunkowo licznie reprezentowane są 

nietoperze (8 gatunków) wśród których na szczególną uwagę zasługuje bardzo rzadko 

występujący borowiaczek. Na Dolnym Śląsku gatunek ten występuje tylko na 2 stanowiskach. 

1.7. Zasoby krajobrazowe. 

Gmina Polkowice posiada dość silne zróŜnicowanie krajobrazu. Jest to wynik połoŜenia 

gminy w obrębie trzech jednostek fizyczno – geograficznych o całkowicie odmiennym 

charakterze rzeźby: Wzgórza Dalkowskie, Równina Szprotawska i Wysoczyzna Lubińska 

oraz duŜej powierzchni obszarów leśnych. 

Płaskorównina rzeźba terenu, związana z Równiną Szprotawską występuje w obrębach 

Polkowice Dolne, Sobin i Jędrzychów. 

Wzgórza Dalkowskie reprezentują dwa typy rzeźby terenu : 

- niskofalista i niskopagórkowata w obrębach Sucha Górna, Kazimierzów, Moskorzyn, 

Guzice, Trzebcz, Komorniki, Tarnówek i Dąbrowa; 

- falista i pagórkowata w obrębie śuków i przyległych do niego częściach wsi Moskorzyn, 

Guzice i Komorniki. 

Z wysoczyzną Lubińską związana jest falista i pagórkowata rzeźba terenu obrębów 

Pieszkowice i śelazny Most. 

Większe obszary leśne, rzutujące na krajobraz obszarów wiejskich występują prawie we 

wszystkich obrębach gminy. NajniŜszą lesistością (poniŜej 35%) charakteryzują się obręby 

Kazimierzów, Guzice, Komorniki i Tarnówek. Lesistość bardzo wysoką, powyŜej 70 % 

posiadają obręby Dąbrowa i Biedrzychowa. 


Południowo – zachodnia część gminy Polkowice została włączona do Obszaru 

Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie„. Jako pomnik przyrody oŜywionej 

ustanowiono w 1999 r. dąb pochodzenia mieszańcowego o obwodzie ponad 5 m. rosnący na 

skraju drogi leśnej ok. 1,5 km na południe od wsi śelazny Most. 

Naturalne walory krajobrazu gminy Polkowice uzupełniają liczne obiekty stworzone przez 

człowieka o znacznej wartości historycznej, kulturowej i krajobrazowej. Do tych obiektów 

zaliczyć naleŜy historyczne układy urbanistyczne wsi, budynki kościołów, pałaców i dworów, 

zespołów pałacowo – parkowych, parki, zabudowę folwarczną, cmentarze i tereny 

pocmentarne. Znaczna część tych obiektów objęta jest ochroną konserwatorską. 

Oprócz tych korzystnych dla panoramy obiektów występują takŜe wzniesione przez 

człowieka obiekty i budowle stanowiące wyraźny dysonans w krajobrazie gminy. Do nich 

zaliczyć naleŜy przede wszystkim obiekty przemysłu miedziowego : zbiorniki odpadów 

poflotacyjnych, wieŜe i szyby kopalniane, hałdy, rurociągi przesyłowe odpadów 

poflotacyjnych, ale takŜe urządzenia gospodarki komunalnej, a zwłaszcza wysypiska śmieci. 

1.8. Wpływ otoczenia na stan środowiska przyrodniczego. 

Zasadniczy wpływ na stan środowiska przyrodniczego gminy Polkowice wywierają : 

- przemysł miedziowy, 

- gospodarka komunalna, 

- rolnictwo. 

Niekorzystne zjawiska związane z przemysłem miedziowym mają róŜnorodny 

charakter. Z wydobyciem rud miedzi związane jest stopniowe osiadanie powierzchni ziemi 

nad wyrobiskami powodujące powaŜne zakłócenia w gospodarce wodnej. Wynikiem takiego 

procesu moŜe być zatopienie i wyłączenie z produkcji ok. 600 ha uŜytków rolnych w rejonie 

Sobina i Jędrzychowa. 

Obok rud miedzi spod ziemi wydobywana jest równieŜ skała płonna, nie 

wykorzystywana w dalszych procesach produkcyjnych, która musi być składowana 

w niewielkiej odległości od szybów wydobywczych. Na terenie gminy Polkowice 

zlokalizowanych jest 6 zwałowisk skały płonnej (hałd): w Polkowicach Dolnych, 

Komornikach, Tarnówku, Trzebczu, Pieszkowicach i Sobinie. Większość z nich jest juŜ 

zrekultywowana, głównie w kierunku leśnym i przekazana Administracji Lasów 

Państwowych. Pomimo rekultywacji stanowią one jednak sztuczny i obcy element krajobrazu 

naturalnego. 


PowaŜniejszy problem stanowią składowiska odpadów poflotacyjnych „ śelazny 

Most„ i „ Gilów „. Zbiornik „ śelazny Most „ o maksymalnej objętości 350 mln m 3 przy 

załoŜonej wysokości zapór 44 m. zajmuje wraz ze strefą ochronną ( zdaniem specjalistów 

niewystarczającą ) obszar ok. 2.500 ha. Stwarza dwa rodzaje uciąŜliwości : 

- pylenie przesuszonych osadów, 

- przesiąkanie zasolonych wód. 

Na pylenie najbardziej naraŜone są wsie Tarnówek i Komorniki. Próby stabilizacji materiału 

składowanego w zbiorniku poprzez skrapianie środkami chemicznymi powoduje z kolei 

koncentrację w glebach wokół zbiornika kancerogennych, wielopierścieniowych 

węglowodorów aromatycznych, przedostających się następnie do uprawianych roślin. 

RozwaŜając wpływ zbiornika „ śelazny Most „ nie moŜna pominąć jego wpływu na 

psychikę mieszkańców przyległych wsi, a zwłaszcza Tarnówka, Ŝyjących w ciągłej presji nie 

dającej się wykluczyć całkowicie katastrofy ekologicznej (pęknięcia zapory). Zdarzają się 

równieŜ lokalne skaŜenia gleb będące skutkiem awarii (pęknięć) rurociągów prowadzących 

szlamy. 

Drugi zbiornik odpadów poflotacyjnych „ Gilów „, leŜący częściowo na terenie gminy 

Polkowice jest juŜ nie uŜywany. Zjawiskiem korzystnym jest proces samorekultywacji na 

polkowickiej części zbiornika. Jest ona zarośnięta juŜ trawami i zakrzaczeniami. Pozostała 

część nadal stanowi źródło uciąŜliwości zbliŜonych swoim charakterem do uciąŜliwości 

zbiornika „ śelazny Most „. 

Alternatywnym rozwiązaniem utylizacji odpadów poflotacyjnych moŜe być ich 

wykorzystanie do wypełniania wyrobisk kopalnianych. Nie moŜna jednak obecnie ustalić 

wpływu tego rozwiązania na środowisko w dłuŜszym okresie czasu. 

Czynnikiem, którego nie moŜna pominąć w tej analizie, jest emisja siarki do atmosfery 

przez zakłady flotacji. Siarka ta w postaci tzw. kwaśnych deszczy opada na ziemię 

i roślinność powodując zakwaszenie gleby oraz uszkadzając szatę roślinną, głównie lasy. 

Lasy w gminie Polkowice zaliczono do I (południowo – zachodnia część gminy) i II strefy 

uszkodzeń przemysłowych. W obrębie strefy II wyznaczono dwie enklawy (w bezpośrednim 

sąsiedztwie ZG Polkowice i ZG Rudna Gł.) zaliczone do III strefy uszkodzeń 

przemysłowych. 

Gospodarka komunalna oddziałuje na środowisko przyrodnicze poprzez składowanie 

odpadów ciekłych i stałych oraz emisję szkodliwych substancji do atmosfery. Składowiskiem 

komunalnych odpadów stałych jest składowisko w Trzebczu o całkowitej kubaturze 

586 tys. m 3 , która jest obecnie wykorzystana w ok. 64 %. 


Gospodarka płynnymi odpadami komunalnymi nie stanowi w gminie Polkowice 

problemu gdyŜ wszystkie wsie gminy są skanalizowane (Dąbrowa i Pieszkowice w 2001 r.). 

Główną uwagę naleŜy obecnie skupić na przyłączeniu do sieci kanalizacyjnych wszystkich 

nieruchomości oraz prawidłowej, bezawaryjnej eksploatacji urządzeń kanalizacyjnych, 

zwłaszcza oczyszczalni ścieków. 

Eliminowanie niekorzystnego wpływu gospodarki komunalnej na atmosferę osiągnąć 

moŜna poprzez zastępowanie kotłowni węglowych urządzeniami spalającymi paliwo 

ekologiczne ( gaz, biomasa ) oraz ogrzewaniem elektrycznym. MoŜliwość korzystania z gazu 

sieciowego mają mieszkańcy wsi północnej części gminy : Moskorzyn, Kazimierzów, Sucha 

Górna, Guzice, Trzebcz, śuków i Komorniki. PołoŜenie ekonomiczne rolników oraz 

obowiązująca obecnie cena gazu powodują, Ŝe proces przyłączania gospodarstw domowych 

do sieci przebiega bardzo powoli pomimo prowadzonej przez gminę bardzo aktywnej 

i atrakcyjnej akcji promocyjnej. Między innymi gospodarstwa deklarujące chęć przyłączenia 

do sieci gazowej otrzymują na bardzo korzystnych warunkach piece do ogrzewania mieszkań. 

Pewien, choć w ostatnich latach bardzo ograniczony, niekorzystny wpływ na 

środowisko przyrodnicze wywiera rolnictwo. Związany on jest z nieumiejętnym stosowaniem 

nawozów sztucznych i środków ochrony roślin. Zbyt duŜe dawki, niewłaściwie dobranych 

nawozów i środków ochrony roślin powodują zakwaszenie i skaŜenie gleb. Szczególnie 

racjonalnie środki chemiczne w rolnictwie muszą być stosowane w strefach ochronnych ujęć 

wody pitnej. 


2. Analiza rolniczej przestrzeni produkcyjnej i moŜliwości wielofunkcyjnego rozwoju 

wsi. 

2.1. Władanie gruntami. 

Strukturę władania gruntami ogółem w gminie i w poszczególnych obrębach 

przedstawiono w tabeli nr 9. Dla lepszej przejrzystości, analizę przeprowadzono w dwóch 

sektorach władania: publicznym i prywatnym. Sektor publiczny obejmuje grunty Skarbu 

Państwa, w tym wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa i znajdujące 

się w zarządzie lub posiadaniu Państwowego Gospodarstwa Leśnego, grunty gminne 

tworzące zasób gruntów komunalnych oraz pozostałe grunty Skarbu Państwa i komunalne. 

W skład sektora prywatnego zaliczono grunty osób fizycznych, w tym wchodzące w skład 

gospodarstw rolnych, grunty spółdzielni oraz grunty wspólnot gruntowych, kościołów 

i związków wyznaniowych (rys. nr 8). 

Z analizy tabeli wynika, Ŝe w strukturze władania dominuje sektor publiczny dysponujący 

73,6% powierzchni gminy. Sektor prywatny włada jedynie 26,4% powierzchni gminy. 

Przewaga sektora publicznego występuje we wszystkich obrębach gminy i waha się od 52,2% 

w Tarnówku do 94,6% w Biedrzychowej. 

Poszczególni właściciele mają następujące udziały we władaniu powierzchnią gminy 

Polkowice: 

- Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa - 18,4% 

- Państwowe Gospodarstwo Leśne - 49,7% 

- własność komunalna - 3,7% 

- pozostałe publiczne - 1,8% 

- gospodarstwa rolne - 16,6% 

- nieruchomości do 1 ha - 1,4% 

- spółdzielnie - 0,4% 

- pozostałe prywatne - 8,0% 

Z powyŜszego zestawienia wynika, Ŝe prawie połową powierzchni gminy włada 

Państwowe Gospodarstwo Leśne. Udział Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa 

i gospodarstw rolnych jest prawie równy i wynosi odpowiednio 18,4% i 16,6%. Pozostali 

właściciele mają udziały we władaniu gruntami gminy od 0,4% do 8,0%. 

Sektor publiczny na terenie gminy Polkowice zajmuje obszar 10952,46 ha (73,6%). 

Udział poszczególnych właścicieli w obrębie sektora publicznego wynosi: 




- Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa - 2734,14 ha - 25,0% 

- Państwowe Gospodarstwo Leśne - 7398,79 ha - 67,5% 

- własność komunalna - 548,62 ha - 5,0% 

- pozostali właściciele - 270,91 - 2,5% 

Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa posiada 2734,14 ha (25% powierzchni sektora 

publicznego). Jest to powierzchnia odpowiadająca powierzchni gospodarstw rolnych. Grunty 

te mogłyby stanowić potencjalny zapas ziemi, słuŜący poprawie struktury obszarowej 

gospodarstw rolnych. Jednak ich niska jakość oraz działania AWRSP preferujące sprzedaŜ 

lub dzierŜawę duŜych areałów ograniczają przepływ ziemi od tego właściciela do 

gospodarstw rolnych. 

Grunty Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa występują we wszystkich obrębach 

gminy lecz ich udział w powierzchni obrębów jest bardzo zróŜnicowany - od 0,1% 

powierzchni obrębu w Biedrzychowej do 39,7% w Komornikach (rys. nr 9). Bardzo niski 

udział gruntów AWRSP występuje jeszcze w obrębach: Dąbrowa (1,4%), śuków (1,7%), 

śelazny Most (7,9%) i Sobin (9,0%). Wysoki udział, powyŜej 30% występuje oprócz 

Komornik jeszcze w Tarnówku (31,5%) i Kaźmierzowie (33,9%). 

Powierzchnia zajmowana w gminie Polkowice przez sektor prywatny jest mniejsza od 

powierzchni sektora publicznego i wynosi 3924,74 ha. Udział poszczególnych właścicieli 

w obrębie sektora prywatnego przedstawia się następująco: 

- gospodarstwa rolne - 2467,58 - 62,9% 

- nieruchomości do 1 ha - 212,98 - 5,4% 

- grunty spółdzielni - 53,42 - 1,4% 

- pozostali właściciele - 1190,76 - 30,3% 

Najwięcej gruntów w sektorze prywatnym uŜytkują gospodarstwa rolne (62,9%). Drugą 

pod względem wielkości grupą są pozostali właściciele (30,3%). Udział pozostałych 

właścicieli jest nieznaczny, od 1,4% do 5,4%. 

Udział sektora prywatnego we władaniu gruntami w poszczególnych obrębach jest 

zróŜnicowany - od 5,4% w Biedrzychowej do 47,8% w Tarnówku. Udział poniŜej 10% 

występuje jeszcze w Pieszkowicach (9,6%) i Dąbrowie (9,8%). Ponad 30% udział sektora 

prywatnego oprócz Tarrnówka posiadają takŜe: Sobin (42,6%), śuków (37,7%), Jędrzychów 

(32,9%), Sucha Górna (30,8%) i śelazny Most (30,6%). 

Sektor publiczny włada większą powierzchnią uŜytków rolnych niŜ sektor prywatny 

(tabela nr 10). Wysoki udział uŜytków rolnych sektora publicznego w powierzchni obrębów 

(rys. nr 10) występuje w grupie obrębów połoŜonych w północnej części gminy: Kaźmierzów 




(40,1%), Moskorzyn (35,3%), Guzice (37,3%), Komorniki (46,3%) oraz w obrębie 

Pieszkowice (35,2%). Udział niski, do 19% notuje się w obrębach śuków, Polkowice Dolne, 

Sobin, Biedrzychowa, Dąbrowa i śelazny Most. 

Tabela nr 10: Struktura władania uŜytkami rolnymi ogółem 

Lp. Obręb Powierzchnia Sektor publiczny Sektor prywatny 

ogólna obrębu powierzchnia UR powierzchnia UR 

ha % ha % 

1 Biedrzychowa 656,93 12,32 1,9 23,74 3,6 

2 Dąbrowa 952,33 28,2 3,0 78,03 8,2 

3 Guzice 639,53 238,23 37,3 150,79 23,6 

4 Jędrzychów 1783,2 500,78 28,1 492,51 27,6 

5 Kaźmierzów 707,81 283,74 40,1 171,01 24,2 

6 Komorniki 788,84 364,92 46,3 23,74 3,0 

7 Moskorzyn 727,43 257,13 35,3 97,99 13,5 

8 Pieszkowice 264,54 93,23 35,2 16,44 6,2 

9 Polkowice 2229,38 392,64 17,6 250,81 11,3 

Dolne 

10 Sobin 1130,40 118,96 10,5 419,23 37,10 

11 Sucha Górna 1311,58 366,57 7,9 366,82 28,0 

12 Tarnówek 1384,52 429,50 31,0 84,33 6,1 

13 Trzebcz 924,36 238,96 25,9 54,61 5,9 

14 śelazny Most 1106,91 210,,48 19,0 86,44 7,8 

15 śuków 269,46 12,64 4,7 94,59 35,1 

Gmina 14877,20 3548,31 23,9 2411,08 16,2 

Źródło: Ewidencja gruntów i budynków stan na 1.04.2001 roku. 

Na rys. nr 11 przedstawiono udział uŜytków rolnych sektora prywatnego w powierzchni 

obrębu. Udział wysoki powyŜej 30% posiadają obręby Sobin (37,1%) i śuków (35,1%). 

Cztery obręby mają udział średni: Sucha Górna (28,0%), Jędrzychów (27,6%), Kaźmierzów 

(24,2%) i Guzice (23,6%). Pozostałe dziewięć obrębów ma udział niski, maksymalnie 13,5% 

w obrębie Moskorzyn. 

Dla lepszego zobrazowania przestrzennego rozmieszczenia gruntów poszczególnych grup 

własnościowych na obszarze gminy sporządzono "Studium stanu władania gruntów" w skali 

1:10 000, (w załączeniu). Wielkość kompleksów własnościowych oraz ich wzajemny układ 

stanowią waŜną przesłankę przy typowaniu wsi do opracowania planu urządzeniowo-rolnego 

oraz objęcia jej gruntów postępowaniem scaleniowym. 

W gruntach sektora prywatnego dominują uŜytki rolne stanowiące 65,5% ogólnej 

powierzchni (tabela nr 11). Największy udział uŜytków rolnych posiada obręb Guzice 




(95,1%), a najmniejszy obręb Tarnówek (12,7%). Oprócz Tarnówka do grupy wsi o bardzo 

niskim udziale uŜytków rolnych naleŜy zaliczyć jeszcze śelazny Most (25,5%). Grupa 

obrębów o udziale bardzo wysokim liczy 9 wsi: jeden obręb - Trzebcz (38,8%) ma niski 

udział uŜytków rolnych, a trzy obręby - Biedrzychowa, Pieszkowice i Polkowice Dolne - 

wysoki. 

Drugą pod względem wielkości grupą są grunty pozostałe, w tym tereny zabudowane, 

stanowiące 29,8% gruntów sektora prywatnego. Lasy i zadrzewienia (2,2%), wody (0,9%) 

i drogi (0,4%) mają znikomy udział w strukturze uŜytkowania. 

W uŜytkach rolnych sektora prywatnego największy udział (73,7%) mają grunty orne 

(tabela nr 12). Jest on wyrównany we wszystkich obrębach gminy. Rozpiętość wynosi 25,1% 

- od 62% w obrębie Jędrzychów do 87,1% we wsi Moskorzyn. 

Tabela nr 12: Struktura uŜytków rolnych w sektorze prywatnym 

grunty orne sady łąki pastwiska 

ha % ha % ha % ha % 

23,74 18,25 76,9 4,77 20,1 0,72 3,0 

Lp. Obręb Powierzchnia 

ogółem 

uŜytków 

rolnych 

1 Biedrzychowa 

2 Dąbrowa 78,03 55,60 71,3 0,79 1,0 18,12 23,2 3,52 4,5 

3 Guzice 150,79 126,67 84,0 13,43 8,9 10,69 7,1 

4 Jędrzychów 492,51 305,34 62,0 0,23 0,0 133,34 27,1 53,6 10,9 

5 Kaźmierzów 171,01 131,67 77,0 13,97 8,2 25,37 14,8 

6 Komorniki 23,74 18,25 76,9 4,77 20,1 0,72 3,0 

7 Moskorzyn 97,99 85,36 87,1 0,69 0,7 7,75 7,9 4,19 4,3 

8 Pieszkowice 16,44 11,84 72,0 0,19 1,2 0,86 5,2 3,55 21,6 

9 Polkowice 250,81 193,38 77,1 1,49 0,6 37,09 14,8 18,84 7,5 

Dolne 

10 Sobin 419,23 284,98 68,0 0,97 0,2 114,62 27,3 18,66 4,5 

11 Sucha Górna 366,82 298,2 81,3 1,88 0,5 62,26 17,0 4,5 1,2 

12 Tarnówek 84,33 66,64 79,0 0,1 0,1 9,44 11,2 8,15 9,7 

13 Trzebcz 54,61 41,82 76,6 9,37 17,2 3,42 6,3 

14 śelazny 86,44 62,65 72,5 0,2 0,2 12,8 14,8 10,79 12,5 

Most 

15 śuków 94,59 77,05 81,5 13,21 14,0 4,33 4,6 

Gmina 2411,08 1777,70 73,7 6,54 0,3 455,79 18,9 171,05 7,1 


Łąki stanowią 18,9% uŜytków rolnych sektora prywatnego. Bardzo mały udział łąk 

występuje w obrębach Pieszkowice (5,2%), Moskorzyn (7,9%), Kaźmierzów (8,2%) i Guzice 


(8,9%). Największy odsetek powierzchni uŜytków rolnych stanowią łąki w obrębach Sobin 

(27,3%) i Jędrzychów (27,1%). W pozostałych obrębach udział ten zbliŜony jest do średniego 

wskaźnika dla gminy. 

W sektorze publicznym udział uŜytków rolnych w strukturze uŜytkowania gruntów jest 

znacznie niŜszy i wynosi 32,2% (tabela nr 13). Niski udział - poniŜej 20% - występuje 

w obrębach Biedrzychowa, Dąbrowa, Polkowice Dolne, Sobin i śuków. Obręby: 

Kaźmierzów, Komorniki, Tarnówek mają wysoki udział uŜytków rolnych - powyŜej 50%. 

Pozostałe 7 obrębów posiada udział średni. 

Największy udział w sektorze uŜytkowania gruntów mają lasy i zadrzewienia - 61,4%. 

Lasy i zadrzewienia sektora publicznego znajdują się we wszystkich wsiach gminy. 

Największą powierzchnię lasów posiada obręb Polkowice Dolne - 1381,13 ha (74,4% 

powierzchni sektora w obrębie), a największy udział procentowy obręb Dąbrowa - 94,8% 

(814,08 ha). Najmniejszy udział lasów i zadrzewień mają: 

- powierzchniowo - Pieszkowice - 133,15 ha (55,7%) 

- procentowo - Komorniki - 27,9% (162,60 ha) 

Pozostałe grupy uŜytków: wody (0,7%), tereny zabudowane (1,1%), drogi (3,2%), 

nieuŜytki (0,3%) i tereny pozostałe (1,1%) mają w strukturze uŜytkowania gruntów udział 

znikomy. 

W uŜytkach rolnych sektora publicznego przewaŜają grunty orne, stanowiące 78,2% 

ogólnej ich powierzchni (tabela nr 14). Najmniejszy udział gruntów ornych w strukturze 

występuje w obrębie Sobin (37,8%). W pozostałych obrębach jest znacznie większy, powyŜej 

65%, a najwyŜszy w Moskorzynie (98,3%). 

Łąki w strukturze uŜytków rolnych sektora publicznego stanowią 13,0% a pastwiska 

8,0%. Największy udział w strukturze mają łąki w obrębie Sobin (56,8%), a pastwiska 

w Tarnówku (23,5%). PoniewaŜ udział sadów praktycznie nie występuje - 0,0% (1,31 ha) 

moŜna powiedzieć, Ŝe uŜytki zielone stanowią dopełnienie gruntów ornych do 100%. 



Tabela nr 14: Struktura uŜytków rolnych w sektorze publicznym. 



12,32 9,28 75,3 2,20 17,9 0,84 6,8 


ogółem 

uŜytków 

rolnych 


2 Dąbrowa 28,2 18,39 65,2 5,78 20,5 4,03 14,3 

3 Guzice 238,23 213,5 89,6 18,4 7,7 6,33 2,7 

4 Jędrzychów 500,78 341,8 68,3 0,02 0,0 117,65 23,5 41,32 8,3 

5 Kaźmierzów 283,74 264,09 93,1 14,4 5,1 5,25 1,8 

6 Komorniki 364,92 273,36 74,9 51,2 14,0 40,36 11,1 

7 Moskorzyn 257,13 252,85 98,3 2,8 1,1 1,47 0,6 

8 Pieszkowice 93,23 81,35 87,3 0,16 0,2 5,86 6,3 5,87 6,3 

9 Polkowice 392,64 324,40 82,6 15,78 4,0 25,9 6,6 

Dolne 

10 Sobin 118,96 45,02 37,8 0,00 0,0 67,55 56,8 6,39 5,4 

11 Sucha Górna 366,57 264,88 72,3 0,76 0,2 90,67 24,7 10,26 2,8 

12 Tarnówek 429,50 294,66 68,6 33,75 7,9 101,09 23,5 

13 Trzebcz 238,96 203,07 5,0 26,26 11,0 9,63 4,0 

14 śelazny 210,48 178,51 84,8 0,37 0,2 6,71 3,2 24,88 11,8 

Most 

15 śuków 12,64 10,21 80,8 2,43 19,2 

Gmina 3535,99 2766,11 78,2 1,31 0,0 459,24 13,0 282,77 8,0 


2.2. UŜytkowanie gruntów. 

Tereny wiejskie gminy Polkowice zajmują powierzchnię 14.877,20 ha w piętnastu 

obrębach (tabela nr 15). Wielkość obrębów jest zróŜnicowana, od 269,46 ha (obręb śuków – 

1,8 % ogólnej powierzchni gminy) do 2.229,38 ha (obręb Polkowice Dolne – 15% 

powierzchni gminy). Powierzchnię przekraczającą 1.000 ha, oprócz Polkowic Dolnych, 

posiadają jeszcze: Jędrzychów, Tarnówek, Sucha Górna, Sobin i śelazny Most. W sumie te 

6 duŜych obrębów zajmuje 60,1% obszarów wiejskich gminy Polkowice. 

Do analizy struktury uŜytkowania gruntów podzielono je na grupy : 

- uŜytki rolne, 

- lasy i zadrzewienia, 

- wody, 

- tereny zabudowane, 



- drogi, 

- nieuŜytki, 

- grunty pozostałe (uŜytki kopalne, koleje, tereny róŜne). 

Największy udział w powierzchni gminy Polkowice mają lasy i zadrzewienia (45,8 %) oraz 

uŜytki rolne (41,1 %). W sumie te dwie grupy uŜytków zajmują aŜ 86,9 % powierzchni 

gminy. Tereny zabudowane zajmują 8,3%, drogi 2,4%, wody 0,7% i nieuŜytki 0,6%. Grunty 

pozostałe stanowią 1,1 % obszaru gminy (rys. nr 13). 

Lasy i zadrzewienia nie są rozmieszczone równomiernie na obszarze gminy (rys. 14). 

Największy udział lasów w powierzchni obrębu mają Biedrzychowa (87,7%) i Dąbrowa 

(85,7%). Wsie o najniŜszej lesistości: Tarnówek (18,1%), Komorniki (21,0%), Kaźmierzów 

(24,4%) i Guzice (34,3%) skupione są w północno-wschodniej części gminy. Pozostałe wsie 

o średniej i wysokiej lesistości nie tworzą zwartych kompleksów (poza Sobinem 

i Jędrzychowem) i są rozrzucone na całym obszarze gminy. 

Na jednego mieszkańca gminy przypada 1,65 ha powierzchni uŜytków rolnych. Jest to 

czterokrotnie więcej niŜ w województwie dolnośląskim (0,39 ha) i ponad trzykrotnie więcej 

od wskaźnika krajowego (0,48 ha). 

W poszczególnych obrębach udział uŜytków rolnych jest bardzo zróŜnicowany i waha 

się od 5,5% w Biedrzychowej do 69,7% w Komornikach (rys. 15). O zróŜnicowaniu świadczy 

fakt, Ŝe w kaŜdym z przyjętych przedziałów mieści się prawie jednakowa ilość obrębów 

(1/3). 

Dla rolnictwa najistotniejsze znaczenie mają uŜytki rolne. W gminie Polkowice ich 

powierzchnia i struktura przedstawia się następująco : 

- grunty orne - 4.702,34 ha - 76,8 % 

- sady - 8,35 ha - 0,1 % 

- łąki - 937,24 ha - 15,3 % 

- pastwiska - 472,32 ha - 7,7 % 

Widoczna jest wyraźna dominacja gruntów ornych, przy znikomym udziale sadów 

oraz niewielkim pastwisk i łąk (tabela nr 16 i rys. nr 16). Większość obrębów (11) ma udział 

gruntów ornych przekraczający 75% powierzchni uŜytków rolnych obrębu, a jeden z nich 

(Moskorzyn) wynoszący ponad 95 %. W poszczególnych obrębach udział gruntów ornych 

w powierzchni uŜytków rolnych waha się od 61,3 % w Sobinie do 95,2 % w Moskorzynie 

(rys. 17). 







Tabela nr 16: Struktura uŜytków rolnych ogółem. 



36,06 27,53 76,3 6,97 19,3 1,56 4,3 


ogółem 

uŜytków 

rolnych 


2 Dąbrowa 106,24 74,0 69,7 0,79 0,7 23,9 22,5 7,55 7,1 

3 Guzice 389,02 340,17 87,4 31,83 8,2 17,02 4,4 

4 Jędrzychów 993,30 647,14 65,2 0,25 0,0 250,99 25,3 94,91 9,6 

5 Kaźmierzów 454,75 395,76 87,0 28,37 6,2 30,62 6,7 

6 Komorniki 549,52 414,30 75,4 0,50 0,1 75,99 13,8 58,74 10,7 

7 Moskorzyn 355,12 338,21 95,2 0,69 0,2 10,55 3,0 5,66 1,6 

8 Pieszkowice 109,68 93,19 85,0 0,35 0,3 6,72 6,1 9,42 8,6 

9 Polkowice 643,45 544,34 84,6 1,49 0,2 52,88 8,2 44,74 7,0 

Dolne 

10 Sobin 538,19 330,01 61,3 0,97 0,2 182,16 33,8 25,05 4,7 

11 Sucha Górna 733,39 563,08 76,8 2,63 0,4 152,92 20,9 14,76 2,0 

12 Tarnówek 513,83 361,3 70,3 0,1 0,0 43,19 8,4 109,24 21,3 

13 Trzebcz 293,57 244,89 83,4 35,62 12,1 13,05 4,4 

14 śelazny 296,92 241,16 81,2 0,57 0,2 19,52 6,6 35,67 12,0 

Most 

15 śuków 107,23 87,26 81,4 15,64 14,6 4,33 4,0 

Gmina 6120,25 4702,34 76,8 8,35 0,1 937,24 15,3 472,32 7,7 


Na jednego mieszkańca gminy przypada 1,27 ha gruntów ornych. Jest to więcej niŜ 

w województwie dolnośląskim (0,30 ha) i w kraju (0,37 ha). Odwrotnie przedstawia się 

w tych obrębach udział łąk w uŜytkach rolnych, który kształtuje się od 33,8 % w Sobinie do 

3,0 % w Moskorzynie. Średni udział łąk w powierzchni uŜytków rolnych wynosi 15,3%. 

Udział pastwisk jest bardzo niski i wynosi średnio dla gminy 7,7%. Tylko w 3 obrębach: 

Komornikach, Tarnówku i śelaznym Moście udział ten przekracza 10 %, maksymalnie do 

21,3%. 

2.3.Gleboznawcza klasyfikacja gruntów. 

Geneza i jakość gruntów, rolnicza przydatność gleb oraz waloryzacja rolniczej przestrzeni 

produkcyjnej zostały omówione w rozdziale 1.5. Kolejnym miernikiem jakości i przydatności 

gleb, wykorzystywanym przede wszystkim do ustalenia wymiaru podatku rolnego, jest 


gleboznawcza - jednolita dla całego kraju - klasyfikacja gruntów. Stanowi ona takŜe 

podstawowe kryterium gruntów rolnych oraz ich wyceny w obrocie cywilno-prawnym. 

W tabeli nr 17 przedstawiono gleboznawczą klasyfikację gruntów ornych i uŜytków 

zielonych dla gminy Polkowice i poszczególnych obrębów. Uzupełnieniem tabeli są rysunki 

od nr 18 do nr 32 przedstawiające struktury klas gruntów ornych i uŜytków zielonych 

w gminie i obrębach w formie wykresów kołowych. 

W gruntach ornych gminy Polkowice nie występuje klasa I, a w uŜytkach zielonych klasa 

I i II. W uŜytkach rolnych gminy Polkowice dominują grunty orne klas V (33,2%) i VI 

(26,6%). Udział powyŜej 10% w strukturze mają jeszcze grunty orne klasy IVa (11,0%) i IVb 

(15,6%) oraz uŜytki zielone klasy IV (10,1%). Znaczenie pozostałych klas w strukturze 

uŜytków rolnych gminy Polkowice jest znikome. 

Najsłabsze grunty posiadają obręby: Sobin i śuków, gdzie nie występują grunty orne 

klasy II i III-cich oraz uŜytki zielone klasy III (Sobin) lub ich udział jest praktycznie bez 

znaczenia (śuków 0,3%). Największy udział gruntów ornych klas II-IIIb i uŜytków zielonych 

klasy III mają obręby: Komorniki (75,54%) i Tarnówek (56,5%). 

2.4. Granica rolno-leśna. 

W roku 1998 Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Legnicy opracowało 

projekt granicy rolno-leśnej. Podstawą tego opracowania były wytyczne Ministerstwa 

Rolnictwa i Gospodarki śywnościowej z lutego 1989 r. 

W oparciu o te wytyczne przeprowadzono analizę warunków glebowo-rolniczych na 

obszarze całej gminy posługując się mapami glebowo-rolniczymi, mapami ewidencyjnymi 

oraz dokonując lustracji terenowej. Wyznaczona w wyniku tego procesu granica pomiędzy 

gruntami rolnymi a projektowanymi kompleksami leśnymi określa moŜliwości i potrzeby 

w zakresie zalesień. 

NaleŜy zaznaczyć, Ŝe ustalenie granicy rolno-leśnej nie oznacza bezwzględnego nakazu 

zalesienia wyznaczonych kompleksów leśnych, lecz zlokalizowanie tzw. "gruntów 

marginalnych", o ograniczonej przydatności rolniczej. 

Projekt granicy rolno-leśnej przewidywał przeznaczenie do zalesienia 2141,75 ha 

uŜytków rolnych oraz 280,24 nieuŜytków. Do zalesienia przeznaczono grunty róŜnych 

właścicieli. W wyniku pełnego zrealizowania projektu granicy rolno-leśnej lesistość gminy 

Polkowice wzrosła by o 16,1%: 


Tabela nr 17: Gleboznawcza klasyfikacja gruntów ornych i uŜytków zielonych 

Lp Obręb Jednostka 

Grunty orne 


II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIz razem III IV V VI VIz razem 

1 Biedrzychowa ha 

1,27 4,73 1,94 2,83 15,21 1,55 27,53 4,04 4,01 0,48 8,53 

% 

4,6 17,2 7,0 10,3 55,2 5,6 100,0 11,2 11,1 1,3 23,7 

2 Dąbrowa ha 

7,06 9,73 7,97 33,76 15,06 0,42 74,0 2,85 19,59 8,65 0,36 31,45 

% 

9,5 13,1 10,8 45,6 20,3 0,6 100,0 2,7 18,6 8,2 0,3 29,8 

3 Guzice ha 

1,33 18,8 19,96 51,44 128,51 108,22 11,91 340,17 4,54 16,43 23,34 4,55 48,85 

% 

0,4 5,5 5,9 15,1 37,8 31,8 3,5 100,0 1,2 4,2 6,0 1,2 12,6 


11,99 47,48 114,88 298,85 153,88 20,06 647,14 151,17 101,85 92,88 345,90 

% 

1,9 7,3 17,8 46,2 23,8 3,1 100,0 15,2 10,3 9,4 34,8 


10,69 64,88 115,85 98,52 104,17 1,65 395,76 15,35 35,44 5,8 2,4 58,99 

% 

2,7 16,4 29,3 24,9 26,3 0,4 100,0 3,4 7,8 1,3 0,5 13,0 

6 Komorniki ha 0,75 58,09 63,21 81,77 73,85 106,24 27,45 2,94 414,3 46,04 59,09 28,93 0,66 134,72 

% 0,2 14,0 15,3 19,7 17,8 25,6 6,6 0,7 100,0 8,4 10,8 5,3 0,1 24,5 


6,17 8,74 105,50 19,93 112,5 82,42 2,97 338,21 1,42 7,13 6,78 0,88 16,21 

% 

1,8 2,6 31,2 5,9 33,3 24,4 0,9 100,0 0,4 2,0 1,9 0,2 

4,6 


6,31 16,82 8,04 10,52 31,38 17,56 2,55 93,19 7,91 7,15 1,08 

16,14 

% 

6,8 18,0 8,6 11,3 33,7 18,8 2,7 100,0 7,2 6,5 1,0 

14,8 

9 Polkowice Dolne ha 

8,78 39,91 62,71 94,6 146,87 190,59 0,87 544,34 3,38 39,07 50,38 4,79 97,61 

% 

1,6 7,3 11,5 17,4 27,0 35,0 0,2 100,0 0,5 6,1 7,8 0,7 15,2 

10 Sobin ha 

0,56 13,47 63,26 177,4 75,28 330,01 12,44 44,4 150,37 207,21 

% 

0,2 4,1 19,2 53,8 22,8 100,0 2,3 8,3 28,0 38,6 


5,49 14,53 104,11 261,57 169,15 8,23 563,08 10,86 142,82 13,08 0,92 167,68 

% 

1,0 2,6 18,5 46,5 30,0 1,5 100,0 1,5 19,5 1,8 0,1 22,9 

12 Tarnówek ha 18,79 58,92 78,19 29,52 42,5 117,22 11,04 5,13 361,3 68,62 51,06 27,79 4,96 152,43 

% 5,2 16,3 21,6 8,2 11,8 32,4 3,1 1,4 100,0 13,4 9,9 5,4 1,0 29,7 

13 Trzebcz ha 

5,93 15,11 30,46 24,64 50,97 106,62 11,17 244,89 7,94 26,36 6,48 6,39 1,5 48,67 

% 

2,4 6,2 12,4 10,1 20,8 43,5 4,6 100,0 2,7 9,0 2,2 2,2 0,5 16,6 

14 śelazny Most ha 

12,75 35,58 30,19 36,14 78,98 45,84 1,68 241,16 10,85 31,96 11,88 0,49 55,19 

% 

5,3 14,8 12,5 15,0 32,8 19,0 0,7 100,0 3,7 10,8 4,0 0,2 18,6 

15 śuków ha 

9,32 23,0 27,93 26,6 0,41 87,26 0,32 15,76 2,13 1,76 19,97 

% 

10,7 26,4 32,0 30,5 0,5 100,0 0,3 14,7 2,0 1,6 18,6 

Razem ha 19,54 158,28 312,86 519,38 734,83 1559,38 1251,25 146,83 4702,34 180,08 619,52 336,58 271,88 1,5 1409,56 

% 0,4 3,4 6,7 11,0 15,6 33,2 26,6 3,1 100,0 2,9 10,1 5,5 4,4 0,0 23,1 


PLAN URZĄDZENIOWO-ROLNY GMINY POLKOWICE 92 

Razem 

GO+UZ 

36,06 

100,0 

105,45 

100,0 

389,02 

100,0 

993,05 

100,0 

454,75 

100,0 

549,02 

100,0 

354,43 

100,0 

109,33 

100,0 

641,96 

100,0 

537,22 

100,0 

730,76 

100,0 

513,73 

100,0 

293,57 

100,0 

296,35 

100,0 

107,23 

100,0 

6111,9 

100,0

Rys. nr 18: Gleboznawcza klasyfikacja gruntów ornych i uŜytków zielonych 

obręb Biedrzychowa 

gruny orne klasa IIIb 4,60% 

gruny orne klasa IVa 17,20% 

gruny orne klasa IVb 7% 

gruny orne klasa V 10,30% 

gruny orne klasa VI 55,20% 

gruny orne klasa VIz 5,60% 

uŜytki zielone klasa IV 11,20% 

uŜytki zielone klasa V 11,10% 

uŜytki zielone klasa VI 1,30% 

Grunty orne 

5,60% 

kl VIz 

4,60% 

kl IIIb 

17,20% 

kl IVa 

7% 

kl IVb 

55,20% 

kl VI 

10,30% 

kl V 

1,30% 

kl VI 


11,20% 

kl IV 

11,10% 

kl V 




gruny orne klasa IVb 10,80% 





obręb Dąbrowa 

Grunty orne 

20,30% 

VI 

0,60% 

VIz 

9,50% 

IIIb 

13,10% 

IVa 

uŜytki zielone klasa III 2,70% 




10,80% 

IVb 

45,60% 

V 


0,30% 

VI 2,70% 

III 

8,20% 

V 

18,60% 

IV 



obręb Guzice 

gruny orne klasa IIIa 0,40% 









uŜytki zielone klasa V 6% 


31,80% VI 

Grunty orne 

0,40% IIIa 

5,50% IIIb 

3,50% VIz 

5,90% IVa 

15,10% 

37,80% 


1,20% III 

1,20% VI 

4,20% IV 

6% V 



obręb Jędrzychów 



Grunty orne 

1,90% IIIb 


3,10% VIz 

7,30% IVa 




23,80% VI 




17,80% IVb 


46,20% V 

9,40% VI 

15,20% IV 

10,30% V 



obręb Kaźmierzów 



0,40% VIz 2,70% IIIb 





26,30% VI 





16,40% IVa 

Grunty orne 

24,90% V 

29,30% IVb 


0,50% VI 

1,30% V 

3,40% III 

7,80% IV 


gruny orne klasa II 0,20% 

gruny orne klasa IIIa 14% 








obręb Komorniki 

25,60% V 

0,70% VIz 

6,60% VI 

0,20% II 

14% IIIa 

15,30% IIIb 

Grunty orne 





17,80% IVb 

19,70% IVa 


0,10% VI 

5,30% V 

8,40% III 

10,80% IV 



obręb Moskorzyn 


1,80% IIIa 



0,90% VIz 

2,60% IIIb Grunty orne 



24,40% VI 




uŜytki zielone klasa IV 2% 



31,20% IVa 

33,30% V 

5,90% IVb 


0,20% VI 0,40% III 

1,90% V 

2% IV 



obręb Pieszkowice 











18,80% VI 

2,70% VIz 6,80% IIIa 

18,00% IIIb 

8,60% IVa 

Grunty orne 

33,70% V 

11,30% IVb 


1,00% V 

7,20% III 

6,50% IV 



obręb Polkowice Dolne 





gruny orne klasa V 27% 

gruny orne klasa VI 35% 


35% VI 

0,20% VIz 

1,60% IIIa 

Grunty orne 

7,30% IIIb 

11,50% IVa 





17,40% IVb 

27% V 


0,70% 

0,50% 

6,10% 

7,80% 



obręb Sobin 






22,80% 

0,20% 

4,10% 

Grunty orne 

19,20% 



uŜytki zielone klasa VI 28% 

53,80% 


2,30% 

8,30% 

28% 



obręb Sucha Górna 

gruny orne klasa IIIb 1% 






30% 

1,50% 

1% 

2,60% 

18,50% 

Grunty orne 





46,50% 


1,80% 

0,10% 

1,50% 

19,50% 



obręb Tarnówek 

gruny orne klasa II 5,20% 

1,40% 



3,10% 



5,20% 

Grunty orne 

16,30% 




32,40% 




uŜytki zielone klasa VI 1% 

21,60% 

11,80% 8,20% 


1% 

5,40% 

13,40% 

9,90% 



obręb Trzebcz 



2,40% 

Grunty orne 


4,60% 

6,20% 



12,40% 




uŜytki zielone klasa IV 9% 



uŜytki zielone klasa VIz 0,50% 

43,50% 

10,10% 

20,80% 


2,20% 

0,50% 

2,70% 

2,20% 

9% 



obręb śelazny Most 




gruny orne klasa IVb 15% 








32,80% 

19% 

0,70% 

5,30% 

14,80% 

12,50% 

15% 

Grunty orne 


4% 

0,20% 

3,70% 

10,80% 



obręb śuków 



gruny orne klasa V 32% 



30,50% 

0,50% 

10,70% 

Grunty orne 





26,40% 

32% 


1,60% 

0,30% 

2% 

14,70% 


Zawarte w projekcie: 

- obszar gruntów projektowanych kompleksów leśnych, 

- projektowane zalesienia gruntów wg właścicieli, 

- lesistość aktualną i prognozowaną 

przedstawiono w tabelach nr 18, nr 19, nr 20. 

Tabela nr 18: Projektowane zalesienia gruntów wg właścicieli. 

Lp. 

Nazwa obrębu 

1 Biedrzychowa ha 

% 

2 Dąbrowea ha 

% 

3 Guzice ha 

% 


% 


% 

6 Komorniki ha 

% 


% 


% 

9 Polkowice ha 

Dolne % 

10 Sobin ha 

% 


% 

12 Tarnówek ha 

% 

13 Trzebcz ha 

% 

14 śelazny Most ha 

% 

15 śuków ha 

% 

Razem gmina ha 

% 

Powierzchnia gruntów projektowanych kompleksów leśnych w (ha) 

ogółem 

we władaniu 

AWRSP PGL SP inne RSP gminy KGHM rolników 

indywidualnych 

26,67 1,26 6,93 

18,48 

100 4,7 26,0 

69,3 

55,72 10,16 10,34 0,71 

34,51 

100 18,2 18,6 1,3 

61,9 

219,05 114,41 9,55 

52,74 

42,35 

100 52,2 4,4 

24,1 

19,3 

270,61 117,36 7,24 

146,01 

100 43,4 2,6 

54,0 

156,76 119,58 8,94 2,53 

25,71 

100 76,3 5,7 1,6 

16,4 

63,41 30,04 

33,37 

100 47,4 

52,6 

204,87 136,19 34,03 

34,65 

100 66,5 16,6 

16,9 

59,74 21,22 31,26 1,75 

0,11 

5,4 

100 35,6 52,3 2,9 

0,2 

9,0 

212,62 173,27 0,78 

38,57 

100 81,5 0,4 

18,1 

208,84 17,76 11,79 9,90 

0,19 169,2 

100 8,5 5,7 4,7 

0,1 81,0 

184,53 86,51 5,83 

4,8 

87,39 

100 46,9 3,2 

2,6 

47,3 

182,12 129,69 5,16 

8,09 39,18 

100 71,2 2,8 

4,5 21,5 

155,74 108,65 7,18 

39,91 

10 69,8 4,6 

25,6 

379,78 64,06 35,53 0,32 

10,5 234,17 35,2 

100 16,9 9,3 0,1 

2,8 61,6 9,3 

41,53 3,8 5,55 

32,18 

100 9,1 13,4 

77,5 

2421,99 1133,96 180,11 15,21 52,74 15,41 242,45 782,11 

100 46,9 7,4 0,6 2,2 0,6 10,0 32,3 

Źródło: Gmina Polkowice. Projekt granicy rolno-leśnej. 



Tabela nr 20: Lesistość aktualna i prognozowana. 

Lp. Nazwa obrębu 

Powierzchnia 

obrębu ogółem 

Aktualna Proponowana 

powierzchnia lasów pow. 

gruntów do 

zalesienia 

Prognozowana Dynamika 

powierzchnia lasów 

ha ha % ha ha % % 

1 Biedrzychowa 657,33 570,04 86,7 26,67 596,71 90,8 +4,1 

2 Dąbrowa 954,84 815,19 85,4 55,72 870,91 91,2 +5,8 

3 Guzice 639,64 210,89 33,0 219,05 429,94 67,2 +34,2 

4 Jędrzychów 1795,15 618,25 34,4 270,61 888,86 49,5 +15,1 

5 Kaźmierzów 708,39 153,27 21,6 156,76 310,03 43,8 +22,2 

6 Komorniki 821,63 146,70 17,9 63,41 210,11 25,6 +7,7 

7 Moskorzyn 730,29 318,67 43,6 204,87 523,54 71,7 +28,1 

8 Pieszkowice 264,54 128,35 48,5 49,74 188,09 71,1 +22,6 

9 Polkowice 2273,99 1366,16 60,1 212,62 1578,78 69,4 +9,3 

Dolne 

10 Sobin 1138,54 483,62 42,5 208,84 692,46 60,8 +18,3 

11 Sucha Górna 1333,82 490,27 36,8 184,53 674,80 50,6 +13,8 

12 Tarnówek 1388,90 230,2 16,6 182,12 412,32 29,7 +13,1 

13 Trzebcz 938,56 459,40 48,9 155,74 615,14 65,5 +16,6 

14 śelazny Most 1107,09 457,03 41,3 379,78 836,81 75,6 +34,3 

15 śuków 270,86 136,78 50,5 41,53 178,31 65,8 +15,3 

Razem gmina 15023,57 6584,82 43,8 2421,99 9006,81 59,9 +16,1 

Źródło: Gmina Polkowice. Projekt granicy rolno-leśnej. 

W trakcie opracowywania planu urządzeniowo-rolnego gminy Polkowice dokonano 

korekty ustaleń projektu granicy rolno-leśnej. Mając na względzie bardzo niską jakość 

uŜytków rolnych gminy Polkowice postanowiono maksymalnie chronić grunty klas lepszych 

od III do IV. Uwzględniono równieŜ wnioski zgłoszone w trakcie konsultacji postulujące 

zachowanie do produkcji rolniczej gruntów bardzo słabych, w obrębach w których występuje 

duŜy "głód" ziemi i które w chwili obecnej są rolniczo wykorzystywane. W wyniku korekty 

proponuje się zmniejszenie powierzchni projektowanych kompleksów leśnych w obrębach: 

- Dąbrowa - o 44,45 ha 

- Kaźmierzów - o 18,75 ha 

- Komorniki - o 20,92 ha 

- Sucha Górna - o 78,92 ha 

- śelazny Most - o 23,18 ha 

Łączna powierzchnia korekty wynosi 186,22 ha. 

Wyniki korekty zostały przekazane do Biura Geodezji i Terenów Rolnych w Legnicy, 

które obecnie aktualizuje własny projekt granicy rolno-leśnej, przed przekazaniem Gminie 

Polkowice, do zatwierdzenia i realizacji. 


2.5. Inwentaryzacja stanów: 

2.5.1. Struktury obszarowej gospodarstw rolnych. 

Jedną z cech charakteryzujących poziom rozwoju rolnictwa jest struktura obszarowa 

gospodarstw rolnych. Na terenie Gminy Polkowice jest 601 gospodarstw rolnych 

o powierzchni większej od 1 ha oraz 576 nieruchomości do 1 ha. Średnia powierzchnia 

nieruchomości wynosi 0,27 ha, a gospodarstwa rolnego 6,08 ha. Nieruchomości posiadają 

w sumie grunty o powierzchni 154,96 ha, natomiast gospodarstwa rolne 3653,92 ha. 

Dla oceny struktury obszarowej gospodarstw rolnych przyjęto ich podział na sześć 

grup obszarowych: 

- 1,01 ha do 3,00 ha 

- 3,01 ha do 5,00 ha 

- 5,01 ha do 8,00 ha 

- 8,01 ha do 10,00 ha 

- 10,01 ha do 15,00 ha 

- powyŜej 15,00 ha 

Charakterystyka poszczególnych grup: 

- ilość gospodarstw w przedziale wielkościowym 

- łączna powierzchnia gospodarstw w przedziale wielkościowym 

- średnia powierzchnia gospodarstwa w przedziale wielkościowym 

zawarta jest w tabeli nr 21. Dodatkowo, dla lepszego zobrazowania zjawiska, strukturę 

obszarową gospodarstw rolnych w gminie Polkowice według powierzchni gospodarstw oraz 

według ilości gospodarstw przedstawiono graficznie na rysunkach nr 33 i nr 34. 

Z analizy tabeli i rysunków wynika, Ŝe największa ilość gospodarstw (55,4%) naleŜy 

najmniejszego przedziału obszarowego 1,01-3,00 ha. Pod względem powierzchni 

uŜytkowanych gruntów (591,05 ha - 16,2%) gospodarstwa te znajdują się na drugiej pozycji. 

Największy areał (1404,22 ha - 38,4%) uŜytkuje grupa gospodarstw o powierzchni 

powyŜej 15,0 ha, stanowiąca zaledwie 4,0% ogólnej ich liczby. 

Pozostałe grupy obszarowe gospodarstw mają mniejszy udział w strukturze obszarowej, a ich 

procentowy udział w ilości gospodarstw oraz powierzchni jest zbliŜony do siebie. 

Takie same analizy struktury obszarowej gospodarstw w poszczególnych wsiach 

gminy Polkowice przedstawiono w tabelach od nr 22 do nr 36. 

Dla lepszego wykorzystania struktury obszarowej gospodarstw rolnych do 

projektowania obszarów urządzeniowo-rolnych oraz ustalenia stopnia pilności prac 


Tabela nr 21: Struktura obszarowa gospodarstw rolnych i ich rozdrobnienie w gminie Polkowice. 

Lp Gospodarstwa rolne w 

Struktura obszarowa gospodarstw 

przedziałach wielkościowych 

ilość gospodarstw w 

przedziale 

wielkościowym 

powierzchnia 

gospodarstw w 

przedziale 


średnia 

powierzchnia 

gospodarstwa w 

przedziale 


Rozdrobnienie gospodarstw 

ilość działek średnia ilość działek średnia pow 

w gospodarstwie w działki w 

określonym gospodarstwie 

przedziale przedziale 

wielkościowym wielkościowy 

1 działki do 1 ha 576 154,9644 0,2690 793 1,4 0,1950 

2 gospodarstwa rolne od 1,01 

do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 

7 gospodarstwa rolne powyŜej 

15,01 ha 

333 591,0532 1,7750 1046 31 0,5650 

87 329,5757 3,7880 375 4,3 0,8790 

82 512,9071 6,2550 467 5,7 1,0980 

30 268,7090 8,9570 188 6,3 1,4290 

45 547,4645 12,1659 365 8,11 1,4999 

24 1404,2151 58,5090 261 10,875 5,3801 

Razem gospodarstwa rolne 601 3653,9246 6,0797 2702 4,49 1,3329 

Źródło: Ewidencja gruntów i budynków. Stan na 1.04.2001 r. 




Tabela nr 22: Struktura obszarowa gospodarstw rolnych i ich rozdrobnienie. 

Obręb: BIEDRZYCHÓW 

Gmina: POLKOWICE 

L.p 


Rozdrobnienie gospodarstw` 

Gospodarstwa rolne w 

przedmiotach wielkościowych 

ilość gospodarstw 

w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 

ilość działek 

w szt. 

średnia ilość 

działek w 

gospodarstwie w 

określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 14 4,0061 0,29 16 1,1 0,25 

2. gospodarstwa rolne od 1,01 ha 

do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 

7. gospodarstwa rolne powyŜej do 

15,0 ha 

Razem gospodarstwa rolne 

w obrębie 

5 11,665 2,33 15 3,0 0,78 

- - - - - - 

1 5,1775 5,18 1 1 5,18 

1 9,9471 9,95 1 1 9,95 

- - - - - - 

- - - - - - 

7 26,79 3,83 17 2,4 1,58 

Źródło: Opracowanie własne. 



Obręb: DĄBROWA 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 9 4,5969 0,51 15 1,7 0,31 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

13 21,42 1,78 39 3,2 0,55 

5 20,4221 4,08 25 5,0 0,82 

2 11,2909 5,64 14 7,0 0,81 

- - - - - - 

1 11,54 11,54 13 13,0 0,89 

- - - - - - 




Tabela nr 24: Struktura obszarowa gospodarstw rolnych i ich rozdrobnienie 

Obręb: GUZICE 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 26 6,6485 0,26 31 1,2 0,21 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

14 24,52 1,75 38 2,7 0,64 

6 24,37 4,06 36 6,0 0,68 

4 24,893 6,22 35 8,8 0,71 

1 9,06 9,06 10 10,0 0,91 

2 22,77 11,38 25 12,5 0,91 

2 78,7108 39,3554 2 1,0 39,3554 





Obręb: JĘDRZYCHÓW 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 43 15,6555 0,36 62 1,4 0,25 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

64 116,9058 1,83 176 2,8 0,66 

19 75,164 3,96 77 4,1 0,98 

20 126,1848 6,31 114 5,7 1,11 

5 46,75 9,35 32 6,4 1,46 

6 77,1536 12,86 38 6,3 2,03 

4 346,6292 86,66 50 12,5 6,93 





Obręb: KAŹMIERZÓW 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 25 5,7582 0,23 35 1,4 0,16 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

Razem gospodarstwa rolne w 

obrębie 

14 23,4803 1,68 46 3,3 0,51 

6 23,7150 3,95 35 5,8 0,68 

2 11,1846 5,59 14 7,0 0,80 

2 17,0878 8,54 9 4,5 1,90 

1 10,5558 10,5558 21 21 0,50 

2 100,97 50,4850 11 5,5 9,18 

27 186,9935 6,93 136 5,0 1,38 




Obręb: KOMORNIKI 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 25 7,1302 0,28 37 1,5 0,19 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

5 8,0521 1,61 13 2,6 0,62 

4 14,83 3,71 21 5,2 0,71 

8 44,471 5,56 33 4,1 1,35 

2 17,92 8,96 9 4,5 1,99 

5 58,9852 11,80 42 8,4 1,40 

2 88,7841 44,352 16 8 5,55 





Obręb: MOSKORZYN 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 18 6,6064 0,37 21 1,2 0,31 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

13 22,0428 1,70 27 2,1 0,82 

6 21,11 3,52 18 3,0 1,17 

5 32,67 6,53 23 4,6 1,42 

- - - - - - 

2 23,81 11,91 17 8,5 1,40 

2 49,8862 24,94 10 5,0 4,99 





Obręb: PIESZKOWICE 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 7 2,6288 0,38 13 1,9 0,20 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

3 4,66 1,55 8 2,7 0,58 

- - - - - - 

1 7,33 7,33 6 6,0 1,22 

- - - - - - 

1 11,15 11,15 11 11,0 1,01 

1 21,68 21,68 25 25,0 0,87 





Obręb: POLKOWICE DOLNE 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 199 37,3167 0,19 257 1,3 0,14 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

36 66,5219 1,85 157 4,4 0,42 

7 29,7822 4,26 41 5,9 0,73 

9 58,2801 6,48 73 8,1 0,80 

1 8,6352 8,64 4 4,0 2,16 

6 78,3771 13,06 53 8,8 1,48 

1 24,2836 24,28 3 3,0 8,09 





Obręb: SOBIN 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 79 22,269 0,28 111 1,4 0,20 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

61 109,9143 1,80 199 3,3 0,55 

8 32,3987 4,05 37 4,6 0,88 

10 66,09 6,61 53 5,3 1,25 

7 61,5333 8,79 45 6,4 1,37 

7 84,501 12,07 49 7,0 1,72 

3 123,49 41,16 36 12,0 3,43 





Obręb: SUCHA GÓRNA 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 49 13,98 0,28 64 1,3 0,22 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

48 81,6556 1,70 148 3,1 0,55 

7 27,0546 3,86 21 3,0 1,29 

6 37,0338 6,17 32 5,3 1,16 

8 72,2956 9,04 59 7,4 1,22 

11 127,3114 11,57 75 6,8 1,70 

4 210,28 52,57 57 14,2 3,70 





Obręb: TARNÓWEK 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 20 8,8484 0,44 25 1,2 0,35 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

9 17,24 1,92 28 3,1 0,62 

8 28,8485 3,61 22 2,8 1,31 

4 25,30 6,32 212 5,5 1,15 

- - - - - - 

- - - - - - 

- - - - - - 





Obręb: TRZEBCZ 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 22 4,3802 0,20 29 1,3 0,15 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

Razem gospodarstwa rolne 

w obrębie 

22 38,2362 1,74 64 2,9 0,60 

4 13,6306 3,41 18 4,5 0,76 

4 22,86 5,72 16 4,0 1,43 

1 8,46 8,46 7 7,0 1,21 

- - - - - - 

- - - - - - 

31 83,1868 2,68 105 3,4 0,79 




Obręb: śELAZNY MOST 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 27 10,3895 0,38 60 2,2 0,17 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

16 25,5492 1,60 58 3,6 0,44 

2 7,36 3,68 9 4,5 0,82 

2 12,46 6,20 11 3,7 1,13 

1 8,87 8,87 7 7,0 11,27 

2 23,6484 11,82 15 7,5 1,58 

1 21,0361 21,04 12 4,0 1,75 





Obręb: śUKÓW 


L.p 






w przedziale 


w szt. 

powierzchnie 

gospodarstw w 

przedziale 


w ha 

średnia 

powierzchnia 


przedziale 


w ha 


w szt. 


działek w 


określonym 

przedziale 


w szt. 

średnia pow. 

działki w 


przedziale 


w ha 

1 2 3 4 5 6 7 8 

1. działki do 1 ha 13 4,75 0,36 17 1,3 0,28 


do 3,0 ha 


do 5,0 ha 


do 8,0 ha 


do 10,0 ha 


do 15,0 ha 


15,0 ha 

10 19,99 2,00 30 3,0 0,67 

5 15,17 3,03 15 3,0 1,01 

4 27,02 6,76 20 5,0 1,35 

1 8,15 8,15 5 5 1,63 

1 14,922 14,92 5 5,0 2,98 

2 85,9779 42,99 26 13,0 3,31 




urządzeniowych sporządzono mapę w skali 1:10 000 - "Struktura obszarowa gospodarstw 

rolnych Gminy Polkowice" naleŜąca do części kartograficznej planu. Na mapie tej kolorami 

zaznaczono grunty naleŜące do gospodarstw grup obszarowych: 

- działki rolne do 1,00 ha 

- gospodarstwa rolne od 1,01 ha do 3,00 ha 


- gospodarstwa rolne od 5,01 do 8,00 ha 

- gospodarstwa rolne od 8,01 do 10,00 ha 


- gospodarstwa rolne powyŜej 15,00 ha 

2.5.2. Rozdrobnienie gospodarstw rolnych. 

Rozdrobnienie gospodarstw rolnych, ilość działek przypadających na jedno 

gospodarstwo oraz średnia wielkość działki charakteryzują organizację gospodarstw (tabele 

od nr 22 do nr 36). 

W grupie nieruchomości do 1 ha znajdują się 793 działki o średniej powierzchni 

0,1950 ha. Na jedną nieruchomość przypada średnio 1,4 działki. 

Gospodarstwa rolne posiadają 2702 działek. Na jedno gospodarstwo przypadają 4,5 

działki o średniej powierzchni 1,33 ha. Największa ilość działek na jedno gospodarstwo 

przypada w grupie obszarowej powyŜej 15,0 ha (10,9) i od 10,01 ha do 15,0 ha (8,1). 

Największą średnią powierzchnię działki (5,38 ha) odnotowano w grupie gospodarstw 

powyŜej 15,00 ha. W pozostałych grupach jest ona znacznie mniejsza i waha się od 0,56 ha 

do 1,50 ha. 

Rozpatrując poszczególne obręby największa ilość działek na jedno gospodarstwo 

przypada w obrębie Pieszkowice (8,3), a najmniejsza w obrębie Biedrzychowa (2,4). 

Największa średnia działka występuje w Komornikach (1,74 ha) natomiast najmniejsza 

w Dąbrowie (0,71 ha). Największą średnią powierzchnię mają gospodarstwa w Komornikach 

(8,96 ha), a najmniejszą w Trzebczu (2,68 ha). Przestrzenne rozmieszczenie tych zjawisk na 

obszarze gminy przedstawiono na rysunkach nr 35, nr 36 i nr 37. 

Obręby, w których gospodarstwa rolne mają najmniejszą średnią powierzchnię 

(poniŜej 5,00 ha) są połoŜone równoleŜnikowo w środku gminy. Wyjątkiem wśród tych 

obrębów są Pieszkowice, gdzie średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi 7,47 ha. Obręby o 

średniej powierzchni gospodarstwa mieszczącej się w przedziale 5,00 ha ÷ 7,00 ha połoŜone 





są w północno-zachodniej części gminy (Sucha Górna, Kaźmierzów, Moskorzyn, Guzice) 

oraz na południu (Jędrzychów). Wsie o największych gospodarstwach (śuków, Komorniki) 

połoŜone są w północno-wschodniej części gminy. 

RównieŜ równoleŜnikowo i równieŜ w środkowej części gminy leŜy 6 obrębów 

w których gospodarstwa rolne posiadają działki o najmniejszej średniej powierzchni (poniŜej 

1,00 ha). Wsie z działkami o powierzchni średniej (1,00 ÷ 1,40 ha) i duŜej (powyŜej 1,40 ha) 

leŜy w dwóch równoleŜnikowych pasach, we wzajemnej szachownicy, na północy i południu 

gminy. 

Wsią o największym rozdrobnieniu gruntów są Pieszkowice, gdzie na jedno 

gospodarstwo przypada średnio 8,3 działek. W czterech obrębach: Moskorzynie, Tarnówku, 

Trzebczu i Biedrzychowej, rozmieszczonych we wschodniej części gminy na jedno 

gospodarstwo przypadają średnio mniej niŜ 4 działki. W pozostałych obrębach (10-ciu) na 

jedno gospodarstwo przypada średnio od 4 do 6 działek, a wśród nich jest 8 w których średnia 

ilość działek w jednym gospodarstwie mieści się w przedziale 4,0 ÷ 5,0. 

Rozdrobnienie gospodarstw, pomocne zwłaszcza przy typowaniu obszarów do scaleń 

gruntów przedstawiono równieŜ na mapie w skali 1:10 000 "Rozdrobnienie gospodarstw 

rolnych Gminy Polkowice" naleŜącej do części kartograficznej planu. Kolorami zaznaczono 

na niej grunty gospodarstw posiadających: 

- do 3 działek 

- od 4 do 5 działek 



- powyŜej 10 działek 

2.5.3. Odległości pól od ośrodków gospodarczych. 

Jednym z mierników prawidłowości rozłogu gruntów gospodarstw rolnych są 

odległości pól od ośrodków gospodarczych. Odległości te mierzy się od wjazdu do ośrodka 

gospodarczego do gruntów rolnych najkrótszą trasą po drogach rolniczych. Ze względu na 

konieczność częstych dojazdów do działek (prace uprawowe, dowóz materiału siewnego, 

nawozów i środków ochrony roślin, zwózka uzyskanych planów) coraz bardziej 

skomplikowanym i droŜszym sprzętem odległości te powinny być jak najmniejsze. Obręby, 

gdzie te odległości są bardzo duŜe, powinny być jak najszybciej objęte scaleniem gruntów. 


W planie urządzeniowo-rolnym Gminy Polkowice zagadnienie to zostało 

przedstawione na mapie w skali 1:10 000 "Odległości pól od ośrodków gospodarczych 

gospodarstw rolnych Gminy Polkowice" naleŜącej do części kartograficznej planu. Za 

pomocą skali barw oznaczono na niej grunty (działki) połoŜone w odległości: 

- do 300 m 

- od 300 m do 500 m 

- od 500 m do 1000 m 

- od 1000 m do 3000 m 

- powyŜej 3000 m 

od ośrodków gospodarczych. 

2.5.4. Analiza połoŜenia ekonomicznego. 

Niekorzystna sytuacja ekonomiczna rolnictwa jest powszechnie znana. Minister 

Rolnictwa i Rozwoju Wsi podczas jednej z tegorocznych debat sejmowych stwierdził, Ŝe 

niŜsze od rolników dochody uzyskują obecnie jedynie te grupy ludności, które utrzymują się 

z pomocy społecznej. Stwierdzenie to potwierdza w pełni tzw. Dysparytet dochodowy z pracy 

w rolnictwie w porównaniu z dochodami ludności nierolniczej. W roku 1995 kształtował się 

on jak 69:100 a w 1999 spadł do poziomu 38:100. 

Obecnie przepisy prawne nie obligują rolników do prowadzenia ksiąg rachunkowych, 

na podstawie których w sposób prosty moŜna było by określić poziom osiąganych dochodów. 

Dlatego teŜ dla określenia połoŜenia ekonomicznego rolników gminy Polkowice posłuŜono 

się metodami pośrednimi wykorzystując dostępne informacje i dane. 

W pierwszym etapie, w oparciu o uzyskane dane o powierzchniach upraw 

poszczególnych roślin oraz ich plonach określono wielkość zbiorów wyraŜoną w jednostkach 

zboŜowych (tabela nr 37). NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe powierzchnia zasiewów róŜni się od 

powierzchni gruntów ornych będących własnością indywidualnych gospodarstw rolnych, 

gdyŜ uwzględniono równieŜ grunty dzierŜawione. W wyniku przeprowadzonych przeliczeń 

ustalono, Ŝe w gminie Polkowice gospodarstwa rolne osiągają 29,48 j.zb./ha. W przeliczeniu 

na 1 gospodarstwo otrzymujemy średnio 97,45 j.zb./gospodarstwo. 

Do dalszych analiz wykorzystano dane z opracowania "Koszty jednostkowe 

i dochodowość produkcji rolniczej w gospodarstwach indywidualnych w 1999 roku" 

autorstwa Aldony SkarŜyńskiej i Ireny Augustyńskiej-Grzymej z Instytutu Ekonomiki 

Rolnictwa i Gospodarki śywnościowej (Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, Nr 4-5 2000 r). 


Autorki w oparciu o dane źródłowe, pozyskiwane z 352 gospodarstw rolniczych, 

prowadzących nieprzerwanie rachunkowość w latach 1997-1999, ustaliły dochód rolniczy 

netto osiągany w 1999 r.: 

a) w produkcji roślinnej na: 

- 23,48 zł z 1 j.zb. 

- 911,64 zł. z 1 ha 

b) w produkcji zwierzęcej na: 

- 609,28 zł. z 1 ha. 

Tabela nr 37 Powierzchnie zasiewów, plany i zbiory ziemiopłodów w gospodarstwach 

rolnych w 1999 r. w gminie Polkowice. 

Lp. Wyszczególnienie Pow. ha Plon dt/ha Zbiory dt Współczynniki 

do przeliczenia 

na jednostki 

zboŜowe 

Jednostki 

zboŜowe 

ogółem 

1 pszenica 465 26 12090 1,00 12090 

2 Ŝyto 570 24 13680 1,00 13680 

3 jęczmień 135 25 3375 1,00 3375 

4 owiec 75 24 1800 1,00 1800 

5 pszenŜyto 100 25 2500 1,00 2500 

6 mieszanki zboŜowe 280 25 7000 1,00 7000 

7 gryka i proso 5 12 60 1,00 60 

8 kukurydza na 142 70 9940 1,00 9940 

ziarno 

9 strączkowe ogółem 5 15 75 1,20 90 

10 ziemniaki 170 150 25500 0,25 6375 

11 buraki cukrowe 8 350 2800 0,25 700 

12 rzepak 32 15 480 2,00 960 

Razem 1987 - - - 58570 

Dane: Urząd Gminy Polkowice 

DWODR Świdnica 1999 

RCDRRiOW Wrocław 1999 

Autorki opracowania same zastrzegają, Ŝe gospodarstwa prowadzące rachunkowość rolną 

stanowią gospodarstwa ekonomicznie mocniejsze od przeciętnych gospodarstw 

indywidualnych, są równieŜ większe od nich obszarowo (15,22 ha). Z tego powodu wyliczone 

na podstawie ksiąg rachunkowych wartości skorygowano posługując się w produkcji roślinnej 

współczynnikiem 0,8. 


Ze względu na brak wiarygodnych danych dotyczących produkcji zwierzęcej, nie 

prowadzono obliczeń dla tego działu produkcji rolniczej w gminie Polkowice, lecz 

wykorzystano dochód rolniczy z opracowania skorygowany współczynnikiem 0,6. 

Po skorygowaniu uzyskano wartości dochodu rolniczego netto: 

- w produkcji roślinnej - 18,78 zł/j.zb. i 727,31 zł/ha 

- w produkcji zwierzęcej - 365,57 zł/ha 

PoniewaŜ jakość uŜytków rolnych jest bardzo niska co musi wpływać na wysokość 

uzyskiwanych plonów, wartość dochodu rolniczego netto z jednego hektara uzyskano mnoŜąc 

wielkość produkcji roślinnej w gminie Polkowice wyraŜonej w j.zb./ha przez skorygowaną 

wartość 18,78 zł./j.zb. Wykonując działania otrzymujemy wartość dochodu rolniczego netto 

z produkcji roślinnej: 

- z hektara - 29,48 j.zb./ha × 18,78 zł./j.zb. = 553,63 zł./ha 

- z gospodarstwa - 97,45 j.zb./ha × 18,78 zł./j.zb. = 1830,11 zł./gospodarstwo 

Po zsumowanej wartości dochodu rolniczego z produkcji roślinnej i zwierzęcej otrzymano 

ostateczną całkowitą wartość dochodu rolniczego netto 919,20 zł./ha. 

Po pomnoŜeniu tej wielkości przez średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego uzyskujemy 

przeciętną wielkość dochodu rolniczego netto uzyskiwanego przez gospodarstwo 

w wysokości 5588,46 zł. 

Wielkość dochodu rolniczego netto z 1 ha jest przydatna przede wszystkim do 

określenia poŜądanej wielkości gospodarstwa rolnego, pozwalającej na osiągnięcie parytetu 

dochodowego z pozarolniczymi działami gospodarki narodowej. PoniewaŜ gmina Polkowice 

stanowi centrum Zagłębia Miedziowego (2 zakłady górnicze działające na terenie gminy) do 

porównań przyjęto przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto ogółem dla górnictwa 

i kopalnictwa w wysokości 3073,18 zł. Daje to dochód roczny na jednego zatrudnionego na 

poziomie 36878,16 zł. Po podzieleniu tej kwoty przez dochód z 1 ha otrzymujemy minimalną 

wielość gospodarstwa parytetowego ok. 40,0 ha 

JednakŜe w gospodarstwach domowych utrzymujących się z pracy poza rolnictwem 

pracuje z reguły więcej niŜ 1 osoba. Nie popełnimy błędu jeŜeli zostanie przyjęte, Ŝe na 

jedno gospodarstwo domowe poza rolnictwem przypada 1,5 osoby zatrudnionej. Dlatego, teŜ 

za gospodarstwo parytetowe naleŜy uznać gospodarstwo rolne o powierzchni ok. 60,00 ha. 

JeŜeli jednak gospodarstwo takie chciałoby się rozwijać i unowocześniać, inwestować 

w budynki gospodarcze, sprzęt i technologie, jego powierzchnia musiałaby wzrosnąć do 80 

÷ 100 ha. 


NaleŜy podkreślić, Ŝe na dzień dzisiejszy dochód parytetowy wyłącznie z produkcji 

rolniczej osiągają 4 gospodarstwa. 

2.6. Analiza gospodarstw rolnych powyŜej 8,0 ha. 

2.6.1. Sposób uŜytkowania powierzchni gruntów przez gospodarstwa rolne. 

Przeprowadzona analiza połoŜenia ekonomicznego gospodarstw wykazała, Ŝe 

w warunkach glebowo-klimatycznych i organizacyjnych gminy Polkowice efektywnie działać 

mogą tylko gospodarstwa duŜe. Dlatego teŜ w dalszych analizach postanowiono zając się 

gospodarstwami o powierzchni większej od średniej wojewódzkiej przyjmując obszar 8,0 ha 

jako dolny próg. Wybrane w ten sposób gospodarstwa w gminie Polkowice 

scharakteryzowano w tabeli nr 37. W układzie poszczególnych obrębów przedstawia je tabela 

nr 38. 

W gminie Polkowice jest 99 gospodarstw o powierzchni przekraczającej 8,0 ha. 

W sumie uŜytkują one grunty o powierzchni 2174,22 ha, własne i dzierŜawione. Na jedno 

gospodarstwo przypada więc średnio powierzchnia 21,96 ha. Sposób uŜytkowania gruntów 

nie jest jednolity i przedstawia się następująco: 

- uprawiane rolniczo w całości - 1288,88 ha 

- uprawiane rolniczo częściowo - 33,65 ha 

- odłogowane w całości - 745,69 ha 

- wydzierŜawione i uprawiane rolniczo - 106,00 ha 

W sposób graficzny struktura sposobu uŜytkowania powierzchni gruntów przez gospodarstwa 

rolne powyŜej 8,0 ha w gminie Polkowice przedstawiono na rysunku nr 38. 

Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na fakt, Ŝe aŜ 35,2% gruntów gospodarstw 

duŜych jest odłogowanych. W miarę podejmowania postępowań urządzeniowo-rolnych 

naleŜy nasilać działania, aby grunty te w pierwszej kolejności trafiły do 32 gospodarstw 

zamierzających powiększyć swój areał (rys. nr 39). Podejmowane działania winny równieŜ 

sprawić, aby liczba gospodarstw zwiększających powierzchnię uległa wyraźnemu 

zwiększeniu. Sprzyja temu fakt, Ŝe 74 gospodarstwa (74,7%) posiada następcę, a więc ich 

zamierzenia rozwojowe i produkcyjne winny być planowane na dłuŜszy, perspektywiczny 

okres czasu (rys. nr 40). 


Tabela nr 37: Gospodarstwa rolne powyŜej 8,0 ha - sposób uŜytkowania, rodzaj produkcji rolniczej. 

Gmina: Polkowice 

Ilość 

Sposób uŜytkowania 

gospodarstw 

Lp Gospodarstwo 

rolne 

uprawiane 

rolniczo w 

całości pow. w 

ha 

uprawiane 

rolniczo w 

części pow. 

w ha 

odłogowane 

w całości 

pow. w ha 

wydzierŜawione 

i uprawiane 

rolniczo pow. w 

ha 

Czy chce 

powiększyć 

gospodarstwo 

Czy ma 

następcę 

Rodzaj produkcji rolniczej 

Produkcja Produkcja zwierzęca 

roślinna bydło trzoda 

chlewna 

1 Biedrzychowa 1 0 0 9,9471 0 0 1 0 0 0 

2 Dąbrowa 1 11,54 0 0 0 1 1 1 0 1 

3 Guzice 5 0 1,092 106,9488 3,50 0 3 2 0 0 

4 Jędrzychów 15 284,05 0,83 192,7530 0 6 11 13 9 9 

5 Kaźmierzów 6 194,6601 5,2779 98,1319 0 1 4 4 1 2 

6 Komorniki 8 139,57 1,22 0 31,66 4 5 6 0 1 

7 Moskorzyn 4 0 7,97 65,7262 0 0 2 2 0 0 

8 Pieszkowice 2 32,83 0 0 0 2 2 2 2 0 

9 Polkowice 8 63,87 4,3176 43,1046 0 0 5 6 4 4 

Dolne 

10 Sobin 16 176,6611 3,18 82,58 7,386 4 14 15 9 10 

11 Sucha Górna 23 226,39 8,915 135,57 59,025 9 19 16 8 11 

12 Tarnówek 1 14,35 0 0 0 0 1 1 0 0 

13 Trzebcz 1 0 0,846 7,614 0 0 1 1 0 0 

14 śelazny Most 4 49,1191 0 0 4,435 2 3 4 4 4 

15 śuków 4 95,8379 0 3,31 0 3 2 3 3 3 

Razem 99 1288,8782 33,6485 745,6856 106,006 32 74 76 40 45 


Tabela nr 38: Gospodarstwa rolne powyŜej 8,0 ha - sposób uŜytkowania, rodzaj produkcji rolniczej w Gminie Polkowice wg obrębów. 


Lp 

Numer obrębu 

Numer 

gospodarstwa 

rolnego 

uprawiane 

rolniczo w 


ha 

Sposób uŜytkowania 

uprawiane 

rolniczo w 

części pow. w 

ha 

odłogowane w 


ha 

wydzierŜawione 

i uprawiane 

rolniczo pow. w 

ha 

Czy chce 

powiększyć 

gospodarstwo 

Czy ma 

następcę 

Rodzaj produkcji rolniczej 

Produkcja Produkcja zwierzęca 

roślinna bydło trzoda chlewna 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 

powyŜej 8,0 ha 

1 1 . 

+ 9,9471 - + - - - 

1.1 

Razem: 

powyzej 10,0 ha 

1 2 . + 11,54 + + + - + 

2.1 

Razem: 11,54 


1 3 . 

+ 5,42 + 3,50 - + - - - 

3.1 


1 3 . 

+ 11,85 - + - - - 

3.2 

2 3 . 

+ 1,092 + 9,828 - + + - - 

3.3 

3 3 . 

+ 25,2908 - - - - - 

3.4 

4 3 . 

3.5 

+ 54,56 

koncesjonowana 

piaskownia 

- - + - - 

5 Razem 1,092 106,9488 3,50 3 2 


1 4 . 

4.1 

2 4 . 

4.2 

+ 0,83 + 7,50 - + + - - 

+ 9,83 

uprawy leśne 

- + - - - 


3 4 . + 9,85 - - + + + 

4.3 

4 4 . + 9,82 - + + + + 

4.4 

5 4 . + 8,75 - + + + + 

4.5 


1 4 . 

+ 158,82 - + - - - 

4.6 

2 4 . 

+ 6,74 + 6,74 - + + - - 

4.7 

3 4 . + 11,84 + + + - - 

4.8 

4 4 . + 12,18 + - + + + 

4.9 

5 4 . + 156,3380 - - + + + 

4.10 

6 4 . 

+ 4,2270 + 9,863 - - + - - 

4.11 

7 4 . + 12,19 + + + + + 

4.12 

8 4 . + 21,92 + + + + + 

4.13 

9 4 . + 14,64 + + + + + 

4.14 

10 4 . + 15,5467 + + + + + 

4.15 

15 Razem 273,0747 11,7970 192,7530 6 11 13 9 9 


1 5 . + 8,9438 - + + + + 

5.1 

2 5 . 

+ 8,1440 - + - - - 

5.2 


1 5 . 

5.3 

+ 84,71 - - - - - 


2 5 . 

+ 5,2779 + 5,2779 - + + - - 

5.4 

3 5 . + 16,26 + + + - + 

5.5 

4 5 . + 169,4563 - - + - - 

5.6 

6 Razem 194,6601 5,2779 98,1319 1 4 4 1 2 


1 6 . 

+ 9,68 - - - - - 

6.1 


1 6 . + 10,97 - + + - + 

6.2 

2 6 . 

+ 13,16 - + - - - 

6.3 

3 6 . + 78,7441 + + + 

- - 

6.4 

warzywnictwo 

4 6 . + 10,93 + + + - - 

6.5 

5 6 . 

+ 1,22 + 8,82 - - + - - 

6.6 

6 6 . + 13,3052 + - + - - 

6.7 

7 6 . + 25,62 + + + - - 

6.8 

8 Razem 139,5693 1,22 31,66 4 5 6 0 1 


1 7 . 

+ 10,04 - + - - - 

7.1 

2 7 . 

+ 2,754 + 11,016 - - + - - 

7.2 

3 7 . 

+ 5,216 + 20,864 - + + - - 

7.3 

4 7 . 

+ 23,8062 - - - - - 

7.4 

4 Razem 7,97 65,7262 2 2 



1 8 . + 11,15 + + + + - 

8.1 

2 8 . + 21,68 + + + + - 

8.2 

2 Razem 32,83 2 2 2 2 


1 9 . 

+ 4,3176 + 4,3176 - + + - - 

9.1 


1 9 . + 11,8026 - + + + + 

9.2 

2 9 . + 11,5084 - - + + + 

9.3 

3 9 . + 14,6029 - + + + + 

9.4 

4 9 . 

+ 24,2836 - - - - - 

9.5 

5 9 . + 11,0286 - + + + + 

9.6 

6 9 . 

+ 14,5034 - - - - - 

9.7 

7 9 . 

9.8 

+ 4,5512 

Polkowice D. 

+ 10,38 Sobin 

- + + - - 

8 Razem 53,4937 4,3176 43,1046 5 6 4 4 

powyzej 8,0 ha 

1 10 . 

10.1 

+ 7,386 ha - + + - - 

2 10 . 

10.2 

3 10 . 

10.3 

4 10 . 

10.4 

5 10 . 

10.5 

+ 8,02 ha - + + + + 

+ 9,73 ha - + + + + 

+ 2,76 ha + 6,44 ha - + + - - 

+ 8,82 ha - + + - + 


6 10 . 

+ 0,42 ha +8,08 ha - + + - - 

10.6 

7 10 . + 8,96 - + + + + 

10.7 

8 10 . + 8,73 ha + 8,73 ha - - + + + 

10.8 


1 10 . 

+ 51,84 ha - + - - - 

10.9 

2 10 . + 10,13 ha + + + + + 

10.10 

3 10 . + 19,32 ha + 8,29 ha - + + - - 

10.11 

4 10 . + 13,3107 + + + + + 

10.12 

5 10 . + 44,04 ha - + + + + 

10.13 

6 10 . + 13,48 ha - + + + + 

10.14 

7 10 . + 20,6444 ha + - + + + 

10.15 

8 10 . + 11,476 ha + + + +stadnina +stadnina koni 

10.16 

koni 

16 Razem 176,6611 3,18 82,58 7,386 4 14 15 9 10 


1 11 . + 9,84 + + + + + 

11.1 

2 11 . + 9,61 - + + + + 

11.2 

3 11 . 

+9,29 - + - - - 

11.3 

4 11 . 

+ 8,63 - + - - - 

11.4 

5 11 . 

+ 4,745 + 4,745 - + + - - 

11.5 

6 11 . 

11.6 

+ 9,21 - + + - - 



1 11 . 

+ 11,18 + 2,00 - + - - - 

11.7 

2 11 . 

+ 14,52 - + - - - 

11.8 

3 11 . + 12,58 + + + + + 

11.9 

4 11 . 

+ 96,28 + 3,16 - + - - - 

11.10 

5 11 . + 10,64 + + + - + 

11.11 

6 11 . + 72,53 + + + - + 

11.12 

7 11 . + 10,83 + + + + + 

11.13 

8 11 . + 11,32 - - + + + 

11.14 

9 11 . + 11,53 + - + + + 

11.15 

10 11 . 

+ 16,80 - - - - - 

11.16 

11 11 . 

+ 11,31 - - - - - 

11.17 

12 11 . + 16,06 + + + + + 

11.18 

13 11 . + 10,20 + + + - + 

11.19 

14 11 . 

+ 4,17 + 16,68 - + + - - 

11.20 

15 11 . + 15,22 - + + - - 

11.21 

16 11 . + 16,3716 - + + - - 

11.22 

17 11 . + 10,45 + + + + + 

11.23 

23 Razem 225,3916 8,9150 135,57 59,025 9 19 16 8 11 



1 12 . + 14,35 - + + - - 

12.1 

Razem 14,35 


13 . 

+ 0,846 + 7,614 - + + - - 

13.1 

1 Razem 0,846 7,614 1 1 


1 14 . 

+ 4,435 + 4,435 - + + + + 

14.1 


1 14 . + 12,868 - - + + + 

14.2 

2 14 . + 10,78 + + + + + 

14.3 

3 14 . + 21,0361 + + + + + 

14.4 

4 Razem 44,6841 4,435 4,435 2 3 4 4 4 


1 15 . + 10,65 + - + + + 

15.1 

1 15 . 

15.2 

- + - - - 

2 15 . 

15.3 

+ 21,05 śuków 

+ 48,8879 

Komorniki 

3 15 . 

15.4 

4 Razem 46,95 

(95,8379) 


+ 3,31 śuków 

+ 11,61 

Komorniki 

+ - + + + 

+ 15,25 + + + + kozy + 

3,31 3 2 3 3 3 





Najwięcej gospodarstw rolnych powyŜej 8,0 ha znajduje się w obrębie Sucha Górna - 

23 o średniej powierzchni 18,69 ha. Ponad 10 gospodarstw duŜych występuje jeszcze 

w Sobinie (16) i Jędrzychowie (15). W czterech obrębach - Biedrzychowej, Dąbrowie, 

Tarnówku i Trzebczu są tylko pojedyncze gospodarstwa o powierzchni ponad 8,0 ha. 

W trzech obrębach - Dąbrowej, Pieszkowicach i Tarnówku gospodarstwa duŜe uprawiają 

rolniczo w całości wyłącznie grunty własne. 

W czterech obrębach Biedrzychowej, Guzicach, Moskorzynie i Trzebczu nie 

występują grunty uprawiane rolniczo w całości. W Biedrzychowej grunty gospodarstwa są 

odłogowane w całości, a w pozostałych trzech uprawiane rolniczo w części (9,91 ha) lub 

odłogowane w całości (180,29 ha) 

2.6.2. Rodzaj prowadzonej produkcji rolniczej w gospodarstwach rolnych. 

Gospodarstwa rolne powyŜej 8,0 ha prowadzą produkcję roślinną (76), hodowlę bydła 

(40) i chów trzody chlewnej (45). Z zestawienia tego wynika, Ŝe preferowana jest produkcja 

roślinna a takŜe, Ŝe większość prowadzi dwa a nawet trzy kierunki produkcji. 

Wielokierunkowość gospodarstw wymuszona jest przez ekonomiczną sytuację rolnictwa 

zabezpieczając je przed koniunkturalnymi wahaniami na rynku płodów rolnych. Wyłącznie 

produkcja roślinna prowadzona jest w 4 obrębach - Guzicach, Moskorzynie, Tarnówku 

i Trzebczu. 

Ograniczenie produkcji zwierzęcej moŜe mieć w niedalekiej przyszłości negatywny 

wpływ na produkcję roślinną. Z powodów ekonomicznych rolnicy ograniczają zasilanie roślin 

do nawozów chemicznych. Ten brak składników pokarmowych winien być uzupełniony 

poprzez nawoŜenie obornikiem, którego jednak brakuje przy zredukowanej do minimum 

produkcji zwierzęcej. Brak nawoŜenia organicznego obok spadku plonów spowodować moŜe 

takŜe degradację gleb, w gminie Polkowice i tak o ich nienajlepszej jakości. 

Najwięcej gospodarstw prowadzi produkcję roślinną w obrębach Sucha Górna (19), 

Sobin (14) i Jędrzychów (11), co wiąŜe się z duŜą ilością gospodarstw rolnych powyŜej 8,0 ha 

w tych obrębach. Hodowla bydła preferowana jest w Jędrzychowie (9 gospodarstw), Sobinie 

(9 gospodarstw) i Suchej Górnej (8 gospodarstw). Na produkcję mleka nastawione są równieŜ 

oba duŜe gospodarstwa prowadzące działalność w Pieszkowicach. W trzodzie chlewnej 

"specjalizują się" gospodarstwa w Jędrzychowie (9), Sobinie (10) i Suchej Górnej(11). 

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, Ŝe 17,2% gospodarstw rolnych o powierzchni 

powyŜej 8,0 ha nie prowadzi Ŝadnej produkcji rolniczej. 


Rodzaj i strukturę produkcji rolniczej w gospodarstwach duŜych, powyŜej 8,0 ha 

przedstawiono graficznie na rys. nr 41. 

2.6.3. Źródła utrzymania gospodarstw rolnych. 

W analizie połoŜenia wykazano, Ŝe średnia wielkość gospodarstwa - 21,96 ha nie 

wystarcza do zapewnienia rodzinie rolniczej poziomu Ŝycia porównywalnego z poziomem 

Ŝycia rodzin utrzymujących się z pracy poza rolnictwem. Wiedza ta stanowiła przesłankę do 

ustalenia i przeanalizowania źródeł utrzymania gospodarstw rolnych o powierzchni powyŜej 

8,0 ha. Wyniki tej analizy dla gminy Polkowice przedstawia tabela nr 39 a dla 

poszczególnych wsi (tabela nr 40). 

Gospodarstwa rolne o powierzchni powyŜej 8,0 ha podzielono, w zaleŜności od źródeł 

utrzymania, na cztery grupy w których: 

- praca w rolnictwie stanowi wyłącznie źródło utrzymania, 

- praca w rolnictwie stanowi główne źródło utrzymania, a gospodarstwo uzyskuje 

dodatkowe środki spoza rolnictwa, 

- praca poza rolnictwem stanowi główne źródło utrzymania wspomagane dochodami 

z gospodarstwa rolnego 

- praca poza rolnictwem stanowi wyłączne źródło utrzymania. 

Najliczniejszą grupą są gospodarstwa, w którym praca w rolnictwie stanowi wyłączne źródło 

utrzymania. Gospodarstwa utrzymujące się głównie z pracy w rolnictwie są ilościowo równe 

z gospodarstwami, w których głównym źródłem utrzymania jest praca poza rolnictwem. 

Najmniejsza liczebnie jest grupa gospodarstw dla których praca poza rolnictwem stanowi 

wyłączne źródło utrzymania. Strukturę źródeł utrzymania gospodarstw rolnych o powierzchni 

powyŜej 8,00 ha graficznie przedstawiono na rys. nr 42. 

Analizując poszczególne wsie moŜna stwierdzić, Ŝe we wsiach Dąbrowa i Pieszkowice 

wszystkie gospodarstwa utrzymują się wyłącznie z pracy w rolnictwie. 

W jednym obrębie - Tarnówku praca w rolnictwie jest głównym źródłem utrzymania dla 

jednego, funkcjonującego w tej wsi gospodarstwa. 

Praca poza rolnictwem stanowi główne źródło utrzymania dla 5 gospodarstw w obrębach 

Moskorzyn i Trzebcz. Wyłącznie z pracy poza rolnictwem utrzymuje się właściciel 

gospodarstwa w Biedrzychowej. W pozostałych obrębach gospodarstwa rolne powyŜej 8,00 

ha utrzymują się ze zróŜnicowanych źródeł dochodu. 



Tabela nr 39: Gospodarstwa rolne powyŜej 8,0 ha - źródła utrzymania. 

Gmina Polkowice 

Lp Gospodarstwa rolne Wyłączne źródło 

utrzymania - praca w 

rolnictwie 

Główne źródło 


rolnictwie 


utrzymania - praca poza 

rolnictwem 

Wyłączne źródło 


rolnictwem 

1 Biedrzychowa 0 0 0 1 1 

2 Dąbrowa 1 0 0 0 1 

3 Guzice 0 0 4 1 5 

4 Jędrzychów 10 2 0 3 15 

5 Kaźmierzów 2 1 2 1 6 

6 Komorniki 2 3 0 3 8 

7 Moskorzyn 0 0 4 0 4 

8 Pieszkowice 2 0 0 0 2 

9 Polkowice Dolne 3 2 0 3 8 

10 Sobin 3 9 1 3 16 

11 Sucha Górna 13 1 9 0 23 

12 Tarnówek 0 1 0 0 1 

13 Trzebcz 0 0 1 0 1 

14 śelazny Most 2 2 0 0 4 

15 śuków 3 0 1 0 4 

Razem 41 21 22 15 99 


Uwagi 

Tabela nr 40: Gospodarstwa rolne powyŜej 8,0 ha - źródła utrzymania wg obrębów w gminie Polkowice. 


Lp Gospodarstwa rolne Wyłączne źródło 


rolnictwie 



rolnictwie 



rolnictwem 

Wyłączne źródło 


rolnictwem 

1 2 3 4 5 6 7 


1 . 

- - - + 

1.1 

Razem 0 0 0 1 


1 2 . 

+ - - - 

2.1 

Razem 1 0 0 0 


1 3 . 

- - + - 

3.1 


1 3 . 

- - + - 

3.2 

2 3 . 

- - + - 

3.3 

3 3 . 

- - - + 

3.4 

4 3 . 

- - + - 

3.5 

5 Razem 0 0 4 1 


1 4 . 

- - - + 

4.1 

2 4 . 

- - - + 

4.2 

3 4 . 

+ - - - 

4.3 

4 4 . 

4.4 

- + - - 

Uwagi 


5 4 . 

+ - - - 

4.5 


1 4 . 

- - - + 

4.6 

2 4 . 

+ - - - 

4.7 

3 4 . 

- + - - 

4.8 

4 4 . 

+ - - - 

4.9 

5 4 . 

+ - - - 

4.10 

6 4 . 

+ - - - 

4.11 

7 4 . 

+ - - - 

4.12 

8 4 . 

+ - - - 

4.13 

9 4 . 

+ - - - 

4.14 

10 4 . 

+ - - - 

4.15 

15 Razem 10 2 0 3 


1 5 . 

- + - - 

5.1 

2 5 . 

- - + - 

5.2 


1 5 . 

- - - + 

5.3 

2 5 . 

- - + - 

5.4 

3 5 . 

5.5 

+ - - - 


4 5 . 

+ - - - 

5.6 

6 Razem 2 1 2 1 


1 6 . 

- - - + rencista 

6.1 


1 6 . 

- + - - 

6.2 

2 6 . 

- - - + 

6.3 

3 6 . 

+ - - - 

6.4 

4 6 . 

- + - - 

6.5 

5 6 . 

- - - + rencista 

6.6 

6 6 . 

- + - - 

6.7 

7 6 . 

+ - - - 

6.8 

8 Razem 2 3 0 3 


1 7 . 

- - + - 

7.1 

2 7 . 

- - + - 

7.2 

3 7 . 

- - + - 

7.3 

4 7 . 

- - + - 

7.4 

4 Razem 0 0 4 0 


1 8 . + - - - 


8.1 

2 8 . 

+ - - - 

8.2 

2 Razem 2 0 0 0 


1 9 . 

9.1 


1 9 . 

9.2 

2 9 . 

9.3 

3 9 . 

9.4 

4 9 . 

9.5 

5 9 . 

9.6 

- - - + 

+ - - - 

+ - - - 

+ - - - 

- - - + 

- + - - 

6 9 . 

- - - + 

9.7 

7 9 . 

- + - - 

9.8 

8 Razem 3 2 3 


1 10 . 

- - - + 

10.1 

2 10 . 

- + - - 

10.2 

3 10 . 

- + - - 

10.3 

4 10 . 

- - - + 

10.4 

5 10 . - + - - 


10.5 

6 10 . 

- - + - 

10.6 

7 10 . 

+ - - - 

10.7 


1 10 . 

- - - + 

10.8 

2 10 . 

+ - - - 

10.9 

3 10 . 

- + - - 

10.10 

4 10 . 

- + - - 

10.11 

5 10 . 

- + - - 

10.12 

6 10 . 

- + - - 

10.13 

7 10 . 

+ - - - 

10.14 

8 10 . 

- + - - 

10.15 

9 10 . 

- + - - 

10.16 

16 Razem 3 9 1 3 


1 11 . 

+ - - - 

11.1 

2 11 . 

+ - - - 

11.2 

3 11 . 

- - + - 

11.3 

4 11 . 

- - + - 

11.4 

5 11 . - - + - 


11.5 

6 11 . 

+ - - - 

11.6 


1 11 . 

- - + - 

11.7 

2 11 . 

- - + - 

11.8 

3 11 . 

+ - - - 

11.9 

4 11 . 

- - + - 

11.10 

5 11 . 

+ - - - 

11.11 

6 11 . 

+ - - - 

11.12 

7 11 . 

+ - - - 

11.13 

8 11 . 

- + - - 

11.14 

9 11 . 

+ - - - 

11.15 

10 11 . 

- - + - 

11.16 

11 11 . 

- - + - 

11.17 

12 11 . 

+ - - - 

11.18 

13 11 . 

+ - - - 

11.19 

14 11 . 

- - + - 

11.20 

15 11 . 

+ - - - 

11.21 

16 11 . 

+ - - - 

11.22 

17 11 . + - - - 


11.23 

23 Razem 13 1 9 0 


1 12 . 

- + - - 

12.1 


13 . 

- - + - 

13.1 

1 Razem 1 


1 14 . 

- + - - 

14.1 


1 14 . 

- + - - 

14.2 

2 14 . 

+ - - - 

14.3 

3 14 . 

+ - - - 

14.4 

4 Razem 2 2 0 0 


1 15 . 

+ - - - 

15.1 

2 15 . 

- - + - 

15.2 

3 15 . 

+ - - - 

15.3 

4 15 . 

+ - - - 

15.4 

4 Razem 3 0 1 0 




2.6.4. Wykaz gospodarstw rolnych prowadzących w pełni działalność rolniczą. 

W trakcie rozmów z Radami Sołeckimi ustalono, Ŝe 62 właścicieli gospodarstw 

rolnych powyŜej 8,00 ha deklaruje, Ŝe wiąŜe swoją przyszłość z działalnością rolniczą, (tabela 

nr 41 i rys. nr 43). 

Gospodarstwa te posiadają grunty o powierzchni 1.288.89 ha. Średnia powierzchnia 

gospodarstwa wynosi 20,79 ha. 

Do danych analiz gospodarstwa te podzielono na dwie grupy obszarowe: 

- 8,00 ha - 10,00 ha. 

- powyŜej 10,00 ha. 

W pierwszej grupie znalazło się 15 gospodarstw o łącznym obszarze 125,69 ha i średniej 

powierzchni 8,38 ha. 47 gospodarstw drugiej grupy uŜytkuje grunty o powierzchni 1163,20 ha 

i średniej powierzchni 9,67 ha. 49 gospodarstw grupy drugiej uŜytkuje grunty o powierzchni 

1163,20 ha. Średnia powierzchnia gospodarstwa tej grupy wynosi 23,74 ha. 

Analizowane gospodarstwa połoŜone są w róŜnych obszarach kompleksowej przebudowy 

wsi wydzielonych na obszarze gminy ze względu na stopień pilności zapotrzebowania na 

prace urządzeniowo-rolne. W poszczególnych obszarach, uporządkowanych wg stopnia 

pilności prac, znalazły się zróŜnicowane ilości gospodarstw: od 1 (VI obszar KPW) do 24 (III 

obszar kpw). 

Ilość gospodarstw rolnych o powierzchni powyŜej 8,00 ha, była podstawowym kryterium 

porządkującym kolejność wydzielonych obszarów kompleksowej przebudowy wsi. 

O przesunięciu obszaru do drugiego stopnia pilności obejmującego obręby Jędrzychów 

i Sobin zadecydowało występowanie szkód górniczych (obniŜanie się powierzchni terenu) 

mogących w niedalekiej przyszłości spowodować wyłączenie z produkcji obszaru około 600 

ha uŜytków rolnych. 

Wydzielone obszary kompleksowej przebudowy wsi zostaną omówione szczegółowo 

w podrozdziale 1 rozdziału VII zatytuowanym "Określenie obszarów wymagających 

przebudowy i urządzenia". 



Tabela nr 41: Wykaz gospodarstw prowadzących w pełni działalność rolniczą teraz 

i w przyszłości. 

Lp. 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

Obręb 

Gospodarstwa rolne 

Ogółem gospodarstwa 

rolne 

od 8,0 ha do 10,0 ha powyŜej 10,0 ha ilość szt. pow. w ha 

ilość pow. w ha ilość szt. pow. w ha 

szt. 

Sucha Górna 3 28,66 11 197,73 14 226,39 

Kaźmierzów 1 8,94 2 185,72 3 194,66 

I obszar kpw* 4 37,60 13 383,45 17 421,66 

Pieszkowice - - 2 32,83 2 32,83 

śelazny Most 1 4,44 3 44,69 4 49,12 

II obszar kpw* 1 4,44 5 77,52 6 81,95 

Jędrzychów 5 38,89 7 244,66 12 283,55 

Sobin 5 44,26 7 132,40 12 176,66 

III obszar kpw* 10 83,15 14 388,03 24 460,21 

Komorniki - - 5 139,57 5 139,57 

śuków - - 3 85,84 3 95,84 

IV obszar kpw* - - 8 235,41 8 235,41 

Biedrzychowa - - - - - - 

Dąbrowa - - 1 11,54 1 11,54 

Guzice - - - - - - 

Moskorzyn - - - - - - 

Trzebcz - - - - - - 

V obszar kpw* - - 1 11,54 1 11,54 

Polkowice Dolne - - 5 63,87 5 63,87 

Tarnówek - - 1 14,35 1 14,35 

VI obszar kpw* - - 6 78,22 6 78,22 

Ogółem Gmina 15 125,69 47 1163,20 62 1288,89 

Polkowice 

kpw* - kompleksowa przebudowa wsi 


2.7. Analiza warunków obsługi komunikacyjnej. 

W ogólnej charakterystyce gminy (rozdz. 1) omówiono zewnętrzne drogowe 

połączenia komunikacyjne. Sieć tych połączeń jest wystarczająca. ZastrzeŜenia budzi 

natomiast stan nawierzchni dróg oraz brak obwodnic wokół miejscowości, powodujący 

konflikty ruchu tranzytowego ze wzmoŜonym, skupiającym się w obrębie osiedli wiejskich 

transportem rolniczym. PoŜądane jest równieŜ zastąpienie drogi krajowej nr 3 autostradą A3. 


Z punktu widzenia potrzeb planu urządzeniowo-rolnego gminy Polkowice istotniejsze 

znaczenie mają drogi obsługujące związany z produkcją rolniczą transport wewnątrz obrębów 

i gminy. Odbywa się on głównie po drogach powiatowych i gminnych. 

Poza obszar gminy Polkowice wybiega sieć dróg powiatowych o łącznej długości 

30,2 km. Większość tych dróg (89,5%) jest utwardzona. Prac modernizacyjnych i utwardzenia 

nawierzchni wymagają odcinki dróg powiatowych o łącznej długości 3,15 km, połoŜone 

w obrębach Komorniki i Trzebcz (tabela nr 42). Drogi powiatowe nie przebiegają przez 

obręby Biedrzychowa, Dąbrowa i Pieszkowice. 

Tabela nr 42: Analiza warunków obsługi komunikacyjnej - drogi powiatowe. 

L.p 

Obręb 

Drogi powiatowe 

utwardzone 

w km 

nieutwardzone 

w km 

1 2 3 4 

1. Biedrzychowa - 

2. Dąbrowa - 

3. Guzice 4,13 

4. Jędrzychów 3,30 

5. Kaźmierzów 1,92 

6 Komorniki 3,73 1,25 

7. Moskorzyn 2,00 

8. Pieszkowice - 

9. Polkowice Dolne 1,43 

10 Sobin 3,65 

11. Sucha Górna 1,63 

12. Tarnówek 2,56 

13. Trzebcz 0,22 1,9 

14. śelazny Most - 

15. śuków 2,46 

Razem 27,03 3,15 


2.7.1. Ulice wewnątrz osiedlowe. 

Komunikację w terenach zainwestowania wiejskiego obsługuje sieć ulic wewnątrz 

osiedlowych o łącznej długości 21,3 km (tabela nr 43). Nawierzchnię utwardzoną posiada 

36,5% (7,78 km) ulic. Z ogólnej liczby 15 wsi w gminie, w sześciu: Biedrzychowej, 

Dąbrowie, Guzicach, Moskorzynie, Trzebczu i śelaznym Moście nie ma ulic utwardzonych. 


Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego przewidują, Ŝe w większości 

miejscowości ta kategoria dróg uzyska przekroje uliczne. 

Tabela nr 43: Analiza warunków obsługi komunikacyjnej - ulice wewnątrz osiedlowe 

L.p 

Obręb 

Długość ulic wewnątrzosiedlowych 

utwardzone 

w km 

nieutwardzone 

w km 

1 2 3 4 

1. Biedrzychowa - 1,32 

2. Dąbrowa - 0,7 

3. Guzice - 0,90 

4. Jędrzychów 1,24 0,35 

5. Kaźmierzów 1,70 1,45 

6 Komorniki 0,2 1,2 

7. Moskorzyn - 0,2 

8. Pieszkowice 0,3 0,8 

9. Polkowice Dolne 0,62 0,50 

10 Sobin 1,26 0,36 

11. Sucha Górna 1,36 0,5 

12. Tarnówek 0,70 0,80 

13. Trzebcz - - 

14. śelazny Most - 3,34 

15. śuków 0,40 - 

Razem 7,78 13,52 


2.7.2. Drogi transportu rolniczego. 

Z działalnością rolniczą, a zwłaszcza z transportową obsługą produkcji rolnej 

związana jest sieć dróg transportu rolnego, określanych coraz częściej jako drogi dojazdowe 

do gruntów rolnych, o łącznej długości 290,4 km (tabela nr 44). W przeliczeniu na 100 ha 

uŜytków rolnych daje to wskaźnik gęstości dróg transportu rolnego w wysokości 

4,5 km/100 ha UR. Jest on niŜszy od wskaźnika dla województwa dolnośląskiego 

wynoszącego 4,9 km/100 ha UR. 


Tabela nr 44: Określenie rodzajów i poŜądanej sekwencji zabiegów urządzeniowo-rolnych - 

drogi transportu rolnego. 

Lp. 

Obręb 

ogółem w 

obrębie w km 

Drogi transportu rolnego 

do realizacji w ramach planu urządzenioworolnego 

z określeniem stopnia pilności 

ogółem pierwszy drugi 

1 2 3 4 5 6 

1 Biedrzychowa 3,2 - - - 

2 Dąbrowa 16,2 3,1 2,5 0,6 

3 Guzice 12,0 1,7 0,7 1,0 

4 Jędrzychów 25,7 12,9 10,3 2,6 

5 Kaźmierzów 12,8 4,4 1,4 3,0 

6 Komorniki 27,3 6,3 0,9 5,4 

7 Moskorzyn 20,9 0,5 0,5 - 

8 Pieszkowice 8,8 2,6 2,1 0,5 

9 Polkowice Dolne 24,4 - - - 

10 Sobin 53,4 7,5 6,8 0,7 

11 Sucha Górna 37,6 9,2 3,2 6,0 

12 Tarnówek 17,4 - - - 

13 Trzebcz 1,4 1,4 1,4 - 

14 śelazny Most 12,3 4,2 3,1 1,1 

15 śuków 7,0 1,7 0,7 1,0 

Razem 290,4 55,5 33,6 21,9 


W ciągu ostatnich lat zmodernizowano i utwardzono 5,2 km dróg transportu rolnego 

(1,8%). Jest to ilość niewystarczająca w stosunku do występujących potrzeb. W trakcie 

przeprowadzonych analiz oraz konsultacji z radami sołeckimi ustalono, Ŝe pilnej modernizacji 

wymaga 55,5 km (19,1%) dróg transportu rolnego o charakterze magistralnym, tj. łączących 

tereny osiedlowe z większymi kompleksami gruntów rolnych. 

PoniewaŜ drogi magistralne winny otrzymywać, ze względu na przenoszone 

obciąŜenia i natęŜenie ruchu, nawierzchnię bitumiczną koszt prac modernizacyjnych 

wyniósłby (zgodnie z obecnym poziomem cen) około 12,5 mln zł. Jest to kwota 

przekraczająca w krótkim okresie czasu inwestycyjne moŜliwości gminy Polkowice, jednej 

z najbogatszych w kraju. Stanowi ona bowiem 130% majątkowych wydatków inwestycyjnych 

Miasta i Gminy Polkowice w 1999 r. (ok. 9,6 mln zł.). 

Dlatego teŜ, w porozumieniu z radami sołeckimi, dokonano podziału potrzeb na prace 

modernizacyjne na pierwszy i drugi stopień pilności. Do stopnia pierwszego zakwalifikowano 

33,6 km (11,6%) dróg, a do drugiej 21,9 km (7,5%) dróg. 


Zdecydowanie najwięcej dróg do prac modernizacyjnych zakwalifikowano 

w obrębach Jędrzychów (12,9 km), Sucha Górna (9,2 km), Sobin (7,5 km) i Komorniki 

(6,3 km). Do modernizacji nie zakwalifikowano Ŝadnej drogi w obrębach: 

- Biedrzychowa - wieś ta posiada zaledwie ok. 40 ha uŜytków rolnych najgorszej w gminie 

jakości, a produkcja rolnicza jest w niej funkcją zanikającą, 

- Polkowice Dolne - wieś przeznaczona do włączenia w granice miasta Polkowice, a uŜytki 

rolne do wyłączenia z produkcji rolnej 

- Tarnówek - ze względu na zagroŜenie za strony osadnika szlamów "śelazny Most" 

przewidywane jest znaczne ograniczenie, lub nawet zaniechanie produkcji rolnej. 

W pozostałych obrębach długość dróg przewidzianych do modernizacji waha się od 0,5 km 

w Moskorzynie do 4,4 km w Kaźmierzowie. 

W pierwszym etapie (pierwszy stopień pilności) najwięcej dróg winno zostać 

zmodernizowanych w obrębach Jędrzychów (10,3 km) i Sobin (6,8 km). RównieŜ w tym 

etapie winny zostać zmodernizowane w całości drogi w Moskorzynie (0,5 km) i Trzebczu) 

(1,4 km). W drugim etapie przewiduje się zmodernizowanie największej ilości dróg 

rolniczych w obrębach Sucha Górna (6 km) i Komorniki (5,4 km). 

2.8. Analiza stanu technicznego zabudowy. 

Dla potrzeb planu urządzeniowo-rolnego gminy Polkowice dokonano inwentaryzacji 

budynków na obszarach wiejskich, rejestrując ich funkcje: 

- mieszkalne, 

- gospodarcze, 

- usługowe, sakralne, zabytki 

oraz stan: 

- dobry, 

- średni, 

- zły. 

Zasoby mieszkaniowe gminy Polkowice to 927 budynków z 995 mieszkaniami. 

Powierzchnia uŜytkowa budynków mieszkalnych wynosi 79 101 m 2 podzielonych na 4146 

izb. Przeciętnie w jednym mieszkaniu zamieszkują 3,72 osoby. Powierzchnia uŜytkowa 

jednego mieszkania wynosi 79,5 m 2 i jest znacznie większa od analogicznej wielkości 

w mieście Polkowice (52,1 m 2 ). Na jednego mieszkańca terenów wiejskich przypada 21,4 m 2 


powierzchni uŜytkowej. W mieście Polkowice jeden mieszkaniec dysponuje 15,4 m 2 

powierzchni uŜytkowej. 

Budynki mieszkalne na terenach wiejskich są w większości w stanie dobrym (44,3%) 

i średnim (45,6%). Tylko 93 budynki mieszkalne (10%) są w stanie złym (tabela nr 45). 

Graficznie strukturę stanu budynków mieszkalnych przedstawiono na rys. nr 44. 

Tabela nr 45: Inwentaryzacja budynków i ocena stanu technicznego w poszczególnych 

obrębach gminy Polkowice. 

Nazwa obrębu 

mieszkalne gospodarcze usługowe sakralne zabytki 

D Ś Z D Ś Z D Ś Z D Ś Z D Ś Z 

Biedrzychowa 11 11 0 4 12 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 

Dąbrowa 18 9 0 5 19 7 1 2 0 0 0 1 0 0 0 

Guzice 8 25 3 1 21 11 1 0 1 0 1 0 0 0 0 

Jędrzychów 44 70 18 46 96 34 3 4 0 1 1 0 0 0 1 

Kazimierzów 17 16 7 4 41 12 0 1 0 0 0 0 0 1 0 

Komorniki 28 21 5 13 22 13 3 1 0 1 0 0 0 0 1 

Moskorzyn 10 26 1 8 22 13 2 1 0 0 0 0 0 0 0 

Pieszkowice 5 9 1 4 10 4 0 1 0 0 0 0 0 0 0 

Polkowice 107 48 11 37 44 21 6 5 1 0 0 0 0 0 0 

Dolne 

Sucha Górna 43 50 12 28 57 25 3 1 0 1 0 0 1 0 0 

Sobin 76 41 7 43 37 15 7 1 0 1 0 0 0 0 0 

Tarnówek 9 27 6 5 36 13 3 2 1 0 0 0 0 0 0 

Trzebcz 11 31 3 5 21 10 1 0 1 0 0 0 0 0 0 

śuków 10 16 5 5 18 9 1 0 0 0 0 0 0 0 1 

śelazny Most 14 23 14 8 17 33 1 0 0 1 0 0 0 0 1 

Razem 411 423 93 216 473 220 34 19 4 5 2 1 1 1 4 

927 909 57 8 6 




Najwięcej budynków mieszkalnych posiadają wsie Polkowice Dolne (166), 

Jędrzychów (132), Sobin (124) i Sucha Górna (105). W pozostałych obrębach ilość 

budynków mieszkalnych jest zdecydowanie mniejsza i mieści się w przedziale od 15 

(Pieszkowice) do 54 (Komorniki). 55 budynków o złym stanie technicznym (59,1%) 

zlokalizowanych jest w czterech obrębach: Jędrzychowie, śelaznym Moście, Suchej Górnej 

i Polkowicach Dolnych. W obrębie śelazny Most budynki mieszkalne w złym stanie 

technicznym stanowią 27,4% ich ogólnej liczby. 

Gospodarstwa rolne gminy Polkowice dysponują 909 budynkami gospodarczymi. 

Dominują wśród nich budynki w średnim stanie technicznym - 473 (52,0%) (rys. nr 45). 

Stwierdzono prawie jednakową ilość budynków gospodarczych w dobrym i złym stanie 

technicznym (ok. 24%). Taka struktura stanu budynków gospodarczych wskazuje na 

nasilające się ograniczanie produkcji rolniczej, zwłaszcza zwierzęcej i ograniczanie 

ponoszenia nakładów na utrzymanie produkcyjnej i składowej bazy budynkowej. 

Podobnie jak w budynkach mieszkalnych największą ilość budynków gospodarczych 

stwierdzono w obrębach Jędrzychów (176), Sucha Górna (110), Polkowice Dolne (102) 

i Sobin (95). W Sobinie 45% budynków gospodarczych jest w stanie dobrym. W Polkowicach 

Dolnych budynki dobre stanowią 36%, a w Jędrzychowie i Suchej Górnej ok. 25% ogólnej 

ilości budynków gospodarczych. 

Najwięcej budynków gospodarczych w złym stanie technicznym stwierdzono 

w obrębach śelazny Most (56%), Guzice (33%) i Moskorzyn (30%). śadnego budynku 

w złym stanie nie stwirdzono w Biedrzychowej. W pozostałych obrębach budynki w złym 

stanie stanowią od 16% do 28% ogólnej ilości budynków gospodarczych 

Korzystniej przedstawia się stan techniczny budynków usługowych (rys. nr 46). 

Z ogólnej liczby 57 takich budynków, aŜ 59,6% (34) znajduje się w stanie dobrym, a tylko 

4 (7,1%) w stanie złym. Taka struktura sugeruje, Ŝe znaczna ich ilość musiała zostać 

wybudowana w ostatnich latach, po zmianach ustrojowych w kraju. 

Budynki usługowe nie występują w dwóch obrębach - Kaźmierzowie i Pieszkowicach. 

W pozostałych obrębach występuje od 1 do 7 (Sobin) budynków usługowych. 

Na terenie gminy Polkowice najlepiej utrzymane są budynki sakralne (rys. nr 47). 

Z ośmiu takich budynków rozmieszczonych na obszarze gminy, pięć (62,5%) znajduje się 

w stanie dobrym. Zlokalizowane one są w obrębach Jędrzychów, Komorniki, Sucha Górna, 

Sobin i śelazny Most. Dwa budynki w stanie średnim (25,0%) znajdują się w Guzicach 

i Jędrzychowie. Jedyny budynek sakralny w złym stanie technicznym (12,5%) stwierdzono 

we wsi Dąbrowa. 





W najgorszym stanie technicznym w gminie Polkowice jest sześć budynków 

zabytkowych (rys. nr 48). Tylko jeden z nich (16,7%) we wsi Sucha Górna jest w stanie 

technicznie dobrym. W stanie technicznym średnim znajduje się równieŜ budynek zabytkowy 

w obrębie Kaźmierzów. Cztery obiekty zabytkowe (66,6%) znajdujące się w Jędrzychowie, 

Komornikach, śelaznym Moście i śukowie są w złym stanie technicznym. 

3. Analiza warunków przyrodniczych rozwoju rolnictwa. 

3.1. Zabezpieczenia przeciwerozyjne, zadrzewienia ochronne i krajobrazowe. 

Na terenie gminy występują znaczne deniwelacje terenu, przekraczające 126 m. 

Rzeźba terenu najsilniej urozmaicona jest w południowo-wschodniej części gminy 

(Pieszkowice, śelazny) oraz w części północnej - od Suchej Górnej po Tarnówek. DuŜe 

spadki terenu powodują, Ŝe w czasie ulewnych deszczy oraz wiosennych roztopów, obszar ten 

naraŜony jest na występowanie erozji wodnej. 

Pomimo duŜej lesistości gminy (ok. 44%) w północnej części gminy występuje 

równoleŜnikowy pas terenu o mniejszym udziale kompleksów leśnych. W jego skład 

wchodzą między innymi obręby o najniŜszej lesistości w gminie – Tarnówek (16,6%), 

Komorniki (17,9%), Kaźmierzów (21,6%). DuŜe powierzchnie bezleśne mogą w okresach 

suchych, przy bezśnieŜnych zimach, oraz w okresach gdy grunty orne nie są pokryte szatą 

roślinną powodować występowanie erozji wietrznej. 

Gmina Polkowice nie posiada specjalnych zabezpieczeń przeciwerozyjnych. Dlatego 

w szczegółowych planach urządzeniowo-rolnych obszarów wytypowanych do kompleksowej 

przebudowy muszą zostać uwzględnione działania i zabiegi przeciwdziałające procesom 

erozyjnym. 

Do zabiegów zabezpieczających grunty rolne przed erozją wodną naleŜą: 

- transformacje gruntów ornych na uŜytki zielone na obszarach o największych 

spadkach. Trwała pokrywa roślinna, oraz brak prac uprawowych wstrzymują procesy 

erozyjne, 

- dostosowanie (w postępowaniu scaleniowym) układu granic działek do rzeźby terenu. 

Kierunek orki wzdłuŜ warstwic, a prostopadle do kierunków spadku hamuje procesy 

erozyjne, 



- dostosowanie sieci dróg transportu rolnego do rzeźby terenu. Zaprojektowanie drogi 

wzdłuŜ kierunku spadku terenu moŜe zapoczątkować proces erozji wąwozowej. 

Najskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania erozji wietrznej są zadrzewienia 

i zakrzaczenia ochronne. Powinny być one wprowadzane wzdłuŜ dróg i cieków wodnych, 

najlepiej w układzie południkowym (w róŜy wiatrów dominują kierunki zachodni 

i północno-zachodni). Pasy zadrzewień i zakrzaczeń ochronnych spełniają takŜe waŜną rolę 

ekologiczną jako miejsce gniazdowania i lęgów ptaków, schronienie zwierzyny drobnej 

i szlaki przemieszczania się zwierzyny grubej. Nie moŜna równieŜ pomijać ich roli 

krajobrazowej - urozmaicenie rozległego, otwartego krajobrazu pól uprawnych. 

Kształtując krajobraz gminy, duŜo uwagi naleŜy poświęcić terenom zainwestowania 

wiejskiego. Dla tego elementu krajobrazowego waŜne jest: 

- zachowanie historycznego układu urbanistycznego, 

- dostosowanie brył i pokryć dachowych nowych budynków do otaczającej zabudowy, 

- zachowanie istniejącej zieleni, zwłaszcza starodrzewu, 

- zachowanie zabytkowych alei i szpalerów drzew. 

3.2. Mała retencja. 

Wody stojące zajmują na obszarze gminy Polkowice 18,94 ha (0,1%) ogólnej 

powierzchni gminy. Rozmieszczone są w 11 obrębach. Znacząca powierzchnia wód stojących 

występuje jedynie w Jędrzychowie (11,64 ha) i Polkowicach Dolnych (2,79 ha). 

W pozostałych 9 obrębach wody stojące zajmują niewielkie powierzchnie, od 0,13 ha 

w Tarnówku do 0,77 ha w Moskorzynie i Trzebczu. 

Powierzchnia wód stojących jest zbyt mała w stosunku do istniejących moŜliwości 

(zasoby wód, ukształtowanie powierzchni terenu) jak i potrzeb wynikających z zamierzonego 

rozwoju rekreacji i agroturystyki. Dlatego w miejscowych planach zagospodarowania 

przestrzennego przewidziano zwiększenie powierzchni wód stojących. Lokalizacje nowych 

zbiorników wodnych wskazano w: 

- Jędrzychowie - na terenach rolnych jako zagospodarowanie alternatywne w stosunku do 

planowanych dolesień, 

- Komornikach - moŜliwość budowy stawów hodowlanych, częściowo juŜ realizowana, 

- Sobinie - budowa zbiornika wodnego w terenach zainwestowania, zbiorniki retencyjne 

w projektowanym ośrodku wypoczynku świątecznego Paulinów, 


- Tarnówku - moŜliwości budowy nowych stawów hodowlanych. Warunek minimalna 

odległość 400 m od granicy strefy ochronnej osadnika szlamów "śelazny Most", 

- Trzebczu - lokalizacja retencyjnego zbiornika przeciwpoŜarowego w sąsiedztwie terenów 

zainwestowania wiejskiego przy zachowaniu istniejącego zbiornika retencyjnego wód 

nadosadowych i deszczowych, realizowany nowy staw hodowlany, 

- śelaznym Moście - ustalono kierunek wodny rekultywacji wyrobisk 

Akceptując te ustalenia, w pracach nad szczegółowymi planami urządzenioworolnymi 

dla wydzielonych obszarów kompleksowej przebudowy naleŜy poszukiwać dalszych 

moŜliwości lokalizacji zbiorników retencyjnych i stawów hodowlanych, które spełniały by 

(najlepiej łącznie) następujące funkcje: 

- przeciwpowodziowe - przechwytywanie i krótkotrwałe retencjonowanie wód groŜących 

zalaniem terenom zainwestowania wiejskiego i rolniczym, 

- produkcyjne - hodowla ryb słodkowodnych pozwalająca uzupełnić dochód uzyskiwany 

z produkcji rolniczej, 

- rezerwuaru wód do nawodnień rolniczych w okresach i latach suchych, 

- klimatyczne - poprawa mikroklimatu w otoczeniu zbiornika, 

- rekreacyjne - miejsca wypoczynku, aktywnej rekreacji (pływanie, Ŝeglarstwo, łowiska 

komercyjne, itp.), 

- krajobrazowe - nowy, atrakcyjny element urozmaicający istniejący krajobraz. 

Wskazane nowe lokalizacje będą musiały być wprowadzone do miejscowych planów 

zagospodarowania przestrzennego w formie aktualizacji planów. 

3.3. Ochrona walorów przyrodniczo-ekologicznych. 

Zgodnie z opracowaną dla gminy Polkowice strategią rozwoju ma to być rozwój 

zróŜnicowany, a więc przywracający równowagę biologiczną na znacznej części obszaru 

gminy naraŜonej na silną antropopresję wynikającą z rozwoju przemysłu (szczególnie 

miedziowego) oraz sposobu gospodarowania na terenach rolnych i leśnych. 

Gmina Polkowice leŜy pomiędzy korytarzami krajowej sieci ekologicznej (ECONET- 

PL). Łączą one obszar węzłowy "Doliny Środkowej Odry" z obszarem Borów Dolnośląskich. 

Równocześnie leŜy na obszarze zagroŜenia ekologicznego obejmującego LGOM. To 

połoŜenie wymaga przywrócenia powiązań pomiędzy dolinami Szprotawy i Odry poprzez 

lokalne korytarze ekologiczne oraz renaturyzację terenów zdegradowanych lub przyrodniczo 

zuboŜonych. 


Wyznaczono na obszarze gminy dwa równoleŜnikowe korytarze ekologiczne, na które 

składają się bogate przyrodniczo siedliska oraz nisze ekologiczne. Korytarz południowy łączy 

Obszar Chronionego Krajobrazu "Lasy Chocianowskie" z kompleksami leśnymi we 

wschodniej części gminy. Korytarz północny łączy lasy z rejonu Polkowic Dolnych i Suchej 

Górnej z wartościowymi siedliskami leśnymi w obrębach Guzice i śuków ("Lasy 

Barszowskie"). W skład korytarzy wchodzą istniejące lasy i ekosystemy wodno-łąkowe, 

siedliska wartościowej flory, stanowiska lęgowe ptaków, zalesienia i zadrzewienia śródpolne 

oraz cieki. Prowadzone prace dolesieniowe powinny zmierzać w kierunku "wypełnienia" tych 

korytarzy. 

Szereg szczególnie wartościowych obiektów przyrodniczych proponuje się objąć 

ochroną konserwatorską. Do uznania za pomniki przyrody nieoŜywionej wskazuje się: 

- 3 głazy narzutowe w południowo-wschodniej części gminy, 

- odkrywkę glin morenowych na skarpie na północ od Komornik. 

Za pomnik przyrody proponuje się uznać aleją dębową w Nowym Dworze. Za uŜytki 

ekologiczne proponuje się uznanie: 

- łąk w Paulinowie, 

- torfowiska śródleśnego koło Sobina, 

- łąk nad Lipówką. 

Nowo tworzący się ekosystem łąkowo-wodny (wschodnia część rozlewiska w Jędrzychowie) 

oraz samorekultywująca się północna część osadnika "Gilów" winny być uznane za 

stanowiska dokumentacyjne. 

Oprócz wymienionych obiektów ochronie winny podlegać: 

- najwartościowsze kompleksy przyrodnicze wynikające z przyrodniczej inwentaryzacji 

gminy, 

- parki podworskie i wiejskie, 

- zieleń pocmentarna, 

- aleje i szpalery drzew, 

- lasy wodochronne, 

- nasadzenia przydroŜne. 


4. Wnioski do planu. 

4.1. Kształtowanie struktury agrarnej w celu uzyskania poŜądanych lokalnych wielkości 

gospodarstw rozwojowych. 

Średnia powierzchnia gospodarstw rolnego w gminie Polkowice wynosi 6,08 ha. Jest to 

sześciokrotnie mniej od powierzchni pozwalającej uzyskać dochód parytetowy z dochodem 

osoby zatrudnionej poza rolnictwem. Zmiana tego stanu w obecnej sytuacji ekonomicznej 

będzie bardzo trudne i wymagać będzie róŜnorodnych działań. 

Niskie ceny produktów rolnych oraz rozwarte noŜyce cenowe pomiędzy cenami 

produktów rolnych a cenami środków i maszyn do produkcji rolnej powodują, Ŝe 

gospodarstwa rolne nie posiadają wolnych środków, które mogłyby przeznaczyć na zakup 

ziemi rolniczej. Chcąc powiększyć swoje gospodarstwa rolnicy najczęściej korzystać muszą 

z kredytów bankowych, obciąŜonych wysoką stopą procentową. Koszty transakcji zwiększają 

dodatkowo wysokie opłaty notarialne, sądowe oraz za przygotowanie niezbędnej 

dokumentacji. 

Do rolników nie docierają informacje, zwłaszcza przy zawieraniu transakcji pomiędzy 

osobami fizycznymi o innych, tańszych kredytach celowych na zakup ziemi, lub 

moŜliwościach pozyskania środków ze źródeł poza bankowych - od róŜnego rodzaju 

funduszy, fundacji i środków pomocowych. Zadaniem pracowników Urzędu Gminy oraz 

specjalistycznych słuŜb doradczych winno być bieŜące śledzenie wszelkich moŜliwości 

w tym zakresie i przekazywanie informacji rolnikom, o których wiadomo, Ŝe chcą 

powiększyć swoje gospodarstwa. 

Ziemia rolnicza na powiększanie gospodarstw pochodzić moŜe przede wszystkim 

z dwóch podstawowych źródeł: 

- z innych gospodarstw indywidualnych, 

- z Zasobu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. 

PodaŜ ziemi z innych gospodarstw indywidualnych jest obecnie bardzo ograniczona. 

Wynika to z niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, z wysokiej stopy bezrobocia wynoszącej 

w województwie dolnośląskim w 1999 r. 16%. W obawie przed utratą środków do Ŝycia 

i przy braku moŜliwości zatrudnienia poza rolnictwem właściciele nawet bardzo małych 

areałów nie chcą się ich pozbywać, traktując je jako "kapitał na czarną godzinę". Sytuację 

w tym zakresie moŜe zmienić rozwój na terenach wsi poza rolniczych miejsc pracy w ramach 

wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. 


Zjawiskiem nowym, wynikającym z róŜnicy wysokości składek ubezpieczonych do ZUS 

i KRUS, jest konkurencja do ziemi rolniczej ze strony osób prowadzących działalność 

gospodarczą na obszarach miejskich. Perspektywa dziesięciokrotnego obniŜenia kosztów 

ubezpieczeniowych działalności gospodarczej stanowi silną motywację do kupna ziemi 

rolniczej, nawet za cenę przekraczającą ich faktyczną wartość. 

Równie trudno dostępna jest ziemia z Zasobu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, 

z wyjątkiem gruntów tworzących kiedyś tzw. Państwowy Fundusz Ziemi. Agencja 

przygotowuje oferty sprzedaŜy lub dzierŜawy kilkuset hektarowych połaci w przetargu 

nieograniczonym. Powoduje to, Ŝe właścicielami lub dzierŜawcami ziemi zostają osoby 

dysponujące duŜymi wolnymi środkami, najczęściej nie rolnicy, którzy traktują grunty rolne 

jako długoterminową lokatę kapitału lub jako przedmiot spekulacyjny - poprzez wyłączenie 

z produkcji rolnej, parcelację i wystawienie na sprzedaŜ pod zainwestowanie. 

Zmiana tej sytuacji wymaga nawiązania ścisłej współpracy z Oddziałem Terenowym 

AWRSP i jego Sekcją w Legnicy w celu szerszego niŜ dotychczas korzystania z ustawowych 

moŜliwości uczestniczenia Agencji w przebudowie struktury obszarowej gospodarstw 

rolnych. Współpraca winna polegać na zgłaszaniu przez gminę potrzeb w tym zakresie 

w oparciu o ustalenia planów urządzeniwo-rolnych. 

Najłatwiejszą formą kształtowania struktury obszarowej winna być wieloletnia dzierŜawa. 

JednakŜe ta forma czasowego przekazania gruntów rolnych w uŜytkowanie nie ma w Polsce 

tradycji. Są juŜ wprawdzie symptomy zawierania wieloletnich umów dzierŜawnych 

i rejestrowania ich w biurach notarialnych oraz jednostkach prowadzących ewidencję gruntów 

i budynków, lecz ciągle nie wystarcza to, by zmiany struktury obszarowej były bardziej 

radykalne i widoczne. Pozytywne zjawisko w tym zakresie odnotować naleŜy we wsi Sucha 

Górna i Komorniki, gdzie część rolników wydzierŜawiła swoje grunty gospodarstwom 

sąsiedzkim prowadzącym w pełni działalność rolniczą. JednakŜe poprawę w tym zakresie 

mogły by przynieść regulacje prawne precyzujące uprawnienia stron umowy, a zwłaszcza 

wzmacniające pozycję strony wydzierŜawiającej grunty. 

4.2. Melioracje gruntów. 

PołoŜenie gminy Polkowice na terenach intensywnej eksploatacji rud miedzi powoduje 

szereg negatywnych skutków. Jednym z nich jest zakłócenie stosunków wodnych. 

Najbardziej widocznym przejawem tych zakłóceń jest powstanie znacznego obszarowo 

rozlewiska w Jędrzychowie, w sąsiedztwie studni głębinowych, osuszających tereny górnicze. 


Efektem tych zakłóceń jest takŜe zgłaszanie przez rolników w trakcie konsultacji potrzeb 

wykonania prac melioracyjnych (tabela nr 46) 

Tabela nr 46: Określenie rodzajów i poŜądanej sekwencji zabiegów urządzeniowo-rolnych - 

melioracje. 

L.p Obręb 

Zabiegi melioracyjne 

odbudowa i odbudowa odbudowa drenowanie 

zbiorników rowów w ha 

konserwacja 

wodnych szczegółowych 

cieków w ha w km 

podstawowych 

w km 

1 2 3 4 5 6 

1. Biedrzychowa - - 1,12 - 

2. Dąbrowa 1,70 - 0,56 - 

3. Guzice - 1,53 - 

4. Jędrzychów - - 8,23 322,00 

5. Kaźmierzów 2,16 0,23 54,00 

6 Komorniki - - - 65,00 

7. Moskorzyn 1,93 0,40 - 

8. Pieszkowice - - 1,15 - 

9. Polkowice Dolne - - 4,70 - 

10 Sobin - - 6,46 148,00 

11. Sucha Górna - - 3,10 60,00 

12. Tarnówek 2,06 1,00 - 

13. Trzebcz - 0,12 - 

14. śelazny Most 2,33 0,50 14,00 

15. śuków - - 0,50 16,00 

Razem 10,18 29,60 679,00 


Zakres prac melioracyjnych obejmuje 3 rodzaje zabiegów: 

- odbudowę i konserwację cieków podstawowych długości 10,18 km, 

- odbudowę rowów szczegółowych długości 29,6 km, 

- drenowanie gruntów rolnych o powierzchni 679 ha. 

Odbudowa i konserwacja cieków podstawowych niezbędna jest w pięciu obrębach: 

Dąbrowie, Kaźmierzowie, Moskorzynie, Tarnówku i śelaznym Moście. Rozmiar prac we 

wszystkich obrębach jest zbliŜony. Zamyka się w przedziale od 1,7 km do 2,33 km. 

Odbudowy rowów szczegółowych nie wymaga tylko jeden obręb - Komorniki. W trzech 

obrębach - Jędrzychowie (8,23 km), Sobinie (6,46 km) i Polkowicach Dolnych (4,7 km) 


zakres prac jest znaczny. W pozostałych obrębach rozmiar prac melioracyjnych jest duŜo 

mniejszy i waha się od 0,12 km w Trzebczu do 3,10 km w Suchej Górnej. 

Siedem obrębów wymaga uregulowania stosunków powietrzno-wodnych w glebie 

poprzez drenowanie gruntów. Największy zakres prac niezbędny jest w Jędrzychowie (322 

ha) i Sobinie (148 ha). W Kaźmierzowie, Komornikach i Suchej Górnej powierzchnia 

gruntów przeznaczonych do drenowania wynosi od 50 ha do 60 ha. Bardzo nieduŜe 

powierzchnie (ok. 15 ha) wymagają drenowania w śelaznym Moście i śukowie. 

W świetle wyłączania gruntów marginalnych z produkcji rolnej i przeznaczenia ich pod 

zalesienia, kaŜdorazowo przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do prac drenarskich naleŜy 

przeprowadzić rachunek ekonomicznych efektów projektowanych prac. 

4.3. Scalenie gruntów. 

Wady tkwiące w przestrzennej organizacji obszarów rolniczych przedstawione zostały na 

czterech kartograficznych opracowaniach studialnych w skali 1:10 000. Analiza tych 

opracowań poparta informacjami zawartymi w tabelach oraz przestrzennym rozmieszczeniem 

zjawisk na obszarze gminy pokazanym na rysunkach pozwoliła na wskazanie wsi, w których 

naleŜało by przeprowadzić postępowania scaleń gruntów. O wyborze wsi do przeprowadzenia 

scaleń decydowały więc: 

1. Studium stanu władania - informujące o wzajemnym rozmieszczaniu gruntów 

róŜnych sektorów oraz wielkości i kształcie poszczególnych kompleksów. 

2. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych - ukazuje rozkład przestrzenny gruntów 

stanowiących własność gospodarstw naleŜących do poszczególnych, przyjętych dla 

potrzeb planu urządzeniowo-rolnego, przedziałów obszarowych oraz ich wzajemne 

rozmieszczenie. 

3. Studium rozdrobnienia gospodarstw - pokazuje wady organizacji gospodarstw, 

nadmierne rozproszenie ich gruntów w liczne działki rozrzucone na całym obszarze 

wsi. 

4. Studium odległości pól od ośrodków gospodarczych - wskazuje na uciąŜliwości 

prowadzenia działalności rolniczej. Przy bardzo złej jakości dróg dojazdowych do 

gruntów większe odległości oznaczają wyŜsze koszty związane z transportem 

i większe straty czasu spędzonego na bezproduktywnych przejazdach. 

Przy typowaniu wsi do scaleń brano pod uwagę takŜe inne elementy. NajwaŜniejsze 

z nich to ilość gospodarstw, ilość gospodarstw duŜych - utrzymujących się z pracy 


w rolnictwie i mających następców prawnych, którzy będą kontynuować działalność 

produkcyjną. Bardzo waŜne było teŜ nastawienie rolników do proponowanego katalogu 

zabiegów urządzeniowo-rolnych prezentowane w trakcie konsultacji. 

Delimitacja wszystkich elementów wskazała 10 wsi, w których przeprowadzenie scalenia 

gruntów było by celowe. Są to w porządku alfabetycznym: Jędrzychów, Kaźmierzów, 

Komorniki, Pieszkowice, Polkowice Dolne, Sobin, Sucha Górna, Tarnówek, śelazny Most, 

śuków. 

Po przeanalizowaniu jeszcze innych okoliczności z grupy tej wyłączono 2 obręby: 

1. Polkowice Dolne - przewidzane w okresie perpektywicznym do włączenia w granice m. 

Polkowice jako "Nowe Polkowice". Posiadają juŜ wspólny z miastem miejscowy plan 

zagospodarowania przestrzennego. Bezcelowym było by scalenie gruntów 

przeznaczonych do parcelacji pod inwestycje miejskie. 

2. Tarnówek - wieś Ŝyjąca, dosłownie i w przenośni, w cieniu osadnika szlamów "śelazny 

Most". Groźba nie dającej się całkowicie wykluczyć katastrofy ekologicznej, przesiąki 

zasolonych i skaŜonych wód, uciąŜliwe pylenie powodują, Ŝe mieszkańcy wsi są 

bardziej zaiteresowani uzyskaniem słusznego dszkodowania i znalezieniem nowego 

miejsca na osiedlenie niŜ prowadzeniem działalności rolniczej w anormalnych 

warunkach. 

Ostatecznie więc w planie urządzeniowo-rolnym gminy Polkowice przewiduje się objęcie 

postępowaniem scaleniowym tylko ośmiu wymienionych wcześniej wsi. 

4.4. Rekultywacja gruntów. 

Prowadzone prace analityczno-studialne wskazały, Ŝe na terenie gminy Polkowice naleŜy 

przeprowadzić trzy rodzaje prac rekultywacyjnych. 

4.4.1. Humusowanie gleb. 

Gmina Polkowice posiada grunty rolnicze bardzo niskiej jakości. Grunty najsłabsze - V 

i VI klasy - stanowią aŜ 58,4% ogólnej powierzchni uŜytków rolnych. Dlatego naleŜy 

wykorzystać wszystkie sposoby do poprawienia ich jakości. Jednym z tych sposobów jest 

humusowanie gleb - poprawa profilu glebowego poprzez nawiezienie i rozścielenie warstwy 

humusowej zdjętej z terenu przeznaczonego pod inwestycje. 


Pierwsze tego rodzaju zabiegi zostały juŜ wykonane z inicjatywy rolników z obrębu 

Sobin, którzy wykorzystali humus z inwestycji w Polkowickiej Podstrefie Legnickiej 

Specjalnej Strefy Ekonomicznej. 

W przyszłości prace te winny być prowadzone w sposób planowy, na gruntach 

wskazanych w szczegółowych planach urządzeniowo-rolnych. Będzie to wymagało 

nawiązania ściślejszej współpracy w tym zakresie ze Starostwem Powiatowym 

w Polkowicach, które wydaje pozwolenia na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej 

i decyduje o sposobie zagospodarowania humusu. 

4.4.2. Odkrzaczanie gruntów. 

DuŜa ilość uŜytków rolnych gminy Polkowice, zarówno prywatnych jak i publicznych, nie 

jest uprawiana, odłoguje. Brak uprawy przez kilka lat powoduje naturalną sukcesję 

roślinności leśnej na odłogujące grunty. Ponowne przywrócenie ich do produkcji rolniczej 

wymagać będzie usunięcia samsosiewów, poprawy odczynu gleby (pH) poprzez wapnowanie 

oraz nawoŜenia - tzw. nawozami zielonymi na przyoranie /największe powierzchnie są 

w śelaznym Moście i Pieszkowicach/. 

Prace te będą musiały być prowadzone sukcesywnie, w miarę przejmowania przez 

rolników gruntów odłogujących do uprawy, a takŜe w ramach poscaleniowego 

zagospodarowania gruntów. 

4.4.3. Gospodarka odpadami. 

Ustawa o odpadach z 1997 r. nakłada na Gminę Polkowice szereg obowiązków 

związanych z gospodarką odpadami stałymi. Miejscowe plany zagospodarowania 

przestrzennego określiły jedno funkcjonujące na obszarze gminy wysypisko śmieci 

w Trzebczu. Wszystkie inne wiejskie punkty gromadzenia odpadów (legalne) oraz "dzikie" 

wysypiska muszą zostać zlikwidowane i zrekultywowane w kierunku rolnym lub leśnym. 

Z przeprowadzonego rozeznania wynika, Ŝe Gmina Polkowice cały strumień odpadów 

komunalnych kieruje na gminne składowisko w Trzebczu. 

W latach 200-2001 zostały zlikwidowane wszystkie większe składowiska odpadów 

z uwagi na niedostosowanie do wymogów prawa. 


NaleŜy podkreślić, Ŝe wszystkie prace związane z rekultywacją gruntów mogą uzyskać 

dofinansowanie ze środków Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych (TFOGR). 

Brak wniosków ze strony inwestorów wskazuje na brak informowania o tych moŜliwościach 

przez odpowiednie słuŜby Urzędu Gminy i Starostwa Powiatowego. Wydaje się, Ŝe celowym 

było by opracowanie i rozprowadzenie wśród mieszkańców gminy ulotki informacyjnej na 

ten temat. 

4.5. Korekta granicy rolno-leśnej 

W rozdziale 2.4. omówiono prace związane z opracowaniem projektu granicy rolnoleśnej 

oraz przedstawiono ich wyniki. Wskazano równieŜ, Ŝe rolnicy chcieliby zachować do 

produkcji rolniczej część gruntów objętych ta granicą, zwłaszcza wyŜszych klas. W 

zainteresowaniu rolników są grunty o powierzchni ok. 186 ha. 

Po powzięciu informacji o prowadzonej przez Biuro Geodezji i Terenów Rolnych 

w Legnicy na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego aktualizacji 

projektu granicy rolno-leśnej, dane o proponowanych ograniczeniach terenów 

przeznaczonych do zalesienia przekazano do Biura. Według posiadanych wiadomości prace 

aktualizacyjna mają zostać zakończone do 30 listopada br. Ich wyniki winny być 

wykorzystywane przy opracowywaniu szczegółowych planów urządzeniowo-rolnych 

obszarów wymagających przebudowy i urządzenia. 

4.6. Budowa dróg transportu rolnego. 

W gminie Polkowice łączna długość dróg transportu rolniczego wynosi 290,4 km . Z tej 

ilości modernizacji wymaga 55,5 km (19,1%) dróg - 33,6 km (11,6%) w pierwszej oraz 21,9 

km (7,5%) w drugiej kolejności. Szczegółowe omówienie modernizacji dróg transportu 

rolnego oraz określenie jakie długości dróg i w jakim stopniu pilności występują 

w poszczególnych obrębach zawarto w rozdziale 2.7.2. Do czasu zatwierdzenia pierwszego 

szczegółowego planu urządzeniowo-rolnego informacje zawarte w tym rozdziale powinny 

być wykorzystywane przy podejmowaniu decyzji o modernizacji dróg transportu rolnego. 

Przy pracach modernizacyjnych środki własne gminy mogą być uzupełnione 

dofinansowaniem z Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. 


4.7. MoŜliwości przetwarzania surowców rolnych 

Obecnie nie ma moŜliwości przetwarzania surowców rolnych na terenie gminy 

Polkowice. ZboŜa sprzedawane są głównie do magazynów w gminie Grębocice. Odbiorcą 

mleka jest Spółdzielnia Mleczarska w Lubinie. Owoce transportowane są na teren 

województwa wielkopolskiego oraz lubuskiego. 

Sytuacja ta w okresie perspektywicznym moŜe ulec zasadniczej zmianie. Sprzyjają temu 

zapisy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, przewiduje moŜliwość 

lokalizacji nieuciąŜliwych zakładów przetwórstwa rolnego na terenach zainwestowania 

wiejskiego. Przewiduje się równieŜ utworzenie kilku nowych stref aktywności gospodarczej, 

w których dopuszcza się lokalizację zakładów przetwórstwa rolno-spoŜywczego. 

Budowę i uruchamianie zakładów przemysłu rolno- spoŜywczego naleŜy wiązać 

z powstaniem grup producentów rolnych. 

4.8. MoŜliwości dywersyfikacji działalności gospodarczej. 

Obszary wiejskie gminy Polkowice dotknięte są równieŜ problemem nadmiaru rąk do 

pracy. Wobec ograniczenia miejsc pracy równieŜ w poza rolniczych działach gospodarki 

narodowej (np. zapowiedziana reorganizacja spółki KGHM "Polska Miedź" S.A.) 

rozwiązaniem tego problemu moŜe być wielofunkcyjny rozwój wsi w Gminie Polkowice, 

polegający na tworzeniu miejsc pracy w usługach na rzecz rolnictwa oraz nieuciąŜliwych dla 

otoczenia rzemieślniczych oraz przemysłowych zakładach pracy. Tereny na powstawanie 

takich zakładów są zarezerwowane w miejscowych planach zagospodarowania 

przestrzennego. Problemem moŜe być zgromadzenie kapitału własnego lub pozyskiwanie 

kapitału z zewnątrz gminy na realizację inwestycji. Gmina Polkowice, ze swoim juŜ 

istniejącym wyposaŜeniem w urządzenia infrastrukturalne jest atrakcyjna dla inwestorów. 

Świadczą o tym zakłady, które powstały i funkcjonują w specjalnej strefie ekonomicznej. 

Dlatego naleŜy kontynuować starania o pozyskiwanie kolejnych inwestorów, w tym takich, 

którzy chcieliby realizować swoje zamierzenia gospodarcze równieŜ na obszarach wiejskich. 

Równocześnie naleŜy kontynuować prace zwiększające atrakcyjność inwestycyjną 

gminy, a w szczególności: 

- poprawiające stan środowiska przyrodniczego, 

- poprawiające estetykę terenów zainwestowania wiejskiego. 


VII. ETAP PROJEKTU PLANU. 

1. Określenie obszarów wymagających przebudowy i urządzenia. 

1.1. Wybór wsi do kompleksowej przebudowy oraz stopień pilności wykonania tych prac. 

Wzajemne rozmieszczenie uŜytków rolnych i powierzchni leśnych tworzy w sposób 

naturalny cztery "enklawy" zwartych obszarów produkcji rolnej: 

- północno-zachodni - obejmujący Suchą Górną, Kaźmierzów i Moskorzyn, 

- północno-wschodni - obejmujący Guzice, Trzebcz, śuków, Komorniki, Tarnówek 

i Dąbrową, 

- północno-zachodni - obejmujący Sobin i Jędrzychów, 

- Południowo-wschodni - obejmujący Pieszkowice i śelazny Most. 

Obręb Polkowice Dolne w sposób naturalny łączy się z m. Polkowice, a wieś Dąbrowa 

stanowi swoistą "polanę" w duŜym kompleksie obszarów leśnych. 

NałoŜenie na tą naturalną delimitację uwarunkowań organizacyjnych, ekonomicznych 

i społecznych wynikających z przeprowadzonych studiów i analiz pozwoliło wydzielić pięć 

obszarów, zróŜnicowanych pod względem pełnionych funkcji oraz stopnia pilności 

wykonania prac urządzeniowo-rolnych. 

Poza granicami obszarów, z tych samych powodów dla których nie zostały 

uwzględnione w programie prac scaleniowych znalazły się obręby Polkowice Dolne 

i Tarnówek (rys. nr 49). 

Przy określeniu pełnionych funkcji wzięto pod uwagę powierzchnię uŜytków rolnych, 

rozmiar produkcji rolnej oraz ustalenia miejscowych planów zagospodarowania 

przestrzennego. O stopniu pilności wykonania prac urządzeniowo-rolnych decydowała przede 

wszystkim ilość gospodarstw o powierzchni powyŜej 8,0 ha, a zwłaszcza prowadzących 

obecnie działalność rolniczą, zamierzających powiększyć swój areał oraz posiadających 

następców prawnych. 

Do ustalonej w ten sposób kolejności czterech obszarów o wiodącej funkcji rolniczej 

wprowadzono jednak pewną korektę. Jako pierwszy winien być objęty kompleksową 

przebudową obszar utworzony przez obręby Jędrzychów i Sobin. JednakŜe na tym właśnie 

obszarze zachodzą obecnie dynamiczne procesy obniŜania się powierzchni terenu wskutek 

prac górniczych, które w krótkim czasie mogą, ale nie muszą wyłączyć z produkcji rolnej 



około 600 ha uŜytków rolnych. Dlatego postanowiono przesunąć ten obszar do kompleksowej 

przebudowy w dalszej kolejności, aby moŜna było juŜ z całą pewnością określić skutki szkód 

górniczych. 

Ostatecznie więc wydzielono i ustalono kolejność kompleksowej przebudowy dla 

czterech obszarów o wiodącej funkcji rolniczej: 

I – obejmujący obręby Kaźmierzów i Sucha Górna; 

II – obejmujący obręby Pieszkowice i śelazny Most; 

III – obejmujący obręby Jędrzychów i Sobin; 

IV – obejmujący obręby Komorniki i śuków; 

oraz jednego obszaru o uzupełniającej funkcji rolniczej: 

V – obejmujący obręby Biedrzychowa, Dąbrowa, Guzice, Moskorzyn i Trzebcz. 

Jak juŜ stwierdzono wcześniej poza obszarami kompleksowej przebudowy znalazły się 

obręby Polkowice Dolne i Tarnówek co nie wyklucza jednak realizowania w nich, 

a zwłaszcza w Tarnówku pojedynczych zabiegów urządzeniowo - rolnych. 

Obszary o wiodącej funkcji rolniczej wymagające przebudowy i urządzenia zostały 

szczegółowo scharakteryzowane w tabeli nr 47. 

Tabela nr 47: Charakterystyka obszarów o wiodącej funkcji rolniczej wymagających 

przebudowy i urządzenia. 

Lp. Wybrane wskaźniki 

Nazwa obszaru 

obszarów wytypowanych do pierwszy drugi trzeci czwarty 

przebudowy i urządzenia I II III IV 

1 Wsie wchodzące w skład 

poszczególnych obszarów 

Kaźmierzów 

Sucha Górna 

Pieszkowice 

śelazny Most 

Jędrzychów 

Sobin 

Komorniki 

śuków 

2 Powierzchnia ogólna 2019,39 ha 1371,45 ha 2913,60 ha 1058,30 ha 

3 Powierzchnia uŜytków rolnych 1188,14 ha 406,60 ha 1531,49 ha 656,75 ha 

4 Powierzchnia gruntów rolnych 

- najlepszych (I-IIIa i I-III) 

- średnich (IIIb-IVb i IV) 

- słabych (V-VI i V-VI) 

26,21 ha 

496,44 ha 

665,49 ha 

37,83 ha 

177,32 ha 

191,45 ha 

- 

353,21 ha 

1178,28 ha 

105,2 ha 

326,5 ha 

225,05 ha 

5 % udział gleb najsłabszych 56,0 47,1 76,9 34,3 

6 Struktura obszarowa 

gospodarstw: 

1) wg ilości gospodarstw w 

przedziałach 

wielkościowych 

- od 1,01 do 3,00 ha 

62 19 125 15 

- od 3,01 ha do 5,00 ha 13 2 27 9 

- od 5,01 ha do 8,00 ha 8 3 30 12 

- od 8,01 ha do 10,00 ha 10 1 12 3 

- od 10,01 ha do 15,0 ha 12 3 13 6 


7 

- powyŜej 15,00 ha 6 2 7 4 

- razem gospodarstw rolnych 111 30 214 49 

2) wg powierzchni 

gospodarstw w 

przedziałach 

wielkościowych: 

- od 1,01 do 3,00 ha 

105,14 ha 30,21 ha 226,82 ha 28,04 ha 

- od 3,01 ha do 5,00 ha 50,77 ha 7,36 ha 107,56 ha 30,00 ha 




- powyŜej 15,00 ha 311,25 ha 42,72 ha 470,12 ha 174,76 ha 

- razem gospodarstw rolnych 742,63 ha 143,75 ha 1266,70 ha 403,87 ha 

Rozdrobnienie gospodarstw: 

1) wg ilości działek w 

przedziałach 

wielkościowych 

gospodarstw 

- od 1,01 do 3,00 ha 

194 64 375 43 

- od 3,01 ha do 5,00 ha 56 9 114 36 

- od 5,01 ha do 8,00 ha 46 17 167 53 

- od 8,01 ha do 10,00 ha 68 7 77 14 

- od 10,01 ha do 15,0 ha 96 26 87 47 

- powyŜej 15,00 ha 68 37 86 42 

2) wg średniej ilości działek 

w gospodarstwie w 

określonym przedziale 


- od 1,01 do 3,00 ha 

3,1 2,1 3,0 2,9 

- od 3,01 ha do 5,00 ha 4,3 4,5 4,2 4,0 

- od 5,01 ha do 8,00 ha 5,8 5,7 5,6 4,4 

- od 8,01 ha do 10,00 ha 6,8 7,0 6,4 4,7 

- od 10,01 ha do 15,0 ha 8,0 8,7 6,7 7,8 

- powyŜej 15,00 ha 11,3 18,5 12,3 10,5 

3) wg średniej powierzchni 

działki w gospodarstwie w 

przedziale wielkościowym 

- od 1,01 do 3,00 ha 

0,54 ha 0,47 ha 0,60 ha 0,65 ha 





- powyŜej 15,00 ha 4,58 ha 1,16 ha 5,47 ha 4,16 ha 

8 Ilość gospodarstw powyŜej 8,0 

ha 28 6 32 13 

9 Sposób uŜytkowania gruntów 

przez gospodarstwa powyŜej 

8,0 ha 

- uprawiane rolniczo w całości 

powierzchnia w ha 

420,05 ha 77,51 ha 449,74 ha 235,41 ha 


- uprawiane rolniczo w części 

powierzchnia w ha 14,20 ha 4,44 ha 14,98 ha 1,22 ha 

- odłogowane w całości 

powierzchnia w ha 233,37 ha - 275,33 ha 14,92 ha 

- wydzierŜawione i uprawiane 

rolniczo powierzchni w ha 59,02 ha 4,44 ha 7,39 ha 31,66 ha 

10 Ilość gospodarstw rolnych 

powyŜej 8,0 ha prowadzących 

działalność rolniczą w pełni 17 4 26 8 

dzisiaj i w przyszłości 

11 Ilość gospodarstw chcących 

powiększyć gospodarstwo 10 4 10 7 

12 Ilość gospodarstw 

13 

14 

15 

posiadających następcę 23 5 25 7 

Rodzaj prowadzonej produkcji 

rolniczej wg ilości 

gospodarstw 

7 - 8 5 

1) produkcja roślinna 

2) produkcja roślinna i 

zwierzęca 9 4 19 3 

3) produkcja zwierzęca - bydło - 2 - - 

4) produkcja zwierzęca - 

trzoda chlewna 4 - 1 1 

Gospodarstw rolne powyŜej 

8,0 ha wg źródeł utrzymania 

1) wyłączne źródło utrzymania 15 4 13 5 

- praca w rolnictwie 

2) główne źródło utrzymania - 

praca w rolnictwie 2 2 11 3 

3) główne źródło utrzymania - 

praca poza rolnictwem 11 - 1 1 

4) wyłączne źródło utrzymania 

- praca poza rolnictwem 1 - 6 3 

Inwentaryzacja budynków wg 

stanu technicznego 

1) mieszkalne ogółem 145 6 256 85 

- stan dobry 60 19 120 38 

- stan średni 66 32 111 37 

- stan zły 19 15 25 10 

2) gospodarcze ogółem 167 76 271 80 

- stan dobry 32 12 89 18 

- stan średni 98 27 133 40 

- stan zły 37 37 49 22 

16 Długość dróg transportu 50,4 21,1 79,1 34,3 

rolnego w km 



Obszar I (Kaźmierzów, Sucha Górna) jest drugim pod względem powierzchni 

ogólnej (2.019,39 ha) oraz powierzchni uŜytków rolnych (1.188,14 ha). W uŜytkach rolnych 

56% stanowią grunty słabe. W obszarze znajduje się sto jedenaście gospodarstw rolnych 

o łącznej powierzchni 742,63 ha. Dwadzieścia osiem gospodarstw o powierzchni powyŜej 

8,0 ha posiada 538,51 (72,5%) gruntów. Średnia powierzchnia działki – 1,41 ha. 

siedemnaście gospodarstw o powierzchni powyŜej 8,0 ha prowadzi działalność rolniczą 

obecnie i zamierza kontynuować ją w przyszłości. Dwadzieścia trzy gospodarstwa tej grupy 

posiadają następcę, a dziesięć z nich zamierza powiększyć gospodarstwo. Siedem 

gospodarstw prowadzi wyłącznie produkcję roślinną, cztery produkcję zwierzęcą a dziewięć 

produkcję roślinną i zwierzęcą. Działalność rolnicza stanowi wyłączne źródło utrzymania 

dla piętnastu gospodarstw i dla dwóch główne. Wyłącznie z pracy poza rolnictwem 

utrzymuje się właściciel jednego gospodarstwa. Modernizacji wymagają w tym obszarze 

drogi transportu rolnego o długości 50,4 km. 

Obszar II (Pieszkowice, śelazny Most) trzeci pod względem powierzchni ogólnej 

(1371,45 ha), ale o najmniejszej powierzchni uŜytków rolnych (406,60 ha). Pod względem 

jakości gleb jest na drugiej pozycji (grunty słabe stanowią 47,1%). Posiada najmniejszą 

ilość gospodarstw rolnych (30) władających najmniejszą powierzchnią (143,75 ha). Średnia 

wielkość działki w obszarze II wynosi 0,90 ha. Sześć gospodarstw o powierzchni powyŜej 

8,0 ha posiada 86,39 ha (60,1%) gruntów. Działalność rolniczą prowadzą obecnie 

i zamierzają ją kontynuować w przyszłości cztery gospodarstwa, które równocześnie planują 

powiększenie swojego obszaru. Następców prawnych posiada pięć gospodarstw. Dwa 

gospodarstwa specjalizują się w hodowli bydła mlecznego, a cztery zajmują się produkcją 

roślinną i zwierzęcą. Wszystkie gospodarstwa utrzymują się z pracy w rolnictwie – cztery 

wyłącznie i dwa głównie. 21,10 km dróg transportu rolnego w tym obszarze wymaga 

modernizacji i utwardzenia. 

Obszar III (Jędrzychów, Sobin) pierwszy pod względem ogólnej powierzchni 

(2.913,60 ha), powierzchni uŜytków rolnych (1.531,49 ha), ilości gospodarstw rolnych (214) 

oraz ilości gospodarstw o powierzchni większej od 8,0 ha (32). Gospodarstwa rolne 

posiadają powierzchnię 1.266,70 ha, w tym gospodarstwa większe od 8,0 ha – 740,05 ha 

(58,4%). Średnia powierzchnia działki w tym obszarze wynosi 1,40 ha. Spośród trzydziestu 

dwóch gospodarstw większych od 8,0 ha dwadzieścia sześć prowadzi i zamierza 

kontynuować działalność rolniczą, lecz tylko dziesięć chce powiększyć swój areał. Następcę 

posiada dwadzieścia pięć gospodarstw. Dziewiętnaście gospodarstw prowadzi produkcję 

roślinną i zwierzęcą, a osiem ogranicza się wyłącznie do produkcji roślinnej. Tylko jedno 


gospodarstwo specjalizuje się w produkcji zwierzęcej – chowie trzody chlewnej. Wyłącznie 

z pracy w rolnictwie utrzymuje się trzynaście gospodarstw. Dla jedenastu praca w rolnictwie 

stanowi główne źródło utrzymania. Sześciu właścicieli gospodarstw utrzymuje się wyłącznie 

z pracy poza rolnictwem. Najwięcej, bo aŜ 79,1 km dróg transportu rolnego wymaga 

modernizacji i utrzymania. 

Obszar IV (Komorniki, śuków) jest najmniejszy pod względem powierzchni ogólnej 

(1.058,30 ha), ale posiada trzecią pod względem wielkości powierzchnię uŜytków rolnych 

(656,75 ha). Czterdzieści siedem gospodarstw tego obszaru posiada 403,87 ha gruntów w 

235 działkach o średniej powierzchni 1,72 ha. 274,34 ha gruntów (67,9 %) znajduje się 

w posiadaniu trzynastu gospodarstw o powierzchni większej od 8,0 ha. Spośród tych 

trzynastu gospodarstw, osiem prowadzi obecnie działalność rolniczą i zamierza 

kontynuować ją w przyszłości. Siedem gospodarstw, posiadających następcę prawnego, 

zamierza powiększyć swoje gospodarstwo. Preferowanym kierunkiem produkcji rolniczej w 

tej grupie gospodarstw jest produkcja roślinna, którą zajmuje się pięć z nich. Trzy 

gospodarstwa prowadzą produkcję roślinną i zwierzęcą, a jedno specjalizuje się w chowie 

trzody chlewnej. Praca w rolnictwie stanowi wyłączne źródło utrzymania dla pięciu 

gospodarstw, a dla trzech – główne. AŜ trzech właścicieli gospodarstw utrzymuje się 

wyłącznie z pracy poza rolnictwem. Długość dróg transportu rolniczego wymagających 

modernizacji wynosi w tym obszarze 34,3 km. 

Przy sporządzaniu szczegółowego planu urządzeniowo – rolnego dla obszaru IV 

konieczna będzie analiza wpływu na środowisko przyrodnicze osadnika szlamów „śelazny 

Most” we wsi Tarnówek oraz zasięgu strefy ochronnej wokół zbiornika. W przypadku objęcia 

strefą ochronną tylko części obszaru Tarnówka, naleŜy rozwaŜyć włączenia pozostałej części 

obrębu nie objętej strefą do IV obszaru wymagającego przebudowy i urządzenia. 

W przypadku decyzji o włączeniu naleŜy rozpatrzyć takŜe korektę granic obrębów Komorniki 

i Tarnówek. 

W obszarze V rozciągającym się wzdłuŜ wschodniej granicy miasta Polkowice 

rolnictwo pełni funkcję uzupełniającą. Obok rolnictwa działają tam, lub będą działały zakłady 

nie związane z rolnictwem oraz przewidziana jest lokalizacja terenów budownictwa 

mieszkaniowego dla osób z miasta Polkowice. Przewiduje się, Ŝe w tej sytuacji funkcja 

rolnicza będzie podlegała stopniowemu ograniczaniu, a więc celowa jest przebudowa 

i urządzenie tego obszaru w ostatniej, piątej kolejności. 


1.2. Określenie proponowanych kierunków produkcji. 

Warunki klimatyczno–glebowe stanowią powaŜne ograniczenia w rozszerzaniu 

gatunków uprawianych roślin. Dlatego w produkcji roślinnej nadal dominować winien 

kierunek zboŜowy z udziałem w płodozmianie ograniczonym do wymogów racjonalnej 

agrotechniki. Rośliny zboŜowe w płodozmianie powinny uzupełniać ziemniaki (nawoŜone 

obornikiem) oraz rośliny pastewne na potrzeby prowadzonej w gminie produkcji zwierzęcej. 

Rozwój miasta Polkowice oraz strefy aktywności gospodarcze, a takŜe wzrost liczby 

mieszkańców w miastach połoŜonych w pobliŜu spowoduje wzrost zapotrzebowania na 

warzywa, zwłaszcza uprawiane pod folią. Dlatego naleŜy wspierać gospodarstwa 

zamierzające specjalizować się w tym kierunku produkcji rolniczej. RozwaŜyć naleŜy 

równieŜ rozwój produkcji sadowniczej z moŜliwością przechowywania i przetwórstwa 

owoców na terenie gminy. Korzystne było by gdyby producenci warzyw i owoców, lub ich 

grupy producenckie były udziałowcami zakładów przetwórczych i przechowalni. 

W produkcji zwierzęcej zdecydowanego rozwoju wymaga kierunek bydła mlecznego. 

Kierunek ten ma zapewniony zbyt swoich produktów, gdyŜ Okręgowa Spółdzielnia 

Mleczarska w Lubinie tylko w 25 % zaspokaja swoje potrzeby surowcowe w otaczających 

gminach. Pozostałe 75 % sprowadza z województwa wielkopolskiego. Spółdzielnia deklaruje 

pomoc organizacyjną i doradczą, a takŜe przy zakupie materiału hodowlanego dla 

gospodarstw podejmujących współpracę na zasadzie umowy kontraktacyjnej. 

Do czasu ustabilizowania rynku płodów rolnych naleŜy sugerować rolnikom 

prowadzenie co najmniej dwóch kierunków produkcji rolniczej. W takim przypadku skutki 

gwałtownego załamania jednego z nich (np. tzw. „świński dołek”) byłyby łagodzone przez 

kierunek drugi, w danym momencie stabilny. 


2. Wykaz i zakres zabiegów urządzeniowo – rolnych w gminie. 

W wyniku przeprowadzonych studiów i analiz oraz konsultacji z radami sołeckimi 

sporządzono wykaz poŜądanych zabiegów urządzeniowo – rolnych dla kaŜdej z wsi gminy 

Polkowice. Dla większej przejrzystości zabiegi urządzeniowo rolne pogrupowane w sześć 

bloków zadaniowych, a obręby uporządkowano kolumnami w kolejności alfabetycznej. 

Zamieszczony w planie urządzeniowo – rolnym gminy Polkowice wykaz (tabela nr 48) jest 

wersją ostateczną po korekcie na posiedzeniu Komisji Rolnictwa Rady Miejskiej Polkowice 

w dniu 18 września 2001. 

2.1. Zabiegi zwiększające produkcyjność rolniczej przestrzeni produkcyjnej. 

Blok ten zawiera dwie grupy zadań związanych z regulacją stosunków wodnych 

w glebie oraz z rekultywacją gruntów. 

W ramach regulacji stosunków wodnych w glebie naleŜy wykonać: 

- melioracje podstawowe polegające na odbudowie, przebudowie i konserwacji cieków oraz 

rowów w ośmiu wsiach; 

- melioracje szczegółowe obejmujące konserwację istniejących lub budowę nowych sieci 

drenarskich oraz pomelioracyjne zagospodarowanie uŜytków zielonych w siedmiu 

wsiach; 

- odbudowę zniszczonych lub budowę nowych zbiorników retencyjnych wód 

powierzchniowych w czterech obrębach. 

Wśród zabiegów rekultywacyjnych przewidywane jest: 

- zagospodarowanie nieuŜytków w czterech wsiach; 

- odkrzaczanie i zagospodarowanie o kierunku rolnym w dwóch obrębach; 

- humusowanie gleb w trzech obrębach; 

- likwidacja odłogów i ugorów w dwunastu obrębach. 

2.2. Zabiegi poprawiające organizację rolniczej przestrzeni produkcyjnej. 

Ten blok obejmuje siedem grup zadań zmierzający do racjonalnego ukształtowania 

rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Są to zadania planistyczne, organizacyjne oraz konkretne 






prace urządzeniowo – rolne mające doprowadzić do osiągnięcia wytycznego celu, 

a konkretnie: 

1) Korekta projektu granicy rolno – leśnej – realizowana przez Biuro Geodezji i Terenów 

Rolnych, mająca doprowadzić do uwzględnienia potrzeb rolników przy zalesianiu 

gruntów marginalnych w czternastu obrębach. 

2) Aktualizacja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla 13 obrębów 

polegająca na wprowadzeniu do planu wyników korekty granicy rolno – leśnej oraz 

wniosków wynikających ze szczegółowych planów urządzeniowo – rolnych. 

3) Kompleksowa przebudowa ośmiu wsi wchodzących w skład obszarów wymagających 

przebudowy i urządzenia. 

4) Korekta granic obrębów Biedrzychowa i Trzebcz, Polkowice Dolne i Sucha Górna oraz 

prawdopodobnie w przyszłości Komorniki i Tarnówek. 

5) Racjonalizacja struktury władania gruntami w ośmiu obrębach poprzez przepływ 

gruntów między sektorami. 

6) Racjonalizacja struktury obszarowej gospodarstw, a szczególnie gospodarstw 

o powierzchni ponad 8,0 ha poprzez: 

a) kupno i dzierŜawę gruntów z Zasobu AWRSP, 

b) kupno i dzierŜawę gruntów w obrocie sąsiedzkim (czternaście obrębów), 

c) wykup gruntów od rolników przez AWRSP. 

7) Racjonalizacja organizacji przestrzennej gospodarstw (rozłogu) poprzez: 

a) scalenie gruntów – w ośmiu obrębach, 

b) zamiany gruntów – w ośmiu obrębach, 

c) optymalizację ilości, wielkości i kształtu działek w gospodarstwach – w ośmiu 

obrębach, 

d) polepszenie działek siedliskowych – powiększenie i optymalizacja kształtu – w celu 

umoŜliwienia rozwoju działalności produkcyjnej – w ośmiu obrębach. 

2.3. WyposaŜenie obszaru w urządzenia infrastruktury technicznej. 

Gmina Polkowice posiada w zasadzie dobre, lepsze niŜ w przeciętnej gminie 

wyposaŜenie w urządzenia infrastruktury technicznej. Jednak zakładany rozwój gminy będzie 

wymagał dokonania pewnych uzupełnień i modernizacji. Zadania tego bloku obejmują 

następujące zagadnienia: 

1) WyposaŜenie obszaru w sieci: 


a) kanalizacyjną – w miarę wyznaczania nowych terenów pod inwestycje konieczna 

będzie rozbudowa istniejących sieci. 

b) gazową – konieczna częściowa modernizacja istniejącej sieci oraz przyłączenie 

do sieci gazowej wszystkich budynków mieszkalnych (pięć obrębów). We wsiach 

nie przewidzianych do gazyfikacji przewodowej popularyzować uŜycie gazu 

płynnego. 

2) Reelektryfikację dwóch wsi. W miarę rozwoju wielofunkcyjnego reelektryfikacja 

konieczna będzie równieŜ w innych obrębach. 

3) Organizację gospodarki odpadami i nieczystości poprzez: 

a) tworzenie leśnych pasów ochronnych wokół istniejącego i projektowanego 

gminnego wysypiska (dwa obręby). 

4) Racjonalizację sieci dróg dojazdowych do gruntów rolnych w ośmiu obrębach. 

5) Modernizację i budowę dróg dojazdowych do gruntów rolnych w dwunastych obrębach. 

2.4. WyposaŜenie obszaru w urządzenia infrastruktury społecznej. 

Wobec dobrego skomunikowania z posiadającym duŜe wyposaŜenie w urządzenia 

infrastruktury społecznej ośrodkiem miejskim – Polkowicami, zgłoszono stosunkowo 

niewielkie potrzeby w zakresie tego bloku. 

Obejmują one wyposaŜenie w urządzenia: 

a) oświaty i kultury – świetlice wiejskie w sześciu wsiach, 

b) handlu i gastronomii – sklep w Pieszkowicach i punkt obsługi podróŜnych 

w Biedrzychowej, 

c) sportu i rekreacji – boiska sportowe, korty i place zabaw w czterech obrębach. 

2.5. Wielofunkcyjny rozwój wsi. 

Ten blok zadaniowy ma przyczynić się do tworzenia nowych, poza rolniczych miejsc 

pracy, podniesienia atrakcyjności gminy dla inwestorów oraz rozwoju rekreacji 

i agroturystyki. Tym celom ma słuŜyć: 

1) Zabezpieczenie gruntów na cele nierolnicze: 


a) pod budownictwo mieszkaniowe i mieszkaniowo – usługowe w jedenastu obrębach, 

b) dla rzemiosła i drobnej wytwórczości w siedmiu wsiach, 

c) dla nieuciąŜliwego dla otoczenia przemysłu, w tym przemysłu rolno – spoŜywczego 

w trzech wsiach, 

d) dla agroturystyki i wypoczynku świątecznego w ośmiu obrębach, 

e) szlaków turystycznych, ścieŜek rowerowych i tras turystyki konnej w czternastu 

wsiach. 

2.6. Ochrona środowiska i krajobrazu. 

Celem tego bloku jest zmiana dotychczasowej opinii o gminie Polkowice jako obszaru 

zdewastowanego i zatrutego wskutek działalności przemysłu miedziowego. Dlatego obok 

działań ograniczających emisję szkodliwych substancji naleŜy dla poprawy estetyki gminy 

i podniesienia jej atrakcyjności jako miejsca wypoczynku: 

1) Zalesić grunty o małej przydatności dla rolnictwa, zgodnie z korektą gminy rolno–leśnej 

w czternastu obrębach. 

2) Nasilić ochronę obszarów przyrodniczo cennych połoŜonych w jedenastu wsiach. 

3) W procesach inwestycyjnych zachować zabytkowe układy urbanistyczne. 

4) Poprzez organizowanie konkursów oraz udzielenie wytycznych architektonicznych 

naleŜy dąŜyć do sanacji zabudowy wiejskiej. 

5) Dostosować projekty nowej zabudowy do istniejących form architektonicznych. 

Obszary wymagające przebudowy i urządzenia, ich granice oraz wykazy zabiegów 

urządzeniowo – rolnych w poszczególnych wsiach stanowią podstawową treść mapy w skali 

1:10000 „Plan urządzeniowo – rolny” naleŜącej do części kartograficznej planu. 


3. Wykaz gospodarstw do objęcia ich projektami urządzeniowo – rolnymi. 

Po przeanalizowaniu zgromadzonych informacji o dziewięćdziesięciu dziewięciu 

gospodarstwach rolnych o powierzchni większej od 8,0 ha oraz po konsultacjach społecznych 

sporządzono wykaz pięćdziesięciu siedmiu gospodarstw, przewidzianych do objęcia 

projektami urządzeniowo – rolnymi w planach kompleksowej przebudowy i urządzania 

wytypowanych obszarów gminy Polkowice. 

Ze względu na wymogi ochrony danych osobowych w tabelach analitycznych oraz 

w załączniku nr 2 nie ujawniono nazwisk właścicieli gospodarstw, zastępujące je numerami 

zawierającymi oznaczenie miejscowości oraz numer kolejny gospodarstwa w danej 

miejscowości. 

Aby jednak umoŜliwić pełne korzystanie z informacji zawartych w planie 

urządzeniowo – rolnym gminy Polkowice do uŜytku słuŜbowego pracowników Urzędu 

Gminy dołączono drugi załącznik, stanowiący klucz do przyporządkowania danych 

i informacji o konkretnych właścicielach gospodarstw. 

4. Organizacja procesu wdraŜania planu urządzeniowo-rolnego gminy. 

Realizacja planu urządzeniowo-rolnego Gminy przewidziana jest na okres 10-15 lat 

z moŜliwością jego aktualizacji w okresach 5-cio letnich. 

Skuteczna i efektywna realizacja celów i zadań jest ściśle związana z określeniem 

szczegółowej procedury efektywnego postępowania róŜnych podmiotów gminnych, w tym 

przede wszystkim samorządu wiejskiego (Rady Sołeckie) oraz władz samorządu gminnego. 

Z tego względu konieczne stanie się: 

1) przyjęcie planu urządzeniowo-rolnego gminy w drodze uchwały Rady Miejskiej 

w Polkowicach 

2) opracowanie w latach 2004-2006 projektów kompleksowej przebudowy obszaru 

pierwszego i drugiego i powołanie we wsiach obszarów Stowarzyszeń 

uczestników kompleksowej przebudowy wsi 

3) opracowanie w latach 2006-2008 projektów kompleksowej przebudowy obszaru 

trzeciego i czwartego i powołanie we wsiach tych obszarów Stowarzyszeń 

uczestników kompleksowej przebudowy wsi 


4) opracowanie w latach 2008-2011 projektów planów kompleksowej przebudowy 

obszaru piątego 

5) w konstruowaniu corocznych planów gospodarczych Gminy ujmowanie zadań 

w wydzielonych obszarach do przebudowy i urządzenia zgodnie ze stopniem 

pilności ich realizacji 

6) ubieganie się przez: 

a) osoby fizyczne i stowarzyszenia 

b) samorząd gminy 

o dostępność do funduszy krajowych wspierających rozwój obszarów wiejskich jak 

równieŜ do funduszy pomocowych Unii Europejskiej. 

Na podstawie materiałów Biura Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu 

Marszałkowskiego we Wrocławiu opracowany został katalog funduszy wspierających rozwój 

obszarów wiejskich wg bloków zadaniowych do planu urządzeniowo-rolnego gminy 

Polkowice (tabele od nr 49 do nr 90). 


Tabela nr 49: Terenowy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych. 

Nazwa 

Dofinansowanie na ochronę, rekultywację i poprawę jakości gruntów rolnych ze środków 

Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych 

Przeznaczenie • rekultywacja na cele rolnicze gruntów, które utraciły lub zmniejszyły wartość uŜytkową 

wskutek działalności nieustalonych osób, lub w wyniku klęsk Ŝywiołowych 

• rolnicze zagospodarowanie gruntów zrekultywowanych, 

• uŜyźnianie gleb o niskiej wartości produkcyjnej, ulepszanie rzeźby terenu i struktury 

przestrzennej gleb, usuwanie kamieni i odkrzaczanie, 

• przeciwdziałanie erozji gleb na gruntach rolnych , w tym zwrot kosztów zakupu nasion 

i sadzonek, utrzymania w stanie sprawności technicznej urządzeń przeciwerozyjnych, oraz 

odszkodowań wynikających z postępowania nakazowego 

• budowa i renowacja zbiorników wodnych słuŜących małej retencji, 

• budowa i modernizacja dróg dojazdowych do gruntów rolnych, 

• wdraŜanie i upowszechnianie wyników prac naukowo – badawczych związanych z ochroną 

gruntów rolnych, 

• wykonanie badań płodów rolnych uzyskiwanych w strefach ochronnych, oraz niezbędnych 

dokumentacji i ekspertyz z zakresu ochrony gruntów rolnych, 

• wykonywanie zastępcze obowiązków określonych w ustawie, 

• rekultywacja nieuŜytków i uŜyźnianie gleb na potrzeby nowo zakładanych pracowniczych 

ogródków działkowych, 

• zakup sprzętu pomiarowego i informatycznego oraz oprogramowania, niezbędnego do 

zakładania i aktualizowania operatów ewidencji gruntów oraz prowadzenia spraw ochrony 

gruntów rolnych 

Wnioskodawca • osoby fizyczne 

• gminy 

• powiaty 

Warunki udzielenia 

dofinansowania 

wysokość dofinansowania 

• od 20% do 50% na roboty rekultywacyjne 

• do 100% na rekultywacje gruntów zdegradowanych w wyniku klęsk Ŝywiołowych 

• stawki jednostkowe dofinansowania na poszczególne roboty rekultywacyjne dostępne są 

w Wydziale Geodezji i Kartografii 

inne 

• przy udzielaniu środków z Funduszu naleŜy uwzględnić udział własny wnioskodawcy 

oraz efektywność projektowanych przedsięwzięć 

Procedura • wniosek o przyznanie lub wypłatę środków składa się w Biurze Geodezji i Terenów Rolnych 

właściwym ze względu na połoŜenie gruntów rolnych 

• wniosek powinien określać : 

wnioskodawcę, przedsięwzięcie i przyczyny jego podjęcia, rodzaj i rozmiar prac niezbędnych 

do wykonania, termin realizacji przedsięwzięcia, koszt wykonania planowanych prac oraz 

wysokość nakładów na 1ha, a w przypadku budowy i modernizacji dróg dojazdowych do 

gruntów rolnych – na 1km oraz udział własny w kosztach realizacji przedsięwzięcia 

Instytucja 

obsługująca 

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 

Wydział Geodezji i Kartografii 

Terenowy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych (TFOGR) 

ul. Kasztanowa 18 / 20, 59-125 

tel/fax. 071 782 92 50, 782 92 51 

Fundusz wspierający rozwój obszarów wiejskich dla I bloku zadaniowego 

Źródło: Biuro Rozwoju Obszarów Wiejskich. Wrocław 2001 


Tabela nr 50: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 

Nazwa Kredyt na zakup gruntów rolnych KZ 

Przeznaczenie 

• zakup gruntów rolnych na powiększenie gospodarstwa rolnego mającego powierzchnię ogólną co 

najmniej 1ha lub powierzchnię uŜytków rolnych nie mniejszą niŜ 1ha przeliczeniowy 

• zakup gruntów rolnych na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego o powierzchnię nie mniejszą 

od średniej w danym województwie wg. danych GUS 

wykluczenie 

• zakup gruntów, która spowoduje przekroczenie powierzchni gospodarstwa ponad 100 ha 

przeliczeniowych, 

• zakup gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, jeŜeli płatność rozłoŜona jest na raty 

• zakup nasadzeń i naniesień znajdujących się na nabywanych gruntach rolnych, 

• zakup gruntów rolnych, których przeznaczenie jest inne niŜ rolnicze, 

• zakup lasów, parków, jezior, pracowniczych ogródków działkowych, działek rekreacyjnych 

i ogrodów botanicznych 

• finansowanie transakcji zawieranych między małŜonkami lub pomiędzy rolnikiem a następcą 

Kredytobiorca • osoby fizyczne, z wyłączeniem emerytów i rencistów 

• osoby prawne 

• jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej 


kredytu 

wysokości kredytu 

• do 80% ceny umownej gruntów rolnych, nie więcej niŜ 2 mln. na przedsięwzięcie realizowane 

przez podmiot w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych 

oprocentowanie 

• 4,88% w skali roku 

okres spłaty 

• do15 lat 

karencja 

• do 2 lat 

inne 

• wnioskodawca zapewnia co najmniej 20% ceny umownej nabywanych gruntów rolnych 

Procedura • przygotowanie planu przedsięwzięcia, 

• uzyskanie pozytywnej opinii Ośrodka Doradztwa Rolniczego właściwego dla miejsca realizacji 

przedsięwzięcia, 

• złoŜenie w banku wniosku o kredyt wraz z kompletem wymaganych dokumentów. 

Informacji udziela • Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 

00-175 Warszawa, Al. Jana Pawła II 70, 

Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 

www.arimr.gov.pl 

• najbliŜszy Ośrodek Doradztwa Rolniczego 

• bank obsługujący linię kredytową 

Banki kredytujące • Bank Gospodarki śywnościowej 

S.A. 

• Powszechny Bank Kredytowy S.A. 

• Powszechna Kasa Oszczędności 

BP 

• Kredyt Bank PBI S.A. 

• Bank Zachodni S.A. 

• Bank Handlowy S.A. 

• Bank Przemysłowo – Handlowy 

S.A. 

• Bank Ochrony Środowiska 

• Gospodarczy Bank Południowo - Zachodni S.A. 

• Bank Śląski S.A. 

• Spółdzielczy Bank Rozwoju „Samopomoc 

Chłopska” 

• Wielkopolski Bank Kredytowy S.A. 

• Bank Cukrownictwa „Cukrobank” S.A. 

Fundusz wspierający rozwój obszarów wiejskich dla II bloku zadaniowego 




Nazwa Kredyt w ramach branŜowego programu mleczarskiego BR-15 

• realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych zmierzających do dostosowania standardów 

Przeznaczenie 

sanitarno weterynaryjnych w produkcji i przetwórstwie mleka 

• realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych w gospodarstwach podejmujących lub 

prowadzących produkcję mleka krowiego 

• realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych w zakładach o przetwórstwa mleka 

• realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych w zakładach prowadzących wyłącznie skup mleka 

• realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych w zakładach produkujących sery topione 

Kredytobiorca • osoby fizyczne z wyłączeniem emerytów i rencistów 




kredytu 


• do 80% wartości nakładów inwestycyjnych na przedsięwzięcie realizowane przez podmiot 

w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych, nie więcej niŜ 2 mln. 

• do 70% wartości nakładów inwestycyjnych na przedsięwzięcia w zakresie skupu mleka 

bezpośrednio od producentów, nie więcej niŜ 4 mln zł., 

• do 70% wartości nakładów inwestycyjnych na przetwórstwo rolno – spoŜywcze, 

nie więcej niŜ 8 mln zł., 


• od 5,66% – do 6,10% w skali roku, 

okres spłaty 

• do 8 lat 

karencja 

• do 3 lat 

Procedura • przedłoŜenie przez wnioskodawcę planu przedsięwzięcia inwestycyjnego 

• uzyskanie pozytywnej opinii Ośrodka Doradztwa Rolniczego właściwego dla miejsca 

realizacji przedsięwzięcia 

• złoŜenie w banku wniosku o kredyt wraz z kompletem wymaganych dokumentów 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 

• Kredyt Bank S.A. 



• Bank Przemysłowo – Handlowy S.A. 






Chłopska” 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Kredyt w ramach branŜowego programu wspólnego uŜytkowania maszyn 

BR-10 

i urządzeń rolniczych 

przedsięwzięcia inwestycyjne zmierzające do rozwoju: 

• zespołowych form uŜytkowania maszyn i urządzeń rolniczych w gospodarstwach rolnych 

i działach specjalnych produkcji rolnej, 

• usług rolniczych 

przedsięwzięcia inwestycyjne: 

• zakup maszyn lub zestawów maszyn i urządzeń rolniczych wraz z ich montaŜem, 

• zakup ciągników, przyczep rolniczych, samochodów cięŜarowych i dostawczych, 

• zakup, budowa, adaptacja i modernizacja sortowni, przechowalni, zamraŜalni, chłodni 

i schładzalni owoców i warzyw dla potrzeb gospodarstw rolnych, 

• zakup, budowa, adaptacja i modernizacja elewatorów i silosów zboŜowych, 

• zakup, budowa, rozbudowa i modernizacja budynków oraz zakup maszyn i urządzeń do suszenia 

ziarna zbóŜ i nasion innych roślin dla potrzeb gospodarstw rolnych. 





kredytu 


• do 80%wartości nakładów inwestycyjnych na przedsięwzięcia realizowane w gospodarstwach 

rolnych tworzących zespoły wspólnego uŜytkowania maszyn i urządzeń rolniczych, nie więcej niŜ 

2mln.zł na zespół 

• do 70% wartości nakładów inwestycyjnych na przedsięwzięcia realizowane przez osoby fizyczne 

prowadzące działy specjalne produkcji rolnej i tworzące zespoły wspólnego uŜytkowania maszyn 

i urządzeń rolniczych oraz osoby fizyczne i prawne świadczące usługi dla rolnictwa 

nie więcej niŜ 4 mln zł, 


• od 5,66% – do 6,10% w skali roku, 

okres spłaty 

• do 8 lat 

karencja 

• do 3 lata 

inne 

• zespołowe uŜytkowanie maszyn i urządzeń rolniczych - wspólne uŜytkowanie maszyn i urządzeń 

rolniczych w rozmiarach i terminach ustalonych w zawartej na piśmie pomiędzy osobami 

fizycznymi umowie cywilno-prawnej 


• uzyskanie pozytywnej opinii Ośrodka Doradztwa Rolniczego właściwego dla miejsca 

realizacji przedsięwzięcia 




Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 




• Gospodarczy Bank Południowo – Zachodni S.A. 





Chłopska” 






Nazwa Kredyty na rozpoczęcie lub zwiększenie produkcji RP 

Przeznaczenie 

• rozpoczęcie lub zwiększenie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych 

produkcji rolnej 





kredytu 


• do 80% wartości nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie więcej niŜ 2 mln zł., 

• do 70% wartości nakładów inwestycyjnych na działy specjalne produkcji rolnej, nie więcej 

niŜ 2 mln zł 


• zaleŜy od rodzaju realizowanego przedsięwzięcia 

okres spłaty 

• do 3 lat, 

• do 4 lata na produkcję mleka 

karencja 

• do 1 roku 







Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 




S.A 

• Bank PKO S.A. 


• Bank Ochrony Środowiska S.A 




Chłopska” 





Nazwa Kredyt dla młodych rolników MR 

• utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego dającego kredytobiorcy i jego rodzinie 

Przeznaczenie 

podstawowe źródło utrzymania, 

Kredytobiorca 


kredytu 

osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, które: 

• w dniu zawarcia umowy kredytowej nie przekroczyły 40 roku Ŝycia 

• posiadają wykształcenie rolnicze lub 3 letni okres pracy w gospodarstwie rolnym 

• mogą być rencistami posiadającymi orzeczenie o stanie zdrowia nie zawierające przeciwwskazań 

do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego 

• nie są emerytami 


• do 80% wartości nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie więcej niŜ 2 mln zł., 

• do 70% wartości nakładów inwestycyjnych na działy specjalne produkcji rolnej, nie więcej niŜ 4 

mln zł. 


• 4,88% w skali roku, 

okres spłaty 

• do 15 lat 

karencja 

• do 2 lat 

inne 

• kredytobiorca zobowiązany jest prowadzić rachunkowość rolną 

• kredytobiorca zobowiązany jest uczestniczyć w szkoleniach z zakresu rachunkowości rolnej 




• złoŜenie w banku wniosku o kredyt wraz z kompletem wymaganych dokumentów. 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 




• Gospodarczy Bank Południowo - Zachodni S.A 


• Bank Przemysłowo – Handlowy S.A 




Chłopska” 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Kredyt obrotowy 

zakup: 

• nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, pasz, 

• kwalifikowanego materiału siewnego zbóŜ, rzepaku, kukurydzy, lnu, motylkowych 

grubonasiennych i drobnonasiennych, rzepiku ozimego, gorczycy, traw, buraków cukrowych 

i pastewnych, sadzeniaków ziemniaka, nasion warzyw 

• kwalifikowanego materiału szkółkarskiego do nowych nasadzeń i odnowień, 

• hodowlanych jałówek, loszek, owiec-maciorek, kózek oraz rozpłodników buhajów, knurów, 

tryków, kozłów i ogierów, 

• pszczelich matek uŜytkowych i reprodukcyjnych, 

• rzeczowych środków obrotowych do produkcji Ŝywności metodami ekologicznymi i 

przystosowanie gospodarstwa do tej produkcji 

• paliwa na cele rolnicze 

Kredytobiorca • krajowe podmioty gospodarcze prowadzące produkcję rolną 


kredytu 


• do 10 q Ŝyta na 1 ha uŜytków rolnych według cen przyjętych do naliczenia podatku rolnego w 

roku, w którym zawarto umowę kredytu 


• 7,8% w skali roku 

okres spłaty 

• do 1 roku 

Procedura • złoŜenie wniosku kredytowego w banku wraz z wymaganą dokumentacją 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 




S.A 

• Bank Ochrony Środowiska S.A. 

• Bank PKO S.A. 





Chłopska” 




Tabela nr 56: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa 

Nazwa 

Przeznaczenie 

SprzedaŜ nieruchomości rolnych na raty 

zakup nieruchomość będących w dyspozycji Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa na 

utworzenie lub powiększenie gospodarstwa rolnego oraz na utworzenie miejsc pracy 

Wnioskodawca • bez ograniczeń 

Warunki rozłoŜenia 

sprzedaŜy na raty 

wielkość powierzchni gruntów objęta rozłoŜeniem na raty 

• 500 ha dla Województwa Dolnośląskiego, 


• jeŜeli raty wyraŜone są w mierniku pienięŜnym i nabywca dotrzymuje terminów 

płatności, to wynosi: 

- 0,25 stopy redyskonta weksli NBP, ale nie mniej niŜ 4% rocznie dla nabywców 

nieruchomości rolnych, 

- 0,5 stopy redyskonta weksli NBP, ale nie mniej niŜ 8% rocznie dla nabywców gruntów 

• jeŜeli raty wyraŜone w mierniku naturalnym są nieoprocentowane 

okres spłaty 

• do 15lat 

inne 

• raty mogą być wyraŜone w mierniku pienięŜnym lub w mierniku naturalnym (decytony 

pszenicy) 

• pierwsza wpłata musi wynosić co najmniej 20% ceny sprzedaŜy 

• podmiot nabywający nieruchomość rolną z zasobu AWRSP jest zobowiązany złoŜyć 

oświadczenie o wielkości juŜ posiadanej powierzchni (przeliczeniowej) w tym nabytej juŜ od 

Agencji z rozłoŜeniem naleŜności na raty, 

Procedura • ubieganie się o sprzedaŜ nieruchomości na raty naleŜy rozpocząć we właściwym terenowo 

oddziale Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa 

Instytucja 

obsługująca 

Oddział Terenowy Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa 

Ul. Mińska 60 54-610 Wrocław 

Tel. 0 71 357 50 68, fax. 0 71 357 90 97 





Nazwa 

SprzedaŜ ruchomych środków trwałych i majątku obrotowego na raty 

Przeznaczenie • zakup ruchomych środków trwałych i majątku obrotowego a w szczególności, jeŜeli 

nieruchomość, do której przynaleŜą ruchome środki trwałe i majątek obrotowy, nabywana jest 

w celu utworzenia lub powiększenia gospodarstwa rolnego oraz tworzenia stałych miejsc pracy 

Wnioskodawca • bez ograniczeń 

Warunki rozłoŜenia 

sprzedaŜy na raty 

oprocentowanie, 

• 0,25 stopy redyskonta weksli NBP, ale nie mniej niŜ 4% rocznie, 

• Agencja moŜe równieŜ stosować raty nieoprocentowane jeŜeli: 

• sprzedawane mienie połoŜone jest na terenie gminy uznanej za zagroŜoną szczególnie wysokim 

bezrobociem strukturalnym i nie było wykorzystywane do produkcji lub działalności usługowej 

przez ponad rok przed zawarciem umowy 

• dzierŜawca - nabywca mienia, zatrudnia ustaloną w umowie liczbę osób spośród mieszkańców 

gminy zagroŜonej szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym (wówczas oprocentowania 

nie stosuje się przez okres zatrudniania tych pracowników) 

• raty wyraŜone w mierniku naturalnym są nieoprocentowane 

inne 

• ruchome środki trwałe (maszyny i urządzenia): wpłata 20% ich wartości w momencie 

zawierania umowy, spłata pozostałej naleŜności w równych ratach przez okres do 8 lat, 

• środki obrotowe (zapasy, inwentarz Ŝywy, produkcja w toku): wpłata 40% ich wartości w 

momencie zawierania umowy, spłata pozostałej naleŜności w równych ratach w okresie 

do 4 lat, 

• warunki płatności przy wartości wyraŜonej w mierniku naturalnym (dt pszenicy) są takie same 

dla środków obrotowych i ruchomych środków trwałych: wpłata 10% ceny sprzedaŜy, spłata 

pozostałej naleŜności w równych ratach przez okres do 10 lat. 

Procedura • ubieganie się o sprzedaŜ ruchomych środków trwałych i majątku obrotowego na raty naleŜy 

rozpocząć we właściwym terenowo oddziale Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa 

Instytucja 

obsługująca 



Tel. 0 71 357 50 68, fax. 0 71 357 90 97 




Tabela nr 58: Fundacja Fundusz Współpracy. 

Nazwa 

Przeznaczenie 

Kredytobiorca 

Warunki 

udzielenia kredytu 

Procedura 

Pakiety kredytowe na ratalny zakup ciągników i innego sprzętu rolniczego 

• zakup ciągników i innego sprzętu rolniczego - nowego, przeznaczonego do wykorzystania na 

terenie Polski, wyprodukowanego w Polsce i innych krajach objętych programem Phare lub w 

krajach naleŜących do Unii Europejskiej. 

• rolnicy indywidualni 

• przedsiębiorstwa prywatne 

• spółdzielnie osób fizycznych, 

• spółki, w których co najmniej 51% stanowi polski kapitał prywatny 

wysokość kredytu 

• do 150tys. zł. 


• 0,75 stopy redyskonta weksli NBP 

okres spłaty 

• do 6 lat 

inne 

• minimalny wkład własny 30% ceny zakupionego sprzętu 

• zakup sprzętu musi być dokonany u dostawców zaakceptowanych przez Fundusz Współpracy 

• zabezpieczeniem kredytu jest przewłaszczenie lub zastaw na maszynie oraz, według uznania 

banku, cesja ubezpieczenia Autocasco ciągnika, poręczenie osoby trzeciej lub inne (obowiązkowe 

minimum stanowią dwie formy zabezpieczenia); koszty wynikające z ustanowienia zabezpieczeń 

pokrywa kredytobiorca 

• spłaty kapitału i odsetek - co kwartał 

• złoŜenie wniosku o kredyt w banku lub u współpracującego z bankiem sprzedawcy sprzętu 

rolniczego 

Informacji udziela Fundacja Fundusz Współpracy 

Program Agrolinia 2000 

Ul. Nowy Świat 6/12 

00-400 Warszawa 

tel. 0 22 661 75 90 fax. 0 22 661 77 22 

www.http://www.cofund.org.pl/agrolinia 2000 

Banki kredytujące 

Gospodarczy Bank Południowo-Zachodni S.A. we Wrocławiu (oraz zrzeszone w nim banki 

spółdzielcze) 




Tabela nr 59: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. 

Nazwa 

Kredyt na inwestycje w zakresie budowy, modernizacji i remontu dróg publicznych, 

gminnych i powiatowych, leŜących na terenach zamiejskich 

Przeznaczenie • inwestycje / roboty drogowe związane z budową, modernizacją i / lub remontem dróg publicznych 

i powiatowych, leŜących na obszarach zamiejskich, gmin wiejskich i gmin wiejsko - miejskich 

oraz powiatów ziemskich 

wykluczenie 

• budowa, modernizacja i remonty dróg w gminach miejskich i powiatach grodzkich, 

• budowa, modernizacja i remonty odcinków dróg publicznych, o których mowa w podpunkcie 

pierwszym leŜących w granicach administracyjnych miast, 

• budowa, modernizacja, remonty dróg wewnętrznych, 

• nakłady na infrastrukturę techniczną w pasie drogowym, nie związaną z drogą, z robotami 

konserwacyjnymi, porządkowymi, odśnieŜaniem 

Kredytobiorca • zarządy gmin będące inwestorami dróg gminnych, 

• zarządy powiatów będące inwestorami dróg powiatowych 


kredytu 


• do 50% wartości kosztorysowej zadania inwestycyjnego 

• do 200 tys. zł 



okres spłaty 

• do 3 lat 

karencja 

• 6 miesięcy 

Procedura • podstawę udzielenia kredytu stanowi pisemny wniosek o kredyt złoŜony w banku 

kredytującym, według wzoru stosowanego przez bank, wraz z informacjami i 

dokumentami uzupełniającymi, niezbędnymi do podjęcia decyzji kredytowej, w tym 

równieŜ z zaświadczeniem rejonowego urzędu pracy, Ŝe kredytobiorca jest uprawniony 

do dofinansowania (dopłat) z tytułu zatrudnienia rejestrowanych bezrobotnych 

• regulamin kredytowania i wzór wniosku kredytowego jest dostępny w banku kredytującym 

Informacji udziela 

Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej 

Al. Reymonta 12A 01-842 Warszawa 

tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 

e-mail: efrwp@efrwp.com.pl, http:// www.efrwp.com.pl 

Banki kredytujące • BIG Bank Gdański S.A. i wszystkie oddziały 

Fundusz wspierający rozwój obszarów wiejskich dla III bloku zadaniowego 




Nazwa 

Kredyt na inwestycje w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wsi w wodę 

Przeznaczenie 

Kredytobiorca 

Warunki udzielania 

kredytu 

zbiorowe zaopatrzenie wsi w wodę, na wsi i w miastach do 10 tysięcy mieszkańców, 

związane z: 

• budową lub modernizacją sieci wodociągowej wiejskiej - tylko w przypadku istnienia 

funkcjonującej stacji wodociągowej, 

• budową lub modernizacją stacji wodociągowych - tylko w przypadku istnienia sieci 

wodociągowej, gdy budowa/modernizacja stacji warunkuje przywrócenie stanu 

pierwotnego lub podłączenie kolejnych odbiorców wody, 

• inwestycje wymienione powyŜej, realizowane łącznie, tzn. obejmujące łącznie ujęcie wody i 

stację wodociągową 

• zarządy gmin wiejskich i wiejsko - miejskich, będące inwestorami inwestycji z zakresu 

zbiorowego zaopatrzenia wsi w wodę. 



• do 300 tys. zł,( maksymalna jednostkowa kwota) 


• 0,8 stopy redyskonta weksli NBP w danym okresie czasu, 

okres spłaty 

• do 3 lat, włączając w to okres karencji w spłacie kwoty kredytu nie dłuŜszy niŜ 6 miesięcy, 






• regulamin kredytowania i wzór wniosku kredytowego jest dostępny w banku 

kredytującym 




tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 


Banki kredytujące • Bank Ochrony Środowiska S.A. i wszystkie oddziały 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Kredyt na inwestycje w zakresie zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków 

komunalnych na terenach wiejskich 

inwestycje w zakresie zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków, o całkowitej wartości 

kosztorysowej inwestycji do 5 mln zł, zlokalizowane na wsi i w miastach do 10 tys. 

mieszkańców, związane z budową, modernizacją i wyposaŜeniem inwestycyjnym: 

• oczyszczalni ścieków komunalnych, 

• kanalizacji ściekowej do odprowadzania i transportu ścieków komunalnych, 

• mniejszych zadań inwestycyjnych wymienionych powyŜej, realizowanych łącznie, tzn. 

obejmujących zarówno oczyszczalnie ścieków komunalnych jak i kanalizację ściekową 

Kredytobiorca • zarządy gmin wiejskich i wiejsko- miejskich oraz związki komunalne tych gmin, będące 

inwestorami inwestycji z zakresu odprowadzania i oczyszczania ścieków. 


kredytu 



• do 500 tys.zł.( maksymalna jednostkowa kwota) 



okres spłaty 

• do 5 lat 

karencja 

• do 1roku 




równieŜ z zaświadczeniem rejonowego urzędu pracy, Ŝe kredytobiorca jest 

uprawniony do dofinansowania (dopłat) z tytułu zatrudnienia rejestrowanych 

bezrobotnych 


kredytującym 

Informacji udziela Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej 


tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 


Banki kredytujące • BIG Bank Gdański S.A i wszystkie odziały 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Kredytobiorca 


kredytu 

Kredyt na inwestycje w zakresie gazyfikacji wsi 

• A - budowa sieci rozdzielczej średniego i niskiego ciśnienia, zapewniającej dostarczenie gazu z 

rurociągów wysokopręŜnych do gospodarstw domowych na wsi, 

• B - budowa i wyposaŜenie rozlewni ciekłego gazu propan-butan do butli lub zbiorników, 

przerobie do 2 tys. ton rocznie, zlokalizowanych na terenach wiejskich oraz lokalnej sieci 

przesyłowej gazu propan-butan 

• A – zarządy gmin oraz lokalne spółki prawa handlowego z udziałem kapitałowym gmin, 

realizujące inwestycje gazyfikacyjne zlokalizowane na terenie wsi i miast do 10 tys. 

mieszkańców, 

• B – indywidualni przedsiębiorcy, prywatne spółki prawa handlowego, zarządy gmin oraz spółki 

prawa handlowego z udziałem kapitałowym tych gmin, realizujące inwestycje gazyfikacyjne 

zlokalizowanie na terenie wsi i miast do 10 tys. mieszkańców. 

wysokość kwoty kredytu 

• do 50% wartości kosztorysowej zadania 

• do 200 tys. zł 

oprocentowanie kredytów 


okres spłaty 

• do 3 lat 

karencja 

• do 6 miesięcy 






bezrobotnych 


kredytującym 

Informacji udziela Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund 


tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 


Banki kredytujące • Bank Ochrony Środowiska S.A. i wszystkie oddziały 

• Bank Gospodarki śywnościowej S.A. i wszystkie oddziały 




Tabela nr 63: Fundacja Wspomagania Wsi. 

Nazwa 

Program wspierania inwestycji w zakresie ochrony środowiska 

Przeznaczenie • budowa systemów przydomowych oczyszczalni ścieków 

Kredytobiorca • zarządy gmin wiejskich i miejsko-wiejskich 

Warunki 



• do 50% nakładów inwestycyjnych 

• do 1mln.zł. 


• 0,3 stopy redyskonta weksla rocznie, nie mniej niŜ 8% rocznie 

okres spłaty 

• do 5lat 

karencja 

• do 2lat 

inne 

• odsetki od kredytów płacone są w okresach kwartalnych 

• odsetki z tytułu karencji kredytobiorca płaci w pełnej wysokości w okresie karencji 

• zabezpieczenie – weksel „in blanco” wystawiony przez gminę 

• kredyt udzielany jest przez bank wskazany przez Fundację 

Procedura • złoŜenie wniosku o kredyt w Biurze Fundacji 

Instytucja 

obsługująca 

IX. 

Fundacja Wspomagania Wsi 

ul. Obozowa 20 01-161 Warszawa 

tel/fax 0 22 632 00 76, 632 14 84, 632 13 96, 632 97 05, 632 14 62 

e-mail fww@fww.org.pl , http://www.fww.org.pl 




Tabela nr 64: Fundacja Wspomagania Wsi. 

Nazwa 

Program wspierania inwestycji w zakresie ochrony środowiska 

Przeznaczenie • budowa sieci kanalizacji sanitarnych i grupowych oczyszczalni ścieków, na terenach wsi i 

małych miast 

Kredytobiorca • zarządy gmin wiejskich i miejsko-wiejskich 

Warunki 



• do 25% nakładów inwestycyjnych 

• do 1mln.zł. 


• 0,3 stopy redyskonta weksla rocznie, nie mniej niŜ 8% rocznie 

okres spłaty 

• do 5lat 

karencja 

• do 2lat 

inne 

• odsetki od kredytów płacone są w okresach kwartalnych 

• odsetki z tytułu karencji kredytobiorca płaci w pełnej wysokości w okresie karencji 

• zabezpieczenie – weksel „in blanco” wystawiony przez gminę 

• kredyt udzielany jest przez bank wskazany przez Fundację 

Procedura • złoŜenie wniosku o kredyt w Biurze Fundacji 

Instytucja 

obsługująca 

Fundacja Wspomagania Wsi 

ul. Obozowa 20 01-161 Warszawa 

tel/fax 0 22 632 00 76, 632 14 84, 632 13 96, 632 97 05, 632 14 62 

e-mail fww@fww.org.pl , http://www.fww.org.pl 





Nazwa 

Poręczenia spłaty kredytów studenckich 

Przeznaczenie • poręczenia Agencji kredytów dla studentów ze wsi 

Wnioskodawca • studenci 


poręczenia 

wysokość udzielenia poręczenia 

• do 80% lub 100% wykorzystanej kwoty kredytu (w zaleŜności od wysokości dochodu na 

osobę w rodzinie) 

Procedura • wnioski o poręczenie składa się za pośrednictwem banku-kredytodawcy w Agencji 

• do wniosku naleŜy dołączyć aktualne załączniki 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 




Banki kredytujące • Bank Gospodarki śywnościowej S.A. 

• PKO PB 

• PKO S.A. 





Fundusz wspierający rozwój obszarów wiejskich dla IV bloku zadaniowego 




Nazwa 

Pomoc finansowa Agencji udzielana na edukację mieszkańców wsi 

Przeznaczenie • wynagrodzenie dla wykładowców 

• zakup i przygotowanie materiałów dydaktycznych 

• zakup materiałów eksploatacyjnych niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia 

Wnioskodawca • Ośrodki Doradztwa Rolniczego 

• instytuty naukowe 

• zakłady doświadczalne 

• uczelnie i szkoły 

Warunki 

udzielenia 

wsparcia 

finansowego 

wysokość wsparcia finansowego 

• do 80%kosztów ogółem 

informacja dotycząca programu pomocy 

program obejmuje podnoszenie i zmianę kwalifikacji zawodowych mieszkańców wsi przez szkolenia 

w zakresie: 

• przystosowanie polskiego rolnictwa do integracji z UE 

• prowadzenie rachunkowości rolnej dla rolników, którzy zaciągnęli kredyty z dopłatą ARiMR 

z linii na utworzenia gospodarstw rolnych przez osoby, które nie ukończyły 40 roku Ŝycia 

• zdobywanie pozarolniczych kwalifikacji zawodowych przez ludność wiejską i rolników, w tym 

takŜe organizacji turystyki wiejskiej 

• podnoszenie kwalifikacji w zawodzie rolnika oraz prowadzenia gospodarstwa ekologicznego 

Procedura • wniosek o uzyskanie pomocy finansowej naleŜy składać w Agencji Restrukturyzacji 

i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 








Nazwa 

Kredyt na inwestycje w zakresie wiejsko - gminnych szkół podstawowych i 

gimnazjów oraz zawodowych szkół rolniczych. 

Przeznaczenie • inwestycje z zakresu oświaty wiejskiej zlokalizowane na wsi i w miastach do 10tyś. 

mieszkańców, związane z: 

• budową, modernizacja, adaptacją i wyposaŜeniem inwestycyjnym (z wyłączeniem środków 

transportu) wiejsko-gminnych szkół podstawowych i gimnazjów oraz szkół rolniczych 

• budową, modernizacją i adaptacji towarzyszącej infrastruktury szkolno- oświatowej 

obejmującej szkolne obiekty sportowo- rekreacyjne, ogrodzenia tych obiektów, obiekty 

magazynowo – gospodarcze i inne niezbędne urządzenia towarzyszące obiektom 

wymienionym powyŜej 

Kredytobiorca 


kredytu 

• osoby fizyczne i osoby prawne prowadzące dochodową działalność związaną z oświatą 

wiejską i rolniczą, zdolne do spłaty zaciągniętych kredytów wraz z odsetkami 

• zarządy gmin, a takŜe lokalne spółek prawa handlowego z udziałem kapitałowym gmin, 

będące inwestorami obiektów podstawowego szkolnictwa wiejskiego, 

• zarządy powiatów tylko w zakresie zawodowych szkół rolniczych 



• do 500tys. zł.( maksymalna jednostkowa kwota) 



okres spłaty 

• do 5 lat 

karencja 




dokumentami uzupełniającymi, niezbędnymi do podjęcia decyzji kredytowej, w 

tym równieŜ z zaświadczeniem rejonowego urzędu pracy, Ŝe kredytobiorca jest 


bezrobotnych 


kredytującym 




tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 



• Bank Gospodarki śywnościowej S.A. i wszystkie oddziały 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Dotacja na rozwój infrastruktury wiejskiej 

ochrona zdrowia na wsi w zakresie: 

• budowa, modernizacja, adaptacja, wyposaŜenia publicznych zakładów opieki zdrowotnej 

prowadzonych w formie jednostek budŜetowych utworzonych przez gminę lub związek 

międzygminny na obszarach wsi, 

• budowa, modernizacja, adaptacja budynków przeznaczonych na udzielanie świadczeń 

zdrowotnych przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej utworzony – przez tę gminę 

• zakupu przez gminę specjalistycznego sprzętu medycznego o charakterze środka trwałego 

ochrona środowiska na wsi w zakresie 

• budowa oraz wyposaŜenie składowisk odpadów wiejskich 

(gruntowych i kontenerowych) 

Dotacjobiorca • gminy (będące inwestorami obiektów ochrony zdrowia i ochrony środowiska na wsi), 

• Wiejskie Komitety Społeczne powołane przez mieszkańców (tylko w przypadku budowy 

składowisk odpadów) 


dotacji 

wysokość dotacji 

• do 50% kosztów inwestycji 

• do 20tys. zł 

inne 

• inwestor posiada pełną dokumentację techniczno-kosztorysową zadania, 

• inwestor posiada środki finansowe (własne i obce) pokrywające co najmniej 70% wartości 

kosztorysowej zadania, 

• realizacja zadania powinna być zaawansowana co najmniej w 50%, co potwierdzają właściwe 

organy administracji samorządowej i państwowej, 

• termin zakończenia zadania nie moŜe być dłuŜszy niŜ 12 miesięcy od daty przyznania dotacji. 

Procedura • podstawą do ubiegania się o dotację jest właściwie wypełniony i potwierdzony wniosek o 

dotację złoŜony w funduszu 

Instytucja 

obsługująca 



tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 






Nazwa Kredyt inwestycyjny „podstawowy” IP 

Przeznaczenie 

• inwestycje w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spoŜywczym i usługach dla rolnictwa 

(modernizacja, adaptacja, budowa i rozbudowa gospodarstw rolnych, zakładów 

przetwórstwa rolno-spoŜywczego oraz zakładów świadczących usługi dla rolnictwa, zakup 

nieruchomości rolnych zabudowanych i niezabudowanych, zakładów, maszyn, urządzeń i 

stada podstawowego) 

• zakup mienia z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa 

wykluczenie 

• zakup maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych, które zostały wyprodukowane wcześniej niŜ trzy 

lata przed datą zakupu lub były juŜ przedmiotem obrotu z zastosowaniem preferencji państwa 

• zakup gruntów rolnych, budynków i budowli, które były juŜ przedmiotem obrotu z 

zastosowaniem preferencji państwa, 

• spłatę wcześniej zaciągniętych kredytów, 

• refundację nakładów poniesionych przed datą podpisania umowy kredytu, 

• sfinansowanie kosztów dokumentacji projektowej 

Kredytobiorca • osoby fizyczne, z wyłączeniem emerytów i rencistów 



Warunki udzielenia wysokości kredytu 

kredytu 

• do 80% nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne nie więcej niŜ2 mln zł 

• do 70% nakładów inwestycyjnych na działy specjalne produkcji rolnej i usługi dla rolnictwa 

nie więcej niŜ 4 mln zł., 

• 70% nakładów inwestycyjnych na przetwórstwo rolno-spoŜywcze nie więcej niŜ 8 mln zł. 


• 11,22% – 12,19% w skali roku, 

okres spłaty 

• do 8 lat, 

karencja 

• do 2lat 







Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 





S.A. 







Chłopska” 

Fundusz wspierający rozwój obszarów wiejskich dla V bloku zadaniowego 




Nazwa Kredyt na działalność agroturystyczną w ramach linii inwestycyjnej „podstawowej” IP 

• adaptacja, remont budynków mieszkalnych i gospodarskich, na usługi turystyczne 

Przeznaczenie • modernizacja budynków mieszkalnych, w tym zakładanie instalacji kanalizacyjnej, centralnego 

ogrzewania, wody, gazu) 

• urządzenie pól namiotowych, w tym sanitariatów i doprowadzenie wody 

wykluczenie 



• sfinansowanie kosztów dokumentacji projektowej 

Kredytobiorca • osoby fizyczne, z wyłączeniem emerytów i rencistów, 

• osoby prawne, 

• jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. 

warunki, jakie spełniać musi kredytobiorca: 

• ukończenie przeszkolenia w zakresie prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego, 

• prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego głównie w oparciu o własne zasoby siły roboczej, 

bez zatrudniania stałych pracowników najemnych, 

• prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego co najmniej do czasu całkowitej spłaty 

zaciągniętego kredytu, 

• nie zaprzestanie prowadzenia produkcji rolniczej 


kredytu 


• do 80% nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie więcej niŜ 2 mln zł., 


• 11,22% – 12,19% w skali roku, 

okres spłaty 

• do 8 lat 

karencja 

• do 2 lat 







Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 





• Gospodarczy Bank Południowo – Zachodni S.A. 





Chłopska” 


• 





Nazwa 

Kredyt na tworzenie nowych, stałych miejsc pracy w dziedzinach pozarolniczych w 

gminach wiejskich oraz miejsko-wiejskich 

MP 

Przeznaczenie 

przedsięwzięcia inwestycyjne gwarantujące powstanie nowych stałych miejsc pracy dla ludności 

w gminach wiejskiej i miejsko-wiejskich, na działalność pozarolniczą: 

• zakup, modernizacja, adaptacja, budowa i rozbudowa zakładów prowadzących działalność 

pozarolniczą, 

• zakup i montaŜ niezbędnych maszyn, urządzeń i narzędzi, 

• zakup środków transportu, 

wykluczenie 

• zakup samochodów osobowych 

• zakup środków obrotowych, 

• zakup mebli i innych ruchomych środków trwałych poza w/w wymienionymi, 



• finansowanie remontów, 

• sfinansowanie kosztu dokumentacji projektowej 

Kredytobiorca • osoby fizyczne 




kredytu 


• do 60% wartości nakładów inwestycyjnych na przedsięwzięcie, nie więcej niŜ 4 mln zł. 

• do 25 tys. zł. na jedno nowe miejsce pracy 


• od 11,22 – do 12,19% w skali roku, 

okres spłaty 

• do 6 lat 

karencja 

• do 1 roku 




• złoŜenie w banku wniosku o kredyt wraz z kompletem wymaganych 

dokumentów 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 





S.A. 



BP 




S.A 

• Gospodarczy Bank Południowo - Zachodni S.A 





Chłopska” 





Nazwa 

Przeznaczenie 

PoŜyczka przeznaczona na tworzenie miejsc pracy w działalnościach pozarolniczych 

na terenie gmin wiejskich i miejsko – wiejskich 

mała przedsiębiorczość: 

• przedsięwzięcia gospodarcze w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich tworzące nowe, stałe 

miejsca pracy poza rolnictwem, do 6 osób pełnozatrudnionych na stałe, wliczając w to 

właściciela. 

Kredytobiorca • osoba fizyczna 

• osoba prawna 

podejmująca pozarolniczą działalność gospodarczą w gminach wiejskich i miejsko – wiejskich 


poŜyczki 

Procedura 

wysokość poŜyczki 

• do 10.000 zł. na jedno miejsce pracy, powstające w wyniku realizacji przedsięwzięcia, 

• do 60.000 zł. dla jednego podmiotu 

• do 60.000 zł. dla podmiotu, który juŜ korzystał z tej formy pomocy, a nie wyczerpał limitu tej 

kwoty 


• poŜyczka nieoprocentowana 

okres spłaty 

• do 3 lat 

karencja 

• do 1 roku 

prowizja 

• bank pobierana jednorazowo, wynosi od 5,5% – do 6,0% kwoty udzielanej poŜyczki 

inne 

• wnioskodawca zapewnia co najmniej 30% kosztów przedsięwzięcia 

• spłata poŜyczki następuje w raty płatnych kwartalnie 

złoŜenie wniosku wg określonego wzoru o udzieleni poŜyczki w banku wyznaczonym przez Agencję 

wraz z załącznikami: 

• planem przedsięwzięcia zgodnym z wymaganiami banku, 

• zaświadczeniem, Ŝe wnioskodawca nie zalega z opłatami (ZUS, KRUS) i podatkami, 

• innymi niezbędnymi dokumentami wymaganymi przez bank 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 




Banki kredytujące • Banku Gospodarki śywnościowej S.A. 

• Gospodarczym Banku Południowo-Zachodnim S.A. 

• Banku Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych S.A. 

• Dolnośląski Bank Regionalny S.A. 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Gwarancje kredytowe oraz poręczenia spłaty kredytów bankowych 

na kredyty z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 

kredyty na: 

• tworzenie nowych miejsc pracy na wsi, w rejonach o największym bezrobociu na wsi, 

• budowa, rozbudowa zakładów przetwórstwa rolno-spoŜywczego w pobliŜu zaplecza, 

• uruchomienie, zwiększenie produkcji eksportowej, 

• zastosowanie materiało- i energooszczędnych technologii przyjaznych dla środowiska, 

• wprowadzanie postępu biologicznego i technicznego do produkcji rolnej, 

• tworzenie silnych rozwojowych gospodarstw rolnych 

Wnioskodawca • osoby fizyczne 


• inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą 


gwarancji lub 

poręczeń 

kredytowych 

wysokości poręczenia, gwarancji 

• do 60% wykorzystanej kwoty kredytu oraz odsetek od kwoty objętej poręczeniem, nie więcej 

niŜ1 mln zł. 

inne 

Agencja pobiera jednorazowo prowizję w wysokości: 

• 1% poręczonej kwoty kredytu 

• 2% gwarantowanej kwoty kredytu 

• osoby prowadzące gospodarstwa rolne bądź działy specjalne produkcji rolnej zobowiązane są do 

prowadzenia rachunkowości rolnej w okresie waŜności poręczenia lub gwarancji, 

• poręczenia lub gwarancji udziela na piśmie prezes Agencji 

• poręczenia są terminowe 

Procedura • wnioski o poręczenie lub gwarancje składa się za pośrednictwem banku-kredytodawcy 

w Agencji 

• do wniosku naleŜy dołączyć aktualne załączniki 



Tel/fax. 0 22 860 298 53 – 55, 860 29 80 








Nazwa 

Kredyt na przedsięwzięcia w zakresie małej przedsiębiorczości 

• udzielane są przez banki ze środków Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa objętych 

dopłatami do oprocentowania ze środków Krajowego Urzędu Pracy 

Przeznaczenie • nakłady inwestycyjne w zakresie małej przedsiębiorczości związane z uruchomieniem nowych 

lub rozwojem istniejących przedsięwzięć gospodarczych o charakterze pozarolniczym na 

terenach wiejskich lub w miastach do 20 tys. mieszkańców, ze szczególną preferencją gmin 

uznanych za zagroŜone wysokim bezrobociem strukturalnym, zgodnie z rozporządzeniem Rady 

Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 roku, w sprawie określenia wykazu powiatów (gmin) 

zagroŜonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym 

kredyt obejmuje: 

• zakup, budowę, rozbudowę, modernizację lub adaptację obiektów produkcyjno-usługowych, 

wyposaŜenie inwestycyjne tych obiektów w maszyny, urządzenia i ręczne narzędzia pracy, w 

tym równieŜ środki transportowe jednoznacznie związane z realizowanym przedsięwzięciem. 

wykluczenie 

• zakup środków obrotowych. 

• sklepy spoŜywcze, bary, restauracje oraz wszelkie formy wyszynku napojów alkoholowych. 

Kredytobiorca • rolnicy członkowie ich rodzin, inne osoby fizyczne zamieszkałe na terenach wiejskich lub w 

miastach do 20 tys. mieszkańców, 

• osoby prawne (spółki prawa handlowego) i spółki prawa cywilnego działające na terenach 

wiejskich lub w miastach do 20 tys. mieszkańców, 

• osoby fizyczne i osoby prawne spoza terenów wiejskich lub miast do 20 tys. mieszkańców, ale 

tylko w przypadku, gdy inwestycja jest zlokalizowana na tym terenie, 


Kredytu 


• 80% wartości kosztorysowej przedsięwzięcia, nie więcej niŜ 25.000 zł na jedno miejsce pracy, 

i 200.000 zł (BGś SA), 250.000 zł (WBR SA) na jedno zadanie inwestycyjne, 


• 0,65 stopy redyskonta weksli NBP w stosunku rocznym, z czego część odsetek pokrywana jest 

dopłatami z Funduszu Pracy, a pozostała część płacona jest przez kredytobiorcę, 

okres spłaty 

• do 5lat 

karencja 

• do 1 roku 

inne 

• bank określa formy zabezpieczenia zwrotności kredytu 

• odsetki od kredytu płatne są w okresach kwartalnych 

Procedura • złoŜenie odpowiedniego wniosku we właściwym oddziale banku, według wzoru stosowanego 

przez bank, wraz z wymaganą pełną dokumentacją zgodną z obowiązującym regulaminem 

kredytowania 

Informacji udziela Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa 

ul. Chopina 1, 00-559 Warszawa 

tel./fax 0 22 628 50 61, 625 60 84 

Banki kredytujące • Bank Gospodarki śywnościowej S.A. 

• Wielkopolski Bank Rolniczy S.A. 





Nazwa 

Refundacja części kosztów wynagrodzeń pracodawcom tworzącym nowe miejsca pracy 

Przeznaczenie • wspieranie finansowe przedsiębiorców, którzy tworzą nowe miejsca pracy o charakterze 

pozarolniczym dla byłych pracowników po zlikwidowanych państwowych gospodarstwach 

rolnych 

Wnioskodawca • pracodawca, który w ramach prowadzonej działalności utworzy nowe miejsca pracy dla 

zarejestrowanych bezrobotnych, byłych pracowników państwowych gospodarstwach rolnych , 

lub najbliŜszych członków ich rodzin 

• pracodawca, który prowadzi zarejestrowaną działalność gospodarczą o charakterze 

pozarolniczym, zatrudni pracownika w ramach umowy o pracę i regularnie odprowadza składki 

na ubezpieczenie społeczne 

• szkoły, placówki oświatowe 

• urzędy gmin 

• starostwa powiatowe 

Warunki refundacji 

części kosztów 

wynagrodzenia 

• refundacja udzielana jest przez oddziały terenowe Agencji 

• refundacja wynosi równowartość 50% kwoty najniŜszego wynagrodzenia za pracę 

pracowników, ogłaszanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej 

• od stycznia 2001 wynosi miesięcznie 380 zł na jednego nowo zatrudnionego pracownika 

• refundacja moŜe dotyczyć części wynagrodzeń nie więcej niŜ 10 nowo zatrudnionych 

pracowników w ramach jednego przedsięwzięcia 

Procedura • złoŜenie we właściwym terytorialnie oddziale Agencji wniosku o zawarcie umowy refundacji 

• odpowiednie druki wniosków dostępne są w oddziałach terenowych Agencji 

• do wniosku naleŜy dołączyć: 

1.odpis z rejestru prowadzonej działalności, 

2.poświadczenie statusu bezrobotnego wydane przez właściwy urząd pracy, 

3.kopię zawartej umowy o pracę z pracownikiem, 

4.kopię zawartej umowy kredytowej lub poŜyczki, 

5.nazwę i nr rachunku, na który mają być przekazywane środki finansowe z tytułu refundacji. 

Instytucja 

obsługująca 



tel. 0 71 357 50 68, fax. 0 71 357 90 97 




Tabela nr 76: Bank Gospodarstwa Krajowego. 

Nazwa 

Kredyt ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego 

Przeznaczenie • wykonanie infrastruktury technicznej towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu 

Kredytobiorca • gminy 

• powiaty 


kredytu 




• 0,5 stopy redyskontowej weksli w NBP 

okres spłaty 

• do 7lat 

karencja 

• do 30 miesięcy (ustalana jest indywidualnie) 

inne 

• okres wypłaty kredytu nie moŜe być dłuŜszy niŜ 24 miesiące, od daty zawarcia umowy 

• wkład własny co najmniej 30% kosztów inwestycji 

• dodatkowymi atutami dla kredytobiorcy są: 

1.relatywnie niskie koszty budowy 

2.wyŜszy niŜ 30% udział środków własnych 

3.wyŜszy od minimalnego wskaźnik pierwszej spłaty 

Procedura • kredytobiorca składa wniosek o udzielenie kredytu w BGK 

• do wniosku naleŜy dołączyć wymagane przez bank dokumentację 


BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO 

Departament Krajowego Funduszu Mieszkaniowego 

Al. Jerozolimskie 7 00-955 Warszawa 

tel. (022) 522 92 40, fax. (022) 627 04 82 

http: www.bgk.com.pl 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Kredyt na przedsięwzięcia w zakresie małej przedsiębiorczości na terenach wiejskich 

uruchomienie nowej lub rozwój istniejącej małej przedsiębiorczości na terenach wiejskich lub w 

miastach do 15tys. mieszkańców: 

• zakup, budowa, rozbudowa, modernizacja lub adaptacja obiektów produkcyjno – usługowych 

• wyposaŜenie inwestycyjne tych obiektów w maszyny, urządzenia i ręczne narzędzia pracy, w tym 

w środki transportowe jednoznacznie związane przedsięwzięciem 

Kredytobiorca • rolnicy, członkowie ich rodzin, osoby fizyczne zamieszkałe na obszarze objętym kredytowaniem 

• osoby prawne, spółki prawa cywilnego działające na obszarze objętym kredytowaniem 

• osoby prawne, osoby fizyczne spoza obszaru objętego kredytowaniem, ale gdy inwestycja 

zlokalizowana jest na tym obszarze 


kredytu 



• do 30tys. zł za 1 miejsce pracy 

• do 360tys. zł za jedno zadanie inwestycyjne 


• 5,22% na jedno miejsce pracy dla pracodawcy zatrudniającego bezrobotnych w powiatach 

lub gminach w których występuje strukturalne bezrobocie 

• 9,62 dla pozostałych 

okres spłaty 

• do 5 lat 

karencja 

• do 1 roku 










tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 



• Kredyt Bank S.A. i wszystkie oddziały 





Nazwa 

Przeznaczenie 

Kredytobiorca 


kredytu 

Kredyt na przedsięwzięcia inwestycyjne na terenach wiejskich w zakresie 

agroturystyki 

przedsięwzięcia gospodarcze w zakresie agroturystystyki na wsi lub w miastach do 10 tys 

mieszańców obejmujące zakup, budowę, rozbudowę, modernizację, adaptację, pierwsze 

wyposaŜenie inwestycyjne obiektów w: 

• bazę noclegową, 

• bazę gastronomiczną, 

• bazę rekreacyjno – sportową i kulturową 

• rolnicy, członkowie ich rodzin 

• osoby prawne, fizyczne zamieszkałe na obszarze objętym kredytowaniem 

• osoby fizyczne i osoby prawne spoza obszaru objętego kredytowaniem, gdy inwestycja jest 

realizowana na terenie objętym kredytowaniem. 

• zarządy gmin 


• A do 50tys. zł, nie więcej niŜ 80% wartości zadania 

• B do 100tys. zł, nie więcej niŜ 75% wartości zadania 

• C do 150tys. zł, nie więcej niŜ 70% wartości zadania 


• A 0,50 stopy redyskonta weksli NBP 

• B 0,60 stopy redyskonta weksli NBP 

• C 0,70 stopy redyskonta weksli NBP 

okres spłaty 

• do 5 lat 

karencja 

• do 1roku 






bezrobotnych 


kredytującym 



tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 


Banki kredytujące • Bank Ochrony Środowiska SA i wszystkie oddziały 





Nazwa Mikrokredyt na pozarolniczą działalność gospodarczą na terenach wiejskich – 

program pilotaŜowy 

Przeznaczenie 

Kredytobiorca 


kredytu 

• pozarolnicze przedsięwzięcia gospodarcze w dziedzinie produkcji, handlu lub usług, (na wsi i w 

miastach do 20 tys. mieszkańców), 

• działalność gospodarcza juŜ prowadzoną lub przewidzianą do rozpoczęcia, 

wykluczenie 

• produkcja rolna 

• działalność związana z produkcją, handlem oraz wyszynkiem napojów alkoholowych 

• rolnicy, członkowie ich rodzin, bezrobotni oraz inne osoby fizyczne a takŜe spółki cywilne 

rozpoczynające lub prowadzące działalność gospodarczą na obszarze gmin objętych programem 

mikrokredytów ze środków Funduszu, spełniające warunki regulaminu kredytowania, 

• osoby fizyczne i spółki prawa cywilnego spoza obszaru objętego programem mikrokredytów, jeśli 

ich działalność gospodarcza jest zarejestrowana i prowadzona na terenie gmin objętych programem 

mikrokredytów ze środków Funduszu. 


• A do 10tys. zł. 

• B do 15tys. zł. 

• C do 20tys. zł. 


• A 0,50 stopy redyskonta weksli NBP 

• B 0,60 stopy redyskonta weksli NBP 

• C 0,70 stopy redyskonta weksli NBP 

okres spłaty 

• A do 12 miesięcy 

• B do 18 miesięcy 

• C do 24 miesięcy 






bezrobotnych 




tel. 0 22 663 75 01, 639 87 63, 639 81 25, fax. 0 22 663 17 29, 639 87 64 


Banki kredytujące • Bank Spółdzielczy w Oławie z oddziałami 

• Bank Spółdzielczy w Lubinie z oddziałami 





Nazwa 

Kredyt na małą przedsiębiorczość na obszarach wiejskich 

Przeznaczenie • przedsięwzięcia związane z działalnością produkcyjną i usługową, na obszarach wiejskich 

oraz w miastach, w których liczba mieszkańców nie przekracza 25 tysięcy 

wykluczenie 

• zakup nieruchomości 

• wyłączenie sektora rolnego, przetwórstwa rolno-spoŜywczego oraz usług agroturystycznych 

Kredytobiorca 


kredytu 

małe przedsiębiorstwa - w których: 

• kapitał polski i prywatny stanowi co najmniej 51%, 

• zatrudniają średnio rocznie do 50 pracowników, 

• osiągają rocznie przychód netto nie przekraczający równowartości w złotych - 7 mln euro 


• do 40% kwoty kredytu moŜe być przeznaczone na środki obrotowe w wypadku nowej 

inwestycji 

• do 100 tys. zł. 



okres spłaty 

• do 6 lat 

karencja 


inne 

• minimalny wkład własny 30% kosztów inwestycji 

• zakupy mogą być dokonywane w krajach członkowskich Unii Europejskiej, w Polsce lub w 

pozostałych krajach objętych programem Phare. 

Procedura • wniosek kredytowy sporządzony wg wzoru banku z załączonym planem przedsięwzięcia. 





tel. 0 22 661 75 90 fax. 0 22 661 77 22 


Banki kredytujące • Spółdzielczy Bank Rozwoju „Samopomoc Chłopska” w Warszawie i wszystkie oddziały 





Nazwa 

Kredyt inwestycyjny 

Przeznaczenie • zakup środków inwestycyjnych dla rolnictwa i przetwórstwa rolno-spoŜywczego, 

• usługi dla rolnictwa, 

• działalność agroturystyczna. 

wykluczenie 

• zakup ziemi lub jej dzierŜawa 

• zakup budynków produkcyjnych i gospodarskich (zakup taki moŜe być potraktowany jako wkład 

własny w inwestycję) 

• hodowla zwierząt futerkowych 

• produkcja artykułów spoŜywczych opartych w 50% i więcej na surowcach importowanych 

• produkcja maszyn rolniczych 

• hodowla koni sportowych 

Kredytobiorca • rolnicy indywidualni 

• przedsiębiorstwa prywatne 

• spółdzielnie osób fizycznych 

• spółki, w których co najmniej 51% stanowi polski kapitał prywatny 

Warunki 



• do 40% kwoty kredytu moŜe być przeznaczone na środki obrotowe w przypadku nowej 

inwestycji, 

• do 700 tys. zł. 


• 0,85 stopy redyskonta weksli NBP, 

okres spłaty 

• do 12 lat, 

karencja 

• do 2 lat 

inne 

• minimalny wkład własny 20% kosztów inwestycji, 

• zakupy mogą być dokonywane w krajach członkowskich Unii Europejskiej, w Polsce lub w 

pozostałych krajach objętych programem Phare 

Procedura • wniosek kredytowy sporządzony wg wzoru banku z załączonym planem przedsięwzięcia. 





tel. 0 22 661 75 90 fax. 0 22 661 77 22 


Banki kredytujące • Gospodarczy Bank Południowo-Zachodni S.A. we Wrocławiu oraz zrzeszone w nim banki 

spółdzielcze 




Tabela nr 82: Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa. 

Nazwa 

Przeznaczenie 

PoŜyczkobiorca 


poŜyczki 

Procedura 

Program promocji przedsiębiorczości wiejskiej (REP) 

• mikropoŜyczki 

• tworzenie małych i średnich przedsiębiorstw na obszarach wiejskich 

• osoba lub grupa osób prowadząca lub rozpoczynająca działalność gospodarczą w miejscowości 

do 20 tys. mieszkańców 

• osoba lub grupa osób mieszkająca w miejscowości do 20tys. mieszkańców, a prowadząca 

działalność gospodarczą w duŜym mieście 

• osoba lub grupa osób zatrudniająca nie więcej niŜ 10 osób, posiadająca konto w banku 


• kwota pierwszej poŜyczki ze środków FDPA nie moŜe przekroczyć 10tys. zł. 

• kaŜdej następnej do 20tys. zł., 

• w przypadku poŜyczek grupowych (od 3 do 5 osób) maksymalna kwota poŜyczki na 

jednego członka grupy to 15tys. zł. 


• 19,5 do 25% w skali roku 

okres spłaty 

• do 2lat 

inne 

• spłata poŜyczki dostosowana jest do potrzeb i moŜliwości poŜyczkobiorcy 

• opłata manipulacyjna przy składaniu wniosku wynosi 

- 1%kwoty poŜyczki 

• prowizja po przyznaniu poŜyczki wynosi: 

- 4% przy pierwszej poŜyczce 

- 3% przy kaŜdej następnej 

• zabezpieczenie: 

- do 3 poręczycieli 

- weksel in blanco 

poŜyczkobiorca powinien posiadać następujące dokumenty: 

• zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej (wpis do ewidencji) 

• numer statystyczny regon 

• akt własności, umowa dzierŜawy, umowa wynajmu lokalu przeznaczonego na prowadzenie 

działalności 

• zaświadczenie o niezaleganiu w opłatach ZUS-u i podatku dochodowego 

• dokument potwierdzający obroty firmy np. PIT za ostatni okres rozliczeniowy 

Instytucja obsługująca Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa 

ul. Mokotowska 14 00-561 Warszawa 

tel. 0 22 622 52 55, fax. 0 22 622 45 

internet: www.fdpa.org.pl ; e-mail:fdpa@fdpa.org.pl 




Tabela nr 83: Ekofundusz. 

Nazwa 

Przeznaczenie 

Dotacjobiorca 


dotacji 

Dotacja na wybrane cele proekologiczne 

zgodne z priorytetami dotyczącymi: 

• ochrony środowiska 

• ochrony przyrody 

wykluczenie 

• badania naukowe, akcje pomiarowe, studia i opracowania, 

• tworzenie dokumentacji projektowej 

• podatki i inne opłaty związanych z realizacją przedsięwzięcia. 

• budowa obiektów towarzyszących (np. budynki administracyjne, socjalne, magazyny); 

• budowa dróg, ciągów komunikacji wewnętrznej, ogrodzeń, sieci telefonicznych oraz 

prac towarzyszących i porządkowych 

• bez ograniczeń 


• do 20% kosztów projektu dla jednostki gospodarczej 

• do 30%.w szczególnie uzasadnionych przypadkach 

• do 30% kosztów projektu dla władz samorządowych 

• do 50% w szczególnie uzasadnionych przypadkach 

• do 50% kosztów projektu dla jednostek budŜetowych gdy inwestycje proekologiczne 

wykraczające poza ich zadania statutowe 

• do 80% kosztów projektu dla pozarządowych organizacji społecznych (przyrodnicze, 

charytatywne) nie nastawionych na generowanie zysków 

• do 50% w inwestycjach związanych z ochroną środowiska. 

inne 

• fundusz wspiera finansowo projekty rozpoczynane i będące w fazie realizacji, jeŜeli ich 

rzeczowe zaawansowanie nie przekracza 60% 

Procedura 

• złoŜenie „Ankiety projektu" na kwestionariuszu dostępnym w biurze Ekofunduszu 

Instytucja obsługująca Ekofundusz 

ul. Bracka 4 


tel. (022) 621 27 04 

fax: (022) 628 50 81 

http://www. ekofundusz.org.pl 

Fundusz wspierający rozwój obszarów wiejskich dla VI bloku zadaniowego 



Tabela nr 84: Fundacja Partnerstwo dla Środowiska 

Nazwa 

Dotacja na inicjatywy proekologiczne 

Przeznaczenie • inicjatywy proekologiczne rozwiązujące problemy ochrony środowiska 

wykluczenie 

• projekty naukowo-badawcze, nie będące częścią większego programu 

• działalność gospodarcza organizacji 

• seminaria, warsztaty, konferencje, nie będące integralną częścią większego projektu 

• projekty i działania zrealizowane przed przyznaniem pomocy fundacji 

Dotacjobiorca • organizacje społeczne 

• samorządy lokalne 

• szkoły samorządowe 


dotacji 


• do 7tys. zł - mikrodotacje 

• do 20tys. zł. - dotacje 

inne 

• Fundacja ocenia złoŜone projekty w oparciu o następujące kryteria, które naleŜy uwzględnić przy 

formułowaniu listu intencyjnego: 

- dokonywanie zauwaŜalnych zmian w środowisku 

- angaŜowanie społeczności lokalnej w realizację projektu 

- współpraca z innymi podmiotami przy osiągnięciu celów projektów 

- uruchamianie mechanizmów przyczyniających się do trwałej ochrony środowiska 

- udział własny i innych źródeł 

- dotychczasowy dorobek organizacji 

• odpowiedź zostanie udzielona do 30 dni od daty wpływu do Fundacji. 

Procedura • list intencyjny jest formą wstępnej informacji o działaniu planowanym przez organizację 

akceptacja listu intencyjnego przez Fundację oznacza zaproszenie do dalszej współpracy 

i/lub podstawę do złoŜenia wniosku o dofinansowanie 

Instytucja 

obsługująca 

Fundacja Partnerstwo dla Środowiska 

ul. Bracka 6/6 31-005 Kraków 

tel. (012) 422-50-88, 430-24-11, 430-24-43, 430-24-65,fax: (012) 429-47-25, 

http:// www.epce.org.pl e-mail: biuro@epce.org.pl, 

osoba kontaktowa 

Anna Woźniak tel. (012) 4225088, 4302443 , e-mail:wozniak@epce.org.pl 




Tabela nr 85: Fundusz Leśny. 

Nazwa 

Dotacja Funduszu Leśnego na wspieranie zalesień gruntów 

Przeznaczenie • zalesienia gruntów, które nie stanowią własność Skarbu Państwa 

Wnioskodawca • osoba fizyczna posiadająca grunt nie stanowiący własność Skarbu Państwa 

• osoba prawna posiadająca grunt nie stanowiący własność Skarbu Państwa 

• związek wyznaniowy posiadający grunt nie stanowiący własność Skarbu Państwa 

• gmina posiadająca grunt nie stanowiący własność Skarbu Państwa 

• powiat posiadający grunt nie stanowiący własność Skarbu Państwa 


dotacji 


• do 30% kosztów zadania, ale tylko na dostawę materiału sadzeniowego 

inne 

• grunt w planie zagospodarowania przestrzennego musi być przeznaczony do zalesienia 

• minimalna powierzchnia gruntu do zalesienia wynosi 1ar, z wyjątkiem gdy przylega do lasu 

moŜe mieć powierzchnię mniejszą niŜ wskazaną 

Procedura • wniosek składany jest w starostwie, a adresowany powinien być do odpowiedniego 

terytorialnie nadleśnictwa 

• wniosek powinien zawierać: adres wnioskodawcy, nr. działki, oraz powierzchnię działki 

przeznaczonej do zalesień 

• termin składania wniosków - jesień roku poprzedzającego planowe zalesienie 

• wniosek przesłany z starostwa jest weryfikowany przez nadleśnictwo i przesłany do Dyrektora 

Generalnego Lasów Państwowych za pośrednictwem Regionalnej Dyrekcji Lasów 

Państwowych 

• Dyrektor Generalny Lasów Państwowych przekazuje środki Funduszu Leśnego nadleśniczemu 

• nadleśniczy po uzyskaniu środków podpisuje u mowę z wnioskodawcami na dostawę sadzonek, 

i je im wydaje 

Instytucja 

obsługująca 


• starostwo, 

• nadleśnictwo 

w którego zasięgu terytorialnym leŜą grunty wnioskowane do zalesień 

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych 

ul. Grunwaldzka 90, 50 - 357 Wrocław 

tel./fax. 0 71 328 30 11, 328 24 01 


Wojciech Mazur tel. 0 71 328 30 11 do 19 wew. 288 




Tabela nr 86: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 

Nazwa 

Dotacja na ochronę i kształtowanie środowiska 

Przeznaczenie • edukacja ekologiczna 

• monitoring 

• ochrona przyrody 

• ochrona i hodowla lasów 

• ochrona przed powodzią 

• ekspertyzy, kompleksowe programy badawcze, rozwojowe i wdroŜeniowe 

• utylizacja i zagospodarowanie wód zasolonych 

• profilaktyka zdrowotna dzieci 

• prace geologiczne i potrzeby górnicze 

Dotacjobiorca • jednostki budŜetowe: szpitale, sanatoria, szkoły, domy opieki, jednostki prowadzące 

działalność w zakresie ochrony zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, pomocy społecznej, 

oświaty, kultury, ochrony zabytków i krajobrazu 

• samorządy terytorialne: powiaty ziemskie, grodzkie, gminy 


dotacji 

• dofinansowanie następuje zgodnie z zasadami udzielania pomocy określonymi przez 

fundusz 

• wykazanie przez wnioskodawcę pełnego zbilansowania kosztów, oraz Ŝe nie zalega z 

karami i opłatami ekologicznymi 

• uzyskanie efektu ekologicznego, efektywności ekonomicznej 

• NF nie udziela dofinansowania na przedsięwzięcia zakończone 

• jednostki samorządu terytorialnego realizujące zadanie finansowane poŜyczką z NF, 

mogą uzyskać na to samo przedsięwzięcie dotację, jeŜeli sytuacja finansowa jednostki 

uniemoŜliwia zwiększenie jej zadłuŜenia 

Procedura • złoŜenie karty informacyjnej na obowiązującym formularzu, w terminach: 

dla zadań, których dofinansowanie rozpoczyna się w I połowie 2001r. – w terminie do 31 

lipca 2000r. 

dla zadań, których dofinansowanie rozpoczyna się w II połowie 2001r. – w terminie do 15 

stycznia 2001r. 

• ocena karty informacyjnej wg. ustalonych kryteriów 

• po pozytywnym zakwalifikowaniu wnioskodawca otrzymuje odpowiedni formularz 

wniosku 

• ocena wniosków wg. ustalonych kryteriów 

• sporządzanie list ocenianych wniosków 

• negocjacje warunków umowy 

• decyzja o dofinansowaniu 

Instytucja obsługująca 

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej 

ul. Konstruktorskiej 3A Warszawa 

tel. (0-22) 8492280, 8490079 wew. 124, fax (0-22) 8497272, 

internet: http://www.nfosigw.gov.pl 

e-mail: fundusz@nfosigw.gov.pl 




Tabela nr 87: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 

Nazwa PoŜyczka na ochronę i kształtowanie środowiska 

Przeznaczenie • ochrona wód, gospodarki wodnej, powietrza, powierzchni ziemi, przyrody i krajobrazu 

• leśnictwo, geologia, górnictwo, edukacja ekologiczna 

• programy międzydziedzinowe 

PoŜyczkobiorca • samorządy terytorialne: powiaty ziemskie, grodzkie, gminy 

• podmioty gospodarcze 

• osoby prawne, fizyczne posiadające zdolność do zaciągania zobowiązań 


poŜyczki 



• do 70% kosztów inwestycji (łącznie poŜyczka i dotacja) 


• dla powiatu - 0,3 stopy redyskonta weksla w stosunku rocznym 

• dla powiatu grodzkiego zaleŜy od dochodów budŜetowych ogółem na mieszkańca w 1999, 

jako dochód budŜetowy ogółem przyjmuje się łączny dochód powiatu i gminy tzn. 

2045 - 0, 65 stopy redyskonta weksla 

w stosunku rocznym 

• dla gmin i związków jednostek samorządu terytorialnego zaleŜy od dochodów budŜetowych 

ogółem na mieszkańca w 1999 r tzn. 1350 – 0,65 stopy redyskonta weksla w stosunku rocznym 

• na inwestycje związane z likwidacją niskiej emisji, wykorzystywaniem odnawialnych 

źródeł energii, rekultywacją terenu, ochroną i hodowlą lasów, urządzeniami i systemami 

ochrony przed hałasem wynosi 0,4 stopy redyskonta weksla w stosunku rocznym 

• na przedsięwzięcia związane z ochroną wód i gospodarką wodną, zagospodarowaniem 

odpadów oraz rozwojem produkcji aparatury kontrolno-pomiarowej słuŜącej ochronie 

środowiska i gospodarce wodnej wynosi 0,5 stopy redyskonta weksla 

• na przedsięwzięcia prowadzące do zmiany technologii stanowiącej zagroŜenie dla 

środowiska wynosi 0,65 stopy redyskonta weksla w stosunku rocznym 

• na uruchomienie i rozwój produkcji wyrobów o zmniejszonej uciąŜliwości dla środowiska 

wynosi 0,75 stopy redyskonta weksla w stosunku rocznym 

inne 

• dofinansowanie następuje zgodnie z zasadami udzielania pomocy określonymi przez fundusz 

• wykazanie przez wnioskodawcę pełnego zbilansowania kosztów, oraz Ŝe nie zalega z 

karami i opłatami ekologicznymi 

• uzyskanie efektu ekologicznego, efektywności ekonomicznej 

• fundusz nie udziela dofinansowania na przedsięwzięcia zakończone 

• poŜyczka moŜe być częściowo umorzona (spełnienie odpowiednich warunków ustalonych 

przez fundusz) 

Procedura • złoŜenie karty informacyjnej na obowiązującym formularzu, w terminach: 

dla zadań, których dofinansowanie rozpoczyna się w I połowie 2001r. – w terminie do 31 lipca 

2000r. 

dla zadań, których dofinansowanie rozpoczyna się w II połowie 2001r. – w terminie do 15 stycznia 

2001r. 

• ocena karty informacyjnej wg. ustalonych kryteriów 

• po pozytywnym zakwalifikowaniu wnioskodawca otrzymuje odpowiedni formularz wniosku 

• ocena wniosków wg. ustalonych kryteriów 

• sporządzanie list ocenianych wniosków 

• negocjacje warunków umowy 

• decyzja o dofinansowaniu 

Instytucja obsługująca Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej 

ul. Konstruktorskiej 3A Warszawa 

tel. (0-22) 8490079 wew. 124, fax (0-22) 8497272, 

internet: http://www.nfosigw.gov.pl 

e-mail: fundusz@nfosigw.gov.pl 




Tabela nr 88: Program Narodów Zjednoczonych do Spraw Rozwoju (UNDP) 

Nazwa 

Program małych dotacji GEF (GEF/SGP) 

Przeznaczenie 

małe projekty w zakresie ochrony środowiska 

• ochrona bioróŜnorodności 

• zapobieganie zmianom klimatycznym 

• ochrona zasobów wodnych 

wykluczenie 

• jednostki budŜetowe (np. szkoły, szpitale, instytucje naukowo-badawcze) 

• badania naukowe 

• koszty bieŜące wnioskodawcy 

Dotacjobiorca • organizacje pozarządowe, społeczne, (zarejestrowane, posiadające konto bankowe) 

• samorządy lokalne współpracujące z organizacjami pozarządowymi 


dotacji 


• do 50% wartości zadań projektu 

• do 50tys. USD 

inne 

• minimalny udział środków wnioskodawcy nie jest wymagany, (własny udział zwiększa szansę 

projektu, z uwagi na konkursowy charakter programu) 

• wniosek wstępny kwalifikowany jest zgodnie z kryteriami i zasadami Programu Małych Dotacji 

Procedura • przesłanie wniosku wstępnego o dotację na adres biura (UNDP) 

• kwalifikacja wniosku wstępnego przez Krajowego Koordynatora 

• przygotowanie wniosku pełnego po pozytywnej ocenie wniosku wstępnego 

• ocena wniosku pełnego przez Krajowy Komitet Sterujący 

• udzielenie dotacji (zazwyczaj w 3 ratach) 

• rozliczenie się z dotacji (raport bieŜący i końcowy) 

Instytucja 

obsługująca 

BANK OCHRONY ŚRODOWISKA 

Al. Jana Pawła II 7, 00-124 Warszawa 

tel. 0 22 850 87 20 

Program Narodów Zjednoczonych do Spraw Rozwoju (UNDP) 

Al. Niepodległości 186, 00-608 Warszawa 

tel. (022) 825 92 45, fax.825 49 58 


• Przemysław Czajkowski - Krajowy Koordynator GEF/SGP tel. 022 825 92 45 wew.259 

• Renata Filip, Asystent GEF/SGP tel. 022 825 92 45 wew. 258 

• Adres do korespondencji: UNDP, PO BOX 1, 02-514 Warszawa 12 




Tabela nr 89: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 

Nazwa 

Dotacja na ochronę i kształtowanie środowiska 

Przeznaczenie • ochrona wód, gospodarki wodnej, atmosfery, powierzchni ziemi, przyrody i krajobrazu 


• pozostałe dziedziny związane z ochroną środowiska i gospodarką wodną 

Dotacjobiorca 

• gminy, związki gmin, powiaty, województwo 

• jednostki budŜetowe, 

• stowarzyszenia, związki wyznaniowe, fundacje, 

• jednostki o charakterze opiekuńczo – wychowawczym, ochrony zdrowia, kultury 

fizycznej, oświatowym, kulturalnym i badawczym 

Przeznaczenie • edukacja ekologiczna monitoring środowiska, ochrona przyrody, 

• opracowania ekspertyzy, programy badawcze, wdroŜeniowe, 

• profilaktyka zdrowotna dzieci, 

• konkursy w dziedzinie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, 

• zapobieganie lub likwidacja nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska 

Dotacjobiorca • pozostałe podmioty 


dotacji 


• przy rozpatrywaniu wniosku będą brane pod uwagę parametry techniczno ekonomiczne 

odpowiednie dla danej dziedziny ochrony środowiska między innymi: planowane efekty 

rzeczowe i ekologiczne, przygotowanie zadania do realizacji, zabezpieczenie źródeł 

finansowania 

• dla zadań inwestycyjnych dofinansowanie w formie dotacji dla gminy, związków 

gmin, powiatów, województw jest uzupełnieniem udzielonej poŜyczki z WF 

• dla zadań inwestycyjnych realizowanych w budynkach uŜyteczności publicznej w 

zakresie ochrony atmosfery cała pomoc z funduszu moŜe być udzielona w dotacji 

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 

ul. Krakowska 36-38, 50-425 Wrocław 

tel. (071) 343 95 88, 342 63 09 

fax (071)342 63 49 

http://www.fos.wrocl.pl 

e-mail: poczta @ fos.wrocl.pl. 




Tabela nr 90: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 

Nazwa 

PoŜyczka preferencyjna średnio- i długoterminowa na ochronę i kształtowanie 

środowiska 

Przeznaczenie • ochrona wód, gospodarki wodnej, atmosfery, powierzchni ziemi, przyrody i krajobrazu 


• pozostałe dziedziny związane z ochroną środowiska i gospodarką wodną 

PoŜyczkobiorca • gminy, związki gmin, powiaty, województwo 

• podmioty gospodarcze 

• osoby prawne, fizyczne posiadające zdolność do zaciągania zobowiązań 


poŜyczki 



• do 50% udokumentowanych kosztów zadania 

• do 70% udokumentowanych kosztów zadania gdy inwestycja wykorzystuje odnawialne 

źródła energii i biopaliwa 

• do negocjacji na zadania nieinwestycyjne tj. monitoring środowiska, ratownictwo 

ekologiczne, edukacja, propagowanie ochrony przyrody 


• 6% dla gmin, związki gmin, powiatów, województw 

• 9% dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą i pozostałych 

wnioskodawców 

• wg stałej stopy procentowej ustalonej w stosunku rocznym, stosownie do zawartych 

umów 

inne 

• podczas rozpatrywania wniosku będą brane pod uwagę parametry techniczno ekonomiczne 

odpowiednie dla danej dziedziny ochrony środowiska między innymi: planowane efekty 

rzeczowe i ekologiczne, przygotowanie zadania do realizacji, zabezpieczenie źródeł 

finansowania 

• okres spłaty, forma zabezpieczenia - do negocjacji 

• spłata odsetek następuje w okresie miesięcznym, 15 - tego dnia kaŜdego miesiąca 

• istnieje moŜliwości umorzenia częściowej kwoty poŜyczki, dotyczy to: 

gmin, powiatów, samorządów wojewódzkich, jednostek budŜetowych oraz innych 

komunalnych osób prawnych 

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 

ul. Krakowska 36-38, 50-425 Wrocław 

tel. (071) 343 95 88, 342 63 09 wew.119 

fax (071)342 63 49 

http://www.fos.wrocl.pl 

e-mail: poczta @ fos.wrocl.pl. 




VIII. ZAŁĄCZNIKI. 

1. Uczestnicy spotkań konsultacyjnych odbytych w dniach: 12.12.2000 r.; 1.08- 

10.08.2001 r.; 18.09.2001 r. 

Załącznik nr 1. 

L.p Nazwisko i Imię Funkcja 

1. Błaźniak Anna Członek Rady Sołeckiej wsi Trzebcz 

2. Bytniewski Jan Radny Gminy Polkowice, Przewodniczący Komisji 

rozwoju wsi i rolnictwa 

3. Brzózka Jolanta Kierownik Wydziału Geodezji i Gospodarki 

Nieruchomościami Urzędu Gminy Polkowice 

4. Cirko Stanisław Z-ca przewodniczacego Rady Sołeckiej wsi śuków 

5. Curyło Jan Członek Rady Sołeckiej wsi Pieszkowice 

6. CzyŜewski Jacek Członek Rady Sołeckiej wsi Trzebcz 

7. Dąbrowski Jarosław Członek Rady Sołeckiej wsi Trzebcz 

8. Dembek Renata Kierownik Wydziału Rozwoju Obszarów Wiejskich 

Urzędu Gminy Polkowice 

9. Dudziak Stanisław Przewodniczacy Rady Sołeckiej wsi Jędrzychów 

10. Duszeńko Antoni Przewodniczący Rady Sołeckiej wsi Polkowice 

Dolnych 

11. Feryna Helena Przewodniczący Rady Sołeckiej wsi Komorniki 

12. Gajdosz Stefan Sołtys wsi Kaźmierzów 

13. Gieremek Konstanty Z-ca przewodniczącego Rady Sołeckiej wsi 

Biedrzychowa 

14. Gorczyca Stanisław Sołtys wsi Zuków 

15. Górecki Zbigniew Członek Rady Sołeckiej wsi Tarnówek 

16. Pełech Aleksander Sołtys wsi Polkowice Dolne 

17. Horbas Franciszek Sołtys wsi Trzebcz 

18. Horbas Kazimierz Radny Gminy Polkowice, członek Zarządu Gmniny 

Polkowice 

19. Hrywna Mirosław Członek Rady Sołeckiej wsi Kaźmierzów 

20. Isztwan Jan Członek Rady Sołeckiej wsi Kaźmierzów 

21. Joanna Jakubów Kierownik Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu 

Gminy Polkowice. 

21. Juszczak Jan Sołtys wsi Guzice 

22. Jurczak Michał Radny Gminy Polkowice 

23. Kędziora Jowita Z-ca przewodniczacego Rady Sołeckiej wsi 

Polkowice Dolne 

24. Kidoń Bazyli Przewodniczący Rady Sołeckiej wsi śelazny Most 

25. Kijowski Olek Przewodniczący Rady Sołeckiej wsi Guzice 

26. Klarzyński Marian Radny Gminy Polkowice, Sołtys wsi Sucha Górna 

27. Kosmala Tweresa Członek Rady Sołeckiej wsi Tarnówek 

28. Kowalczyk Maria Radna Gminy Polkowice, członek Komisji Rozwoju 

wsi i rolnictwa 

29. Krawczyk Zbigniew Sołtys wsi Jędrzychów 


30. Krzysztofik Adela Członek Rady Sołeckiej wsi śelazny Most 

31. Kubiak Adam Z-ca przwodniczaceg Rady Sołeckiej wsi Guzice 

32. Kulczyk Józef Sołtys wsi Sobin 

33. Kulik Adam Z-ca przewodniczacego Rady Sołeckiej wsi 

Tarnówek 

34. Lichocki Zbigniew Sołtys wsi Moskorzyn 

35. Lisiak Wiesław Z-cz przewodniczącego Rady Sołeckiej wsi 

Kaźmierzów 

36. Łozińska Halina Członek Rady Sołeckiej wsi Polkowice Dolne 

37. Machnicki Andrzej Mieszkaniec wsi Sobin 

38. Malkut Ryszard Sołtys wsi Komorniki 

39. Małagowski Janusz Przewodniczący Rady Sołeckiej wsi Kaźmierzów 

40. Marszałek Aleksander Członek Rady Sołeckiej wsi Kaźmierzów 

41. Michoń Józefa Sołtys wsi Tarnówek 

42. Paduchowicz Irena Członek Rady Sołeckiej wsi śuków 

43. Pakiet Tomasz Przewodniczacy Rady Sołeckiej wsi Trzebcz 

44. Piasecki Daniel Członek Rady Sołeckiej wsi Guzice 

45. Pisecka Irena Członek Rady Sołeckiej wsi Guzice 

46. Słoninka Marek Członek Rady Sołeckiej wsi Polkowice Dolne 

47. Strojka Lucjan Członek Rady Sołeckiej wsi Dąbrowa 

48. Strzelecka Barbara Członek Rady Sołeckiej wsi Komorniki 

49. Szczerbaty Władysław Członek Rady Sołeckiej wsi Sobin 

50. Szlag Jan Sołtys wsi Biedrzychowa 

51. Szewczyk Stefan Członek Rady Sołeckiej wsi Komorniki 

52. Szumańska Danuta Z-cz przewodniczacego Rady Sołeckiej wsi 

Komorniki 

53. Śpiak BoŜena Członek Rady Sołeckiej wsi Dąbrowa 

54. Śpiak Józef Sołtys wsi Dąbrowa 

55. Świętoń Edward Przewodniczący Rady Sołeckiej wsi Dąbrowa 

56. Świętoń Henryka Z-ca przewodniczącego Rady Sołeckiej wsi Dąbrowa 

57. Tkacz Irena Członek Rady Sołeckiej wsi śelazny Most 

58. Tyrkała Paweł Członek Rady Sołeckiej wsi Polkowice Dolne 

59. Wójcik Danuta Sołtys wsi śelazny Most 

60. Ziomek Irena Z-cz przewodniczącego Rady Sołeckiej wsi Trzebcz 

61. śelichowski Tadeusz Z-cz przewodniczącego Rady Sołeckiej wsi 

Jędrzychów 

62. śmuda Alina Sołtys wsi Pieszkowice 


Załącznik Nr 2 

Wykaz gospodarstw do objęcia ich projektami urządzeniowo-rolnymi w planie 

kompleksowej przebudowy i urządzenia wytypowanych obszarów gminy Polkowice. 

L.p. Obszar 

przewidziany do 

przebudowy i 

Obręb Nr gospodarstwa Pow. gospodarstwa 

łącznie z dzierŜawą w 

ha 

urządzenia 

1. Obszar Kaźmierzów 

5.1 8,94 

2. pierwszy 

5.5 16,26 

3. 

5.6 169,46 

4. Sucha Górna 

11.1 9,84 

5. 11.2 9,61 

6. 11.6 9,21 

7. 11.9 12,58 

8. 11.11 10,64 

9. 11.12 72,53 

10. 11.13 10,83 

11. 11.14 11,32 

12. 11.15 11,53 

13. 11.18 16,06 

14. 11.19 10,20 

15. 11.20 15,22 

16. 11.22 16,37 

17. 

11.23 10,45 

Razem: 16 421,05 

18. Pieszkowice 

8.1 11,15 

19. drugi 

8.2 21,68 

20. śelazny Most 

14.1 8,87 

21. 14.2 12,87 

22. 14.3 10,78 

23. 

Obszar 

14.4 21,04 

Razem: 6 86,39 

24. Jędrzychów 

4.3 9,85 

25. 4.4 9,82 

trzeci 

26. 4.5 8,75 

27. 4.8 11,84 

28. 4.9 12,18 

29. 4.11 14,09 

30. 4.12 12,19 

31. 

Obszar 

4.7 13,48 


32. 4.13 21,92 

33. 4.14 14,64 

34. 4.15 15,55 

35. 4.10 156,34 

36. Sobin 

10.2 8,02 

37. 10.3 9,73 

38. 10.5 8,82 

39. 10.7 8,96 

40. 10.8 8,73 

41. 10.10 10,13 

42. 10.11 19,32 

43. 10.12 13,31 

44. 10.13 44,04 

45. 10.14 13,48 

46. 10.15 20,64 

47. 

10.16 11,48 

Razem 23 477,31 

Obszar 

48. Komorniki 

6.2 10,97 

49. 6.4 78,74 

czwarty 

50. 6.5 10,93 

51. 6.7 13,30 

52. 

6.8 25,62 

53. śuków 

15.1 10,65 

54. 15.3 69,94 

55. 

15.4 15,25 

56. 

Tarnówek- część 12.1 14,35 

Razem: 9 249,75 

57. Obszar 

piąty 

Dąbrowa 2.1 11,54 ha 

Razem: 1 11,54 

Ogółem gmina 57 1.246,04

pobierz (plik pdf) - Biuletyn Informacji Publicznej, Urząd Gminy ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?